(علی پور، ۱۳۸۳، ص ۱۴۱)

میبینیم که سادگی زبان، زیبایی این شعر را افزوده است و زبان ساده به شعریت شعر لطمهای نرسانده است و صورتهای خیال در این شعر موج میزند. «لب» را به «شاتوت» و یا به «دو سیب» تشبیه کردن از نکات برجستهی این شعر میباشد.
امّا باید به این نکته توجه داشته باشیم که سادگی زبان را از دید شاعران بررسی نکنیم؛ بلکه این کودکاناند که بهترین داور شعر کودک هستند و سادگی را تشخیص میدهند ممکن است آن چه را که یک شاعر کودک ساده میپندارد، از دیدگاه کودکان ساده نباشد. توجه به کاربرد واژگان در کودکان به سادگی زبان شعر کمک فراوانی میکند. در شعر زیر به سادگی زبان بیشتر از هرچیز توجه شده است. راز زیبایی این شعر، در ساده بودن زبان آن است:

یک گربه امروز
آمد، دم در
من زود رفتم
گفتم به مادر
مادر به او گفت:
لطفاً بفرما
یخ کردهای تو
در برف و سرما
او کفش ما را
بوسید و بو کرد
از ما تشکر
با یک میو کرد
(کشاورز، ۱۳۷۶، ص ۸)

– امروزی بودن زبان
امروزی بودن زبان، به این معنی است که شاعر، از آن دسته واژگانی استفاده نماید که مورد کاربرد کودکان امروز میباشد. کودکان در گفتوگوی امروزشان از واژگانی استفاده می کنند که برایشان قابل فهم است و قطعاً شاعران نیز باید در سرودن شعر کودک از زبان امروز و رایج استفاده نمایند. سادگی زبان بستگی به امروزی بودن زبان دارد و زبان امروزی شعر کودک را ساده و قابل فهم میکند.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

نام زیبای خداست
زینت دفتر من
شد از بهر جهاد
مدرسه سنگر من
(نصرتی، ۱۳۶۷، ص ۲۴)

ما باید دانا باشیم
هشیار و بینا باشیم
از بهر حفظ ایران
باید توانا باشیم
(یمینی شریف، ۱۳۶۸، ص ۵۴)

میبینیم که به کار بردن عبارت «ازبهر» که از ویژگیهای سبک خراسانی است و شاعران قرون چهارم و پنجم بیشتر از این عبارت استفاده میکردند. در شعر کودک امروز کاربردی ندارد و اگر شاعرانی از آنها استفاده کردهاند، از زیبایی شعرشان کاستهاند، کودک امروز به جای «از بهر» مثلاً ترکیب «به خاطر» را میگزیند. پس شاعران شعر کودک نیز باید به آن توجه کامل داشته باشند.
– نارساییهای زبانی در شعر کودک
در زبان شعر امروز و اساساً در شعر کودک، نارساییهای زبانی دیگر جایگاهی ندارد؛ اگر چه در شعر دوره های پیشین این نارساییهای زبانی برای یک شعر عیب نبوده است، ولی امروزه تلاش شاعران بر این است که کمتر از نارسایی زبانی و شکستگی واژگان استفاده نمایند. شعر امروز به ویژه شعر کودک باید دارای سلامت زبان باشد. سلامت زبان شعر کودک، جذابیت شعر را برای مخاطبانش بیشتر میکند. بنابراین در این جا به برخی از نارساییهای زبانی که تعدادشان نیز بسیار در شعر شاعران کودک یافت میشود اشاره میکنیم:
– کاربرد ز به جای از:

بعد از جنگ جهانی دوم به مدت تقریباً۴۰ سال ژئوپلتیک به عنوان یک مفهوم و یا روش تحلیل، به علت ارتباط آن با جنگ‎های نیمه اول قرن بیستم منسوخ گردید، هر چند ژئوپلیتیک در این دوره از دستور کار دولت ها در مفهوم قبلی خود خارج شد، اما همچنان در دانشگاهها تدریس می­شد. برای تبدیل شدن نقش فعال جغرافیا در تعریف ژئوپلیتیک به نقش انفعالی سه دلیل عمده قابل ذکر است:

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

اول اینکه جغرافیدانان بعد از شکست آلمان در جنگ، ژئوپلیتیک خاص آلمان را مقصر اصلی عنوان کردند و سیاست‎های آلمان نازی را متأثر از این مکتب می‎دیدند. خود را از مطالعات در مقیاس جهانی کنار کشیده، توجه خود را به دولت ها و درون مرزهای سیاسی بین المللی معطوف داشتند و واژه ژئوپلیتیک بر چسب غیر علمی‎به خود گرفت و از محافل علمی‎و دانشگاهی طرد شد.دلیل دیگری که موجب افول نقش جغرافیا در جنگ سرد شد ظهور استراتژی باز دارندگی هسته ای بود. توانایی پرتاب سلاح‎های هسته ای بوسیله هواپیما و موشک به فاصله‎های دور،باعث شد که دیگر نه فاصله و نه عوامل جغرافیایی مثل ناهمواری ها و اقلیم چندان مهم تلقی نمی‎شدند. دلیل سوم، ظهور ایدئولوژی به عنوان عامل تعیین کننده ی جهت گیری سیاست ها بود. ژئوپلیتیک جنگ سرد و ژئوپلیتیک عصر هسته ای از مشخصات دوره افول ژئوپلتیک هستند (زین العابدین، ۱۳۸۹ : 13).
۲-۱-۳- دوره احیا
بعد از پایان جنگ جهانی دوم جغرافیدانان شرمنده شدند و از آن پس تلاش نمودند جغرافیدانانی که ژئوپلیتیک را در اختیار آلمان نازی (هیتلر) گذاشته اند،کنار گذارند، و نتیجه اینکه حدود ۴۰ سال ژئوپلیتیک طرد شد. تا اینکه در دهه 1980 در جنگ ویتنام^[2] و کامبوج^[3] بر سر تصاحب منطقه ی مکنگ^[4]، گر چه هر دو کشور از بلوک شرق بودند، ایدئولوژی نتوانست جنگ را از بین ببرد. بنابراین، در گزارش این مناقشه و روابط دو کشور، مجدداً از مفهوم ژئوپلتیک استفاده شد و سپس کسینجر^[5] بصورت تفننی از واژه ی ژئوپلیتیک در مسائل جهان استفاده نمود. علاوه بر آن در جنگ ایران و عراق (1988-1980) و اشغال کویت توسط عراق (1991-1990 ) و به ویژه سقوط پرده آهنین در اروپا از سال 1989 موجب پر رنگ تر شدن این مفهوم شد و به خصوص فروپاشی شوروی (سابق) و برجسته شدن ملیت ها این مفهوم را به صورت یک مفهوم کلیدی در عرصه بین المللی قرار داد (زین العابدین،۱۳۸۹ :۲۸).
در حالیکه نامداران جغرافیای سیاسی چون ریچارد هارتشورن و استیفن جونز سخت در تلاش شکوفا ساختن جغرافیای سیاسی در جهان دوران میانه ی قرن بیستم شدند و سیاستمدارانی چون هنری کیسینجر واژه ژئوپلیتیک را دوباره به زبان روزمره سیاسی نیمه دوم قرن بیستم باز گرداند، جهانی اندیشانی چون ژان گاتمن و سوئل کوهن پیروزمندانه جهانی اندیشی جغرافیایی(ژئوپلتیک) را به بستر اصلی مباحث دانشگاهی باز گرداندند.در این زمینه ژان گاتمن^[6] با طرح تئوری «آیکنوگرافی^[7]– سیروکولاسیون^[8]» «حرکت» را در مباحث ژئوپلیتیک در معرض توجه ویژه قرار داد و عوامل روحانی یا عامل «معنوی» را در جهانی اندیشی «اصل» یا «مرکز» دانست و «ماده» یا «فیزیک» را تأثیر گیرنده قلمداد کرد (مجتهد زاده،۱۳۸۶:۹۶).
سائول بی کوهن می‎گوید: موضوعات ژئوپلیتیکی مهمتر از آن بودند که جغرافیدانان آنها را کنار بگذارند و اکنون خیلی از جغرافیدانان با یک تأخیر به او ملحق شده اند و از باز گشت و تجدید حیات ژئوپلتیک به اندازه او استقبال کرده اند.
2-2-رویکردهای جدید ژئوپلیتیک
همه نظریه‎های ژئوپلیتیکی جنبه ژئواستراتژیکی داشته و برای کسب قدرت بر فضای جغرافیایی تأکید داشتند. اما پس از پایان جنگ سرد و با مطرح شدن نظام نوین جهانی بسیاری از دیدگاه های ژئوپلیتیکی جنبه ی کمی‎پیدا کرد و حتی بعضی از این دیدگاه ها در عالم سایبر اسپیس مطرح شدند. در نظام نوین جهانی عده ای در تحلیل ژئوپلیتیکی خود، رویکرد انرژی را مد نظر قرار دادند،عده ای به مسائل زیست محیطی معتقد بودند، بعضی فرهنگ را عامل اصلی ژئوپلیتیک دانستند و بالاخره، عده ای مسائل ژئواکونومی‎را در تحلیل ژئوپلیتیکی خود مورد توجه قرار دادند. می‎توان گفت که معیار‎های قدرت که نظامی‎گری بود، به طور کلی جای خود را با معیار‎های مذکور تغییر داد. یعنی، قبل از پایان جنگ سرد، معیار اصلی قدرت نظامی‎گری بوده و تمام عوامل اقتصادی، اجتماعی به صورت ابزار مورد توجه بوده است.به علاوه مشخصه ی اصلی ژئوپلیتیک دوره جنگ سرد جهان دو قطبی، جهان سوم و کشورهای عدم تعهد بودند، اما در نظریه ی جدید ژئوپلیتیکی، جهان چهارم مطرح است (زین العابدین، ۱۷۱:۱۳۸۹).
۲-2-۱-رویکرد نظم نوین جهانی
اولین بارجورج بوش پدر^[9] رئیس جمهور اسبق آمریکا در جریان جنگ خلیج فارس در1990م نظام نوین جهانی^[10] را مطرح نمود. و در سال 1991 پس از مذاکرات خود در هلسینکی^[11] با گورباچف^[12] و مارگارت تاچر^[13]، رهبران اروپا، سازمان ملل متحد،کشورهای عربی به ویژه خلیج فارس و سایر هم پیمانان خود، نظریه نظام نوین جهانی خود را اعلام نمود (حافظ نیا،۵۳:۱۳۸۵).
این نظام دیدگاه‎های جدید آمریکا را بیان می‎کند. با فروپاشی نظام سیاسی اتحاد جماهیر شوروی و بلوک شرق و از بین رفتن رقابت قدرت ها، جهان از این پس صاحب نظام نوینی شود که بر قدرت همه جانبه آمریکا استوار است. قدرت و سلطه آمریکا بر جهان بدون تسلط بر خلیج فارس ممکن نبود. نظام نوین جهانی طرحی جدید برای سلطه بر مناطق مهم جهان توسط آمریکا بود. این نظام به رغم عنوان گول زننده آن، شکل جدیدی از استعمار نو است که جهان را به سوی مخاصمه و تلاطم سوق می‎دهد. جورج بوش پدر نظم نوین جهانی را این چنین تعریف می‎کند: «نظم نوین جهانی می‎گوید که بسیاری از کشورها با سوابق متجانس و همراه با اختلافات، می‎توانند دور هم جمع شوند تا از اصل مشترکی پشتیبانی کنند و آن اصل این است که شما با زور کشور دیگری را اشغال نکنید…» اما آمریکائیها از زمان پی ریزی چنین نظریاتی، کمترین توجهی به آنچه خود معتقدند نداشته اند و تعبیر «نوام چامسکی» نظم نوین جهانی تعبیر تازه ای از توسل به زور و انقیاد مضاعف ملت ها است.تمام ابعاد نظم نوین جهانی بر پایه منافع و توسعه طلبی آمریکا استوار است در عصر نظم نوین جهانی، ثبات و امنیت تقریباً به طور کامل برای هیچ کشوری- حتی آمریکا- وجود ندارد.
2-2-2-رویکرد ژئواکونومی
پایه و اساس ژئواکونومی‎استدلالی است که از طرف ادوارد لوتویک^[14] ارائه شده است. او خبر از آمدن نظم جدیدبین المللی در دهه نود می‎داد که در آن ابزار اقتصادی جایگزین اهداف نظامی‎می‎شوند. به عنوان وسیله اصلی که دولت ها برای تثبیت قدرت و شخصیت وجودی شان در صحنه بین المللی به آن تأکید می‎کنند و این ماهیت ژئواکونومی‎است (عزتی،۱۰۷:۱۳۸۸)
ژئواکونومی‎عبارت ازتحلیل استراتژی­ های اقتصادی بدون درنظر گرفتن سودتجاری،که ازسوی دولتها اعمال می­ شود،به منظورحفظ اقتصادملی یا بخشهای حیاتی آن وبه دست آوردن کلیدهای کنترل آن ازطریق ساختارسیاسی وخط مشیهای مربوط به آن پرداخت. (عزتی،1387: 110)
ژئواکونومی‎رابطه بین قدرت و فضا را مدّ نظر دارد و هدف اصلی آن کنترل سرزمین و دستیابی به قدرت فیزیکی نیست بلکه دست یافتن به استیلای اقتصادی فناوری و بازرگانی است بدین ترتیب به نظر می‎رسد مفاهیم ژئواکونومی‎در رویارویی با مسائل قرن 21 از کارآیی مناسبی در مقیاس جهانی برخوردار خواهد بود (واعظی،1388 :32)
ژئواکونومی‎رابطه بین قدرت وفضا را بررسی می‎کند. فضای بالقوه ودرحال سیلان همواره حدود ومرزهایش درحال تغییروتحول است،ازاین رو آزادازمرزهای سرزمین وویژگیهای فیزیکی ژئوپلیتیک است.درنتیجه تفکر ژئواکونومی‎شامل ابزارآلات لازم وضروری است که دولت می‎تواندازطریق آنها به کلیه اهدافش برسد.(عزتی،1387: 110)
ژئواکونومی‎و ژئوپلیتیک دارای تفاوتهای اساسی با هم می‎باشند،اول اینکه ژئواکونومی‎محصول دولت ها وشرکتهای بزرگ تجاری با استراتژیهای جهانی است درحالی که این خصیصه در ژئوپلیتیک نیست. نه دولت ونه شرکتهای تجاری هیچ نقشی درژئوپلیتیک ندارندبلکه یکپارچگی اتحادیه ها،منافع گروهی وغیره برپایه نمونه‎ های تاریخی با عملکردی نامرئی دراستراتژیهای ژئوپلیتیکی پایه واساسی برای همه صحنه‎های ژئوپلیتیکی هستند.
دوم اینکه هدف اصلی ژئواکونومی‎کنترل سرزمین ودستیابی به قدرت فیزیکی نیست بلکه دست یافتن به استیلای تکنولوژی وبازرگانی است. ازلحاظ کاربردی بایدگفت که مفهوم وعلم ژئوپلیتیک می‎تواند درنشان دادن راه وروش‎هایی برای پایان دادن به نزاعها ودرگیری ها ودرمجموع اختلافات نقش اساسی داشته باشددرحالی که ژئواکونومی‎ازچنین ویژگی برخوردارنیست(عزتی،1387: 112)
2-2-3- رویکرد ژئوکالچر
ژئوکالچر یا ژئوپلیتیک فرهنگی فرایند پیچیده ای از تعاملات قدرت،فرهنگ، و محیط جغرافیایی است که طی آن فرهنگها همچون سایر پدیده‎های نظام اجتماعی همواره در حال شکل­ گیری، تکامل،آمیزش، جابجایی در جریان زمان و در بستر محیط جغرا فیایی کره زمین اند.به عبارت دیگر ژئوکالچر ترکیبی از فرایند ‎های مکانی – فضایی قدرت فرهنگی میان بازیگران متنوع و بی شماری است که در لایه‎های مختلف اجتماعی و درعرصه محیط یکپارچه سیاره زمین به نقش آفرینی پرداخته و در تعامل دائمی‎با یکدیگر بسر می­برندو بر اثر همین تعامل مداوم است که در هر زمان چشم انداز فرهنگی ویژه خلق می‎شود.از این رو ساختار ژئو کالچر جهانی بیانگر موزاییکی از نواحی فرهنگی کوچک و بزرگی است که محصول تعامل‎های مکانی – قضایی قدرت فرهنگی اند که در طول و موازات یکدیگر حرکت می‎کنند (دیلمی‎معزی،2:1387).
ژئوکالچر پدیده ای است که بر شالوده نظام اطلاع رسانی نوین و یا صنایعی استوار است که به تولید محصولات فرهنگی مبادرت می‎ورزد وظیفه این صنایع تولید انبوه محصولات فرهنگی است. نظام سلطه فرهنگی در جهان کنونی در کنار نظام سلطه اقتصادی یا سیاسی از عناصر اصلی نظام ژئوپلیتیک جهانی می‎باشند. امروزه منطق حاکم بر فرایند‎های ژئوکالچر جهانی بر اشکال پیچیده و تکامل یافته تر شیوه‎های رقابتی مبتنی است. این فرایند در عین نافذ بودن، مدام در تکامل می‎باشد
پدیده‎های فرهنگی به دلیل خصیصه‎های مکانی شان همواره میل به ثبات و پایداری در مقابل نوآوری ها دارند که می‎توان به تلاش جوامع سنتی و حفظ میراث فرهنگی و آداب و سنن و نمادهای تاریخی و … اشاره کرد. از طرفی الگوهای تمدنی به واسطه ماهیت فضائیشان در جهت سرعت بخشیدن به تغییرات فرهنگی و زدودن مرزهای قراردادی هستند(حیدری،۱۳۸1 :۱۶۸).
۲-2-4- رویکرد ژئوپلیتیک زیست محیطی
مسایل ژئوپلیتیک زیست محیطی از اواخر قرن بیستم به موضوع اصلی فعالیت­ها و نگرانی­ها بین گروه‎های انسانی و بازیگران ملی و فراملی در سطوح منطقه ای و جهانی تبدیل شده است. محیط زیست بشری در سطوح محلی، ملی، منطقه ای و جهانی دستخوش مخاطرات گردیده است. این مخاطرات در سه بعد: کاهش و کمبود منابع، تخریب منابع و آلودگی محیط زیست تجلی یافته است. از دید ژئوپلیتیک، کمبود منابع زیست محیطی یا محروم کردن انسانها از زیستن در مکان مورد علاقه آنها رقابت و کنش متقابل بین گروه‎های انسانی و بازیگران سیاسی در سطوح مختلف را در پی دارد.(www.civilica.com).
طی چند دهه گذشته، افزایش جمعیت، گسترش دامنه مداخلات بشر در طبیعت برای تأمین نیازهای فزاینده از منابع کمیاب طبیعی، گسترش رویکرد سودانگاری در غالب طرح‎های توسعه ای، بی پروایی نسبت به جستار پایداری محیط زیست در ساخت سازه ها و زیر ساخت ها و مانند آن،پیامدهای ناگواری همانند گرمایش کروی، ویرانی لایه ازن، پدیده ال نینو، طوفانهای سهمگین، بالا آمدن سطح آب دریاها، گسترش گازهای گلخانه ای، خشکسالی، سیل، فرو نشست زمین، کاهش آب شیرین، بیابان زایی، کاهش خاک مرغوب، آلودگی هوا، باران‎های اسیدی، جنگل زدایی و نابودیت تنوع زیستی، نشانه‎هایی از جهانی شدن پیامدهای فروسایی محیط زیست در سطح فروملی و فراملی و جهانی بودن بوده اند. تداوم وضعیت موجود،آینده زیست و تمدن فراروی بشر را مبهم و نامطمئن کرده است.نگرانی از این وضعیت به همراه شرایط نا مطلوب کنونی، در طرح رویکردهایی همانند امنیت زیست محیطی، ژئوپلیتیک انتقادی، ژئوپلیتیک زیست محیطی، توسعه پایدار بسیار اثر گذاشت. با توجه به این که مفهوم «جهان» از مقیاس‎های مطالعاتی دانش یاد شده است، مرزهای محلی و ملی را در نوردیده اند، محیط زیست سویه ای ژئوپلیتیک یافته است (کاویانی،۱۳۹۰: ۸۵).
2-2-5-رویکرد ژئوپلیتیک انتقادی
در مورد ماهیت و چیستی ژئوپلیتیک انتقادی نظریه‎های مختلفی ارائه شده است. عده ای از نظریه پردازان، ژئوپلیتیک انتقادی را در مقایسه با ژئوپلیتیک سنتی، که به دلیل سوء استفاده از شواهد جغرافیایی به نفع مقاصد امپریالیستی لکه دار گردیده، از لحاظ علمی‎مستقل و بی طرفانه می‎دانند که می‎تواند با دیدگاهی متعالی به امور جهانی نگریسته و تحقیق عینی بپردازد(مویر،220:1379). عده ای را باور بر این است که ژئوپلیتیک انتقادی در جستجوی آشکار کردن سیاست­های پنهان دانش ژئوپلیتیک است (میرحیدر،42:1386)
از اوایل1970، شاهد ظهوررویکردی نوین به نام «ژئوپلیتیک انتقادی^[15]»هستیم.دانشمندان ژئوپلیتیک چون اتوتایل^[16] ومیشل فوکو را می‎توان ازپیشگامان این حرکت نوین دانست. این دانشمندان به طور همزمان، هم از ژئوپلیتیک انتقاد کردند و هم خود از اندیشمندان این عرصه بودند. این افراد، سیاست اندیشمندانه خود را بر «ضد ژئوپلیتیک» تعریف کرده و با وجود این، در چارچوب زیر بنایی مفاهیم ژئوپلیتیک کار می‎کردند (مویر،۳۷۸:۱۳۷۹).
محققین ژئوپلیتیک انتقادی تمایل دارند بجای تمرکز بر شناسایی عوامل جغرافیایی مؤثر بر شکل گیری قدرت دولتها و سیاست خارجی ایشان، از یک سو دریابند که سیاستمداران چگونه «تصاویر ذهنی» خود را از جهان ترسیم نموده اند و این بینش ها چگونه بر تفاسیر آن ها از مکان‎های مختلف تأثیر می‎گذارند؟ ژئوپلیتیک انتقادی به عنوان نظریه ای نسبتاً جدید که توانسته است خود را بر اساس مؤلفه‎های حاکم میان بازیگران روابط بین الملل، نظام مند سازد، چارچوبی مناسب برای فهم ژئوپلیتیکی جدید، به دور از عناصر سختی هم چون مرز و مکان ایجاد کرده است. بر اساس فهم برخی از موضوعات، بدون توجه به بعضی مسائلی که طبق نظریات سنتی غیرمرتبط می‎نمودند، امری ناقص خواهد بود. از منظر ژئوپلیتیک انتقادی، استراتژی قدرت همیشه نیازمندبه کارگیری فضا وهمین سبب گفتمان می­باشد. (www.javanemrooz.com)
رویکرد انتقادی، کوشش منتقدانه برای کشف ساختارهای جامعه معاصر است که ضمن نقد زیربنایی رویکردهای رایج در شناخت جامعه به تبیین کاستی ها ی روش شناسی آنها می‎پردازند و شیوه‎های اثبات گرایی (پوزیتیوسیتی) را در مطالعه جامعه نقد می‎کند و بر این انگاره استوار است که صرف تجربه و روش‎های تجربی کافی نیست و نباید مطالعه جامعه را همسان با مطالعه طبیعت انگاشت. هدف نظریه پردازان مکتب انتقادی، ایجاد دگرگونی‎های فرهنگی و روشنگرانه برای کاهش نابرابری‎های جهانی، برقراری عدالت بین المللی، احترام به تفاوت ها و گرایش به ارزش‎های فرهنگی جدیدی است که بر فرایند تعامل موجود در صحنه‎های اجتماعی و تمدنی حاکم شود و تعامل و عمل را در چارچوب ارزشهای موجود رهبری کند (مشیر زاده،۱۳۸۴ :۲۲۱).
هر چند ژئوپلیتیک به مطالعه روابط متقابل جغرافیا، قدرت سیاست و کنش‎های ناشی از ترکیب آنها با یکدیگر می‎پردازد (حافظ نیا،۳۶:۱۳۸۵). اما امروزه گفتمان آن تابعی از چالش‎های برخاسته از «جهانی شدن‎های اقتصادی»، «انقلاب اطلاع رسانی» و«خطرات امنیتی جامعه جهانی» است (مجتهد زاده،۱۲۸:۱۳۸۱)و بالاخره ژئوپلیتیک انتقادی در جستجوی آشکار کردن سیاست‎های پنهان دانش ژئوپلیتیک است.مباحث ژئوپلیتیک مقاومت و آنتی ژئوپلیتیک از جمله مباحث مهم در پژوهش ها و نوشته‎های مربوط به ژئو پلیتیک انتقادی می‎باشد.این رویکرد توجهش را صرفاً به رویه سلطه ژئوپلیتیک معطوف نداشته بلکه به رویه دیگر ژئوپلیتیک که مقاومت می‎باشد بیشتر توجه می‎کند. و عاشورا به عنوان عالیترین و متعالی ترین صحنه ژئوپلیتیک مقاومت از چنان ماندگاری و جاودانگی برخوردار بوده و هست که امروزه و در قرن بیست و یکم وهزاره سوم نیز توان تحریک و به غلیان در آوردن جنبش‎های مقاومت را دارد. بسیاری از نهضت ها و مقاومت ها در دنیای اسلام و حتی غیر اسلام الگوی مقاومت خود را از عاشورا الهام گرفته اند. (باباخانی،38:1392)
2-3-اندیشه ملی گرایی
ملی گرایی مفهومی‎کاملا سیاسی دارد. این مفهوم به عنوان یک اندیشه و فلسفه سیاسی تلقی می­ شود. اندیشه‎ای که در هر ملتی ریشه در هویت ملی و میهن دوستی آن ملت دارد. در حالی که مفهوم میهن دوستی و دلبستگی به هویت میهنی مفاهیم غریزی و کهن هستند، ناسیونالیسم پدیده ای فلسفی و نوین محسوب می‎شود که از سوی اروپای بعد از انقلاب صنعتی به جهان بشری معرفی شده است. در این راستا هنگامی‎که جنگ جهانی اول و جنگ‎های بزرگ قبل از آن بیشتر با انگیزه میهن دوستی شروع شده بود، جنگ جهانی دوم حاصل برخورد اندیشه‎های ناسیونالیستی بود.(حافظ نیا و همکاران،210:1389)
ناسیونالیسم به وابستگی مردم یک منطقه که براساس یک احساس مشترک به وجود آمده گفته می­ شود این احساس مشترک ممکن است علل تاریخی، فرهنگی، نژادی، جغرافیایی و غیره داشته باشد. ناسیونالیسم در حقیقت ملاتی است که گروه‎های مختلف را به هم پیوند داده و واحدی به نام ملت را به وجود می‎آورد. (روشن و فرهادیان،242:1385)
میهن دوستی و دلبستگی به هویت میهنی مفاهیم غریزی و کهن هستند. ناسیونالیسم یا ملی گرایی مفهومی‎کاملاً سیاسی است که از سوی اروپای بعد از انقلاب صنعتی به جهان بشری معرفی شد. از نظر واژه شناسی ناسیونالیسم از ریشه ناسی(Nasci)آمده است این واژه لاتین متولد شدن معنی می‎دهد و نظریه تکاملی ایده ناسیونالیسم را تأیید می‎کند.(حافظ نیا و همکاران،210:1389)
اگر ناسیونالیسم بر مبنای برگشت به ارزشهای جاهلی و اساطیری باشد، ارتجاعی محسوب می‎شود و اگر بر مبنای یک احساس انسانی و فرهنگ خلاق باشد، مترقیانه خواهد بود. مفهوم ناسیونالیسم در قرن نوزدهم و بیستم به طور گسترده ای از اروپا به سایر نقاط و از جمله خاورمیانه انتشار یافت. افکار ناسیونالیستی به دلایلی چند در نیمه دوم قرن نوزدهم در خاورمیانه، گسترش یافت.
اول: افتتاح مدارس جدید درمصر، لبنان وسوریه
دوم: اختراع چاپ که به دنبال خود آگاهی از امور سیاسی را افزایش داده و مشوق احیای فرهنگی- ادبی شد.
سوم: تجزیه امپراطوری‎های قدیم که به دنبال خود، خود مختاری گروه‎های ملی را به دنبال داشت.(درایسدل و بلیک،77:1386)
با شروع قرن بیستم ناسیونالیسم به یک قدرت عمده سیاسی در خاورمیانه تبدیل شد و تأثیرات آن زمانی به اوج خود رسید که ناسیونالیسم ترک، عرب، ایرانی و یهود به طور همزمان در این منطقه ظهور کردند، از عوامل اصلی که سبب بروز شکاف و اختلاف در میان شیعیان منطقه خاورمیانه شده، اندیشه‎های ناسیونالیستی پیروان این مذهب در کشورهای مختلف می‎باشد. تنوع نژادی و قومی‎شیعیان ساکن در منطقه خاورمیانه الهام بخش اندیشه‎های ناسیونالیستی در میان آنان گردیده و این امر واگرایی و فقدان وحدت مذهبی در بین آنان را به دنبال دارد. ویژگی عمومی‎ناسیونالیسم تأکید بر برتری هویت ملی بر دعاوی مبتنی بر طبقه، دین و مذهب است و بر این اساس عوامل زبانی، فرهنگی وتاریخی مشترک به همراه تأکید بر سرزمین خاص، هویت بخش گروهی از مردم می‎شود.
بدین ترتیب ایدئولوژی ناسیونالیسم با تأکید بر نژاد و زبان در جهان اسلام که مرکب از انواع زبانها و نژادها ی گوناگون است، یکی از عوامل اصلی واگرایی تلقی می‎گردد. تجارب تاریخی گویای این واقعیت است که حتی پان عربیسم از ادعای نهضت وحدت سراسری اعراب نتوانست در جوامع و کشورهای عربی ایجاد وحدت نماید و طی جنگهای اعراب اسرائیل و با شکست اعراب اعتبار خود را از دست داد. به طوری که در جریان جنگ 1991 آمریکا و متحدین با عراق برخی کشورهای عرب برای آزادی کویت به یک کشور دیگر عرب(عراق)، حمله ور شدند(صفوی،202:1387).
2-4-میهن خواهی
میهن خواهی یا وطن دوستی فلسفه سیاسی ویژه ای نیست، بلکه غریزه ای است که از حس اولیه ی تعلق داشتن به مکان و هویت ویژه ای آن و حس دفاع از منافع اولیه ی فردی در آن مکان ویژه ناشی می‎شود. گونه ی اولیه ی خودنمایی این غریزه کم و بیش در همه ی حیوانات قابل مشاهده است. بیشتر حیوانات محدوده‎های مشخصی را برای جولان دادن و منافع اختصاصی، فردی یا گروهی خود در نظر گرفته و به آن دلبستگی و تعلق می‎یابند و دخالت و تجاوز دیگران را در آن با سرسختی دفع می‎کنند. (مجتهدزاده،70:1381). مفهوم میهن از انگیزه‎های سیاسی دور است و از حد غریزه ی طبیعی خارج نمی‎شود. میهن خواهی یا میهن دوستی تا آن اندازه طبیعی و غریزی است که با تعلقات معنوی انسان درآمیخته و جنبه ی الهی به خود می‎گیرد و به گونه ی مفهوم مقدس خودنمایی می‎کند.
2-5- مفهوم ملت
جمع افرادی که از پیوندهای مادی و معنوی ویژه و مشخصی برخوردار باشند و با مکان جغرافیایی ویژه ای، «سرزمین سیاسی یکپارچه و جداگانه» همخوانی داشته باشند و حاکمیت حکومتی مستقل را واقعیت بخشند، ملت آن سرزمین یا کشور شناخته می‎شوند. بدین ترتیب ملت و ملیت پدیده‎های سیاسی هستند که در رابطه مستقیم با سرزمین واقعیت پیدا می‎کنند و این اصطلاحات در حالی که مباحث سیاسی هستند، جنبه ای کاملاً جغرافیایی به خود می‎گیرند. (مجتهدزاده،65:1381).
در زبان‎های اروپایی واژه ملت از کلمه(natio) مشتق شده و بر مردمانی دلالت دارد که از راه ولادت با یکدیگر نسبت دارند و از یک قوم و قبیله هستند. ملت به مجموعه ای از افراد ساکن در فضای جغرافیایی مشخص و محدود از حیث سیاسی اطلاق می‎شود که بر اساس عوامل و خصیصه‎هایی نظیر تبار، تاریخ، فرهنگ، دین، مذهب، سرزمین، قومیت، زبان و …نسبت به یکدیگر احساس همبستگی می‎کنند و خود را متعلق به یک ما می‎دانند.(حافظ نیا و همکاران،108:1389)

فاگین بام و مدیت (۲۰۰۶) در مطالعه ای که بر روی ۱۱۸ دانش آموز مدرسه راهنمایی انجام دادند بر بررسی ۶ هفته تمرین با توپ طبی بر روی فاکتورهای آمادگی جسمانی پرداختند، دانش آموزانی که در گروه تجربی شرکت داشتند تمرینات با توپ طبی را در ساعت درسی تربیت بدنی خود برای ۱۰ تا ۱۵ دقیقه انجام می دادند، جهت انجام تست های آمادگی جسمانی از آزمون های موسسه ایفرد استفاده شد و نتایج این تحقیق نشان داد که آن دسته از دانش آموزانی که در برنامه تربیت بدنی خود تمرینات توپ بی را انجام می دادند در تست های دراز و نشست، پرش طول، بارفیکس، انعطاف پذیری و دوی سرعت نمرات بهتری را کسب کرده اند (۳۵).
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

هونگ و مالینا^[۴۵] (۲۰۰۷) با مطالعه ای که بر روی دانش آموزان ۹ تا ۱۸ سال کشور تایوان انجام دادند، ضمن تهیه نورم ملی به ارتباط بین BMI ^[۴۶] (شاخص توده بدنی) و BFI ^[۴۷] (شاخص آمادگی جسمانی) پرداختند، آن ها در نمونه خود ۱۰۲۷۶۵ نفر (۵۰۹۴۰ دختر، ۵۱۸۲۵ پسر) را مورد آزمون قرار دادند، جهت اندازه گیری آمادگی جسمانی از آزمون های دراز و نشست در ۶۰ ثانیه، پرش طول، انعطاف پذیری، ۸۰۰ و ۱۶۰۰ متر دویدن یا راه رفتن استفاده کردند. نتایج تحقیقات آنها نشان داد که رابطه بین BMI و BFI خطی نیست و با افزایش سن از اواخر کودکی تا نوجوانی تغییر پذیر است. این ارتباط سهمی شکل است و نقطه اوج این سهمی برای پسران بیشتر از دختران است (۳۸).
دمان و همکاران^[۴۸] (۲۰۰۷) در مطالعه ای که بر روی دانش آموزان روستا نشین آفریقای جنوبی انجام دادند، ارتباط بین فعالیت بدنی و آمادگی جسمانی با پیشرفت آموزشی آن ها را مورد بررسی قرار دادند، آن ها در این تحقیق از دانش آموزان ۷ تا ۱۴ ساله به تعداد ۲۱۲ نفر بهره گرفتند. جهت انجام تست های آمادگی جسمانی از پروتکل آمادگی جسمانی ایفرد و تست های آمادگی جسمانی اروپایی استفاده شد که شامل (دراز و نشست، بارفیکس، دوی سرعت ۵۰ متر، دوی ۱۶۰۰ متر، تعادل فلامینگو، انعطاف پذیری و پرش طول بود) و جهت ارزیابی پیشرفت آموزشی تر از تست های پیشرفت آموزشی در ریاضی و انگلیسی که توسط انجمن تحقیقات علوم انسانی آفریقا طرح شده بود استفاده شد. همچنین محققین از پرسشنامه ای جهت جمع آوری اطلاعات در مورد فعالیت های روزانه این دانش آموزان استفاده کردند، شواهد تحقیق از این فرضیه که سطح بالای آمادگی جسمانی و فعالیت های بدنی با پیشرفت بهینه آموزشی همراه است حمایت نمی کند (۴۳).
۲-۴. نتیجه ­گیری
با توجه به تحقیقات انجام شده در داخل و خارج کشور در زمینه آمادگی جسمانی بر اساس آزمون ایفرد محققین به نتایج مشابه زیر دست یافتند که:
با افزایش سن ، اختلاف موجود بین رکوردهای پسران بیشتر می شود
رکورد پسران با افزایش سن در هر شش آزمون بهبود می یابد
در مورد مقایسه نورم های استانی نسبت به نورم ملی اکثر استان ها نسبت به نورم ملی برتری قابل توجهی دارند
بیشترین ضعف دانش آموزان در آزمون استقامت قلبی- تنفسی مشاهده شده است
درمورد مقایسه نورم های کشورهای پیشرفته نسبت به سایر کشورها در تمامی رده سنی دانش آموزان کشورهای پیشرفته برتری قابل توجهی در اغلب فاکتورهای آمادگی جسمانی برخوردارند
نتایج نشان داد بی تحرکی کودکان عامل مهمی در چاقی دوران کودکی است
اکثر دانش آموزان در آزمون کشش بارفیکس و دوی ۵۴۰ متر ضعیف نشان دادند
همچنین، تحقیقات نشان دادند، آمادگی جسمانی باعث سلامتی در افراد می گردد و در رشد افراد تاثیر مثبتی دارد. ولیکن راجع به مقایسه آن در کودکان پسر ۱۵-۱۲ سال با نورم ملی و استانی منطقه صومای برادوست اطلاعات اندکی وجود دارد، که انجام تحقیقات بیشتر و شناخت آن ضرورت دارد.
فصل سوم
روش­شناسی تحقیق
۳-۱. مقدمه
در این فصل روش­شناسی تحقیق شامل جامعه و نمونه آماری تحقیق، روش نمونه گیری، متغیرهای تحقیق، روش جمع­آوری اطلاعات، ابزارها و روش­های اندازه ­گیری، روش اجرای تحقیق و روش­های تجزیه و تحلیل آماری به تفصیل توضیح داده می­ شود.
۳-۲. روش و طرح تحقیق
این نوع تحقیق از نوع توصیفی و علی مقایسه ای است و به شکل میدانی انجام می گیرد و در نظر دارد فاکتورهای آمادگی جسمانی را در دانش آموزان پسر ۱۵-۱۳ سال منطقه صومای برادوست ارومیه را اندازه گیری نماید. قبل از انجام آزمون شرح کامل و هدف از اجرای آزمون های دانش آموزان توضیح داده می شود و آنگاه اجرای آزمون به صورت عملی نشان داده خواهد شد، از آزمونی ها خواسته می شود که ضمن همکاری صمیمانه از تشویق همدیگر در هنگام آزمون خودداری نمایند. تا بدین ترتیب نتایج حاصله دقیق و قابل کنترل باشد.
۳-۳. جامعه و نمونه آماری تحقیق
جامعه این تحقیق شامل دانش آموزان پسر مقطع راهنمایی منطقه صومای برادوست ارومیه در محدوده سنی ۱۵-۱۳ سال در سال تحصیلی ۱۳۹۳-۱۳۹۲ بوده که تعداد کل آنها ۶۵۶ نفر می باشد. قبل از تعیین حجم جامعه اماری اقداماتی بدین شرح صورت گرفت که به شرح ذیل می باشد: ابتدا پس از کسب مجوز از اداره مطبوع، اقدامات زیر صورت گرفت:
۱) لیست کاملی از مدارس روستاهای اطراف منطقه صومای برادوست تهیه شده و سپس حجم آماری هر مدرسه مشخص شد.
۲) از مدارس نمونه برای کسب اطلاعات در زمینه امکانات و تجهیزات ورزشی مورد نیاز و ارائه مجوز مدیر مدرسه و تعیین حجم نمونه مشخص شده در هر رده سنی به طور تصادفی و گرفتن ساعات ورزش کلاس های نمونه در طول هفته از مسئولان مدارس.
پس از مشخص کردن حجم جامعه آماری هر رده سنی، حجم نمونه آماری هر رده سنی طبق جدول مورگان محاسبه گردید. از این تعداد ۲۴۸ نفر بصورت طبقه بندی با بهره گرفتن از روش نمونه برداری تصادفی انتخاب شدند که نمونه آماری هر رده سنی در جدول ۳-۱ آمده است.
جدول ۳-۱. توزیع فراوانی جامعه و نمونه آماری دانش ­آموزان رده سنی ۱۵-۱۳ سال منطقه صومای برادوست ارومیه

شاخص اماری
دوره سنی

جامعه آماری

درصد جامعه آماری

نمونه آماری

درصد نمونه آماری

۱۳ سال

۱۰۶

۵/۳۳

۸۳

۴۶/۳۳

۱۴ سال

۱۰۴

۳۲

۸۲

۰۸/۳۳

۱۵ سال

۱۰۶

۵/۳۳

۸۳

۸- تایلند – ۱٫ ۳۸ نفر تایلند یکی دیگر از کشورهای موجود در لیست با آب و هوای شرجی است که در استانداردهای امنیتی به خوبی در مورد جاده ها و خودروهای این کشور رعایت نمی شود. به همین دلیل نیز این کشور سابقه بدی در حوادث جاده ای خطرناک دارد که در بیشتر مواقع به جراحت و مرگ ختم شود.
۹ – جمهوری دومینیکن – ۷٫ ۴۱ نفر
طبق گزارشات قوانین راهنمایی و رانندگی تا حدود زیادی در این کشور رعایت نمی شود. اکثر رانندگان به چراغ قرمز اعتنایی ندارند و گردش به چپ و راست و از نگاه رانندگان در هر زمانی امکان پذیر است. در این کشور گفته می شود بوق خودرو بیشتر از ترمزهای آن مورد استفاده قرار می گیرد. ( تلفات رانندگی دنیا: مجله بهار ،۱۳۹۱)
۴-۱۳-۲- امار تصادفات در ایران
تصادفات رانندگی در حالی هشتمین عامل مرگ و میر در دنیا محسوب می شود که کشور ما با اختصاص ۲۸ درصد کشته های تصادفات رانندگی، دومین عامل مرگ و میر در ایران را از آن خودکرده است. سالانه هزارنفر عابر پیاده در حالی قربانی تصادفات رانندگی می شوند که این موضوع زنگ خطر بی دفاع بودن پیاده ها در تصادفات رانندگی و لزوم اقدامات پیشگیرانه برای ارتقای سطح سلامت این گروه از شهروندان را بیش از پیش برای مسئولان گوشزد می کند. ۲۸ درصد موارد مرگ و میر ناشی از تصادفات در کشور مربوط به عابران پیاده است در حالی که این آمار دنیا۲۲درصداست. (محمدی:۱۳۹۲ ،۱۷-۹۲). در دنیا به ازای هر یکصد هزار نفر ده تا ۳۰ نفر به علت تصادف جان خود را از دست می دهند در حالی که در ایران این آمار به ۳۰ تا ۴۰ مورد مرگ به ازای هر یکصد هزار نفر رسیده است. عابران پیاده از رکورد جهانی هم جلو زدند. آنها با ثبت آمار ۲۸ درصدی کشته های تصادفات رانندگی در کشور از آمار ۲۲ درصدی جهان هم پی افتادند . فراوانی تعداد خودروها را در وقوع تصادفات رانندگی بی تاثیر می داند و معتقد است که میزان خودروهای کشورهای با درآمد بالا، ۵۰ درصد خودروهای کل دنیاست، اما مرگ و میر ناشی از تصادف آنهافقط۸درصداست (محمدی،۱۳۹۲: ۱،۹۲)

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۵-۱۳-۲- امار تصادفات ویژه شرق استان تهران (لازم به ذکر است شهرستان دماوند از نظر چارت سازمانی زیر مجموعه پلیس راهور ویژه شرق تهران است . پلیس راهور ویژه شرق تهران شامل شهر های ورامین ، پاکدشت، قرچک ، پیشوا ، دماوند ،پردیس ، فیروزکوه می باشد . برابر آمار تصادفات ویژه شرق تهران ، کل تصادفات بوقوع پیوسته در سال ۱۳۹۱در شهرهای تابعه پلیس راهور ویژه شرق که قبلا اسامی آنها قید گردیده تعداد ۲۴۱۶فقره بوده که از این تعداد ۸۲۰فقره تصادف جرحی وتعداد ۱۶۹ فقره تصادف فوتی بوده است . همچنین سهم تصادفات عابرین پیاده از این تعداد ۷۵فقره فوتی است . که این آمار نشان می دهد تقریبا یک سوم تصادفات فوتی مر بوط به عابرین پیاده است .. در سال ۱۳۹۲درحوزه پلیس راهور ویژه شرق تعداد ۳۰۶۸ فقره تصادف ثبت گردیده که از این تعداد ۱۱۸۱فقره تصادف جرحی و۱۳۷ فقره تصادف فوتی بوده است . سهم تصادفات عابرین پیاده ۶۰ فقره فوتی است که که این آمار نشان می دهد ۵۰درصد تصادفات فوتی مر بوط به عابرین پیاده است . لذا با توجه به آمار های بالا در سال ۱۳۹۲نسبت به سال ۱۳۹۱ از نظر تصادف فوتی با ۱۵ فقره کمتر کاهش داشته اما در همین زمان از نظر تصادفات جرحی تعداد ۳۶۱ فقره افزایش نشان می دهد که معادل ۸ درصد کل تصادفات است . تصادفات فوتی عابرین پیاده در سال۱۳۹۲ نسبت به سال ۱۳۹۱ با تعداد ۱۵ فقره کاهش نشان می دهد . که این امر بواسطه حضور پلیس راهور و ارائه راهکارهای اساسی و اصلاح هندسی نقاط حادثه خیز بوده است ولی از نظر تصادفات عابرین پیاده افزایش نشان می دهد . پلیس راهور ویژه شرق تهران در سال ۱۳۹۰از استان تهران به مرکزیت کرج انتزاع یافته لذا آمار ۱۳۸۹ دردسترس نبود است .(آمار تصادفات راهور شرق تهران ،۱۳۹۳ )
۶-۱۳-۲-امار تصادفات در دماوند
بررسی آمار تصادفات عابرین پیاده شهرستان دماوند :
بابررسی دفاتر ثبت تصادفات و کروکی های ترسیمی موجود در پلیس راهور دماوند در مجموع تعداد ۱۲۰۰ فقره تصادف اعم از فوتی ، جرحی ، خسارتی به تفکیک ذیل در سالهای ۱۳۹۱و۱۳۹۲ به وقوع پیوسته است : در سال ۱۳۹۱ تعداد ۵۲۰ فقره تصادف بوقوع پیوسته که از این تعداد ۱۵ فقره فوتی ، تعداد ۷۸ فقره جرحی ، تعداد ۴۲۷ فقره خسارتی بوده است .در سال ۱۳۹۲ تعداد ۶۸۰ فقره تصادف بوقوع پیوسته که از این تعداد ۱۹ فقره فوتی ، تعداد ۹۲ فقره جرحی ، تعداد ۵۶۹ فقره خسارتی بوده است .کل تصادفات عابرین پیاده در این مدت ۱۷۰ فقره بوده است .در سالهای ۱۳۸۹و۱۳۹۰ تعداد کل تصادفات ۱۴۰۰ فقره ثبت شده است. تصادفات عابرین پیاده ۱۱۵فقره بوده است . که نشان میدهد در سالهای ۱۳۹۱و۱۳۹۲تصادفات عابرین پیاده حدود ۵۵فقره بوده که تقریبا ۵۲در صد افزایش داشته است با توجه به جمعیت ۱۵۰۰۰۰ نفری این شهر، وقوع این تصادفات آمار بسیار بالایی است . (آمار تصادفات پلیس راهور دماوند ،۱۳۹۳) )مانننتت
۱۴-۲- نقش پلیس و اجرای قانون :
همچنان که گفته شد، پلیس راه و راهور به عنوان مرز تعامل حکومت و مردم، به نوعی ویترین حکومتی نیز تلقی می شود. چگونگی این تعامل و رعایت احساس رضایت شهروندان وحقوق شهروندی ایشان، حفظ کرامات اخلاقی در مراوده با آن ها و نیز رعایت رفتار عادلانه نسبت به متخلفین، اولین رمز گسترش قانون گرایی و توسعه فرهنگ صحیح ترافیکی در بین شهروندان است. چرا که رعایت این پارامترها در تغییر نگرش شهروندان به حکومت وتکوین نگرش عادلانه و اخلاق گرا بدان، تأثیر مستقیم و به سزایی را باقی می گذارد و این خود به توسعه رفتارهای امن ترافیکی منجر خواهد شد.اما پلیس اگر چه می تواند و باید به ایفای نقش کنترل و فرماندهی دیگر سامانه هایدخیل در ترافیک را بعهده داشته باشد، ولی امنیت ترافیکی در سایه پذیرش هر کدام ازدیگر ارگان های حکومتی از سهم مشارکت و مسئولیت و وظیفه و تقسیم کار ملی فراهم خواهد آمد.(روحانی ، ۱۳۸۸: ۸۴) . پلیس مقررات ترافیکی تناسب خویش را ازنظر ایجاد مسئولیت مدنی و ایفای نقش بازدارندگی ازتخلفات را از دست داده اند. نمونه ای از این واقعیت ، حمایت نادرست قانون از تخلفات عابرین و امکان فراوان سوء استفاده توسط آن ها و در نتیجه عدم امکان توسعه عدالت اجتماعی می باشد. ناهمخوانی مجازات ها و ضعف تناسب آن ها با شدت تخلفات از دیگرمصداق هایی است که باعث می شود برای عامل انسانی در حوادث ترافیکی کشور سهمی بالاتر از ۷۰ درصد را قائل شد.مجری قانون موظف است بر اساس قوانینِ تدوین یافته و پس از آن که قانون گذار روابط ترافیکی انسان ها را تعیین نمود، بر اساس آن ها روابط ترافیکی را تنظیم نموده و بدین ترتیب نظم وامنیت و عدالت را تضمین بخشد. تنظیم روابط، و این مهم فقط در سایه رعایت عدالت در اجرا امکان پذیر خواهد شد. هم اکنون مجریان قانون (پلیس) در انجام مأموریت های خویش با عوامل بازدارنده بسیاری مواجه اند. این عوامل به دو دسته چالش های برون سازمانی پلیس و نقاط ضعف درونی آن قابل تقسیم اند و به طور همزمان درصحت عمل آن تأثیر می گذارند. توانمندی و قابلیت مجریان قانون در اجرای عادلانه قوانین ترافیکی، خود تحت تأثیر عوامل مختلفی است. کیفیت نظام آموزشی پلیس ، چگونگی تأمین اجتماعی نیروهای پلیس، مدیریت بهینه منابع سازمانی به ویژه منابع انسانی در سازمان های پلیسی و اقتدار اجتماعی پلیس از جمله مهمترین عوامل فو ق الذکر است.پلیس راهور ناجا همانند دیگر واحد های نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران دارای وظایف و تکالیف زیادی است. که بسیاری از این ماموریت ها در خصوص حمل ونقل و ترافیک می باشد.پلیس راهور علاوه بر ارائه خدمات متنوع به مردم از قبیل صدور گواهینامه ، اجرائیات ،شماره گذاری ، رسیدگی به تصادفات و بر خورد با تخلفات رانندگی ، امور مر بوط به فرهنگ ترافیک، ضابط قضایی ، امورات مر بوط به ترخیص و توقیف وسایل نقلیه و روان سازی ترافیک ،یک وظیفه خطیر و انسانی نیز در سر لوحه کار خود دارد و انهم اقدام در جهت پیشگیری و کاهش حوادث ترافیکی وحفاظت جان انسانها است . در سالهای اخیر پلیس راهور ناجا با بهره گرفتن از حداکثر توان پرسنلی و تجهیزات پیشرفته حمل و نقل و ترافیک وبا استفاده از نیرو های متخصص در زمینه تجهیزات الکترونیکی و فنی روز دنیا در جهت کاهش حوادث رانندگی تلاش فراوانی داشته است . اگر چه در جهت کاهش اینگونه حوادث با چالش هایی مواجه بوده که راهگشای ان اجرای قانون بوده است .اما این سوال مطرح است که آیا پلیس و اجرای قانون تا چه حد توانسته است نقش داشته باشند و تا چه میزان موفقیت داشته است ؟ . باید اذان داشت در خیلی از حوادث رانندگی ، ارتکاب تخلفات توسط رانندگانی انجام می پذیرد که فرار از قانون و قانون گریزی با رفتار انان امیخته شده است . لذا بر ای کنترل اینگونه افراد، پلیس از ابزار اجرای قانون استفاده می نماید . اعمال قانون و جریمه وتوقیف وسایل نقلیه تا حدودی توانسته است در کاهش حوادث تاثیر گذار باشد اما تنها اجرای قانون برای پلیس کافی به نظر نمی رسد و شاید در خیلی از موارد جریمه متناسب با تخلف نبوده و پلیس نتوانسته به مراد خود یعنی کاهش تلفات انسانی برسد . اگر چه نسبت به گذشته کاهش داشته اما در حد قابل قبول نیست . همچنین خواسته های نابجای مسئولین و فشار کاری بیش از حد پرسنل و بی انگیزگی آنها ،عدم حمایت های قضایی در بر خورد با رانندگان متخلفی که ساز گاری با قانون را ندارند ،عدم همکاری سازمانهای دخیل در ترافیک همگی از جمله عواملی هستند که اجرای قانون توسط پلیس را تحت تاثیر قرار داده و او را از انجام تکلیف خود باز داشته است . نقش پلیس در کاهش تصادفات رانندگی نقش کلیدی است وبا استفاده از اهرم قانون در صورت رفع موانع ذکر شده می تواند در پیشگیری از حوادث رانندگی مثمر ثمر باشد . اما آنچه مهم است تدوین وتهیه قوانینی است که پلیس راهوررا در جهت کنترل تخلفات رانندگی یاری نماید. در حال حاضر این قوانین متناسب نبوده وبازدارندگی لازم را نداشته و پلیس نیز دراجرای دقیق وبا اقتدار قانون ، ناکارمد بوده ونتوانسته نقش اساسی ایفا نماید. ( اسماعیلی ،علیرضا ،۹۳ : ۲)
۱۵ -۲- عوامل تاثیر گذار بر وقوع تصادفات عابرین پیاده :
نقش سازمان های دخیل در ترافیک، اصول هندسی و طراحی معابر ، گذر گا های عابرین پیاده ، تجهیزات کنترل ترافیک ، آموزش، ایمنی وسایل نقلیه ،رنگ لباس عابرین، نوع گواهینامه ،روشنایی معابر، شرایط جوی محل تصادف ، ایمنی وسایل نقلیه،جنسیت عابرین و رانندگان ، سن عابرین و رانندگان عوامل تاثیر گذار به دو دسته تقسیم می گردند :
۱-۱۵-۲- عوامل بیرونی ? نقش سازمانهای دخیل در ترافیک ، ساختار و اصول هندسی معابر،تجهیزات کنترل ترافیک ،ایمنی وسایل نقلیه ، آموزش، روشنایی معابر )
۲-۱۵-۲- عوامل درونی : ( جسمانی،رنگ لباس، سن، جنسیت ، نوع گواهینامه، شرایط جوی)
۱-۱۵-۲-عوامل بیرونی :
۱-۱- ۱۵-۲- نقش سازمانهای دخیل در ترافیک.
۱-۱-۱ – ۱۵-۲- وظایف محوله :
جهت تحقق امنیت شایسته ترافیکی در کشور، شایسته است سطح مورد عمل توسط نهادهای دخیل در ترافیک به سوی پیشگیری و حتی پیش بینی گرایش پیدا کند و حوزه عملیاتی نیزبه سطح انتظام ملی ارتقاء یابد.در شرایط کنونی و با وصفی که درباره وضع موجود ترافیک و امنیت راه های کشور بیان گردید. چشم انداز موجود ایمنی ترافیک کشوربیانگر این است که امکان تغییر سطح اقدام ملی به ویژه پلیس از سطح مقابله و مهار و کنترل به سطح دیگری امکان پذیر نمی باشد .چرا که شیب نموداری افزایش نهاده های ترافیکی تعداد خودرو ، تعداد افراد صاحب گواهینامه، رشد شاخص های حمل و نقل مانع اصلی این مهم به شمار می آیند. از این روسطح عملیاتی متناظر با مقابله و کنترل منحصر به پلیس بوده و با توجه به شرایط کنونیِ این سازمان، فقط می توان میزان ناقصی از نظم و ایمنی را انتظار داشته باشیم. ( روحانی ، ۱۳۸۸: ۸۵) .در حوزه مورد مطالعه با توجه به بررسی میدانی و مشاهده عینی انچه را که آیین نامه مدیریت سوانح وحمل و نقل و ترافیک مشخص نموده انجام نگرفت است .
۲-۱-۱- ۱۵-۲- اختصاص اعتبارات مورد نیاز ترافیکی :
مسئولین سازمانهای دخیل در ترافیک الخصوص شهرداری ها ، علت عدم هماهنگی با دیگر سازمانهای دخیل در ترافیک را عدم اختصاص اعتبار ریالی جهت انجام امورات ترافیکی عنوان می نمایند . اما با بررسی های بعمل امده چنین به نظر نمی رسد زیرا در ماده ۲۳ قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی مصوب ۱۳۸۹ ، ۶۰درصد از کل وجوه حاصله از جریمه های تخلفات رانندگی در اختیار انها قرار می گیرد . تاحسب مورد صرف استاندارسازی وسایل و تجهیزات ایمنی راه ها ،خط کشی و نگهداری آن ،تهیه و نصب و نگهداری علایم راهنمایی و رانندگی و تجهیزات ایمنی ، احداث پلهای عابرین پیاده ،احداث توقفگاه های عمومی و اصلاح معبر و نقاط حادثه خیز در شهر ها نمایند . ( قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی ،۱۳۸۹: ۱۲) این اعتبار در شهرستان دماوند اختصاص یافته است اما هزینه امور ات دیگر شهری شده و جای ان در حمل ونقل و ترافیک خالی است .
۲-۱-۱۵-۲- ساختار و اصول هندسی معابر
۱-۲-۱-۱۵-۲- ساماندهی تردد عابرین پیاده :
طرح های مناسب برای عابرین پیاده نه تنها شامل احداث تسهیلات جدید بلکه شامل اصلاح تسهیلات موجود عابرین می گردد. زیرا در صورتی که دسترسی های عابرین پیاده افزایش یافته و شرایط مناسب تری برای آنان فراهم شود طبعا تعداد بیشتری از عابرین از تسهیلات موجود و مکانهای در نظر گرفته شده بای پیاده روی استفاده خواهند کرد.لازم است تسهیلات عابرین پیاده ایمن جذاب و مناسب باشدتا به سهولت مورد استفاده قرار گیرد . در صورتیکه طراحی تسهیلات عابر پیاده اصولی و صحیح باشددوام آن بیشتر و حفظ و نگهداری آن نیز آسانتر خواهد بود . بدیهی است در صورتیکه طراحی و ارائه تسهیلات عابر پیاده ضعیف باشد عابرین پیاده هنگام استفاده از آن احساس نا امنی و عدم آسایش می نمایند و لذا میزان استفاده آنان از اینگونه تسهیلات کاهش خواهد یافت . تسهیلات نا کارامد با طراحی ضعیف باعث میشودعابران پیاده از آن استفاده ننمایند و این امر باعث هدر رفتن سرمایه میشود.عواملی که در طراحی تسهیلات عابر پیاده باید مورد توجه قرار گیردعبارتند از:ویژگی ها و مشخصات محل تراکم منطقه مبدا و مقصد سفر های عابران پیاده میزان استفاده عابرین از تسهیلات موجود و همچنین تعیین میزان افزایش استفاده از تسهیلات عابر پیاده در صورت اصلاح و بهبود اینگونه از تسهیلات .در اغلب موارد مطالعات ترافیکی دقیقی در مورد ضرورت احداث مسیر های عبور عابر پیاده صورت نمی پذیرد و طراحی بر اساس شاخص های ترافیکی و شهر سازی (حجم عابر پیاده کاربری های اطراف و ..) انجام نمیشود. لذا این مسیرها از عملکرد مناسبی برخوردار نبوده و مورد استقبال عابران پیاده قرار نمیگیرد. طراحی مناسب کریدور های عابر پیاده با بهره گرفتن از شاخص های ترافیکی و افزایش ایمنی آنها با بهره گرفتن از تجهیزات مناسب (مانند نرده کشی)میتواند باعث افزایش کارایی آنها گردد. همچنین با ایجاد تسهیلات مناسب برای عابران پیاده می توان سفرهای عابران پیاده را به صورت ایمن و یکپارچه ایجاد نمود. ( فیروزی : ۱۳۸۸، ۲)
۲-۲-۱-۱۵-۲ ساماند هی تردد عابرین پیاده در میادین وتقاطع ها :
عدم ساماندهی تردد عابرین پیاده در میادین وتقاطع،عدم وجود گذر گاه های مناسب ودارای جان پناه برای عابرین و یا جزایر پناه دهنده عابر ین و عدم وجود پل های عابرین پیاده باعث شده عابرین پیاده در مراکز تقاطع ها و میادین با توجه به حجم بالای ترافیک عبور کنند که ضمن ایجاد اختلال در رفت و امد زمینه ساز تصادفات باشند .
۳-۲-۱-۱۵-۲- توجه به اصول مهندسی ترافیک در ساخت معابر
طراحی اصولی خیابان‌ها و معابر شهری نقش بسزایی در کاهش مشکل ترافیک شهری دارد، از جمله علت‌های ایجاد ترافیک شهری را آماده نبودن زیرساخت‌های شهری می توان ذکر کرد. برای رفع این معضل نیاز است اقداماتی با هدف اصلاح هندسی و افزایش راه‌های دسترسی برخی از معابر و خیابان‌ها و معابر اصلی شهر است . جمع‌ آوری اطلاعات ترافیکی خیابان‌های اصلی و فرعی شامل میزان تردد وسایل نقلیه، وجود مسیرهای دسترسی و میانگین عبور و مرور خودروها از جمله آیتم‌های مهم در بررسی معضلات ترافیکی سطح شهر است . الگوها باید به گونه‌ای طراحی شوند که ضمن فراهم آوردن شرایط مناسب برای کاهش مشکلات ترافیکی با زیرساخت‌های شهری نیز منطبق باشند. توزیع مناسب و برابر امکانات در نقاط مختلف شهر را عامل مهمی در کاهش بار ترافیک در نقاط پر ازدحام شهر است و بایستی تمام امکانات رفاهی و شهری در مناطق مختلف شهر باید به صورت یکسان توزیع شود تا از جابه‌جایی‌های شهروندان در سایر نقاط شهری به دلیل استفاده امکانات کاسته شود. ( فیروز بخت : ۱۳۹۲)
بررسی میدانی بعمل آمده تلاقی برخورد میان وسایل نقلیه موتوری با عابرین پیادهدر تصادفات نقش عمده ای دارد ، در اکثر معابر شهرستان دماوند تردد عابرین پیاده در بخشی از سواره رو انجام می پذیرد . و پیاده روها بصورتی طراحی شده اند که وسایل نقلیه وقتی در حال گردش هستند بعلت کمبود دید با عابرین برخورد می نمایند . در مراکز اموزشی وخرید نیز بواسطه عدم پارکینگ های مجزا از نظر درب ورود وخروج تلاقی برخورد خودروها با عابرین پیاده وجود دارد
۴-۲-۱-۱۵-۲- ظرفیت و قابلیت گذر دهی معابرو تقاطع ها
ظرفیت جاده های شهری معمولا با ظرفیت تقاطع های ان مشخص می شود. اگر نسبت گردش به چپ وسائل نقلیه و میزان تردد در جاده به طور کلی کم باشد تقاطع ها را همسطح در نظر می گیرند واگر نسبت گردش ها به خصوص گردش به چپ و تردد زیاد باشد باید به راه حل های دیگری نظیر ساختن میدان. جداسازی مسیرها. کنترل تقاطع با چراغ های راهنمایی. تقاطع های غیر همسطح یا ترکیبی از این موارد متوسل شد. به طور کلی هر تقاطع باید طوری طراحی و ساخته شود که ظرفیت کافی برای رفع نیازهای فعلی و اتی ترافیک با توجه به ظرفیت خیابان ها و مسیرهایی که به ان منتهی یا از ان منشعب می شوند داشته باشد.تقاطع ها در شبکه ترافیک شهری نقش و اهمیت ویژه ای دارند این اهمیت دلایل گوناگونی از جمله نقش عمده تقاطع ها درایمنی و ظرفیت شبکه دارد . تقاطع های یک شبکه ترافیک بخش عمده ای از تصادفهای ان شبکه را که بیشترشان منجر به جراحت یا مرگ می شوند به خود اختصاص می دهند.نکته مهم دیگر انست که ظرفیت هر پیوند و به طور کلی ظرفیت شبکه ترافیک یک شهر به ظرفیت و قابلیت کشش تقاطع های ان پیوند یا شبکه بستگی دارد به طوریکه ظرفیت تقاطع ها ،ظرفیت جاده های شهری را مشخص می کند. اما در حال حاضر هیچگونه توجهی به ظرفیت معابر وتقاطع ها نمی گردد و ساخت واحداث آنها بر اساس سلیقه و بدون در نظر گرفتن اصول هندسی انجام می پذیرد در حوزه مورد مطالعه یعنی شهرستان دماوند نیز بدین صورت انجام گرفته است . ( فیروز بخت : ۱۳۹۲)
۵-۲-۱-۱۵-۲- توجه به تامین امنیت و راحتی استفاده کنندگان از راه :
عابرین پیاده در صورتی از معابر استفاده می نمایند که به سهولت وراحتی وایمنی بیشتری عبور نمایند . افراد سالمند و کم توان و دارای معلولیت جسمانی بیشتر به معابری رو می آورند که به راحتی بتوانند از ان عبور نمایند . و راهی را انتخاب می نمایند که کمترین خطری را برای انها داشته باشد . در حوزه مورد مطالعه اکثر راه های برای تردد عابرین در عرض خیابانها انجام می شود وان هم به خاطر نداشتن پلهای مکانیزه و استفاده از پل های قدیمی آهنی که دارای شیب تند ودارای صدای ازار دهنده هنگام عبور عابرین و فقدان گذ رگاه های اصولی عابرین پیاده و عدم حصار ویا نرده های اهنی در وسط معابر باعث شده تردد عابرین در عرض خیابان صورت گیرد. وبه همین دلیل به جهت عبور انها از خیابانها تصادفات عابرین پیاده را بدنبال دارد.
اجرای طرح ایست به احترام زندگی
طرح ایست به احترام زندگی طرحی است که بر اساس آن، تمامی خودروها موظف به توقف در پشت خط ایست، در خط کشی‌های عابر پیاده خواهند شد، این طرح با هدف ساماندهی تقاطع‌ها و تکالیفی که رانندگان و عابران دارند، اجرایی می‌شود.ایست به احترام زندگی با هدف تغییر رفتار ترافیکی شهروندان در شهر تهران اجرایی می شود. به طوری که رانندگان توقف پشت خط سفید و عابران تحمل برای سبز شدن چراغ عابر را مورد توجه قرار دهند.موفقیت این طرح مرهون آماده سازی بسترهای لازم در سطح شهر است یکی از بسترهای مورد نیاز اصلاح زیرساخت ها و خط کشی معابر به خصوص خطوط عابر پیاده در تقاطع هاست که در این زمینه اقدامات موثری را انجام داده .این اقدام در راستای رعایت حقوق و احترام به عابران پیاده اجرا خواهد شد. ( راهور تهران بزرگ ،۱۳۹۳ )
۷-۲-۱-۱۵-۲- ساخت نامناسب پیاده روها :
در بسیاری از مناطق شهری ، نظیر نواحی تجاری ، مراکز خریدو مکانهای تفریحی وقتی طول سفرکوتاه و جابجایی به صورت پیاده ( در صورت فراهم بودن امکانات لازم) راحت تر باشد وجود پیاده رو اهمیت دارد.اصولاً تعداد عابران پیاده در شهرها از افرادی که از وسایل نقلیه استفاده می کنند ، بیشتر است ، زیرا نه فقط اشخاصی که به علت کوتاه بودن طول سفر و یا به هر علت دیگری به طور کلی از وسایل نقلیه خصوصی یا عمومی استفاده نمی کنند ، بلکه حتی افرادی که از وسایل نقلیه خصوصی یا عمومی استفاده می کنند ، نیز بسیاری از اوقات به اجبار مسافتی را پیاده طی می کنند.اگر عابرین نتوانند از پیاده روها به علت عرض کم و یا وجود موانع دیگر آن طور که باید و شاید استفاده کنند ، به اجبار از قسمتی از سطح خیابان برای پیاده روی استفاده می کنند. اینکار نه فقط خطر تصادفات را افزایش می دهد بلکه موجب کاهش ظرفیت جاده و خیابان می شود و تراکم را در آنها نیز افزایش می دهد. به علاوه عدم وجود پیاده روهای مناسب مردم را تشویق به استفاده بیشتر از وسایل حمل و نقل موتوری می کندکه خود عاملی موثر در افزایش تراکم و به خصوص تصادفات عابرین پیاده در مناطق پر رفت و آمد و متراکم خواهد بود. که در شهرستان دماوند نیز این مورد به کرات مشاهده گردیده است . ( فیروز بخت : ۱۳۹۲)

تصویر شماره ۶ مکان نامناسب گذر گاه
۸-۲-۱-۱۵-۲- طراحی غیر اصولی گذر گاه های عابرین پیاده :
در کروکی های ترسیمی تصادفات شهرستان دماوند در معابر شهری دماوند و رودهن کارشناسان ،۱۳۰مورد از تردد عابرین را عبور از عرض خیابان قید نموده اند . که عبور از محلهای غیر مجاز داشته اند و این تردد در عرض معبر در تصادف آنها نقش داشته است . بررسیها نشان می دهد عدم وجود گذر گاه مناسب در محل از دلایل تردد از عرض خیابان عابرین می باشد . ت
تصویر شماره ۷ تیپ استاندارد گذرگاه برجسته عابر پیاده

تصویر شماره ۸ نمای اصولی گذر گاه عابرین پیاده
ات

تصویر شماره ۹ عدم گذر گاه غیر همسطح
سالهم-شماره ۱۷
علمی-ترویجی

بعد از جنگ جهانی دوم به مدت تقریباً۴۰ سال ژئوپلتیک به عنوان یک مفهوم و یا روش تحلیل، به علت ارتباط آن با جنگ‎های نیمه اول قرن بیستم منسوخ گردید، هر چند ژئوپلیتیک در این دوره از دستور کار دولت ها در مفهوم قبلی خود خارج شد، اما همچنان در دانشگاهها تدریس می­شد. برای تبدیل شدن نقش فعال جغرافیا در تعریف ژئوپلیتیک به نقش انفعالی سه دلیل عمده قابل ذکر است:

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

اول اینکه جغرافیدانان بعد از شکست آلمان در جنگ، ژئوپلیتیک خاص آلمان را مقصر اصلی عنوان کردند و سیاست‎های آلمان نازی را متأثر از این مکتب می‎دیدند. خود را از مطالعات در مقیاس جهانی کنار کشیده، توجه خود را به دولت ها و درون مرزهای سیاسی بین المللی معطوف داشتند و واژه ژئوپلیتیک بر چسب غیر علمی‎به خود گرفت و از محافل علمی‎و دانشگاهی طرد شد.دلیل دیگری که موجب افول نقش جغرافیا در جنگ سرد شد ظهور استراتژی باز دارندگی هسته ای بود. توانایی پرتاب سلاح‎های هسته ای بوسیله هواپیما و موشک به فاصله‎های دور،باعث شد که دیگر نه فاصله و نه عوامل جغرافیایی مثل ناهمواری ها و اقلیم چندان مهم تلقی نمی‎شدند. دلیل سوم، ظهور ایدئولوژی به عنوان عامل تعیین کننده ی جهت گیری سیاست ها بود. ژئوپلیتیک جنگ سرد و ژئوپلیتیک عصر هسته ای از مشخصات دوره افول ژئوپلتیک هستند (زین العابدین، ۱۳۸۹ : 13).
۲-۱-۳- دوره احیا
بعد از پایان جنگ جهانی دوم جغرافیدانان شرمنده شدند و از آن پس تلاش نمودند جغرافیدانانی که ژئوپلیتیک را در اختیار آلمان نازی (هیتلر) گذاشته اند،کنار گذارند، و نتیجه اینکه حدود ۴۰ سال ژئوپلیتیک طرد شد. تا اینکه در دهه 1980 در جنگ ویتنام^[2] و کامبوج^[3] بر سر تصاحب منطقه ی مکنگ^[4]، گر چه هر دو کشور از بلوک شرق بودند، ایدئولوژی نتوانست جنگ را از بین ببرد. بنابراین، در گزارش این مناقشه و روابط دو کشور، مجدداً از مفهوم ژئوپلتیک استفاده شد و سپس کسینجر^[5] بصورت تفننی از واژه ی ژئوپلیتیک در مسائل جهان استفاده نمود. علاوه بر آن در جنگ ایران و عراق (1988-1980) و اشغال کویت توسط عراق (1991-1990 ) و به ویژه سقوط پرده آهنین در اروپا از سال 1989 موجب پر رنگ تر شدن این مفهوم شد و به خصوص فروپاشی شوروی (سابق) و برجسته شدن ملیت ها این مفهوم را به صورت یک مفهوم کلیدی در عرصه بین المللی قرار داد (زین العابدین،۱۳۸۹ :۲۸).
در حالیکه نامداران جغرافیای سیاسی چون ریچارد هارتشورن و استیفن جونز سخت در تلاش شکوفا ساختن جغرافیای سیاسی در جهان دوران میانه ی قرن بیستم شدند و سیاستمدارانی چون هنری کیسینجر واژه ژئوپلیتیک را دوباره به زبان روزمره سیاسی نیمه دوم قرن بیستم باز گرداند، جهانی اندیشانی چون ژان گاتمن و سوئل کوهن پیروزمندانه جهانی اندیشی جغرافیایی(ژئوپلتیک) را به بستر اصلی مباحث دانشگاهی باز گرداندند.در این زمینه ژان گاتمن^[6] با طرح تئوری «آیکنوگرافی^[7]– سیروکولاسیون^[8]» «حرکت» را در مباحث ژئوپلیتیک در معرض توجه ویژه قرار داد و عوامل روحانی یا عامل «معنوی» را در جهانی اندیشی «اصل» یا «مرکز» دانست و «ماده» یا «فیزیک» را تأثیر گیرنده قلمداد کرد (مجتهد زاده،۱۳۸۶:۹۶).
سائول بی کوهن می‎گوید: موضوعات ژئوپلیتیکی مهمتر از آن بودند که جغرافیدانان آنها را کنار بگذارند و اکنون خیلی از جغرافیدانان با یک تأخیر به او ملحق شده اند و از باز گشت و تجدید حیات ژئوپلتیک به اندازه او استقبال کرده اند.
2-2-رویکردهای جدید ژئوپلیتیک
همه نظریه‎های ژئوپلیتیکی جنبه ژئواستراتژیکی داشته و برای کسب قدرت بر فضای جغرافیایی تأکید داشتند. اما پس از پایان جنگ سرد و با مطرح شدن نظام نوین جهانی بسیاری از دیدگاه های ژئوپلیتیکی جنبه ی کمی‎پیدا کرد و حتی بعضی از این دیدگاه ها در عالم سایبر اسپیس مطرح شدند. در نظام نوین جهانی عده ای در تحلیل ژئوپلیتیکی خود، رویکرد انرژی را مد نظر قرار دادند،عده ای به مسائل زیست محیطی معتقد بودند، بعضی فرهنگ را عامل اصلی ژئوپلیتیک دانستند و بالاخره، عده ای مسائل ژئواکونومی‎را در تحلیل ژئوپلیتیکی خود مورد توجه قرار دادند. می‎توان گفت که معیار‎های قدرت که نظامی‎گری بود، به طور کلی جای خود را با معیار‎های مذکور تغییر داد. یعنی، قبل از پایان جنگ سرد، معیار اصلی قدرت نظامی‎گری بوده و تمام عوامل اقتصادی، اجتماعی به صورت ابزار مورد توجه بوده است.به علاوه مشخصه ی اصلی ژئوپلیتیک دوره جنگ سرد جهان دو قطبی، جهان سوم و کشورهای عدم تعهد بودند، اما در نظریه ی جدید ژئوپلیتیکی، جهان چهارم مطرح است (زین العابدین، ۱۷۱:۱۳۸۹).
۲-2-۱-رویکرد نظم نوین جهانی
اولین بارجورج بوش پدر^[9] رئیس جمهور اسبق آمریکا در جریان جنگ خلیج فارس در1990م نظام نوین جهانی^[10] را مطرح نمود. و در سال 1991 پس از مذاکرات خود در هلسینکی^[11] با گورباچف^[12] و مارگارت تاچر^[13]، رهبران اروپا، سازمان ملل متحد،کشورهای عربی به ویژه خلیج فارس و سایر هم پیمانان خود، نظریه نظام نوین جهانی خود را اعلام نمود (حافظ نیا،۵۳:۱۳۸۵).
این نظام دیدگاه‎های جدید آمریکا را بیان می‎کند. با فروپاشی نظام سیاسی اتحاد جماهیر شوروی و بلوک شرق و از بین رفتن رقابت قدرت ها، جهان از این پس صاحب نظام نوینی شود که بر قدرت همه جانبه آمریکا استوار است. قدرت و سلطه آمریکا بر جهان بدون تسلط بر خلیج فارس ممکن نبود. نظام نوین جهانی طرحی جدید برای سلطه بر مناطق مهم جهان توسط آمریکا بود. این نظام به رغم عنوان گول زننده آن، شکل جدیدی از استعمار نو است که جهان را به سوی مخاصمه و تلاطم سوق می‎دهد. جورج بوش پدر نظم نوین جهانی را این چنین تعریف می‎کند: «نظم نوین جهانی می‎گوید که بسیاری از کشورها با سوابق متجانس و همراه با اختلافات، می‎توانند دور هم جمع شوند تا از اصل مشترکی پشتیبانی کنند و آن اصل این است که شما با زور کشور دیگری را اشغال نکنید…» اما آمریکائیها از زمان پی ریزی چنین نظریاتی، کمترین توجهی به آنچه خود معتقدند نداشته اند و تعبیر «نوام چامسکی» نظم نوین جهانی تعبیر تازه ای از توسل به زور و انقیاد مضاعف ملت ها است.تمام ابعاد نظم نوین جهانی بر پایه منافع و توسعه طلبی آمریکا استوار است در عصر نظم نوین جهانی، ثبات و امنیت تقریباً به طور کامل برای هیچ کشوری- حتی آمریکا- وجود ندارد.
2-2-2-رویکرد ژئواکونومی
پایه و اساس ژئواکونومی‎استدلالی است که از طرف ادوارد لوتویک^[14] ارائه شده است. او خبر از آمدن نظم جدیدبین المللی در دهه نود می‎داد که در آن ابزار اقتصادی جایگزین اهداف نظامی‎می‎شوند. به عنوان وسیله اصلی که دولت ها برای تثبیت قدرت و شخصیت وجودی شان در صحنه بین المللی به آن تأکید می‎کنند و این ماهیت ژئواکونومی‎است (عزتی،۱۰۷:۱۳۸۸)
ژئواکونومی‎عبارت ازتحلیل استراتژی­ های اقتصادی بدون درنظر گرفتن سودتجاری،که ازسوی دولتها اعمال می­ شود،به منظورحفظ اقتصادملی یا بخشهای حیاتی آن وبه دست آوردن کلیدهای کنترل آن ازطریق ساختارسیاسی وخط مشیهای مربوط به آن پرداخت. (عزتی،1387: 110)
ژئواکونومی‎رابطه بین قدرت و فضا را مدّ نظر دارد و هدف اصلی آن کنترل سرزمین و دستیابی به قدرت فیزیکی نیست بلکه دست یافتن به استیلای اقتصادی فناوری و بازرگانی است بدین ترتیب به نظر می‎رسد مفاهیم ژئواکونومی‎در رویارویی با مسائل قرن 21 از کارآیی مناسبی در مقیاس جهانی برخوردار خواهد بود (واعظی،1388 :32)
ژئواکونومی‎رابطه بین قدرت وفضا را بررسی می‎کند. فضای بالقوه ودرحال سیلان همواره حدود ومرزهایش درحال تغییروتحول است،ازاین رو آزادازمرزهای سرزمین وویژگیهای فیزیکی ژئوپلیتیک است.درنتیجه تفکر ژئواکونومی‎شامل ابزارآلات لازم وضروری است که دولت می‎تواندازطریق آنها به کلیه اهدافش برسد.(عزتی،1387: 110)
ژئواکونومی‎و ژئوپلیتیک دارای تفاوتهای اساسی با هم می‎باشند،اول اینکه ژئواکونومی‎محصول دولت ها وشرکتهای بزرگ تجاری با استراتژیهای جهانی است درحالی که این خصیصه در ژئوپلیتیک نیست. نه دولت ونه شرکتهای تجاری هیچ نقشی درژئوپلیتیک ندارندبلکه یکپارچگی اتحادیه ها،منافع گروهی وغیره برپایه نمونه‎ های تاریخی با عملکردی نامرئی دراستراتژیهای ژئوپلیتیکی پایه واساسی برای همه صحنه‎های ژئوپلیتیکی هستند.
دوم اینکه هدف اصلی ژئواکونومی‎کنترل سرزمین ودستیابی به قدرت فیزیکی نیست بلکه دست یافتن به استیلای تکنولوژی وبازرگانی است. ازلحاظ کاربردی بایدگفت که مفهوم وعلم ژئوپلیتیک می‎تواند درنشان دادن راه وروش‎هایی برای پایان دادن به نزاعها ودرگیری ها ودرمجموع اختلافات نقش اساسی داشته باشددرحالی که ژئواکونومی‎ازچنین ویژگی برخوردارنیست(عزتی،1387: 112)
2-2-3- رویکرد ژئوکالچر
ژئوکالچر یا ژئوپلیتیک فرهنگی فرایند پیچیده ای از تعاملات قدرت،فرهنگ، و محیط جغرافیایی است که طی آن فرهنگها همچون سایر پدیده‎های نظام اجتماعی همواره در حال شکل­ گیری، تکامل،آمیزش، جابجایی در جریان زمان و در بستر محیط جغرا فیایی کره زمین اند.به عبارت دیگر ژئوکالچر ترکیبی از فرایند ‎های مکانی – فضایی قدرت فرهنگی میان بازیگران متنوع و بی شماری است که در لایه‎های مختلف اجتماعی و درعرصه محیط یکپارچه سیاره زمین به نقش آفرینی پرداخته و در تعامل دائمی‎با یکدیگر بسر می­برندو بر اثر همین تعامل مداوم است که در هر زمان چشم انداز فرهنگی ویژه خلق می‎شود.از این رو ساختار ژئو کالچر جهانی بیانگر موزاییکی از نواحی فرهنگی کوچک و بزرگی است که محصول تعامل‎های مکانی – قضایی قدرت فرهنگی اند که در طول و موازات یکدیگر حرکت می‎کنند (دیلمی‎معزی،2:1387).
ژئوکالچر پدیده ای است که بر شالوده نظام اطلاع رسانی نوین و یا صنایعی استوار است که به تولید محصولات فرهنگی مبادرت می‎ورزد وظیفه این صنایع تولید انبوه محصولات فرهنگی است. نظام سلطه فرهنگی در جهان کنونی در کنار نظام سلطه اقتصادی یا سیاسی از عناصر اصلی نظام ژئوپلیتیک جهانی می‎باشند. امروزه منطق حاکم بر فرایند‎های ژئوکالچر جهانی بر اشکال پیچیده و تکامل یافته تر شیوه‎های رقابتی مبتنی است. این فرایند در عین نافذ بودن، مدام در تکامل می‎باشد
پدیده‎های فرهنگی به دلیل خصیصه‎های مکانی شان همواره میل به ثبات و پایداری در مقابل نوآوری ها دارند که می‎توان به تلاش جوامع سنتی و حفظ میراث فرهنگی و آداب و سنن و نمادهای تاریخی و … اشاره کرد. از طرفی الگوهای تمدنی به واسطه ماهیت فضائیشان در جهت سرعت بخشیدن به تغییرات فرهنگی و زدودن مرزهای قراردادی هستند(حیدری،۱۳۸1 :۱۶۸).
۲-2-4- رویکرد ژئوپلیتیک زیست محیطی
مسایل ژئوپلیتیک زیست محیطی از اواخر قرن بیستم به موضوع اصلی فعالیت­ها و نگرانی­ها بین گروه‎های انسانی و بازیگران ملی و فراملی در سطوح منطقه ای و جهانی تبدیل شده است. محیط زیست بشری در سطوح محلی، ملی، منطقه ای و جهانی دستخوش مخاطرات گردیده است. این مخاطرات در سه بعد: کاهش و کمبود منابع، تخریب منابع و آلودگی محیط زیست تجلی یافته است. از دید ژئوپلیتیک، کمبود منابع زیست محیطی یا محروم کردن انسانها از زیستن در مکان مورد علاقه آنها رقابت و کنش متقابل بین گروه‎های انسانی و بازیگران سیاسی در سطوح مختلف را در پی دارد.(www.civilica.com).
طی چند دهه گذشته، افزایش جمعیت، گسترش دامنه مداخلات بشر در طبیعت برای تأمین نیازهای فزاینده از منابع کمیاب طبیعی، گسترش رویکرد سودانگاری در غالب طرح‎های توسعه ای، بی پروایی نسبت به جستار پایداری محیط زیست در ساخت سازه ها و زیر ساخت ها و مانند آن،پیامدهای ناگواری همانند گرمایش کروی، ویرانی لایه ازن، پدیده ال نینو، طوفانهای سهمگین، بالا آمدن سطح آب دریاها، گسترش گازهای گلخانه ای، خشکسالی، سیل، فرو نشست زمین، کاهش آب شیرین، بیابان زایی، کاهش خاک مرغوب، آلودگی هوا، باران‎های اسیدی، جنگل زدایی و نابودیت تنوع زیستی، نشانه‎هایی از جهانی شدن پیامدهای فروسایی محیط زیست در سطح فروملی و فراملی و جهانی بودن بوده اند. تداوم وضعیت موجود،آینده زیست و تمدن فراروی بشر را مبهم و نامطمئن کرده است.نگرانی از این وضعیت به همراه شرایط نا مطلوب کنونی، در طرح رویکردهایی همانند امنیت زیست محیطی، ژئوپلیتیک انتقادی، ژئوپلیتیک زیست محیطی، توسعه پایدار بسیار اثر گذاشت. با توجه به این که مفهوم «جهان» از مقیاس‎های مطالعاتی دانش یاد شده است، مرزهای محلی و ملی را در نوردیده اند، محیط زیست سویه ای ژئوپلیتیک یافته است (کاویانی،۱۳۹۰: ۸۵).
2-2-5-رویکرد ژئوپلیتیک انتقادی
در مورد ماهیت و چیستی ژئوپلیتیک انتقادی نظریه‎های مختلفی ارائه شده است. عده ای از نظریه پردازان، ژئوپلیتیک انتقادی را در مقایسه با ژئوپلیتیک سنتی، که به دلیل سوء استفاده از شواهد جغرافیایی به نفع مقاصد امپریالیستی لکه دار گردیده، از لحاظ علمی‎مستقل و بی طرفانه می‎دانند که می‎تواند با دیدگاهی متعالی به امور جهانی نگریسته و تحقیق عینی بپردازد(مویر،220:1379). عده ای را باور بر این است که ژئوپلیتیک انتقادی در جستجوی آشکار کردن سیاست­های پنهان دانش ژئوپلیتیک است (میرحیدر،42:1386)
از اوایل1970، شاهد ظهوررویکردی نوین به نام «ژئوپلیتیک انتقادی^[15]»هستیم.دانشمندان ژئوپلیتیک چون اتوتایل^[16] ومیشل فوکو را می‎توان ازپیشگامان این حرکت نوین دانست. این دانشمندان به طور همزمان، هم از ژئوپلیتیک انتقاد کردند و هم خود از اندیشمندان این عرصه بودند. این افراد، سیاست اندیشمندانه خود را بر «ضد ژئوپلیتیک» تعریف کرده و با وجود این، در چارچوب زیر بنایی مفاهیم ژئوپلیتیک کار می‎کردند (مویر،۳۷۸:۱۳۷۹).
محققین ژئوپلیتیک انتقادی تمایل دارند بجای تمرکز بر شناسایی عوامل جغرافیایی مؤثر بر شکل گیری قدرت دولتها و سیاست خارجی ایشان، از یک سو دریابند که سیاستمداران چگونه «تصاویر ذهنی» خود را از جهان ترسیم نموده اند و این بینش ها چگونه بر تفاسیر آن ها از مکان‎های مختلف تأثیر می‎گذارند؟ ژئوپلیتیک انتقادی به عنوان نظریه ای نسبتاً جدید که توانسته است خود را بر اساس مؤلفه‎های حاکم میان بازیگران روابط بین الملل، نظام مند سازد، چارچوبی مناسب برای فهم ژئوپلیتیکی جدید، به دور از عناصر سختی هم چون مرز و مکان ایجاد کرده است. بر اساس فهم برخی از موضوعات، بدون توجه به بعضی مسائلی که طبق نظریات سنتی غیرمرتبط می‎نمودند، امری ناقص خواهد بود. از منظر ژئوپلیتیک انتقادی، استراتژی قدرت همیشه نیازمندبه کارگیری فضا وهمین سبب گفتمان می­باشد. (www.javanemrooz.com)
رویکرد انتقادی، کوشش منتقدانه برای کشف ساختارهای جامعه معاصر است که ضمن نقد زیربنایی رویکردهای رایج در شناخت جامعه به تبیین کاستی ها ی روش شناسی آنها می‎پردازند و شیوه‎های اثبات گرایی (پوزیتیوسیتی) را در مطالعه جامعه نقد می‎کند و بر این انگاره استوار است که صرف تجربه و روش‎های تجربی کافی نیست و نباید مطالعه جامعه را همسان با مطالعه طبیعت انگاشت. هدف نظریه پردازان مکتب انتقادی، ایجاد دگرگونی‎های فرهنگی و روشنگرانه برای کاهش نابرابری‎های جهانی، برقراری عدالت بین المللی، احترام به تفاوت ها و گرایش به ارزش‎های فرهنگی جدیدی است که بر فرایند تعامل موجود در صحنه‎های اجتماعی و تمدنی حاکم شود و تعامل و عمل را در چارچوب ارزشهای موجود رهبری کند (مشیر زاده،۱۳۸۴ :۲۲۱).
هر چند ژئوپلیتیک به مطالعه روابط متقابل جغرافیا، قدرت سیاست و کنش‎های ناشی از ترکیب آنها با یکدیگر می‎پردازد (حافظ نیا،۳۶:۱۳۸۵). اما امروزه گفتمان آن تابعی از چالش‎های برخاسته از «جهانی شدن‎های اقتصادی»، «انقلاب اطلاع رسانی» و«خطرات امنیتی جامعه جهانی» است (مجتهد زاده،۱۲۸:۱۳۸۱)و بالاخره ژئوپلیتیک انتقادی در جستجوی آشکار کردن سیاست‎های پنهان دانش ژئوپلیتیک است.مباحث ژئوپلیتیک مقاومت و آنتی ژئوپلیتیک از جمله مباحث مهم در پژوهش ها و نوشته‎های مربوط به ژئو پلیتیک انتقادی می‎باشد.این رویکرد توجهش را صرفاً به رویه سلطه ژئوپلیتیک معطوف نداشته بلکه به رویه دیگر ژئوپلیتیک که مقاومت می‎باشد بیشتر توجه می‎کند. و عاشورا به عنوان عالیترین و متعالی ترین صحنه ژئوپلیتیک مقاومت از چنان ماندگاری و جاودانگی برخوردار بوده و هست که امروزه و در قرن بیست و یکم وهزاره سوم نیز توان تحریک و به غلیان در آوردن جنبش‎های مقاومت را دارد. بسیاری از نهضت ها و مقاومت ها در دنیای اسلام و حتی غیر اسلام الگوی مقاومت خود را از عاشورا الهام گرفته اند. (باباخانی،38:1392)
2-3-اندیشه ملی گرایی
ملی گرایی مفهومی‎کاملا سیاسی دارد. این مفهوم به عنوان یک اندیشه و فلسفه سیاسی تلقی می­ شود. اندیشه‎ای که در هر ملتی ریشه در هویت ملی و میهن دوستی آن ملت دارد. در حالی که مفهوم میهن دوستی و دلبستگی به هویت میهنی مفاهیم غریزی و کهن هستند، ناسیونالیسم پدیده ای فلسفی و نوین محسوب می‎شود که از سوی اروپای بعد از انقلاب صنعتی به جهان بشری معرفی شده است. در این راستا هنگامی‎که جنگ جهانی اول و جنگ‎های بزرگ قبل از آن بیشتر با انگیزه میهن دوستی شروع شده بود، جنگ جهانی دوم حاصل برخورد اندیشه‎های ناسیونالیستی بود.(حافظ نیا و همکاران،210:1389)
ناسیونالیسم به وابستگی مردم یک منطقه که براساس یک احساس مشترک به وجود آمده گفته می­ شود این احساس مشترک ممکن است علل تاریخی، فرهنگی، نژادی، جغرافیایی و غیره داشته باشد. ناسیونالیسم در حقیقت ملاتی است که گروه‎های مختلف را به هم پیوند داده و واحدی به نام ملت را به وجود می‎آورد. (روشن و فرهادیان،242:1385)
میهن دوستی و دلبستگی به هویت میهنی مفاهیم غریزی و کهن هستند. ناسیونالیسم یا ملی گرایی مفهومی‎کاملاً سیاسی است که از سوی اروپای بعد از انقلاب صنعتی به جهان بشری معرفی شد. از نظر واژه شناسی ناسیونالیسم از ریشه ناسی(Nasci)آمده است این واژه لاتین متولد شدن معنی می‎دهد و نظریه تکاملی ایده ناسیونالیسم را تأیید می‎کند.(حافظ نیا و همکاران،210:1389)
اگر ناسیونالیسم بر مبنای برگشت به ارزشهای جاهلی و اساطیری باشد، ارتجاعی محسوب می‎شود و اگر بر مبنای یک احساس انسانی و فرهنگ خلاق باشد، مترقیانه خواهد بود. مفهوم ناسیونالیسم در قرن نوزدهم و بیستم به طور گسترده ای از اروپا به سایر نقاط و از جمله خاورمیانه انتشار یافت. افکار ناسیونالیستی به دلایلی چند در نیمه دوم قرن نوزدهم در خاورمیانه، گسترش یافت.
اول: افتتاح مدارس جدید درمصر، لبنان وسوریه
دوم: اختراع چاپ که به دنبال خود آگاهی از امور سیاسی را افزایش داده و مشوق احیای فرهنگی- ادبی شد.
سوم: تجزیه امپراطوری‎های قدیم که به دنبال خود، خود مختاری گروه‎های ملی را به دنبال داشت.(درایسدل و بلیک،77:1386)
با شروع قرن بیستم ناسیونالیسم به یک قدرت عمده سیاسی در خاورمیانه تبدیل شد و تأثیرات آن زمانی به اوج خود رسید که ناسیونالیسم ترک، عرب، ایرانی و یهود به طور همزمان در این منطقه ظهور کردند، از عوامل اصلی که سبب بروز شکاف و اختلاف در میان شیعیان منطقه خاورمیانه شده، اندیشه‎های ناسیونالیستی پیروان این مذهب در کشورهای مختلف می‎باشد. تنوع نژادی و قومی‎شیعیان ساکن در منطقه خاورمیانه الهام بخش اندیشه‎های ناسیونالیستی در میان آنان گردیده و این امر واگرایی و فقدان وحدت مذهبی در بین آنان را به دنبال دارد. ویژگی عمومی‎ناسیونالیسم تأکید بر برتری هویت ملی بر دعاوی مبتنی بر طبقه، دین و مذهب است و بر این اساس عوامل زبانی، فرهنگی وتاریخی مشترک به همراه تأکید بر سرزمین خاص، هویت بخش گروهی از مردم می‎شود.
بدین ترتیب ایدئولوژی ناسیونالیسم با تأکید بر نژاد و زبان در جهان اسلام که مرکب از انواع زبانها و نژادها ی گوناگون است، یکی از عوامل اصلی واگرایی تلقی می‎گردد. تجارب تاریخی گویای این واقعیت است که حتی پان عربیسم از ادعای نهضت وحدت سراسری اعراب نتوانست در جوامع و کشورهای عربی ایجاد وحدت نماید و طی جنگهای اعراب اسرائیل و با شکست اعراب اعتبار خود را از دست داد. به طوری که در جریان جنگ 1991 آمریکا و متحدین با عراق برخی کشورهای عرب برای آزادی کویت به یک کشور دیگر عرب(عراق)، حمله ور شدند(صفوی،202:1387).
2-4-میهن خواهی
میهن خواهی یا وطن دوستی فلسفه سیاسی ویژه ای نیست، بلکه غریزه ای است که از حس اولیه ی تعلق داشتن به مکان و هویت ویژه ای آن و حس دفاع از منافع اولیه ی فردی در آن مکان ویژه ناشی می‎شود. گونه ی اولیه ی خودنمایی این غریزه کم و بیش در همه ی حیوانات قابل مشاهده است. بیشتر حیوانات محدوده‎های مشخصی را برای جولان دادن و منافع اختصاصی، فردی یا گروهی خود در نظر گرفته و به آن دلبستگی و تعلق می‎یابند و دخالت و تجاوز دیگران را در آن با سرسختی دفع می‎کنند. (مجتهدزاده،70:1381). مفهوم میهن از انگیزه‎های سیاسی دور است و از حد غریزه ی طبیعی خارج نمی‎شود. میهن خواهی یا میهن دوستی تا آن اندازه طبیعی و غریزی است که با تعلقات معنوی انسان درآمیخته و جنبه ی الهی به خود می‎گیرد و به گونه ی مفهوم مقدس خودنمایی می‎کند.
2-5- مفهوم ملت
جمع افرادی که از پیوندهای مادی و معنوی ویژه و مشخصی برخوردار باشند و با مکان جغرافیایی ویژه ای، «سرزمین سیاسی یکپارچه و جداگانه» همخوانی داشته باشند و حاکمیت حکومتی مستقل را واقعیت بخشند، ملت آن سرزمین یا کشور شناخته می‎شوند. بدین ترتیب ملت و ملیت پدیده‎های سیاسی هستند که در رابطه مستقیم با سرزمین واقعیت پیدا می‎کنند و این اصطلاحات در حالی که مباحث سیاسی هستند، جنبه ای کاملاً جغرافیایی به خود می‎گیرند. (مجتهدزاده،65:1381).
در زبان‎های اروپایی واژه ملت از کلمه(natio) مشتق شده و بر مردمانی دلالت دارد که از راه ولادت با یکدیگر نسبت دارند و از یک قوم و قبیله هستند. ملت به مجموعه ای از افراد ساکن در فضای جغرافیایی مشخص و محدود از حیث سیاسی اطلاق می‎شود که بر اساس عوامل و خصیصه‎هایی نظیر تبار، تاریخ، فرهنگ، دین، مذهب، سرزمین، قومیت، زبان و …نسبت به یکدیگر احساس همبستگی می‎کنند و خود را متعلق به یک ما می‎دانند.(حافظ نیا و همکاران،108:1389)