ج
شکل (۱- ۴ ) فشار برحسب هکتوپاسکال در روز بارش تگرگ ۵ آوریل ۲۰۱۱
الف) تراز ۵۰۰ ب) تراز ۷۰۰ ج) تراز دریا
انتظار می رود در روز بارش تگرگ، ناوه¬ی مستقر بر روی سرزمین های شمالی دریای سیاه و مدیترانه، سنندج را تحت تأثیر قرار دهد.از نقشه­های شکل( ۱۵ – ۴ )، در می یابیم که در تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال زبانه ای از همدمای ۱۰- درجه­ سلسیوس بر روی منطقه­ مورد مطالعه قرار گرفته است. این زبانه متأثر از آرایش الگوهای فشار در این روز است که با کشیده شدن بر روی دریای خزر از اعتدال برخوردار گردیده است چنانکه انتظار می رود در سطح ۵۰۰ هکتوپاسکال دمای سردتر از ۱۰- درجه­ سلسیوس می بود.آرایش منحنی های همدما با الگوهای فشار منطبق است و حاکی از این است که در روی جو منطقه­ مورد مطالعه عوامل بیرونی نمایان تر از عوامل محلی هستند. هسته­ی کم دمای دیگری با دمای ۱- درجه­ سلسیوس بر روی جنوب خلیج فارس قرار دارد که همانطور که زبانه ای از این مرکز کم دما بر روی جنوب منطقه­ مورد مطالعه سنندج کشیده شده است. این هسته­ی کم دمااز اعتدال بیشتری برخودار است که دلیل آن قرار گرفتن روی مناطق جنوبی خلیج فارس و زبانه کشیدن روی خلیج فارس است. در تراز ۷۰۰ هکتوپاسکال با نزدیک تر شدن به سطح زمین دما نیز افزایش یافته چنانکه منحنی هم دمای ۱۰ درجه­ سلسیوس روی سنندج قرار گرفته است و هسته­ی کم دمای مناطق جنوبی خلیج فارس به جنوب ایران جابجا شده است. در سطح زمین هسته­ی دمایی ۱۰ درجه­ سلسیوس روی منطقه­ قفقاز قرار گرفته که زبانه ای از آن با منحنی ۲۱ درجه­ سانتی گراد روی سنندج قرار گرفته است. اختلاف دمای بین سطح زمین با تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال ۱۱ درجه است که ناچیز می باشد لذا از نظر شرایط
دمایی نیز در منطقه­ مورد مطالعه هنوز شرایط تشکیل تگرگ فراهم نگردیده است.

ب
الف
ج
شکل (۱۵- ۴ ) دما برحسب کلوین در روز ۵ آوریل ۲۰۱۱
الف) تراز ۵۰۰ ب) تراز ۷۰۰ ج) تراز دریا
فراسنج های جوی سرعت قائم هوا، از مهم ترین فراسنج های تحلیل سینوپتیک برای پدیده های جوی مثل بارش سنگین و کلا هیدرومتئوریت محسوب می شود.با بهره گرفتن از فراسنج امگا می توان سرعت بالاسو یا صعودی و پایین سو یا نزولی هوا را سنجید.مقادیر منفی سرعت قائم دلالت بر صعود هوا(سرعت قائم بالاسو) و تقویت همرفت دارد در حالی که مقادیر مثبت سرعت قائم نشان دهندۀ نزولی بودن جریان هوا(سرعت قائم پایین سو)داشته و واگرایی را تقویت می کند(قویدل رحیمی،۱۳۸۹).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

با توجه به نقشه های شکل( ۱۶ – ۴ )، در تراز ۵۰۰ میلی بار، دو هسته­ی امگا که به سنندج نزدیک می باشند، وجود دارد که از نظر شرایط پایداری و ناپایداری با هم متفاوت اند. هسته­ی اول روی شمال شرق ایران، از دریای خزر تا نواحی مرکزی و شرق زبانه کشیده و ناپایدار با درجه­ ضعیف می باشد.زبانه های این هسته به روی منطقه­ مورد مطالعه نرسیده و نیز مناطق غربی ایران نیز ار آن موثر نگشته اند. هسته­ی دیگری بر روی جنوب عراق قرار گرفته است که پایدار با درجه­ ضعیف بوده و زبانه­ای از آن روی سنندج قرار گرفته است. در تراز ۷۰۰ هکتوپاسکال، هسته­ی ناپایدار رو منطقه­ شمال شرق ایران، گسترش بیشتری را در ایران پیدا کرده است به طوری که بجز مناطق غربی و منطقه­ مورد مطالعه، بقیه نقاط ایران دارای جو ناپایدار می باشند. در این تراز هسته­ی ناپایداری با درجه­ ضعیف روی منطقه­ قفقاز قرار گرفته که زبانه های ناپایدار آن روی مناطق شمال غرب نیز کشیده شده اما منحنی صفر امگا روی سنندج قرار گرفته است. هسته­ی امگای پایداری روی منطقه­ خوزستان قرار گرفته که زبانه های آن روی غرب ایران کشیده شده است. در نقشه­ی تراز دریا چندین مرکز ناپایدار ضعیف روی ایران دیده می شود که بیشتر متأثر از شرایط محلی بوده و لذا با توجه به شرایط صعودی جو بالای ارومیه، شرایط صعود فراهم نگشته و بنابراین در این روز از نظر حرکات قائم بالاسو یا پایین سو، جو منطقه­ مورد مطالعه پایداری را نشان می دهد.

ب
الف
الف

ج
شکل (۱۶- ۴ ) امگا برحسب پاسکال بر ثانیه در روز ۵ آوریل ۲۰۱۱
الف) تراز ۵۰۰ ب) تراز ۷۰۰ ج) تراز دریا
براساس نقشه های شکل( ۱۷ – ۴ )، در تراز ۵۰۰ میلی بار، دو هسته­ی رطوبت نسبی یکی در شرق دریای سیاه و دیگری روی نواحی شرقی ایران که متأثر از دریای عمان است، مشاهده می شوند. مقدار رطوبت نسبی­ای که منحنی آن روی سنندج قرار گرفته، بسیار کم می باشد که حاکی از عدم نفوذ توده هوای مرطوب به جو منطقه است. این منحنی زبانه ای از رطوبت دریای مدیترانه است که به صورت ضعیفی روی منطقه کشیده شده است. هسته­ی دومی، منطقه­ مورد مطالعه را تحت تأثیر قرار نداده و بیشتر، نیمه­ی شرقی کشور از آن موثر گشته است. در تراز ۷۰۰ هکتوپاسکال با نزدیک شدن به سطح زمین رطوبت افزایش یافته اما درصد کمی از آن مشاهده می شود. این مقدار به ۳۸ درصد روی منطقه­ مورد مطالعه رسیده که زبانه ای از رطوبت دریای مدیترانه می باشد. در واقع هنوز توده هوای مرطوب دریای مدیترانه در این روز به جو منطقه نفوذ ننموده تا شاهد درصد بالای رطوبت نسبی باشیم.

ب
الف
ج
شکل (۱۷- ۴ ) رطوبت نسبی برحسب درصد در روز ۵ آوریل ۲۰۱۱
الف) تراز ۵۰۰ ب) تراز ۷۰۰ ج) تراز دریا
روز رخداد تگرگ
با توجه به نقشه های شکل( ۱۸ – ۴ )، در تراز
۵۰۰ میلی بار، تراف عمیق روز قبل به طرف شرق جابجا شده و منطقه را تحت تأثیر قرار داده است. همانطور که مشاهده می شود سنندج در جلوی قسمت شرقی این تراف قرار گرفته است و ناوه­ی مورد نظر با حرکت پاد ساعتگرد موجب ناپایداری در سطح پایین شده و با حرکت سیکلونی خود، هوای سطح زمین را به طرف بالا سوق داده و توده هوا صعود می نماید. این ناوه از سرزمین­های بالای دریای سیاه منشأ گرفته و با کشیده شدن بر روی دریای مدیترانه، به طرف شرق جابجا شده است.
در تراز ۷۰۰ هکتوپاسکال، تراف مورد نظر به صورت نمایان تری منطقه­ مورد مطالعه را تحت تأثیر قرار داده و به سنندج خیلی نزدیک گشته است. همچنان که مشاهده می شود، ناوه حالت عمیقی پیدا نموده و بر روی دریای سیاه- مدیترانه و خزر کشیده شده است.
آرایش الگوهای فشار سطح زمین نیز با آرایش الگوهای سطح بالا منطبق بوده و روی منطقه­ مورد مطالعه منحنی هم فشار ۱۰۱۰ هکتوپاسکال قرار گرفته است. بنابراین در سطح زمین کم فشار و سطح بالا صعود دینامیکی فراهم می باشد و از نظر الگوهای فشار، شرایط برای صعود هوا فراهم می باشد.
تراف روی سرزمین­های شمالی دریای سیاه به دلیل سرد بودن داخل تراف هنگامی که روی دریای مدیترانه کشیده می­ شود از روی این دریا از زیر رطوبت گرفته و بشدت ناپایدار می­ شود؛بنابراین جبهه­های سرد و گرم با هم در سیکلون به وجودآمده به طرف شرق جابجا و جبهه­ی سرد که خصوصیت بارش آن، کوتاه-تند و در فاصله­ی مکانی کوتاه روی می دهد، صعود قوی فراهم گشته است.

ب
الف
ج
شکل ( ۱۸- ۴ ) فشار برحسب هکتوپاسکال در روز ۶ آوریل ۲۰۱۱
الف) تراز ۵۰۰ ب) تراز ۷۰۰ ج) تراز دریا
براساس نقشه های دمای شکل( ۱۹ – ۴ )، در تراز ۵۰۰ میلی بار، منحنی ۷- درجه­ سلسیوس روی سنندج قرار گرفته است.آرایش منحنی های هم دما همانند منحنی های هم فشار می باشد که حاکی از منطبق بودن الگوهای هم فشار و هم دما هنگام نفوذ بادهای غربی بر جو منطقه است. در واقع به دلیل اقلیم مدیترانه ای، عوامل بیرونی کنترل کننده­ آب و هوای منطقه می باشند و هنگام نفوذ این بادها، دیگر عناصر اقلیمی همراه با آنها سازگار می گردند. به دلیل حرکت سیکلونی جلوی تراف، منحنی های همدما با عبور از روی دریای خزر به حالت اعتدال بیشتری درآمده و به همین دلیل دما در این تراز به ۷- درجه­ سانتیگراد رسیده است. بنابراین دریای خزر هم به دلیل نزدیکی به سنندج نسبت به دریای مدیترانه و هم به دلیل نقشی که در اعتدال توده­های هوایی­ای که توسط بادهای غربی نفوذ می کنند، در سازوکار تشکیل تگرگ موثر می باشد. در تراز ۷۰۰ میلی بار، منحنی هم­دمای ۱۰ درجه­ سانتی ­گراد روی سنندج بوده و در جنوب شرق ایران هسته­ی دمای نسبتا زیادی با دمای ۲۰ درجه­ سلسیوس شکل گرفته است. این هسته­ی دمای زیاد(جنوب شرق کشور) در روی منطقه­ مورد مطالعه تأثیری نگذاشته است. در تراز سطح دریا نیز منحنی هم­دمای ۱۹ درجه­ سانتی ­گراد روی سنندج قرار گرفته است. ملاحظه می نماییم که اختلاف دمای زیاد
بین سطح زمین با تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال نتیجه­ نفوذ توده هوای سرد به ترازهای بالایی وردسپهر است؛ در نتیجه توده­ی هوای گرم صعود کننده از سطح زمین با ورود به تراز ۵۰۰ میلی بار سرد، به طور ناگهانی با دمای سرد مواجه شده و فرایند تراکم صورت گرفته و قطرات آب به هم چسبیده و یخ می زنند و چون دما سرد می باشد به شکل تگرگ در می آیند؛ هرچه شدت صعود بیشتر و دما سردتر باشد اندازه­ دانه های تگرگ بزرگ تر خواهند بود.

ب
الف
ج
شکل ( ۱۹- ۴ ) دما برحسب کلوین در روز ۶ آوریل ۲۰۱۱
الف) تراز ۵۰۰ ب) تراز ۷۰۰ ج) تراز دریا
نقشه­های شکل( ۲۰ – ۴ )، سرعت قائم بالاسو یا پایین سو را نشان می­ دهند. در تراز ۵۰۰ میلی­بار، هسته­ی امگای روی منطقه­ قفقاز، به تمام ایران نفوذ کرده و ناپایداری شدید آن روی منطقه­ مورد مطالعه بیشتر از دیگر نقاط ایران و حتی بیشتر از روی منطقه­ قفقاز است. این هسته­ی ناپایدار متأثر از ناپایداری شدید دینامیکی صعود بادهای غربی بوده که بر جو سنندج نفوذ کرده است. ناهمواری های منطقه نیز در کمک به تشدید این ناپایداری شدید موثر بوده اند چنانکه منطقه­ شمال­غرب ایران بیشترین سهم را از صعود دامنه ای در کشور برخودار است. در واقع صعود توده­ی هوا بر اثر ناپایداری جلوی تراف بادهای غربی، و همزمان با این صعود، برخورد توده­ی هوا به دامنه­های شیب­دار منطقه­ شمال­غرب و گرمتر شدن دامنه­های آفتابگیر نسبت به اتمسفر مجاور، باعث شدت یافتن صعود می شود.
چنین بر می آید که جایگاه بیشینۀ امگای منفی بر بیشینۀ بارش، که در محاسبۀ آن از دما و نقطۀ شبنم سطح زمین استفاده می شود، منطبق است ولی اغلب به سبب نبود شار رطوبتی و جریان های همگرایی، مقدار آن با مقدار واقعی تفاوت دارد.محل تقریبی امگای منفی یا سرعت قائم بالاسو، قسمت های شرق و جنوب شرق ناوه های ترازهای فوقانی که منطبق بر کم فشار سطح زمین است، می باشد و در بلوکینگ های کم فشار بریده ای که دارای هستۀ سردی هستند، در مقیاس کلان نمی توان انتظار امگای منفی داشت(رحیمی ، ۱۳۸۹). با توجه به این مطلب أخیر، می توان مشاهده نمود که محل امگای منفی روی سنندج ، منطبق با قسمت شرقی ناوه­­ای است که منطقه­ مورد مطالعه در جلوی آن قرار گرفته است.
در تراز ۷۰۰ هکتوپاسکال، هسته­ی امگا به طرف جنوب کشیده شده است چنانکه در این تراز نیز بیش
ترین مقدار سرعت قائم بالاسو در روی منطقه­ مورد مطالعه می باشد. در نقشه­ی تراز دریا نیز چندین هسته­ی امگای منفی در روی کشور ایران دیده می شود که هسته­ی تشکیل شده روی شمال­غرب و دریای خزر به مراتب از هسته­های دیگر گسترش بیشتری دارد. با توجه به نقشه­های سرعت قائم بالاسو در روز بارش تگرگ، به این نتیجه می رسیم که از سطح زمین تا ترازهای فوقانی جو، صعود نسبتا شدید برای توده­ی هوا وجود داشته است.