۵

کاملا مخالف

مخالف

تاحدودی

موافق

کاملا موافق

۳٫۷٫ روایی ^[۲۴]پرسشنامه
روایی از واژهی «روا» به معنای جایز و درست گرفته شده و روایی به معنای صحیح و درست بودن است.
مقصود از روایی آن است که وسیلهی اندازه گیری بتواند خصیصه و ویژگی مورد نظر را اندازه گیری کند. اهمیت روایی از آن جهت است که اندازهگیریهای مناسب و ناکافی میتواند هر پژوهش را بی ارزش و ناروا سازد. اعتبار در اصل به صحت و درستی اندازه گیری محقق برمیگردد (خاکی، ۱۳۸۴، ۲۸۹).روایی را به شکل های مختلف طبقه بندی کرده اند که در ذیل به برخی از آنها اشاره می شود:
۳٫۷٫۱٫ روایی محتوایی^[۲۵]
روایی محتوایی این اطمینان را به وجود میآورد که مقیاس شامل یک سری موارد کافی و نمونه برای استفاده از مفهوم است . هرچه موارد معرف حیطه مفهومی که اندازه گیری میشود بیشتر باشد ، اعتبار محتوایی آن بیشتر خواهد بود (خاکی، ۱۳۸۴، ۲۹۰).

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۳٫۷٫۲٫ روایی نمادی ( ظاهری )^[۲۶]
یک شاخص مقدماتی و حداقل روایی محتوا است. روایی نمادی ، مواردی که انتظار میرود یک مفهوم را اندازه گیری کند ، نشان میدهد. این شاخص ظاهراً مفهوم را میسنجد و به نظر می رسد مفاهیم را اندازه گیری می نماید (خاکی، ۱۳۸۴، ۲۹۰).
همان طور که عنوان شد ، سؤالات موجود در این پرسشنامه ، بر اساس پرسشهای استاندارد و برای هریک از متغیرها طراحی شده است. علاوه بر آن با بهکار بردن پرسشنامه های آزمون شده قبلی در پژوهشهای مشابه و نظرخواهی از اساتید و متخصصان ، ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش که پرسشنامه میباشد ، از روایی لازم برخوردار است.
۳٫۷٫۳٫پایایی
پایایی^[۲۷] یک وسیله اندازه گیری کمی است که معرف درجه ثبات نتایج حاصل از اندازه گیری های مکرر با روش معین تعریف شده می باشد ؛ همچنین پایایی ، میزان توانایی یک وسیله اندازه گیری برای حفظ ثبات خود در طول زمان است . در واقع پایایی ، آزمون مقیاسی است که بوسیله آن درجه اعتماد به نتایج حاصل از آن آزمون تعیین میشود ( ظهوری ، ۱۳۷۸ ، ۱۳۵).
برای تعیین پایایی پرسشنامه این تحقیق از روش پیش آزمون استفاده شده است.
پیش آزمون^[۲۸]: پیشآزمون یکی از مراحل فرایند تحقیق علمی است که معمولاً پس از طراحی ابزار سنجش انجام میپذیرد. وقتی محقق ابزار سنجش را طراحی نمود، لازم است آن را بصورت آزمایشی مورد اجرا بگذارد. نتایج گردآوری شده بعد از اجرای مرحله پیشآزمون، به محقق کمک میکند تا اصلاحات لازم را در بخشها و مراحل گوناگون تحقیق به عمل آورد، زیرا محقق میتواند بر اساس نتایج آزمایش مراحل بعدی کار را تا نتیجهگیری انجام دهد و ببیند تا چه اندازه روش کار و ابزار سنجش میتواند اهداف تحقیق را برآورد نماید. آیا نتایج حاصله قادر به ارزیابی فرضیه ها و پاسخگویی به سؤالات تحقیق میباشد یا خیر؛ و بالاخره اتخاذ این روش و تکیه بر این ابزارها تا چه اندازه واقعیت مسأله را میسنجد. اگر محقق دریابد که نتایج تحقیق آزمایشی پاسخگوی اهداف وی نمیباشد، باید نسبت به اصلاح و تغییر روش های کار و ابزار بکار گرفته شده، اقدام کند و این کار را آنقدر ادامه دهد تا بالاخره روشها و ابزار سنجش از روایی، پایایی و تناسب لازم برخوردار شود. روش های عمده برآورد ضریب پایایی عبارتند از: روش های ثبات و سازگاری درونی است که روش ثبات خود شامل دو روش بازآزمایی پایایی و پایایی موازی و روش سازگاری نیز خود شامل دو روش، دونیمه کردن و سازگاری درونی میباشد (خاکی، ۱۳۸۴، ۳۰۰).
در این تحقیق جهت برآورد پایایی از روش سازگاری درونی استفاده شده است. مهمترین شاخص سازگاری درونی، آزمون آلفا کرونباخ است که نشان میدهد سؤالات آزمون تا چه حدی خصیصهی واحدی را اندازه گیری میکند .
سنجش پایایی پرسشنامهی این تحقیق از طریق تکمیل ۳۰ عدد پرسشنامه که توسط مراجعهکنندگان به مرکز تحقیقات پیشگیری از سرطان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام گردید و سپس با بهره گرفتن از روش آلفای کرونباخ، میزان پایایی متغیرهای پرسشنامه مورد سنجش قرار گرفت.
جدول ۳٫۳ شاخص آلفای کرونباخ عوامل مدل در پرسشنامه

آلفای کرونباخ

تعداد سؤال

شماره سؤالات پرسشنامه

متغیر

۹۴۲/۰

۱۴

۱ تا ۱۱
۵۶ تا ۵۸

ارزش ادراکشده مشتری (CPV)

۹۴۰/۰

۹

۱۲ تا ۲۰

عبارت است از ارزش دفتری سهام شرکت در سال به ارزش بازار آن.
عبارت است از لگاریتم طبیعی کل دارایی‌های شرکت در سال .
عبارت است از اهرم مالی (نسبت کل بدهی‌ها به کل دارایی‌ها) شرکت در سال .
عبارت است از حجم معاملات سهام (تعداد سهام معامله ‌شده) سهام شرکت در طول سال مالی تقسیم بر تعداد سهام شرکت مورد نظر در پایان سال مالی.
عبارت است از ریشه دوم تعداد دفعات معاملات سهام شرکت در سال ؛
عبارت است از اندازه (لگاریتم طبیعی ارزش بازار) شرکت در سال .
عبارت است از لگاریتم طبیعی قیمت سهام شرکت در سال .

۱-۱۲-ساختار کلی تحقیق

فصل اول :از نظر گذشت، در سایر فصل‌ها مطالبی به شرح و ترتیب زیر ارائه می‌شود:
فصل دوم: در این فصل، ادبیات موجود در زمینه بررسی رابطه بین تعداد دفعات پیش بینی سود مدیریت، عدم تقارن اطلاعاتی و هزینه حقوق صاحبان سهام در بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسی قرار می‌گیرد. در پایان، پیشینه تحقیق‌های انجام‌شده در ایران و سایر کشورها بیان می‌شود.
فصل سوم: طی فصل سوم روش اجرای تحقیق ارائه می‌شود. روش‌های گردآوری اطلاعات، روش‌های تجزیه و تحلیل اطلاعات، جامعه آماری و نمونه انتخاب‌شده و روش‌های آماری مورد استفاده در تحقیق نیز در این فصل ارائه می‌شود.
فصل چهارم: در فصل چهارم اطلاعات گردآوری‌شده مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد. نتایج به دست آمده از آزمون فرضیه‌ها و آمار توصیفی در این فصل تشریح می‌شود.
فصل پنجم :در آخرین فصل، خلاصه‌ای از نتایج به دست آمده و نتیجه‌گیری کلی ارائه می‌شود. با توجه به نتایج تحقیق، پیشنهادهای لازم ارائه می‌گردد.
خلاصه فصل
این فصل پس از ارائه مقدمه، با شرح و بیان مسئله پژوهش آغاز شده است و سپس اهمیت و ارزش پژوهش بیان گردید. در ادامه هدف از انجام این پژوهش و فرضیه­‌های متناسب با اهداف این پژوهش ارائه شده است که شامل دو فرضیهاست. همچنین روش انجام پژوهش، ابزار جمع آوری اطلاعات مورد نیاز، جامعه‌ی آماری و روش‌های آماری مورد نیاز برای تجزیه و تحلیل داده ­ها و اطلاعات به طور مختصر ذکر شد. در پایان این فصل واژه­ های عملیاتی مورد استفاده در متن پژوهش، تعریف شده است.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

فصل دوم
مروری بر ادبیات و پیشینه تحقیق

مقدمه

در فصل اول به تبیین ابعاد کلی پژوهش پرداخته شد. موارد کلی مطرح شده در فصل قبل با بیان مسئله و اهمیت موضوع تحقیق آغاز و با ارائه فرضیه های کلی تحقیق و اهداف انجام تحقیق ادامه پیدا کرد. همچنین در پایان متغیرها، محدودیت‌ها و تعریف واژه‌ها و اصطلاحات تحقیق به صورت مختصر ارائه شد. در ایـن فصل به بررسی مبانـی نظـری تحقیق که شامل موارد مربوط به مدیریت سود، عدم تقارن اطلاعاتی و عدم اطمینان‌های محیطی است، پرداخته می‌شود. در قسمت پایانی فصل نیز به پیشینه برخی از پژوهش‌ها و مطالعات انجام شده پیرامون بررسی ارتباط بین مدیریت سود و عدم تقارن اطلاعاتی در شرایط عدم اطمینان‌های محیطی در داخل و خارج از کشور پرداخته می‌شود.

بخش اول: مبانی نظری

۲-۱- سود

هدف از ارائه صورت‌های‌ مالی، ارائه‌ اطلاعاتی‌ تلخیص‌ و طبقه‌بندی‌ شده‌ درباره‌ وضعیت‌ مالی، عملکرد مالی‌ و انعطاف‌پذیری‌ مالی‌ واحد تجاری‌ است‌ که‌ برای‌ طیفی‌ گسترده‌ از استفاده‌ کنندگان‌ صورت‌های‌ مالی‌ در اتخاذ تصمیم‌های‌ اقتصادی‌ مفید واقع‌ گردد)هیئت تدوین استانداردهای حسابداری ۱۳۸۱). سود گزارش شده در صورت سود و زیان یکی از عناصر کلیدی صورت‌های مالی است. این رقم کمیتی است که قاعدتاًٌ باید نتیجه عملکرد یک واحد تجاری را در طی یک دوره‌ی مالی معین نشان دهد. به دیگر سخن، استفاده از عنصر سود در مدل‌های ارزش‌گذاری قیمت سهام و ارزیابی عملکرد بنگاه‌های اقتصادی، در عین این که بر مبنای منطق قیاسی توجیه پذیر است، با نتایج تحقیقات علمی نیز منطبق است و نتایج بسیاری از آن‌ها موید این است که سود گزارش شده حاوی اطلاعاتی است که با ارزش‌گذاری قیمت سهام شرکت‌ها مربوط است (ظریف فرد، ۱۳۷۸) .
یکی از اقلام با اهمیت صورت‌های مالی سود می‌باشد که از آن تعاریف متعددی ارائه شده است، از جمله این تعاریف به شرح زیر:
سود یا زیان خالص عبارت ‌است از تغییر در حقوق صاحبان سرمایه یعنی در خالص دارایی‌های یک واحد تجاری طی یک دوره مالی که از فعالیت‌های انتفاعی و مستمر واحد تجاری و عملیات فرعی، رویدادهای تصادفی و سایر عملیات، رویدادها و شرایط موثر بر واحد تجاری غیر از منبع صاحبان سرمایه ناشی شده، به دیگر سخن، سود یا زیان خالص فرایند کلیه تغییرات در حقوق صاحبان سرمایه طی یک دوره با استثنای تغییرات ناشی از سرمایه‌گذاری توسط صاحبان سرمایه و توزیع منابع بین آنان است (عالی‌ور، ۱۳۷۰).
هدف اولیه از گزارش سود، تأمین و ارائه اطلاعات مفید برای افرادی است که بیشترین علاقه را به گزارش‏های مالی دارند. اما تبیین هدف‏های مشخص‏تر نیز، برای درک بهتر گزارشگری سود ضرورت دارد. یکی از هدف‏های اساسی که با اهمیت‏ترین هدف از دیدگاه تمامی استفاده‏کنندگان گزارش‏های مالی محسوب می‏شود، ایجاد تمایز بین سرمایه‏گذاری و سود (منابع و جریان‏ها)، به عنوان بخشی از فرایند توصیفی حسابداری است. هدف‏های مشخص گزارش سود شامل موارد زیر است:
الف- استفاده از سود به عنوان معیاری برای اندازه‏گیری کارایی مدیریت.
ب- استفاده از مبالغ تاریخی سود برای پیش بینی آینده واحد انتفاعی و توزیع آتی سود سهام.
ج- استفاده از سود به عنوان معیاری برای اندازه‏گیری دستاوردها و همچنین نشانه‏ای از تصمیمات آتی مدیریت (هندریکسون و بردا^[۷]، ۱۹۹۴). تئوری، شیوه محاسبه و کاربرد سود همواره کانون توجه ادبیات اقتصاد، حسابداری و مالی قرار داشته است. در ادامه، مفهوم سود از هر دو دیدگاه اقتصادی و حسابداری مورد بحث واقع می‌شود.

۲-۲- سود اقتصادی و حسابداری

تعریف مفهوم اقتصادی سود عموماً به اقتصاددانی همچون هیکس (۱۹۳۹) نسبت داده می‌شود: هدف محاسبه سود در امور خاص این است که به مردم نشان دهیم چه مقدار آن‌ها می‌توانند مصرف کنند بدون آن که نیازمند شوند. به نظر می‌رسد سود یک فرد به عنوان حداکثر مقداری است که فرد می‌تواند در طول هفته مصرف کند و همچنان در پایان هفته به خوبی اول هفته که شروع کرده باشد. اگر چه تعریف هیکس بر سود فردی تاکید دارد، اما این مفهم می‌تواند به عنوان مبنایی برای تعیین سود تجاری با عوض کردن واژه‌ی مصرف کردن با توزیع کردن قرار گیرد. بنابراین، سود تجاری تغییر خالص دارایی‌ها در نتیجه فعالیت تجاری در طول دوره‌ی حسابداری خواهد بود. به عبارت دیگر، سود تجاری تغییر خالص دارایی‌ها به استثنای سرمایه‌گذاری‌های مالکان و توزیع سود بین آن‌ها است. لازم به ذکر است که این مفهوم تعیین سود از سود حسابداران با عنوان حفظ سرمایه نام گرفته است (کردستانی ۱۳۸۱). به طور کلی، از منظر اقتصادی سود به عنوان افزایش در رفاه تعبیر می‌شود. این تعریف از دیدگاه معنایی^[۸] دارای تفسیر پذیری بالایی بوده و به دیگر سخن از قابلیت فهم زیادی برخوردار است.
سود حسابداری به بیان ساده بدین گونه تعریف می‌شود: تفاوت بین درآمد تحقق یافته ناشی از معاملات دوره و بهای تاریخی منقضی شده مربوطه. این تعریف بیانگر این است که سود حسابداری دارای پنج ویژگی می‏باشد:
۱- سود حسابداری مبتنی بر معاملات واقعی است که شرکت آن‌ها را انجام داده است (سود حسابداری اصولاً از تفاوت درآمد فروش کالاها یا خدمات با هزینه‏ های لازم برای انجام دادن این فروش بدست می‏آید). بر حسب سنت، حرفه حسابداری برای محاسبه سود از روش معاملاتی استفاده کرده است. این معامله یا داد و ستد می‏تواند درون سازمان یا برون سازمان باشد. معاملات آشکار یا برون سازمانی، در نتیجه کالاها یا خدماتی که شرکت از سایر واحدها می‏خرد یا به آن‌هامی‌فروشد انجام می‌شود و معاملات پنهان (درون سازمانی) به سبب استفاده یا تخصیص دارایی‏ها در درون شرکت انجام می‌شوند. معاملات برون سازمانی از آن جهت آشکار هستند که بر یک سری مدارک عینی استوار هستند. معاملات درون سازمانی بدان سبب پنهان هستند که بر مبنای مدارکی قرار دارند که چندان عینی نمی‏باشند.
۲- سود حسابداری بر مبنای فرض دوره زمانی، به عنوان یک امر بدیهی قرار دارد و به عملکرد مالی شرکت در طی یک دوره زمانی مفروض یا مشخص اشاره دارد.
۳- سود حسابداری که بر مبنای اصل تحقق درآمد قرار دارد، ایجاب می‏کند که درآمد تعریف شود، آن‌را اندازه‏گیری و شناسایی (ثبت) نمود. به طور کلی، اصل تحقق درآمد معیار یا آزمونی است برای شناسایی (ثبت) درآمد و در نتیجه شناسایی (ثبت) سود.
۴- سود حسابداری ایجاب می‏کند که اصل بهای تاریخی به صورت دقیق رعایت شود. یک دارایی تا زمانی که فروش تحقق می‏یابد بر مبنای بهای تمام شده ثبت می‏شود و در آن زمان هر نوع تغییری در ارزش شناسایی می‏شود.
۵- سود حسابداری ایجاب می‏کند که درآمدهای تحقق یافته دوره، در رابطه با هزینه‏ های مربوط، متناسب یا ذی‏ربط مورد توجه قرار گیرند. از این رو سود حسابداری بر مبنای اصل تطابق قرار دارد (ریاحی بلکویی، ۱۳۸۱).

۲-۳- پیش‏بینی سود حسابداری

بسیاری از سرمایه‌گذاران، پیش‌بینی سود آتی را به عنوان عامل تعیین‌کننده در پیش‌بینی توزیع سود سهام آینده به کار می‌برند. بدیهی است که سود سهام مورد انتظار به نوبه خود نقش تعیین‌کننده‌ای در قیمت‌گذاری ارزش جاری سهام یا کل واحد تجاری دارد، از آنجا که پیش‌بینی سود برای سرمایه‌گذاران و تحلیل‌گران از اهمیت والایی برخوردار است.

۲-۴- پیش‏بینی سود

یکی از هدف‏های حسابداری و تهیه صورت‌های مالی، فراهم کردن اطلاعات سودمند به منظور تسهیل تصمیم‌گیری است. یکی از ویژگی‌های کیفی اطلاعات حسابداری، نیز سودمندی در پیش‌بینی است. معیار ارزش پیش‌بینی، احتمال وجود ارتباط بین رویدادهای اقتصادی مورد علاقه تصمیم‌گیرنده و متغیرهای پیش‌بینی کننده است. این مفهوم از مدل‌های ارزشیابی سرمایه‌گذاری استخراج شده است. اگر اطلاعات حسابداری برای تصمیم‌گیری سودمند باشد، باید امکان پیش‌بینی بعضی از رویدادهایی را فراهم کند که به عنوان داده‌های ورودی مدل‌های تصمیم‌گیری استفاده می‌شود. مدل‌های تصمیم‌گیری را می‌توان از طریق تئوری‌های توصیفی، واکنش سرمایه‌گذاران و بازار به اطلاعات حسابداری شناسایی کرد. حسابداری یکی از اطلاعات اصلی مورد استفاده در این مدل‌ها است (خالقی مقدم و رحمانی، ۱۳۸۲).
پیش‌بینی سود حسابداری و تغییرات آن به عنوان یک رویداد اقتصادی از دیرباز مورد علاقه سرمایه‌گذاران، مدیران، تحلیل‌گران مالی، پژوهشگران و اعتباردهندگان بوده است. این توجه ناشی از استفاده از سود در مدل‌های ارزیابی سهام، کمک به کارکرد کارایی بازار سرمایه، ارزیابی توان پرداخت، ارزیابی ریسک، ارزیابی عملکرد واحد اقتصادی و مباشرت مدیریت، ارزیابی نحوه انتخاب روش‌های حسابداری توسط مدیریت و استفاده از پیش‌بینی‌های سود در پژوهش‌های اقتصادی، مالی و حسابداری است (شریعت پناهی و قاسمی، ۱۳۸۴).
پیش‌بینی سود حسابداری، میزان رشد و تغییرهای آن مورد علاقه سرمایه‌گذاران، مدیران، تحلیل‌گران مالی، پژوهشگران و اعتباردهندگان است. این توجه به دلیل استفاده از سود در مدل ارزیابی سهام (ارتباط مفروض بین سود و جریان‌های نقدی)، کمک به کارکرد کارایی بازار سهام (ارتباط بین تغییرات سود و تغییرات قیمت سهام)، ارزیابی توان پرداخت (سود سهام، بهره و تعهدات)، ارزیابی عملکرد واحد اقتصادی و مباشرت مدیریت، ارزیابی نحوه انتخاب روش‌های حسابداری توسط مدیریت و استفاده از پیش‌بینی‌های سود در پژوهش‌های اقتصادی، مالی و حسابداری است (خالقی مقدم و رحمانی، ۱۳۸۲).
پیش‌بینی،عاملی کلیدی درتصمیم‌گیری‌ها‌ی اقتصادی است. سرمایه‌گذار‌ان،اعتباردهندگان،مدیریت ودیگراشخاص درتصمیم‌گیری‌های اقتصادی متکی به پیش‌بینی و انتظارات هستند. ازآنجایی که سرمایه‌گذاران وتحلیل‌گران مالی ازسودبه عنوان یکی از معیارهای اصلی برای ارزیابی شرکت‌هااستفاده می‌کنند،آنان تمایل به اندازه‌گیری میزان سودآوری آتی دارندتانسبت به نگهداری یافروش سهام خودتصمیم‌گیری کنند. آنان با پیش‌بینی سود،نسبت به وضعیتی که شرکت قضاوت می‌کنند. زیرادراصل تفاوت در این پیش‌بینی‌ها است که تخصیص منابع سرمایه به بخش‌هاوواحدهای مختلف تجاری را تعیین می‌کند. این موضوع برای سرمایه‌گذاران بالقوه نیزاهمیت دارد. آن‌ها باپیش‌بینی جریان‌های نقدی وسودهای آتی،نسبت به سرمایه‌گذاری وتخصیص منابع سرمایه خود اقدام می‌کنند. به طور کلی ارزش اطلاعات حسابداری با ارزش ومحتوای پیش‌بینی آن سنجیده می‌شود‌. ازاین‌روهرگونه پژوهش که توان حسابداری رابرای شناخت محتوای اطلاعات حسابداری،به ویژه ازنظرتوان پیش‌بینی افزایش دهد،به همان نسبت برای حسابداری مهم است وبه همین ترتیب برای زمینه‌های مربوط به حسابداری نظیرمدیریت امورمالی اهمیت دارد (علوی طبری و جلیلی، ۱۳۸۵).

۲-۵- سودمندی در پیش‌بینی

مفهوم سودمندی در پیش‌بینی، از مدل‌های ارزشیابی سرمایه‌گذاری نتیجه می‌شود که هیئت استانداردهای حسابداری مالی در بیانیه شماره یک مفاهیم حسابداری مالی آن را این‌چنین تعریف می‌کند: کیفیت اطلاعات که به استفاده‌ کنندگان کمک می‌کند. به صورت فزاینده، احتمال وقوع نتایج گذشته یا حال را برای پیش‌بینی به کار گیرند. هندریکسون وبردا (۱۹۹۴)، بر این باورند که اگر اطلاعات حسابداری برای تصمیم‌های سرمایه‌گذاری مربوط و مهم است، این اطلاعات باید در مدل‌های تصمیم‌گیری توسط سرمایه‌گذاران به‌کاربرده شود. بنابراین، این پرسش مطرح می‌شود که مدل‌های تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران کدام‌اند؟ برای پاسخ به این پرسش باید پژوهش‌های انجام می‌شد تا رفتار سرمایه‌گذاران نسبت به داده‌های حسابداری و همچنین مدل‌های تصمیم‌گیری مطالعه شود. این مطالعات در دو دسته پژوهش‌های حسابداری و همچنین نظریه‌های توصیفی رفتار سرمایه‌گذاران و عکس‌العمل بازار دنبال شد. اما مهم‌ترین مشکل این است که دانسته‌های سرمایه‌گذاران به اطلاعاتی محدود می‌شود که در اختیار آنان قرار می‌گیرد. به نظر می‌رسد تو نایی پیش‌بینی اطلاعات حسابداری، موضوع بسیاری از تصمیم‌های آتی و تدوین استانداردها باشد.

۲-۶- تعداد دفعات پیش‏بینی سود توسط مدیران

سودیکی ازاقلام مهم واصلی صورت‌های مالی است که توجه استفاده‌ کنندگان صورت‌های مالی رابه خودجلب می‏کند. سرمایه‏گذاران، اعتباردهندگان، مدیران، کارکنان، تحلیلگران، دولت و دیگر استفاده‏کنندگان صورت‏های مالی از سود به عنوان مبنایی جهت اتخاذ تصمیمات سرمایه‏گذاری، اعطای وام، سیاست پرداخت سود، ارزیابی شرکت‏ها، محاسبه مالیات و سایر تصمیمات مربوط به شرکت استفاده می‏کنند (مشایخ و شاهرخی، ۱۳۸۶).

فراوانی آمیزش جنسی ( تحت تاثیر عواملی مثل هنجارهای فرهنگی مربوط به رفتار جنسی)
خود داری غیر ارادی( مثل عقیمی موقت ، جدایی زوجین به علت کار یا جنگ )
ب : عوامل موثر بر قرار گرفتن در معرض حاملگی
بارآوری یا ناباروری حاصل از عوامل غیر ارادی ( مثلاً ناباروری حاصل از سوء تغذیه)
باروری و ناباروری حاصل از عوامل ارادی( مثل عقیمی داوطلبانه)
استفاده از وسایل جلوگیری از بارداری
ج : عوامل موثر بر وضع حمل موفقیت آمیز
مرگ و میر جنینی حاصل از عوامل ناخواسته ( مثل سقط جنین )
مرگ و میر جنینی حاصل از عوامل ارادی( مثل سقط عمدی)
در کشورهای کمتر توسعه یافته که وسایل جلوگیری از بارداری زیاد رایج نیست عواملی که موثر بر قرار گرفتن در معرض آمیزش جنسی هستند از اهمیت زیادی بر خوردارند . بویژه آن عواملی که بر سن ورود به ازدواج و نسبت افراد ازدواج کرده تاثیر می گذارد همچنین ناباروری موقت و خودداری ارادی نیز مهم می باشند . کوشش برای بالا بردن سن ازدواج می تواند در این کشورها نقش تعیین کننده ای در کاهش باروری داشته باشد . در کشورهای توسعه یافته تر عوامل موثر بر قرار گرفتن در معرض حاملگی ، بویژه استفاده از وسایل جلوگیری و عقیم سازی مهمتر می باشند اگر چه سقط خود به خودی و عمدی نیز از اهمیت نسبی بر خوردارند(منارد^[۱۶]،۱۸۳:۱۹۸۷) .
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

نمودار ۲-۲-چارچوب تحلیل دیویس و بلیک در زمینه تحلیل باروری.
محیط: تفاوتهای منطقه ای و جغرافیایی
ساخت اجتماعی اقتصادی، سطوح بهداشت، سطح توسعه،سطح آموزش
ویژگی های اجتماعی و زیستی : تغذیه و بهداشت ،مرگ و میر اطفال و کودکان
ویژگی های اجتماعی اقتصادی و فرهنگی :وضعیت مهاجرنی، مذهب ، قومیت و درآمد
نگرش ها نسبت به اندازه خانواده ، اندازه ایده ال خانواده ،ترجیح جنسی،هزینه و منافع فرزندان
آگاهی از نگرش نسبت به وسایل جلوگیری از بارداری
تعیین کننده های بلافصل از متغیرهای بینابینی
باروری
لوکاس و میر (۸۷:۱۳۸۱)
اشپینگلر: اشپینگلر^[۱۷](۱۹۶۶) طرح مفهومی دیگری برای تحلیل عوامل موثر بر تصمیم گیری برای داشتن فرزند ارائه کرد . وی تصمیم گیری برای داشتن یک فرزند اضافی را تابعی از سه متغیر نظام ترجیحات ، نظام قیمت ها و درآمد می داند . منظور از نظام ترجیحات ارزشی این است که یک زوج برای داشتن یک فرزند اضافی در مقایسه با ارزش سایر کالاها قابل مقایسه هستند . در نظام قیمت ها منظور هزینه داشتن یک فرزند اضافی در مقایسه با هزینه های دیگر کالاها ی قابل اکتساب است و شامل هزینه های مالی ، فرصت های زمانی و فعالیت ها می شود . منظور از درآمد نیز میزان زمان و انرژیی است که یک زوج برای پیگیری هدف های خود در زندگی در اختیار دارند . به نظر می رسد احتمال تصمیم گیری برای داشتن یک فرزند دیگر با ارزش نسبی فرزند و میزان منابع در اختیار برای دستیابی به اهداف رابطه ای مستقیم و با هزینه پیش بینی شده رابطه معکوس دارد . طرح اشپینگلر برای تحلیل تفاوتهای باروری و نیز تغییرات بلند مدت در باروری کاربردهای چشم گیری داشته است ( منصوریان و خوش نویس۱۳۳:۱۳۸۵) .
ریچارد استرلین : استرلین^[۱۸] و همکاران (۱۹۸۰)الگوی جدیدی به عنوان جایگزین مدل اشپینگلی پیشنهاد کردند . در مدل استرلین تجربه های دوران کودکی و نوجوانی استانداردهای ادراکی افراد و نیز ارزش هایی که تصمیم گیری برای باروری را هدایت می کنند و نیز محدودیت های حاکم بر رفتار را مشخص می سازند . مطابق مدل استرلین تغییرات ساختاری در اقتصاد ، افزایش تقاضا برای مهارت ها و تخصص ها ، میزان در دسترس بودن کالاهای مصرفی و مواد نظیر آن ارزش کودکان را در جامعه تغییر می دهد . همچنان که ملاحظه می شود در مدل استرلین ارزش ها بیرونی هستند و بنابراین امکان آن هست که میان نسل های متوالی ناهمگنی ارزشی بروز کند . شاید یک نارسایی آشکار برای مدل استرلین اتکای هر دو نظریه بر ارزشهای ابزاری می باشد . اما این نکته غیر قابل انکار است که این دو نظریه سهم مهمی در شناسایی قواعد حاکم بر رفتار باروری درون خانواده داشتند . با وجود این به نظر می رسد که اگر چه بعضی از رفتارها تنها با اتکا بر ارزشهای ابزاری قابل تبیین است، اما همه رفتارها در این چارچوب محدود قابل تبیین نیستند . بعضی از اقتصاد دانان پذیرفته اند که بخشی از ناکامی بسیاری از الگوهای تجربی در چارچوب رویکرد انتخاب عقلانی ، متأثر از غفلت این دیدگاه از ارزش های اساسی و نقش آنها در شکل دهی به رفتار است( اوچس و روت^[۱۹]، ۳۵۸:۱۹۸۹) .
نظریه درآمد نسبی ریچارد استرلین : این نظریه بر مبنای این اصل استوار است که نرخ موالید ، لزوماً انعکاسی از سطوح دارایی اقتصادی نیست بلکه به سطوحی مربوط است که شخص به آن عادت کرده است . استرلین چنین می انگارد که آن استاندارد زندگی که فرد در اواخر کودکی تجربه کرده است ، مبنایی است که بر اساس آن فرصتهای خود را به عنوان یک بزرگسال ارزیابی می کند . اگر فرد به سادگی بتواند درآمدش را به عنوان یک بزرگسال در ارتباط با سطح اواخر دوره کودکی ، افزایش دهد ، بنابر این علاقه مند به ازدواج سریع و داشتن چند فرزند خواهد بود . استرلین می پرسد چه عواملی باعث می شود که افراد در موقعیتی که بزرگسالی را آغاز می کنند از مزایایی بهره مند بوده یا فاقد این مزایا باشند؟ او پاسخ این سؤال را در رابطه بین چرخه های شغلی و واکنش های جمعیتی به این چرخه ها ، جست و جو می کند در جامعه ای که دولت محدودیتی ایجاد نمی کند ، مشاغل با مدت طولانی ( ۱۵ سال ) احتمالاً مشوق افراد در مهاجرت به داخل ، ازدواج و بچه دار شدن است . این احتمال در این حالت به متغیر جمعیتی دیگر یعنی ساخت سنی بستگی دارد. اگر نسبت افراد جوان در جامعه کم باشد ، رقابت شغلی سختی در جریان خواهد بود و ابقاء سطح زندگی برای افراد مشکل خواهد بود در نتیجه آنها کمتر ازدواج خواهند کرد . کم و زیاد بودن نسبت جوانان ، حاصل نوسانات نرخ موالید است که این خود تحت تأثیر الگوی ازدواج افراد و بچه دار شدن آنها قرار دارد.
بنابر این استرلین مدلی از جامعه ارائه می دهد که در آن تغییر جمعیتی و تغییر اقتصادی رابطه ای دو سویه دارند. تغییر اقتصادی موجب تغییر جمعیتی و تغییر جمعیتی به نوبه خود موجب تغییر اقتصادی می شود که این مدل، نوعی یکسو نگری در مورد طبقه متوسط دارد. بطوریکه وضعیت افراد پایین نردبان اقتصادی که محرومیت نسبی در مورد آنها کاربردی ندارد ، مشخص نیست . محرومیت نسبی بدان علت برای آنها بی معنی است که این طبقه تا کنون دارایی کمی داشته اند . میل^[۲۰] (۱۸۴۸) در این مورد معتقد است که استرلین از اهمیت طبقه اجتماعی ، به عنوان عمل مستقل در رفتار جمعیتی ، غفلت ورزیده است . فرضیه استرلین مستقیماً قابل تحقیق است اما فقدان حمایت تجربی از آن ممکن است مربوط به این حقیقت باشد که یک سنگ بنایی برای یک تئوری است تا یک ساختمان تئوری . ایده چرخه بازخورد جمعیتی که محور تفکر استرلین است ضروری بوده و او تأکید می کند که اندازه کوهولت نسبی ، عاملی است که ممکن است در بعضی از انواع تغییرات اجتماعی اثر بگذارد . این که چرخه ها بتوانند نوسانات باروری را تبیین کنند معلوم و مشخص نیست .(ویکز،۸۳:۱۹۹۲).
نظریه انسلی کول^[۲۱] : کول از نظریه پردازان جمعیتی است که سه شرط اولیه را برای کاهش باروری لازم می داند :
قبول و انتخاب عقلانی به عنوان یک عنصر متغیر در کاهش باروری
درک امتیازات کاهش باروری
کسب آگاهی و مهارت در استفاده از وسایل و تکنیک های باروری.
شرط اول و دوم ، در ارتباط با شیوه ای است که فرد زندگی را درک می کند . در ابتدا گمان بر این بود که انتقال جمعیت ، به علت توسعه اقتصادی و اجتماعی است و عامل فرهنگ در نظریه سنتی انتقال جمعیت مطرح نبود . با مطالعات متعددی که در کشورها تحت عنوان بازنگری نظریه انتقال جمعیت صورت گرفت مسلم شد که ارزش ها و هنجارهای فرهنگی سهم بسزایی در انتقال جمعیت در کشورها دارند . فرهنگ می تواند به عنوان عامل تعیین کننده و هدایت کننده انتقال جمعیت محسوب شود. در نتیجه برنامه های تنظیم خانواده زمانی موفق است که بر موانع فرهنگی غالب شود . گذار دموگرافیک، مدلی کلی لست که تکامل سطح باروری و مرگ و میر را در طول زمان نشان می دهد و بر اساس این مدل روابطی به شرح ذیل می تواند استخراج شود:
شهری شدن به تغییرات ساختار خانواده منجر می شود که نهایتاً کاهش بعد خانواده و تبدیل آن به خانواده هسته ای را در پی دارد .
شهری شدن ، زنان را به کار در بیرون از منزل فرا می خواند و این شدیداً بر فرزند آوری آنان تأثیر می گذارد .
مهاجرت رابطه ای مستقیم با فرصتهای شغلی را دارد و فرصت های شغلی عمدتاً با صنعتی شدن همراه است که نشانه توسعه اقتصادی و اجتماعی است ( زندی مهر، ۳۰:۱۳۷۹) .
با توجه به اینکه فرزندآوری به عنوان متغییر وابسته با تئوریهای متعددی ذکر شد الزامامتغییرهای مستقلی نیز مورد توجه هستند که پیرامون آنها تئوری پردازی شده است . زیرا برخی از متغییرها قاعدتا ممکن است اثرگذاری بیشتری بر متغییر وابسته داشته باشند و این متغییرها شامل دینداری ، مشارکت اجتماعی ، تقدیرگرایی ، جامعه پذیری جنسیتی و… لذا در این قسمت به تئوریهای مرتبط با متغییرها ی مستقل در حد نیاز اشاره می شود .
مذهب و باروری:
دین و مذهب از نظر بسیاری از جامعه شناسان در پدیده فرزندآوری نقش اساسی بازی می کند . زیرا بسیاری از کشورهای جهان سوم با توجه به انفجار جمعیت به سختی توان کنترل جمعیت را داشتند و نقش علمای ادیان در هر کشوری به فراخور مهم ارزیابی می شد و این پدیده جمعیت شناسان را نیز به خود مشغول داشته است . هر چند برخی از اندیشمندان متغییر دینداری را به عنوان عامل متاثر از متغییرهای دیگر لحاظ می کنند اما در اینجا توجه به ارتباط دین با گرایش به فرزندآوری ضرورت می یابد .
دیویس و بلیک^[۲۲] (۱۹۵۶) و فریدمن^[۲۳] (۱۹۶۷) عوامل تعیین کننده وسیعی در زمینه باروری مطرح کرده اند . بر اساس چهار چوب ارائه شده توسط دیویس و بلیک ، باروری در وهله اول از متغیرهای بینابینی (سن در اولین ازدواج، استفاده از وسایل جلوگیری از حامگی، میزانهای مرگ و میر جنینی ) متاثر می شود و چنین فرض می شود که فاکتورهای محیطی ، اقتصادی – اجتماعی و ساختاری از طریق این متغیرها بر باروری تاثیر می گذارند (لوکاس و میر^[۲۴]،۱۱۶:۱۳۸۱) . مذهب فاکتوری است که در محدوده تعیین کننده هایی قرار می گیرد که به عنوان ساختار اقتصادی – اجتماعی شناخته می شود . وابستگی های مذهبی از طریق هنجارهای مرتبط به اندازه خانواده ، تعداد فرزندان ، سن ازدواج و هنجارهایی که در مورد متغیرهای بینابینی وجود دارد عمل می کند و تاثیر می گذارند ( چمی^[۲۵]،۳:۱۹۸۱) .
در مورد چگونگی تعیین مذهب و تفاوتهای باروری سه فرضیه که شامل ویژگی ها و خصایص مهم ، الهیات ویژه شده و فرضیه موقعیت گروه اقلیت ( لوکاس و میر ،۱۱۸:۱۳۸۱) مطرح میشود .
فرضیه ویژگی ها و خصایص، اختلاف الگوهای باروری را بر اساس تفاوتهایی که در ترکیب اقتصادی و اجتماعی جماعت اکثریت و اقلیت وجود دارد تبیین می کند . این فرضیه تفاوت های باروری را ناشی از تفاوت هایی می داند که در ویژگی ها و خصایص اقتصادی و اجتماعی ، با گرایش مذهبی مختلف نهفته است . بر این اساس مذهب بالذات تاثیر گذار نمی باشد بلکه این ویژگی ها و خصایص اقتصادی و اجتماعی گروه های مذهبی است که بر باروری تاثیر می گذارد( بونگارت و بورو جیت^[۲۶] ۴۱۱:۲۰۰۵. به نقل از چمی، ۱۹۷۷) .
فرضیه ویژگی ها و خصایص تاثیر مذهب بر باروری را یک تاثیر کاذب و دروغین می داند و باروری بالای گروه های مذهبی بوسیله مشخصه های اقتصادی و اجتماعی مصاحبه می شود . با این وجود کنترل متغیرهایی همچون آموزش ، درآمد، شغل، محل زندگی و …. می تواند نقش واقعی مذهب را آشکار کند . گلدشایدر بیان می کند که تاثیر تفاوتهای مذهبی در باروری با وجود اینکه گروه ها از لحاظ متغیرهای اقتصادی و اجتماعی مشابه همدیگر هستند ناپدید نخواهد شد ( مک کویلان ^[۲۷].۲۰۰۶ ) .
پترسون چنین توصیف می کند که فرایند مدرنیزاسیون همواره با رشد مناطق شهری و طبقات اجتماعی در شهرها نمود پیدا می کند . از عوامل و نتایج دیگری که در این فرایند چهره می شوند می توان به سکولاریزه یا دنیوی شدن دین اشاره کرد . با دنیوی شدن دین تفاوتهای مذهبی به اندازه بسیار زیادی به هم شبیه می شوند و بر این اساس تاثیرات مذهب بر باروری در غرب که مدرنیزاسیون رشد زیادی داشته نزدیک به صفر شده است . اما در مورد تاثیرات مذهب بر باروری آنچه به نظر می رسد این واقعیت است که اعضاء هر فرقه و گروه در جایگاه ویژه ای از ساختار اجتماعی متمرکز می شوند که بر اساس شغل ، تحصیل ، درآمد یا هر شاخص دیگری معرفی می شوند ( پترسون^[۲۸]، ۳۸:۱۹۶۹. به نقل از چمی ۱۴:۱۹۸۱) . بنابراین با این مساله که باروری به عنوان یک رفتار ویژه بر اساس هنجارها و ارزشهای خرده گروه اظهار می شود مخالفت می کند (بین و مارکو ۱۹۴:۱۹۷۸) .
گلدشایدر در مورد این پرسش که آیا زمانی که ما گروه ها را ا از لحاظ وضعیت متفاوت اجتماعی- اقتصادی مشخص کردیم همبستگی بین وابستگی مذهبی و باروری باقی می ماند ؟ پیشنهاد می کند که جمعیت شناسان می بایست از دومین رویکرد بنام الهیات ویژه شده استفاده نمایند ( مک کویلان ،۲۰۰۴ ) . در این فرضیه چنین استدلال می شود که باروری متفاوت گروه های مذهبی دلالت بر متفاوت بودن آموزه های کلیسا دارد . آن دسته از گروه ها ی مذهبی که دارای آموزه هایی در زمینه عدم استفاده از وسایل جلوگیری از حاملگی ، ممنوع و حرام بودن سقط جنین هستند و از طرفی داشتن فرزند زیاد را ارزش می داند باروری بالاتری نسبت به گروه هایی که استفاده از وسایل جلوگیری از بارداری را برای پیروان خود مجاز می شمارند ، دارند( چمی ۵:۱۹۶۱) .
با فرض الهیات ویژه شده تاثیر گذاری بر باروری جزء لاینفک مذهب به شمار می رود . می توان با نادیده گرفتن فاکتورها و عوامل اقتصادی و اجتماعی به تاثیر گذاری مذهب بر باروری پی برد ( باهاگات^[۲۹] و دیگران ۴۱۱:۲۰۰۵) . از آنجا که گلد شایدر فرضیه اول و دوم را انحصاری نمی داند ، پس با این وجود استراتژی تحلیل می بایست با کنترل ویژگی های اقتصادی – اجتماعی شروع شود و اگر تفاوتهای باروری پایدار بودند اهمیت ایدئولوژیهای مذهبی مورد ارزیابی قرار گیرند ( لوکاس و میر ۱۱۸:۱۳۸۱) . هرچند فرض دیگر که از آن به منظور تبیین باروری گروه های قومی و مذهبی استفاده می شود فرضیه گروه اقلیت است . اما پایگاه گروه اقلیت ممکن است نقش بسیار مهمی در شکل دهی به الگوهای جمعیتی یک گروه مذهبی یا قومی ایفا کند (مک کویلان ، ۲۰۰۴) .
به هرحال دینداری نه تنها بر فرزندآوری بلکه بر ساختارهای فرهنگی ، اقتصادی و اجتماعی اثر گذار می باشد . بنابراین به عنوان متغییر قابل تامل در فرزندآوری مورد توجه است . بسیاری در ارتباط با دینداری تئوریهای مختلفی ارائه کرده اند اما در اینجا به دلیل اینکه ابعاد خاصی مد نظر می باشد ترجیحا از مدل دینداری کلارک و استارک بهره گرفته شده است .
مدل دینداری کلارک و استارک : سر آغاز ظهور دیدگاه های مبتنی بر چند بعدی بودن دینداری ، در اوایل دهه ۱۹۶۰ است . دهه ی ۱۹۷۰ مطالعات سنجش دینداری دستخوش تغییراتی شد که روش ها و تکنیک های جدیدی در این گونه مطالعات بکارگرفته شد . در این دهه دینداری یا اهتمام دینی به اعتقاد و رفتارهای انسان که در ارتباط با ماوراء الطبیعه و ارزش های غایی قادر است ، اطلاق می شود . در این زمان ، دینداری شامل اعتقادات و رفتارهای نهادینه و غیر نهادینه است که فرقه های وابسته به کلیسا یا مستقل از کلیسا را در بر می گیرد( رووف^[۳۰] ،۱۷:۱۹۷۹) .
چارلز گلارک^[۳۱] طی دو دهه ۶۰-۵۰ میلادی درتلاش برای فهم و تبیین دین در امریکا بود و وی بحث ابعاد التزام دینی را در این کشور زنده کرد. وی با همکاری رانی استارک در سال ۱۹۶۵ به شرح و بسط مدل جدیدی از دینداری پرداخته است . هدف اصلی آنها ، عموما درک شیوه های مختلفی بود که مردم با توسل به آن ، خود را مذهبی تلقی می کردند . گلارک و استارک عقیده داشتند که به رغم آنکه ادیان جهانی، در جزئیات بسیار متفاوتند ، دارای حوزه های کلی هستند که دینداری در آن حوزه ها یا به عبارت بهتر ابعاد ، جلوه گر می شود .آن‌ ها برای دینداری چهار بعد اصلی «باور»، «عمل»، «تجربه»، «دانش یا معرفت» را تحت عنوان ابعاد عمومی التزام دینی مطرح کرده‌اند . این ابعاد چهارگانه در سطح مقیاس‌های اولیه به پنج شاخص یا مقیاس تقسیم شده‌اند که افزایش آن ناشی از تفکیک بُعد عمل به دو بعد شاخص «اهتمام مناسکی» و «عبادی» است . در مقیاس ثانویه، شاخص‌ها در نهایت به ۸ عدد افزایش یافته است ، که شاخص‌های ناظر به روابط اجتماعی دینداران هم به آن اضافه شده است ( بوورول ^[۳۲]، ۳۳:۱۹۹۹) .
نظر به این‌که ابعاد دینداری مورد نظر «گلارک» و «استارک» با نام‌های مختلف ولی محتوای یکسان، مورد استفاده مدل‌های بعدی قرار گرفته است، تشریح یکایک ابعاد ضروی است .
مدل دینداری گلاک و استارک

تجزیه و تحلیل­های جمعیت­شناختی نشان می­دهد که کشور ایران پس از تجربه­ کاهش باروری، وارد مرحله­ جدیدی از تغییرات جمعیتی شده است. مشخصه­ی اصلی این دوره­ جدید تحولات جمعیتی نه تنها افزایش جمعیت نیست، بلکه کاهش مداوم و مستمر باروری کمتر از حد جانشینی در درجه­ اول و سپس منفی شدن رشد سالانه­ی جمعیت است که به مسائل مهم جمعیتی تبدیل خواهند شد. این باروری زیر سطح جانشینی اگر در طول زمان مداوم و پایدار باشد موجب بروز برخی چالش­های عمده برای کشور خواهد شد (مشفق و حسینی، ۱۳۹۱).

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

جدول ۱-۱ تحولات شاخص‌های باروری و خانوار در ایران را بین سال‌های ۱۳۹۰- ۱۳۵۵ نشان می‌دهد. براساس یافته‌های جدول، میزان خام موالید از ۸/۴۱ در سال ۱۳۵۵ به ۴/۱۸ در سال ۱۳۹۰ کاهش یافته است. میزان باروری کل از ۰۸/۶ در سال ۱۳۵۵ به ۷/۱ در سال ۱۳۹۰ رسیده است. اندازه­ خانوارها از پنج در سال ۱۳۵۵ به ۵/۳ در سال ۱۳۹۰ کاهش یافته است. همچنان‌که یافته‌ها نشان می‌دهد، طی ۳۵ سال گذشته شاهد کاهش میزان باروری و کوچک شدن اندازه­ خانواده‌ها هستیم.
جدول ۱-۱ تحولات شاخص­ های باروری و خانوار در ایران (۱۳۹۰-۱۳۵۵)

سال

میزان خام موالید

میزان باروری کل

بعد خانوار

۱۳۵۵

۸/۴۱

۰۸/۶

۰/۵

۱۳۶۵

۳/۴۳

۲۳/۶

۱/۵

۱۳۷۵

۶/۲۲

۵۲/۲

۸/۴

۱۳۸۵

۸/۱۷

۸/۱

۰/۴

۱۳۹۰

۴/۱۸

۷/۱

۵/۳

منبع: (حسینی، ۱۳۸۱؛ عباسی شوازی، ۱۳۷۹؛ مرکز آمار ایران، سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰-۱۳۳۵)
استمرار باروری پایین برای هیچ جمعیتی مطلوب نیست. با توجه به پیامدهای استمرار باروری زیر سطح جایگزینی، اتخاذ برنامه­هایی برای جلوگیری از استمرار کاهش باروری و افزایش آن، دست­کم تا سطح جایگزینی، ضروری می­نماید. هر­گونه سیاست­گذاری در راستای افزایش و یا جلوگیری از کاهش بیشتر باروری، مستلزم آگاهی و شناخت عوامل، شرایط و زمینه ­های باروری پایین است. شواهد نشان می­دهد که در بستر تحولات بسیاری که جامعه­ ایران طی دهه­های گذشته به ویژه بعد از انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی تجربه کرده است، برخی از الگوهای تاریخی حاکم بر خانواده و به تبع آن نگرش­ها، رفتار و ایده­آل­های باروری دستخوش تغییر شده است.
بر­اساس مطالعه­های صورت­ گرفته، تغییر در ایستارهای مربوط به زندگی خانوادگی نقش تعیین­کننده در روندهای جمعیت­شناختی داشته است (عباسی شوازی و عسکری ندوشن، ۱۳۸۴). بنابراین بررسی ایده­آل­های باروری یکی از موضوعاتی است که برای شناخت عوامل مؤثر بر کاهش مستمر باروری در ایران اهمیت دارد.
۱-۲- بیان مسأله
انتشار نتایج اولیه­ سرشماری ۱۳۹۰ کل کشور، که نرخ رشد جمعیت ایران را ۳/۱ محاسبه کرده است، موجب اظهارنظرها و ابراز نگرانی­هایی درباره آینده­ی جمعیت کشور شد (سروش و بحرانی، ۱۳۹۲). رشد جمعیت، حاصل سه عامل مهم جمعیت‌­شناختی است که تحت عنوان حرکات جمعیتی بررسی می­شوند: باروری^[۴]، مرگ و میر^[۵] و مهاجرت^[۶] (شهبازی، ۱۳۷۷). امروزه با توجه به موفقیت­های جامعه­ بشری در زمینه­ کنترل قابل ملاحظه­ی عوامل مرگ و میر و هم چنین سیاست­های جمعیتی در خصوص کنترل و نظارت بر فرایند مهاجرت، تغییرات جمعیتی بیشتر تحت تأثیر سطح باروری است (فروتن، ۱۳۸۸). طی سه دهه گذشته، باروری در ایران به طرز چشمگیری کاهش پیدا کرد. این وضعیت سبب شد تا ایران طی سال­های ۲۰۰۶-۲۰۰۳ به جرگه‌ی کشورهایی بپیوندد که دارای باروری در سطح یا زیر سطح جایگزینی بودند ‌(اداره‌ی مدارک جمعیت^[۷]، ۲۰۰۶). میزان باروری در ایران از ۷ فرزند برای هر زن در سال ۱۳۵۷ به ۸۵/۱ فرزند برای هر زن در سال ۱۳۸۵ کاهش یافت. این بزرگ‌ترین و سریع‌ترین کاهش میزان باروری است که تا به حال در جهان به ثبت رسیده است ‌‌(عباسی شوازی و همکاران، ۲۰۰۹).
هر چند تحولات باروری تا اندازه­ای تحت تأثیر شرایط سیاسی- اجتماعی قبل و بعد از انقلاب بوده است، اما شواهد نشان می­دهد که تحولات باروری از تغییر سیاست­های جمعیتی مستقل بوده است (عباسی شوازی و علی­مندگاری، ۱۳۸۹). دلایل متعددی برای تبیین انتقال باروری ایران بیان شده است: کاهش مرگ ­و میر کودکان، افزایش شهرنشینی، توسعه و بهبود نظام شبکه­ بهداشتی- درمانی، توسعه روستاها، استقرار مجدد برنامه ­های تنظیم خانواده در سال ۱۳۶۹، افزایش سواد و تحصیلات به ویژه سواد دختران، کاهش تعداد فرزندان دلخواه و در نهایت بهبود موقعیت و پایگاه نسبی زنان از این موارد هستند (عباسی شوازی، ۲۰۰۰؛ عباسی شوازی، ۲۰۰۲؛ آقاجانیان، ۱۹۹۲؛ میرزایی، ۲۰۰۵؛ آقاجانیان و مهریار، ۱۹۹۹).
فرایند گذار باروری^[۸] در ایران، متناسب با تحولاتی بوده است که در ابعاد مختلف اقتصادی و اجتماعی و نیز برخی از ابعاد سنتی خانواده به وقوع پیوسته و به تغییراتی در ایستارهای مرتبط با ازدواج و فرزندآوری و در نهایت رفتار و ایده‌آل‌های باروری منجر شده است ‌(حسینی و عباسی شوازی، ۱۳۸۸). کاهش تمایلات باروری و تغییر در رفتار و ایده‌آل‌های باروری زنان، علاوه بر تأثیر قاطعی که بر میزان رشد جمعیت دارد بر ترکیب و ساختار جمعیت نیز تأثیر خواهد داشت. کاهش مستمر زاد و ولد و انتقال از باروری طبیعی به باروری کنترل شده، به تدریج ساختار سنی جمعیت را از وضعیت جوانی، خارج و به طرف سالخوردگی سوق می‌دهد ‌(زنجانی، ۱۳۸۳). با این وصف به نظر می‌رسد مشکل کنونی کشور، نه کاهش رشد جمعیت، بلکه دغدغه‌ی مهم، تغییر در ایده‌آل‌ها، تمایلات و رفتار باروری زنان است. با توجه به تغییرات باروری در طول سه دهه گذشته در ایران، لازم است عواملی که رفتار، ایده‌آل‌ها و تمایلات زنان را برای داشتن فرزند تحت تأثیر قرار می‌دهد، شناسایی و آن­ها را مبنای سیاست­گذاری جمعیتی قرار داد (حسینی و بگی، ۱۳۹۱). هر پدر و مادری دارای باورها و ایده‌آل‌هایی درباره‌ی بعد خانواده و حتی شمار فرزندان دختر یا پسری است که می‌خواهند داشته باشند. با توجه به اینکه اندازه‌ی ایده‌آل و مورد دلخواه خانواده نزد زوجین تأثیری تعیین کننده بر باروری خواهد داشت، در مطالعه‌ی حاضر در پی آن هستیم تا ایده‌آل‌های باروری و عوامل مؤثر بر آن را در بین زنان ۴۹-۱۵ ساله‌ی شهرستان مهر مورد بررسی قرار دهیم.

یکی از وظایف مهم جامعه، تعلیم و تربیت افراد برای ورود به دوره تأهل است. جامعه می تواند با ایجاد کلاس های آموزشی و فرهنگی در مدارس یا مراکز عمومی جهت تشکیل زندگی پر از مهر و صفا و آرامش بکوشد و افراد را قبل از تشکیل خانواده با خصوصیات و نیازهای جنس مخالف خود آشنا سازد و در مقابل نیازها و تکالیف مخصوص به خود را شناخته و در صورت بروز مشکلات زندگی، قدرت تحلیل و رفع آن ها را داشته باشند.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲-۴-۴-در نظر گرفتن استقلال اقتصادی برای زنان خانه دار بیوه یا سرپرست خانوار
اگر در خانواده ای مرد در قید حیات نیست یا با تلاش شبانه روزی، قادر به تأمین امکانات لازم و ضروری نمی باشد یا به علت بیماری قدرت رفع نیازهای خانواده خود را ندارد، دولت باید کمبود او را جبران نماید و حقوقی برای همسران این افراد در نظر گیرد.
۲-۴-۵-ایجاد امنیت اجتماعی برای زنان
امنیت اجتماعی حاصل دو فرایند اخلاق و قوانین است. جامعه اسلامی موظف است در چارچوب قوانین و موازین اسلامی امنیت اجتماعی را فراهم نموده و حضور راحت زنان در عرصه کار و فعالیت را تضمین نماید.
۲-۴-۶-ایجاد حق مالکیت و تصرف در دارائی های شخصی
جامعه لازم است بر طبق دستور قرآن کریم«. . وَ لِلنِّسَاءِ نَصِیبٌ ممَِّّا اکْتَسَبن‏. .»^[۸۵۵] زمینه ساز مالکیت و بهره گیری بانوان از مایملکشان باشد.
۲-۴-۷-همکاری در ایجاد فرصت های شغلی برای زنان
جامعه می باید بکوشد تا با ایجاد مشاغل نیمه وقت، هم به بهره برداری از نیروی زنان بپردازد، و هم به وظیفه اصلی آن ها که مدیریت خانه و تربیت فرزندان است صدمه ای وارد نسازد،^[۸۵۶] به طوری که قوا و نیروی آن ها در انجام فعالیت های اجتماعی از بین نرفته بلکه انرژی و نشاطی مضاعف برای او ایجاد نماید تا مایه سرور و آرامش خانواده «. .وَ جَعَلَ مِنهَْا زَوْجَهَا لِیَسْکُنَ إِلَیهَْا. . »^[۸۵۷]باشد.
۲-۴-۸-همکاری در ایجاد مشاغل متناسب با نقش اصلی زنان
نقش انسان ساز و حضور مستقیم زن در فعالیتهای توسعه ای اعم از اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی بنابر هویت انسانی او و به عنوان نیمی از منابع انسانی جامعه حائز اهمیت است و از آنجا که حیثیت فرهنگی و تربیتی جامعه در دستان اوست، باید ملاحظات خاصی برای او در نظر گرفت. بی تردید حضور و مشارکت زن نباید در تعارض با نقش او در خانواده قرار گیرد و جامعه موظف است زنان را در ایفای نقش اصلی حمایت نماید و مشاغلی متناسب با نقش اصلی او در نظر گیرد و از سوق دادن آن ها به سوی فعالیت های متضاد و مقابل با نقش اصلی او بپرهیزد و آن حرفه ها را ارزشمند جلوه ننماید.
۲-۴-۹-همکاری در ایجاد مشاغل متناسب با ویژگی زنان
فرهنگ و ارزش گذاری جامعه باید به سمتی سوق داده شود که در آن مشاغل متناسب با توانایی و ویژگی های جنسیتی انتخاب شود. بدین روی جامعه موظف است به وضعیت روحی و جسمی افراد در انجام مشاغل دقت وافی نماید تا تعارضی میان فعالیت ها و مسئولیت ها با توانایی ها و خصوصیات افراد ایجاد نگردد.
۲-۴-۱۰-بر قراری دستمزد عادلانه
توجه به این امر، که فعالیت زنان در داخل و خارج از خانه در پیشرفت اقتصادی جامعه بسیار مؤثر است. در حالی که آن ها نیمی از جمعیت بالغ و یک سوم نیروی کار رسمی کشورها را تشکیل داده و تقریباً دو سوم از کل ساعات کار را انجام می دهند، ولی فقط یک دهم از در آمد جهانی را دریافت می دارند و مالک یک درصد از دارایی های جهان هستند.^[۸۵۸]این تقسیم ناعادلانه موجب نارضایتی و دلسردی آنان می گردد. بنابراین جامعه موظف است با برقراری دستمزد عادلانه بین افراد نشاط کاری ایجاد نماید.
۲-۴-۱۱-تأمین آینده و پیش بینی پوشش حمایتی از بانوان خانه دار
زنان همانند سایر افراد نیازمند بیمه درمانی، بیمه ناتوانی، ‌بیمه بیکاری . . . هستند. آنان در تمام مراحل زندگی بدون حمایت قانونی رها شده اند و تحت پوشش هیچ مرجع حمایتی قرار ندارند. بنابراین اجتماع موظف است قوانینی برای حمایت و تأمین رفاه آن ها بوجود آورد تا خانه داری به عنوان یک شغل محسوب گردد و تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی آینده جسمانی و روانی آن ها را تضمین گردد.
۲-۴-۱۲-ایجاد حقوق سیاسی
اسلام زن را به عنوان عضو مؤثر جامعه در همه امور مهم و سرنوشت ساز پذیرفته است. بنابراین حضور او در زمینه های سیاسی امری موجه و ضروری می باشد. از جمله موارد حضور زنان در تصمیم گیری های سیاسی می توان به بیعت عقبه ثانی اشاره نمود که پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله این حق سیاسی را برای بانوان ایجاد نمود و الگویی جهت حضور آن ها در فعالیت های سیاسی قرار دادند.
۲-۴-۱۳-اطلاع رسانی به جامعه در معرفی حقوق زنان
در برخی از جوامع برای جنس مؤنث هیچگونه حقوق طبیعی قائل نیستند و او را صرفاً ابزاری برای تمتع هرچه بیشتر می پندارند. این نوع نگرش واقع بینانه ای نیست و مخالف جایگاه والای زن می باشد. بنابراین جوامع باید حقوق زن را در این مورد با اطلاع رسانی صحیح و دقیق به گوش همگان برسانند.
۲-۴-۱۴-اطلاع رسانی زنان از حقوق خویش
آن گاه که جامعه بانوان را از حقوق خویش مطلع ساخت آن ها می توانند بر اساس این حقوق آینده خود را بسازند و به عنوان ضمانت اجرایی در هنگام عقد ازدواج به آن تأکید نمایند.
۲-۴-۱۵-آموزش بهره بری از آزادی
تمامی افراد جامعه در نحوه صحیح بهره بری از آزادی فردی بدون تجاوز به حقوق دیگران باید تعلیم بگیرند و آن را رعایت نمایند.
با توجه به مطالب ذکر شده اسلام با ژرف اندیشی متناسب با فطرت افراد حقوقی را در ارکان مختلف جوامع و خانواده ها حاکم نموده است و وظایفی را از آن ها خواستار گردیده که رعایت تمام آن نکات زمینه فلاح و رستگاری افراد را بدنبال دارد و راه های صحیح پرورش و تربیت نیروهای انسانی را مهیا می سازد. به امید روزی که با اجرای صحیح و کامل قوانین و مقررات الهی بتوان مجری خوبی برای احکام آن بود و دین مبین اسلام را به تمام نقاط جهان صادر نمود
بخش سوم
جایگاه متعادل اخلاقی، عملی و حقوقی زن و مرد
مقدمه بخش:
هویت انسانی، ابزار مشترک، یکسانی زمینه رشد و تکامل در زن و مرد و عدم برتری آن ها از جنبه خلقت و آفرینش، زمینه ساز دریافت ارزش های اخلاقی یکسان گردید تا آن ها همزمان با کسب این صفات، نیروهای بالقوه خود را به فعلیت رسانند و در مسیر تکاملی با حفظ و احترام به هویت جنسی، گام های بلند بردارند و با اعمال و رفتار خویش، خصوصیات و ویژگی های انسانی کسب نمایند و درقبال جایگاه متعادل و انجام تکالیف و مسئولیت های متعادل با وجود امکانات برابر، جامعه حقوقی متعادل برای آن ها در نظر گیرد.
۱-جایگاه متعادل اخلاقی
انسان موجودی مختار و آزاد آفریده شد تا با ترجیح و تعیین گزینه های اخلاقی کمالات و ارزش های انسانی را کسب نموده، زمینه ساز رشد و تعالی همه افراد جامعه گردد. بدین روی زن و مرد با آزادی کامل می توانند خیر یا شر را انتخاب نمایند « وَ نَفْسٍ وَ مَا سَوَّئهَافَأَلهَْمَهَا فجُُورَهَا وَ تَقْوَئهَا »^[۸۵۹]و به بالاترین مراحل، عروج کنند و به کمالات و قرب الهی دست یابند یا به پست ترین مراحل حیوانی نائل گردند. برخی از این صفات عمومی ارزشمند عبارتند از:
۱-۱-تقوی^[۸۶۰]
مردم از این جهت که مردمند همه با هم برابرند، و هیچ اختلاف و فضیلتى در بین آنان نیست، و کسى بر دیگرى برترى ندارد، و اختلافى که در خلقت آنان دیده مى‏شود که شعبه شعبه و قبیله قبیله هستند تنها به این منظور در بین آنان به وجود آمده که یکدیگر را بشناسند، تا اجتماعى که در بینشان منعقد شده نظام بپذیرد، و ائتلاف در بینشان تمام گردد، چون اگر شناسایى نباشد، نه پاى تعاون در کار مى‏آید و نه ائتلاف، پس غرض از اختلافى که در بشر قرار داده شده این است، نه اینکه به یکدیگر تفاخر کنند، یکى به نسب خود ببالد و فخر بفروشد. لازم به ذکر است که این فطرت و جبلت در هر انسانى است که به دنبال کمالى مى‏گردد که با داشتن آن از دیگران ممتاز شود، و در بین اقران خود داراى شرافت و کرامتى خاص گردد و از آنجایى که عامه مردم دلبستگیشان به زندگى مادى دنیا است قهرا این امتیاز وکرامت را در همان مزایاى زندگى دنیا، یعنى در مال و جمال و حسب و نسب و امثال آن جستجو مى‏کنند، و همه تلاش و توان خود را در طلب و به دست آوردن آن به کار مى‏گیرند، تا با آن به دیگران فخر بفروشند، و بلندى و سرورى کسب کنند. در حالى که این گونه مزایا، مزیت‏هاى موهوم و خالى از حقیقت است، و ذره‏اى از شرف و کرامت به آنان نمى‏دهد، و او را تا مرحله شقاوت و هلاکت ساقط مى‏کند. آن مزیتى که مزیت حقیقى است و آدمى را بالا مى‏برد، و به سعادت حقیقیش که همان زندگى طیبه و ابدى در جوار رحمت پروردگار است مى‏رساند، عبارت است از تقوى و پرواى از خدا ^[۸۶۱] بنابراین در نظام الهی تنها عامل برتری و شایستگی تقوی است نه مرد سالاری و نه زن سالاری و نه وابستگی های ملیتی و طبقاتی «یَأَیهَُّا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاکمُ مِّن ذَکَرٍ وَ أُنثىَ‏ وَ جَعَلْنَاکمُ‏ْ شُعُوبًا وَ قَبَائلَ لِتَعَارَفُواْ إِنَّ أَکْرَمَکمُ‏ْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَئکُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ خَبِیر »^[۸۶۲] بدین روی اسلام همه افراد را به تقوی دعوت می نماید«یَأَیهَُّا الَّذِینَ ءَامَنُواْ اتَّقُواْ الله‏. . .»^[۸۶۳]و در مقابل قرب الهی به همراه باغ هایی در بهشت «إِنَّ المُْتَّقِینَ فىِ جَنَّاتٍ وَ نهََرٍ.فىِ مَقْعَدِ صِدْقٍ عِندَ مَلِیکٍ مُّقْتَدِرِ »^[۸۶۴] وعده می دهد.
۱-۲- حیا
حیاء و نجابت از اعمال^[۸۶۵] و سکنات فرد«. . قَالَتَا لَا نَسْقِى حَتىَ‏ یُصْدِرَ الرِّعَاء. . »^[۸۶۶]می باشد و در رفتار او حتی راه رفتن او هویدا می شود«فجََاءَتْهُ إِحْدَئهُمَا تَمْشىِ عَلىَ اسْتِحْیَاء. . »^[۸۶۷]
۱-۳-پاکدامنی
یکی دیگر از صفات پسندیده بین مردان و زنان رعایت پاکدامنی است، چنانچه حضرت یوسف«وَ رَاوَدَتْهُ الَّتىِ هُوَ فىِ بَیْتِهَا عَن نَّفْسِهِ وَ غَلَّقَتِ الْأَبْوَابَ وَ قَالَتْ هَیْتَ لَکَ قَالَ مَعَاذَ اللَّهِ إِنَّهُ رَبىّ‏ِ أَحْسَنَ مَثْوَاىَ إِنَّهُ لَا یُفْلِحُ الظَّالِمُون‏»^[۸۶۸] با تقوی و پاکدامنی خود را از درخواست مراوده زلیخا نگه داشت و البته بهترین نوع تقوى آن است که به خاطر لطف، محبّت و حقّ خداوندى گناه نشود، نه از ترس رسوایى در دنیا یا آتش در آخرت. مورد دیگر حضرت مریم سلام الله علیها دختر عمران است که دامن خود را از آلوده شدن حفظ کرد «وَ مَرْیمَ‏َ ابْنَتَ عِمْرَانَ الَّتىِ أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا . .»^[۸۶۹] و خود را از پلیدى و آلودگى گناه و از حرام محفوظ داشت.^[۸۷۰]بنابراین اتصاف به پاکدامنی برای بانوان و مردان پسندیده می باشد.
۱-۴-صدق و درستی
کسانی که در قول و ایمانشان راستگو می باشند،^[۸۷۱] اعم از زنان و مردان«…وَ الصَّادِقِینَ وَ الصَّادِقَات‏ ..»^[۸۷۲]صدقشان به منفعتشان بوده و پاداشی از جانب خداوند«لِّیَجْزِىَ اللَّهُ الصَّادِقِینَ بِصِدْقِهِمْ . .»^[۸۷۳]، رضایت الهی و بهشت جاودان« قَالَ اللَّهُ هَاذَا یَوْمُ یَنفَعُ الصَّادِقِینَ صِدْقُهُمْ لهَُمْ جَنَّاتٌ تجَْرِى مِن تحَْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا أَبَدًا رَّضىِ‏َ اللَّهُ عَنهُْمْ وَ رَضُواْ عَنْهُ ذَالِکَ الْفَوْزُ الْعَظِیم‏ »^[۸۷۴] و مغفرت پروردگار«. . .وَ الصَّادِقِینَ وَ الصَّادِقَاتِ . . .أَعَدَّ اللَّهُ لهَُم مَّغْفِرَهً وَ أَجْرًا عَظِیمًا »^[۸۷۵]به همراه دارد.
۱-۵-صبر و شکیبایی
مردان و زنانی که در برابر سختی های روزگار و آزمون های الهی مقاومت می ورزند.^[۸۷۶]«…وَ الصَّابرِِینَ وَ الصَّابرَِاتِ . ..»^[۸۷۷] مشمول کمک، نصرت و توفیق الهی^[۸۷۸]«. . . إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابرِِین‏ »^[۸۷۹] هستند که در نهایت منجر به حب الهی نسبت به آن ها« . .وَ اللَّهُ یُحِبُّ الصَّابِرین‏ »^[۸۸۰] می باشد.
۱-۶-خشوع و تواضع
زنان و مردانی که در مقابل پروردگار خاکسار و فروتن هستند. «… وَ الْخَاشِعِینَ وَ الْخَاشِعَاتِ…»^[۸۸۱]برای آن ها نزد پروردگارشان اجر و پاداشی«. . خَاشِعِینَ لِلَّهِ . . . أُوْلَئکَ لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِندَ رَبِّهِمْ . . »^[۸۸۲] مقرر گردیده است.
۱-۷-ذکر و یاد خدا