(منبع: )

خودارزیابی ساده

خودارزیابی ساده مبتنی بر تعیین جایگاه فعلی شما در برابر مفاهیم بنیادی تعالی است. برای هر مفهوم، توصیفی در شرح چیزی که قرار است ما در سطوح مختلف بلوغ سازمان ببینیم وجود دارد. توسط امتیازدهی به سطح فعلی بلوغ می‌توان یک ارزیابی سریع از قدرت‌ها و پتانسیل‌های پیشرفت پیدا کرد.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

پرسشنامه

این رهیافت سریع، یک روش عالی برای جمع‌ آوری اطلاعات از تصورات کارکنان سازمان است. بعضی از سازمان‌ها از پرسشنامه ساده، بله/ خیر استفاده می‌کنند که نمونه‌ای از آن را در قسمت زیر می‌بینید. برای جمع‌ آوری داده‌ها در سطح وسیع‌تر و با جزئیات بیشتر باید از رهیافت‌های دیگر استفاده کرد؛ که با توجه به مؤلفه‌های موجود در EFQM تعریف می‌شوند.
در زیر نمونه‌ای کوچک از سؤالات یک پرسشنامه با توجه به معیارهای موجود آمده است:
معیار رهبری
آیا رهبران سازمان محیطی مناسب جهت دستیابی به موفقیت ایجاد می‌کنند؟
آیا رهبران سازمان افراد را برای مطرح کردن عقاید، دیدگاه‌ها و نظراتشان تشویق می‌کنند؟
معیار خط‌مشی و استراتژی
آیا خط‌مشی و استراتژی سازمان مبتنی بر بازخوردهای است که از مشتریان و تأمین‌کنندگان گرفته می‌شود؟
آیا سازمان الگوبرداری از رقبا یا سازمان‌هایی که بهترین وضعیت را در این راه دارند برای کمک به فرموله کردن خط‌مشی و استراتژی خود به کار می‌گیرد؟
بعضی از سازمان‌ها برای تجزیه‌وتحلیل نقاط قوت و حوزه‌های نیازمند بهبود و نیز انجام پایه‌ای برای برنامه‌های بهبود کسب‌وکار از پرسشنامه‌های پیشرفته‌تری بهره می‌گیرند این پرسشنامه‌ها چندگزینه‌ای هستند. لازم به یادآوری است که معمولاً در این پرسشنامه‌ها از گزینه‌های A، B، C، D با تعابیر زیر استفاده می‌شود:
A= کاملاً تأمین‌شده است.
B= پیشرفت فراوانی دارد.
C= پیشرفت اندکی دارد.
D= هنوز اقدامی که در این مورد نشده است.

مزایای پرسشنامه

سرعت و سهولت در استفاده به‌طوری‌که دانش اولیه در مورد مدل EFQM برای استفاده از چنین روشی کافی است.
به‌سادگی افراد بسیاری را در سطح سازمان درگیر می‌کند.
سؤالات می‌تواند مختص و متناسب با بخش‌های مختلف سازمان طراحی شود.
سازمان را قادر می‌سازد که بازخوردهایی به تفکیک بخش‌ها و سطوح مختلف سازمان دریافت کند.

ریسک‌های پرسشنامه

با این روش فهرستی از نقاط قوت و حوزه‌های نیازمند بهبود تهیه نمی‌شود.
دقت پاسخ‌ها به کیفیت سؤالات طراحی ‌شده بستگی دارد.
توزیع گسترده پرسشنامه در سطح سازمان ممکن است با استقبال و پاسخ‌گویی پایین روبه‌رو شود.
انتشار وسیع پرسشنامه در یک سازمان ممکن است انتظارات را بالا ببرد و در صورت عدم ارضای این انتظارات، موجب بی‌انگیزگی شود.
پرسشنامه به شما می‌گوید افراد چه فکری می‌کنند ولی نمی‌گوید چرا فکر می‌کنند.

بررسی سریع

بررسی سریع یک ابزار مبتنی بر برتری‌جویی^[۳۴] شامل بیست رهیافت استاندارد هم‌تراز با مفاهیم بنیادی تعالی است. این ابزار به‌منظور بررسی میزان نحوه قرارگیری صحیح واحدهای سازنده شبیه برنامه‌های استراتژیک، برآوردهای مشتریان و مدیریت فرآیندها طراحی شده است.

ماتریس تعالی کسب‌وکار

ماتریس تعالی کسب‌وکار اولین ابزار خودارزیابی است که امتیاز صحیح و منطقی بر طبق مدل تعالی EFQM ارائه می‌دهد. این روش یک ابزار مبتنی بر برتری‌جویی است که اطلاعات در مورد توانمندسازها و نتایج دست‌یافته شده را جمع‌ آوری می‌کند.

ماتریس تعالی

ماتریس تعالی EFQM مشابه ماتریس تعالی کسب‌وکار ولی مقداری گسترده‌تر است. توانمندسازها بیش از نود رهیافت را مرور می‌کنند و نتایج در اجزای مقیاس‌ها تقسیم می‌شوند. این روش نیز مبتنی بر برتری‌جویی است.

شبیه‌سازی بازدید محل

این ابزار یک خودارزیابی گسترده با بهره گرفتن از ارزیابان است که فرایند ارزیابی جایزه EFQM را مرور می‌کند. بعضی مواقع در سازمان‌های بزرگ، گروه‌هایی از شرکت‌های خواهر برای ارائه دیدگاه خارجی استفاده می‌شوند و یادگیری را بین شرکت‌ها به اشتراک می‌گذارند.

مقایسه ابزارهای مختلف و انتخاب مناسب‌ترین ابزار

مدل EFQM تأکید می‌کند که یک راه منحصربه‌فرد صحیح برای خودارزیابی همه سازمان‌ها وجود ندارد. فرهنگ و ساختار سازمانی از یک‌سو و منافعی که از انجام خودارزیابی مدنظر است از سوی دیگر در انتخاب مناسب‌ترین رهیافت خودارزیابی تأثیر می‌گذارد. به‌عبارت‌دیگر برای انتخاب رهیافت مناسب باید دو سؤال زیر پاسخ داده شود.
با توجه به فرهنگ سازمان، در اولین خودارزیابی کدام رهیافت احتمال موفقیت بیشتری دارد؟
آیا خروجی مدنظر از خودارزیابی قرار است یک ملاک دقیق برای مقایسه سازمان موردنظر با بهترین سازمان‌ها باشد؟
ابزارهای مختلف خودارزیابی که معرفی شده‌اند ازنظر حجم کار موردنیاز و زمان اجرا کاملاً متفاوت هستند. میزان دقت خروجی‌های خودارزیابی، در صداقت و جامعیت اطلاعاتی است که برای این کار گرد هم آمده‌اند و به همین دلیل مهم است که ابزار انتخابی متناسب با هدفی باشد که از خودارزیابی مدنظر است. در هرکدام از ابزارها نکته کلیدی موردتوجه این است که خودارزیابی جزئی از فرایند بهبود مستمر در سازمان شما باشد. مراحل اصلی در فرایند خودارزیابی، برنامه‌ریزی اجرایی و پیاده‌سازی است و در مرحله برنامه‌ریزی اجرایی لازم است به سؤالات زیر پاسخ داده شود:
کدام‌یک از نقاط قوت شناسایی‌شده‌ی سازمان را باید حفظ کرد تا بیشترین تأثیر را داشته باشد؟
کدام‌یک از نقاط قوت شناسایی‌شده‌ی سازمان، در آینده باید تقویت شود یا بیش‌ازپیش مورد بهره‌برداری قرار خواهند گرفت؟
در حوزه‌های نیازمند بهبود که شناسایی کرده‌ایم، کدام‌یک رسیدگی به آن بیشترین اهمیت را دارد؟
چگونه بر میزان پیشرفت در فعالیت‌های بهبود نظارت می‌کنیم؟
تصمیم نهایی جهت انتخاب بهترین روش برای سازمان به فرهنگ‌سازمانی و نتایج مورد انتظار بستگی دارد. در جدول زیر رهیافت‌های معرفی‌شده برای خودارزیابی باهم مقایسه شده‌اند.
جدول ‏۲‑۴ مقایسه عمومی بین رهیافت‌های مختلف