وظیفه حکم می کند که دستورات الهی را یاد بگیریم و به کار بگیریم تا بتوانیم غریزه را کنترل کنیم . اگر وظیفه خوب انجام نشود انسان بدتر از حیوان می شود . خوی درندگی و قتل و جنایت پیدا می شود . پس هر دو باید با هم باشد .
فصل چهارم
راهکارهای مقابله با هوی
پرستی از نگاه قرآن و نهج البلاغه
مقدمه
برای علاج شخص مبتلایی که با عجز و ناتوانی به دام انگیزه های نیرومند و در چنگال پر قدرت هوای نفسانی افتاده است، لازم است در نفس انسان، یک عامل تکوینی مؤثر و نیرومند ایجاد شود، تا بتواند در برابر آن به مقاومت پردازد. باید در مقابل آن انگیزه های شیطانی از راه اندیشه درست، انگیزه های رحمانی را ایجاد و یا دقیق تر بگوییم بیدار و هشیار کرد، چرا که انگیزه ها به طور کلّی اعم از شیطانی یا رحمانی، فطری انسان هستند و در سرشت وی جای دارند؛ با این تفاوت که در بسیاری از موارد، عوامل و شرایط خارجی موجب می شوند تعدادی از آن ها شکوفا، زنده و فعّال و احیاناً در نهایت، یکّه تاز میدان نفس انسان شوند و اکنون ما می خواهیم آن ها را از تاخت و تاز باز داریم و در جایگاه اصلی خود قرار دهیم تا از گلیم خویش پا را درازتر نکنند، لازم است در برابر آن ها نیروی دیگری ایجاد و انگیزه دیگری را تقویت کنیم در حدّی که بتواند بر آن ها غالب شود. ( مصباح یزدی، اخلاق در قرآن، ج ۱ ، ص ۱۸۸ ) .

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

هوی پرستی از بزرگ ترین خطرات پیش روی انسان است باید راه رهایی از آن را به خوبی شناخته و طی نمود و اگر راه، درست شناخته نشود یا در پیمودن راه کوتاهی شود، چه بسا در مواردی منجر به جهل مرکب شده و انسان از جایی که فکرش را نمی کند، دچار آسیب جبران ناپذیر می گردد. در طول تاریخ کم نبوده اند افراد و گروه هایی که در چنین دامی گرفتار شده اند .
انسان موجودی مرکب و دارای غرائز گوناگونی است. غرائز نیرمندی از قبیل : شهوت، غضب، حرص، طمع …… . در مقابل این غرائز، عقل، فطرت و وجدان اخلاقی وجود دارد. انسان از نظر معنا، باطن و روح ممکن است آدمی آزاد یا برده باشد یعنی ممکن است بنده هوا و هوس ، حرص و طمع و …. باشد یا ممکن است از همه این ها آزاد باشد. و هما ن طوری که از نظر اجتماعی آزاد مرد بوده و زیر بار ذلّت نمی رود، از نظر اخلاق و معنویّت هم آزادی خود را حفظ کرده باشد، یعنی وجدان و عقل خودش را آزاد نگه دشته باشد. پس آزادی معنوی در زبان دین به معنای ( تزکیه نفس ) و ( تقوا ) می باشد .
یکی از مبارزات بسیار سخت و دشوار، مبارزه با هواهای نفسانی است زیرا که سرشت انسان گرایش به لذّات و هوس رانی دارد، بنابراین طبع و خواهش دل را سر جای خود نشاندن و تربیت و اصلاح آن کاری مشکل و به تعبیر رسول مکرّم اسلام ( صلّی الله علیه و آله ) جهاد اکبر است . حضرت رضا ( علیه السّلام ) فرموده که رسول خدا ( ص ) در راه با یکی از اصحاب خود که از جبهه ی جنگ بر می گشت مواجه شد، او ژولیده و غبار آلوده و مسلح به طرف منزل خود می رفت. حضرت به وی فرمود : از جهاد اصغر برگشته ای و به جهاد اکبر باز می گردی. عرض کرد: مگر جهادی بالاتر از جنگ با شمشیر هست؟ فرمود : بلی. جهاد آدمی با نفس خود . ( ارفع، اخلاق در قرآن ، ۱۳۷۵ ، ص ۷۹ )
مراحلی برای مبارزه با هوای نفس وجود دارد که به آن ها اشاره می کنیم :

در این مدل برای طراحی برنامه ریزی استراتژیک لیستی از عوامل قدرت یا ضعف برای هر صنعت تهیه می‎شود که پس از امتیاز بندی و تجزیه وتحلیل می‌توان تاثیر هر یک از عناصر پنجگانه در مدل را مشخص و نسبت به تقویت و حفظ آن اقدام نمود. ( فروزنده، ۱۳۸۴)

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۲-۳-۴ مدل کارت امتیاز متوازن (BSC)
این مدل اولین بار در سال ۱۹۹۲ توسط کایلان و نورتون در مقاله ” کارت امتیاز متوازن سنجه ای که محرک عملکرد است ” در مجله کسب و کارها ارائه شد. کاپلان و نورتون با تمرکز به نیاز مدیران مبنی بر در دست داشتن هر دو شاخص مالی و عملیاتی ، ۴ حوزه اصلی زیر را در نظر گرفتند.

1. 1. دیدگاه مشتری : نحوه ارزیابی مشتری از عملکرد شرکت

1. 1. دیدگاه درونی : شناسایی فرایند های مهم و بهبود آن

1. 1. دیدگاه رشد و یادگیری : ایجاد امکان فراهم آوردن ارزش در آینده

1. 1. دیدگاه مالی : چگونگی در نظر گرفتن منافع سهامداران

کارت امتیاز متوازن برای مدیران چارچوب مفهومی‌ را ایجاد می‌کند که اهداف استراتژیک سازمان را به مجموعه ای منسجم از شاخص های عملکرد ترجمه می کند. این چارچوب در برگیرنده سنجه های هر دو
شکل ۲-۴ زنجیره علت و معلولی در میان مناظر کارت امتیاز متوازن( شاهرودی و قلی زاده توچایی ۱۳۸۹)
بعد مالی و غیر مالی است این سنجه ها باعث جاری شدن اهداف استراتژیک در سراسر سازمان می‎شوند. لذا عملکرد افراد سازمان را با اهداف استراتژیک پیوند میدهد.
یافته های کاپلان و نورتون تعیین کننده این واقعیت بود که شرکت های موفق درهر یک از ۴ دیدگاه اهداف خود را تعیین میکنند و برای ارزیابی سنجه هایی انتخاب کرده و اهداف کمی‌هر یک از سنجه ها را برای دوره های ارزیابی مورد نظر تعیین می‌کنند، سپس اقدامات و ابتکارات اجرایی جهت تحقق این اهداف را برنامه ریزی و به مورد اجرا می‌گذارند. بین اهداف و سنجه های این ۴ دیدگاه رابطه علت ومعمولی وجو دارد آنها را با یکدیگر ارتباط میدهد.
بازگشت سرمایه
وفاداری مشتری
تحویل به موقع
کیفیت فرایند
چرخه زمان
مهارت ها
مالی
مشتری
بند های داخلی کسب کار
مدیران با به کارگیر
-ترجمه استراتژی به واژه های عملیاتی
-هم ردیف سازی سازمان با استراتژی
-فراگیر کردن انجام استراتژی در سازمان
-تبدیل کردن برنامه ریزی استراتژیک به فرایند مستمر
-همراه کردن تغییرات سازمانی از طریق تعهدات مدیران عالی (شاهرودی و قلی زاده۱۳۸۹)
۲-۳-۵ مدل کارت امتیاز متوازن(BSC)
این مدل اولین بار در سال ۱۹۹۲ توسط کاپلان و تورتون
شکل ۲-۵ فرایند مدیریت در BSC را نشان می‌دهد :
شکل۲-۵ فرایند مدیریت در BSC
ترجمه چشم انداز
ارتباط دادن
بازخور و یادگیری
برنامه ریزی و کسب و کار
منبع شاهرودی و قلی زاده ۱۳۸۹
۲-۳-۶ گسترش فعالیتهای کیفی(QFD)
روش گسترش فعالیت های کیفی (QFD) یکی از موفق ترین ابزار های ارتقا کیفیت است که با در نظر گرفتن خواسته های مشتری در سنگ بنای توسعه کیفیت محصول باعث می‎شود تا محصول یا خدمت با توجه به خواسته های مشتری و در راستای تامین نیازهای او طراحی و تولید شود. بعبارتی دیگر استفاده از (QFD) در طراحی کلیه مراحل و فرایندهای تکوین و فراوری محصول باعث می‎شود تا تمامی‌این فرایندها براساس نیازهای عنوان شده از طرف مشتری و در جهت ارضا نمودن این نیازها شکل گیرد و عمل نماید این روش بصورت گسترده در مرکز تحقیق و توسعه هر سازمان و در پروژه های ایجاد و توسعه محصولات جدید مورد استفاده قرار می‌گیرد QFD به طور کلی با سه روش و نگرش مختلف که توسط اکاکو و ماکابه و فوکوها را بنیانگذاری شده اند، شناخته می‌شود که عبارتند از روش ۴ ماتریسی، روش ۳ ماتریسی، روش BLITZ به طور نمونه روش ۴ ماتریسی QFD برای گسترش کیفیت از خواسته‎های مشتری تا مراحل ساخت و مونتاژ محصول از ۴ ماتریس پیوسته استفاده می‌کند این ۴ ماتریس به ترتیب شامل: ماتریس طرح ریزی محصول^[۱۷]، ماتریس طراحی محصول^[۱۸]، ماتریس طرح ریزی فرایند^[۱۹]و ماتریس برنامه ریزی و کنترل^[۲۰]می‌باشد که هر کدام از آنها از ابزارخانه کیفیت استفاده می‌کنند با بهره گرفتن از ۴ ماتریس این، روش خانه کیفیت به خیابان کیفیت تبدیل می‌شودکه در آن خروجی ها یکQFD، ورودی های QFD بعدی می‌باشند و از این رو طریق کیفیت به طور سیستماتیک از برنامه ریزی محصول به ساخت و مونتاژ کشیده می‌شود مراحل تکوین آن عبارت است از:

1. 1. تعیین خواسته ها و الزامات کیفی مشتریان

1. 1. اولویت بندی نیاز های کیفی

1. 1. ارزیابی رقبا از نقطه نظر مشتری

1. 1. تبدیل خواسته ها و الزامات کیفی به مشخصه های فنی و مهندسی محصول

1. 1. تعیین میزان ارتباط بین خواسته های مشتری و مشخصه های فنی و مهندسی محصول

1. 1. ارزیابی رقبا از نظر فنی و تکنیک

1. 1. توسعه خواسته های مشتری

1. اولویت بندی مشخصه های فنی محصول

خانم فاطمه شیخلووند در جریان مقالهای در سال ۸۶ جایگاه نماز و نیایش را در شعر نو فارسی از نظر گذرانده و شعر نو نیمایی و دیدگاه های نزدیک به شیوهی نیمایی را به بحث گذاشته است و با وجود ریشهیابی علل و عوامل گرایش کم و زیاد شاعران به نماز و نیایش، اذعان کرده که نیایش موجود در ادبیات، نشأت گرفته از ذهن پرسشگری است که بدون تأثیر از عالم خارج در ضمیر آنها به ودیعه نهاده شده است.
۱-۶ اهداف تحقیق
۱- بینش و جهان بینی شاعران معاصر نسبت به مسألهی نماز و نیایش.
۲- ارتباط نماز و نیایش با عرفان در اندیشهی شاعران معاصر.
۳- جریانات تأثیرگذار بر نماز و نیایش شاعران.
۱-۷ فرضیه های تحقیق
۱- احساس عرفانی غالباً در نیایش تجلّی میکند نیایش در نهایت، وضوح یک پدیدهی روحی است و حقیقت نیایش را یک حالت پرگدازی مجسّم میکند که در آن دل به خدا جذب میشود.
۲- فرم یعنی محتوای نگاه داشته شده در روبرو و فرمهای نیایش، فرمولهای حفظیاند که به طور غیرارادی بیان میشود و به صورت فطری و غریزی در سرشتها نهفتهاند و تا حدودی عوامل بیرونی بر آن تأثیر میگذارند.
۳- اثرات نیایش به عواملی مانند کیفیّت، شدّت و تواتر نیایش بستگی دارد. شناختن تواتر و شدّت نیایش آسان است اما کیفیّت آن سرزمین ناشناختهای است؛ زیرا ما وسیلهای برای سنجش ایمان و میزان عشق دیگران در دست نداریم .

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۱-۸ تعاریف واژه های کلیدی
نماز:
نماز مهمترین و باشکوهترین جلوهی عبادت محسوب میشود تا حدّی که هیچ عبادتی برای تقّرب و نزدیکی عبد به معبود به پایهی نماز نمیرسد.
در تعریف لغت نماز آمده که : « نماز با همین ریخت در زبان پهلوی به کار میرفته است. ریخت سغدی آن نماچ بوده است. ستاک واژه، نم^[۱] ؛ در اوستایی نمه^[۲] به معنی خم شدن است. » (کزازی، ۱۳۸۵ : ۲۳۵ )
نیایش:
نیایش یعنی اتصّال به مرکز ماورایی و ماورای انسان، نیایش یعنی اینکه انسان بتواند با منبع فرازمینی و فرادنیایی ارتباط برقرار کند.
«در تعریف لغت نیایش آمده که نیایش در پهلوی نیایشن^[۳] بوده است. نیایش در ریخت، اسم مصدر شینی است، اما مصدر آن، که در پارسی «نیاییدن» میتوانست بود کاربرد نیافته است و گردانیده ]= صرف[ نشده است. ریختی دیگر از آن نیغایش میتواند بود. «من» یا «ن» در آن پیشاوند مینماید.» (همان :۲۵۶)
۱-۹ حدود و قلمرو تحقیق
با در نظر گرفتن ویژگیهای نماز و نیایش و ارتباط آن با اشعار شاعران معاصر، در این پایان نامه به بررّسی و تحلیل آداب نماز و نیایش در اندیشهی هشت شاعر برجستهی معاصر از جمله :
محمد حسین شهریار، حمید سبزواری، فریدون مشیری، سهراب سپهری، فروغ فرخزاد، طاهره صفارزاده، سلمان هراتی و قیصر امین پور پرداخته خواهد شد.
فصل دوم
مبانی تحقیق
۲- فصل دوم
نماز و نیایش دو موضوع اصلی پایان نامهی حاضر هستند و در کنار یکدیگر ساختار اصلی این تحقیق را تشکیل میدهند. شایسته است در این فصل، که در آن مباحث نظری پایان نامه مطرح میشود، به این دو مبحث بپردازیم . در ادامه، نخست مبحث نماز و پس از آن نیایش بررّسی خواهد شد.
۲-۱ نماز
نماز ارتباط صمیمانهای است میان انسان و خدا، میان آفریده و آفریدگار. نماز زیباترین جلوهی پرستش، اقرار صادقانه به بندگی خدا و سرآغاز صعود به رفیعترین قلّههای معنویت، معرفت الهی و سعادت جاودانی است.
نماز در لغت به معانی : «خدمت و بندگی، خدمتکاری، اطاعت و فرمانبرداری، سجده و سجود، سر به زمین نهادن، سر فرود آوری برای تعظیم، کرنش و تکریم و تعظیم است.
«در نماز آمدن» نیز به معانی: سجده کردن، تعظیم کردن و «به نماز آمدن» : خم شدن به نشانهی تکریم و تعظیم، پرستش، ادای اطاعت، طاعت و عبادت ایزد تعالی، عبادت و عرض نیاز به سوی خدای عالمیان به طریقی که در شریعت پیامبران وارد شده و نیاز است.» (دهخدا، ج۴۷ : ۷۷۲)
« واژهی فارسی «نماز» از لفظ پهلوی «نماک» گرفته شده است و آن هم به نوبهی خود از ریشهی باستانی «نِم» به معنی «خم شدن» و «تعظیم کردن» مأخوذ است که به تدریج بر معنی «صلات» یا عبادت ویژهی مسلمین اطلاق گردیده است.» (خزائلی،۱۳۵۸ :۳۳۸)
«نماز حضور در برابر آفریدگار و هماهنگی با همهی ذرّات عالم است.» (قرائتی، ۱۳۶۹: ۳۸)
نماز را «صلاه» نامیدهاند زیرا پیوند بین مخلوق و خالق و مشتمل بر کمک خواهی است.
« صلاه در لغت به معنای دعا و خواستن است. قالَ کَثیرَ مِن اَهلِ اللَغه : هی الدُعاءِ و التَبریکِ و التَمجید.» (اصفهانی، ۱۳۸۷: ۲۸۷)
«صلاه حضور ذاتی است که حضور و توجهی قلبی منجر به دریافت تجلیّات میشود. صلاه، مشاهده و رؤیت است و آن شهود روحی و رؤیت عینی در موارد أعیان روحانی و جسمانی موجود.» (میرآخوری و شجاعی، ۱۳۷۶: ۱۱۱)
از این روست که نماز را «معراج المؤمنین» ، «قُره عینُ العارفین » و «تاجُ المُقَربین» خواندهاند.
در واقع میتوان گفت «نماز را به خاطر دعاهایی که در آن وجود دارد، «صلاه» نامیدهاند و صلاتی که از جانب خدا باشد «رحمت»، آنکه از جانب فرشتگان باشد، «آمرزش خواهی» و آنکه از سوی مردم باشد، «دعا» است.» (راشدی، ۱۳۸۰، ج۱: ۷۵)
نماز که زیباترین شکل و هندسهی توجه به خداست، مناسبترین فرصت برای تغذیهی روح و روان است. وقتی بنده به آستان حق رو میکند و فرمان او را با نماز گزاردن اجابت مینماید مشمول عنایتهای الهی و برکات نماز میشود.
به عبارت دیگر «نماز توجه باطن به حق و ملازمت در حضور، و اقبال به سوی حق و إعراض از ماسوی الله و دوام مکاشفه با حق و مقام راز و نیاز است.» ( سجادی، ۱۳۷۰ :۷۷۱)
لذا در نخستین دستورات الهی به موسی (ع) در آغاز وحی آمده است:
« اَقِمِ الصَّلوه لِذِکری.» (قرآن کریم، ۲۰ :۱۴)
«نماز را مخصوصاً برای یاد من به پا دار.»
بدین صورت، چنانکه خداوند فرمود و در آیات بسیاری از قرآن برآن تأکید کرد بهترین راه ارتباطی با او، نماز است.
۲-۱-۱ عبادت و ماهیت آن
« شناخت معبود و آفریدگار، محبّت او را در دل ایجاد میکند و این محبّت، انسان را به پرستش و عبادت و اظهار کوچکی و تواضع در برابر عظمت او وا میدارد. نماز، جلوهای از بندگی انسان در پیشگاه خدا و مظهر عبودّیت و عبادت است.» (قرائتی، ۱۳۶۹ : ۱۰)
«عبادت یا عباده به معانی پرستش کردن، بندگی کردن، طاعت و نهایت تعظیم برای خدای متعال است.» (دهخدا، ج۳۳: ۳۱)
« عبادت خدای تعالی در سه نوع محصور تواند بود:
اول آنچه تعلق به ابدان دارد مانند صلاه و صیام و وقوف به مواقف شریفه از جهت دعا و مناجات،
امداد روح قرب و منادات و ذوق انس و مناجات از هیأت به صلاه با وجود مصلی متصّل و متواتر باشد،
و طبقهی دیگر اهل مناجات که به واسطهی معانی ابیات که در سماع شنوند با حق به دل خطاب کنند.» ( دهخدا، ج ۴۵: ۱۱۶۳)
خداوند علّت آفرینش جهان را «عبادت» میداند و عبادت در اصطلاح قرآن و حدیث تعبیری است از: «اطاعت و تسلیم و انقیاد مطلق در برابر فرمان و قانون و نظامی که از سوی هر مقام و قدرتی به انسان ارائه و بر او تحمیل گردد، خواه این انقیاد و اطاعت با حس تقدیس و نیایش همراه باشد و خواه نباشد.» (خامنه ای، بیتا :۲۵)
علاوه بر آن « عبادت یکی از مسائل مورد بررّسی فلاسفه و متکلمان و عارفان است؛ یعنی بخش عبادیات مذهب و بررّسی فوائد و بهره های مادی و معنوی آن.» ( سجادی، ۱۳۷۵ : ۴۶۸)
عبادت بودن نماز مربوط به آن است که انسان به هیچ وجه هدف غیر خدائی نداشته باشد و این نیّت قربت از لحظهی ورود به نماز تا انتها همچنان باید ادامه یابد و اگر انسان در گذر زرق و برقهای زندگی دنیوی هر روز بتواند دلش را از همهی چیزها خالی کند و ریسمان معنوی وجود خود را با ذات مقدس او گره بزند ارزش بسیار مهمی به دست آورده است.
«عبادت، هدف آفرینش است، آنچه یک امر را عبادت میکند آن است که به انگیزهای مقدّس انجام شود که به تعبیر قرآن رنگ خدایی (صَبغه الله) داشته باشد.» (قرائتی، ۱۳۷۶ : ۹و۱۰)

۱. تنوع مهارت: به وسعت یک کارگران از مهارتها وتواناییهای مختلف دریک شغل استفاده میکنند. یک شغل چالش برانگیز، یک شغل معنی دارخواهد بود.
۲. هویت وظیفه: یکپارچگی شغل یعنی اینکه آیا آن شامل انجام یک واحدکامل کاری یا تکمیل یک محصول میشود یافقط شامل یک جزءازیک محصول درخط وتولید.
۳. اهمیت وظیفه: اهمیت یک شغل برای زندگی ورفاه همکاران یامصرف کنندگان. برای مثال مکانیک یک هواپیما درزندگی انسانهای بسیاری تأثیردارد بنابراین چنین شغلی بسیار پراهمیت تراست تا اشتغال درشغل کارمند دفتری اداره پست.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۴. اختیار: میزان استقلال کارکنان دربرنامه ریزی و سازماندهی کار.
۵. بازخورد: میزان اطلاعات دریافتی کارکنان درباره اثربخشی و کیفیت عملکرد شغلی خویش. برای اساس مشاغل میتوانند برای به حداکثر رساندن این ویژگیها با روشی که هرزبرگ ارائه داده است به شرح زیر، دوباره طراحی شوند.
– ترکیب نمودن وظایف کوچک وتخصصی به واحدهای بزرگتر. این عامل سبب افزایش تنوع مهارت وهویت وظیفه می‌گردد.
– مرتب کردن وظایف به واحدهای کاری معنی دار وطبیعی برای مسئول ساختن فرد درقبال واحد دارای هویت که این عامل هویت و اهمیت وظیفه را افزایش می دهد.
– دادن مسئولیت به افراد برای رفتار مستقیم با مراجعه ان و یامصرف کننده نهایی که این عامل تنوع مهارت، اختیار و بازخور در افزایش می دهد.
-دادن اختیار،‌ مسئولیت ونظارت بروظایف شغلی به کارکنان،‌ این عامل تنوع مهارت،‌ هویت وظیفه واختیاررا افزایش می دهد.
– مهیا نمودن شرایطی برای کارکنان که به طورمنظم یاد بگیرندکه چگونه میتوانند شغل ودر بهترانجام دهند. که این عامل بازخورد را افزایش می دهد.
بازخورد × اختیار × ((تنوع مهارت + هویت وظیفه + اهمیت وظیفه) ÷ ۳) = نمره بالقوه انگیزشی (مهداد، ۱۳۸۹).
شایان ذکر است ویژگیهای شغلی از قبیل جایگاه شغلی وشرایط کاری روانی اجتماعی میتوانند باعملکردکاری درارتباط باشند (اینگرپلایزییرو همکاران^[۹۸]، ۲۰۱۲).
دیدگاه های تاریخی در انگیزشغلی
با وجود اینکه همه دیدگاه های تاریخی انگیزش درست نیستند، با این حال بررسی آنها به دلایل متعددی جالب به نظر می رسد. یکی از دلایل، ایجاد مبانی انگیزش برای تفکرات معاصر می باشد. دلیل دیگر اینکه، دیدگاه های تاریخی انگیزش بطور معمول بر مبنای استدلال های عقلی و بر پایه شعور انسان بنا شده است و دقت در نقاط ضعف و قوت این دیدگاه ها باعث می شود که مدیران با دیدگاه های مفیدی در ارتباط با انگیزش کارکنان در محیط کار آشنا شوند.
دیدگاه مدیریت علمی
تیلور بزرگترین نظریه پرداز مدیریت علمی عقیده داشت کارکنان دارای انگیزه اقتصادی هستند و برای کسب پول بیشتر تلاش می کنند.
دیدگاه روابط انسانی
روابط انسانی حاصل مطالعات هاثورن بود. طبق این نظریه انسانها بجز پول با عوامل دیگری نیز برانگیخته می شود. افراد با عنوان موجودات اجتماعی در پاسخ به محیط کار برانگیخته می شوند. طبق این نظریه وجود انگیزه مناسب مانند رضایت شغلی، موجب بالا رفتن عملکرد کارکنان می شود. دیدگاه روابط انسانی، بیشتر سوالات مربوط به رفتار انسان را بدون جواب باقی گذارده است. (مورهد^[۹۹] و گریفین، ۱۳۸۰).
نظریه های معاصر
در دیدگاه های کنونی انگیزشهای شغلی به عوامل زیادی توجه شده که موجب تحریک افراد می شود در یک دسته بندی کلی نظریه های ویژگیهای شغلی، این نظریات به بشرح زیر طبقه بندی می شوند:
نظریه های محتوائی
نظریه های فرآیندی
نظریه های مبنی بر تقویت
نظریه های محتوائی
نظریه های محتوائی می کوشند تا عواملی که افراد را به کار می انگیزند دقیقاً مشخص سازند. در این تئوری ها، نیازها و محرکهایی که موجب انگیزش می شوند برشمرده شده و غالبا نحوه ارضای آنها در سازمان بیان می گردد. به فرض در مکتب مدیریت علمی، پول و پاداشهای مادی به عنوان ابزارهای اصلی انگیزش عنوان گردیده، و در مکتب مدیریت روابط انسانی، نیازهای غیر مادی چون نیاز به محبت و صمیمیت، حرمت و احترام، و نحوه سرپرستی اساس انگیزش کارکنان قلمداد شده‌اند. همان طور که ملاحظه می شود در این تئوری تلاش بر آن بوده که عوامل موثر در انگیزش کارکنان دقیقاً تعیین شده ، و بیان گردد. (الوانی، ۱۳۸۵: ۱۵۲)
تئوری های محتوایی انگیزش توصیه های متعددی را به همراه دارند. اولاً ، رهبران شرکت باید مطمئن باشند که پاداش ها نیازهای افراد را برآورده می کنند. درغیر این صورت، پاداش ها ارزش اندکی خواهند داشت و در برخی موارد ممکن است کارکنان از قبول آن اجتناب کنند. تئوری های محتوایی انگیزش میگویند که ا فراد در زمان های مختلف دارای نیازهای متفاوتی هستند. برخی از کارمندان برای برآوردن نیازهای رشد آماده اند، در حالی که دیگران هنوز هم برای ارضای حداقل نیازهای زیستی تقلا می کنند.
نیازها با ورود افراد به مرحله جدیدی از زندگی تغییر می کنند، بنابراین پاداش هایی که موجب انگیزش فرد می شوند، ممکن است درسال های بعد ارزش انگیزشی اندکی داشته باشند. ثانیا مدیران باید به کارکنان حق انتخاب پاداش بدهند. شرکت (تورنل نتورک) برای پاداش دادن از این توصیه استفاده می کند. کارکنان این شرکت مخابراتی، چند گزینه برای انتخاب دارند که شامل هنرهای زیبا و مجسمه ها، جواهرات ، ساعت ها، چمدان و البسه چرمی می شود.
ثالثا این تئوری ها راجع به تکیه بیش از حد به پاداش های مالی به عنوان منبعی برای انگیزش کارکنان هشدار می دهند. هرچند که پول تا حدی کارکنان را برمی انگیزد، اما منابع بالقوه دیگری نیز برای انگیزش وجود دارد (مانند وظایف چالشی، فرصت های یادگیری، و تحسین شدن از جانب دانشگاهیان و رهبران شرکت) .
نظریه هائی مانند سلسله مراتب نیازها، نظریه نیازهای آشکار، عوامل نگهدارنده و انگیزاننده ، نظریه X,Y ، نظریه زیستی – تعلق – رشد و نظریه سطوح مختلف زندگی و نیازهای سه گانه مک گلند.
نظریه سلسله مراتب نیازهای مازلو
مازلو در این نظریه ، احتیاجات بشری را به پنج طبقه تقسیم بندی نموده و آن را سلسله مراتب نیازها
می نامد.
منظور از سلسله مراتب نیازها این است که وقتی یکی از احتیاجات تا حدی برطرف گردید، احتیاجات دیگری پدیدار می شود. برای مثال، وقتی احتیاجات جسمانی یک فرد که در پایین ترین طبقه سلسله مراتب نیازهای او قرار دارد، برطرف گردید، یا به بیان دیگر شخص از نظر خوراک، پوشاک، مسکن و……… مشکلی نداشت، دیگر این نیازها در ایجاد شکل گیری رفتار شخص، نقش مهمی نخواهند داشت، بلکه بلافاصله احتیاج دیگری از طبقه بالاتر ظهور می کند که آن نیاز در انسان ایجاد حرکت می نماید. پیروان مکتب کلاسیک معتقدند اگر احتیاجات جسمانی زیر دستان برآورده شود، آنان حداکثر تلاش خود را برای کسب هدفهای سازمانی به کار خواهند برد. این گونه مدیران معمولا از خود سوال می کنند که چرا کارائی سازمان اضافه نمی شود؟ در حالی که پول خوبی به کارکنان میپردازند و ماهیت کار نیز عالی است درحقیقت پولی که به کارمندان سازمان پرداخت می شود تا احتیاجات جسمانی خود را از قبیل خوراک، پوشاک و مسکن تامین نمایند، وقتی به مصرف می رسد که آن ها در خارج از محیط سازمان خود هستند و معمولاً هیچ کس پول را در موقع کار خرج نمی کند. بنابراین پول به تنهائی نمی تواند منبع انگیزش در کارمندان سازمان باشد. آنچه که باعث انگیزش می شود، تامین نیازهائی است که در سلسله مراتب نیازها در مرتبه بالاتری قرار دارند.(به شرط آنکه احتیاجات جسمانی آنان برطرف شده باشد). یعنی احتیاجاتی از قبیل امنیت و تامین، نیازهای اجتماعی و تعلق، احترام و مانند آن به ندرت به طور کامل ارضاء می شوند به خصوص برای افرادی که در رده های پایین سازمان قرار دارند و فوق العاده به پاداش متکی هستند.
ارضای نیاز قدر و منزلت، احساساتی مانند اتکای به نفس، ارزش داشتن، صلاحیت و قابلیت داشتن و نظایر آن را در فرد به وجود می آورد. حال آنکه عدم ارضای این نیازها باعث می شود که شخص احساس خود کم بینی، ضعف و بی پناهی کند و احتمالاً ناراحتی های عصبی در شخص ایجاد گردد. در شکل (۲-۱) به تفکیک سلسله مراتب نیازهای مازلو نشان داده می شود (سید جوادین، ۱۳۸۶: ۶۱-۶۲).
خودیابی
میل به کمال برای
دستیابی به بهترین ها ،
آنچه که فرد می تواند باشد.
( زیبایی، کسب معرفت، استقلال،
مسئولیت، چالش)
احترام
نیاز به شهرت، تشخیص، شناخت، نیاز به اعتماد به نفس، قدرت، کنترل و بازخور
تعلق و عشق
نیاز به عشق، یاور و همدم، نیاز به سمت و تعلق (تعامل اجتماعی، گروه و تیم)
امنیت و ایمنی
نیاز به ایمن بودن در برابر مخاطرات زیستی و مادی (حقوق مستمر، استانداردهای ایمنی روانی ، قرارداد رسمی)

۲) الگوهایی که بر شاخصههایی همچون چابکی و جهندگی تکیه کردهاند که از آن جمله میتوان به الگوهای توسعه محصول انعطاف پذیر، یکپارچه شونده و بهبود دهنده اشاره کرد.
● الگوی پی در پی:
این الگو که به رویکرد مرحلهای یا قدم به قدم نیز در فرایند توسعه محصول شناخته شده است، در سال ۱۹۹۳ توسط کوپر ارائه شد و یک روش کار مطمئن و اثربخش برای پروژه های توسعه محصول به حساب می آید. آنچه که بیش از پیش در مورد این الگو جلب توجه می کند، این است که در این الگو عدم قطعیت که از به کارگیری نوآوری و خلاقیت ناشی می شود کاهش خواهد یافت. در بین مراحل مختلف توسعه نقاط تصمیم گیری یا دروازه هایی وجود دارد که در این نقاط مشخص خواهد شد که آیا فرایند ادامه خواهد یافت یا خیر؟ تعداد این مراحل در ادبیات توسعه محصول، متفاوت ذکر شده است؛ به‌طوری که برخی آن را در دو مرحله (به عنوان مثال موئینائرت، ۱۹۹۴)، برخی در شش مرحله (به عنوان مثال کوپر، ۱۹۹۸) و برخی دیگر در هفت تا نه مرحله (به عنوان مثال هاردینگهام، ۱۹۷۰) خلاصه کرده اند. تفاوت در تعداد مراحل بستگی به نوع خدمت یا کالایی است که توسعه جدید آن مدنظر است.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

برنامه ریزی، پیش بینی و کنترل دقیق و شدید بر انواع وظایف و فرایندهای کاری در این الگو مشاهده می شود. اکثر سازمانها علاقه زیادی به استفاده از این روش در فرایندهای توسعه محصول خود دارند و اصرار آنها بر استفاده از این الگو از آنجا سرچشمه می گیرد که شیوه مدیریت، کنترل و هدایت این روش را نسبت به سایر الگوها آسانتر میدانند. همچنین به دلیل وجود رویه های مشخص و عادی در این الگو، یادگیری و خلاقیت چندانی در آنها محسوس نیست.
● الگوی تراکمی:
الگوی تراکمی خود زیر مجموعهای از الگوی پی در پی به شمار میآید. این الگو مناسب برای فرایندهای توسعه محصولی است که نسبت به الگوی پی در پی عامل سرعت در آنها از اهمیت بیشتری برخوردار است. به عبارت دیگر سازمان با به کارگیری این الگو سعی دارد تا زمان عرضه کالا یا خدمت جدید خود را کوتاهتر کند.
همانطور که در شکل۲ نیز نشان داده شده است مراحل توسعه نسبت به الگوی پی در پی ممکن است با یکدیگر همپوشانی داشته باشند و هیچ گونه لزومی ندارد که فرایندها دقیقاً به دنبال همدیگر و یکی پس از دیگری طی شوند.
یکی از حیاتیترین مراحل در این الگو مرحله برنامه ریزی قبل از توسعه است. موفقیت کل فرایند توسعه محصول در استفاده از این الگو بستگی زیادی به دقت و موفقیت در این مرحله مقدماتی دارد.
همچنین (کوپر، ۱۹۹۴ وکلارک و ویل رایت، ۱۹۹۳) توصیهها و پیشنهادهایی برای انجام فعالیتها و کارها به طور موازی در این الگو داشته اند.
● الگوی انعطاف پذیر:
در این الگو انعطافپذیری به مفهوم ظرفیت برای پذیرش و اعمال تغییرات در طراحی و پاسخگویی به تغییرات محیطی است؛ به‌طوری که پذیرش تغییرات هزینه زیادی را بر پروژه توسعه محصول اعمال نکند. (وارد و همکاران، ۱۹۹۹) زمانی که قابلیت انعطاف پذیری سازمان در مقابله با تغییرات پایین باشد، هزینه اقتصادی تغییرات محصول بالا خواهد بود. بالا بودن سطوح آشفتگیهای محیطی و تغییرات، سازمانها را به استفاده بیشتر از خلاقیت در فرایندهای توسعه محصول ترغیب کرده است. در این الگو ایده به کاربردن فرایندهای متوالی توسعه محصول برای هدایت و مدیریت توسعه چندان پیشنهاد نشده و در عوض در استفاده از یک رویکرد پویا سفارش شده است. این الگو مورد استفاده بسیاری در صنایعی نظیر کامپیوتر و نرم افزار داشته است و شرکتهای توسعه دهنده نرمافزار بسیار راغب در استفاده از آن هستند و به‌وسیله این الگو می‌‌توانند تا آخرین مراحل توسعه، اطلاعات بازار را در فرایند توسعه محصول جدید خود تزریق کنند و در نتیجه خروجی آنها بسیار نزدیکتر به شرایط بازار و خواسته‌ها و نیازمندیهای مشتریان خواهد بود. با این وجود این الگو هنوز هم با انتقادهای فراوانی روبه رو است. به عنوان مثال یکی از انتقادهایی که این الگو با آن روبه رو است این است که صاحبنظران بر این عقیده اند که از آنجا که اعضای تیم پروژه توسعه محصول دائماً منتظر دریافت اطلاعات از جانب بازار هستند، روند پیشرفت فرایند توسعه ممکن است با تأخیرهایی همراه باشد.
● الگوی یکپارچه شونده:
مفهوم یکپارچگی یا یکپارچه سازی از ادبیات و تئوری‌های سازمانی وارد ادبیات توسعه محصول جدید شده است و در سالهای اخیر بسیار مورد پذیرش قرار گرفته است. (لورچ و لارنس، ۱۹۶۷) این مفهوم اصولاً بر کیفیت همکاری و تعامل بین اعضای تیم پروژه توسعه محصول تأکید کرده است. لازم به ذکر است که منظور از اعضای تیم پروژه توسعه محصول کلیه ذی‌نفعانی است که در فرایند توسعه نقش بازی میکنند. تأمین کنندگان، سازندگان، مشاوران داخلی یا خارجی، سازمانهای ذی‌ربط و… از جمله این ذی نفعان هستند. این الگو تأکید می کند که فرایند توسعه محصول جدید فعالیتی پیچیده است که نیازمند قابلیت به دست آوردن، انتقال و تفسیر حجم بسیار زیادی از اطلاعات و داده های مالی، فنی، اطلاعات و روندهای بازار و دیگر اطلاعات و داده های موجود داخلی و خارجی است که مجموعه این اطلاعات برای توسعه ایدهها، نظریات و ارزیابی امکانسنجی اقتصادی، قابلیت تولید و… به کار گرفته می شود.‌ (کالدول و آنکونا، ۱۹۹۰) این فرایند نیازمند همکاری و مشارکت عده کثیری از ذی‌نفعان از نقاط کارکردی گوناگون و به طور خاص ذی نفعان برون سازمانی است. (مینتزبرگ، ۱۹۹۶) در واقع این الگو سعی می کند فاصله بین برخی از الگوهای جدید و قدیم توسعه محصول جدید را پوشش دهد و در راستای این امر تغییرات زیر را ایجاد کرده است:
۱) تغییر نگرش از ساختار به فرایند، به دلیل ناکافی بودن ارتباطات بین تیم پروژه و در نتیجه نبود هماهنگی مناسب بین کارها و فعالیتها.
۲) تغییر از کارکرد به دانایی: تغییر نگرش از تشکیل یک تیم پروژه از واحدهای سازمانی مختلف، به سمت نیاز به داشتن استخری از دانایی برای توسعه یک محصول جدید. از قالب چنین ایده ای است که مفاهیمی مثل تقویت تیم پروژه سرچشمه گرفته است. همچنین از آنجا که فرایند توسعه محصول جدید یک فعالیت جمعی و گروهی است که کارگروهی و داشتن روحیه لازم برای آن موضوعی کاملاً کلیدی به شمار می آید، تیم‌های توسعه محصول اساساً از افرادی تشکیل می شود که قابلیت همکاری گروهی و تعامل دو یا چند جانبه آنها بسیار زیاد است. (کالدول و آنکونا، ۱۹۹۰).
● الگوی بهبود دهنده:
این الگو سعی میکند تا با ترکیبی از مفاهیم مطرح شده در الگوهای سنتی و الگوی انعطاف پذیر مفاهیم جدیدی را مثل نقشهای مشخص و واضح در پروژه، وجود گلوگاههای بدون استثنا، همپوشانی آزمایشی و تدریجی و… را ارائه کند.
اعضای تیمهای پروژه در این الگو مجاز خواهند بود با داشتن حداقلی از ساختار به طور خودگردان ایفای نقش کنند؛ یعنی آزادی عمل و اختیارات بیشتری خواهند داشت. الگوی بهبود دهنده ترکیبی از ضرورت و دستور را در تیم‌های پروژه خود برقرار می کند.
● فرایندهای توسعه محصول
در این بخش با ایده گرفتن از چارچوب طبقه بندی فرایند ارائه شده از مرکز بهره وری و کیفیت امریکا (APQC)، فرایندهای توسعه محصول جدید در شش سطح فرایندی ارائه شده است. لازم به توضیح است که چارچوب طبقه بندی فرایند APQC از شناخته شده ترین و جامع‌ترین طبقه بندیهای فرایندهای سطح کسب و کار است که با توجه به نگاه چندگانه به صنایع مختلف تولیدی و خدماتی تهیه شده است. نسخه اولیه این طبقه بندی با مشارکت حدود هشتاد سازمان علاقه‌مند به فرایند الگوگیری در سطح امریکا و سراسر دنیا انجام پذیرفت. شرکتهای بوئینگ، فورد، آی.بی.ام صرفاً سه مورد از شرکتهای بسیار معروفی هستند که تاکنون در تدوین نسخه‌های بعدی این چارچوب مشارکت داشته اند:
فرایندهای مورد نیازی که سازمان و تیم پروژه توسعه محصول جدید در طی چرخه عمر توسعه محصول با آن درگیر هستند در شش سطح به شرح زیر طبقه بندی شده‌اند:
۱- فرایندهای سطح استراتژیک سازمان
۲- فرایندهای سطح فنی محصول جدید
۳- فرایندهای سطح فروش و پشتیبانی فروش محصول جدید
۴- فرایندهای سطح مدیریت و پشتیبانی پروژه
۵- فرایندهای سطح مدیریت تأمین
۶- فرایندهای سطح مدیریت زیرساخت، قابلیت و دانش.
توسعهی محصول جدید فرآیندی است که در آن محصول یا خدمتی جدید به بازار عرضه میشود. موفقیت این فرایند را می توان با تعریف شاخصهایی که نشان دهندهی میزان این موفقیت یا عدم موفقیت است، اندازه گیری کرد. اصطلاح توسعهی محصولات جدید، هم در مورد محصولاتی که به طور کلی در دنیا جدید هستند و هم در مورد اعمال حداقل بهبود و تغییر در محصولات موجود به کار می رود. امروزه عمر بازار محصولات در حال کاهش است و پیش بینی میشود که نرخ توسعهی محصولات در هر پنج سال دو برابر شود.
در نتیجه، محصولات جدیدی که نیازها و خواسته های مشتریان را برآورده سازند و از آن فراتر روند، عاملی کلیدی در حفظ و بهبود مزیت رقابتی به شمار می روند. یکی از بیشترین تأثیرها بر نحوهی رویکرد شرکت های غربی در زمینهی توسعهی محصول، از مفهوم توسعه یافته توسط ناسا در دههی ۱۹۶۰ ناشی شد که به مدیریت در مقیاس بزرگ برای انجام ساده تر پروژه های پیچیده ی دفاعی می پرداخت.
نسخهی ابتدایی آن که برنامه ریزی پروژه تقسیم شده نامیده می شود به توضیح رویکردی متوالی متشکل از چهار فاز می پردازد:
(۱: آنالیز اولیه) فاز اول (۲: تعریف) فاز دوم (۳: طراحی) فاز سوم (۴: عملیات) فاز چهارم، به علاوهی ایجاد نقاط بازرسی، که انتقال نیافتن اشتباه به فاز بعدی را تضمین می نمود. یک مطالعهی تأثیرگذار دیگر، که نه تنها به فرایند توسعه بلکه به طور کلی به محصول جدید توجه می نمود، توسط بوزآلن و همیلتون (۱۹۸۷) ارائه شده است. هنگامی که آنها سرگرم پژوهش در مورد نحوهی تعریف مراحل توسعهی محصول بودند، مراحل زیر را یافتند:

نمودار ۱-۲: فرایند توسعه محصول جدید

اگر مراحل بیشتری مدنظر باشد، میتوان مراحل بالا را ریزتر نمود. برای نمونه، کوپِر (۲۰۰۴) ارائه کنندهی ۱۳ مرحله در یک مدل است که در نتیجهی جداسازی فعالیتهایی نظیر پژوهش های بازار و آنالیز کسب و کار است.

۲-۳-۴: عوامل موفقیت پروژه های توسعه محصول جدید (NPD)

رویکردی سیستماتیک را جهت ارزیابی،NPD بسیاری از شرکت ها به منظور موفقیت فرایند توسعهی محصولات از ابتدای شروع برنامهی توسعه تا پس از مرحلهی عرضه به بازار به طور منظم و دقیق به کار میگیرند. مسئلهی اصلی این است که چه چیزی را باید اندازه گیری و ارزیابی کرد تا بتوان نتایج معناداری از آنها استخراج نمود تا در فرایند بهبود توسعهی محصولات قابل استفاده باشد. شناسایی موفقیت و شکست محصولات، کار آسانی نیست؛ زیرا یک محصول ممکن است در یک بخش، موفق و در عین حال، در بخش دیگر ناموفق باشد.
مطالعه های گوناگونی که در زمینهی توسعهی محصول جدید انجام گرفته است (کوپر، ۱۹۸۷) (مورمن، ۱۹۹۵) عوامل اصلی موفقیت پروژه را تعریف کرده اند. برخی از این عوامل عبارتند از:
فرایند ساختارمند توسعهی محصول جدید، اهداف مشخص، تعریف محصول، دیدگاه بلندمدت (داشتن برنامه برای آینده)، رهبران قوی و توانمند، درک و اطلاع از بازار، پشتیبانی مدیریت ارشد و دخیل بودن مشتری در فرایند و اهمیت دادن به او. تیم توسعه نیز در موفقیت توسعهی محصول جدید مهم است. تیم باید دارای چشم اندازی اشتراکی و شفاف باشد (مورمن، ۱۹۹۵). چگونگی شکل گیری تیم و ترکیب آن نیز بسیار مهم است (لین گری و همکاران، ۱۹۹۹) (کوپر، ۱۹۸۷). علاوه بر این، ارتباطات نیز فاکتوری مهم است. تیم نیاز دارد تا یک رابطه خوب با مدیریت ارشد داشته باشد. تیم باید قابلیت انعطاف نسبت به تغییرات احتمالی را در محصول. و ویژگیهایش داشته باشد. اعضای تیم نیز باید دارای مهارت و انگیزهی کافی باشند (لین گری و همکاران، ۱۹۹۹).
مطالعهای دیگر که توسط کنسرسیوم وایس انجام شد ۱۰ عامل را در موفقیت محصول شناسایی کرد. ارنست (۲۰۰۲) نیز طی مطالعهای بر روی پژوهشهای انجام شده شناسایی عوامل موفقیت فرآیندNPD انجام داده نشان داده شده است. نتایج این پژوهش در قالب جدول ۲-۲ نشان داده شده است:

جدول ۲-۷: پژوهش های کاربردی در زمینه فرایند توسعه محصول جدید

سال
پژوهشگر
تعداد نمونه
فاکتور موفقیت
یافته ها/نتایج

۱۹۹۷

رابنشتین و همکاران

۱۰۳