۳-۵-۴ آزمون کلمه و رنگ استروپ

آزمون کلمه و رنگ استروپ (گلدن ، ۱۹۸۷) برای سنجش انعطاف پذیری شناختی، مقاومت در برابر تداخل محرک‌های بیرونی، و توانایی بازداری کردن یک پاسخ کلامی غالب یا مسلط به کار می رود. عملکرد آزمودنی در سه تکلیف مورد مقایسه قرار می‌گیرد : خواندکلمات، نامیدن رنگ‌ها، و نامیدن کلمات رنگی، در تکلیف آخر، بیمار باید بجای خواندن کلمه رنگ جوهری را که کلمه با آن نوشته شده است(و با لغت مربوط به آن رنگ ناهماهنگ است) با حداکثر سرعت بگوید. در حال حاضر داده های هنجاری این آزمون برای سنین ۷ تا ۸۰ ساله موجود است هبن، میلبرگ (۲۰۰۲، ترجمه حق شناس، ۱۳۸۵).

در این پژوهش از آزمون کلاسیک استروپ استفاده شده. این آزمون سه مرحله دارد. مرحلۀ اول به صورت تصادفی اسم تعدادی رنگ می‌آید و آزمودنی باید با سرعت هر چه تمام تر و بدون اشتباه کلمات را بخواند.

در مرحله دوم همان رنگ‌ها نقاشی می‌شوند و آزمودنی می بایست آن ها را نام ببرد و در مرحلۀ سوم نام رنگهای آمده ولی کلمه رنگی که نوشته شده با خود رنگ فرق دارد (مثلاً آبی به رنگ سبز نوشته می شود).

آزمودنی باید کلمات را نادیده گرفته و فقط رنگ را نام ببرد. (استروپ ، ۱۹۳۵).

فاطمه قدیری و همکاران در سال ۱۳۸۵ ضریب بازآمایی برای زمان واکنش مرحله اول ۶/۰ و برای تعداد خطاهای همین مرحله ۵۵/۰ به دست آورند و در مرحله دوم آزمایش برای زمان واکنش ضریب پایایی ۸۳/۰ و برای تعداد خطاها ضریب ۷۸/۰ محاسبه گردید و در مرحله سوم ضریب پایایی برای زمان واکنش ۹۷/۰ و برای تعداد خطاها ۷۹/۰ بود.

۳-۶-روش اجرا

در این پژوهش آزمودنی ها از بین بیماران اعصاب و روان دکتر محرری بر اساس ملک تشخیصی DSM-IV و تشخیص روانپزشک و مصاحبه بالینی روانشناس بیمارستان انتخاب شدند. بدین طریق آزمون بر روی بیمارانی که به درمانگاه جهت پیگیری درمان نزد روانپزشک آمدند و همچنین افراد بستری که طول درمان را طی کرده و در سدد ترخیص بودند انجام شد.

برای اطمینان از اینکه بیماران بدون علائم روانپریشی هستند از آنان خواسته شد که پرسشنامه GHQ را انجام دهند، و افرادی که نمرات بالاتر از ۲۲ داشتند از این آزمون حذف شدند (فتحی آشتیانی، ۱۳۹۱). بعد از انتخاب آزمودنی ها با آزمون GHQ با سه آزمون، هوش مهک، آزمون کلمه و رنگ استروپ ، آزمون جور کردن ‌کارت‌ها ویسکانسین مورد ارزیابی قرار گرفتند.

۳-۷- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات :

با توجه به هدف تحقیق و همچنین فرضیه های مطرح شده در پژوهش حاضر از روش آمار توصیفی از قبیل فراوانی، درصد، میانگین، انحراف معیار و آمار استنباطی از قبیل : روش تحلیل واریانس چند متغیره و آزمون بن فرونی و آزمون f یک طرفه به وسیله نرم افزار SPSS انجام شد.

فصل چهارم

یافته های پژوهش

۴-۱ مقدمه

در این فصل یافته ­های پژوهش در دو بخش آمار توصیفی و جمعیت­شناختی، و پاسخ به فرضیه ­های پژوهش ارائه می­گردد. در بخش توصیفی به ارائه­ نتایج توصیفی مربوط به متغیرهای پژوهش، اعم از میانگین، انحراف استاندارد ، حداقل و حداکثر نمرات، پرداخته می­ شود. و در بخـش دوم از طریق تحلیل واریانس چند متغیره به تأیید فرضیه ­های پژوهش پرداخته می­ شود.

۴-۲ توصیف داده ­ها

در این بخش، یافته ­های توصیفی شامل میانگین، انحراف معیار و حداقل و حداکثر نمره ­های متغیرهای مورد مطالعه­ پژوهش حاضر بررسی می­گردد، که به ترتیبی که در پی می ­آید، ارائه می­گردد:

۴-۲-۱ توصیف متغیرهای جمعیت شناختی

نسبت مردان به زنان در گروه بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی یکسان (۱۵ به ۱۵) ، در گروه بیماران مبتلا به افسردگی اساسی یکسان(۱۵ به ۱۵) ، و در گروه بهنجار یکسان (۲۰ به ۲۰) ‌می‌باشد.

همان گونه که داده ­های مربوط به توزیع میزان سن در جدول ۴-۱، نشان می­دهد، میانگین متغیر­ سن در بین بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی (۹۳/۳۸) بالاتر از میانگین سنی بیماران مبتلا به افسردگی اساسی (۶/۳۵) و گروه نرمال (۵/۲۹) ‌می‌باشد. اما بررسی انحراف استاندارد­های سه گروه نشان دهنده انسجام بیشتر در گروه بیماران مبتلا به افسردگی اساسی نسبت به بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی و افراد بهنجار ‌می‌باشد. بررسی معناداری تفاوت­های میانگین­ها با بهره گرفتن از آزمونf، نشانگر تفاوت معنادار سه گروه بیماران مبتلا به اسکیزوفرن، افسردگی اساسی و افراد بهنجار در متغیر سن ‌می‌باشد.

جدول۴-۱٫ فراوانی و درصد میانگین سن به سال در سه گروه بیماران اسکیزوفرن، افسردگی اساسی و بهنجار

گروه
میانگین
انحراف­استاندارد
حداقل
حداکثر
تعداد
اسکیزوفرن

۹۳/۳۸

۴۶/۹

۱۹

۵۳

۳۰

افسردگی اساسی

۶/۳۵

۹۳/۷

۱۹

۵۴

۳۰

بهنجار

۵/۲۹

۴۴/۸

۲۱

۶۵

۴۰

جدول ۴-۲٫ آزمون تحلیل واریانس یک­راهه جهت بررسی تفاوت میانگین آزمودنی­ها در متغیر سن

منابع تغییر
مجموع مجذورات
درجه آزادی
میانگین مجذورات
F
درجه معناداری
بین گروه ها

۳۷۳/۱۶۱۴

۲

۱۸۷/۸۰۷

۸۷/۱۰

۰۰۱/۰

درون گروه ها

۰۶۷/۷۲۰۵

۹۷

۲۷۹/۷۴

همان‌ طور که در جدول ۴-۲ مشاهده می­گردد، مقایسه میانگین سن در بین گروه­ ها تفاوت معناداری را نشان داد. که با توجه به میزان f که برابر است با ۸۷/۱۰ و درجه­ آزادی (۲ و ۹۷) درجه معناداری (۰۰۱/۰)، با ۹۹ درصد اطمینان ‌می‌توان گفت بین گروه­ ها در متغیر سن تفاوت وجود دارد.

به منظور تعیین مکان معناداری از آزمون تعقیبی بن­فرونی استفاده شد، نتایج در جدول ۴-۳ بیان شده است. جدول حاکی از آن است میزان سن گروه ­های بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی و افسردگی اساسی نسبت به گروه بهنجار به صورت معناداری بالاتر است، ولی پایین­تر بودن میزان سن گروه بیماران افسردگی اساسی نسبت به گروه بیماران اسکیزوفرن معنادار نمی ­باشد.

جدول ۴-۳٫ آزمون تعقیبی جهت سن

سن
اسکیزوفرن
افسردگی اساسی
بهنجار
اسکیزوفرن

*

افسردگی اساسی

*

بهنجار

*

*