۴۳
۴۴
۴۹
۴۹

فصل اول
کلیات تحقیق
۱-۱ مقدمه
این تحقیق به بررسی رابطه بین محافظه کاری حسابداری و خطر ورشکستگی می پردازد. این رابطه به دنبال ماهیت نتیجه محافظه کاری ، افزایش نقدینگی و ویژگی های اطلاعاتی و ورشکستگی ایجاد می شود که در اصل شرایط عدم کفایت نقدینگی است .در اصل ما شواهد تجربی را با توجه به رابطه همزمان و علّی بین محافظه کاری غیر شرطی و خطر ورشکستگی بدست می آوریم. نتایج بدست آمده، رابطه منفی بین محافظه کاری غیر شرطی و خطر ورشکستگی همزمان و آینده همراه با نقش محافظه کاری در کاهش خطر ورشکستگی را نشان می دهد.
بطور کلی یافته های ما ، نقش اقتصادی مهمی را برای محافظه کاری نشان می دهد که در بحث های جاری با در نظر گرفتن نقش مداوم آن به عنوان یک درک نافذ از حسابداری مالی آگاهی داده شده است.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

بررسی روابط بین محافظه کاری حسابداری و خطر ورشکستگی ، شواهدی با در نظر گرفتن منطق سنتی برای محافظه کاری ایجاد می کند.
اگر محافظه کاری حسابداری باعث کاهش خطر ورشکستگی شود مرکز سوددهی دارندگان بدهی ، دیگر سهام داران، مدیران، کارمندان ، مشتریان ، ارائه دهندگان ، حسابرسان و تنظیم کنندگان و دولت می شود و بحران های اخیر مالی باعث عمیق شدن علائق مکانیسم ارتقاء کفایت و توانایی پرداخت بدهی می شود .
با در نظر گرفتن تأثیرات گسترش خطر ورشکستگی بین صنایع همراه با زنجیره های عرضه و بین بخش های مالی و غیر مالی ، شواهدی با در نظر گرفتن روابط بین محافظه کاری و خطر ورشکستگی وجود دارد که پیشاهنگ مالکیت نقش آن در کاهش خطرات و بحران های اقتصادی با تداخل قابل توجه سیاست های اقتصادی می باشد. شواهد ارائه شده در این تحقیق نشان دهنده روابط بین محافظه کاری حسابداری و خطر ورشکستگی می باشند که به آگاهی در مورد بحث های اخیر و اهداف آینده با در نظر گرفتن نقش محافظه کاری به عنوان توان حسابداری مالی صورت می گیرد .
۱-۲ بیان مسئله
در تمام جنبه های زندگی بشر از جمله تصمیم گیری ، برنامه ریزی و غیره ، عدم قطعیت و ابهام اجتناب ناپذیر است. اصولاً عدم قطعیت در ذات و طبیعت وقایع وجود دارد ( نظریه عدم قطعیت هایزنبرگ). در شناخت رویدادهای مالی و گزارشگری مالی نیز ابهاماتی وجود دارد از جمله ابهام در وصول مطالبات ، ابهام در وجود کنترل ، ابهام در درآمد زایی دارایی ها و …
اولین و اصلی ترین راه مواجهه با ابهام موجود در رویدادهای واحد اقتصادی اصل محافظه کاری یا همان اصل احتیاط است . این اصل یکی از اصولی است که در حسابداری مبتنی بر بهای تمام شده وجود دارد .(ستایش ، جمالیان پور، ۱۳۸۹)
اگر چه محافظه کاری راهی برای مقابله با شک و تردید موجود در رویدادهای آتی است اما در صورت پیروی بیش از حد از آن ، نه تنها بر مطلوبیت اطلاعات نمی افزاید بلکه برای مدیران و حسابداران راه ایجاد ذخایر پنهان در صورت های مالی را می گشاید . (اسچرودر و دیگران^[۱] ۲۰۰۸)
دو موضوعی که هندریکسون^[۲] و بردا^[۳] (۱۹۹۱) منبع پیدایش پدیده ی عدم اطمینان می دانند و منجر به ایجاد مفهوم محافظه کاری شده است عبارتند از:
الف- ادامه فعالیت واحد اقتصادی در آینده مورد انتظار
ب- برآورد منابع غیر قطعی و نامطمئن آینده ، در قالب واحد پولی.
آنها برای استفاده از محافظه کاری دلایلی را بیان می کنند که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره نمود.

• قرار دادن بدبینی ناشی از اصل محافظه کاری در مقابل خوشبینی بیش از حد مدیران در مواجهه با ابهامات

• بیش از حد گزارش دادن سود از کمتر نشان دادن آن خطرناک تر است.

• هزینه ارائه اطلاعات نادرست ، از ارائه نکردن آن بسیار بیشتر است.

ولک و دیگران^[۴] (۲۰۰۴) محافظه کاری را چنین تعریف می کنند : « محافظه کاری عبارت است از شناسایی هر چه کندتر سود و ارزشیابی هرچه کمتر دارایی ها » آنها در این تعریف به عدم تقارن زمانی در شناسایی دارایی ها و سودها توجه می کنند.
پژوهشگران عوامل دیگری را نیز در پیدایش محافظه کاری در صورتهای مالی مؤثر دانسته اند از جمله: انعقاد قراردادها ، طرح دعاوی قانونی ، وجود قوانین و مقررات حسابداری (کیلونگ ^[۵]۱۹۸۶، واتز^[۶] ۲۰۰۳)
باسو^[۷] (۱۹۹۷) محافظه کاری را از دیدگاه سود و زیان توصیف می نماید. وی محافظه کاری را الزام به داشتن درجه بالایی از تائید برای شناخت اخبار خوب مانند سود در مقابل شناخت اخبار بد مانند زیان تعریف می کند. فلتهام و اولسون^[۸] (۱۹۹۵) محافظه کاری را از دیدگاه تراز نامه تعریف می کنند براساس این دیدگاه در مواردی که در انتخاب بین دو یا چند روش گزارشگری تردید واقعی وجود دارد باید روشی انتخاب شود که کمترین اثر مطلوب را بر حقوق صاحبان سهام داشته باشد. گیولی و هین^[۹] (۲۰۰۰) تعریفی را بر پایه دیدگاه ترکیبی ترازنامه و سود و زیان بیان می کنند در این دیدگاه محافظه کاری یک مفهوم حسابداری است که منجر به کاهش سود انباشته گزارش شده از طریق شناخت دیر تر درآمد و شناخت سریعتر هزینه، ارزیابی پایین دارایی و ارزیابی بیشتر بدهی می شود. محافظه کاری که بر اعمال احتیاط در شناسایی و اندازه گیری درآمد و دارایی ها دلالت دارد یکی از مهمترین میثاق های محدود کننده صورتهای مالی به شمار می رود.
در بیانه ی مفهومی شماره دو هیئت تدوین استاندارد های حسابداری امریکا محافظه کاری به عنوان «واکنش محتاطانه نسبت به عدم اطمینان به منظور مطمئن شدن از در نظر گرفتن ماهیت عدم اطمینان و ریسک در شرایط تجاری به اندازه کافی» تعریف شده است .
در ادبیات حسابداری دو ویژگی مهم محافظه کاری مورد بررسی قرار گرفته است: یکی وجود جانبداری در ارائه ی کمتر از واقع ارزش دفتری سهام نسبت به ارزش بازار آن است که توسط فلهام و اولسون در سال ۱۹۹۵ عنوان شده است ، دوم تمایل به تسریع بخشیدن در شناسایی زیانها و به تعویق انداختن سودها که توسط باسو در سال ۱۹۹۷ عنوان شده است . محافظه کاری بیان کننده این دیدگاه است که با داشتن دو نتیجه که به طور مساوی محتمل است شرکت باید از آن روش حسابداری استفاده کند که منجر به گزارش درآمد ، دارایی خالص کمتر می شود یعنی اگر برآوردی مستلزم خطاست باید به آن سمتی این خطا صورت بگیرد که بیش از حد دقت انجام می شود(حساس یگانه، دومین کنفرانس بین المللی مدیران مالی، ۱۳۸۷).
در واقع محافظه کاری را می توان محصول ابهام دانست و هرگاه حسابداران با ابهام روبرو شوند ، محافظه کاری را به کار می برند. اعمال محافظه کاری در تنظیم صورت های مالی به کاربرد صورت های مالی در قراردادهای استقراض و مزایای جبران خدمات مدیران ، دعاوی حقوقی و مالیات قابل انتساب است.
بیور و راین^[۱۰] (۲۰۰۵) دو نوع از محافظه کاری (قطعی و مشروط) را مورد بحث و بررسی قرار دادند . محافظه کاری غیرشرطی (قطعی ) به هیچ نوع اخبار اقتصادی وابستگی ندارد ، به عنوان نمونه می توان شناسایی هزینه های تحقیق و توسعه را به عنوان هزینه دوره نام برد . در مقابل محافظه کاری شرطی (مشروط) تحت تاثیر اخبار اقتصادی است به عنوان نمونه می توان به قاعده اقل بهای تمام شده یا قیمت بازار اشاره کرد که بر اساس آن حسابداران ارزش موجودی کالا را کاهش می دهند زمانی که بهای تمام شده موجودی کالا بیش از قیمت های جاری بازار است ، اما زمانی که از قیمتهای بازار کمتر است بهای تمام شده را افزایش نمی دهند . بر اساس این مفاهیم بال و همکارانش^[۱۱] به صورت تجربی نشان دادند که درجه محافظه کاری شرطی که بر اساس تفاوت زمانی شناسایی اخبار بد در سود نسبت به اخبار خوب اندازه گیری می شود در شرکتهای با درجه زیادی از محافظه کاری غیر شرطی که بر اساس نسبت های قیمت سهام اول دوره به ارزشهای دفتری اندازه گیری می شود ، کمتراست (قائمی ، ودیعی ، حاجی پور ۱۳۸۹).
۱-۳ اهمیت و ضرورت تحقیق
در بیانه ی مفاهیم حسابداری مالی ^[۱۲](SFAC) شماره ۲ هیئت استانداردهای حسابداری مالی ، محافظه کاری به عنوان یک واکنش آینده نگرانه عدم قطعیت برای اطمینان از این است که خطرات موقعیت شغلی به میزان کافی بررسی شد ه اند. این تعریف مشابه این است که محافظه کاری مربوط به ارزیابی خطر ورشکستگی باشد.
این تحقیق شواهدی را در مورد عواقب اقتصادی محافظه کاری برای ارزیابی خطر ورشکستگی ایجاد می کند بنابراین در روشن کردن یک بحث با در نظر گرفتن فواید و هزینه های محافظه کاری کمک می کند و طولانی بودن و تهاجمی بودن آنرا توضیح می دهد.
این تحقیق ، به بررسی روابط علی و موقت بین محافظه کاری غیرشرطی و خطر ورشکستگی می پردازد. ممکن است محافظه کاری متعاقباً بر خطر ورشکستگی تأثیر بگذارد که با افزایش نقدینگی و اطلاعات مشخص می شود . خطر ورشکستگی نیز ممکن است به نوبه ی خود بر محافظه کاری حسابداری تأثیر بگذارد با این استدلال که خطر ورشکستگی بیشتر ممکن است باعث شود بدهکاران و تنظیم کنندگان تقاضای محافظه کاری بیشتر کنند تا به حفظ نقدینگی و افزایش ارتباط با سرمایه بیرونی کمک کنند و بنابراین باعث کاهش خطر ورشکستگی در آینده شوند. ممکن است مدیران به نوبه ی خود این تقاضاها را تقویت کنند تا هزینه ها و عملکرد مطلوبتر را توجیه کنند.
۱-۴ فرضیه ها
نتایج حاصل از این تحقیق را در دو فرضیه به صورت زیر پیش بینی می نماییم:

• بین ریسک ورشکستکی و محافظه کاری غیر شرطی حسابداری رابطه وجود دارد .

• رابطه بین ریسک ورشکستگی و محافظه کاری غیر شرطی حسابداری بسته به نوع شرکت ها می تواند متفاوت باشد .

۱-۵ اهداف تحقیق
هدف از انجام این تحقیق بررسی رابطه بین ریسک ورشکستگی و محافظه کاری غیر شرطی حسابداری در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد که به سرمایه گذاران و اعتبار دهندگان کمک می نماید که بتوانند به موقع تصمیم گیری نمایند.
تحقیق حاضر به بررسی رابطه بین ریسک ورشکستگی و محافظه کاری حسابداری می پردازد که در آن سعی شده این موضوع بررسی شود که آیا محافظه کاری حسابداری که یکی از اصول بنیادین حسابداری بشمار می رود می تواند تأثیری بر ریسک ورشکستگی داشته باشد یا خیر؟ و در صورت تأثیر داشتن ، این رابطه به چه صورت است، این تحقیق به عنوان یک موضوع جدید می تواند به سرمایه گذاران و اعتبار دهندگان کمک نماید.
۱-۶ روش تحقیق
این تحقیق یک تحقیق کاربردی است که با بهره گرفتن از روش کتابخانه ای مبانی نظری مرتبط با موضوع تحقیق از منابع داخلی و خارجی استخراج و گزارش می شود و سپس به جمع آوری اطلاعات پرداخته و فرضیه ها با بهره گرفتن از نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد .
برای جمع آوری داده های مورد نیاز از نرم افزار تدبیرپرداز و سایت های اینترنتی حاوی اطلاعات شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران استفاده شده است . برای آزمون فرضیات نیز از تحلیل رگرسیون چند متغیره استفاده شده است.
۱-۷ تعریف مفاهیم و واژه ها
محافظه کاری شرطی^[۱۳] : محافظه کاری که استفاده از آن به وسیله استانداردهای حسابداری الزام شده است. یعنی شناخت به موقع زیان در صورت وجود اخبار بد و نامطلوب و عدم شناخت سود در مواقع وجود اخبار خوب و مطلوب. به این نوع محافظه کاری محافظه کاری سود و زیان و یا محافظه کاری گذشته نگر هم می گویند.