در مطالعات سعیدی پور (۱۳۸۶) نشان داده شد که شوری طی ساعات اولیه ۱۲ تا ۲۴ ساعت پس از اعمال تنش موجب افزایش میزان کلروفیل و پس از آن طی گذشت زمان میزان کلروفیل a وb تا سطح تیمار نرمال کاهش پیدا کرد.
بهترین سطح کودی نیز کود سولفات روی به مقدار۳۰ میلی‌گرم با میانگین ۷۶/۰ میلی‌گرم در گرم ماده خشک به‌دست آمد که ۲۸% بیشتر از تیمار شاهد بود (شکل ۴-۱۴). روی بطور مستقیم بر تشکیل کلروفیل مؤثر نیست، اما می‌تواند بر غلظت عناصر غذایی درگیر در تشکیل کلروفیل با عناصری که قسمتی از مولکول کلروفیل هستند مانند آهن و منیزیم مؤثر باشد (کایا و هیگس^[۱۰۶] ، ۲۰۰۲). این عنصر در بیوسنتز کلروفیل، در سنتز تریپتوفان که یک پیش ماده سنتز اکسین است نقش دارد (سالاردینی و مجتهدی، ۱۹۷۸). این آمینواسید پیش ماده لازم برای ساخت اسید ایندول استیک است؛ بنابر این ساخته شدن این هورمون به طورغیرمستقیم تحت تاثیر عنصر روی خواهد بود .

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

یارنیا ( ۱۳۸۶) در ارزیابی ارقامی از سورگوم علوفه‌ای در شرایط تنش شوری، کاهش محتوای کلروفیل کل، کلروفیل a و b در نمونه‌های مورد آزمایش را گزارش کرده است. همچنین رضایی و همکاران (۱۳۸۳) دربررسی‌های پاسخ فیزیولوژیک گیاه پنبه به شوری‌های مختلف تحت شرایط تنش خاک نشان دادند که مقادیر کلروفیل a و b کاهش بسیاری داشتند.
از آنجایی که میزان کلروفیل در مرحله آبستنی غلاف برگ پرچم پس از اعمال تنش شوری قرائت شد، نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تنش توانسته است که میزان کلروفیل برگ را تحت تأثیر قرار دهد اما کود روی نیز تا حدودی مانع از تخریب و کاهش بیش از حد کلروفیل شده است، با قطع شوری نیز گیاه دوباره می‌تواند به بازسازی کلروفیل پرداخته و روند فتوسنتز خود را بهبود ببخشد و باعث افزایش عملکرد و اجزای آن گردد.
شکل ۴-۱۳ تأثیر شوری آب آبیاری بر میزان کلروفیل b
شکل ۴-۱۴ تأثیر سولفات روی بر میزان کلروفیل b
۴-۲-۳ میزان کلروفیل a
میزان کلروفیل a در سطح احتمال خطای یک درصد تحت تأثیر معنی‌دار تیمار شوری و سولفات روی قرار گرفت اما اثر متقابل در اینجا معنی‌دار نشد (جدول ۴-۲). بهترین سطح شوری۴ (شاهد)، با میانگین ۵۸/۲ میلی‌گرم در گرم ماده خشک به‌دست آمد که ۲۹ % بیشتر از بالاترین سطح شوری بود (شکل ۴-۱۵). بهترین کود روی نیز، ۳۰ میلی‌گرم در کیلوگرم با میانگین ۳۸/۲ به‌دست آمد که ۱۷% بیشتر از تیمار شاهد بود (شکل۴-۱۶).
کاهش میزان کلروفیل در سطوح بالای شوری را می‌توان به دلیل تخریب کلروپلاست دانست. کریشنامورتی^[۱۰۷] و همکاران (۱۹۸۷) دریافتند که میزان کلروفیل a و b برگ ارقام مقاوم به شوری برنج با افزایش غلظت یون سدیم افزایش یافت و میزان کاهش کلروفیل برگ در تیمار شوری سریعتر از تیمار شاهد بود. در ارقام حساس این کاهش کلروفیل سریعتر بود.
شکل ۴-۱۵ تأثیر شوری آب آبیاری بر میزان کلروفیلa
شکل ۴-۱۶ تأثیر کود سولفات روی بر میزان کلروفیل a
۴-۲-۴ میزان کلروفیل کل
در رابطه با کلروفیل کل نیز نتایج نشان داد که شوری و کود روی در سطح احتمال خطای یک درصد بر آن تأثیر گذاشت اما اثر متقابل تأثیری بر آن نداشت (جدول ۴-۲). بهترین سطح شوری، شاهد با میانگین ۷۶/۳ میلی گرم در گرم ماده خشک به‌دست آمد که نسبت به شوری حدأکثر، ۳۵% بیشتر به‌دست آمد (شکل ۴-۱۷). بهترین کود نیز ۳۰ میلی‌گرم در کیلوگرم با میانگین ۷۱/۳ میلی‌گرم در گرم ماده خشک به‌دست آمد که نسبت به شاهد، ۲۸% بیشتر بود (شکل ۴-۱۸). این نتایج یا یافته‌های زو^[۱۰۸] (۲۰۰۷) که کاهش میزان کلروفیل برگ در گیاه یولاف را بر اثر شوری گزارش کرده است مطابقت دارد اما هان و لی^[۱۰۹] (۲۰۰۵) بر خلاف یافته‌های این نتایج افزایش معنی‌دار کلروفیل کل در گیاه را با افزایش شوری گزارش کردند. به نظر می‌رسد که دلیل کاهش میزان کلروفیل در شرایط تنش شوری، افزایش تخریب این رنگیزه‌ها و یا کاهش ساخت آن‌ها و نیز اختلال در فعالیت آنزیم‌های مسئول سنتز رنگدانه‌های فتوسنتزی باشد.
شکل ۴-۱۷ تأثیر شوری آب آبیاری بر میزان کلروفیل کل
۴-۱۸ تأثیر کود سولفات روی بر میزان کلروفیل کل
۴-۲-۵ میزان کارتنویید
از نظر تأثیر بر کارتنویید، تنش شوری در سطح احتمال یک درصد و کود روی در سطح احتمال خطای ۵ درصد بر کارتنویید تأثیر گذاشتند اما اثر متقابل تأثیری بر آن نداشت (جدول ۴-۲). بالاترین درصد کارتنویید در تنش شاهد، با میانگین ۹۹/۸ میلی‌گرم در گرم ماده خشک به‌دست آمد که نسبت به شاهد ۲۵% بیشتر از شوری ۱۶ بود (شکل ۴-۱۹). بهترین کود روی، ۳۰ میلی‌گرم در کیلوگرم با میانگین ۴۴/۸ میلی‌گرم در گرم ماده خشک به‌دست آمد که ۱۲% بیشتر از شاهد بود (شکل ۴-۲۰).
گزارش شده است که کاروتنوئیدها می توانند طول موج های کوتاه نور را دریافت کنند و کاهش کاروتنوئیدها می‌تواند به‌علت تبدیل آن به اسید آبسیزیک باشد که عموماً در استرس‌های محیطی مقدار اسید آبسیزیک در گیاه افزایش می‌یابد (آلن^[۱۱۰]، ۱۹۹۸). حاجی بلند و همکاران (۱۳۸۸) در آزمایشی که بر روی کلم قرمز انجام دادند دریافتند که در شرایط کمبود روی، مقدار کلروفیل a، b و کلروفیل کل برگ‌ها کاهش یافت. این کاهش همچنین در مورد آنتوسیانین‌ها و کارتنوییدها نیز مشاهده گردید.
شکل۴-۱۹ تأثیر شوری آب آبیاری بر میزان کارتنویید
شکل ۴-۲۰ تأثیر کود سولفات روی بر میزان کارتنویید
بنابر آزمایشات ال هنداوی و همکاران^[۱۱۱](۲۰۰۵) حساسیت گندم به شوری در مرحله گلدهی نسبت به مراحل رویشی و اوایل مراحل زایشی کم‌تر و در مرحله پر شدن دانه حدأقل است که در آزمایشات مربوط به کلروفیل و کارتنویید نشان داده شده است که شوری میزان آن‌ها را کاهش داده است اما بیشترین کاهش را در شوری ۱۶ داشته است. به نظر می‌رسد کاهش در پروتئینهای غشایی خاص در شرایط تنش شوری، افزایش در فعالیت آنزیم کلروفیلاز و پراکسیداز از عوامل مؤثر در کاهش کلروفیل در شرایط تنش شوری باشد و همچنین کاهش سبزینگی برگ ممکن است تا حدودی به خاطر کاهش جریان نیتروژن به بافت‌ها و تغییر درفعالیت آنزیم‌هایی مثل نیترات ردوکتاز باشد. افزایش غلظت کلروفیل متناسب با افزایش کاربرد عنصر روی نیز می‌تواند مربوط به نقش این عنصر در افزایش بیوسنتز این رنگدانه‌های فتوسنتزی و همچنین به تعویق انداختن تخریب و زوال آن‌ها باشد.
۴-۳ نتایج تجزیه عناصر غذایی گیاهی
۴-۳-۱ غلظت روی در دانه
میزان روی دانه در سطح احتمال خطای یک درصد تحت تأثیر کود سولفات روی و شوری قرار گرفت (جدول ۴-۳). بر اساس مقایسه میانگین برای محتوی روی دانه، بیشترین میزان در تیمار شوری شاهد با میانگین ۲۹/۶۰ میلی‌گرم در کیلوگرم به‌دست آمد که ۳۲% بیشتر از شوری ۱۶ بود (شکل ۴-۲۱) و در تیمار کود سولفات روی، بیشترین میزان روی در تیمار ۳۰ میلی گرم در کیلوگرم با میانگین ۷۶/۶۳ میلی‌گرم در کیلوگرم به‌دست آمد که ۴۰% بیشتر از شاهد بود (شکل ۴-۲۲). همانتارانجان و گری (۱۹۸۸) و خلیل ( ۲۰۰۲) در نتایج خود اظهار داشتند که بالا بودن روی و پروتئین دانه از نظر تغذیه انسان مهم می‌باشد. آن‌ها گزارش کردند که با کاربرد آهن و روی، غلظت آهن و روی بطور معنی‌داری افزایش می‌یابد. با افزایش میزان روی مصرفی، غلظت روی دانه افزایش یافته و باعث غنی شدن دانه گندم می‌شود. علت آن‌را میتوان به حضور روی بیشتر در محیط خاک و در نتیجه جذب بیشتر روی توسط گیاه مربوطه دانست. ییلماز و همکاران (۱۹۹۷) نیز چنین نتایجی را با افزایش روی به خاک گزارش نمودند.
رنگل و گراهام (۱۹۹۵) کفایت روی در خاک و یا مصرف کود روی در شرایط کمبود روی در خاک را عامل افزایش جذب روی در گیاه دانستند. در نتیجه افزایش مقدار روی در بذر، توان رشدی بذر افزایش یافته و استقرار گیاهچه بهبود یافته که بهبود رشد گیاهچه ممکن است به افزایش عملکرد دانه آن منجرگردد (لطف الهی و همکاران، ۲۰۰۷).
شکل ۴-۲۱ تأثیر شوری آب آبیاری بر غلظت روی در دانه گندم
شکل ۴-۲۲ تأثیر کود سولفات روی بر غلظت روی در دانه گندم
۴-۳-۲ غلظت روی در برگ پرچم
روی در گیاه به شکل یون جذب می‌شود و به صورت Zn²⁺ از طریق ریشه جذب گیاه می شود. پس کمبود آن در برگ‌های جوان دیده می‌شود. وقتی مقدار آن از ۲۰ میلی‌گرم در کیلوگرم کمتر باشد کمبود آن دیده می‌شود. این عنصر در فعالیت اکسین‌ها و سنتز پروتئین، تولید دانه و سرعت تکامل دانه ضروری است و باعث افزایش RNA می‌شود (ملکوتی و لطف اللهی، ۱۳۷۸). نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اعمال تنش شوری و کود سولفات روی بر مقدار روی در برگ پرچم در سطح احتمال خطای یک درصد تأثیر معنی‌داری داشت اما اثر متقابل اثری بر آن نداشت (جدول۴-۳). بیشترین غلظت روی در برگ پرچم مربوط به سطح شوری ۴ (شاهد) با میانگین ۶۱/۳۰ میلی‌گرم در کیلوگرم بود که ۳۴% بیشتر از شوری ۱۶ بود (شکل ۴-۲۳) و از نظر کود سولفات روی بیشترین آن مربوط به تیمار ۳۰ میلی گرم در کیلوگرم با میانگین ۰۷/۳۲ بود که ۴۱% بیشتر از شاهد بود (شکل ۴-۲۴).
شکل ۴-۲۳ تأثیر شوری آب آبیاری بر غلظت روی برگ گندم
شکل ۴-۲۴ تأثیر کود سولفات روی بر غلظت روی برگ گندم

جدول ۴-۳ خلاصه نتایج تجزیه واریانس تجزیه عناصر غذایی تحت تیمارهای آزمایشی گندم

مجموع مربعات

منابع تغییر

درجه آزادی

مقدار روی در برگ پرچم

مقدار روی در دانه

بلوک

۳

^۵۹/۳۶^۰/۸

^۴۴/۴۳^۰/۱۳۳

شکل (2ـ12) اتصال استراتژی رقابتی به سرمایه فکری ( رفیعی ، 1390 ، ص165 )
موریدایز^[119] ( 2004 ) از مدل ضریب ارزش افزوده سرمایه فکری پولیک برای تحلیل اطلاعات بانک های ژاپن استفاده کرد. با تحلیل سرمایه های انسانی و فیزیکی بخش بانکداری ژاپن و اثر آن ها بر عملکرد ارزشی بانک ها ، مطالعه آن ها به این نتیجه دست یافت که توجه به سرمایه انسانی باعث عملکرد بهتر بخش بانکداری ژاپن است.لازم به ذکر است که مدل ضریب ارزش افزوده سرمایه فکری ، ابزاری برای اندازه گیری و سنجش میزان سرمایه فکری سازمان است .همچنین چن^[120] و دیگران ( 2005 ) از مدل ضریب ارزش افزوده سرمایه فکری در شرکت های تایوانی استفاده کردند و به این نتیجه رسیدند که سرمایه فکری اثر مثبتی بر ارزش بازار و عملکرد مالی شرکت دارد و شاخصی است که میزان درآمد شرکت در آینده را معین می کند. تن^[121] و دیگران ( 2007 ) مدل ضریب ارزش افزوده سرمایه فکری را در شرکت های سنگاپور به کار بردند و نتیجه گرفتند که سرمایه فکری و عملکرد شرکت به صورت مثبتی با یکدیگر مرتبط هستند، سرمایه فکری با عملکرد آینده شرکت ارتباط دارد ، نرخ رشد سرمایه فکری شرکت با عملکرد شرکت رابطه مثبتی دارد، و سهم سرمایه فکری در عملکرد شرکت ها در صنایع مختلف ، متفاوت است.همین طور کاماس^[122] ( 2007) مدل ضریب ارزش افزوده سرمایه فکری را برای بانک های هندی به کار گرفت و وجود تفاوت های عمده ای در عملکرد بخش های مختلف بانک های هندی با توجه به به کارگیری سرمایه فکری را بیان کرد.وانگ و چانگ^[123] ( 2005 ) اثر عناصر سرمایه فکری بر عملکرد شرکت و همچنین رابطه بین عناصر سرمایه فکری را از دیدگاه علت و معلولی در صنعت فناوری اطلاعات تایوان مورد بررسی قرار دادند. نتایج نشان دهنده این است که عناصر سرمایه فکری ، مستقیما بر عملکرد تجاری اثر گذارند. هدف از تاسیس شرکت ها و سازمان های تجاری ، تحصیل سود است یعنی همه آن ها در تلاشند تا از طریق انجام عملیات تجاری منتفع شوند و همچنین همه آن ها می خواهند میزان درآمد و سود خود را مرتبا افزایش دهند.بنابراین اگر شرکت ها بخواهند درآمد و سود خود را افزایش دهند چاره ای جز تقویت سرمایه فکری خود ندارند .پس بنابراین شرکت ها باید در پی انتخاب و استخدام کارکنان خوب و شایسته و پس از آن توانمندسازی آن ها باشند تا اینکه به این مهم دست یابند ( رفیعی ،1390،صص166-163).

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

2ـ 2ـ 8) درجه بندی سرمایه فکری
مدل درجه بندی سرمایه فکری توسط یک شرکت کوچک مشاوره مدیریت و تحت رهبری لیف ادوینسون در سوئد به وجود آمد که سرمایه فکری سوئد نامیده شد.مدل درجه بندی سرمایه فکری در بیش از 150 پروژه در چندین کشور مانند سوئد ، آلمان ، فنلاند ، کره جنوبی ، استرالیا و سنگاپور به کار گرفته شد.چهارچوب مفهومی مدل درجه بندی سرمایه فکری بر مبنای مدل اندازه گیری سرمایه فکری اسویبی (1997) و مدل اسکاندیا نویگیتور ادوینسون^[124] است.مدل درجه بندی سرمایه فکری ، دارای سه جز اصلی است که عبارتند از : سرمایه ساختاری سازمانی ، سرمایه انسانی و سرمایه رابطه ای. این طبقه بندی همراه با زیر مجموعه آن ها در شکل(2-13) نشان داده شده است.
شکل (2-13) چهارچوب مفهومی مدل درجه بندی شاخص سرمایه فکری ( رفیعی ، 1390 ، ص 264 )
سرمایه انسانی به دو رده مدیریت و کارکنان تقسیم می شود. عواملی که در رده مدیریت بر آن تاکید
می شود شامل کیفیت رهبری و مهارت های ارتبازاتی و استراتژیک است.کارکنان بر مبنای وفاداری ، تعهد ، شایستگی و تجربه ، ارزیابی می شوند. سرمایه سازمانی متشکل از مالکیت فکری و سرمایه فرآیندی است.مالکیت فکری به برخی دارایی های نامشهود تجاری مانند اختراعات ، لیسانس ها و مارک های تجاری اشاره دارد.سرمایه فرآیندی شامل تمام فرآیندها و رویه های داخلی سازمان است که شامل کارمندیابی ، بازاریابی ، فرهنگ و سیستم های تکنولوژی اطلاعات می باشد. سرمایه رابطه ای از سه جز تشکیل شده است که عبارتد از : شبکه ، عنوان تجاری و مشتری . شبکه ، رابطه ای است که شرکت با عرضه کنندگان مواد اولیه ، توزیع کنندگان و گروه فشار سازمانی برقرار می کند.گروه فشار سازمانی ، آن دسته از افرادی هستند که نظرات آن ها در تصمیم گیری سازمان دخیل است و مدیریت باید به پیشنهادات آن ها توجه کند.مثل مالک شرکت ، سهامداران عمده و دارای سهم زیاد ، عنوان تجاری ، همان تصویر شرکت در بین سهامداران است و سرمایه مشتری ، روابط مثبتی است که شرکت با مشتریان خود برقرار می کند. دستورالعمل تجاری ، به بافت استراتژیکی که شرکت در آن فعالیت می کند برمی گردد که در این مورد می توان به محیط جغرافیایی شرکت و بازار فروش محصولات شرکت اشاره کرد.بحث این مدل نیز همانند سازمان های دیگر این است که اندازه گیری و مدیریت سرمایه فکری ، وابستگی شدیدی به نوع شرکت ، دیدگاه و استراتژی آن دارد.دستورالعمل تجاری ، خوراکی برای اثربخش بودن مدیریت سرمایه فکری است.مدل درجه بندی سرمایه فکری ، هر جز دارایی های نامشهود را از سه منظر متفاوت مورد بررسی قرار می دهد که این سه منظر عبارتند از : اثربخشی ، ریسک و تجدید. عملکرد سرمایه فکری زمانی اثربخش خواهد بود که شرکت بتواند سرمایه فکریش را به نحو بهینه و مطلوبی مدیریت کند.ریسک نشان دهنده تهدیدات بالقوه در اثربخشی مدیریت سرمایه فکری است.تجدید به عواملی چون تلاش شرکت در جهت نوآوری ، توسعه محصول و آموزش کارکنان ارتباط دارد (رفیعی،1390،267-263).
2ـ 2ـ 9) ارزش پویای سرمایه فکری
ارزش پویای سرمایه فکری در فرانسه توسط احمد بانفور به وجود آمده است. این مدل بر مبنای دیدگاه اقتصاد خرد در مدیریت به وجود آمده و سرمایه فکری شرکت را به این جهت اندازه گیری می کند که بتواند آن را با سرمایه فکری سایر شرکت های اروپایی مقایسه کند و یک سیستم مقایسه با بهترین ها در شرکت های اروپایی ، ایجاد کند. بر طبق این مدل ایجاد مزیت رقابتی برای یک شرکت و یک ملت ، از طریق ترکیب چهار عامل اصلی رقابت پذیری امکان پذیر می شود که این چهار عامل اصلی عبارتند از : منابع ورودی و شایستگی ها ، سرمایه فکری ، فرآیندها و خروجی های سازمان.سرمایه فکری مهمترین مهمترین عامل رقابت پذیری یک سازمان است.منابع ، شامل ورودی ها و سرمایه گذاری در دارایی های نامشهود مانند سرمایه گذاری در زمینه تحقیق و توسعه است.فرآیندها شامل اقداماتی است که در سازمان برای دستیابی به اهداف صورت می گیرد.مثالی از این اقدامات ، ایجاد شبکه های دانش است که منجر به ایجاد دارایی های نامشهود می شود.خروجی نیز شامل اثر و نتیجه مدیریت سرمایه فکری است.که به طور مثال این خروجی و نتیجه می تواند دستیابی شرکت به درآمدهای بیشتر باشد. چهار عامل اصلی رقابت پذیری سازمان در شکل (2-14) آمده است.
شکل(2-14) چهار بعد مدل ارزش پویای سرمایه فکری (رفیعی، 1390، ص 266).
در این مدل برای اندازه گیری عملکرد نسبی هر یک از ابعاد خرد یا کلان رقابت پذیری ، 25 شاخص وجود دارد.هزینه تحقیق و توسعه ، تولید ناخالص داخلی ، درصد شرکت های کوچک و متوسطی که دارای کارکنانی نوآور هستند و نرخ بیکاری نمونه ای از شاخص هایی است که در اندازه گیری میزان عملکرد چهار عامل اصلی منابع و شایستگی ها ، فرآیندها و خروجی مورد توجه قرار می گیرد.سپس این شاخص ها برای محاسبه میزان عملکرد کل مورد استفاده قرار می گیرد.این مدل اندازه گیری که برای اندازه گیری عملکرد سرمایه فکری در سطح شرکت یا در سطح ملی است، در شکل (2ـ15) نشان داده شده است( رفیعی،1390،صص267-266).
شکل (2ـ15) مدل اندازه گیری ارزش پویای سرمایه فکری (رفیعی، 1390، ص 267).
2ـ 2ـ 10) شاخص سرمایه فکری ملی
بر پایه چهارچوب مفهومی مدل اسکاندیا نویگیتور ، بونتیس ( 2004 ) شاخص سرمایه فکری ملی را به وجود آورد. هدف این مدل ، تشخیص و مدیریت دارایی نامشهود یک ملت است. بونتیس ، برای تحلیل سرمایه فکری از یک مدل که تغییر یافته مدل ادوینسون و مالون ( 1997 ) بود ، استفاده کرد. چهارچوب مفهومی این مدل در شکل(2-16) نشان داده شده است.
شکل( 2ـ16) مدل مفهومی شاخص سرمایه فکری ملی (رفیعی، 1390، ص 270).
سرمایه تجدید ، به دارایی فکری بالقوه و سرمایه گذاری هایی که در جهت ایجاد مزیت رقابتی بلند مدت انجام می گیرد ، اطلاق می گردد. سرمایه فرآیندی ، دانش ذخیره شده غیر انسانی در یک کشور است که در سیستم های تکنولوژیکی ، اطلاعاتی و ارتباطاتی آن کشور وارد شده است.البته عامل ایجاد این سرمایه نیز انسان است اما پس از ایجاد این سرمایه که نوعی فناوری محسوب می شود ، در سازمان و یا کشور باقی می ماند و نوعی سرمایه غیر انسانی به حساب خواهد آمد.سرمایه تجاری به توانایی ملت برای تجاری کردن سرمایه فکریشان برمی گردد.سرمایه تجاری مستلزم همکاری و اشتراک ایده های جدید و اطلاعات می باشد و ابزاری برای توسعه یک کشور است.نهایتا سرمایه انسانی ، به صورت دانش ، آموزش و شایستگی های کارکنان در ادراک اهداف ملی تعریف شده است.این مدل سرمایه های تجاری ، تجدید ، فرآیندی و انسانی را به عنوان ابزاری جهت کشف دارایی فکری یک ملت ، با یکدیگر مرتبط می کند( رفیعی،1390،صص271-269).
بخش سوم
کارآفرینی
2- 3-1) مقدمه
بررسی اقتصاد کشورهای توسعه یافته بیانگر این واقعیت غیر قابل انکار است که عامل اساسی و بنیادی توسعه در این کشورها در مرحله اول وجود افراد کارآفرین و در امتداد آن ایجاد شرکت ها و سازمان های کارآفرین است.کارآفرینان با پذیرش خطر حرکت در مسیر ناشناخته به مانند یک ناخدا که در یک مسیر ناشناخته و در میان اقیانوس پر تلاطم حرکت می کند با قدرت تفکر و خلاقیت و مدیریت خود، به پیش می روند و برای جامعه خود پیشرفت و توسعه را به ارمغان می آورند ( روز بهان ، 1391،ص18). ضرورت و اهمیت کارآفرینان را می توان از توجهی که کشورهای توسعه یافته و هم چنین کشورهایی که ار آن ها به عنوان اقتصاد های نوظهور جهان، مانند : هند و برزیل نام می برند ، پی برد. در این کشورها مراکز رشد و پارک های علم و فناوری که محل پرورش و حمایت از کارآفرینان است به وفور یافت می شود و علاوه بر حمایت هایی که بخش عمومی و دولتی از کارآفرینان به عمل می آورند ، بخش خصوصی نیز با تاسیس مراکز مذکور با هدف سودآوری ، از کارآفرینان جامعه حمایت می کنند.بدیهی است که این حمایت ها نه فقط در زمینه های مالی ، بلکه در زمینه های مشاوره مالی ، مدیریتی و فنی نیز صورت می گیرد که ثمره آن ظهور شرکت هایی با بازدهی مالی بسیار مناسب است ( روزبهان ، 1391، ص19).در سال های اخیر در جریان رقابت شدید در بازار ، جهانی سازی و گسترش فناوری ، نوآوری و تمایز به عنوان یک ضرورت برای هر شرکتی در نظر گرفته شده است. شرکت ها برای رسیدن به موفقیت بازار و حفظ مزیت رقابتی ، نیاز به بهره برداری از فرصت های جدید ، توسعه محصولات و خدمات دارند(Tajeddini,2010,p222). هرجامعه و هر شرکت موفق افراد کلیدی و یا کارآفرینانی دارد که توانایی شناسایی فرصت ها و به دست آوردن منابع ( اقتصادی ، فنی و انسانی ) لازم برای برآوردن نیازهای جدید و نیازهای موجود بهتر را دارا هستند .بسیاری از پژوهشگران بر اهمیت کارآفرینی در ایجاد ثروت و توسعه جامعه و شرکت ها تاکید کرده اند ( Hansemark ,1998,p28). تحقیق در زمینه کارآفرینی در دوره معاصر ، به فعالیت یک اقتصاددان به نام شومپیتر ^[125](1950-1883) بر می گردد.شومپیتر کارآفرینی را به عنوان یک فرایند ” تخریب خلاق ” ^[126]می داند که در آن کارآفرین به طور مستمر به جایگزین نمودن یا کنار گذاشتن محصولات و روش های موجود در تولید ، با محصولات و روش های جدید اقدام می کند.فعالیت های کارآفرینانه ، پیامد تعامل افراد و گروه ها در سطوح مختلف سازمان می باشند و نتیجه این بررسی ها ، مفهوم سازی کارآفرینیبه عنوان یک پدیده در سطح سازمان یا شرکت می باشد. فرض اصلی که مبنای ایده کارآفرینی سازمانی است ، این است که کارآفرینی سازمانی یک مقوله رفتاری است ( Barringer & Bluedorn ,1999,p422 ) و تمام شرکت ها بر روی پیوستاری که در یک سر آن مفهوم بسیار محافظه کار^[127] و در سمت دیگر آن بسیار کارآفرین^[128] واقع شده ، قرار می گیرند.شرکت های کارآفرین ، ریسک پذیر ، نوآور و پیشگام هستند. در نقطه مقابل ، شرکت های محافظه کار ، ریسک گریز ، نوآوری در سطح پایین و در حال انتظار و منفعل هستند ( ابراهیم پور و دیگران ، 1390،ص122). جایگاه یک سازمان بر روی این پیوستار ، بستگی به میزان و شدت کارآفرینی آن دارد (Barringer & Bluedorn , 1999 , p422). شرکت ها در دنیای رقابت امروزی برای مقابله با چالش های محیطی باید دست به اقدامات نوآورانه و مخاطره آمیز بزنند تا بتوانند در این دنیای رقابتی موفق عمل کنند. پارسلون و اسلمسر^[129] کارآفرینی را از شرایط ضروری توسعه اقتصادی می دانند ( روزبهان ،1391،ص19)
2ـ 3-2) مفهوم کارآفرینی
برای مفهوم کارآفرینی تعاریف متعددی ارائه شده است. علت تفاوت ، چشم انداز و زاویه دید متفاوتی است که از آن به کارآفرینی توجه شده است.اما دیدگاه دانشمندان علوم اقتصادی ، اجتماعی ، روانشناسی و مدیریت با دیدگاه فوق متفاوت است. هرچند هر کدام از آن ها تعاریف متفاوتی از کارآفرینی ارائه می دهند.اما همگی آن ها بر این نکته اشتراک نظر دارند که کارآفرینان با تفکر خلاق خود و ارائه نظرات نو و تازه و اجرایی کردن آن ها ، موجبات رشد ، پویایی و توسعه اقتصادی جامعه را پدید می آورند. در قرن شانزدهم میلادی واژه فرانسوی ( کارآفرین ) اولین بار برای افرادی مورد استفاده قرار گرفت که خود را در ماموریت های نظامی به خطر می انداختند.بعدها این واژه به کسانی اطلاق شد که خطر یک فعالیت اقتصادی و تجاری را پذیرفته و آن را سازماندهی و اداره می کردند.دنبال تغییر است و پیتر دراکر کارآفرین را فردی می داند که با بهره گرفتن از سرمایه خود یک فعالیت کوچک و جدید اقتصادی را شروع می کند.ارزش ها را تغییر داده و ماهیت آن ها را متحول می کند ، خطرپذیر است و به درستی تصمیم می گیرد.برای انجام فعالیت اقتصادی خود از سرمایه دیگران هم استفاده می کند، به همیشه به دنبال فرصت های جدید است شومپیتر که او را پدر علم کارآفرینی می نامند ، اصطلاح کارآفرینی را برای اولین بار با مفهوم فعلی آن به کار برد.او معتقد بود که رشد و توسعه اقتصادی زمانی محقق خواهد شد که افرادی با پذیرفتن خطر ، اقدام به نوآوری کرده و روش ها و راه حل های جدیدی را جایگزین راه حل های کهنه و ناکارآمد کنند.( تخریب خلاق ) او کارآفرینی را نیروی محرکه اصلی در توسعه اقتصادی می دانست هیسریچ^[130] فرایند کارآفرینی را خلق چیزی نو می داند که همراه با تلاش زیاد و پذیرش خطرات مختلف روحی ، مالی و اجتماعی برای به دست آوردن رضایت شخصی و پول است که شامل فعالیت های منظم که منبعث از خلاقیت و نوآوری برای پاسخگویی به نیازهای بازار است .ژان باتیست سی ، کارآفرین را فردی می داند که منابع اقتصادی را از محلی که بهره وری و سود کمتری دارد در جایی که بهره وری و سود بالاتری دارد منتقل می کند.کرایزنر^[131] معتقد است بهره برداری از فرصت های شناسایی شده برای کارآفرین اهمیت زیادی دارد.تیمونز^[132] کارآفرینی را خلق چیزی ارزشمند از هیچ می داند ( روزبهان ، 1391،صص17-16). کارآفرینی را فرایند شکار فرصت ها به وسیله افراد ، یه طور انفرادی ( کارآفرینی مستقل ) یا در سازمان (کارآفرینی سازمانی)، بدون در نظر گرفتن منابع موجود در اختیار آن ها می دانند. (رضاییان ، 1385،ص28). لگ و هایندل^[133] (1997) معتقدند که کارآفرین فردی است که اقدام به ایجاد یک فعالیت اقتصادی جدید می کند ، چه به صورت یک سازمان جدید و چه به صورت کار ابتکاری در سازمان ( Blackman et al,2000.p2). کارآفرینی را فرآیندی می دانند که درآن فرد کارآفرین با ایده های نو و خلاق و شناسایی فرصت های جدید و با بسیج منابع ، مبادرت به ایجاد کسب و کار و شرکت های نو ، سازمان های جدید و نوآور و رشد یابنده که توام با پذیرش مخاطره و ریسک است و منجر به معرفی محصول و یا خدمت جدیدی به جامعه می گردد ، می نماید ( Mirjam et al,2007,p168) .استیونسون کارآفرینی را فرایند خلق ارزش همراه با منابعی منحصر به فرد جهت بهره برداری از یک فرصت می داند( حسینی و همکاران،1391،ص6). کارآفرینی عبارتست از فرایند شناسایی ، ارزیابی ، کسب فرصت و هماهنگی منابع لازم برای موفقیت. در بازنگری از تحقیقات مربوط به کارآفرینی ، بیشتر مقالات ، کارآفرینی را از جنبه عملکرد مالی مورد بررسی قرار دادند و آن را به عنوان یک شاخص موفقیت در نظر گرفتند که معیارهای متداول مربوط به عملکرد مالی رشد درآمد و رشد سهم بازار می باشد(فلاح، 1386،ص4) .کارآفرینی فرایند به وجود آمدن چیزهای جدید یا متفاوت است که ارزش درونی دارد و می تواند شامل چیزهای جدید ، مشخص کردن بازارهای جدید یا توسعه موسسه های سازمانی جدید باشد( دهاقین ، 1391،ص583).
2- 3-3) رویکردهای کارآفرینی
به منظور مطالعه کارآفرینی به طور عمده سه رویکرد به عنوان مبنا مد نظر می باشد (کاظمی و همکاران ،1386،صص172-170):

• • مطالعه براساس خصوصیات روان شناختی و جمعیت شناختی – رویکرد شخصی

• • مطالعه براساس خصوصیات رفتاری-رویکرد رفتاری

• • مطالعه بر اساس خصوصیات محیطی ( اطرافیان و جامعه )- رویکرد محیطی

رویکردهای شخصی – تحقیقات اخیر در کارآفرینی اشاره به خصوصیات روان شناختی کارآفرینان می نماید همچنین یکی از دلایل مهم و اساسی که سبب شد روش خصوصیات شخصی در مورد مطالعه کارآفرینی به کار رود عدم پیشرفت کارهای روان شناختی اخیر بود و این احساس صحیح نبود که مشخصات روان شناختی کارآفرینان را از دیگر افراد متمایز می سازد.اما در عین حال ترجیح داده شد که دیدگاه ها و روش ها در تعریف این مشخصات به کار رود.
ویژگی های شخصیتی ( روان شناختی ) افراد کارآفرین – در خصوص مشخصات روانی و گرایش های کارآفرینان مطالعات نسبتا زیادی شده و ویژگی های بسیار متنوعی ارائه شده است اما از یک سو اشخاصی که خود را واقعا درگیر کارهای کارآفرینانه می کنند سخت پیدا می شوند.از سوی دیگر هیچ یک از آن ها کارآفرین صرف به شمار نمی آیند و به خصوص همواره و در همه امور نیز کارآفرین نیستند ، از این رو تشخیص ویژگی های آنان مشکل است و به دلیل پیچیدگی زیاد ابعاد روانشناسی ، اغلب ویژگی های عمومی معرفی شده ، و از دقت ، روایی و اعتبار کافی برخوردار نمی باشد.به طور کلی ویژگی های شخصی افراد کارآفرین را به شرح زیر می توان بر شمرد :
الف- احساس نیاز به انجام کارهای بزرگ ، بهره مند از هوش کافی ، تاثیر گذار بر دیگران ، عمل گرا ، تمایل به انجام کارهای ابداعی و نه انطباقی ، خلاق و نوآور ، واقع گرا ، مقاومت در مقابل شکست ، مسئولیت پذیر ، اعتماد به نفس ، زمان شناس ، امیدواری دائمی به کسب موفقیت و تمایل نسبی به پذیرش ریسک
ب- ویژگی های جمعیت شناختی^[134] کارآفرینان
در این مورد سعی بر آن است تا با بهره گرفتن از اطلاعات و داده های آماری مثل سن ، تحصیلات ، سابقه خانوادگی و… مشخصات کلی کارآفرینان در مقایسه با دیگران بررسی شود.
رویکرد رفتاری – برخـلاف رویکـرد روانشناختی که بر ویژگـی های یا شخصیتی فرد کارآفرین تاکیـد می کرد، رویکرد رفتاری بر فعالیت های کارآفرین تاکید دارد. در دیدگاه رفتاری فرد کارآفرین به عنوان یکی از عوامل مهم در فرایند کارآفرینی مورد توجه قرار می گیرد.هافر در بیان ویژگی های کارآفرینی عوامل رفتاری زیر را در موفقیت فعالیت ها و ایجاد کسب و کارهای جدید موثر می داند :
-کارآفرینان موفق بهتر از دیگران قادر به شناسایی فرصت های شغل بالقوه هستند.
-کارآفرین موفق از نوعی تعجیل در امور برخوردار است.
-کارآفرینان موفق معمولا به جزییات عوامل کلیدی مورد نیاز برای موفقیت در صنعت اشراف دارند .افراد کارآفرین موفق معمولا برای تکمیل مهارت های خود از منابع و افراد خارج از سازمان کمک می گیرند.
رویکرد محیطی – در مطالعه فرایند کارآفرینی ، به اجبار باید به شرایط محیطی پاسخگو بود ، لذا محیط و نقش آن ، به واقع اطرافیان و جامعه که بر کارآفرینی تاثیر گذارند ، از جایگاهی ویژه برخوردارند ، زیرا کارآفرین در محیطی پیچیده و اجتماعی زندگی کرده و با یک رشته ارتباطات خاصی سروکار دارد.اگر برآیند خصوصیات شخصی و رفتاری را در قالب سرمایه انسانی یعنی مجموعه ای از توانایی های خدادادی و مهارت های مکتسب کارآفرینان قلمداد نماییم ، سرمایه اجتماعی بعد محیطی فضای کارآفرینی را برجسته می سازد.
با مروری بر بحث انقلاب صنعتی به این نکته پی می بریم که ورود افراد کارآفرین به صحنه فعالیت های تولیدی و تجاری مستلزم پیش شرط هایی است که عمدتا ریشه در عوامل محیطی داشته و در واقع در آن زمان ویژگی های جامعه باز انگلستان به ویژه در مناطق شمالی ، زمینه ساز ظهور ، رشد و تعالی افراد کارآفرین شده و جایگزین شدن این گروه با طبقه اعیان سنتی این کشور موجب پیدایش شرایط محیطی مناسب برای بروز خلاقیت و نوآوری گردیده است.طبیعی است شرایط مناسب اقتصادی ، اجتماعی ، سیاسی و فرهنگی به منظور کمک به اطلاعات بین گروه های اجتماعی و ایجاد جو اعتماد بین دولت و گروه های کارآفرین از یک سو و بین افراد کارآفرین از سوی دیگر از اهمیت زیادی برخوردار است
2ـ 3-4) مدل های کارآفرینی
تلاش محققین در ارائه مدل های کارآفرینی با توجه به جنبه های رویکرد ویژگی ها و تعاریف کارآفرینی انجام می گردد.در واقع می توان دو دسته مدل را ارائه نمود : مدل های فرآیندی^[135] و مدل های محتوایی^[136].
2-3-3-1) مدل های محتوایی – کلیه تلاش های محققین در خصوص مطالعه رویکرد ویژگی ها که منجر به شناسایی خصوصیات فردی و شخصی افراد می گردد ، جزئی از این طبقه بندی محسوب می گردد.آنچه که می بایستی مورد توجه قرار گیرد این است که هدف محققین در رویکرد ویژگی ها و مدل های محتوایی یافتن یک چهارچوب روانشناسانه و ارائه تعریف کارآفرینی بر مبنای یک سری ویژگی های فردی بوده است که با توجه به محدودیت تحقیقات در پرداختن و اظهار نظر قطعی راجع به این ویژ گی های فردی ، ارائه مدل محتوایی فراگیر همواره عقیم مانده است. بر این اساس ، محققین به جای پرداختن به رویکرد ویژگی ها ، به رویکرد رفتاری و مدل های فرآیندی روی آورده اند.
2-3-3-2) مدل های فرآیندی – مدل های فرآیندی شامل دو دسته اصلی می باشند ، که در ادامه تحت بررسی قرار خواهند گرفت :
الف- فرایند رویدادی ^[137]– در این دیدگاه ، کارآفرینی فرآیندی است که درآن فرد کلیه فعالیت های کارآفرینانه را برنامه ریزی ، اجرا و کنترل می نماید.به علاوه ، در این بین مفاهیمی وجود دارد که بر هر رویداد در فرایند کارآفرینانه تاثیر می گذارند.طرفداران این دیدگاه معتقدند که بروز برخی عوامل محیطی و تاثیر آن بر فرد ، نقش بسیار تعیین کننده ای در تصمیم وی به کارآفرین شدن ، دارد.در ادامه به بررسی مهمترین دیدگا ه ها پرداخته می شود.( احمدپور داریانی ، 1391،ص75)
1) مدل رویدادی آلبرت شاپیرو^[138] (1975):
او پیشنهاد داد که بیش از آنکه بر فرد کارآفرین تمرکز صورت گیرد باید به ” رویداد کارآفرینی” توجه نشان داد در برگیرنده موارد زیر است (سلجوقی، 1389، ص 45):
-ابتکار : یک فرد یا گروه ، ابتکاری را انجام می دهد.
– سازمان : منابع لازم در یک سازمان شناسایی و در جهت برآروده کردن اهداف به کار گرفته می شوند.
– مدیریت اجرایی : مدیران مبتکر که اداره سازمان را بر عهده می گیرند.

الف) ویژگی­های اخلاقی
ب) توانایی­های علمی
۱- وضعیت اقتصادی
۲- تأثیر خانواده:
الف) نقش والدین
ب) نقش سایر اعضای خانواده
۳- مدرسه و دانشگاه
(منبع: دی سی رام،۱۹۹۹؛ نقل در پیتمن و وینست،۱۳۹۲)

۲ – ۲۲ پیشینه پژوهش

۲ – ۲۲ – ۱ پیشینه در داخل

صافی (۱۳۷۹) در پژوهشی که به صورت پیمایشی و با بهره گرفتن از پرسشنامه، برای سنجش تأثیری که کتابخانه‌های عمومی می‌توانند در گسترش فرهنگ مطالعه داشته باشند، انجام داد؛ معضلات موجود را به این ترتیب بر می‌شمرد: ضعف ارتباط کتابخانه‌ها با جامعه – متناسب نبودنِ منابع، با شرایط و نیازهای زمان- در دسترس نبودن کتابخانه‌ها و کمبود کتابخانه‌های عمومی در برخی مناطق محروم – تجهیزات ناکافیِ کتابخانه‌ها و متخصّص نبودن بسیاری از کارکنان کتابخانه‌ها – نداشتن برنامه منظم معرفی کتابخانه توسط روابط عمومی کتابخانه – عدم تناسب تعداد کتابخانه‌ها با شاخص‌های رشد جمعیت و ضعف باور ارزش کتاب و کتاب‌خوانی.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

ابراهیمی و رئیسی (۱۳۸۳) در پژوهشی که به صورت پیمایشی و با بهره گرفتن از ابزار پرسشنامه در بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه علوم پزشکی ایران، در رابطه با میزان رضایت کاربران این کتابخانه انجام دادند به این نتیجه دست یافتند که اکثر اساتید و دانشجویان درباره کمیت و کیفیت منابع کتابخانه (مانند به‌روز بودن منابع و تعداد منابع مورد نیاز) و در برخی موارد، از خدمات ارائه‌شده توسط کتابخانه ناراضی می‌باشند. همچنین طبق نتایج پژوهش آن‌ها، عدم بهره‌گیری برخی استادان و دانشجویان از کلیه منابع و امکانات موجود در کتابخانه مرکزی، به دلیل نداشتن مهارت و یا دانش لازم، به سهم خود موجبات کاهش بهره­وری کتابخانه مرکزی را فراهم ساخته است.
در پژوهشی که توسط خوشرو (۱۳۸۵) در رابطه با رضایت استفاده‌ کنندگان از خدمات کتابخانه‌های عمومی شهر کرمان انجام شد، نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که عامل برخورد و رفتار مناسب کتابدار، بیشترین رضایت استفاده‌ کنندگان از عملکرد کتابداران را به دنبال داشته است و در مورد چگونگی امکانات رفاهی و فیزیکی کتابخانه‌های عمومی، نور و زمان کاری، بیشترین میزان مناسب بودن را به خود اختصاص داده‌اند و نیز، نبود آرامش، بیشترین میزان نارضایتی را به دنبال داشته است.
پژوهش امیری و مرادمند (۱۳۸۶) که در رابطه با میزان رضایت از خدمات کتابخانه، به صورت پیمایشی و با بهره گرفتن از ابزار پرسشنامه بین مراجعین کتابخانه مرکزی شهرستان تبریز بود، نشان داد که بیشترین میزان رضایت مراجعین این کتابخانه به ترتیب از خدمات اینترنتی کتابخانه و بانک اطلاعاتی نمایه، مدت زمان ارائه خدمات و تعداد کتب امانتی بوده است. همچنین بیشترین میزان نارضایتی نیز به ترتیب از وضعیت سالن مطالعه، رفتار کتابداران و صرف زمان برای دریافت خدمات در کتابخانه بوده است.
در پژوهشی که توسط تقی پناهی و دیانی (۱۳۸۷) به صورت پیمایشی و با بهره گرفتن از ابزار پرسشنامه، با هدف بررسی عوامل مؤثر بر انگیزه‌های مطالعه، بر روی ۳۰۴ نفر از دانش‌آموزان مقاطع پنجم ابتدایی و سوم راهنمایی شهر مشهد انجام شد؛ یافته‌های آنان به این قرار است که دانش‌آموزان مورد بررسی، کمابیش همه انگیزه‌های خواندن را دارند و میزان این انگیزه‌ها از ضعیف تا متوسط، رتبه‌گذاری شده است. «رقابت»، «اهمیت»، «لذت» و «نمره» از انگیزه‌هایی بودند که در دانش‌آموزان مورد بررسی نسبت به بقیه در سطح بالاتری قرار داشتند و انگیزه‌های اجتناب از مطالعه، مطالعه به دلایل اجتماعی، مطالعه به قصد چالش‌برانگیزی و تکلیف، نسبت به بقیه انگیزه‌ها نمره‌های کمتری را به خود اختصاص دادند. همچنین بین انگیزه‌های لذت و به دلایل اجتماعی بر اساس جنسیت، تفاوتی معنادار وجود داشت و نیز بین انگیزه‌های اثربخشی، چالش‌برانگیزی، کنجکاوی، شناخته شدن، اجتماعی و رقابت، با معدل نمره املای دانش‌آموزان مورد بررسی در دو سال اخیر، رابطه معنادار وجود داشت.
معرف زاده و ایرجی (۱۳۸۸) در پژوهشی با عنوان «بررسی عوامل ترغیب کننده و بازدارنده مطالعه در میان مراجعان کتابخانه های عمومی شهرستان ماهشهر» که به صورت پیمایشی و توصیفی و با بهره گرفتن از پرسشنامه انجام دادند، به این نتیجه دست یافتند که از میان عوامل موثّر بر مطالعه در میان مراجعان کتابخانه‌های عمومی، بین وضعیت کتابخانه‌های عمومی و تحصیلات افراد و نیز بین تحصیلات والدین و درآمدِ خانواده، رابطه معنی‌داری وجود دارد و در مقابل، نداشتن انگیزه، کمبود وقت، مناسب نبودن کتابخانه‌ها و مسائل اقتصادی، عوامل بازدارنده مطالعه در بین مراجعان کتابخانه‌های عمومی شهرستان ماهشهر است.
خدائی (۱۳۸۸) در مقاله خود با عنوان «جنبه های تاریخی کتابخانه های عمومی» بیان می‌کند که چارچوب قانونی و مالیِ کتابخانه‌های عمومی کشور ایران، هم اکنون نیز با رهنمودهای ایفلا/یونسکو همخوانی چندانی ندارد و به دلیل عدم توجه به نیازهای محلی، کودکان و گروه‌های خاص، کتابخانه‌های عمومی ایران از کارکردها، ماهیت و رسالت اصلی خویش دور شده‌اند. بنابراین، قوانین مربوط به کتابخانه‌های عمومی کشور ایران نیاز به بازنگری دارد، به گونه‌ای که مشارکت مردم از طریق شوراهای محلی و متخصصان علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی پررنگ­تر شود.
کیانی و دیگران (۱۳۸۹) با بهره گرفتن از ابزار پرسشنامه، به مقایسه وضعیت مطالعه منابع اطلاعاتی ۳۶۳ نفر از زنان شاغل و خانه‌دار در شهر شیراز پرداخته‌اند که نتایج پژوهش آنان به این قرار است: زنانی که پدران و مادرانشان به مطالعه عادت دارند، خود نیز به خواندن و مطالعه علاقه‌مندترند؛ با افزایش سن، تمایل به مطالعه کاهش می‌یابد؛ افزایش تحصیلات می‌تواند تأثیر مثبتی بر میزان مطالعه داشته باشد؛ وضعیت تأهل نیز بر میزان مطالعه زنان تأثیرگذار است؛ بدین ترتیب که میانگین میزان مطالعه افراد مجرد ۵/۸ است؛ درحالی‌که این میانگین برای افراد متأهل ۷ است؛ نداشتن دسترسی به منابع، از جمله عوامل بازدارنده مطالعه کردن محسوب می‌گردد. مسافت نیز عامل دیگری است که از آن به عنوان مانعی در روی آوردن زنان به کتابخانه‌ها عنوان شده است. ۵۱٫۴% زنان در حد زیاد و خیلی زیاد، به دلیل مسافت، از مراجعه به کتابخانه‌های سطح شهر برای تأمین منابع اطلاعاتی مورد نیاز خود امتناع می‌ورزند.
در پژوهشی که توسط شریف‌زاده و محبوبی (۱۳۹۰) با عنوان تحلیل عاملی موانع استفاده مطلوب دانشجویان از خدمات کتابخانه در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان انجام شد، تحلیل عاملی موارد محدودیت دانشجویان در استفاده از کتابخانه مرکزی، با رویکرد پالایش داده‌ها به استخراج ۷ عامل به صورت زیر شد: ۱) منابع موجود در کتابخانه ۲) شرایط بهره‌گیری از کتابخانه مرکزی۳) کیفیت خدمات ارائه‌شده ۴) تسهیلات و فضای کتابخانه ۵) برنامه زمانی کار کتابخانه ۶) آموزشی ۷) و دانشجویی.
محبوب (۱۳۹۱) در پژوهشی که به صورت پیمایشی و با بهره گرفتن از پرسشنامه انجام داد، به این نتیجه رسید که هر چه کتابخانه‌های عمومی کشوری از وضعیت بهتری برخوردار باشند؛ مردم آن کشور به مطالعه آزاد توجه بیشتری دارند و زمان بیشتری را به مطالعه آزاد اختصاص می‌دهند.
تفرشی و مولوی (۱۳۹۱) در پژوهشی که در رابطه با کیفیت خدمات کتابخانه‌های عمومی با روش پیمایشی انجام دادند، به این نتیجه رسیدند که در زمینه ابعاد سه­گانه پرسشنامه لایب­کوالِ مورد استفاده در کتابخانه‌های مورد مطالعه، از دیدگاه هر دو گروه کاربران و کتابداران، بُعد تأثیرگذاریِ خدمات نسبت به دیگر ابعاد، از اهمیت بیشتری برخوردار بوده است. همچنین در مورد کتابداران زن مورد مطالعه، کاربران بیش از حد از کیفیت خدمات کتابخانه‌های عمومی انتظار دارند و نیز در مورد کیفیت خدمات کتابخانه‌های عمومی، کتابداران به صورت معناداری بیشتر از کاربران، از کیفیت خدمات کتابخانه‌های عمومی رضایت دارند.
پژوهش سالاری و دیگران (۱۳۹۱) به منظور شناسایی، دسته‌بندی و تعیین اهمیت نسبی متغیرهای دخیل در لایه ارزش فرهنگ مطالعه در ایران، به روش مطالعه استنادی و روش دلفی در میان صاحب‌نظران و خبرگان حوزه فرهنگ مطالعه انجام شد. این پژوهش دارای ۷ معیار اصلی و ۲۶ شاخص فرعی بود و مؤلفه اصلی این پژوهش، جامعه، نظام آموزشی، حوزه نشر و خانواده بود که یافته‌های آنان حاکی است بیشترین معیارهای فرعی و شاخص‌ها، مربوط به معیار اصلی «جامعه» بوده است. در میان معیارهای فرعی، بالاترین رتبه‎ها به ترتیب به معیار «ترویج و ترغیب دانش‏آموزان، دانشجویان، معلمان و استادان به مطالعه» و «ارزش‏آفرینی برای رسیدن به خانواده اهل سواد و مطالعه» تعلق دارد. در خصوص رتبه‎بندی شاخص­ های موجود در معیار‎های فرعی، «نگرش جامعه به مقوله جهان هستی»، «ترویج و ترغیب دانش‎آموزان، دانشجویان و استادان به مطالعه» و «باور به تأثیر کتاب در رشد ابعاد مختلف فردی و اجتماعی» نشان داد که بین آن‌ها تفاوت معنادار نبوده است، اما رتبه‎بندی در شاخص‌های معیار «احساس نیاز به مطالعه» نشان دهنده این بود که تفاوت معنادار بوده است.
نتایج پژوهش عاصمی، زمانی و میرزایی (۱۳۹۱) با عنوان «عوامل موثّر بر نیازهای اطلاعاتی کاربران دبیرستانی کتابخانه های عمومی شهر مشهد» که به صورت پرسشنامه‌ای بین ۳۱۰ نفر از کاربران دبیرستانی انجام شد به این قرار است که عوامل فردی و آموزشی، بیش‌ترین تأثیر را بر نیازهای اطلاعاتی استفاده‌ کنندگان از کتابخانه‌ها دارند. عوامل اجتماعی- اقتصادی در رتبه‌های بعدی این تأثیر قرار می‌گیرند و کمترین میزان تأثیر، مربوط به عوامل مذهبی است.

۲ – ۲۲ – ۲ پیشینه در خارج

لوبانز^[۵۷] (۱۹۷۱) در طی پژوهشی که به صورت پیمایشی و با بهره گرفتن از پرسشنامه انجام داد، ویژگی افراد غیر عضو در کتابخانه را عدم نیاز به استفاده، عدم آگاهی از آثار موجود و عدم انتظار برای ارائه خدمات سودمند می‌داند که کتابخانه‌ها برای جذب این افراد به کتابخانه و ارائه خدمات مطلوب به آن‌ها، باید اقدامات لازم را در این زمینه انجام دهند.
گورمن^[۵۸] (۱۹۹۰) در پژوهشی که ابزار بکار رفته آن پرسشنامه بود، به بررسیِ رابطه عوامل مذهبی با نیازها و رفتارهای اطلاعاتی افراد پرداخت و به این نتیجه رسید که بین ویژگی‌های جمعیت­شناختی، عادت‌های جمع‌ آوری اطلاعات، فعالیت‌های پژوهشی و منابع مورد استفاده و نیازهای کاربران، رابطه معناداری وجود دارد.
نتایج پژوهشی (۱۹۹۰) که به صورت پیمایشی و با کمک پرسشنامه در دانشگاه تنسی^[۵۹] انجام شد نشان‌دهنده این است که تعداد مراجعه‌کنندگان از ۱۶۱/۴۸ نفر، در سال ۱۹۸۸، به ۷۰۷/۲۵ نفر در سال ۱۹۸۹، کاهش یافته است. طبق نتایجی که از این بررسی بدست آمد، مراجعان از اتلافِ وقت جهت ایستادن در صف تحویل امانت کتاب و کیفیت منابع مخزن ناراضی بوده‌اند.
مگرث^[۶۰] و دیگر همکاران (۱۹۹۴) در اداره وزارت بهداشت و درمان کودکان و نوجوانان ایرلند، در پژوهشی که به صورت پیمایشی با عنوان «موانع استفاده از کتابخانه های عمومی توسط نوجوانان» انجام دادند، به این نتیجه رسیدند که موانع استفاده از کتابخانه ممکن است به دلایل جسمی و روانی و یا ترکیبی از هر دو باشد. موانع جسمی شامل: مسائل حمل‌ونقل، فاصله، ساعات کار محدود و خدمات کتابخانه و جاذبه‌ها می‌باشد. همچنین موانع روانی عبارت­اند از: ارتباط با مطالعه، نیاز به آرامش، پاسخگو نبودن کتابداران، خستگی، ساختمان‌های خسته‌کننده یا تهدیدآمیز و جالب نبودن ساختمان کتابخانه.
در پژوهشی که توسط شورای شهر کامبریا^[۶۱] (۱۹۹۸) به کمک پرسشنامه و تحت عنوان «مردم در مورد امکانات کتابخانه چه فکری می کنند؟» انجام شد، این نتیجه بدست آمد که افزایش ساعاتِ باز بودن کتابخانه، افزایش تنوع کتاب­ها و آگاهی مردم در مورد تسهیلات امانت منابع غیر­کتابی، در افزایش میزان مراجعه عموم به کتابخانه‌های عمومی تأثیر بسزایی داشته است.
در پژوهش دیگری (۲۰۰۰) که در ارتباط با موانع استفاده از کتابخانه عمومی می‌باشد این نتیجه بدست آمده است که موانع استفاده ممکن است مربوط به خود سازمان باشد، ممکن است موانع اجتماعی دخیل باشند، مثلاً مردم احساس نکنند که به کتابخانه نیاز دارند. ممکن است به خاطر عدم آگاهی مردم باشد مثلاً اینکه کتابخانه چه تأثیری در زندگی آنان می‌تواند داشته باشد و موانع محیطی مانند مشکلات حمل­ونقل و مکان نامناسب کتابخانه، در این امرمی تواند دخیل باشد.
در سال۲۰۰۰کتابخانه هاگرتی^[۶۲] در دانشگاه دِرکِسل^[۶۳] در پژوهشی در زمینه پژوهش حاضر، به این نتیجه دست یافت که کُند بودن امانت، کوتاه بودن ساعات کار کتابخانه، شلوغ بودن کتابخانه، رفتار برخی کتابداران و عدم آگاهی دانشجویان از منابع کتابخانه، از عوامل بازدارنده در استفاده از کتابخانه‌های عمومی، توسط دانشجویان است.
در پژوهشی که به صورت پیمایشی توسط کتابخانه بریستول^[۶۴]، در رابطه با دلایل عدم استفاده از این کتابخانه انجام شد، نتایج بدست آمده بیانگر این است که ۳/۲۷درصد از جامعه مورد نظر ترجیح می‌دهند که کتاب­های مورد نظر را خریداری نمایند و نیز۷/۲۳درصد از جامعه وقت کافی برای مراجعه به کتابخانه را ندارند. در ضمن، باز نبودن کتابخانه در ساعات مورد نیاز و عدم توانایی مراجعین در یافتن منابع مورد نیاز، دلایل عمده در عدم استفاده از این کتابخانه است.
شوانز^[۶۵] (۲۰۰۲) در پژوهشی که به صورت پیمایشی و با بهره گرفتن از پرسشنامه در مورد عوامل مؤثر بر استفاده مراجعان از کتابخانه‌های عمومیِ شهر اسپوکن^[۶۶] در شرق واشنگتن^[۶۷] انجام داد، به این نتیجه رسید که عواملی مانند مدیریت و سازمان‌دهی در کتابخانه‌ها، سیاست‌ها و روش‌های ارائه خدمات و محل قرار گرفتن کتابخانه، در جذب مراجعان به کتابخانه‌ها موثّر خواهد بود.
سین^[۶۸] و کیم^[۶۹](۲۰۰۸) در پژوهشی که در رابطه با استفاده و عدم استفاده از کتابخانه‌های عمومی،به صورت پیمایشی و با بهره گرفتن از ابزار پرسشنامه انجام دادند به این نتیجه رسیدند که کتابخانه‌های عمومی برای رسیدن به برنامه‌ریزی راهبردی موثّر، باید بدانند چه کسانی از کتابخانه‌های عمومی استفاده می‌کنند و چه کسانی از آن استفاده نمی‌کنند. این مطالعه به بررسی ویژگی‌های کاربران و غیر کاربران از کتابخانه‌های عمومی، با بهره گرفتن از داده‌های اجتماعی و جمعیتی از بررسی جمعیت کنونی و یک نظرسنجی در سراسر کشور، بر روی ۵۰۰۰۰ خانوار انجام شد که در این پژوهش،۳۴ متغیر قابل‌توجه شناسایی شد . این متغیرها از جمله عواملی هستند که مورد مطالعه قرار نگرفته‌اند که مهم‌ترین متغیرهای شناسایی‌شده عبارت‌اند از: فاصله از وضعیت حضور کتابخانه، سن، مدرسه، استفاده از انواع دیگر کتابخانه و دریافت هزینه. همچنین شایان‌ذکر است که گروه‌های محروم، از جمله اقلیت‌های قومی، مهاجران و افراد معلول بودند که کمتر احتمال می‌رفت که از کتابخانه‌های عمومی استفاده کنند.
موسسه استیف­تانگ­لسن^[۷۰] آلمان و انجمن کتابخانه‌های آلمان^[۷۱] یک نظرسنجی تلفنی (۲۰۱۱) درباره اینکه چرا نوجوانان و بزرگ‌سالان این کشور، از کتابخانه‌های عمومی استفاده نمی‌کنند را انجام دادند. مصاحبه‌ها، تلفنی و به کمک رایانه در ماه اکتبر و نوامبر ۲۰۱۱ انجام شد که ۱۰۳۰۱ نفر با سن ۷۵-۱۴ مورد بررسی قرار گرفتند. در میان آن‌ها، ۲۸ درصد غیر کاربران، ۴۱ درصد کاربران سابق و ۲۹ درصد، کاربران کتابخانه‌ها بودند. مهم‌ترین یافته‌ها در مورد اینکه چرا مردم از کتابخانه‌های عمومی به مدت طولانی استفاده نمی‌کنند به این شرح است: ساعات کار محدود شده است؛ نبود مکان‌های جذاب؛ وجود کافه‌تریا در سطح شهر؛ عادات شخصی و عدم رویدادهای جالب. نظر مردم درباره اینکه چه اقداماتی می‌تواند به حفظ کاربران سابق و جذب کاربران جدید کمک کند به این قرار است: افزایش ساعات کار کتابخانه‌ها؛ ایجاد مکان‌های جذاب؛ ارائه طیف گسترده‌ای از دی وی دی و سی دی؛ رسانه‌های دیجیتالی به‌روز؛ انواع رویدادها و فعالیت‌های جذاب؛ برنامه‌های ویژه برای خانواده‌ها؛ رایانه و دسترسی به اینترنت و تحویل سریع کتاب و رسانه‌ها. یکی از یافته‌های برجسته این مطالعه، اشاره به این واقعیت داشت که توسعه اولیه مطالعه از دوران کودکی، یک عامل کلیدی در این مسئله است.
وورتمن^[۷۲](۲۰۱۲) در پژوهشی در رابطه با فضاهای کتابخانه‌ای در کتابخانه عمومی ادمونتون^[۷۳]، به مدت چهار هفته یک نظرسنجی را با بهره گرفتن از پرسشنامه چاپی و آنلاین در بین ۱۵۱۷ نفر از کاربران این کتابخانه، در مورد اینکه آن‌ها چگونه از فضاهای کتابخانه استفاده می‌کنند و اینکه آن‌ها چه انتظاراتی از فضاهای کتابخانه‌ای دارند، انجام داد. یافته‌های وی نشان داد که کاربران خواستار مجموعه‌ای با اهمیت و آرام در فضاهای کتابخانه و ارائه فضای اجتماعی و گروهی در کتابخانه هستند. همچنین نتایج بررسی‌های وی نشان داد که کاربران کتابخانه ادمونتون، فضای کتابخانه را جدا از مجموعه و خدمات کتابخانه نمی‌دانند. نتیجه دیگر این مطالعه، نشان‌دهنده اهمیت مشاوره با کاربران کتابخانه در مورد فضاهای کتابخانه‌ای، برای اطمینان از فضاها برای ادامه دادن به تحقق نیازهای کاربران، به عنوان هدف اصلی کتابخانه است.
در پژوهشی که توسط زیکور^[۷۴]، راینی^[۷۵] و پارسل^[۷۶] (۲۰۱۳) با موضوع انتظارات و عادات کتابخانه‌ای آمریکایی‌ها انجام شد، نتایج بدست آمده به این قرار است که تقریباً همه آمریکایی‌های زیر ۳۰ سال، به لحاظ فناوری‌های جدید، به‌روز هستند. تقریباً بیشتر کاربران مسن تر، به استفاده از رایانه و اینترنت کتابخانه‌ها روی می‌آورند. آمریکایی‌های زیر ۳۰ سال، مثل افراد مسن، به بازدید از کتابخانه و امانت گرفتن و بازبینی فهرست و قفسه‌های کتابخانه‌ها می‌پردازند. اکثریت بالایی از کسانی که زیر ۳۰ سال دارند می‌گویند که کتابداران، کتابخانه‌ها و همچنین امانت منابع «بسیار مهم هستند» و تعداد نسبتاً کمی فکر می‌کنند که کتابخانه‌ها باید بسیاری از خدمات را به طور خودکار و با حرکت به سوی خدمات آنلاین ارائه دهند. کاربران دارای سن پایین نسبت به کاربران سن بالا، بیشتر به خدمات رایانه‌ای و اینترنتی دست پیدا می‌کنند. کاربران جوان تر، به طور قابل‌توجهی از خدمات رایانه‌ای استفاده می‌کنند. در مجموع، بیشتر اعضای کتابخانه به مطالعه، نشستن، خواندن و تماشا یا گوش دادن به رسانه‌ها در کتابخانه می‌پردازند. اکثریت آمریکایی‌ها، از تمام گروه‌های سِنی می‌گویند که کتابخانه باید فضای راحت تر و آرام بخشی داشته باشد.

۲ – ۲۳ استنتاج از مرور پیشینه‌ها

با بررسی پژوهش‌های انجام‌شده در داخل و خارج از کشور، می‌توان گفت که عواملی مانند مدیریت قوی و کارامد در کتابخانه‌ها، مجهز کردن کتابخانه‌ها به فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی، ساعات کاری طولانی کتابخانه‌ها، برخورد مناسب کتابداران با کاربران کتابخانه، بالا بودن آگاهی کتابداران از لحاظ اطلاعات علمی و عمومی، فاصله نزدیک کاربران به کتابخانه‌های عمومی، قرار گرفتن کتابخانه در موقعیت مناسب که دسترسی به آن راحت تر باشد، امکان استفاده کاملاً رایگان از تمامی امکانات کتابخانه، ایجاد فضاهای گروهی، وجود منابع غنی و جدید در کتابخانه‌ها و داشتن وقت کافی اعضای جامعه برای مراجعه به کتابخانه، از عوامل مهم در مراجعه افراد جامعه به کتابخانه‌های عمومی می‌باشند. همچنین، عواملی مانند وضعیت خانوادگی و شرایط اقتصادی ضعیف، عدم توجه مراکز فرهنگی به امر مطالعه و عادت مطالعه و همگام نبودن کتابخانه‌ها با تغییرات جامعه، به عنوان موانعی در مراجعه هرچه بیشتر اعضای جامعه به کتابخانه‌های عمومی می‌باشند. با انجام این پژوهش، مشخص می‌شود که تا چه اندازه، یافته‌های این پژوهش با یافته‌های پژوهش‌های انجام شده در گذشته مطابقت دارد.
فصل سوم:
روش شناسی پژوهش
فصل ۳
روش­شناسی پژوهش

۳ – ۱ مقدمه

پژوهش، فرآیندی است پویا که برای حل مسائل و یا دست­یابی به راه­حل مشکلات انجام می­ شود. برخی پژوهش را تقابل علم با پدیده ­های جهان تعریف کرده ­اند. برخی نیز آن را کنش متقابل علم با پدیده ­های موجود جهان دانسته‌اند (آذر و مؤمنی،۱۳۸۴، ص۲۷). پژوهش علمی که همان کاربرد روش علمی می‌باشد، در جستجوی شرایطی است که تحت آن‌ها، پدیده خاصی رخ می­دهد و مشخص کردن شرایط دیگری است که تحت آن‌ها این پدیده رخ نمی­دهد. به عبارت دیگر، فرضیه اصلی روش علمی آن است که تحت چه شرایط خاصی پدیده رخ می‌دهد (بازرگان و دیگران،۱۳۸۴، ص۳۹).

۳ – ۲ نوع و روش پژوهش

مجموع فعالیت‌هایی که رسیدن به مقصدی را میسرمی سازد، روش نام دارد (مهاجری،۱۳۸۳، ص۱۴). انتخاب روش پژوهش به ماهیت موضوع، اهداف پژوهش، فرضیه‌های تدوین‌شده، ملاحظات اخلاقی و انسانی ناظر بر موضوع پژوهش و وسعت و امکانات اجرایی آن بستگی دارد (اشرفی ریزی و کاظم پور،۱۳۸۷). پژوهش حاضر به لحاظ روش، از نوع پژوهش‌های کاربردی است و بر اساس چگونگی گردآوری داده‌ها، پیمایشی- میدانی است. هدف از انجام پژوهش‌های کاربردی، توسعه دانش و به‌کارگیری آن در زمینه خاص است (هادیزاده مقدم و همکاران،۱۳۹۱). در این روش، با بررسی شرایط فعلی و با گردآوری داده‌های کامل تر و مناسب تر از جامعه انسانی، شناخت کامل تری از وضعیت جامعه در زمان حال حاصل می‌شود (کومار، ۱۳۷۴، ص ۳۸).

نکته قابل توجه این که سند مالکیت به معنای استفاده بالمباشره از مال نمی باشد .ممکن است ملکی متعلق به شخصی باشد در حالی که ملک تحت تصرف و بهره برداری دیگری است. ^[۱۶] به عبارت دیگر تصرفات اشخاص دیگر منافاتی با مالکیت مالک مال ندارد البته تصرفی که مسبوق به اذن و اجازه مالک باشد.
ب) عدم پذیرش دعوی مالکیت – ثبت ملک بنام هرکسی ، سلب مالکیت از اشخاص دیگر است .برای اینکه ملکی ثبت گردد باید مراحلی را پشت سر گذارد ؛که در آن حق اعتراض نیز برای معترضین در نظر گرفته شده است تا در زمان تعیین شده (۹۰ روز از تاریخ انتشار اولین آگهی نوبتی ) اگر اعتراضی به تقاضای ثبت دارند اقدام نمایند. معترض به ثبت هرگاه قبل از انتشار اولین آگهی نوبتی اقامه دعوی کرده باشد باید تصدیق نامه ای حاکی از اعتراض خود را به دایره ای که آگهی نوبتی را منتشر کرده تقدیم دارد.در غیر این صورت باید ظرف مدت زمان تعیین شده اعتراض خود را به اداره ای که ضمن آگهی نوبتی تعیین شده تقدیم دارد و رسید آن را دریافت کند.اداره مذکور پس از دادن رسید اعتراض به معترض مکلف به ارسال اعتراض به دادگاه صلاحیت دار می باشد .عدم اعتراض در مدت تعیین شده باعث سقوط هر ادعایی نسبت به ملک مزبور می باشد. ماده ۲۴ قانون ثبت مقرر می دارد:«پس از انقضای مدت اعتراض دعوی اینکه در جریان ثبت حقی از کسی تضییع شده پذیرفته نخواهد شد نه به عنوان قیمت نه به هیچ عنوان دیگر ، خواه حقوقی باشد خواه جزایی».

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

عدم پذیرش دعوای ملکیت با دو استثناء برخورد کرده است که به شرح آن می پردازیم.
الف: هرگاه در جریان ثبت و قبل از انقضا ی مدت زمان تعیین شده برای اعتراض ، معترض فوت کند یا محجور یا مجنون شود مدعی ثبت مکلف است مراتب را به دادستان محکمه برای تعیین قیم یا ورثه برای پیگیری پرونده اطلاع دهد در صورتی که مدعی ثبت به وظایف خود عمل ننماید و ملک نیز به ثبت برسد ورثه معترض این حق را خواهند داشت تا هرگونه ادعایی نسبت به ملک و اجور معوقه و یا هر گونه خسارت وارده را به دنبال اقامه دعوی طی مدت پنج سال مطالبه نماید .(ماده ۴۵ قانون ثبت)
ب : مامور ثبت برا ی دور بودن از هر گونه اشتباهی باید نهایت تلاش خود را بعمل آورد .در این بین نیز مواردی پیش می آید که در اثر اشتباه و سهل انگاری اسناد مالکیت معارض صادر می گردد.به همین منظور برای حل مشکلات ثبتی در مقر هر دادگاه استان هیاتی تحت عنوان هیات نظارت برای رسیدگی به اشتباهات ثبتی در نظر گرفته شده است که؛ در پی ارجاع اداره ثبت اقدام به رسیدگی و حل مشکل می نماید.هنگامی به یک ملک معارض اطلاق می گردد که یک ملک با مشخصات واحد بنام اشخاص مختلفی و در تاریخ های مختلف ثبت گردیده باشد. ^[۱۷]
سند مقدم التاریخ تا زمانی که حکم به بطلان و بی اعتباری آن صادر نگردیده باشد دارای اعتبار بوده و دارنده آن می تواند هر تصرفی را که بخواهد انجام دهد.ادارات ثبت در هنگام تنظیم سند باید به معارض بودن سند در متن آن تصریح کنند و تا تعیین تکلیف سند، از صدور سند مالکیت جدید اجتناب ورزند .سند موخر التصویب تا زمانی که حکم به صحت و اعتبار آن نرسیده فاقد اعتبار خواهد .ماده ۴ لایحه قانونی راجع به اشتباهات ثبتی و اسناد مالکیت معارض مقرر می دارد:«دارنده سند مالکیت مقدم قبل از تعیین تکلیف نهایی در دادگاه می تواند نسبت به مورد سند مالکیت معامله کند ولی دفاتر اسناد رسمی مکلفند در متن سند قید کنند نسبت به مورد معامله سند معارض صادر گردیده و مادام که تکلیف نهایی طبق این قانون معلوم نشده به خریدار سند مالکیت جدید داده نخواهد شد و هم این حکم نسبت به انتقالات بعدی نیز جاری است».
نکته ای که قابل توجه است این مسئله که هرگاه قبل از صدور اخطار تعارض ، صاحبان اسناد مقدم و موخر خود به داوری مراجعه نمایند و رای داور نیز در این باب صادر گردد با صدور رای تعارض نیز منتفی است و نیازی به صدور اخطار تعارض نیست هم چنین هنگامی که نزاع خود را از راه تنظیم سند رسمی صلح و سازش فیصله بدهند سازش دعوی را از بین می برد به عبارتی دیگر سازش و دعوی مانعه الجمع هستند. ^[۱۸]
متقاضیان سند مالکیت همیشه صاحبان املاک نیستند در این بین نیز اشخاصی هستند بدون اینکه مالکیتی بر مال داشته باشند اقدام به تقاضا به نفع خود می نمایند هرچند سابقاً مالک بوده باشند ؛ ولی به نحوی از انحا مالکیت خود را به دیگران انتقال داده باشند ، یا درحین تقاضا مالک بوده باشند ولی در حال ثبت از آنها سلب مالکیت شده باشد و علی رغم اخطار اداره ثبت حاضر به تصدیق حق طرف مقابل نباشد ؛ قانونگذار برای این قبیل افراد مجازات کلاهبردار را در نظر گرفته است.
مطابق مواد ۱۰۵ الی ۱۰۹ قانون ثبت اسناد و املاک (مصوب ۱۳۱۰) مصادیق کلاهبرداری در امور ثبتی به قرار زیر است:
۱)تقاضای ثبت ملکی که قبلاً به دیگری انتقال داده شده است؛
۲)تقاضای ثبت ملکی با علم به اینکه به نحوی از انحاء قانونی از وی سلب مالکیت شده است؛
۳)در صورتی که موقع تقاضای ثبت مالک بوده اما در زمان ثبت ملک مالکیت از وی سلب شده و با وجود این سند مالکیت بگیرد ؛
۴) در صورتی که موقع تقاضای ثبت مالک بوده اما در زمان ثبت ملک مالکیت از وی سلب و پس از اخطار اداره ثبت حاضر به تصدیق حق طرف نیز نباشد؛
۵)در مواردی که وارث :
۱-۵)با علم به انتقال ملک از طرف مورث تقاضای ثبت ملک یا صدور سند مالکیت بنام خود نماید ؛
۲-۵) با علم به اینکه به نحوی از انحاء قانونی ازمورث سلب مالکیت شده تقاضای ثبت ملک یا صدور سند مالکیت بنام خود نماید؛
۳-۵)پس از اخطار اداره ثبت با وجود سلب مالکیت از مورث ،حاضر به تصدیق حق طرف نشود؛
۶)هر کس نسبت به ملکی امین محسوب شده (مثلاً ملک را به عنوان اجاره ،عمری، رقبی، سکنی یا مباشرت در تصرف دارد )تقاضای ثبت ملک را بنماید؛
۷) فردی خود را نسبت به ملکی که در تصرف دیگری است متصرف قلمداد نماید و تقاضای ثبت ملک را نماید؛ که همگی مصادیق فوق در حکم کلاهبرداری است. ^[۱۹]
به موجب رای وحدت رویه شماره ۳۸۸۰- ۲۵/۱۰/۱۳۵۵ هیات عمومی دیوان عالی کشور: «چنانچه شخصی در دفتر خانه ای حاضر و خود را صاحب کالا معرفی و اسناد تنظیمی را امضا کند (ولو با گرفتن ثمن معامله خیاری مبادرت به کلاهبرداری هم کرده باسد )عمل وی جعل است.
ج) عدم شمول مرور زمان ـ اسناد رسمی اسناد لازم الاجرایی است که مشمول مرور زمان نگردیده است یعنی در همه زمانها قابلیت اجرایی خود را حفظ کرده است.و از آنجا که سند مالکیت جزء اسناد رسمی است مشمول این حکم می گردد. ^[۲۰]هر چند طبق ماده ۷۵۷ آیین دادرسی مدنی نسبت به املاکی که در دفتر املاک ثبت شده مرور زمان جاری نمی گردد ولی با توجه به عدم پذیرش جریان مرور زمان در امور حقوقی از سوی فقهای شورای نگهبان این ماده نسخ گردیده و دیگر قابلیت اجرایی ندارد.^[۲۱] قضات و سایر مامورین دولتی نیز مکلف به اعتبار دادن به چنین املاکی هستند و می توانند با توسل به مرور زمان از اعتبار دادن به چنین املاکی اجتناب ورزند در غیر این صورت به مجازات انتظامی محکوم خواهند شد. در همین مورد ماده ۷۳ قانون ثبت مقرر می دارد:«قضات و مامورین دیگر دولتی که از اعتبار دادن به اسناد ثبت شده اجتناب نمایتد در محکمه انتظامی یا اداری تعقیب می شوند و در صورتی که این تقصیر قضات و مامورین بدون جهت قانونی باشدو به همین جهت ضرر مسلم نسبت به صاحبان اسناد رسمی متوجه شود محکمه اداری یا انتظامی علاوه بر مجازات اداری ،آنها را به جبران خسارت وارده نیز محکوم خواهد نمود».
البته نکته ای که از ذکر آن نباید غافل شد اعتبار اسناد رسمی از جمله سند مالکیت نسبت به اشخاص ثالث می باشد.با توجه به قانون اسناد رسمی نسبت به طرفین ،وراث و قائم مقام آنها معتبر است و نسبت به اشخاص ثالث در صورتی معتبر است که قانون تصریح کرده باشد.(ماده ۱۲۹۰ قانون مدنی) سوالی که پیش می آید اینکه هرگاه ثالث به سند رسمی طرفین معامله استناد کند تکلیف قاضی در اعتبار دادن به چنین درخواستی چیست؟
کمیسون مشورتی قوانین ثبت اداره حقوقی در جلسه مورخ ۳۱/۵/۱۳۴۴ چنین اظهار نظر کرده است:
«طبق ماده ۱۲۹۰ قانون مدنی (اسناد رسمی در باره طرفین، وراث و قائم مقام آنها معتبر است و اعتبار آن نسبت به اشخاص ثالث در صورتی است که تصریح کرده باشد ) به این ترتیب مسلم است که اصل، عدم تسری اعتبار اسناد رسمی نسبت به اشخاص ثالث است مگر آنکه قانون استثنائاً در مواردی قابلیت تسری را نصاً اعلام کرده باشد کما اینکه از جمله مستثنیات قانونی در ماده ۷۲ قانون ثبت فقط اسنادی است که موضوع آن معامله املاک ثبت شده می باشد .بنا به مراتب مذکور عدم قابلیت تسری آثار سایر اسنادی که از مصادیق روشن مستثنیات قانونی به شمار نمی رود نسبت به اشخاص مزبور محل تردید نیست. و به همین مناسبت قضات و سایر مامورین مورد نظر ماده ۷۳ قانون ثبت نیز باید به مقتضای هر یک از این دو سند در باره اشخاص ثالث عمل نمایند ».^[۲۲]
ر) بطلان رای داور در مخالفت با سند مالکیت ـ طبق بند ۵ ماده ۴۸۹ قانون آیین دادرسی مدنی هرگاه رای داور مخالف با مندرجات سند رسمی باشد باطل و بلا اثر است. ^[۲۳]
ب – استثنائات آثار سند مالکیت
الف – طبق ماده ۲۳ قانون ثبت ، ملک به حقوق کسانی که در آن ملک مجرای آب یا چاه یا قنات (اعم از دائر یا بایر) دارند به هیچ عنوان و در هیچ صورت خللی وارد نمی آورد .این ماده در حقیقت استثنایی است بر آثار منفی ثبت املاک . علت آن اهمیت ویژه ای است که قانونگذار برای مسئله آب و آبیاری و استخراج آب از زمین قائل شده و سعی کرده است که حقوق این قبیل اشخاص را به هر صورت و در هر حال حفظ نماید .این اهتمام به خاطر وضع خاص طبیعی و جغرافیای کشور ایران است که با وجود داشتن خاک زیاد ، کشوری کم آب است و تشویق احداث کنندگان قنوات و چاه های عمیق و نیمه عمیق و سایر کسانی که به افزایش آب کمک می کند لازم است.
ب- ماده ۳۱ قانون ثبت تصریح دارد به اینکه ثبت رقبه به عنوان وقفیت و حبس مثبت تولیت نیست .به همین جهت ماده ۳۹ آیین نامه قانون ثبت اسناد و املاک مقرر داشته است که :«در مورد درخواست ثبت املاک موقوفه ،حبس و ثلث، عنوان در خواست کننده ثبت متصدی یا مدعی تولیت قید می شود». ^[۲۴]
گفتاردوم – اقسام سند مالکیت
یکی از مهمترین اسنادی که توسط اداره ثبت اسناد و املاک هر محل صادر می گردد سند مالکیت است . صدورسند مالکیت نشان دهنده کامل ترین حق صاحب سند بر مال غیر منقول است بنابراین برای صدور آن تشریفات خاصی در نظر گرفته شده است لذا ماده ۲۱ قانون ثبت مقرر می دارد که پس از اتمام عملیات مقدماتی ثبت ، ملک در دفتر املاک ثبت شده و سند مالکیت مطابق ثبت دفتر املاک داده می شود و طبق قانون تعین تکلیف ثبتی اراضی و ساختمانهای فاقد سند رسمی مصوب ۲۰/۹/۹۱ صدور سند مالکیت منوط به صدور رای هیات حل اختلاف مقرر در این قانون می باشد .این سند رسمی بوده و دولت کسی را مالک می داند که ملک به اسم او ثبت گردیده باشد.
اقسام سند مالکیت به شرح زیر است:
الف: صدور سند مالکیت به نام ورثه :
برای انتقال ملک مورث و صدور سند بنام ورثه ،ورثه ابتدائاً باید گواهی حصر وراثت ارائه دهند و پس از آن اقدام به ثبت نام ورثه در دفتر املاک به نسبت سهم آنها خواهد شد .
چنانچه مالک پس از پایان جریان ثبتی و پیش از ثبت ملک ،فوت شود ملک به شرح مذکور در دفتر املاک به نام ورثه یا وراث ثبت می گردد و نیازی به ثبت ملک به نام متوفی یا مورث نیست.(ماده ۱۰۵ آیین نامه قانون ثبت ) ثبت انتقالات قهری بنام ورثه در دفتر املاک ، مجانی بوده و حق الثبت به آن تعلق نمی گیرد. ^[۲۵]
ب: صدور سند به نام موصی له :
ماده ۲۹۹ قانون امور حسبی مصوب ۱۳۱۹ می گوید :«ترتیب صدور سند مالکیت به نام ورثه یا موصی له نسبت به اموال غیر منقول که به نام مورث ثبت شده است درآیین نامه وزارت دادگستری معین می شود ».در سال ۱۳۲۲ آیین نامه مذکور در ماده ی مزبور به تصویب رسید که مقررات مربوط به ثبت ملک به نام موصی له یا وصیت ذیلاً بیان می شود:
اگر موصی له یا وصی با ابراز وصیت نامه ای که قانوناً قابل ترتیب اثر است از اداره ثبت تقاضای ثبت ملکی را که به نام موصی ثبت شده است ، به نام موصی له یا به عنوان وصیت بنماید به ترتیب زیر عمل می شود:
الف) اگر وصیت نامه ابرازی مورد قبول تمام ورثه و اشخاص ذینفع باشد به وصیت نامه به ترتیب مندرج در آن عمل می گردد.
ب) اگر بین ورثه و اشخاص ذینفع نسبت به وصیت نامه اختلافی باشد ،ثبت ملک به نام موصی له منوط به صدور حکم نهایی از دادگاه است.
ج) اگر نسبت به قسمتی از وصیت نامه اتفاق و نسبت به قسمتی دیگر اختلاف باشد و مورد اختلاف تاثیری در مورد اتفاق نداشته باشد ،نسبت به قسمت مورد اتفاق ثبت ملک به نام موصی له یا به عنوان وصیت انجام می شود و نسبت به مورد اختلاف باید منتظر صدور حکم نهایی از دادگاه شد.
د) هرگاه توافق یا اختلاف ورثه نسبت به وصیت نامه ابرازی معلوم نباشد اداره ثبت به هزینه ذینفع مفاد وصیت نامه و اینکه از طرف چه کسی و در چه تاریخی ابراز شده است آگهی می نماید و ضمن همان آگهی تذکر می دهد که اگر کسی اعتراضی نسبت به وصیت نامه دارد، در ظرف سه ماه از تاریخ انتشار آخرین آگهی اعتراض خود را به اداره ای که آگهی را منتشره کرده است تسلیم نماید و در صورت نرسیدن اعتراض و انقضاء مهلت اعتراض ملک به نام موصی له یا مصرفی که برای آن وصیت شده ثبت خواهد شد.
آگهی مذکور سه مرتبه هر ماه یک مرتبه در روزنامه کثیرالانتشار محلی منتشر می شود و اگر در محل روزنامه نباشد در یکی از روزنامه های کثیرالانتشار تهران منتشر خواهد شد.
ه) اگر موصی بلاوارث باشد و ظرف ده سال مقرر در قانون امور حسبی وصیت نامه ابراز شود و برای تحریر ترکه آگهی نشده باشد ، مفاد وصیت نامه به ترتیب مذکور در بند «د »آگهی و به همان ترتیب عمل می شود و باقی ملک پس از ده سال اگر وارثی پیدا نشد به نام دولت ثبت خواهد شد.
ز) اگر ورثه یا اشخاص دیگر ذینفع وصیت نامه دیگری ابراز کند که موصی از وصیت اول خود رجوع کرده و وصیت دوم مورد تصدیق تمام ورثه و اشخاص باشد ملک طبق وصیت نامه دوم ثبت خواهد شد و اگر اختلافی باشد موقوف به صدور حکم نهایی از دادگاه می باشد.
ح) در صورتی که وصیت به طور کلی باشد مثل ثلث اموال ، ورثه می تواند ملک معین را ثلث قرار داده و باقی املاک را بنام خود ثبت کند یا ثلث را از اموال دیگر تعیین کرده و تمام ملک ثبت شده را به نام خود ثبت کنند مگر اینکه در وصیت نامه ترتیب دیگری ذکر شده باشد.
ط) پس از ثبت ملک بنام ورثه یا موصی له ، هیچگونه وصیت نامه دیگری پذیرفته نخواهد شد.(مواد ۵،۶،۷،۸،۹،۱۰،۱۱،۱۳و۱۴آیین نامه ی ماده ۲۹۹ قانون امور حسبی) ^[۲۶]
ج: صدور سند برای موقوفات عام:
به موجب بخشنامه ۶۲۵/۳ــ ۲۳/۲/۵۲ با توجه به مقررات اوقاف ،واحدهای ثتبی می توانند در صورت تقاضای اداره اوقاف اسناد مالکیت موقوفات عام را طبق مقررات صادر ،تسلیم و مراتب را هم جهت اطلاع متولی ابلاغ نمایند.^[۲۷]
نکته : متصدی درخواست ثبت موقوفات عام متولیان این املاک هستند که باید ظرف شصت روز از تاریخ انتشار اولین آگهی مقدماتی اقدام به تقاضای کنند هر گاه متولیان موقوفات عام اقدام به تقاضای ثبت املاک موقوفه نکنند اداره اوقاف می تواند پس از انقضای ۳۰ روز درخواست ثبت ملک را بنمایند.پس از انقضای ۳۰ روز نیز هرگاه متولی اقدام به تقاضای ثبت نماید در خواست اداره اوقاف بلا تعقیب خواهد ماند. ^[۲۸]

استیک اسید Merck 10 میلی لیتر
مواد را مخلوط کرده پس از حل شدن کوماسی بلو، با آب مقطر به حجم رساندیم .
– محلول رنگ زدا Destaining Solution (100میلی لیتر)
اتانول ۹۶ پارسیان ۱۲ میلی لیتر (۱۲%)
استیک اسید Merck 7 میلی لیتر (۷%) با آب مقطر به حجم رساندیم .
روش کار :
ژل را برای مدت ۲ ساعت توام با شیکینگ در محلول کوماسی بلو غوطه ور نمودیم . پس از دو ساعت رنگ را تخلیه کرده و ژل را در محلول رنگ زدا گذاشتیم و تا ظهور کامل باندها زمان دادیم . در این فاصله در مواقع ضرور محلول رنگ زدا تجدید شد .

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

بیان پروتئین مورد نظر با مقایسه نمونه های BI و AI و تطابق باند اضافی در نمونه AI با شاخص وزن مولکولی محقق شد .
۳-۲-۲- تائید هویت پروتئین بیان شده با روش وسترن بلات
وسترن بلات یک روش بسیار سودمند برای تعیین هویت و همچنین تعیین مقدار یک پروتئین خاص در یک مخلوط پروتئینی می باشد . در این روش نمونه حل شده توسط دترجنتها ، بوسیله الکتروفورز روی ژل SDS – پلی آکریل آمید تفکیک شده آن گاه به کمک الکتروفورز به یک غشاء صلب که معمولا“ نیتروسلولز یا PVDF(polyvinylidene difluoride) می باشد ، منتقل می شود . پس از انتقال می توان غشاء را با رنگی همچون ponceau S رنگ کرده و از انتقال پروتئین مورد نظر (باند مورد نظر) اطمینان حاصل کرد . سپس غشاء در معرض آنتی بادی های اختصاصی برای پروتئین هدف قرار می گیرد . آنتی بادی اتصال یافته توسط آنتی بادی ثانویه ای که می تواند با یک رادیو ایزوتوپ مثل I نشاندار شده باشد یا حامل آنزیمی چون الکالاین فسفاتاز یا پراکسیداز باشد از طریق رادیوگرافی یا تولید آنزیماتیک یک محصول رنگی تشخیص داده می شود . همچنین می توان از روش کمی لومینسنس (Chemiluminecanse) بعد از افرودن آنتی بادی کونژوگه استفاده کرد. بدین منظور بعد از انکوبه کردن غشاء با آنتی بادی کونژوگه با پراکسیداز ، از سوبسترایی استفاده می شود که در حضور پراکسیداز ، تبدیل به یک ماده نورزا می شود.
مواد و وسایل مورد نیاز برای وسترن بلات
محلول های لازم برای تهیه ژل پلی آکریل آمید
ژل پلی آکریل آمید کوچک (۱۲%)
Resolving برای یک ژل
میکس آکریل آمید ۳۰% Sigma 2 میلی لیتر
تریس هیدروکلراید (۸/۸ = pH) 3/1 میلی لیتر
آب مقطر ۶/۱ میلی لیتر
APS (10%) Sigma 50 میکرولیتر
TEMED Merck 2 میکرولیتر
Stacking برای یک ژل
میکس آکریل آمید ۳۰% Sigma 33/0 میلی لیتر
تریس هیدروکلراید (۸/۶= pH) 25/0 میلی لیتر
آب مقطر ۴/۱ میلی لیتر
APS (10%) Sigma 20 میکرولیتر
TEMED Merck 2 میکرولیتر
– بافر انتقال Transfer buffer (1200میلی لیتر)(PH:7.4)
Tris- base Sigma 3 گرم
Glycine Sigma 3/14 گرم
متانول Merck 200 میلی لیتر
تریس و گلایسین در یک لیتر آب حل شده آنگاه متانول اضافه شده و در ºC4 نگهداری گردید.
– بافر X 10 TBS ، ۴/۷ = pH(500میلی لیتر)
HCl – Tris Sigma 05/6 گرم (۱۰ میلی مولار)
NaCl Merck 8/43 گرم (۱۵ میلی مولار)
در آب مقطر حل شده و پس از تنظیم pH به حجم رسانده شد.
بافر شستشو : Washing buffer(100میلی لیتر)
X10 TBS (4/7 = pH) 10 میلی لیتر
Tween 20 100 میکرولیتر (۱/۰ درصد)
در آب مقطر حل شده به حجم رسانده می شود .
– بافر بلوک کننده Blocking buffer(100 میکرولیتر)
X10 TBS (4/7 = pH) 10 میلی لیتر
Tween 20 100 میکرولیتر (۱/۰ درصد)
BSA 5/2 گرم (۵/۲ درصد)
در آب مقطر حل شده به حجم رسانده شد .
– رنگ Ponceau S (100 میلی لیتر)
Panceau S Sigma (2 درصد)
تری کلرو استیک Merck (3 درصد)
سولفوسالیسیلیک اسید Merck (2 درصد)
در آب مقطر مخلوط و به حجم رسانده شد .
– منوکلونال آنتی بادی علیه Tg17-179 GRA7
– آنتی بادی کنژوگه با پراکسیداز Sigma
– غشاء PVDF(polyvinylidene difluoride) Schleicher & Schuell
– قالب و تانک الکتروفورز Biorad
– تانک الکتروفورز مخصوص بلات و قالبها و غشاءهای تراوا Biorad
– Rocker و stirrer
روش کار
۱- دو عدد ژل آکریل آمید کوچک با ترکیبات فوق الذکر و مطابق با روش کار آماده شد.
۲- از نمونه های BI و AI متعلق به کلنی های واجد قطعه GRA7 و فاقد آن همچنین از شاخص وزن مولکولی با غلظت مناسب روی ژل برده شد .