با نگاهی به آثار ادبی به ویژه عرفانی متوجه می‌شویم که بیشترین موتیف‌ها را مثل و حکمت‌‌ها، تلمیحات ظریف به آیات و احادیث تشکیل می‌دهد و درون مایه‌ی بیشترآن‌‌ها بحث‌های دینی و اخلاقی است و همه از ذهن وقّاد و سرشار و تأمّلاتشان در آیات و احادیث و اخبار اسلامی، حکایت دارد.
فروزانفر در مقدّمه‌ی احادیث مثنوی، عقیده دارد که حُسن سلیقه‌ی سنایی در تلفیق حدیث و شعر، راه را بـرای شعرای واپسین هموار ساخت و خاقانی و نظامی و جمال‌الدّین اصفهـانی به تقلید وی بر این اسلوب سخن گفتند و کم و بیش الفاظ و معانی اخبار را در شعر خود آوردند.(ص سیزدهم)
گاهی شاعران در تطبیق ادبیات ایرانی و اسلامی به افراط می‌روند و «برای آنکه از عیب ابتذال مصون بمانند و هرکس را با آنها دعوی همسری نرسد سعی کردند مضامین عادی و معانی مشترک را نیز با تعبیراتی تازه و بی‌سابقه به بیان آرند.»^[۱۶۵] و همین تخیلات قوی و باریک‌اندیشی‌های بسیار، به آن‌‌ها اجازه نمی‌دهد در تصویرسازی‌هایش، موضوعات قرآنی و اسرائیلیات را به هم نیامیزند و سره و ناسره را از هم جدا کنند و در هرحال گستره‌ی تلمیحات شاعران از رودکی تا حال، به حدی است که برای توجیه افکار و شاید موقعیت سخن گفتن (مدح، توصیف، نکوهش و…) از هر نکته‌ای سود می‌جویند. امّا در بعد منفی این موضوع، در ریشه دواندن اسرائیلیات در ادبیات فارسی بی‌تأثیر نبوده‌‌اند.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

از پرکاربردترین شیوه‌ی بهره‌گیری همه‌‌ی شاعران و نویسندگان ادب فارسی «تلمیح» است: «تلمیح» آن است که نویسنده یا شاعر برای اثبات یا تأکید مدعای خویش، بسیار ظریف به آیه، مثل، حدیث یا روایتی اشاره می‌کند به گونه‌ای که اگر بر نوع موضوع تلمیحی آگاه نباشیم ظرافت و فهم مطلب مشکل است.
ورود تلمیحات فراوان به ویژه تلمیحات دینی متأثر از قرآن و حدیث، در ادب فارسی، به فراوانی مشاهده می‌شود تا جایی که شاعری مانند «انوری، شعر تمام تلمیح و به اصطلاح ملمّح در مورد سلیمان دارد، یعنی شعری که تمام ابیات آن اشاره به قصّه‌ی سلیمان است.»^[۱۶۶] و جمع شدن همه‌ی آنـواع تلمیحـات در شعر فارسی از امتیازات این زبان است.^[۱۶۷]
سیروس شمیسا در ذکر انواع تلمیحات شعر فارسی از تلمیحات ایرانی و تلمیحات اسلامی نام برده و متذکر شده که یک قسمت از تلمیحات اسلامی، اسرائیلیات است که آن در شعر فارسی هست مانند ذکر برصیصا و بلعم باعورا؛ و بعد تلمیحات مسیحی را هم جزو تلمیحات اسلامی ذکر می‌‌کند که از طریق کتب تفسیر وارد شعر فارسی شده است.^[۱۶۸]
بر افزوده‌‌های این آثار نه تنها در قصص قرآنی بلکه در حکایات تمثیلات دیگر هم جای تأمّل است و از این زاویه می‌‌توان پی برد که چه اندازه در افزوده‌‌های قصص در آثارشان هست، مثلاً: داستان پیر چنگی عرفانی‌‌ترین داستان مثنوی است. اگر بپذیریم «هنر شیفتگی جان هنرمند است و همین شیفتگی است که هنر را پدید می‌آورد… و شیفتگی هیچ گاه از هنرمند جدا نمی‌‌گردد و هنرمند هیچ گاه از شیفتگی، حتی مردمان عادی اگر لحظه‌ای به آن شیفتگی برسند و چیزی را احساس کنند در آن لحظه هنرمندند.»^[۱۶۹]
پیر چنگی در مثنوی، رامشگری چنگ‌نواز و خوش‌آواز است که در پیری به فقر و فاقه دچار می‌‌شود و از فرط بی‌‌چیزی به گورستان می‌‌رود آن قدر چنگ می‌‌نوازد تا در گوری می‌‌افتد و خوابش می‌‌برد. حق تعالی به عمر در خواب الهام می‌‌کند که به یاری پیر چنگی رود و پیر بالاخره درمی‌یابد که باید فقط برای خدا چنگ بنوازد.
در این داستان عمر و پیر چنگی قهرمان داستان هستند، اگر مدرس و دانشجویی از مأخذ داستان کم اطلاع باشد و به قصص و تمثیلات فروزانفر مراجعه نکرده باشد چه بسا شیفتگی هنر و هنرمندی مولوی، جان خواننده‌‌اش را شیفته و محسور کرده و گمان می‌‌برد که در تاریخ اسلام برای خلیفه‌‌ی سوم اتفاق افتاده است. در حالی که در اسرارالتوحید حسن مؤدب به اشاره‌‌ی شیخ ابوسعید به قبرستان می‌‌رود و راهنمای پیر است.^[۱۷۰] و در مصیبت‌نامه‌ی عطّار هم همان حسن مؤدب در مجلس ابوسعید است. و البته لازم به یادآوری است که «بدیهی است هدف مولانا از به‌کار بردن حوادث داستانی تنها شناخت و طرح آن حادثه نیست بلکه آن را در حکم مقدّمه‌‌ای می‌‌داند برای نشان دادن القای برتر و مفهومی فراتر. او قصّه‌‌های پیامبران، رمز‌‌ها و اسطوره‌‌ها و اشارات داستانی را شاعرانه متجلی می‌‌سازد تا به کمک آن اندیشه‌‌های عارفانه‌‌ی خویش را به آسانی القاء کند.»^[۱۷۱]
از طرف دیگر با توجه به هنری بودن و جذابیّت آثار عرفانی و تأثیرگذاری بر مشتاقان و شیفتگی خوانندگان، باز شناخت حقیقی قصص قرآنی اهمیت و ضرورت این را دو چندان می‌‌کند.
ـ اسرائیلیات در تفسیر و برداشت‌‌های عرفانی و ادبی
هرگز نمی‌‌توان از اهمیت زبانی و شگردهای آن در زبان عارفان و در زبان رمزی آن‌‌ها چشم پوشی کرد و این پژوهش از اهمیت ادبی آن‌‌ها هم نمی‌‌کاهد.
افراسیاب‌پور در پژوهش مفصّل و ارزشمند در زیبایی‌پرستی عرفانی و برشمردن نکات مثبت این وادی، به تأثیر فرهنگ ایرانی دین زرتشت بر ادبیات عرفانی می‌‌پردازد که: «ویژگی‌‌های مثبت اسلامی ظهور و بروز یافته و مکتب جمال تمامی عناصر برجسته‌‌ی اسلامی و ایرانی را دارا و غزل‌های عاشقانه و عارفانه‌‌ی ایرانی در عین حال مشحون از ادبیات قرآنی است و خواننده را به یاد سروده‌‌های عارفانه‌‌ی زرتشتی نیز می‌‌اندازد.»^[۱۷۲]
امّا، داستان‌‌ها و روایت‌‌ها، قصص و اندیشه و آداب فرهنگ‌‌ها گه در دوره‌‌ی خاصی رشد کرده و مورد پذیرش جامعه‌‌ی ما بوده است به ویژه گذشته‌‌ی ایرانی تا معاصر به طور عام، در یک جهل بیسوادی غرق بوده‌‌اند و طبیعی است قصص و اسطوره‌‌ها جای‌‌گیر خواهد بود. هر چند که در هر دوره‌‌ای ممکن است یک موضوع یا موضوعاتی شبیه به هم به حسب نیاز جامعه رشد کرده باشد و در آینده بر اثر علاقه و اشتیاق مردم و نقل سینه به سینه به صورت اسطوره حتی مفاهیم برگرفته از روایات اسلامی رشد کرده باشد که نیاز به تحقیق بیشتر دارد. شفیعی کدکنی در این خصوص معتقد است: «شاید هنگام آن رسیده باشد که تحقیق جامع درباره‌‌ی تحوّل معیار ارزش‌‌های اجتماعی در تاریخ ما، فراهم آید و بر اساس مطالعاتی دقیق، روشن شود در این چهارده قرن دوره اسلامی، دست کم دوازده قرن ان که اسناد شعری مکتوب از آن باقی است، در اعماق جامعه چه چیزهایی به عنوان ارزش مورد احترام بوده است.»^[۱۷۳]
اگر به نوع تفسیرها توجه کنیم انواع تفسیر قرآنی داریم: درایی، روایی، قرآن به قرآن و… که روایت‌‌های مجعول و اسرائیلیات در تفسیرهای روایتی بیشتر دیده می‌‌شود.
بخش عظیمی از ادبیات مکتوب (چه نظم و چه نثر) ما به صورت روایی و اخبار و رویدادها با تمثیل و حکایت‌‌هاست. از طرف دیگر تعدادی از تأثیرگذارترین متون ادبی کلاسیک به ویژه متون عرفانی نثر فارسی مانند کیمیای سعادت غزّالی و در نظم آثار سنایی، عطّار و مولوی در همین قالب روایتی و تمثیل و حکایت‌‌ها به نگارش در آمده‌‌اند و مهم‌‌ترین اهداف آن‌‌ها علاوه بر ادبی بودن، پیام رسانی دینی و به تعبیری تفسیری دیگر از قرآن و فرهنگ اسلامی بوده است. در فرهنگ اسلامی سند حقیقی و باورمند، قرآن و حدیث است و تاریخ هر اندازه موثق هم باشد نمی‌‌تواند معیار حقیقی باورمندی و اعتقادی باشد و می‌‌بینیم که تحوّلات جعل و اختلاف‌‌ها و افسانه‌‌ها و اسطوره‌‌ها در متون روایتی و تاریخی رخ می‌‌دهد.
در یک نگاه کلی به انواع تفسیرها در روش آن‌ها، در اسلام از تفسیر به رأی نهی شده، زیرا بیشتر خطاهای اندیشه‌‌ی مفسران در این روش بوده است. امّا بیشترین روایت‌‌های مجعول در تفسیرهای روایتی است. با این بیان، تفسیرها و برداشت‌‌های عرفانی نیز، تفسیر به رأی محسوب می‌‌شود و در واقع تفاسیر روایی هستند که رنگ و لعاب ادبی و ذوقی و زیبایی گرفته‌‌اند. بنابراین در تعبیرات عارفان اسلامی که اغلب از مفاهیم قرآن و حدیث سرشار بوده‌‌اند مانند سنایی، میبدی، عطّار و مولوی، همیشه احتمال لغزش بوده است. هرچند که ممکن است شاعران عارف چون مولوی و عطّار، داستان و روایت مجعول و اسرائیلیات را برای کاربردهای عرفانی و غیر از ظاهر آن‌ها، به کار برده باشند و گاهی ممکن است هر یک از آن‌ها، فهم خود را از متن عربی به خوانندگانش انتقال دهد؛ در این پژوهش مصداق‌‌های موارد مذکور دیده می‌‌شود.
سیوطی در خصوص تفسیر صوفیان معتقد است: «سخنان صوفیان درباره‌‌ی قرآن، تفسیر نیست»^[۱۷۴] و برای اثبات این عبارت خویش، به اقوال ابن‌الصلاح، نسفی، تفتازانی و سراج‌الدّین بلقینی، استناد می‌‌کند که تفسیرهای تأویلی صوفیان صحیح نیست و با شریعت محمّدی مطابقت ندارد.
شفیعی‌کدکنی آراء متعدد در این خصوص ارائه کرده است: او نه تنها افسانه‌سازی ـ به اصطلاح دروغ‌پردازی ـ را در روایات اسلامی وارد می‌‌داند بلکه با اشاره به افسانه‌سازی‌‌ها در حاشیه‌‌ی بحث درباره زندگی و رفتار ابوسعید ابوالخیر، این گونه خیال‌پردازی‌‌ها را نه تنها در مسایل اعتقادی بلکه در کل ادبیات اسلامی و فارسی تسرّی می‌‌دهد که در طول قرن‌‌هاست جریان دارد و پرسشی طرح می‌‌کند و می‌گوید که: «کدام یک از بزرگان مشرق اسلامی را می‌‌توان یافت که پیرامونش را مجموعه‌‌ای از افسانه نگرفته باشد. قرن‌‌ها و قرنهاست که قوت غالب مسلمانان، افسانه و تخیّل است و معمار زندگی ایشان عقلانیتی بر مبنای حجّیت ظن.»^[۱۷۵]
در قرن چهارم کتابی نوشته شده است به نام «کتاب البدء و التاریخ » تالیف مطهّر بن طاهر مقدّسی و به نام «آفرینش و تاریخ» به فارسی نرم و روان ترجمه شده است.
نکته‌ی قابل توجّه ـ مدّ نظر در اینجا ـ آن است که وسیع‌‌ترین و کهن‌‌ترین اطلاعات را در باب لوح و قلم،… عرش، کرسی، لوح محفوظ و… را می‌‌توان در آن کتاب یافت که در اثر تأمّلات و تأویلات صوفیان به صورت احادیث، در ادبیات فارسی مستند شده‌‌اند.
ابن‌الجوزی در مقابل این اعمال و انحرافی که در نتیجه آن به وجود آمده معتقد است: « تصوّف طریقه‌‌ای است که آغاز آن زهد مطلق بود تا آن که به منتسبان تصوّف در اواخر رخصت سماع و رقص نیز داده شد، این است که آخرت طلبان از جهت پارسانمایی صوفیان و دنیاطلبان به خاطر آسایش و تفریحی که در تصوّف هست بدان متمایل شدند.»^[۱۷۶]
حسن بصری درباره‌‌ی قصّاص و نقالانی که به نقل و روایت داستان‌‌های مذهبی و اخبار و حدیث گفتن مشغول بوده‌‌اند، گفته است: «نعمت البدعه، کم من اخ یستفاد و دعوه مستجابه، نیک بدعتی است، اجتماعی است که در آن دعاها مستجاب می‌‌شود و برادران دینی یافت می‌‌شوند که از ایشان بتوان استفاده کرد.»^[۱۷۷]
شفیعی‌کدکنی تحلیلی عالمانه در مورد ایمان فرعونی و ستایش ابلیس در متون صوفیه‌‌ی فارسی دارد که در آثار محی‌الدّین ابن عربی، جلال‌الدّین دوانی، عین‌القضات، سنایی، جامی و… آمده است.^[۱۷۸]
ـ کیفیت راه‌‌یابی اسرائیلیات در ادبیات فارسی
ورود اسرائیلیات به ادبیات فارسی از چند رهگذر صورت گرفته است، نخست قرآن و فرهنگ اسلامی و بعد از آن تلمود و ترجمه‌‌های تورات عوامل اصلی را تشکیل می‌‌دهند و در اینجا به خود جرأت می‌‌دهم و از عامل دیگری که تا کنون کمتر بدان اشاره شده است نیز نام می‌‌برم، آن عامل نفوسی قابل توجه از یهودیانی است که در ادوار مختلف در ایران می‌‌زیسته‌‌اند و هنوز نیز می‌‌زیند. این کسان اگر به طور مستقیم در ادبیات فارسی تأثیر نکرده باشند لااقل وسیله‌‌ای در گسترش اعتناء با اسرائیلیات و منابع راهنمایی و تشویق بوده‌‌اند.»^[۱۷۹]
ـ سرچشمه‌های روایات مجعول و اسرائیلیات در ادبیات فارسی
روایات مجعول و اسرائیلیات در ادبیات فارسی به مانند روایات دیگر آبشخورهایی دارند که توانسته‌اند از آن راه‌ها به آسانی به فرهنگ اسلامی و ادبیات فارسی نفوذ کنند که فهرست‌وار به آن‌ها اشاره می‌شود.
۱ـ تفاسیر قرآن عربی و فارسی
برای نمونه یکی از مراجع اصلی اسرائیلیات درادب فارسی ترجمه‌‌ی تفسیر طبری است و علّت اصلی آن تقدّم فضل و فضل تقدّم مؤلّف و تفسیر و تاریخش در این زمینه است. طبری در آغاز کتاب تاریخ طبری پس از تحمیدیه گفته است: «خواننده‌‌ی این کتاب بداند که استناد ما بدانچه در این کتاب می‌‌آوریم بر روایات و اسنادی است که از دیگران، یکی پس از دیگری، به ما رسیده و من نیز خود از آن روایت می‌‌کنم و یا سند روایت را به ایشان می‌‌رسانم نه آن که در آوردن مطالب تاریخ استنباط فکری و استخراج عقلی شده باشد…»^[۱۸۰] و طبری خود متوجه مطالب غریب و دور از ذهن کتاب شده است و در مقام اعتذار می‌‌گوید: «اگر ناظران و شنوندگان اخبار این کتاب به برخی از داستان‌‌ها و قصّه‌‌ها برخورند که عقل وجود آن‌‌ها را انکار کند و سامعه از شنیدن آن تنفّر حاصل نماید، نباید به من خرده‌‌گیری و عیب‌‌جویی کنند چه آن که این گونه اخبار را دیگران و پیشینیان برای ما نقل کرده‌‌اند و ما نیز چنان که شنیده‌‌ایم در کتاب خود آورده‌‌ایم.»^[۱۸۱]
امّا در مورد تفسیر طبری شهابی می‌‌نویسد: «طبری در کتاب تفسیر به اقوال و آراء و اخبار کسانی که در نزد او امین و ثقه بوده‌‌اند از قبیل: محمّد بن سائب کلبی، مقاتل بن سلیمان و محمّد بن عمر واقدی اعتماد نکرده و فقط به اخبار و احادیث صحاح و مورد وثوق اکتفا کرده ولی از تواریخ و سیر اخبار عرب از قول مورخان مذکور و نظایر آنان استفاده کرده است… و از کتب تفسیر قبل از خود چون ابن عباس، حسن بصری، ابن جریح و… استفاده کرده و استناد می‌‌جوید.»^[۱۸۲]
۲ـ ترجمه‌‌های تورات و تلمود
آنچه در تفاسیر قرآن پیرامون داستان‌‌های بنی‌اسرائیل آمده است باید بر مبنای تورات و تفسیرهای آن و روایات و اخبار و احادیث منقول از حضرت رسول اکرم(ص) و صحابه باشد. بنابراین تورات و تلمود منابعی استبرای تحقیق پیرامون آن مقدار از اسرائیلیات که جلوه‌‌های آن را در ادب فارسی و فرهنگ اسلامی می‌‌بینیم ولی نشانی از آنها در قرآن نمی‌‌یابیم.^[۱۸۳]
۳ـ اشاعه‌ی فرهنگی فرهنگ یهودی به خاطر نفوذ مادی و گاه نفوذ علمی
فروزانفر در «سخن و سخنوران» اشاره می‌کند که «کثرت یهودیان بلخ در اطلاعات وسیع ناصرخسرو از عقاید یهود مؤثر بوده است. بلخ دارای هفت دروازه بود که یکی از دروازه‌‌های آن را «باب الیهود» می‌‌گفتند. در تأیید سخن خود پیرامون تأثیر نفوس یهودی در ادب فارسی متذکر می‌‌شویم که قدیم‌‌ترین منظومه‌ی فارسی پیرامون اسطوره‌‌ی سامی «یوسف و زلیخا» برای نخستین بار به وسیله‌ی «ابوالمؤیّد بلخی» به رشته‌ نظم درآمده است و بعید است که تصور کنیم وجود یهودیان بلخ در پرورده شدن این داستان به زبان ابوالمؤید بلخی بی‌‌تأثیر بوده است، چه شاید این داستان و داستان‌‌های دیگر بنی‌اسرائیل در نقاط بسیاری که مانند بلخ از هم‌‌شهریان خود متأثر بوده‌‌اند با شاخ و برگ فراوان بین مردم رواج داشته است.
یهودیان ایران می‌‌توانسته‌‌اند برای محقّقان تاریخ و سیر نیز راهنماهای نیک و مراجع قابلی باشند کما اینکه ابوریحان بیرونی نیز خود را از کسب اطلاع بوسیله‌ی چنین کسانی بی‌‌نیاز نمی‌‌دانسته‌‌ است و «یعقوب بن موسی تفرشی» یهودی‌‌ای در گرگان پیرامون اخبار حضرت موسی به وی سخنانی گفته است که او نیز بدان‌‌ها اشاره می‌‌کند. در اینجا ذکر این نکته بی‌‌ربط نخواهد بود که یادآوری کنیم که «ابن الندیم» نیز در تألیف بسیار پر ارزش خود «الفهرست» اطلاعاتی پیرامون تورات و دیگر کتب مذهبی یهود از یک دانشمند یهودی کسب کرده است.»^[۱۸۴]
۴- ترجمه‌‌های انجیل و متون تفسیری انجیل به فارسی
۵- اسطوره‌‌ها و گاه افسانه‌‌های ایران باستان در دوره‌‌های مختلف
یکی از راه‌‌های نفوذ اسرائیلیات به متون ادبی، متون حماسی و اساطیری ایرانی است که با اسرائیلیات در روایات مجعول سامی و یهود به هم آمیخته است^[۱۸۵].
اسطوره به مجموعه‌‌ی داستان‌‌های گفته می‌‌شود که ریشه در اعتقادات قدیمی یک ملت دارند و برای آن ملّت صورتی مقدّس پیدا کرده است. اسطوره‌‌ها در اصل اتفاق افتاده‌‌اند، امّا بر اثر علاقه و اشتیاقی که نسل‌‌های بعدی به آن داشته‌‌ بیش از حد اسطوره‌‌ها را شاخ و برگ بخشیده‌اند، به گونه‌‌ای که گاهی حقیقت در میان اغراق‌‌ها و غلوّ‌‌ها گم شده است. اسطوره‌‌های ایرانی بر داستان‌‌های قرآنی تأثیر داشته‌‌اند. با نگاهی به اسطوره‌‌ی سیاوش متوجه می‌‌شویم در شاهنامه که فردوسی در تطبیق مسایل باستانی و اسلامی سعی دارد این اسطوره را بر داستان‌‌های یوسف و ابراهیم و موسی(ع) برتری دهد.
بیآزار شیرازی در این خصوص، مینویسد: «از آنجا که در زمان گذشته باستان‌شناسی کمتر مورد توجه بوده، متأسفانه بسیاری از مفسرین به افسانهها و اساطیر کتب پیشین و اسرائیلیات روی آوردند و مورّخینی مانند طبری، مسعودی، یعقوبی و واقدی کتابهایی در تاریخ امم و ملوک نوشتند.»^[۱۸۶]
۶ـ مباحث کلامی در قرون اولیه‌‌ی هجری
هر کدام از فرقه‌‌ها و متکلّمین برای اثبات ادعای خویش از هرگونه مطلبی گاه احادیث ضعیف و اسرائیلیات سود می‌‌جستند.
۷ـ تأثیر مضامین خرافی و اسطوره‌های شعر جاهلی در ادبیات فارسی
حناالفاخوری در کتاب «تاریخ ادبیات زبان عربی» پس از این‌که نقش قصّه و داستان را در شعر «نابغه» بررسی می‌کند، می‌نویسد: «شعر جاهلی از اساطیر و خرافاتی که مردم نقل می‌کردند و شاعران به شعر می‌آوردند و هم‌چنین از داستان‌هایی که از تورات گرفته شده، خالی نیست…، امّا نابغه قصّه را یکی از عناصر شعر خود قرار داده و در مدح و اعتذار و نصیحت و ارشاد از آن استفاده می‌کند…»^[۱۸۷] از طرف دیگر، با توجّه به تسلّط و آشنایی شاعران فارسی با اشعار عربی دوره‌ی جاهلی و تأثیری که از آن‌ها پذیرفته‌اند، نقش مضامین و مفاهیم اشعار جاهلی در ادب فارسی می‌تواند در پژوهشی جداگانه بررسی شود.
فصل چهارم
روایات مجعول و اسرائیلیات در آثار عطّار نیشابوری
ـ مقدّمه‌‌ای بر اسلام و قصص قرآنی
«اسلام از ریشه‌‌ی سلم به معنی انقیاد و فرمان‌‌برداری و در اصطلاح شریعت اسلام آوردن به وسیله‌‌ی زبان است و ایمان با قلب، یعنی تسلیم امر خدا بودن و عبادت خالصانه داشتن.»^[۱۸۸]

درجه حرارت، مدت زمان و روش پخت و یکنواخت ماندن دمای تنور از عوامل موثر در تازه ماندن و به تاخیر افتادن بیاتی نان است. افزایش مدت زمان پخت باعث خشک شدن نان و تشکیل پوسته ضخیم می شود و میزان بیاتی را افزایش می دهد. اگر حرارت ابتدای تنور بالا باشد و سپس کاهش یابد، یا به عبارت دیگر خمیر ابتدا در قسمتی از تنور که حرارت بالاتری دارد، قرار داده شود، پوسته بهتر تشکیل می شود و این امر در تازه ماندن نان تاثیر دارد. حرارت زیاد تنور سبب تیرگی رنگ پوسته به ویژه سطح زیرین آن که در تماس مستقیم با سطح داغ است، می شود [۷].
۱- ۱۴- ۲- نگهداری نان در دمای معین ( کمتر از ۲۰- یا بالاتر از ۵۵ درجه سانتیگراد)
بیات شدن نان در دمای بالاتر از ۵۵ و کمتر از ۲۰- درجه سانتیگراد صورت نمی گیرد. بنابراین می توان نان را بلافاصله پس از تولید منجمد و نگهداری نمود، که در این صورت کمی پس از خارج شدن نان از حالت انجماد به طور کامل تازه و سالم به نظر می رسد و کیفیت خوراکی آن با نان تازه تفاوت چندانی نخواهد داشت و یا می توان نان را برای مدت کوتاه در دمای بالاتر از ۵۵ درجه سانتیگراد نگهداری نمود که در این حالت نیز از بیات شدن نان جلوگیری خواهد شد. اما در این حالت امکان تبخیر رطوبت و خشک شدن نان وجود دارد. لازم به یادآوری است که هر چه از دمای ۳۵ درجه سانتیگراد به ۵/۱ درجه سانتیگراد نزدیک تر شویم بیات شدن نان سریع تر می شود و پایین تر از این نقطه و دمای زیر صفر روند بیات شدن کند می شود[۳].

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

فرایند انجماد به عنوان بهترین روش برای نگهداری طولانی مدت مواد غذایی شناخته می شود، اما شکل گیری بلورهای یخ در نان می تواند ساختار آن را تغییر دهد. در نان های دارای پوسته، واگشتگی آمیلوپکتین باعث کاهش کیفیت نان و پوسته پوسته شدن^[۳۵] و جداشدن سطح نان از بدنه نان می شود. این امر به دلیل تفاوت قابل توجه محتوای رطوبت مغز و سطح نان است که باعث افزایش اختلاف انبساط و انقباض آنها در طی فرایند انجماد و رفع انجماد است[۹۲]. انجماد نان دارای مزایای زیادی است که در این جا می توان به شرح زیر خلاصه نمود:
– کاهش روزهای تولید نان
– امکان تهیه و تولید کمتر و یا بیشتر نان در روزهای معین
– ذخیره سازی بیشتر نان
– حمل نان منجمد به مناطق مختلف کشور در صورت لزوم
– دستیابی به نان تازه در تمام مدت روز[۷].
استفاده از دمای انجماد در طی تهیه نان نیز روشی است که مدت زمان نگهداری نان را افزایش می دهد. دمای انجماد می تواند قبل از فرایند تخمیر بر خمیر نان اعمال شود اگرچه خمیر نان منجمد به دلیل شبکه پروتئینی آسیب دیده و کاهش تعداد مخمرها باعث تولید نانی با حجم کمتر می شود[۵۹]. علیرغم اینکه این مشکلات می تواند با بهره گرفتن از آرد گندم قوی و مخمر مقاوم به فرایند انجماد به حداقل کاهش یابد ولی به دلیل نیاز به انجماد و رفع انجماد خمیر و کنترل شرایط رفع انجماد خمیر این فرایند مشکل است[۲۵]. دماهای انجماد می تواند به صورت بخشی از فرایند پخت نان مورد استفاده قرار گیرد که به عنوان نان نیمه پخته^[۳۶] یا نان پیش پخته^[۳۷] شناخته می شوند. منجمد کردن نان پیش پخته یک روش آسان برای افزایش مدت زمان نگهداری نان می باشد. این روش برای بهبود کیفیت نان نیز استفاده می شود[۴۱]. عمر مورد انتظار نگهداری نان در انگلستان برای نان سفید ۵ روز، برای نان کامل و قهوه ای ۳ تا ۴ روز و برای نان های دارای پوسته قطور، ۲ تا ۳ روز است. از آن به بعد نان به دلیل بیاتی، خشک شدن، از دست دادن تردی و برشتگی و یا رشد کپک ها نامقبول می شود[۱۵].
۱- ۱۴- ۳- بسته بندی نان
در فرآیندهای صنعتی، نان عمدتاً در بیرون تنور و با دمای۸۰ تا ۹۰ درجه سانتیگراد بسته بندی می شود. بنابراین مواد بسته بندی بایستی اجازه انتقال سریع حرارت با محیط و انتقال بخار آب درون بسته را به منظور جلوگیری از کندانس شدن محصول بدهند. در این شرایط رشد میکروارگانیسم ها مخصوصاً کپک ها محدود ولی این مسئله باعث نرم شدن پوسته می شود که باعث نامطلوب شدن محصول می شود[۲۱]. چنانچه نان پس از تولید در زمان مناسب و در بسته مناسب بسته بندی شود بیات شدن آن به احتمال زیاد به علت فشار بخار آب ایجاد شده در داخل بسته به تاخیر می افتد. در این مورد نوع بسته و شرایط بسته بندی در نتیجه عمل دخالت دارد، مواد بسته بندی از جنس لایه های آلومینیوم و پلی اتیلن اثر مثبت بیشتری در این مورد دارند[۳].
فرایند های بیاتی تحت تاثیر بسته بندی نیز قرار می گیرند. مناسب ترین زمان برای بسته بندی بستگی به شرایط نگهداری و نوع محصول دارد. یکی از دغدغه های کنونی صنعت بسته بندی نان یافتن بسته بندی مناسب برای نان و حفظ کیفیت نان بسته بندی شده است. ماده ای که برای بسته بندی استفاده می شود بایستی قادر به انتقال سریع حرارت با محیط و عبور بخار آب به منظور جلوگیری از کندانس شدن رطوبت در بسته باشد. به گونه ای که خشکی پوسته نان که بایستی حدود ۲ تا ۳ میلی متر ضخامت داشته باشد تامین شود[۲۱]. علاوه بر آن در اثر بسته بندی، حمل و نقل، بهتر انجام شده و می توان مشخصات کالا و محل تولید آن را مشخص کرد. اصولاً مواد بسته بندی باعث پوشش و محافظت نان و محصولات صنایع پخت شده و آن ها را در مقابل عوامل خارجی حفظ می کند. در این شرایط تبادل اکسیژن به کندی صورت می گیرد و میکروارگانیسم ها نیز به آسانی نمی توانند در این محصولات فساد ایجاد کنند. از طرف دیگر در اثر این امر مواد آروماتیک و رطوبت محصولات صنایع پخت به سختی از دست می رود. بنابراین فرایند بسته بندی آخرین مرحله فرایند تولید بوده و جزء لاینفک آن به حساب می آید[۷].
پلی پروپیلن جهت داده شده^[۳۸] در حال حاضر به عنوان بهترین پلیمر برای بسته بندی صنایع نانوایی شناخته شده است. بسته بندی نان با این فیلم ها به نحو بسیار موثری از آلودگی نان جلوگیری می کند. فیلم های OPP250 C با قطر منافذ ۵۴/۰ میلی متر که حاوی ۴/۲۱ منفذ در هر سانتی متر مربع است، قادر به انتقال رطوبت از بسته ها است. بسته بندی نان در این بسته ها منجر به حفظ نرمی مغز نان شده و خشکی پوسته در طول ۲۴ ساعت انبارداری حفظ می شود و چنین محسناتی از طریق بسته بندی در کیسه های کاغذی حاصل نمی شود[۲۱].
بسته بندی نان در اتمسفر اصلاح شده راه حل مناسبی برای افزایش عمر ماندگاری نان از نظر میکروبی است. بنابراین انبارداری نان در اتمسفر اصلاح شده با بهره گرفتن از دی اکسید کربن یا مخلوطی از نیتروژن و دی اکسید کربن صورت می گیرد. بسته بندی نان در اتمسفر کنترل شده با بهره گرفتن از نیتروژن و یا دی اکسید کربن در افزایش عمر نگهداری محصول نقش به سزایی دارد. حذف اکسیژن از فضای بالای محصول^[۳۹] باعث محدود کردن فعالیت میکروارگانیسم های هوازی می شود. اما در این حالت اثر اتمسفر کنترل شده روی تغییرات فیزیکوشیمیایی نان در طی دوران نگهداری نان جای سوال و تردید دارد، زیرا سرعت سفت شدن محصول و سینتیک واگشتگی نشاسته با نان های انبار شده در هوای اتمسفر معمولی مشابه است[۵۴]. شدت و درجه به تاخیر انداختن بیاتی بستگی به نوع بسته بندی دارد و جنس، نوع و نحوه بسته بندی در بیاتی دخالت دارند [۷]. جدول ۱-۱ تاثیر بسته بندی های مختلف را در به تاخیر افتادن بیاتی و تازه ماندن نان نشان می دهد.
جدول ۱-۱- تاثیر بسته بندی های مختلف در به تاخیر انداختن بیاتی[۷].

نوع مواد بسته بندی

تازه ماندن نان(درصد )

کیسه های آلومینیوم پلی اتیلن

حداکثر ۲۳

پاکت های کاغذی با پوشش داخلی پلی اتیلن

حداکثر ۱۶

پوشش های پلی اتیلن

حداکثر ۹

۱- ۱۴- ۴- استفاده از ترکیبات شیمیایی و بهبود دهنده ها
مواد بهبود دهنده یک عنوان کلی برای تمامی آنزیم ها، امولسیفایرها، احیاء کننده ها و یا فرمول های ترکیبی و معمولاً ناشناخته ای است که به منظور تقویت و یا ایجاد ویژگی خاص در خمیر نان مصرف می شوند[۱۰]. میزان مصرف آن ها تابع نوع ویژگی شیمیایی و فیزیکی آن ها و نوع آرد است[۷]. استفاده از بهبود دهنده ها در تولید نان از ۶۰ تا ۷۰ سال پیش در انگلستان معمول شده است. اکثر بهبوددهنده ها قادرند با بهبود بخشیدن به کیفیت خمیر به طور کنترل شده و به سرعت، تغییرات مفیدی در کیفیت نان و یا تکنولوژی پخت نان حاصل کنند[۱۷]. تحقیقات نشان می دهد که مواد بهبود دهنده جهت بهبود کیفیت خمیر با مکانیسم های متعددی وارد عمل شوند ولی چهار الگوی زیر از مهمترین مکانیسم های مطرح شده می باشند:
۱- تاثیر مستقیم بر ساختار گلوتن
۲- کاهش فعالیت های پروتئولیتیکی که از طریق تاثیر مستقیم (بر روی آنزیم) یا از طریق تاثیر غیر مستقیم (از طریق کاهش سوبسترا و یا از طریق مهار فعال کننده های آنزیم) صورت می گیرد.
۳- اکسیداسیون مواد احیا کننده غیر پروتئینی در خمیر
۴- تغییرات در کربوهیدرات ها ، به ویژه در پنتوزان ها[۱۱۱].
حالت دهنده های خمیر را می توان به ۴ گروه تقسیم کرد:
۱- احیاء کننده ها مانند ال- سیستئین که موجب ضغیف شدن شبکه گلوتن می شود.
۲- عوامل فعال سطحی مانند سدیم استئاروئیل لاکتیلیت
۳- اکسید کننده ها مانند آسکوربیک اسید
۴- کاهش دهنده های زمان اختلاط مانند پروتئازها[۷۰].
در ادامه به تعددی از افزودنی ها که به منظور بهبود کیفیت نان استفاده می شود اشاره می شود.
۱- ۱۵- هیدروکلوییدها
بر اساس نتایج حاصل از تحقیق روزل و همکاران در سال ۲۰۰۱ گروه های هیدروکسی در ساختار هیدروکلوئیدها از طریق باندهای هیدروژنی با مولکول های آب پیوند می دهند. بنابراین افزایش ترکیباتی مانند هیدروکسی پروپیل متیل سلولز^[۴۰]، کربوکسی متیل سلولز^[۴۱]، آنزیم ها و امولسیفایرها به خمیر گندم جذب آب خمیر را افزایش می دهند [۴۴و۱۰۷]. برای تولید نانی با حجم مناسب، ساختار تک لایه و دارای مغز متخلخل ؛دیواره های حباب های هوا در نان بایستی برای حفظ رطوبت قوی باشند. هیدروکلوییدهایی مانند متیل سلولز و کربوکسی متیل سلولز با به تعویق انداختن مهاجرت رطوبت به سطح نان فرایند بیاتی را به تعویق می اندازند[۱۰۷]. هیدروکلوئیدهایی مانند کربوکسی متیل سلولز و صمغ گوار باعث بهبود کیفیت نان شده و از طریق جذب مقدار زیادی آب اثر دارند. برای کاهش بیاتی خمیر در طی دوران ورآمدن از هیدروکلوئیدهایی مانند سدیم آلجینات ، کاپاکاراجینان ، صمغ زانتان و هیدروکسی پروپیل متیل سلولز استفاده می شود. صمغ لوبیای لوکاست ، صمغ زانتان و آلجینات اثر نرم کنندگی دارند. اگرچه هیدروکلوییدها روی سینتیک واگشتگی نشاسته در طی انبارداری بی تاثیرند، ولی نقش اساسی بر پلاستیسیتی مناطق آمورف یا بی شکل مغز نان دارند[۳۶]. شبکه نشاسته- صمغ یک ترکیب دارای خواص ویسکوالاستیک و دارای حالت ژله ای است ؛ بنابراین کنسانتره های هیدروکلوییدها درون فاز مداوم خمیر خواص ویسکوالاستیک آن را افزایش می دهند[۲۰].
معمولاً افزایش هیدروکلوییدها به خمیر باعث بهبود پایداری و افزایش جذب آب آن و خواص ویسکوالاستیک نان می شود[۱۰۷].هیدروکلوییدهایی مانند کربوکسی متیل سلولز، صمغ گوار، آلجینات و زانتان و افزودنی هایی مانند آلفا-آمیلاز، همی سلولز و لیپاز به صورت گسترده باعث به تعویق انداختن بیاتی نان می شوند[۵۳]. از میان هیدروکلوئیدهای گوآر، کربوکسی متیل سلولز، هیدروکسی پروپیل متیل سلولز و کاپاکاراجینان، صمغ گوآر بیشترین قابلیت کشش را برای نان تازه و نگهداری شده چاپاتی فراهم می کند، به گونه ای که این ترکیب به میزان ۷۵/ ۰ درصد در هر کیلوگرم آرد گندم کامل بیشترین نرمی را در نان تولیدی فراهم می کند. از طرفی هیدروکلوئیدها به دلیل ظرفیت نگهداری زیاد آب باعث انعطاف پذیری محصول حتی بعد از انجماد و رفع انجماد می شوند[۴۸].
۱- ۱۶- استفاده از آنزیم های تجزیه کننده نشاسته
استفاده از آنزیمهای تجزیه کننده نشاسته در طی پخت نان باعث افزایش تازگی و کاهش بیاتی محصولات نانوایی می شود. مثلاً آلفا آمیلاز مالتوجنیک باکتریایی دارای هر دو اثر نرم کنندگی مغز نان و کاهش بیاتی نان است که این اثر را توسط تجزیه آمیلوز و آمیلوپکتین در طول مدت پخت انجام می دهد. از جمله آنزیمهای دیگر می توان به زایلاناز^[۴۲] با فعالیت جانبی پایین، پنتونازها^[۴۳] و ترانس گلوتامیناز میکروبی اشاره کرد[۲۸]. آلفا- آمیلاز که یک آنزیم تجزیه کننده نشاسته می باشد به منظور کاهش سفتی نان به فرمولاسیون اضافه می شود، در این حالت نان حاصل شده با آلفا-آمیلاز سرعت سفت شدن به مراتب کمتری دارد[۹۴]. آلفا-آمیلاز با تولید دکسترین به عنوان یک عامل ضد بیاتی شناخته می شود[۷۸]. آمیلازها با تداخل در شبکه نشاسته باعث کاهش میزان نشاسته مستعد برای واگشتگی می شوند زیرا واکنش متقابل بین گرانول های نشاسته متورم و شبکه پروتئینی باعث سفت شدن مغز نان در طول زمان می شود و آمیلازها باعث کاهش این واکنش می شوند[۷۹].
کتینا و همکاران در سال ۲۰۰۶ موثرترین تیمار مصرفی برای بهبود کیفیت نان را استفاده از خمیرترش سبوس دار به همراه مخلوط آنزیم ها( آلفا آمیلاز، زایلاناز و لیپاز)گزارش کردند. همچنین آن ها گزارش کردند سفتی مغز نان، متبلور شدن آمیلوپکتین و سفتی پلیمرها در زمان نگهداری برای نان گندم سفید بیشترین مقدار بوده است[۶۴]. اثرات استفاده از آلفاآمیلاز در حد مناسب باعث افزایش حجم نان، بهبود ساختار مغز نان، بهبود رنگ مغز نان و پوسته نان و بهبود طعم نان می شود. گروه دیگری از آنزیم ها که در فرایند پخت استفاده می شوند هیدرولازهای پلی ساکاریدهای غیر نشاسته ای می باشند که باعث اصلاح ساختارهای اولیه پلی ساکاریدهای غیر نشاسته ای گندم می شوند و به این ترتیب افزایش آنزیم معمولاً اثرات مثبتی بر خمیر و خواص نان ایفا می کند[۵۳].

۱٫۱-پیوند کلیه
پیوند کلیه به عنوان درمان انتخابی برای بیماران با مرحله نهایی بیماری کلیوی^[۱] (ESRD) که از عوامل مختلف ناشی می­ شود، تبدیل شده است. ESRD نشانه ای برای پیوند کلیه است که در آن میزان فیلتراسیون گلومرولی کلیه به کمتر از ml/min 15 می­رسد­. پیامد های پیوند در طول سال­های اخیر به طور قابل توجهی بهبود یافته است. (Sayegh MH et al, 2004, Keith DS et al,2005)

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

پیوند کلیه یک انسان به انسان دیگر بنام Renal allograft نامیده می­ شود که دهنده کلیه، انسان زنده (خویشاوند، غیر خویشاوند) یا جسد (عمومأ دچار مرگ مغزی) می­باشد. (Phadke G et al, 2011) تا سال ۱۳۸۹ جمعیت بیماران دچار نارسایی کلیه در ایران ۳۲۰ هزار نفر بوده است که ۴۹% این بیماران از روش درمانی پیوند کلیه، ۴۸% از روش دیالیز خونی و ۳% از روش دیالیز صفاقی استفاده می­کردند. (Zwieble William J et al, 2000)
برای پیشگیری و درمان پس زدگی عضو پیوندی از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی استفاده می­ شود. این داروها انواع متنوعی دارند که هر کدام با مکانیسم جداگانه­ ای باعث سرکوب سیستم ایمنی می­شوند و با توجه به شرایط بیمار معمولا یک ترکیب سه دارویی یا دو دارویی برای بیمار تجویز می­ شود، معمول­ترین داروهایی که استفاده می­ شود شامل: ساندیمون، سل سپت، پردنیزولون و اف کا می­باشد. به دلیل استفاده از این داروها گیرندگان پیوند کلیه در معرض ابتلا به عفونت و برخی از بدخیمی­ها می­باشند، علاوه بر موارد ذکر شده ممکن است بافت پیوندی دچار پس­زدگی شود برای پیشگیری از عوارض مطرح شده، قبل از پیوند آزمایشات کامل فیزیکی برای تشخیص و درمان مواردی که می ­تواند پس از عمل پیوند باعث بروز مشکلاتی در بیمار شود، انجام می­گیرد. تعیین نوع بافت، گروه خون و آنتی بادی، برای تعیین هماهنگی بین بافت و سلول­های دهنده و گیرنده ضروری است. گیرنده پیوند در زمان پیوند نباید هیچ گونه عفونتی داشته باشد، زیرا پس از عمل به دلیل استفاده از دارو های سرکوب ایمنی در معرض خطر عفونت قرار دارد. (Cornell et al,2008) علم پیوند کلیه در نیم قرن گذشته به طور قابل توجهی پیشرفت کرده است که عمدتأ به دلیل درک بهتر سیستم ایمنی بدن در رد پیوند و مدیریت بهتر سرکوب سیستم ایمنی می­باشد.
(Morris PJ, 2004, Sayegh MH et al, 2004)
تهدید ایمنولوژیک پیوند کلیه قبل از پیوند شروع می­ شود و ناشی از اثرات سیستمیک مرگ مغزی دهنده یا ایسکمی- ریپرفیوژن حین عمل می­باشد. ایسکمی به دنبال ریپرفیوژن بیان آنتی ژن­های HLA^[2] را بالا می­برد و باعث به راه افتادن آبشاری از کموکاین­ها، سیتوکین­های پیش التهابی و مولکول­های چسبنده در پیوند می­ شود. این افزایش آنتی ژن­های HLA، پاسخ ایمنی و نفوذ سلولی پیوند را تشدید می­ کند و هر دو این پاسخ­ها خطر رد پیوند را افزایش
می­دهد. (Briscoe DM et al, 1998, Kim IK et al, 2008)
اولین پیوند کلیه در ۱۷ ژوئن سال ۱۹۵۰ در Ruth Tucker، بر روی یک زن ۴۴ ساله مبتلا به بیماری پلی- کیستیک کلیه انجام گرفت. کلیه اهدا شده ۱۰ ماه بعد از پیوند رد شد به دلیل اینکه هیچ داروی سرکوب کننده سیستم ایمنی در آن زمان در دسترس نبود. اولین پیوند موفقیت آمیز کلیه، در سال ۱۹۵۴ در بوستون و پاریس در بیمارستان بریگهام توسط جوزف موری و همکارانش بر روی دو قلو های همسان (رونالد و ریچارد) انجام گرفت. (Petechuk D, 2006) اولین پیوند کلیه در ایران در سال ۱۳۴۶ شمسی در شیراز انجام شد.
( Wishart DS, 2008, Ghods AJ, 2002)
۲٫۱-رد پیوند کلیه
رد پیوند همواره از موانع اصلی در پروسه پیوند بوده است. پیوند بافت یا سلول از یک دهنده که از نظر ژنتیکی با دریافت کننده پیوند متفاوت است باعث به وجود آمدن یک پاسخ ایمنی بر علیه آنتی ژن های فرد دهنده پیوند می­ شود که اگر کنترل نشود، این پاسخ ایمنی پیوند را از بین می­برد. رد پیوند ناشی از مکانیسم­های مختلف مرتبط با آنتی بادی­ها، سیستم کمپلمان، سلول­های T ودیگر انواع سلول­ها می­باشد. انواع مختلف سلول­ها در پیوند به عنوان هدف توسط این واسطه­ها تحت تأثیر قرار می­گیرند به خصوص سلول­های اندوتلیال و سلول­های توبولی. برخی از واسطه­های التهابی، به عنوان مثال اینترفرون گاما می ­تواند حساسیت پیوند به آسیب را تغییر بدهد. رد پیوند را می­توان به وسیله­ تطبیق مولکولی بین دهنده و گیرنده و به وسیله­ استفاده از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی بعد از پیوند کاهش داد. (Frohn C et al, 2001)رد پیوند یک پاسخ ایمنی تطبیقی است که از طریق ایمنی سلولی (بواسطه سلول های T کشنده و القاء آپوپتوز سلول های هدف) و همچنین ایمنی همورال (بواسطه فعال کردن سلول های B ترشح کننده آنتی بادی) انجام می­گیرد که این اقدام توسط اجزای پاسخ ایمنی ذاتی (ماکروفاژ ها و پروتئین های ایمنی محلول) همراهی می­ شود.
۳٫۱- رد حاد پیوند
رد حاد پیوند یک عارضه جدی و مهم بعد از پیوند است و یک عامل مهم در ایجاد رد مزمن پیوند محسوب می-شود. به نظر می­رسد این پدیده دارای یک زمینه­ ایمنولوژیک بوده و سیستم ایمنی نقش اساسی دارد. رایج-ترین شکل رد حاد پیوند زمانی آغاز می­ شود که آنتی ژن­های دهنده پیوند بوسیله­ی سلول­های عرضه کننده آنتی ژن (APC)^[3] به لنفوسیت­های T در گیرنده عرضه شود. (Larsen CP et al, 1990) بیوپسی از کلیه پیوندی روش استاندارد برای تشخیص رد حاد است. رد حاد به طور سنتی بر اساس سرعت و شدت فرایند rejection به گروه ­های hyper acute، accelerate acute و acute rejection طبقه بندی می­شوند.
تشخیص رد حاد نه تنها متکی بر علائم و نشانه­ های بالینی در بیمار است، بکله بر اساس
داده ­های آزمایشگاهی چون بیوپسی بافت صورت می­گیرد. آسیب شناس آزمایشگاه به طور کلی به دنبال سه نشانه اصلی بافت شناسی می­گردد: ۱- نفوذ سلول های T، که ممکن است با نفوذ ائوزینوفیل­ها، سلول­های پلاسما و نوتروفیل­ها همراه باشد، ۲- سازش ساختار آناتومی بافت و ۳- آسیب رگ­های خونی. بیماران مبتلا به رد حاد سلولی، یک افزایش ناگهانی در کراتینین سرم، تجمع مایعات و گاهی اوقات تب و tenderness (حساس شدن به لمس) پیوند را نشان می­ دهند. با درمان فعلی بروز رد حاد در سال اول پس از پیوند تقریبأ ۱۰-۵ % می­باشد. از لحاظ پاتولوژیکی رد حاد با تجمع سلول­های تک هسته­ای در فضای بین توبولی همراه با التهاب در توبول­ها و گاهی اوقات در رگ­های خونی تجلی می­یابد. (Colvin RB et al, 2006) حملات رد حاد پیوند کلیه یک عامل خطر برای بقاء کوتاه مدت و بلند مدت پیوند در نظر گرفته می­ شود. (Pallardo LM et al, 2004) تعدادی از عوامل که بقاء کوتاه مدت پیوند را تحت تأثیر قرار می­ دهند عبارتند از: عملکرد تأخیری پیوند (DGF)^[4] ، آنتی بادی-های ضد HLA، نوع اهدا کننده پیوند، گروه خونی، افزایش سن دهنده و گیرنده پیوند، وزن گیرنده، فشار خون بالا، دیابت و… از عوامل خطر قابل توجه برای از دست دادن پیوند می­باشند که برخی از این عوامل را به اختصار توضیح می­دهیم.
۴٫۱- DGF
از دست دادن پیوند به علت اختلال در عملکرد مزمن پیوند یک نگرانی عمده در دریافت کننده­ های پیوند کلیه می­باشد. (Briganti EM et al, 2002, Chapman JR et al,2005) وقوعDGF بیش از ۳-۲ هفته بعد از پیوند طول می­کشد. علل اختلال عملکرد کلیه بسته به مدت زمان پس از پیوند، منبع ارگان زنده یا جسد، نوع سرکوب سیستم ایمنی، بیماری های زمینه­ای و… متفاوت است. تخمین زده شده که در ۵۰-۳۰ % از پیوند­ها اختلال در عملکرد در طول دوره اولیه پیوند گسترش می­یابد. (Giral Class M et al, 1998) DGF را می­توان بسته به زمان پس از پیوند به دو نوع زودرس و تأخیری تقسیم کرد. اختلال عملکرد حاد یا تحت حاد کلیه با افزایش ناگهانی کراتینین سرم آشکار می­ شود. اختلال عملکرد تأخیری پیوند معمولأ ۶ ماه پس از پیوند بروز می­ کند که با بالا رفتن به آرامی کراتینین سرم خودش را نشان می­دهد. اغلب با پروتئنوری با درجه کم و فشار خون بالا همراه است و به میزان ۴-۲ % در هر سال اتفاق می­افتد.
۵٫۱- آنتی بادی­های ضد HLA
پاسخ­های خود ایمنی عمدتأ بر علیه مولکول های سطح سلول که تحت عنوان مولکول­های ^[۵]MHC خوانده می-شوند، انجام می­گیرد. مولکول­های MHC در انسان آنتی­ژن لکوسیت انسانی (HLA) نامیده می­شوند. این مولکول­ها مسئول ارائه آنتی­ژن­های خار ج و داخل سلولی به سلول­های سیستم ایمنی از جمله سلول­های T هستند. سلول­های T قادرند مولکول MHC خارجی سلول­های پیوند (به طور مستقیم) یا بعد از پردازش مجدد در سطح گیرنده سلول­های عرضه کننده آنتی­ژن (غیر مستقیم) تشخیص بدهد. بدن به طور معمول به مولکول-های MHC که از قبل در بدن وجود داشته پاسخ نمی­دهد مگر اینکه از طریق بارداری، انتقال خون یا پیوند در معرض سلول­های خارجی قرار بگیرند. هر چه میزان سازگاری مولکول­های MHC دهنده با گیرنده بیشتر باشد سیستم ایمنی میزبان کمتر تحریک شده و پایداری بافت افزایش می­یابد. (Morris PJ et al, 2004) اهمیت آنتی­ژن­های MHC در انسان بدیهی است به طوری که میزان طول عمر بقای پیوند در پیوند­های خواهر برادری با HLA مشابه به طور قابل توجهی بالاتر از پیوند خواهر برادری با HLA غیرمشابه می­باشد. (Nankivell BJ et al, 2010) تقریبأ ۲۵ % از رد حاد به علت آنتی­بادی علیه آنتی­ژن­های HLA دهنده صورت می­گیرد. (Colvin RB, 2007)
۶٫۱- آنتی بادی علیه آنتی ژن­های گروه خونی
در پیوند کلیه، گروه خونی دهنده کلیه به طور معمول با گروه خونی گیرنده سازگار است. با این حال، پیوند کلیه در گیرنده­هایی که با فرد دهنده از نظر گروه خونی ناسازگاراند نیز با موفقیت، با بهره گرفتن از یک پروتکل تجربی پلاسمافرز یا immunoadsorption که مستلزم حذف آنتی­بادی در گیرنده پیوند بعد از عمل است، صورت می­گیرد. پس از حذف، آنتی بادی­های ضد گروه خونی به سطح قبل از پیوند افزایش می­یابند. (Lynch RJ et al, 2008)
۷٫۱- افزایش سن اهداکننده و دریافت کننده پیوند
در مطالعه­ ای که در سال ۲۰۱۰ بر روی عوامل خطر مؤثر در از دست رفتن پیوند انجام شد، نتایج نشان داد که سن اهدا کننده یک عامل پیش آگهی و قابل توجه برای از دست رفتن پیوند است، بدین صورت که با افزایش یک سال در سن دهنده، خطر نسبی از دست رفتن پیوند ۰۵/۱ برابر افزایش می­یابد. (Khalkhali HR et al, 2010)
۸٫۱- اهدا کننده بافت
اینکه بافت پیوندی از فرد زنده دریافت شده باشد یا از فرد دچار مرگ مغزی، در بقای طولانی مدت پیوند تأثیر-گذار خواهد بود. به طوری که در بیمارانی که از فرد زنده و به خصوص از خویشاوندان درجه اول بافت می­گیرند رد پیوند کاهش می­یابد. تا سال ۱۳۸۷ در حدود ۹۵-۹۰ % پیوند­ها از اهدا کنندگان زنده و ۵ تا ۱۰ درصد آن از طریق پیوند از جسد انجام می­گرفت، در حال حاضر، ۹۶ درصد پیوند­ها از جسد و تنها حدود ۴ درصد از پیوند­ها از اهدا کننده زنده دریافت می­ شود. همچنین مطالعات انجام شده در این خصوص حاکی از آن است که حدود ۵۰-۲۰ %، وقوع DGF در بیمارانی که از جسد بافت دریافت می­ کنند افزایش می­یابد که ناشی از اثرات سیستمیک مرگ مغزی دهنده یا آسیب اسیکمی- ریپرفیوژن حین عمل می­باشد.
(Nankivell BJ et al, 2010, Giral Classe M et al,1998)
۹٫۱- استرس اکسیداتیو و آنتی اکسیدانت ها
استرس اکسیداتیو در نتیجه­ افزایش غلظت گونه­ های فعال اکسیژن (ROS)^[6] و یا کاهش آنتی اکسیدانت­ها صورت می­گیرد. (Crawford DA et al, 2011) که نشان دهنده عدم تعادل در میزان تولید رادیکال­های آزاد و توانایی سیستم دفاع آنتی اکسیدانی در رفع واسطه­های واکنش (ROS) و یا ترمیم آسیب به وجود آمده می-باشد. اثرات سمی ناشی از استرس اکسیداتیو که از طریق تولید پراکسیدها و رادیکال­های آزاد ایجاد می­ شود به تمام اجزای سلول از جمله: پروتئین­ها، لیپیدها و DNA آسیب می­رساند. علاوه بر این، گونه­ های فعال اکسیژن به عنوان یک عامل پیام­رسان در سیگنالینگ اکسید و احیاء عمل می­ کنند، بنابراین استرس اکسیداتیو می ­تواند باعث اختلال در مکانیسم­های طبیعی سیگنالینگ سلولی شود.
در انسان استرس اکسیداتیو در توسعه سرطان (BarryH , 2007)، بیماری پارکینسون و آلزایمر (Valko M et al, 2007)، آترواسکلروز، نارسایی قلبی (Singh N et al, 1995)، سندرم x شکننده (Diego-Otero Y et al, 2009)، بیماری خونی سلول داسی شکل (Amer J et al, 2006) و چند بیماری دیگر دخیل است. استرس اکسیداتیو شدیدتر می ­تواند باعث مرگ سلول­ها شود، استرس اکسیداتیو در حد متوسط می ­تواند آپوپتوز را آغاز کند، در حالیکه تنش­ها شدیدتر باشد ممکن است باعث نکروز شدن گردد. (Lennon SV et al, 1991) برای حفظ عملکرد سلولی در برابر ROS، سلول­ها سیستم دفاعی آنزیمی (به عنوان مثال: سوپر اکسید دیسموتاز، کاتالاز و گلوتاتیون پراکسیداز) و غیر آنزیمی (به عنوان مثال: گلوتاتیون و
ویتامین هایی با نقش آنتی اکسیدان مثل ویتامین C و E) دارند که به وسیله ی آن ROS راسم زدایی می­ کنند. (Abdollahi M et al, 2004)
۱۰٫۱- کاتالاز
کاتالاز آنزیم مشترک در تقریبأ تمام موجودات زنده هوازی می­باشد که تجزیه پراکسید هیدروژن (H₂O₂) به آب و اکسیژن را کاتالیز می­ کند. (Chelikani P et al, 2004) کاتالاز مجموعه ­ای از چهار زیر واحد یکسان (تترامر) است که هر زیر واحد آن دارای وزن مولکولی در حدود ۶۰ کیلو دالتون می­باشد و هر زیر واحد دارای یک گروه هِم می­باشد.
(Nagem R et al, 1999)
ژن کاتالاز ۳۴ کیلو جفت باز طول دارد و شامل ۱۲ اینترون و ۱۳ اگزون می باشد. بخش پروموتر ژن کاتالاز غنی از GC و فاقد جعبه­ی TATA می­باشد. ژن کاتالاز انسان بر روی بازوی کوتاه کروموزوم شماره ۱۱ در موقعیت ۱۳ این ژن (۱۳P11) قرار گرفته است. (Quan F et al, 1986) تومور ویلمز (Wilm’s Tumor) یک نئوپلاسم رایج دوران کودکی است که با حذف در اطراف باند ۱۳P کروموزوم ۱۱ همراه است. در بعضی از افراد حذف با کاهش فعالیت آنزیم کاتالاز همراه است. در بافت پستانداران بالاترین سطح آنزیم کاتالاز در کبد، کلیه و گلبول های قرمز و پایین ترین سطح آن در بافت همبند یافت می­ شود. Shinga و همکارانش گزارش کردند که در سلول­های عضله صاف عروق و سلول های اندوتلیال آنزیم کاتالاز فاقد فعالیت می­باشد. در بافت کبد کاتالاز به طور غالب در پراکسیزوم­ها و در اریتروسیت­های بالغ بصورت آزاد در سیتوزول وجود دارد. (Quan F et al, 1986)
تجزیه پراکسید هیدروژن به آب و اکسیژن بوسیله ی آنزیم کاتالاز، یک فرایند دو مرحله­ ای است:
۱)H₂O₂ + Fe(III)-E → H₂O + O=Fe(IV)-E
۲) H₂O₂ + O=Fe(IV)-E → H₂O + Fe(III)-E + O₂
با وارد شدن پراکسید هیدروژن به جایگاه فعال آنزیم کاتالاز، با اسید آمینه های ۱۴۷Asn و ۷۴His برهمکنش می­ کند و باعث انتقال پروتون (یون هیدروژن) بین اتم های اکسیژن می­ شود که این انتقال یون هیدروژن به اتم-های اکسیژن آزاد سبب تشکیل یک مولکول آب می­ شود و Fe³⁺ به Fe⁴⁺ تبدیل می­ شود. Fe⁴⁺ با دومین مولکول هیدروژن پراکسید واکنش داده، آب و اکسیژن تولید می­ کند و به Fe³⁺ تبدیل می­ شود. (Vetrano AM et al, 2005)
تعدادی جهش و چند شکلی در ژن کاتالاز گزارش شده که بیشتر آنها با آکاتالاسمیا^[۷] که یک صفت آتوزومال غالب بوده و سطح آنزیم کاتالاز گلبول­های قرمز ۲/۰-۴ % بالاتر از حد نرمال است، همراه می­باشد. (Ogata M, 1991)
چند شکلی که در این مطالعه مورد بررسی قرار دادیم، جایگزینی باز سیتوزین به تیمین در موقعیت ۲۶۲- پروموتر ژن کاتالاز بود که افراد حامل آلل T (CT, TT) نسبت به افراد هموزیگوت برای آلل C(CC) به طور قابل توجهی سطح کمتری از آنزیم کاتالاز را نشان
می­ دهند. (Ahn J et al, 2006)
ساختار ژن CAT و جایگاه چند شکلی مورد نظر در شکل زیر آمده است.

شکل ۱٫۱- ساختار ژن CAT و چندشکلی ژنتیکی CATC-262T
۱۱٫۱-NAD(P)H کوئینون اکسیدوردوکتاز۱ (NQO1)
NQO1 یک آنزیم سیتوزولی است که قبلأ تحت عنوان DT-diaphorase نامیده می­شد، از آنزیم­ های مهم در متابولیسم زنوبیوتیک­ها به شمار می ­آید. این آنزیم احیاء دو اکترونی ترکیبات quinoid به هیدروکوئینون را کاتالیز می­ کند. از تولید رادیکال­های آزاد و گونه های فعال اکسیژنی جلوگیری می­ کند، در نتیجه از سلول­ها در برابر آسیب اکسیداتیو محافظت می­ کند. همچنین فعال سازی برخی از مواد زیست محیطی پیش ساز سرطان موجود در دود توتون و تنباکو مانند ترکیبات نیتروآروماتیک و آمین های هتروسیکلیک را کاتالیز می­ کند.
(Chen H et al, 1999)
ژن این آنزیم بر روی موقعیت ۲۲ بازوی بلند کروموزوم شماره ۶ (۲۲q16) قرار دارد. طول این ژن ۲۰ کیلو جفت باز است که ۵ اینترون و ۶ اگزون را در خود جای داده است.
(Ernster L,1987)
چند شکلی مورد بررسی در این مطالعه مربوط به جایگزینی اسید آمینه­های سیتوزین به تیمین در موقعیت ۶۰۹ اگزون شماره ۶ ژن NQO1 می­باشد که اسید آمینه پرولین جایگزین سرین می­ شود. (Wiencke JK et al, 1997) این جهش با کاهش فعالیت آنزیم همراه است و در ۲۵-۱۳ % ازجمعیت سفید پوستان دیده می­ شود. (Chen H et al, 1999) به طوری که آنزیم NQO1 در افرادی که ژنوتیپ TT دارند، یا فاقد فعالیت است یا فعالیت کمی دارد.(Siegel D et al, 1999) و افرادی که ژنوتیپ هتروزیگوت (CT) دارند تقریبأ نیمی از فعالیت آنزیم را دارند.

نمودار (۹) ادوار تجاری درآمد نفتی و میعانات گازی برحسب قیمت­های ثابت ۱۳۸۳
نمودار (۱۰) ادوار تجاری واردات حقیقی بر حسب قیمت­های ثابت ۱۳۸۳
نمودار (۱۱) روند تغییرات و رشد متغیر نرخ ارز حقیقی بر حسب قیمت­های ثابت ۱۳۸۳
نمودار (۱۲) ادوار تجاری و روند تولید غیر نفتی اقتصاد بر حسب قیمت­های ثابت ۱۳۸۳
نمودار(۱۳) ادواری تجاری و روند نقدینگی بر حسب قیمت­های ثابت ۱۳۸۳
نمودار (۱۴) نکویی برازش برآورد پارامترها به روش بیزی
د
فصل اول
کلیات تحقیق

• • 1. 1. مقدمه

پژوهش حاضر تاثیر تکانه­های پولی و مالی را بر متغیرهای اقتصاد کلان بررسی می­ کند. برای این منظور تلاش شده­است با بهره گرفتن از رهیافت تعادل عمومی تصادفی پویا در قالب آموزه­های کینزی جدید الگویی متناسب با فضای اقتصاد ایران طراحی شود. الگوهای تعادل عمومی تصادفی پویا سیستمی از معادلات غیرخطی­اند که برای بیان روابط اقتصادی بین متغیرها توصیف می­شوند. شالوده این الگوها بر پایه­ سه فرض اساسی اقتصاد کلان یعنی، “عقلایی بودن رفتار کارگزاران اقتصادی”، “تسویه­ی کامل بازارها” و “انتظارات عقلایی” قرار دارد. ازاین­روی، الگوهای تعادل عمومی تصادفی پویا با بهینه­یابی رفتار کارگزاران اقتصادی تلاش دارند ویژگی­های پویای اقتصاد، یعنی، انتظارات، ادوار تجاری، نوسانات اقتصادی و آثار تصادفی تکانه­های اقتصادی را مد نظر قرار داده و واکنش متغیرها را در برابر تکانه­ها تبیین کنند. از آنجاکه در الگوی تعادل عمومی تصادفی پویا، روابط اقتصاد کلان بر پایه بهینه­سازی اقتصاد خرد بنا شده ­اند، این الگو در مورد منبع و چگونگی بروز سیاست­ها و تکانه­های اقتصادی و ارتباط نااطمینانی کارگزاران و نوسانات اقتصادی اطلاعات جامع­تری را در اختیار پژوهشگران قرار می­دهد. جدید بودن این رهیافت و کاربردی بودن آن در شرایط ناکافی بودن اطلاعات درباره متغیرهای اقتصادی سبب شده­است در بین اقتصاددانان و سیاست­گذاران الگوهای تعادل عمومی تصادفی پویا در مقابل الگوهای رقیب از مقبولیت گسترده­تری برخوردار شوند. نکته مهم در طراحی الگوی تعادل عمومی تصادفی پویا متناسب ساختن بستر معادلات با فضای اقتصاد مورد بررسی است. به­همین علت، در طراحی الگوی پژوهش حاضر و تعریف روابط بین متغیرها ویژگی­های اساسی اقتصاد ایران از جمله درآمدهای بخش نفتی، وابستگی بودجه دولت به درآمد نفت، استقراض دولت از بانک مرکزی جهت تامین مالی کسری بودجه و در نتیجه انتشار حجم پول، بحث عدم استقلال بانک مرکزی در سیاست­گذاری و چسبندگی قیمت­ها درنظر گرفته شده ­اند. براین اساس، مطالعه حاضر تاثیر سیاست­های پولی و مالی را بر متغیرهای اقتصاد کلان بررسی می­ کند. در چارچوب معادلات معرفی شده چگونگی واکنش متغیرهای اقتصاد کلان به تکانه­های تصادفی بررسی شده و طول دوره­ برگشت متغیرهای کلان به مسیر باثبات اقتصاد تبیین می­شوند. فصل اول پژوهش، به بیان مساله و ضرورت انجام پژوهش اختصاص دارد. در این فصل، فرضیه ­ها و سوالات اساسی پژوهش، اهداف و جنبه­ های نوآوری تشریح می­شوند. در پایان فصل پس از بررسی پیشینه پژوهش، چارچوب نظری و قلمرو پژوهش معرفی می­شوند.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۱-۲ طرح مساله
رشد اقتصادی و کنترل تورم همراه با افزایش اشتغال و تداوم سرمایه ­گذاری مهمترین اهداف اقتصاد کلان را در بر می­گیرند. سیاست­های پولی و مالی مهمترین ابزارهای اقتصادی در رسیدن به اهداف فوق محسوب می­شوند. با توجه به ارتباط بین سیاست پولی و مالی، نقش و تاثیر تکانه­های پولی و مالی بر متغیرهای اقتصاد کلان پررنگ­تر و مهم­تر ارزیابی می­شوند. تکانه­های پولی و مالی برحسب نوع و منبع تکانه می­توانند در ادوار تجاری کشور بر متغیرهای اقتصاد کلان اثرگذار باشند. بروز تکانه­های پولی و مالی باعث انحراف اقتصاد از مسیر رشد بلندمدت آن می­ شود. واکنش متغیرهای اقتصاد کلان به تکانه­ها متفاوت است. از این­روی، پرسش مهم این است در صورت بروز چنین تکانه­هایی، آیا اقتصاد به مسیر رشد بلندمدت خود همگرا می­ شود یا خیر. همچنین، در صورت همگرایی اقتصاد به­ مسیر رشد بلندمدت­اش، طول دوره زمانی بازگشت به­ مسیر همگرایی مشخص شود. تجویز راه حل اقتصاد نوین تنظیم سیاست­های مختلف اقتصادی به­منظور رسیدن به ثبات اقتصادی است. به­همین علت، اقتصاد نوین بدنبال شناسایی و کاهش اثرات منفی تکانه­های مختلف بر متغیرهای اقتصاد کلان است. در این راستا، شناخت از ساختار اقتصاد، تشخیص منبع تکانه و سیاست­گذاری مناسب برحسب نوع تکانه وارده، مهم ارزیابی می­شوند. براین اساس، پژوهش حاضر تاثیر تکانه­های پولی و مالی را بر متغیرهای اقتصاد کلان ایران بررسی می­ کند. شواهد اثبات­شده اقتصاد ایران حاکی­اند تکانه­های پولی و مالی در کوتاه­مدت متغیرهای اقتصاد کلان را تحت تاثیر قرار می­ دهند. برای تبیین موضوع، بر پایه­ الگوی خودرگرسیون برداری با وقفه­ی (دو)^[۱] و استفاده از داده ­های دوره زمانی ۱۳۸۹-۱۳۴۸ کشور تاثیر تکانه­های پایه پولی و مخارج دولت -به­عنوان نماینده­های متغیرهای پولی و مالی- بر دو متغیر تولید ناخالص داخلی حقیقی و تورم اقتصادی بررسی شدند. نتایج نشان دادند در کوتاه­مدت، تکانه مثبت پایه پولی تولید ناخالص داخلی حقیقی و تورم اقتصادی را افزایش داده­است. افزایش پایه پولی به­همراه رشد نقدینگی تقاضای اقتصاد را افزایش داده و رونق را در کوتاه­مدت به­همراه دارد. البته افزایش تقاضای کالاها و خدمات به افزایش تورم نیز منتهی می­ شود. نمودار (۱-۱) تاثیر تکانه مثبت پایه پولی را بر تولید ناخالص داخلی حقیقی و تورم اقتصادی کشور نشان می­دهد. در مجموع افزایش پایه پولی منحنی تقاضای اقتصاد را افزایش می­دهد. بنابراین، در کوتاه­مدت پول می ­تواند متغیرهای حقیقی را تحت تاثیر قرار دهد.
نمودار (۱-۱) واکنش ضربه­ای تولید ناخالص داخلی حقیقی و تورم اقتصادی نسبت به تکانه مثبت پایه پولی

منبع: محاسبات پژوهش
از سوی دیگر، تکانه مثبت مخارج دولت نیز تولید ناخالص داخلی و تورم اقتصادی را افزایش داده­است. تکانه مثبت مخارج دولت به افزایش مخارج دولتی منجر می­ شود. تاثیر این افزایش ابتدا در تقاضای کل اقتصاد مشاهده می­ شود. نمودار (۱-۲) واکنش ضربه­ای تولید ناخالص داخلی حقیقی و تورم را نسبت به تکانه مثبت مخارج دولت نشان می­دهد.
نمودار (۱-۲) واکنش ضربه­ای رشد اقتصادی و تورم نسبت به تکانه مخارج دولت در کوتاه­مدت

منبع: محاسبات پژوهش
انتقال منحنی تقاضا به­سمت راست به­افزایش تقاضا منتهی می­ شود. در زمانی که منحنی عرضه عمودی نیست، بخشی از افزایش تقاضا از طریق تولید و بخش دیگر آن از طریق افزایش تورم پاسخ داده می­ شود. نتایج الگوی درون­زای فوق نشان دادند پول حداقل در کوتاه­مدت خنثی نیست. در کوتاه­مدت عدم انعطاف­پذیری­های اسمی مانند تغییر میزان بهره اسمی با تغییرات یک به یک در تورم انتظاری تطبیق پیدا نمی­کند. ازاین­روی، عدم انعطاف­پذیری­های اسمی منجر به بروز نوسانات در بهره واقعی شده و از این طریق تغییر در سرمایه ­گذاری و مصرف را به­همراه دارد. مخارج دولت نیز با تاثیر بر اجزای طرف تقاضا به افزایش تقاضای کل منجر شده و افزایش تولید و تورم را در پی دارد. بنابراین، حداقل در کوتاه­مدت متغیرهای اقتصاد کلان مانند تولید، سرمایه ­گذاری و اشتغال توسط متغیرهای پایه پولی و مخارج دولت تحت تاثیر قرار می­گیرند. به­همین علت در کوتاه­مدت، سهمی از نوسانات اقتصادی را می­توان به تکانه­های پولی نسبت داد (کولی و هانسن، ۱۹۸۹). با توجه به پیروی سیاست­های پولی از سیاست­های مالی و عدم استقلال سیاست پولی، بررسی سیاست­های مالی مفید و ضروری است. موضوع مهم در تبیین آثار تکانه­های پولی و مالی بر متغیرهای اقتصاد کلان این است که پژوهش­های داخلی نتایج یکسانی را به­دست نیاورده­اند. برای تبیین موضوع فوق، پژوهش حاضر با بهره گرفتن از رهیافت تعادل عمومی تصادفی پویا تاثیر تکانه­های پولی و مالی بر متغیرهای اقتصاد کلان کشور از جمله تولید کل، مصرف، سرمایه ­گذاری، تورم و صادرات را بررسی می­ کند. در چارچوب الگوی تعادل عمومی تصادفی پویا ارتباط بین متغیرهای اقتصادی در قالب یک الگوی تعادل عمومی درون­زا برای بخش­های مختلف اقتصادی تبیین می­ شود. همچنین، متغیرهای الگو در معرض تکانه­های تصادفی قرار گرفته و رفتار آن­ها در واکنش به این تکانه­ها بررسی می­شوند. به­همین علت رهیافت تعادل عمومی تصادفی پویا امکان بررسی ادوار تجاری و تبیین منبع نوسانات متغیرهای اقتصادی را فرآهم می­ کند. با توجه به ماهیت اقتصادی کشور برای تعریف بخش­ها (بلوک­ها) و معادلات مربوط به آن­ها از رویکرد کینزی جدید بهره برده می­ شود. در چارچوب معادلات مورد نظر ویژگی­های مهم اقتصاد کشور مانند تاثیر درآمدهای بخش نفتی کشور، وابستگی بودجه دولت به درآمد نفت، استقراض دولت از بانک مرکزی به­علت تامین مالی کسری بودجه و در نتیجه انتشار حجم پول، نوسان قیمت­ها و بخش عرضه اقتصاد ایران در نظر گرفته می­شوند. برای بررسی تاثیر تکانه­های پولی و مالی بر متغیرهای کلان اقتصادی، از داده ­های سری زمانی سالانه و فصلی استفاده می­ شود.
۱-۳ اهمیت و ضرورت انجام پژوهش
گستردگی فعالیت­های اقتصادی دولت و پیروی سیاست پولی از مالی باعث شده ­اند تا بررسی و مطالعه­ آثار تکانه­های پولی و مالی بر متغیرهای اقتصاد کلان کشور مهم و مفید ارزیابی شوند. با توجه به نظریه­ های جدید ادوار تجاری که علت بروز نوسانات اقتصادی را تکانه­ها می­دانند مطالعه­ تاثیر تکانه­های پولی و مالی بر متغیرهای اقتصاد کلان همراه با طراحی یک الگوی تعادل عمومی تصادفی پویا که متناسب با ساختار و ویژگی­های اقتصادی کشور باشد، لازم و ضروری است. با این توضیحات اهمیت و ضرورت الگوی طراحی شده پژوهش از دو جنبه قابل تامل است. از یک­سوی، آثار تصادفی تکانه­های پولی و مالی را بر اقتصاد ایران تبیین و منبع بروز نوسانات را برای متغیرهای درون­زای الگو فرآهم می­ کند. از سوی دیگر، رفتار و واکنش کوتاه­مدت متغیرهای اقتصادی را در مواجهه با تکانه­ها نشان می­دهد. پس سیاست­گذاران با بهره گرفتن از نتایج پژوهش در مورد نحوه واکنش متغیرهای اقتصاد کلان به تکانه­ها اطلاعات مفیدی به­دست می­آورند.
۱-۴ فرضیه ­ها و سوالات اساسی پژوهش
پژوهش حاضر تاثیر تکانه­های پولی و مالی بر متغیرهای اقتصادی ایران را بررسی می­ کند. از آنجا که کسری بودجه دولت از ویژگی­های بارز اقتصاد ایران است، لذا، تاثیر تکانه­های مختلف علاوه بر متغیر مخارج دولت بر متغیر کسری بودجه نیز بررسی می­شوند. همچنین، در تبیین سیاست پولی از متغیر پایه پولی بهره برده می­ شود. با توجه به چارچوب الگویی که برای اقتصاد ایران طراحی می­ شود، دو سوال مهم مطرح هستند.
الف- آیا تکانه پایه پولی بر بخش حقیقی اقتصاد اثرگذار است؟ به­بیان دیگر، آیا تکانه پایه پولی علاوه بر متغیرهای اسمی، می ­تواند متغیرهای حقیقی اقتصاد از جمله مصرف، سرمایه ­گذاری، اشتغال و تولید را تحت تاثیر قرار دهد؟
ب- آیا تکانه مخارج دولت بخش حقیقی اقتصاد را تحت تاثیر قرار می­دهد؟ یعنی، آیا تکانه مخارج دولت بر متغیرهای اقتصاد کلان مانند مصرف، سرمایه ­گذاری، اشتغال و تولید اثر گذار است؟
با توجه به سوالات فوق، فرضیه ­های زیر مطرح هستند.
الف- رابطه مثبت و معنی­داری بین تکانه پایه پولی و بخش حقیقی اقتصاد- به­ ویژه مصرف و سرمایه ­گذاری- وجود دارد.
ب- رابطه مثبت و معنی­داری بین تکانه­ مخارج دولت و بخش حقیقی اقتصاد- به­ ویژه مصرف و سرمایه ­گذاری- وجود دارد.
ج- رابطه مثبت و معنی­داری بین تکانه پایه پولی و تورم اقتصادی وجود دارد.
د- رابطه مثبت و معنی­داری بین تکانه مخارج دولت و تورم وجود دارد.
۱-۵ اهداف پژوهش
هدف پژوهش، بررسی واکنش متغیرهای اقتصاد کلان از جمله سرمایه ­گذاری، مصرف، اشتغال، تورم و تولید نسبت به تکانه­های پولی و مالی با بهره گرفتن از الگوی تعادل عمومی تصادفی پویا است. به­منظور تطبیق بیشتر الگو با اقتصاد ایران علاوه بر تکانه­های فوق، تاثیر تکانه­های درآمد نفت، نرخ ارز و فن­آوری نیز بر متغیرهای اقتصاد کلان بررسی می­شوند. از سوی دیگر، تاثیر تکانه­های فوق بر همگرایی متغیرها به مسیر بلند­مدت اقتصادی­شان نیز مورد مطالعه قرار می­گیرد. در صورت همگرایی متغیرها به مسیر بلند­مدت خود، طول دوره بازگشت متغیرها به مسیر بلند­مدت سنجیده می­شوند. در مجموع، الگوی پژوهش که با توجه به ساختار و ویژگی­های اقتصاد ایران طراحی می­ شود، سه هدف اصلی را دنبال می­ کند.
الف- بررسی وجود نوسانات ادوار تجاری.
ب- تعیین منبع نوسانات متغیرهای منتخب پژوهش.
پ- تبیین تاثیر تکانه­های پولی، مالی، نفتی، نرخ ارز و فن­آوری بر متغیرهای منتخب از جمله مصرف، سرمایه ­گذاری، اشتغال، صادرات، تراز پرداخت­ها، تولید کل و تورم.
ت- سنجش طول دوره همگرایی متغیرهای منتخب به مسیر با ثبات اقتصادی.
۱-۶ روش انجام پژوهش

این امتیاز با توجه به نقشی که کارکنان در پیشبرد امور کارگاه و ارتقاء کمی و کیفی تولید و تلاش جهت نیل به خودکفایی ایفا می‌نمایند با نظر سرپرست و مدیر قسمت مربوط منظور می‌گردد.
ج: امتیاز سرپرستی یا مدیریت: حداکثر ۲۰ امتیاز.

1. 1. 1. سرپرستی: به ازای هر نفر کارگر ساده و غیر فنی ۵/۰ امتیاز و به ازای هر کارگر نیمه فنی و نیمه متخصص یک (۱) امتیاز و برای هر کارگر فنی و متخصص (۲) امتیاز منظور می‌گردد.

      (( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

1. 1. مدیریت: به ازای هر قسمتی که مستقیماً تحت نظر مدیر قرار می‌گیرد ۳ امتیاز منظور می‌گردد.

همچنین به ازای هر نفر افرادی که غیرمستقیم تحت سرپرستی وی قرار دارند معادل نصف امتیازات مقرر دربند ۱ قسمت ج به وی تعلق می‌گیرد.
د. امتیاز انضباط: حداکثر ۲۵ امتیاز:
این امتیاز با توجه به حضوروغیاب و رفتار و عملکرد در محیط کار با نظر سرپرست و مدیر قسمت مربوطه و تأیید مدیریت کارگاه تعیین و منظور می‌گردد.
ه: امتیاز شرایط کاری: حداکثر ۲۰ امتیاز.
امتیاز این عامل متناسب با شرایط و محیط نامساعد کار و میزان تأثیرگذاری آن‌ها در فرد با نظر سرپرست و مدیر قسمت مربوطه تعیین می‌گردد.
تبصره: در کارگاه‌هایی که دارای وضعیت و شرایط کاری ویژه‌ای باشند و اجرای برخی از عوامل امتیازات فوق‌الذکر مشکلاتی برای آنان داشته باشد، طرفین می‌توانند با توافق یکدیگر عوامل یا امتیازات دیگری را تعیین و پس از تأیید وزارت کار و امور اجتماعی بر اساس آن عمل کنند.
پس از تعیین امتیاز اکتسابی هر یک از کارکنان با بهره گرفتن از فرمول زیر امتیاز استحقاقی آنان با توجه به مدت کارکرد آنان در کارگاه تعیین می‌گردد.
(۲-۱۶) = امتیاز استحقاقی کارگر
توضیح: حداکثر میزان کسر مزبور معادل یک خواهد بود.
پس از تعیین امتیاز استحقاقی هر یک از کارکنان با بهره گرفتن از فرمول زیر سهم پاداش هریک از کل پاداش مربوط، محاسبه و پرداخت می‌گردد.
(۲-۱۶) × کل پاداش = سهم پاداش هر یک از کارکنان
(موسسه کار و تأمین اجتماعی، ۱۳۸۱)
۲-۱۹٫ جایزه مالکوم بالدریج
جایزه کیفیت مالکوم بالدریج یکی از جوایز کیفیت معتبر در جهان همانند جایزه بنیاد کیفیت اروپا (E.F.Q.M) است. بالدریج یک مسابقه سالانه شبیه جایزه دمینگ برای قدردانی از شرکت‌های آمریکایی است که در کیفیت و مدیریت کیفیت به موفقیت‌هایی نائل‌آمده باشند. اهداف‌ این‌ جایزه عبارت‌اند از:
ارتقای آگاهی‌ از کیفیت‌ به‌عنوان‌ یک‌ عنصر مهم‌ افزایش‌ در رقابت
فهم‌ نیازمندی‌های‌ اجرای‌ عالی‌
سهیم‌ شدن‌ در اطلاعات
این‌ جایزه، سه‌ گروه‌ واجد شرایط‌ را در بردارد: شرکت‌های‌ ساخت‌ و تولید، شرکت‌های‌ خدماتی‌ و سازمان‌های‌ تجاری‌ کوچک. ‌جایزه‌ بالدریج‌ یک‌ نشان‌ شیشه‌ای‌ با ارتفاع‌ ۱۴ اینچ‌ بوده‌ که تاکنون‌ به شرکت‌های زیر اهدا گردیده‌ است: سال‌ ۱۹۸۸: شرکت‌ موتورولا، سال‌ ۱۹۸۹: شرکت‌ میلیکن، سال ۱۹۹۰: شرکت‌ موتور کادیلاک، سال ۱۹۹۱: شرکت‌ صنایع‌ مارلو، سال ۱۹۹۲: شرکت AT&T، سال ۱۹۹۳: شرکت‌ لاستیک‌ ایمز، سال ۱۹۹۶: ارتباطات‌ مشتری شرکت AT&T، سال ۱۹۹۵: صنایع‌ آرمسترانگ (بابکی،۱۳۹۰).
۲- ۱۹-۱٫ معیارهای‌ جایزه‌ بالدریج
کمیته انتخاب‌کنندگان جایزه کیفیت آمریکا، توجه خود را بر هفت زیرمجموعه و معیار معطوف می‌سازد:
رهبری
طرح‌ریزی استراتژیک
مشتری مداری و بازارمداری
جریان و تحلیل اطلاعات
مدیریت منابع انسانی
مدیریت فرایند
نتایج کسب‌وکار سازمان (بابکی،۱۳۹۰).
۲-۱۹-۲٫ اهداف جایزه مالکوم بالدریج
اهداف رسمی‌ جایزه بالدریج عبارت‌اند از:
ترویج و توسعه آگاهی از کیفیت به‌عنوان عنصری مهم در رقابت
گسترش مشارکت در اطلاعات و راهبردهای موفقیت‌آمیز کیفی و تسهیم دستاوردهای اجرایی
در این میان عوامل اصلی که اهداف فوق را در قالب نظام جایزه شکل می‌دهد، دودسته‌اند:
۱٫آمادگی شرکت‌ها برای اقتصاد به‌شدت رقابتی در سطح جهانی
۲٫ایجاد ابزاری قدرتمند جهت خودارزیابی و اندازه‌گیری عملکرد و نتایج حاصله جهت طرح برای اقدامات بهبود
جایزه بالدریج، سعی دارد با تعمیق فرایند شناخت در داخل و بیرون سازمان، نسبت به شناسایی الگوهای موفق (Role-mode) و نیز با ترغیب سازمان‌ها به آموختن و بهبود عملکرد در خلال فرایند فوق، به اهداف خود دست یابد. در حال حاضر نظام ارزیابی و رویکردهای جایزه بالدریج به‌عنوان کلید مدیریتی مهم درراه موفقیت برای شرکت‌ها در سطح جهان تلقی می‌شود (بابکی،۱۳۹۰).
۲-۱۹-۳٫ ارزش‌های بنیادین جایزه مالکوم بالدریج
معیارهای کیفیت بر اساس نظر مشتری: کلیه مشخصه‌ های کالاها و خدمات که برای مشتری ارزش محسوب می‌شوند و منجر به رضایت مشتری می‌شوند باید در نظام مدیریت کیفیت سازمان موردتوجه قرار گیرند.
رهبری: مدیریت ارشد سازمان باید جهت‌گیری سازمان را مشخص و ارزش‌های سازمان را به‌گونه‌ای روشن و شفاف بیان کند. همچنین طرح‌ها، نظام‌ها، ساختارها و روش‌های دستیابی به موقعیت برتر کیفیتی را توسعه دهد و درزمینهٔ ایجاد و حفظ فرهنگ کیفیت در سازمان بکوشد.
تعهد به کیفیت در بلندمدت: دستیابی به موقعیت برتر در بازار و درزمینهٔ کیفیت در صورتی میسر است که سازمان مایل به دادن تعهد و ایجاد تعهد در سازمان نسبت به مشتریان، کارکنان، سهامداران، تأمین‌کنندگان و جامعه باشد.
بهبود مستمر: دستیابی به بالاترین سطح کارایی، مستلزم اجرای موفق روش‌های بهبود مستمر در سازمان است.
توسعه نیروی انسانی و مشارکت کارکنان در بهبود کارایی عملیات: سازمان‌ها باید به دنبال راه‌هایی برای درگیر کردن کارکنان در امر بهبود عملکرد سازمان و رضایت مشتریان باشند چراکه دستیابی به آرمان‌های عملکرد سازمان، مستلزم بهره‌گیری از نیروهای کارآزموده و متعهد است.
کیفیت طراحی و اقدامات پیشگیرانه: توجه به کیفیت در مرحله طراحی و پیشگیری از مسائل کیفیتی، بسیار کم‌هزینه‌تر از اقدامات اصلاحی در مراحل نهایی فرایند تولید و عرضه محصولات است.
مدیریت بر اساس واقعیت: مدیریت سازمان و تصمیم‌گیری در سازمان باید بر اساس داده‌های حقیقی و اطلاعات دریافتی از مشتریان، بازار، کارایی کالاها و خدمات، عملیات، تأمین‌کنندگان و کارکنان باشد.
توسعه همکاری‌های داخلی و خارجی: همکاری‌های داخلی و خارجی جهت منافع متقابل واحدها و سازمان‌ها باید برقرار شود.