با توجه به گفته های امام راحل اهداف از جنگ را می توان به اختصار در موارد ذیل خلاصه نمود
۱)حفظ اسلام
حضرت امام (ره) ۲۹ بار بر این هدف تأکید نمودند :
« مسأله، مسأله‌ی اسلام است»^[۲۹۶].
« همه می‌دانند که تحمل هشت سال فشار و سختی فقط برای اسلام عزیز بوده است^[۲۹۷]».

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

« …انگیزه ملت و قوای مسلح ایران ، دفاع از اسلام و قرآن کریم به نفع ملت های اسلامی و مستضعفان جهان است» ^[۲۹۸]
۲)دفاع از حق ملت و کشور اسلامی
« ما دفاع داریم می کنیم از اسلام ، ما دفاع داریم می کنیم از حق مسلمین». ^[۲۹۹]
۳)حفظ جمهوری اسلامی و اصول انقلاب اسلامی
« امروز … یک مقصد در کار است… و آن مطلوب همه‌ی شماست. از حفظ جمهوری اسلامی که حفظ اسلام است و حفظ کشور اسلامی».^[۳۰۰]
« و آن چیزی که همه‌ی مردم مافراتر از آن را فکر می‌کنند مسأله حفظ اسلام و اصول انقلاب است.»^[۳۰۱].
۴) دفاع از شرافت اسلامی
«ما می‌خواهیم شرافت خودمان را حفظ کنیم و ما می‌خواهیم اسلام عزیز را که همه چیز درش هست. استقلال درش هست. آزادی درش هست. شرافت درش هست. می‌خواهیم این را حفظش کنیم.»^[۳۰۲]
۵)دفاع از حقوق مسلمین و مستضعفین
« انگیزه‌ی ملت و قوای مسلح اسلامی ایران ، دفاع از اسلام و قرآن کریم ، به نفع ملت‌های اسلامی و مستضعفان جهان است.» ^[۳۰۳]
۶)اقامه‌ی عدل الهی و برپایی دین خدا
” خداوندا… تو خود می دانی که ما برای برپایی دین تو قیام کرده‌ایم و برای برپایی عدل و داد در پیروی از رسول تو ، در مقابل شرق و غرب ایستاده‌ایم».^[۳۰۴]
۷)دفع تجاوز و اثبات صلابت اسلام
حضرت امام خمینی(ره) از این هدف به عنوان هدف اساسی یاد نموده ، فرمودند :
«… اگر همه‌ی علل و اسباب را در اختیار داشتیم، در جنگ به اهداف بلندتر و بالاتری می‌نگریستیم و می‌رسیدیم، ولی این بدان معنا نیست که در هدف اساسی خود که همان دفع تجاوز و اثبات صلابت اسلام بود، مغلوب خصم شده‌ایم.»^[۳۰۵]
۸)شکست ابرقدرت‌ها
« مقصد یک مقصد است و آن شکست ابرقدرت‌هاست.»(صحیفه‌ی امام ، ج ۱۳: ۳۹۴).
۹)سقوط صدام و تنبیه و قصاص متجاوز
«… همه‌ی ابرقدرت‌ها و حامیان رژیم رو به زوال بعث مطمئن باشند که بین‌المللی کردن درگیری‌ها و … ما را از هدف سرنگونی صدام و حزب بعث عراق و تنبیه متجاوز ، باز نخواهد داشت.»(صحیفه‌ی امام ، ج ۲۰: ۳۲۲).
« ما می‌خواهیم آن کسی که تعدی کرده است به مسلمانان و آن اشخاصی که خون مسلمان ها را در بلاد ما و بلاد خودش ریخته است… قصاص کنیم.» ^[۳۰۶]
۱۰) حفظ استقلال و آزادی
« مقصد ما و مقصد ملت ما، آزادی از چنگال دشمنان اسلام است و مقصد و مقصود ما، استقلال کشور اسلامی است.»^[۳۰۷]
۱۱)شناسایی و اعلام متجاوز ، عقب‌نشینی عراق و جبران خسارت
حضرت امام(ره) در برابر ادعای صلح‌طلبی دروغین صدام فرمودند:
«پس از گذشت دوسال از این تجاوز وحشیانه ، اکنون که رزمندگان ما دشمن را به عقب رانده و خواستار تنبیه متجاوز و دریافت خسارت شده‌اند، فریاد صلح‌طلبی این خودفروختگان مزدور از هر سو بلند شده و درصدد تبرئه‌ی متجاوز و پایمال کردن خون هزاران انسان مسلمان گردیده‌اند…»^[۳۰۸].
۱۲) بسیج مردم عراق
« هم‌اکنون نیز به سازمان دهی و بسیج و تشکل مردم ستم‌ دیده‌ی عراق پرداخته‌اند که این از مهم‌ترین خواسته‌ها و هدف‌های ما بوده است»^[۳۰۹]
در ارتباط با برخی از این اصول به فرازهایی از سخنان امام(ره) پرداخته می‌شود:
۱۳)عمل به تکلیف
حضرت امام(ره) دفاع در برابر تهاجم دشمن به کیان اسلام و مسلمین را یک واجب و تکلیف الهی دانستند و ۱۷۷ بار بر آن تأکید نمودند:
« باید شما بدانید که آن که فرمان داده است به همه‌ی ما، خداست. فرمانده همه خداست. اوست که دفاع را واجب کرده است برای رفع فتنه.»^[۳۱۰]
« … مکلف‌اند به این که اسلام را حفظ کنند. مکلف‌اند به این که جمهوری اسلامی را حفظ کنند و این تکلیف، تکلیفی است که از بزرگ ترین تکالیفی است که اسلام دارد.» ^[۳۱۱]
« وقتی کشور اسلام مورد تهدید دشمن‌های اسلام است، دفاع از کشور اسلام و نوامیس مسلمانان بر همه‌ی ما، بر تمام ما واجب است…ما داریم به این واجب عمل می‌کنیم^[۳۱۲]
«… این جنگ یک تکلیف شرعی است.» ^[۳۱۳]
۱۴)عقلانیت
حضرت امام خمینی (ره) امر دفاع از کیان اسلام و کشور را یک امر عقلانی دانستند و ۱۵ بار بر آن تأکید نمودند:
«دفاع یک امری است که هم شرعا واجب است بر همه و هم عقلا.»^[۳۱۴]
« این یک امر عقلی است، یک امر عقلایی است، آن‌ها که الآن درخاک ما هستند، …. ما دفاع نکنیم؟»^[۳۱۵]
« این که مسلمین از جان و مال و نوامیس خود دفاع کنند، این را هم خدا و هم عقل و هم شرع اجازه می‌دهد.» ^[۳۱۶]
اصول حاکم بر اندیشه دفاعی امام
بر اساس یافته های حاصل از تحلیل محتوای کمّی کلام امام ، اصول حاکم بر اندیشه دفاعی امام خمینی (ره) در جریان جنگ تحمیلی قبل از پذیرش قطعنامه عبارتند
۱)اصل احدی‌الحسنیین

Schedule the u^new in VM_max in rp_max according to SD_max
}

شکل ۴-۱۸: الگوریتم ProfRS ]27[.
الگوریتم ماکزیمم­سازی سود بوسیله به­ کارگیری تاخیر جریمه (ProfPD): این الگوریتم بر به تاخیر انداختن درخواست جدید برای پذیرش درخواست­های بیشتر تمرکز دارد. در فاز اول بررسی می­ شود که آیا درخواست جدید می ­تواند با قرارگیری در انتهای صف یک VM شروع­شده قبلی یا با درج آن در یک VM شروع­شده یا با شروع یک VM جدید پذیرفته شود یا نه ( ابتدا در مرحله ۳ با بهره گرفتن از الگوریتم canWait() بررسی می­ شود که آیا درخواست می ­تواند منتظر تکمیل درخواست­های قبلی شود یا نه و اگر نمی­توانست با استراتژی Insert بررسی می­ شود که آیا درخواست جدید می ­تواند قبل از درخواست از قبل پذیرفته شده در یک VM شروع شده فعلی قرار بگیرد (مرحله ۴) و اگر نتواند در مرحله ۵ بررسی می­ شود که آیا درخواست با شروع VM جدید (الگوریتم canInitiateNewVM()) یا با به تاخیر انداختن درخواست جدید (استراتژی :PenaltyDelay()مرحله ۷) پذیرفته می­ شود یا نه. اگر فراهم­کننده SaaS نتواند از این طریق سودی بدست آورد درخواست رد می­ شود (مرحله۱۴) ولی اگر سودی بدست آید الگوریتم حداکثر سود بازگشتی را برمی­گرداند (مرحله۲۳). بقیه مراحل مثل الگوریتم قبل است. شکل ۴-۱۹این الگوریتم را نشان می­دهد. همانطور که گفته شد شکل ۴-۱۲ یک مدل SaaS برای پاسخ­دهی به مشتریان در ابر است و شامل سه زیر لایه است که در ادامه توضیح داده شده ­اند.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

لایه ابزارهای کاربردی که همه سرویس­های کاربردی پیشنهادی توسط SaaS را مدیریت می­ کند.
لایه بستر: شامل سیاست­های نگاشت و زمانبندی برای ترجمه نیازهای QoS به پارامترهای سطح زیرساخت و تخصیص ماشین­های مجازی برای پاسخ به درخواست­ها می باشد.
لایه زیرساخت که آغاز و حذف ماشین­های مجازی را مدیریت می­ کند.
در ]۲۸[ درخواست­های مشتری برای سرویس­های نرم­افزار ERP با توافق بر SLA از پیش­تعریف­شده و ثبت پارامترهای QoS مشتری بررسی شده ­اند که در ادامه شرح داده شده ­اند.
مولفه­های مدل سیستم که شامل عامل، مدل ریاضی، استراتژی نگاشت و الگوریتم است. هر یک از این مولفه­ها در ادامه توضیح داده شده ­اند.
عامل: دو گروه عامل در نظر گرفته شده و برای هر یک پارامترهای SLA در نظر گرفته شده است که در ادامه توضیح داده شده ­اند. ۱- فراهم­کننده: فراهم­کنندگان باید قادر به مدیریت درخواست­ها بطور هوشمندانه و با در نظر SLA باشند. خصوصیات SLA مورد بررسی شامل موارد زیر است.
نوع درخواست (recType): شامل دو نوع “اجاره زمان اول” (مشتری فردی است که یک سرویس جدید درخواست داده است) و “آپگرید سرویس” (شامل اضافه کردن حساب کاربری و یا آپگرید نوع محصول).
نوع محصول (proType): محصول شامل سه نوع استاندارد، حرفه­ای و بنگاه است.
نوع حساب کاربری (accType): حداکثر تعداد حساب­های کاربری که یک مشتری می ­تواند ایجاد کند و شامل سه نوع گروه، تیم و دپارتمان است.
مدت قرارداد (conLen): مدت زمانی که یک سرویس برای مشتری در دسترس است.
تعداد حساب­های کاربری (accNum): تعداد دقیق حساب­های کاربری که مشتری می­خواهد بسازد.
تعداد رکوردها (recNum): حداکثر تعداد رکوردهایی که مشتری قادر به ایجاد آن برای هر حساب در طی تراکنش است.
زمان پاسخ (respTime): مدت زمان سپری­­شده بین پایان یک تقاضای سرویس نرم­افزاری و شروع یک سرویس را گویند. نقض SLA زمانی رخ می­دهد که زمان سپری­شده واقعی از زمان پاسخ از پیش­تعریف­شده در SLA بیشتر شود. سه نوع زمان پاسخ در نظر گرفته شده است. ۱- زمان پاسخ برای اولین باری که سرویس اجاره داده می­ شود.۲- زمان پاسخ برای اضافه کردن حساب کاربری جدید ۳- زمان پاسخ برای آپگرید محصول.
۲- مشتری: لایه بستر از تصاویر VM برای ایجاد نمونه­هایی بر اساس تصمیم نگاشت استفاده می­ کند، بنابراین ویژگی­های زیر برای مکانیزم­ های تخصیص منبع برای تضمین اینکه SLA به اندازه کافی خوب است باید تعریف شوند. ۱- نوع VM (l): بزرگ، کوچک، متوسط ۲- قیمت VM: هزینه پرداختی فراهم­کننده برای استفاده از یک VM برای سرویس­دهی به مشتری در هر واحد زمان ۳- زمان انتقال داده (dataTrafT): مدت زمان انتقال یک گیگابایت داده از یک VM به دیگری ۴- سرعت انتقال داده (dataTrafSpeed).

Algorithm 3:Pseudo-code for ProfPD algorithm

Input: New user’s request parameters (u^new), expInvRet^new_{i j}
Output: Boolean
Functions:admissionControl()
{IF (there is any initiated VM) THEN
{For each vm_i in each resource provider rp_j DO
{ IF (! canWait(u^new, vm_i)) THEN
{ IF (! canInsert(u^new, vm_i)) THEN
{ IF (! canInitiateNew(u^new, rp _j)) THEN
continue;
IF (! canPenaltyDelay(u^new, rp _j)) THEN
continue
}
}
}
}
Else IF (! canInitiateNew(u^new, rp _j)) THEN
Return reject
IF (PotentialScheduleList is empty) THEN
Return reject
Else { Get the max[ret^new_{i j} , SD_{i j} ] in PotentialScheduleList
IF (max(ret^newi j ) < =expInvRet^new_{i j} ) THEN
Return accept
Else Return reject
}

عنوان صفحه

شکل ۲-۱: یک معماری کلی برای محاسبات پوشیدنی ۱۲

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

شکل ۲-۲: درخت اتکاپذیری ۱۶

شکل ۲-۳: رابطه­ علت و معلول نقص، خطا و شکست ۱۸

شکل ۲-۴: جنبه­ های تحمل خطا از نظر معماری یک کامپیوتر پوشیدنی ۲۶

شکل ۳-۱: یک معماری پیشنهادی برای محاسبات پوشیدنی ۴۲

شکل ۳-۲: طرح کلی معماری پیشنهادی ۴۳

شکل ۳-۳: معماری سخت­افزاری یک Body Node 44

شکل ۳-۴: معماری سخت­افزاری یک Master Node 45

شکل ۳-۵: معماری سخت­افزاری یک Mobile Node 45

شکل ۳-۶: یک معماری برای نظارت بر سلامت ۴۷

شکل ۳-۷: یک معماری مبتنی بر ایستگاه مبنا ۴۸

شکل ۳-۸: برقراری ارتباط بین Body Node و Master Node در حالت اول ۵۱

شکل ۳-۹: برقراری ارتباط بین Body Node و Master Node در شبکه A و در حالت دوم ۵۲

شکل ۳-۱۰: افزونگی TMR برای ماژول سنسور در Body Nodeها ۵۵

شکل ۳-۱۱: افزونگی standby برای ماژول سنسور در Body Nodeها ۵۶

شکل ۳-۱۲: الگوریتم تعویض سنسور ۵۷

شکل ۳-۱۳: برقراری ارتباط بین Mobile Node و Master Node در حالت اول ۶۶

شکل ۳-۱۴: برقراری ارتباط بین Master Node و Mobile Node در شبکه A و در حالت دوم ۶۶

شکل ۳-۱۵: افزونگی standby برای ماژول گیرنده در Master Nodeها ۶۸

شکل ۳-۱۶: برقراری ارتباط بین Mobile Node و Body Node در شبکه A 72

شکل ۳-۱۷: تحمل خرابی باتری Master Node در شبکه ­های چند Master Nodeی که فاقد Master Node فیزیکی افزونه هستند ۷۵

شکل ۴-۱: دیاگرام انتقال حالت یک سیستم تک مؤلفه­ای ۹۳

شکل ۴-۲: یک سیستم standby با یک مؤلفه­ی افزونه ۹۴

شکل ۴-۳: دیاگرام انتقال حالت یک سیستم standby با یک مؤلفه­ی افزونه ۹۴

شکل ۴-۴: قابلیت اطمینان در Body Nodeها ۹۶

شکل ۴-۵: قابلیت اطمینان در Master Nodeها ۱۰۰

شکل ۴-۶: قابلیت اطمینان در معماری­ها ۱۰۳

چکیده

خرابی در سیستم­های با کاربردهای حساس، می ­تواند فاجعه­های جبران­ناپذیری را رقم بزند. طراحی این دسته از سیستم­ها باید به گونه ­ای باشد که در صورت رخداد خطا، قادر به انجام صحیح وظایف خود باشند، به علاوه تا حد ممکن از بروز خطا جلوگیری شود. از اینرو تحمل­پذیری در برابر خطا برای سیستم­هایی با کاربردهای حساس یک نیاز حیاتی است. کامپیوترهای پوشیدنی نمونه ­ای از این سیستم­ها هستند که امروزه به صورت گسترده در کاربردهای حساس از جمله حوزه سلامت مورد استفاده و توجه محققان قرار گرفته­اند. به عنوان مثال خطای این سیستم­ها برای بیماری که کیلومترها از دکتر خود یا بیمارستان فاصله دارد می ­تواند عواقب جبران ­ناپذیری را به همراه داشته باشد. لذا تحمل­پذیری محاسبات پوشیدنی در برابر خطا ضروری است و باید به صورت جدی مورد مطالعه قرار گیرد. در تحقیق حاضر مشخص می­ شود که با وجود اهمیت موضوع، در این زمینه تحقیق زیادی صورت نگرفته است. از اینرو با مطالعه­ کارهای دیگران و بررسی معماری­های موجود، در این تحقیق یک معماری سه لایه­ای متشکل از محاسبات پوشیدنی، محاسبات سیار و محاسبات ابری ارائه می­ شود. عملکرد صحیح سیستم­های استفاده کننده از این معماری، یک چالش است. در این تحقیق به منظور حل چالش ذکر شده، یک چارچوب تحمل خطا برای معماری فوق ارائه می­ شود. همچنین، اثبات می­ شود که این چارچوب تحمل خطا قابلیت اطمینان را افزایش می­دهد.

واژه­ های کلیدی: محاسبات ابری، محاسبات سیار، محاسبات پوشیدنی، تحمل­پذیری خطا، گره ارباب، گره بدن، گره سیار

فصل اول

کلیات تحقیق

۱-۱ مقدمه

در دهه­های اخیر تکنولوژی­های محاسباتی به دلیل پیشرفت­های چشمگیرشان همواره مورد توجه علوم مختلف بوده ­اند. این فناوری­ها با داشتن مزایای بسیاری از جمله کاهش هزینه­ها، افزایش دقت و سرعت، یاری­گر سایر علوم بوده ­اند. کامپیوترها و فناوری­هایشان به دلیل نقش مادر داشتن، در حال استفاده شدن در سایر فیلدهای علمی هستند.

در بین شاخه­ های مختلف علمی بعضی از حوزه ها از جمله حوزه سلامت حیاتی هستند. از سویی فناوری­های محاسباتی پا را فراتر نهاده­اند و وارد این حوزه ها شده ­اند. در واقع کاربردهای حیاتی مجذوب پیشرفتها و مزایای چشمگیر این تکنولوژی­ها شده ­اند. امروزه کاربردهایی از جمله حوزه سلامت و درمان که نیاز به حداقل زمان پاسخ دارند با بهره­ گیری از این تکنولوژی­ها به پیشرفت­های عظیمی دست­یافته­اند.

خطا در سیستم­های محاسباتی اجتناب­ناپذیر است اما در طرف مقابل در کاربردهای حیاتی ریسک معنا ندارد. پس باید سعی شود که عملکرد و کارایی سیستم با وجود این خطاها حفظ شود. این کار باید بگونه­ای انجام گیرد که سیستم از کار نیافتد بطوریکه بتواند به درستی کار کند. برای دست­یابی به اهداف ذکر شده، سیستم باید در برابر خطا تحمل­پذیر باشد.

در واقع یک سیستم بدون در نظر گرفتن ملاحضات پایداری نمی­تواند مورد رضایت کاربر واقع شود، اهمیت این موضوع در سیستم­هایی که در معرض خرابی بیشتری هستند، به چشم می ­آید به خصوص در امر سلامت که تأخیر یا خرابی خسارتهای جبران­ناپذیری در پی خواهد داشت که حتی ممکن است منجر به مرگ بیمار گردد. با توجه به اینکه مطالعات زیادی درباره تحمل­خطا برای محاسبات پوشیدنی در حوزه سلامت صورت نگرفته است، اینگونه مطالعات به ویژه در حوزه سلامت می­توانند مبنایی برای کارهای علمی آینده باشند.

در حال حاضر سه فناوری محاسبات ابری، محاسبات سیار و محاسبات پوشیدنی مطرح­ترین و عالی­ترین مباحث دنیای محاسبات می­باشند که با کمک هم می­توانند بسیاری از مشکلات حوزه سلامت را حل کنند. در ادامه به منظور آشنایی بیشتر، تاریخچه این سه تکنولوژی مهم شرح داده می­ شود.

۱-۱-۱ تاریخچه رایانش ابری

در شبکه ­های کامپیوتری به صورت نمادین شبکه­ اینترنت را به شکل­ ابر نمایش می­ دهند. زیرا اینترنت همانند یک ابر جزئیات پیچیده و فنی­اش را از دید کاربران مخفی نگه می­دارد. این در حالیست که در دهه ۱۹۶۰ اصول و مفاهیم رایانش ابری توسط جان مک کارتی شرح داده شد. وی اظهار داشت که «رایانش ممکن است روزی به عنوان یکی از صنایع همگانی سازماندهی شود». همچنین در سال ۱۹۶۶ کتابی تحت عنوان «مشکل صنعت همگانی رایانه» توسط پارک هیل داگلاس نوشته شد که در آن تقریباً تمام ویژگی­های رایانش ابری مطرح شد.

سرانجام سایت آمازون از سال ۲۰۰۶ تصمیم به ارائه سرویس به کاربران با بهره گرفتن از رایانش ابری نمود. در واقع سایت آمازون با پیاده­سازی بستر ابری بر روی مرکز داده­اش نقش مهمی را در توسعه و معرفی رایانش ابری داشت. با گذشت زمان رایانش ابری مورد توجه محققان و دیگر غول­های رایانه­ای از جمله گوگل قرار گرفت.

۱-۱-۲ تاریخچه محاسبات ابری موبایل

واژه «محاسبات ابری متحرک» تنها در مدت کوتاهی بعد از مفهوم «محاسبات ابری» در اواسط سال ۲۰۰۷ معرفی شد که توجهات را به خود به عنوان یک گزینه­ی تجاری سود­­­­­­­­­­­­­آور جلب کرده است و باید گفت که توسعه و کارکردِ هزینه­ برنامه ­های موبایل را کاهش می­دهد. محاسبات ابری متحرک از طرف کاربران موبایل به عنوان یک تکنولوژی جدید برای دستیابی به تجربه­ای غنی از سرویس­های گوناگون موبایل با هزینۀ کم است و از طرف محققان به عنوان یک راه حلِ امید بخش برای IT می­باشد. کاربران موبایل می­توانند برنامه ­های موبایل را بر روی دستگاه­های راه دور و از طریق شبکه ­های بی­سیم اجرا کنند. محاسبات ابری متحرک اشاره دارد به یک زیرساخت که ذخیره­سازی داده و پردازشِ داده، هر دو در بیرون از دستگاه موبایل اتفاق می­افتند. با مطالعه‌ای که توسطJuniper Research صورت گرفته است استفاده‌ی روزافزون از محاسبات سیار مشهود می‌باشد، این تحقیق بیان می‌کند که انتظار می‌رود مصرف کننده و بازار تجاری برای برنامه‌های درخواستی سیار مبتنی بر ابر تا سال ۲۰۱۴ تا بیش از ۵/۹ بیلیون دلار افزایش یابد.

۱-۱-۳ تاریخچه کامپیوترهای پوشیدنی

اگر کامپیوترهای پوشیدنی را بدین صورت تعریف کنیم که کامپیوترهایی هستند با قابلیت پوشده شدن بر بدن می­توان گفت که اولین کامپیوتر پوشیدنی یک ساعت جیبی است که در اوایل قرن شانزدهم ساخته شد. این نوع کامپیوترها به مرور توسعه یافتند بطوریکه در سال ۱۹۶۱ پدر تئوری اطلاعات یعنی ادوارد. او. تورپ^[۱] کامپیوتری در ابعاد پاکت سیگار ساخت. این ابزار قادر به پیش ­بینی چرخش رولت^[۲] بود. در سال ۱۹۷۷ کالینز^[۳] جلیقه­ای برای افراد نابینا طراحی کرد همچنین در این سال شرکت HP ساعتی را ساخت که دارای ماشین حساب جبری بود. استیو مان^[۴] در سال ۱۹۸۱ به منظور کنترل فلش دوربین عکاسی، کوله­پشتی کامپیوتری را طراحی کرد. در سال ۱۹۸۶ ریانش کوچ­گری توسط استیو رابرتز^[۵] مطرح شد. وی یک دوچرخه کهWinnebiko II نامیده می­شد را ساخت. یک کامپیوتر و یک صفحه کلید در این دوچرخه تعبیه شده بود بطوریکه او می­توانست در هنگام حرکت تایپ کند. ادگار ماتیاس^[۶] و مایک رویسی^[۷] در سال ۱۹۹۴ یک کامپیوتر مچی را ابداع کردند. در همین سال محققان شرکت IBM یک کامپیوتر کمری ساختند. همچنین در سال ۱۹۹۴ مایک لامینگ^[۸] و مایک فلاین^[۹] یک کامپیوتر پوشیدنی تحت عنوانForget Me Not اختراع کردند که بر روی سر نصب می­شد.

در دهه ۱۹۹۰ واژه سایبورگ^[۱۰] مطرح شد. به انسانی که وسایلی از قبیل مخزن اکسیژن، به عملکرد عادی بدنش کمک می­ کنند یا اعضایی از بدنش را کنترل می­ کنند، سایبورگ گفته می­ شود. دکتر استیو ماندر سال ۱۹۹۴ یک وبکم بی‌سیم پوشیدنی ساخت، به ایشان سایبورگ زنده می­گویند زیرا وی مخترع ابزارهای پوشیدنی زیادی است که بطور روزمره از آنها استفاده می­ کند. پروفسور کوین وارویک^[۱۱] نیز یک سایبورگ زنده می­باشد که در سال ۱۹۹۸ با انجام عمل جراحی یک قطعه سیلیکونی فرستنده-گیرنده خودکار بر روی بازویش کار گذاشته شد، با این کار او اولین انسانی بود که یک کامپیوتر در بدنش کاشته شد. کامپیوتر مذکور به وی این امکان را می­دهد که به هنگام عبور از راهروها و دفاتر بخش دانشگاهی که او در آن کار می‌کند، درها باز شوند، همچنین این قطعه چراغها، بخاریها و کامپیوترها را بصورت اتوماتیک برایش روشن می­ کند و حتی تعداد ایمیل­هایش را به او ابلاغ می­ کند.

اما از سال ۲۰۰۰ به بعد کامپیوترهای پوشیدنی با زندگی انسان­ها عجین شدند به گونه ­ای که هر روزه توسط کاربران برای انجام فعالیت­های مختلف استفاده می­شوند. دکتر «روزبه جعفری» محقق ایرانی و استادیار دانشگاه دالاس به منظور نظارت بر وضعیت سلامت افراد، رایانه پوشیدنی بی‌سیم در ابعاد یک دکمه طراحی کرد که براحتی بر روی بدن نصب می­شد. وی به دلیل این اختراع، در سال ۲۰۱۲ برنده جایزه بنیاد ملی علوم CAREERشد.

۱-۲ بیان مسأله

هر چقدر که سیستم حساس­تر باشد و در معرض مشکلات بیشتری قرار گیرد، مدیریت وقایع و رخدادها واجب­تر می­گردد. تحمل خطا یک نگرانی عمده برای تضمین در دسترس بودن و قابلیت اطمینان خدمات حیاتی و همچنین کارکرد درست سیستم­های نرم­افزاری و سخت افزاری است. به منظور به حداقل رساندن تأثیر خرابی بر روی سیستم و کارکرد صحیح و موفق سیستم، خرابی باید پیش ­بینی شده و فعالانه مدیریت و کنترل گردد. روش­های تحمل خطا در واقع برای پیش ­بینی این خرابی­ها و انجام یک اقدام مناسب قبل از خرابی می­باشد.

سه­تایی فناوریهای روز شامل محاسبات پوشیدنی، محاسبات موبایل و محاسبات ابری پایه بسیاری از کاربردها و فناوری­های روز است. از جمله این فنآوری­ها محاسبات فراگیر مراقبت­های پزشکی است. علاوه بر محدودیت­ها و خطرهای موجود در ذات فن­آوری­های موبایل و پوشیدنی، کاربرد­های سلامت نیز نیازمند توجه بسیار خاص است که بدون خطا بودن سیستم یکی از ضروریات آنها است. لذا می­بایست تحمل خطا در این سیستم­ها، مورد مطالعه قرار داد.

این درحالیست که تاکنون از این جنبه به موضوع نگاه نشده بود که سه فناوری ذکر شده به شرط در نظر گرفتن تحمل خطا، به کمک یکدیگر ایفای نقش کنند.

۱-۳ اهمیت و ضرورت تحقیق

پدیده ­های طبیعی و غیر طبیعی روزمره بشر امروزی با تکنولوژی همراه شده است. از میان این تکنولوژی­ها تلفن­های هوشمند و همراه به علاوه کامپیوترهای پوشیدنی نقش بسیار مهمی را در زندگی بشر بازی می­ کنند. رایانه‌های پوشیدنی در حوزه‌های زیادیاز قبیل:ورزش، مدل کردن رفتار، سامانه‌های نظارت بر سلامت و فناوری اطلاعات کاربرد دارند. سازمان‌های دولتی، نظامی و بخش بهداشت و درمان هم‌اکنون به طور روزمره از این رایانه‌های پوشیدنی استفاده می‌کنند. از این رایانه هااکثراً برای طب از راه دور و کنترل بیماران نیز استفاده می شود، به بیان دیگر از مهمترین کاربردهای کامپیوترهای پوشیدنی استفاده از آنها در حوزه سلامت است.

به علاوه شاهد افزایش تمایل استفاده از وسایل قابل حمل سبک برای دسترسی به خدمات از طریق اینترنت بجای کامپیوترهای شخصی هستیم. کامپیوترهای پوشیدنی و همراه با محدودیت­های زیادی از جمله محدودیت­های محاسباتی و سایر منابع روبرو هستد. از آنجاییکه چنین وسایلی، امکانات پردازشی قوی ندارند (به عبارتی علاقه ای به داشتنِ چنین امکاناتی ندارند)، پس چه کسی قدرت پردازشی را تامین خواهد کرد؟ پاسخ به این سوال در رایانش ابر نهفته است.

امروزه دنیای کامپیوترها در حال حرکت به سمت ذخیره کردن و پردازش اطلاعات به صورت آنلاین است. Cloud Computing که در زبان فارسی تحت عناوین «محاسبات ابری»، «رایانش ابری»، «پردازش ابری» و «کامپیوتر ابری» شهرت یافته است، به معنی به کارگیری قابلیت ­های کامپیوتری بر مبنای اینترنت است. در واقع قابلیت ­های کامپیوتری به صورت یک سرویس اینترنتی به کاربر عرضه می­ شود. ایده اصلی رایانش ابری را می­توان چنین بیان نمود: ارائه خدمات نرم­افزاری و سخت افزاری از طریق اینترنت، به کاربران و سازمان­ها در تمام سطوح. نرم­افزار، قدرت پردازشی، ظرفیت ذخیره سازی داده و پایگاه داده، از جمله خدماتی هستند که در سیستم ابری از طریق شرکت­های فراهم کننده منابع زیرساخت مثل آمازون در اختیار کاربران قرار می­گیرد. در رایانش ابری کاربران در اِزای میزان استفاده و خدماتی که دریافت می­ کنند هزینه پرداخت می­نمایند یعنی سیستم (a pay-per-use) در این فناوری استفاده می­گردد.

استفاده از رایانش ابری مزایای زیادی را به همراه دارد، مزایایی از قبیل: عدم نیاز کاربران به کامپیوترهای قدرتمند و گران قیمت، کارایی بهینه و سریع کامپیوتر­های شخصی کاربران، صرفه­جویی در هزینه خرید و آپدیت برنامه­ ها و نرم­افزارهای گران قیمت، ظرفیت نامحدود حافظه در اختیار کاربران، محافظت از تمام داده ­ها و اطلاعات کاربران(قابلیت اعتماد)، امکان دسترسی سهل و آسان به داده ­ها و اطلاعات شخصی توسط کاربران در هر لحظه و مکان، قابلیت مستقل از سخت افزار، دسترسی و کار همزمان چندین کاربر بر روی اسناد و پروژه­ ها(اشتراک آسان) و لذا گزینه­ای بسیار مناسب برای استفاده در محاسبات همراه و پوشیدنی است.

در حقیقت وقتی که تحرک کاربر و محاسبات دستگاه­های متحرک را بخواهیم پشتیبانی کنیم گزینه محاسبات ابری موبایل مطرح می­ شود. قابلیت حرکت یکی از ویژه­گی­های محیط محاسباتی است که باعث می­ شود کاربر به فعالیتش و استفاده از ابر در حین حرکت ادامه دهد.

با تمام این اوصاف، محاسبات ابری، محاسبات موبایل و کامپیوترهای پوشیدنی شامل مشکلاتی از قبیل: امنیت، تحمل­پذیری در برابر خطا، حریم خصوصی افراد و یکپارچگی داده ­ها هستند، که نیاز به بررسی دارند. هنگامی که از کامپیوترهای پوشیدنی در حوزه سلامت استفاده می­ شود، نیاز به تحمل­خطا بیش از پیش حائز اهمیت است. اگر سیستم­های حوزه سلامت در برابر خطا تحمل­پذیر نباشند ممکن است مشکلات جبران ناپذیری را برای بیمار به همراه داشته باشند تا حدی که منجر به مرگ بیمار شوند. قابلیت اطمینان در سیستم­هایی با کاربردهای حساس، یک نیاز حیاتی بوده و این نوع سیستمهاباید طوری طراحی شوند تا بتوانند با وجود خرابی به وظیفۀ خود به طور مناسب ادامه دهند. لذا با توجه به اهمیت موضوع، به یک چارچوب تحمل­خطا برای محاسبات پوشیدنی در حوزه سلامت، نیاز است که در تحقیق حاضر مورد بررسی قرار می­گیرد.

۱-۴ اهداف تحقیق

محاسبات سیار و محاسبات پوشیدنی به دلیل طبیعت­شان دارای توان بالای پردازشی نیستند. از طرفی انجام کارهای محاسباتی بدون داشتن سخت­افزار قدرتمند و نرم­افزار گران قیمت، یک نیاز است که توسط رایانش ابری برطرف می­ شود. لذا رایانش ابری به منظور رفع محدودیت­های محاسبات سیار و محاسبات فراگیر می ­تواند بهترین گزینه باشند. بنابراین ارائه یک معماری برای همکاری سه تکنولوژی محاسبات ابری، محاسبات سیار و محاسبات پوشیدنی، اولین هدف این تحقیق می­باشد.

شبکه ­های حسگر بی­سیم درحال استفاده شدن در محاسبات فراگیر از قبیل: حوزه سلامت، نظارت محیطی، مدیریت ساختمان، نظارت سازمانها و دستگاه های بزرگ هستند. اما اغلب به دلیل عوامل طبیعی و غیرطبیعی مانند زیاد گرم شدن، رسوب شیمیایی سطح سنسور، توان کم باتری و غیره دقت قرائتهای سنسورهای الکترونیکی کاهش می­یابد و یا حتی عملکرد سیستم مختل می­ شود. دیگر هدف این تحقیق بررسی خطاهای پایدار و ناپایدار در شبکه ­های پوشیدنی می­باشد.

تشخیص و مکان­ یابی خطا یکی از کلیدی­ترین اقدامات ابتدایی در برخورد با خطا می­باشد. تا زمانیکه یک خطا تشخیص داده نشود نمی­ توان آنرا برطرف کرد به علاوه نمی­ توان اقدامات جبرانی را در سیستم به منظور کاهش اثر خطا انجام داد. به بیانی بعد از تشخیص و مکان­ یابی خطا می­توان به صورتی کارا آنرا مدیریت کرد. لذا تکنیک­های تشخیص و مکان­ یابی خطا در شبکه ­های پوشیدنی و مدیریت­شان به عنوان یک هدف کلیدی، مورد بررسی قرار می­گیرند.

همواره امکان ظهور خطا و خرابی در سیستم­های مختلف وجود دارد. سیستمی موفق است که بتواند با وجود خطاها و خرابی­ها بیشترین سرویس­ها را ارائه دهد. به عبارتی در کاربردهای حیاتی از جمله کاربردهای حوزه سلامت، تحمل­پذیر بودن سیستم ضروری است. همواره سیستم­های مختلف روش­های متفاوتی از تحمل ­خطا را مورد استفاده قرار می­ دهند. بررسی روش­های مختلف تحمل خطا در محاسبات پوشیدنی و فراگیر، از دیگر اهداف این تحقیق می­باشد.

در زمینه تحمل خطا الگوریتم­ها و راهکارهای مختلفی ارائه شده است. پژوهشگران مختلف به منظور حل مسأله تحمل خطا راه­ حل­های مختلفی را ارائه داده­اند و از جهات مختلفی به موضوع نگاه کرده ­اند. به چالش کشیدن این راه­حل­ها از اهداف مهم این تحقیق می­باشد به عبارتی سعی بر این است که از دیدگاهی متفاوت به ارزیابی الگوریتم­ها و راه­ حل­های ارائه شده، پرداخته شود.

حوزه سلامت یک حوزه حیاتی است که از محاسبات پوشیدنی استفاده می­ کند. عواقب خطا و خرابی در این حوزه ممکن است قابل جبران نباشد از اینرو در این حوزه ریسک معنا ندارد. اما متأسفانه با توجه به اهمیت موضوع در فصل دوم از این تحقیق مشخص می­ شود که در این زمینه تحقیق زیادی صورت نگرفته است. لذا مهم­ترین هدف این پایان نامه ارائه یک چارچوب تحمل خطا برای محاسبات پوشیدنی در حوزه سلامت می­باشد.

۱-۵ فرضیه ­های تحقیق

محاسبات پوشیدنی دارای مزایای بیشماری می­باشند اما این واقعیت را نمی­ توان کتمان کرد که کامپیوترهای پوشیدنی بدون در نظر گرفتن محدودیت­ها و خرابی­های ممکن قابل استفاده نیستند. همچنین محاسبات سیار دارای محدودیت­های فراوانی هستند که قابلیت اطمینان آنها را برای کاربردهای حساس کاهش می­دهد. به علاوه محاسبات ابری بر بستر اینترنت بوده و اگر توسط محاسبات موبایل مورد استفاده قرار بگیرد ممکن است در عملکرد آنها مشکلاتی پیش آید.

این سه فناوری به کمک هم می­توانند بسیاری از مشکلات بیماران را حل کنند. اما محدودیت­های آنان، خطری برای انجام صحیح عملکرد آنها است. لذا برای عملکرد صحیح این سه فناوری و همکاری آنها با هم، نیاز به یک چارچوب تحمل خطا است.

۱-۶ ساختار پایان نامه

در ادامه در فصل دوم تعاریف و مفاهیم اولیه به تفضیل شرح داده می­شوند و همچنین تحقیقات انجام شده توسط محققان پیشین به صورت مفصل مورد بررسی قرار می­گیرد. در فصل سوم که مهمترین فصل این پایان نامه است نتایج حاصل شده در قالب یک چارچوب تحمل­خطا برای محاسبات پوشیدنی در حوزه محاسبات فراگیر مراقبت­های پزشکی، ارائه می­ شود. سپس یک جمع­بندی و نتیجه ­گیری در فصل چهارم مطرح می­ شود. در انتها فصل پنجم به بیان پیشنهادات و کارهای آتی می ­پردازد.

فصل دوم

ادبیات و سابقه پژوهش

۲-۱ مقدمه

خرابی در سیستم­های با کاربردهای حساس، می ­تواند فاجعه­های جبران­ناپذیری را رقم بزند. طراحی این دسته از سیستم­ها باید به گونه ­ای باشد که در صورت رخداد خطا، قادر به انجام صحیح وظایف خود باشند، به علاوه تا حد ممکن از بروز خطا جلوگیری شود. از اینرو تحمل­پذیری در برابر خطا برای سیستم­هایی با کاربردهای حساس یک نیاز حیاتی است. کامپیوترهای پوشیدنی نمونه ­ای از این سیستم­ها هستند که امروزه به صورت گسترده در کاربردهای حساس از جمله حوزه سلامت مورد استفاده و توجه محققان قرار گرفته­اند. به عنوان مثال خطای این سیستم­ها برای بیماری که کیلومترها از دکتر خود یا بیمارستان فاصله دارد می ­تواند عواقب جبران ­ناپذیری را به همراه داشته باشد. لذا تحمل­پذیری محاسبات پوشیدنی^[۱۲] در برابر خطا ضروری است و باید به صورت جدی مورد مطالعه قرار گیرد.

برای مطالعه تحمل­پذیری خطا در محاسبات پوشیدنی، نیاز به در نظر گرفتن محیط عملیاتی و غیر عملیاتی است. کامپیوترهای پوشیدنی برای غلبه بر برخی مشکلات و کاستی­ها، از امکانات سایر تکنولوژی­ها بهره می­برند. یک معماری سه لایه برای فعالیت محاسبات پوشیدنی در [۱] ارائه شده است که این معماری از سه فناوری محاسبات پوشیدنی، محاسبات سیار^[۱۳] و محاسبات ابری^[۱۴] بهره می­برد.

محاسبات پوشیدنی و محاسبات سیار دارای محدودیت­های زیادی از قبیل محدودیت­های محاسباتی و محدودیت­های منبع هستند، ولی به دلیل مزایای زیادی که در اختیار هم قرار می­ دهند، نمی­ توان آنها را در دنیای آینده محاسبات بدون دیگری تصور کرد . از طرفی برای رفع محدودیت پردازشی آنها از رایانش ابری استفاده شده است. لذا با توجه به محبوبیت و مزایای زیاد این سه تکنولوژی، هیچکدام را نمی­ توان از چرخه­ی محاسبات حذف کرد و از سوی دیگر آینده به تنهایی متعلق به هیچکدام از این سه تکنولوژی نیست. شکل ۲-۱ معماری سه لایه­ای پیشنهاد شده در [۱] را نشان می­دهد.

محاسبات پوشیدنی

محاسبات سیار

محاسبات ابری

شکل ۲-۱: یک معماری کلی برای محاسیات پوشیدنی [۱]

در این معماری کلی، کامپیوترهای پوشیدنی اطلاعاتشان را از محیط می­گیرند و به کامپیوترهای سیار می­فرستند. سپس کامپیوترهای سیار به منظور گرفتن سرویس­های مورد نیاز می­توانند با ابرها ارتباط برقرار کنند.

خدمات حیاتی باید در برابر خطا تحمل­پذیر باشند، و سیستم باید تحت هر شرایطی به فعالیتش ادامه دهد. لذا با بهره گرفتن از روش­های تحمل خطا باید خرابی­ها را پیش ­بینی کرد و اقدامات لازم را قبل از خرابی انجام داد. بنابراین در ادامه برای سازماندهی این مطالعه، از این معماری کلی استفاده می­ شود.

۲-۲ ادبیات تحقیق

محاسبات پوشیدنی امکان اتصال دستگاه­های محاسبه­گر سیار^[۱۵] را به محیط پیرامون یا بدن جاندار فراهم می­ کند [۲][۳]. امکان انجام محاسبات به صورت سیار و همچنین اتصال دستگاه سیار به سایر شبکه­ ها یا ابزارها در هر زمان و هر مکان، توسط محاسبات سیار فراهم می­ شود [۴]. انجام کارهای محاسباتی و تحلیل داده ­ها با بهره گرفتن از سخت­افزار قدرتمند و نرم­افزار گران قیمت، یک نیاز است که توسط رایانش ابری برطرف می­ شود [۵]. در رایانش ابری سرویس­ها بنا به تقاضای سرویس­گیرنده، توسط مراکز داده و از طریق اینترنت ارائه می­شوند [۶][۷]. محاسبات سیار و محاسبات پوشیدنی برای برقراری توازن بین سیار بودن و قدرت محاسباتی، خواهان توان بالای پردازشی نیستند. لذا می­توان از رایانش ابری برای رفع این محدودیت­ها استفاده کرد.

۲-۲-۱ کاربردهای محاسبات پوشیدنی

محاسبات پوشیدنی در بسیاری از کاربردها از قبیل تشخیص فعالیت­های فرد^[۱۶][۸][۹][۱۰][۱۱][۱۲]، تشخیص افتادن^[۱۷][۱۳][۱۴][۱۵][۱۶][۱۷]، کاربردهای سلامت و بهداشت [۱۸][۱۹][۲۰][۲۱][۲۲]، تحلیل فعالیت­های ورزشکاران [۲۳][۲۴][۲۵]، حوزه ­های کشاورزی [۲۶]، نظامی [۲۷]، سرگرمی و قمار [۲۸]، مورد استفاده قرار می­گیرند. این استفاده­های وسیع نشان می­ دهند که گرایش سیستم­های محاسباتی آینده به سمت ناهمگنی و فراگیری است [۲۹].

مسئله تشخیص فعالیتهای انسانی به دلیل نقشِ مادر بودن در سایر مسئله­ها به عنوان یک مسئله­ کلاسیک مورد توجه قرار گرفته است. تشخیص فعالیتهای انسانی در حوزه ­های وسیعی از جمله حوزه سلامت [۳۰][۳۱][۳۲]، ورزش [۳۳][۳۴]، نظامی، سرگرمی­ها و بازیها، مسائل حفاظتی و غیره استفاده می­ شود .

در حوزه­ سلامت به دلیل هزینه­ها و محدودیت­ها­ نمی­ توان بیماران را در بیمارستان­ها و کلینیک­های پزشکی برای مدت طولانی نگهداری کرد. به علاوه، کنترل علائم حیاتی بیمار توسط افراد به صورت پیوسته و در دراز مدت، کسل کننده است بطوریکه ممکن است فرد ناظر برداشتِ اشتباهی را از داده ­های گردآوری شده داشته باشد. در اینگونه نظارت­ها فرد ناظر، باید تخصص یا مهارت لازم را برای کنترل علائم حیاتی بیمار داشته باشد. از طرفی هم یک متخصص مانند یک دکتر نمی­تواند به مدت طولانی مسئول کنترل یک بیمار باشد زیرا بیماران زیادی به تخصص او و درمان شدن نیاز دارند. برای غلبه بر محدودیت­های ذکر شده، شبکه ­های پوشیدنی می­توانند یک گزینه خوب باشند [۳۵][۳۶][۳۷]. از مزایای این شبکه­ ها این است که کنترل وضعیت بیمار به صورت اتوماتیک و پیوسته، در دراز مدت صورت می­گیرد. به علاوه دکتر می ­تواند در هر زمان و در هر مکانی از وضعیت سلامت بیمارش آگاه باشد. از طرفی، فرد بیمار فقط دستگاه پوشیدنی را می­پوشد و هیچ­گونه نیازی به داشتن مهارت ­ها و تخصص­های خاص ندارد. علاوه بر موارد ذکر شده، باید خاطرنشان کرد که شبکه ­های پوشیدنی ارزان هستند و قابل استفاده توسط تمامی سطوح طبقاتی جامعه هستند.

مسائل تحلیل ورزشکاران یکی دیگر از کاربردهای شبکه ­های پوشیدنی است [۳۸][۳۹][۴۰]. رشته­ های مختلف ورزشی همواره خواهان استفاده از آخرین تکنولوژی­های روز بوده ­اند. با توجه به شرایط پر استرس مسابقات، تحلیل ورزشکاران در شرایط مسابقه یک مسئله­ چالش­دار می­باشد. لذا با کمک شبکه ­های پوشیدنی می­توان با هزینه­ای ارزان و به صورت دقیقی عملکرد ورزشکاران را تحلیل کرد. به طور مثال این شبکه­ ها می­توانند مشخص کنند که یک فوتبالیست چند کیلومتر دویده است؟ به طور تقریبی چقدر انرژی مصرف کرده است؟ چند پاس داده است؟ و یا چند شوت کرده است؟

با وجود کاربردهای روبه افزایش محاسبات پوشیدنی، تهدیدها و چالش­هایی این فناوری را به مخاطره می­ اندازد [۴۱][۴۲]. برای مثال تحمل­پذیری در برابر خطا از این موارد می­باشد. برای حصول تحمل­پذیری خطا تکنیک­های مختلفی استفاده می­ شود و مفاهیم زیادی مورد بهره ­برداری قرار می­گیرد، برای مثال بررسی کیفیت داده ­های سنسورها می ­تواند مفید باشد. کاربردهای گوناگون از کامپیوترهای پوشیدنی در صورتی می­توانند اُمید­بخش و مفید باشند که بتوانند جریان کیفیت داده­ی بالایی را در بازه­های زمانی طولانی مدت مهیا کنند. کیفیت داده ­ها دارای معیارهای شناخته شده مرتبط بودن، به موقع بودن، دقت، در دسترس بودن، مقایسه­پذیری و انسجام، می­باشند [۴۳]. در شبکه ­های پوشیدنی پایداری، دقت، قابلیت مقاومت در مقابل خطرات از جمله فاکتورهای پر اهمیتِ کیفیت داده ­ها می­باشند. فاکتورهای کیفیت داده باید در گردآوری، ذخیره­سازی و پردازش داده ­ها مورد توجه قرار گیرند.

تحمل خطا در سیستم­های محاسباتی بویژه در محاسبات پوشیدنی ضروری است. در سیستم­هایی که در برابر خطا تحمل­پذیرند با وجود خطا سیستم باید قادر به انجام درست وظایف و ارائه سرویس باشد [۴۴][۴۵][۴۶]. در اینگونه سیستم­ها باید سرویس­های ارائه شده دارای کیفیت و شفافیت باشند. شبکه ­های پوشیدنی در کاربردهای وسیعی می­توانند مورد استفاده قرار گیرند که بسیاری از این کاربردها حیاتی هستند لذا بکارگیری مکانیزم­ های تحمل خطا در این شبکه­ ها حائز اهمیت است. از آنجایی که در بسیاری از کاربردهای حیاتی ریسک معنا ندارد، خرابی این سیستم­ها می ­تواند خسارات جبران­ناپذیری را رقم بزند. بنابراین همواره باید سعی شود که با بهره گرفتن از روش­های تحمل خطا از شکست سیستم جلوگیری شود.

۲-۲-۲ تحمل­پذیری خطا در محاسبات پوشیدنی

با پیشرفت تکنولوژی، سیستم­های کامپیوتری پیچیده­تر شده ­اند. این درحالیست که طراحی سیستم پوشیدنی باید بگونه­ای باشد که با بروز نقص در قسمت­ های مختلف، سیستم دچار نقص عمده نشود. همچنین سیستم مذکور باید عملکرد صحیح خود را حفظ کند و در عین حال که کارایی کلی سیستم پایین می ­آید، برآورده شدن هدف نهایی سیستم ضروری است. با توجه به موارد بیان شده، تعریف سیستم پوشیدنی تحمل­پذیر خطا بدین شرح می­باشد: یک سیستم پوشیدنی تحمل­پذیر خطا، سیستمی است که می ­تواند وظایفش را با وجود خطاها و خرابی­های نرم­افزاری و سخت­افزاری، به درستی انجام دهد.

به دلیل افزایش استفاده از کامپیوترها در کاربردهای مختلف از زندگی بشر، تحمل­پذیری خطا برای سیستم­های مختلف، همواره مورد توجه محققان و طراحان بوده است. اما متأسفانه تحمل­پذیری خطا در محاسبات پوشیدنی، کمتر مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. این در حالیست که به علت اهمیت مسأله، تحمل­پذیری خطا یک ویژگی بسیار مهم در تمام سیستم­های کامپیوتری می­باشد.

با وجود تحقیقات فراوانی که درباره سیستم­های پوشیدنی انجام گرفته است، این تکنولوژی هنوز در عمل و در برخی از کاربردها مورد استفاده قرار نمی­گیرد. می­توان دلیل اصلی این امر را آسیب­پذیر بودن آنها نسبت به خطاها و خرابی­ها دانست. با توجه به دلیل فوق می­توان نتیجه گرفت که ایجاد تحمل­پذیری خطا در محاسبات پوشیدنی یک نیاز است. با در نظر گرفتن تحمل­پذیری خطا، با وجود خرابی در سیستم می­توان کارایی سیستم پوشیدنی را در حد قابل توجه­ای باقی نگه داشت. در این صورت با بروز خطا و خرابی برای تعدادی از مؤلفه­ ها، سیستم از ادامه انجام کار باز نمی­ماند و حداقل بحرانی­ترین وظایفی که برایش در نظر گرفته شده است را به صورت صحیح انجام می­دهد.

در ادامه با ذکر سه سناریو بیان می­ شود که چرا تحمل­پذیری خطا در محاسبات پوشیدنی مهم است؟

سناریوی۱: سارا پیرزنی است که در شهر بروجرد به تنهایی زندگی می­ کند. وی به دلیل رنج بردن از نارسایی قلبی و فشار خون بالا به پزشک مراجعه کرد. با توجه به شرایط جسمانی­اش پزشک تشخیص داد که او باید تا آخر عمر تحت نظر قرار بگیرد. به دلیل اینکه نگهداری سارا در بیمارستان برای چندین سال امکان­ پذیر نبود، پزشک معا­لج پیراهن هوشمندی را به او داد که این پیراهن قادر به کنترل علائم حیاتی بیمار بود. حسگرهای تعبیه شده در پیراهن، اطلاعات را از بدن بیمار می­گرفتند و از طریق تلفن همراه بیمار، به پزشک معالج ارسال می­کردند. پزشک نیز در مواقعی که بیمار وضعیت جسمانی خوبی نداشت، براساس این اطلاعات تصمیم ­گیری­های لازم را اتخاذ می­کرد.

در ماه های ابتدایی این پیراهن بخوبی علائم حیاتی بیمار را کنترل می­کرد. اما یک روز با وجود اینکه سارا شرایط جسمانی مطلوبی داشت، کنترل کننده­ ضربان قلبش^[۱۸] علائم نامنظمی را به کامپیوتر پزشک ارسال می­کرد. پزشک معالج که در آن روز در بروجرد نبود با مشاهده­ این علائم ، داروهایی را برای او در نظر گرفت و سریعاً با بیمارستان تماس گرفت. بلافاصله بیمارستان چند پرستار را به منظور تزریق آمپولها و مصرف داروها به خانه­ی او فرستاد. تیم پرستاری به محض معاینه بیمار متوجه سلامت و سالم بودنش شد. علت این تشخیص اشتباه، خرابی دستگاه بود که این مسئله باعث تحمیل هزینه به بیمارستان و بیمار گردید.

سناریوی۲: سیزده شیر نادر در آفریقا وجود دارد که هر کدام از آنها با بیماری­ها و خطرات طبیعی گوناگونی روبرو هستند. لذا پژوهشگران به منظور جلوگیری از انقراضِ نسل این شیرهای نادر، تصمیم به انجام اقداماتی گرفتند. با توجه به اینکه نگهداری آنها در قفس و در بلند مدت مقدور نبود، پژوهشگران تصمیم گرفتند که از شیرها در زیستگاههای طبیعی و بدون محدودیت نگهداری کنند. لذا آنها گوشواره­هایی به گوش شیرها نصب کردند. گوشواره­های مذبور هوشمند بودند، به طوری که قادر بودند اطلاعاتی را در مورد وضعیت سلامت شیرها، برای پژوهشگران ارسال کنند. با آمدن فصل گرمِ تابستان، هنگامی که شیرها در زیر آفتاب سوزان قرار می­گرفتند، گوشواره­ها به درستی کار نمی­کردند. به بیانی دیگر عملکرد حسگرهای این پوشیدنی­های هوشمند تحت تأثیر دما قرار می­گرفت.

سناریوی۳: سوزان زن جوانی است که به بیماری ناشناخته­ای مبتلا بود از اینرو هرازگاهی به صورت ناگهانی غش می­کرد و به زمین می­افتاد. به تشخیص پزشک معالج، در زمان غش نباید جسم بیمار تکان می­خورد. همچنین به منظور بازگشت فوری سلامت سوزان به حالت طبیعی، آمپول­هایی تجویز شد تا بلافاصله بعد از هر بار غش به وی تزریق شوند. اما مشکل این بود که در هنگام غش مردم عادی از بیماری سوزان خبر نداشتند و با تکان دادن جسم او بلافاصله وی را به بیمارستان انتقال می­دادند، از طرفی پزشکان هم از تزریق آمپول­ها بی­خبر بودند. از اینرو پزشک معالج سعی کرد که مشکل را با یک گیرِ سر هوشمند حل کند.

عملکرد گیر سر هوشمند بدین صورت بود که در زمانی که سوزان غش می­کرد، از طریق بلندگوی تعبیه شده در آن پیامِ «جسم بیمار را حرکت ندهید و برای کمک بلوتوث گوشی­هایتان را روشن کنید» مدام پخش می­شد، سپس گیر مذکور توسط بلوتوث پیامی را برای همه افرادی که بلوتوثشان روشن بود می­فرستاد. متن پیام به افراد هشدار می­داد که جسم بیمار را تکان ندهند و اورژانس را خبر کنند. همچنین در آن پیام، سابقه­ بیماری سوزان و نام آمپول­ها و دستورالعمل استفاده از آنها ذکر شده بود. اوضاع به خوبی پیش می­رفت تا اینکه یک روز در اتوبوس سوزان دوباره غش کرد. گیرِ سر هوشمند دو بار پیام صوتی را پخش کرد. اما مسافران اتوبوس علیرغم اینکه بلوتوث­های گوشی­هایشان را روشن کرده بودند، به دلیل خالی شدن باتری گیرِ سر هوشمند، هیچ پیامی را دریافت نکردند.

۲-۳ اتکاپذیری

سیستم­های محاسباتی با پنج ویژگی عملکرد^[۱۹]، کارایی^[۲۰]، اتکاپذیری^[۲۱]، امنیت^[۲۲] و هزینه شرح داده می­شوند. اتکاپذیری یعنی مقدار توانایی یک سیستم در فراهم کردن سرویس­هایی که قابلیت اطمینان قابل قبول دارند. مطابق شکل ۲-۲، مفاهیم مربوط به اتکا­پذیری به سه دسته یعنی ویژگی­ها، تهدیدها و ابزارها تقسیم می­شوند که در ادامه به شرح این مفاهیم پرداخته می­ شود.

شکل ۲-۲: درخت اتکا­پذیری

۲-۳-۱ ویژگی­های اتکاپذیری یک سیستم

دسترس­پذیری، قابلیت اطمینان، ایمنی، تمامیت و نگهداشت­پذیری ویژگی­هایی هستند که اتکاپذیری یک سیستم را مشخص می­ کنند. در ادامه به شرح این ویژگی­ها پرداخته می­ شود.

قابلیت اطمینان را با R(t) نشان می­ دهند، در واقع R(t) تابعی از زمان می­باشد که یک احتمال شرطی را بیان می­ کند. احتمال شرطی بدین صورت است که، یک سیستم در طول مدت زمانِ (t₀,t₁) صحیح عمل کند، به شرط اینکه سیستم مذبور در زمان t₀، به صورت صحیح شروع به کار کرده باشد.

باید خاطرنشان کرد که تفاوت بین تحمل­پذیری خطا و قابلیت اطمینان، بسیار مهم است. تحمل­پذیری خطا یک تکنیک است که قادر به افزایش قابلیت اطمینان می­باشد. اما یک سیستم تحمل­پذیر خطا، لزوماً قابلیت اطمینان بالایی ندارد.

به طور مثال می­توان سیستمی طراحی نمود که قابلیت تحمل خطای بالایی داشته باشد، اما احتمال رخ دادن خطا و خرابی در این سیستم آنقدر بالا باشد که قابلیت اطمینان را بصورت زیادی کاهش دهد. یا برعکس، می­توان با بهره گرفتن از مؤلفه­ های بسیار خوب سیستمی طراحی نمود که هر مؤلفه با احتمال بسیار پایینی دچار خطا و خرابی شود، اما در صورت رخ دادن این اتفاق کار سیستم قطعاً متوقف می­ شود. در واقع این سیستم قابلیت اطمینان زیاد و قابلیت تحمل­خطای کمی را دارد.

دسترس­پذیری را با A(t) نشان می­ دهند، در واقع A(t) تابعی از زمان می­باشد که به صورت یک احتمال شرطی تعریف می­ شود. احتمال شرطی اینکه در لحظه ­t، سیستم صحیح عمل نماید و در دسترس باشد.

دسترس­پذیری و قابلیت اطمینان از هم متفاوتند، بدین صورت که قابلیت اطمینان در یک بازه زمانی تعریف می­ شود اما دسترس­پذیری در یک لحظه از زمان معنا دارد. با توجه به تعریف دسترس­پذیری، اگر خطا در یک سیستم بصورت دوره­ای ظاهر شود، این امکان وجود دارد که آن سیستم از دسترس­پذیری خوبی برخوردار باشد زیرا که طول مدت زمانی که خطا در سیستم ظاهر می­ شود می ­تواند کوتاه باشد.

ایمنی بیانگر این است که یک سیستم ایمن باید دارای سه ویژگی باشد. الف) در دسترس باشد و درست کار کند. ب)دارای سازگاری داده باشد. و ج)مانع از دسترسی افراد غیر مجاز به سیستم شود.

تمامیت و سازگاری داده به این مورد اشاره می­ کنند که در سیستم تغییرات نامناسب سیستمی رخ ندهد. به عنوان مثال داده ­های ذخیره شده در سیستم با یکدیگر ضدیت نداشته باشند.

قابلیت نگهداری، در اکثر سیستم­ها یکی از مهمترین اهداف می­باشد. قابلیت نگهداری یعنی تحمل اصلاحات و تعمیرات، به عبارتی یعنی هنگامی که یک سیستم دچار مشکلی شد به راحتی قابل تعمیر باشد. قابلیت نگهداری را که با M(t) نشان می­ دهند که تابعی ا

موضوع اصلی داستان، مقاومت مردم نیجریه و در رأس آنها مسلمانان آن کشور در مقابل تفرقه افکنیهای استعمار است که با بهره گرفتن از ابزار تبشیر سعی در تجزیهی آن کشور به سه قسمت شمالی (مسلمانان هوسا)، جنوبی (مسیحیهای قبایل ایبو) و غربی (قبایل بومی یوربا) داشتند (الکیلانی، ۲۰۰۵ م ۶۴).
شخصیت اول رمان و قهرمان آن فردی است به نام «عثمان أمینو» که رمان هم از زبان وی روایت می‌شود. او جوانی متعهد و پاکدامن و یک دعوتگر اسلامی است. شغلش هم تجارت حیوانات اهلی بوده و به صورت مجرد زندگی می‌کند. او دوستی به نام«نور» دارد. «نور» جوانی است که از پیروی از خواسته های نفسانی و شهوات ابایی نداشته و شخصیت او در طول رمان بین درستکاری و انحراف در نوسان است و این نوسان ادامه پیدا می‌کند و در نهایت هم به سقوط کلی وی منجر می‌شود. «نور»، «عثمان» را به رفتن به محلات تازه ساخت شهر و سینما دعوت می‌کند و«عثمان» بعد از مدتی کلنجار رفتن با خودش در نهایت قانع می‌شود که او را همراهی کند. در آنجا«عثمان» ناخواسته با دختری به نام«جاماکا» آشنا می‌شود. «جاماکا» از قبایل یوربا بوده و زمانی که به عنوان پرستار در بیمارستان کار میکرده تحت تاثیر تبلیغ مبشران به مسیحیت گرویده است. «عثمان» در این دیدار مهر وی را به دل گرفته اما به دلیل اینکه او مسیحی است و«عثمان» هم بالطبع چون یک مبلغ مسلمان است این اختلاف عقیده را مانعی بر سر راه خود میبیند.
دلبستگی«عثمان» به«جاماکا» یک نزاع و کشمکش درونی را برای وی درست می‌کند که تا آخر رمان هم ادامه دارد.«جاماکا» او را به ازدواج دعوت کرده اما«عثمان» این درخواست را رد می‌کند. سرانجام«عثمان» برای مشورت به«شیخ عبدالله» مراجعه می‌کند؛ او که از شخصیتهای اصلی رمان است و تقریبا تا آخر هم در پهنهی رمان حضور پررنگی دارد«عثمان» را به رفتن به جنوب و دعوت به اسلام رهنمود می‌کند.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

حوادث اصلی رمان از این سفر«عثمان»شروع می‌شود، زمانی که«عثمان» همراه با «عبدالرحیم» به شهر لاگوس و از آنجا به میان قبایل بومی میروند و خطراتی در این راه متحمل میشوند.«عبدالرحیم» هم یک دعوتگر اسلامی است که«عثمان» را همراهی می‌کند. هنگامی که به میان یکی از قبایل میرسند در آنجا به صورت غیر منتظره با یک کشیش برخورد میکنند که برای تبلیغ به آن مناطق آمده و تعدادی از ساکنان آن مناطق را به دین مسیحیت درآورده است.«پدر تام» که شخصیت دیگر رمان است یک مبشر سالخوردهی غربی است که در نقطه مقابل«عثمان» میایستد.
تقریبا هم زمان با این سفر درگیریها هم در نیجریه شعلهور می‌شود و طرفداران«ایرونسی» که یک فرماندهی مسیحی است کشتارهای وسیعی از مسلمان را مرتکب میشوند و در جهت براندازی دولت«احمدوبیللو» که از مسلمانان آن کشور است شورش میکنند و این جاست که«عثمان» به شمال برمیگردد و همراه با مسلمانان در مقابل این توطئهها به مقابله میپردازد و یکی از فعالین در عرصهی وحدت کشور می‌شود. با کشته شدن«احمدو بیللو» و پیروزی«ایرونسی»، «عثمان» هم به زندان میافتد. در زندان شخصیتهای علمی، سیاسی و دینی زیادی وجود دارند، علاوه بر«عبدالرحیم» و«شیخ عبدالله»، «نور» هم به جمع زندانیان اضافه می‌شود اما بعد از مدتی «نور» با قول همکاری راه خیانت را در پیش گرفته و آزاد می‌شود.
در زندان به طور ناگهانی«جاماکا» به ملاقات«عثمان» آمده و او را از مسلمان شدن خود خبردار می‌کند و اینکه اسمش را به«سعیده» تغییر داده است. «سعیده» با این کارش تحت فشار و آزار مبشران قرار گرفته و از بیمارستان اخراج می‌شود. در این بین حکومت«ایرونسی» سقوط کرده و«عثمان» هم پس از رهایی از زندان همراه«عبدالرحیم» برای یافتن«سعیده» و نیز تبلیغ اسلام راهی زادگاه«سعیده»می‌شود، اما متوجه می‌شود که قبیله «سعیده» هم به مسیحیت گرویدهاند.
بعد از مدتی شورش«اوجوکو» حاکم نظامی اقلیم شرقی هم شروع شده و«عثمان»نیز از روی احساس مسئولیت به جمع مبارزان میپیوندد. در این میان است که قبیلهی«سعیده» هم اسلام میآورند، بعد از پیروزی مقابل«اوجوکو» تا اندازهای آرامش به کشور برمیگردد و«عثمان» نیز با«سعیده» ازدواج میکند. کیلانی پایان داستان را خاموش شدن شورشها و بازگشت امنیت به نیجریه و همزمانی آن ازدواج«عثمان» و«جاماکا»قرار داده است. این پایان نمادی از از این موفقیت است، چرا که«عثمان» و«جاماکا» هردو نمادی از مردمان این سرزمین هستند، همچنانکه در بخش نماد به این قضیه اشاره خواهد شد.
۳-۱-۲ نگاهی به سبک هنری رویکرد اسلامی در این رمان
رمان«عمالقه الشمال» از مشهورترین رمانهای نجیب کیلانی و در زمرهی رمانهای تاریخی وی قرار دارد که آن را در مورد مسلمانان غیر عرب زبان نوشته است. این اثر یکی از مهمترین و پختهترین کارهای کیلانی به شمار میآید(خلیل، ۱۹۸۱م ۲۱۴).
رمان از دید اول شخص مفرد روایت می‌شود و کیلانی برای این کار شخصیت«عثمان» را که قهرمان داستان است انتخاب می‌کند این زاویه دید«یک فضای شعری هیجان انگیزی را در بسیاری از آثار او به وجود آورده و خواننده را با خود در دل حوادث و روند جریانات همراه می‌کند»(همان ۲۲۰).
از نقاط قوت در سبک هنری این رمان این است که نویسنده تا حد زیادی توانسته از گزارش مستقیم رویدادها و تحلیل مواضع شخصیتها اجتناب ورزد و بجای آن به بکارگیری گفتگوهای کوتاه و پرمغز روی نماید.(یاسین، ۱۴۱۶هـ)
در مورد شکل فنی این داستانها کیلانی اینچنین میگوید«شکل فنی در این داستانها تقریبا کلاسیک است، اما خود داستان حاوی گفتگوها و حوادث و شخصیتهای خاص خود است که ما را به یاد ادبیات جهانگردان اروپایی می‌اندازد که کارهای هنری زیبایی در مورد هند، سرزمینهای آفریقایی، چین، شرق آسیا، و عربستان و مصر تالیف میکردند، با این تفاوت که آنها از دیدگاه هنری محض و در جستجوی عجایب و غرایب به نوشتن روی می‌آورند»(الکیلانی، ۱۹۹۱ ۵۰).
عماد الدین خلیل در رابطه با سبک هنری داستان میگوید«آنچه عمالقه الشمال را پربار ساخته وجود عناصر دراماتیک در آن است؛ کشمکشی که از بارزترین و اساسیترین اجزای داستان به شمار میآید»(خلیل، ۱۹۸۱م ۲۲۰) کشمکش«عثمان» با خودش، با دوستش«نور»، کشمکش میان قبیله هوسا و ایبو، کشمکش بین مسلمانان و مسیحیان و بتپرستان و در نهایت کشمکشی سیاسی بین نیجریه و گرگهای استعمار و صهیونیستها که سعی در تجزیه کشور دارند(همان ۲۲۱).
از لحاظ زبان هم کیلانی«به زبان فصیح و ساده تمایل دارد و از طریق همین زبان به ترسیم شخصیتها و رویدادها میپردازد، بی آنکه عبارات پیچیده، الفاظ گنگ و ترکیبهای نامأنوس را بکار گیرد. بلکه او با بکارگیری متون اسلامی و ادبی در آثارش توانست گام بزرگی در جهت غنا بخشیدن به زبان و توانایی های بیانی و تصویرپردازی خود بردارد»(القاعود،۱۹۹۶ ۱۰۵).
کیلانی گرایش فراوانی به بکارگیری الفاظ اسلامی دارد و آن را به مثابهی ظرفی میداند که میتواند افکار و اندیشه های خود را به راحتی در قالب آنها بیان کند. همچنین در آثار او اصطلاحات اسلامی مانند تکبیر، تسبیح، حمد، استغفار، دعا، بهشت و جهنم، استعاذه، نماز، روزه، حج، هدایت، و… بسیار دیده میشوند(همان ۱۱۵).
کیلانی همانطور که خودش هم میگوید این داستان را در راستای اهداف دعوت اسلامی و خدمت به اسلام نوشته است«مشاهده کردم که ادبیات داستانی معاصر عربی قضایای مسلمانان غیر عرب زبان را در برنگرفته است و بی شک این شکاف میان ادبیات ما و مشکلات امت اسلامی نمایانگر کاستی بزرگی در روابط است»(الکیلانی، ۱۹۹۱م ۴۷) به همین سبب بود که رمانهایی را در مورد نیجریه، ترکستان شرقی، اندونزی و اتیوپی تالیف نمود.
نویسنده در رمان«عمالقه الشمال» با دقت فراوانی به بیان حقایق تاریخی بحران نیجریه و ریشهیابی آن پرداخته است؛ یکی از این حقایق این است که تقسیم نیجریه توسط استعمار انگلیس به مناطق مختلف نژادی و مذهبی موجب بروز جنگهای خونین میان فرقههای مختلف این کشور شد. حقیقت دیگر که نویسنده آن را ابراز داشته، نفوذ قوی اسرائیل در نیجریه است که زیر پردهی تاسیس شرکتها به ویژه شرکتهای کشاورزی، و نیز فرستادن عواملی برای امور آموزشی و… نقش بارزی در برانگیختن بحران در این کشور داشته و از بزرگترین پشتیبانان جدایی طلبان بیافرا در سالهای(۱۹۶۵-۱۹۷۰م) بوده است. همچنین از دیگر حقایقی که کیلانی آن را در خلال رمان بیان کرده، ارتباط مشکوک مبشران مسیحی با استعمارگران خارجی است که میتوان گفت دیدگاهش در این زمینه بدون اغراق بوده، چرا که تمرکز تلاشهای مبشران بر مناطق شرقی بود که بعدا هم از آن کشور جدا شد(یاسین، ۱۴۱۶هـ).
با مطالعهی این رمان به این نکته پی می بریم که نجیب کیلانی توانسته مفاهیم دینی و افکار و دیدگاه های اسلامیش را به خوبی در میان داستان آورده و با تکیه بر اصول هنری داستان نویسی، اثری مهم در زمنیهی رمان اسلامی به جای بگذارد. «التزام کیلانی در این رمان در دو سطح دیده میشود در سطح یک اثر هنری مستقل و کامل به عنوان یک رمان اسلامی معاصر که از دریچهی هنر به یک موضوع اسلامی میپردازد، و در سطح ایراد عقاید و مفاهیم اسلامی فراوان در داخل متن داستان که هدف از آن تاکید بر عقاید اسلامی و عمق بخشیدن باورهای ایمانی است. به همین خاطر میتوان با اطمینان گفت موفقیتی که کیلانی در این رمان در هر دو سطح نصیب خود کرده خیلی بیشتر از سایرآثارش است»(خلیل، ۱۹۸۱م ۲۲۵).
۳-۱-۳ بینامتنی مستقیم (سطحی)
همانطور که در تقسیم بینامتنی اشاره شد، موارد بینامتنی در این رمان را تحت عنوان«بینامتنی مستقیم» و«بینامتنی غیر مستقیم» مورد بررسی قرار میدهیم، «بینامتنی مستقیم» شامل مقاطعی از رمان است که در آن نویسنده آیات قرآن کریم، داستانهای قرآنی، احادیث نبوی، شخصیتهای دینی، حوادث تاریخ اسلام و احکام دینی را به صورت مستقیم ذکر کرده است.
۳-۱- ۳-۱ بینامتنی با قرآن کریم
قرآن کتاب هدایت و منبع سعادت بشر، حرف به حرفش حق و خیر و حکمت و نور است، و اولین و اصلیترین کتابی است که بر تمام مصلحان مسلمان تاثیر گذاشته است. آنان دیدگاه ها و اندیشه های خود را در پرتو این کتاب شکل داده و آن را معیار اهداف و اعمال و رفتار خویش قرار دادهاند، و به جرأت میتوان گفت در طول تاریخ هیچ کتابی همانند قرآن کریم بر خوانندگانش تاثیری اینچنین عمیق نگذاشته است. در این بین قرآن کریم مائدهی آسمانی ادیبان مسلمان نیز بوده است. آنان چه از لحاظ سبک و چه محتوا آثار ادبی خود را به آیات پر نورش مزین کردهاند. کیلانی هم به عنوان یک ادیب مسلمان کمال انسان را در پیروی از این کتاب میداند، برای همین است که تاثیر آیات قرآن را به وضوح در آثارش میبینیم.
در این بخش مواردی که رمان «عمالقه الشمال» با قرآن کریم بینامتنی دارد را مورد بررسی قرار می دهیم. نجیب کیلانی گاه آیه را به صورت صریح و از زبان یکی از شخصیتها بیان کرده است و گاه هم مضمون آیهی قرآنی را در لابهلای متن رمان به صورت ضمنی آورده است، بر همین اساس بینامتنی قرآنی را به دو قسمت«بینامتنی صریح» و«بینامتنی ضمنی» تقسیم نمودهایم.
شایان ذکر است که کیلانی در اغلب موارد بسیار دقیق و هنرمندانه آیاتی را انتخاب کرده که هر یک به نوبهی خود یک اصل بزرگ در خیزش ملتهای مسلمان به حساب میآیند، و عظمت و بزرگی رسالت اسلام را به مخاطب القا می‌کنند، برای همین است که عنوان هر یک از موارد را از خود آن آیهی شریفه انتخاب نمودهایم.
۳-۱-۳-۱-۱بینامتنی صریح
نجیب کیلانی در رمان«عمالقه الشمال» آیاتی از قرآن پیرامون حتمی بودن یاری خداوند برای مؤمنان، پیروزی نهایی حق بر باطل، ارادهی مطلقهی خداوند، وجوب جهاد، تکریم انسان، یکی بودن رسالت همهی انبیاء و عفو خطاکار را به صورت بینامتنی مستقیم صریح در لابهلای گفتگوها آورده است.
۳-۱- ۳-۱-۱-۱ کَتَبَ اللَّهُ لَأَغْلِبَنَّ أَنَا وَرُسُلِی
کیلانی در راستای اهداف هنری و فکری خود اهمیت زیادی برای عنصر شخصیت پردازی قائل است به همین دلیل است که میبینیم«شخصیتهای رمان با دقت تمام به تصویر کشیده شدهاند، هر کدام ویژگیهای روانی خاص خود را از لحاظ طرز تفکر، رفتار و تجربهی روحی دارا هستند»(خلیل، ۱۹۸۱م ۲۲۷).
در اینجا کیلانی شخصیت أحمدو بیللو را در اثنای گفتگو به تصویر میکشد، و علاوه بر شخصیت اسلامی وی یک ویژگی بارز دیگر او را نشان میدهد و آن هم یقین و باور قلبی او به پیروزی قطعی حق است که آیهای هم در همین رابطه بر زبانش جاری می‌شود. این ویژگی از صفات بایستهی یک رهبر مسلمان است؛ باور عمیق به پیروزی و جدیت در اجرای احکام. بر این اساس او در ادامه میگوید هرکسی جرمی مرتکب شود بر پایهی حکم خداوند وی را مجازات می‌کنیم. کیلانی با این تصویر پردازی به طور ضمنی به علت ترور شدن«احمدو بیللو» نیز اشاره کرده است.
ما در اینجا قسمتی از رمان«احمدو بیللو» رهبر نیجریه در یک مجلس با طرفدرانش جمع شده و از اوضاع کشور حرف میزنند، را ذکر میکنیم که در اثنای بحث در مورد«جانسون ایرونسی» که یک فرمانده مسیحی و متعصب و یکی از عوامل فتنه در نیجریه است، یکی از حاضران در مجلس به احمدو بیللو میگوید «لِلشَرِّ جَوَلاتٌ یَنتَصِرُ فِیهَا… أَغمَضَ أَحمَدو بِیللو عَینَیه وَ تَمتَمَ بِآیَهٍ مِنَ القُرآنِ (کَتَبَ اللَّهُ لَأَغْلِبَنَّ أَنَا وَرُسُلِی) …. تَنَهَّدَ اَلمُتَحَدِّثُ فِی ضَیقٍ وَ قَالَ إنَّهُم یَعِیثونَ الفَسَادَ فِی الشَّمَالِ… إذَا ثَبَتَ عَلَی أَحَدِهِم جُرمٌ فَسَنُأخِذَهُ بِحُکمِ اَللهِ… »(الکیلانی، ۲۰۰۵م ۲۵).
آیهای که احمدو بیللو میخواند از سورهی مجادله است که میفرماید«‏إِنَّ الَّذِینَ یُحَادُّونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ أُوْلَئِکَ فِی الأَذَلِّینَ *‏ کَتَبَ اللَّهُ لَأَغْلِبَنَّ أَنَا وَ رُسُلِی إِنَّ اللَّهَ قَوِیٌّ عَزِیزٌ»(المجادله/ ۲۱-۲۰) که بینامتنی مسقیمی را با این آیه ایجاد نموده است.
۳-۱-۳-۱-۱-۲ یُرِیدُونَ لِیُطْفِؤُوا نُورَ اللَّهِ بِأَفْوَاهِهِمْ
مشاهده میکنیم که کیلانی به صورت زیبایی یک اصل مهم قرآنی مبنی بر شکست قطعی تلاشهای باطل در جهت غلبه بر حق را در طی این گفتگو گنجانده است. آیهای که«شیخ عبدالله» برزبان میآورد، از سورهی(الصف) میباشد که میفرماید«یُرِیدُونَ لِیُطْفِؤُوا نُورَ اللَّهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَاللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ وَلَوْ کَرِهَ الْکَافِرُونَ‏»(الصف/۸). یکی از موضوعات اصلی این سوره بیان جهاد علیه کفار و نبرد حق و باطل و پیروزی مجاهدان است، که کافران همیشه با تلاشهای خود که در مقابل قدرت خداوند چیزی نیست سعی در خاموش کردن دعوت حق دارند اما راه بجایی نخواهند برد.
«شیخ عبدالله» یکی از شخصیتهای اصلی رمان است؛ او به عنوان یک عالم دینی و یک مرشد در رمان حضور پررنگی دارد و در اغلب مواقع وارد شدن او به صحنه برای ارائه توجیهات و رهنمودهایی از قرآن یا احادیث و یا حکمت هایی دینی میباشد. او از مشایخ صوفیان است و اینکه کیلانی شیخی صوفی را به عنوان دانشمند دینی رمان خود برگزیده به واقعگرایی کیلانی برمیگردد، چرا که برای اهالی این کشور و بسیاری از کشورهای آفریقایی تصوف از جایگاه ویژهای برخوردار است.(العرینی، ۱۹۸۹م ۷۵)
البته این شخصیتپردازی با یک ویژگی مهم نویسنده همراه است و آن ویژگی اینست که با خرافاتی که به عرصهی تصوف وارد شده موافق نیست؛ او از زبان«عثمان» در مورد«جاماکا» مینویسد«وَ رَوَت لَهَا اَلأَرمَلَهُ اَلحَاجَهَ اَلکَثِیرَ عَن اَلأَرَاضِی اَلمُقَدَّسَهِ وَ قَصَصِ اَلأَنبِیَاءِ وَ سِیرَهِ اَلمُصطَفَی عَلَیهِ اَلصَلَاهُ وَ اَلسَّلَامُ وَ کِرَامَاتِ اَلأَولِیاءِ غَیرَ أَنَّ اَلکَثِیرِینَ مِن أَهلِ نِیجِیرِیَا یَعشِقُونَ اَلتَّصَوفَ وَ اَلمُتَصَوِّفِینَ وَ لَدَیهُم کَثِیرُ مِنَ الأَقَاصِیصِ عِن رِجَالِ اللهِ قَد تَبلُغُ فِی کَثِیرِ مِنَ اَلأَحیَانِ مَبلَغَ اَلخُرَافَاتِ اَلَّتِی لَا یُصَدِّقُهَا عَقلٌ…»(الکیلانی، ۲۰۰۵م ۱۰۰).
جنبهی دیگر شخصیت پردازی ماهرانهی«شیخ عبدالله» که در این گفتگو دیده می‌شود، اشارهای است که او به شهادت احمد وبیللو دارد. این اشارهها که در فرهنگ اسلامی از آن به عنوان«فراست» نام برده می‌شود، همواره به عنوان یکی از ویژگیهای افراد متقی و پارسا ذکر شده است که، علت فراست، نوری است که خداوند در قبل بندهاش میتاباند، و این فراست بر حسب قوت ایمان متفاوت است، هر کس ایمان قویتری داشته باشد، فراست دقیقتری خواهد داشت.(ابن أبی العز، ۱۳۹۱هـ ۴۹۴).
در همان مجلس«شیخ عبدالله» هم حضور دارد که در مورد تفرقه افکنیهای«ایرونسی» و متعصبان مسیحی بحث می‌شود
«وَ عَادَ أَحمَدو بیللو یَقُولُ فِی دِهشَهٍ«لَستُ أَدرِی مَاذَا یُرِیدُونَ؟»
رَدَّ شَیخی قَائِلاً «اَلطَّمَعَ…»
هَمَستُ أَجَل
وَ قَالَ شَیخی «یُرِیدُونَ لِیَطفَئُوا نُورَ اَللهِ بِأَفوَاهِهِم…»
ثُمَّ نَظَرَ اِلَی أَحمَدو بیللو قَائِلاً«کُلَّمَا نَظَرتُ اِلَی وَجهَکَ یَا أَمِیرَ المُسلِمِینَ أَرَی مَلَامِحَ شَهِیدٍ یَقتَرِبُ مِنَ الجَنَّهِ…»
أَضَاءَ وَجهُ اَلأَمِیرِ وَ قَالَ فِی سَعَادَهٍ«مَرحَبَاً… مَرحَبَاً… هَذَا یَومُ المُنَی…» (الکیلانی، ۲۰۰۵م ۲۵).
۳-۱-۳-۱-۱-۳ لَا یُسْأَلُ عَمَّا یَفْعَلُ
گفتگوی زیر را میتوان نمونهی خوبی از توجیه غیر مستقیم در رمان به حساب آورد. ذهن پرسشگر«عثمان» به دنبال راز خلقت و حکمت پروردگار در آفرینش طبیعت اشیاء است و«شیخ عبدالله» هم پس از بیان حد و مرز سوال به آرامی مقدماتی را بر وی عرضه میدارد تا در نهایت نتیجه خود را بگیرد و جوابهای «بله»از زبان «عثمان»نشانهای از منطقی بودن مقدمات هستند.
در این میان یک مورد بینامتنی مسقتیم با قرآن وجود دارد که در مورد ارادهی مطلق پروردگار است که میفرماید«‏لَا یُسْأَلُ عَمَّا یَفْعَلُ وَ هُمْ یُسْأَلُونَ»(الأنبیاء/ ۲۳) پرسشگری از نظر کیلانی امر مردودی نیست، اما آنچه که باید مدنظر قرار گیرد حیطهی کار عقل و مجال اندیشه است که زمانی که به ذات و صفات و افعال الله تعالی میرسد کاری دیگر جز تسلیم کامل از آن برنمیآید.
«عثمان» زمانی که به خاطر«جاماکا» دچار یک نوع تعارض در درون خود شده است با«شیخ عبدالله» در این رابطه صحبت می‌کند و گفتگویی میانشان شکل میگیرد
«-وَ أبحَث عَنِ الاِطمِئنَانِ
–سَتَجِدَهُ
–کَیفَ؟؟
-ِندَمَا تطلِقُ شَهَوَاتِ اَلدُّنیَا
-َلَا دَاعِی لِلزِوَاج إِذَن

کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس معتقدند محدودیت هایی برای افزایش همکاری های موثر با قدرت های خارج از منطقه خلیج فارس وجود دارد و تنها یک قدرت منطقه ای به نام اردن وجود دارد که

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

می تواند مورد توجه قرار گرفته و منجر به افزایش قدرت نظامی شورا گردد . به عقیده سران عضو شورا ، پاکستان در حال حاضر دچار مشکلات داخلی می باشد ، چین و روسیه گزینه های قابل قبولی نیستند و ترکیه علی رغم آنکه در حال توسعه است ، نیروهای مسلح آن فاقد قدرت قابل توجه می باشند و کمک این کشور به کشورهای عضو شورا منجر به ایجاد حساسیت های سیاسی می گردد . به نظر کشورهای عضو شورا، در حال حاضر صرفاً آمریکا و اروپا بعنوان گزینه های مناسب جهت افزایش همکاری های نظامی مطرح می باشند ولیکن هر یک از این دو نیز دارای محدودیت های خاص خود هستند . در حال حاضر ایالات متحده بطور قابل توجهی در منطقه خلیج فارس حضور داشته و نسبت به پشتیبانی نظامی از کشورهای عضو شورا در زمینه های مختلف از جمله مدرنیزاسیون نیروی های مسلح ، اجرای آموزش های مشترک و … اقدام می نماید . در مجموع کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس معتقدند بایستی زمینه ارتباط نظامی با کشورهای اروپایی و آمریکا از طریق ایجاد دفاتر ارتباطی نظامی و یا واگذاری پایگاه های نظامی به این کشورها در منطقه به منظور افزایش قابلیت های نظامی کشورهای عضو و تامین امنیت فراهم گردد (۲۰۱۴،CSIS)
۲-۱ نیروی سپر جزیره
نیروی سپر جزیره از جمه نمادهای همکاری نظامی کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس است که به منظور مقابله با تهدیدات احتمالی تشکیل گردیده و علی رغم عدم کارآیی مناسب این نیرو در بحران های داخلی و منطقه ای کشورهای عضو شورا ، اعضاء معتقد به لزوم حفظ نیروی سپر جزیره و توسعه آن می باشند . در این قسمت به چگونگی تشکیل نیروی سپر جزیره و ساختار و سازمان آن پرداخته می شود .
۲-۱-۱ چگونگی شکل گیری نیروی سپر جزیره
در دسامبر سال ۱۹۸۱ کودتای نافرجامی علیه حاکم بحرین رخ داد که طی آن ۷۳ نفر از شیعیان بحرینی مرتبط با جمهوری اسلامی ایران دستگیر شدند . پس از این واقعه کشورهای عضو شورای تازه تاسیس همکاری خلیج فارس بویژه عربستان سعودی در برابر خطر صدور انقلاب اسلامی ایران احساس ترس نموده و به فکر چاره ای در مقابله با آن افتادند . از طرفی موفقیت های ارتش ایران در اواخر سال ۱۹۸۲ که منجر به آزادسازی ۸۰۰ مایل مربع از خاک این کشور گردیده بود و برای نخستین بار جنگ در خاک عراق ادامه می یافت ، منجر گردید که کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در سومین جلسه شورا در نوامبر ۱۹۸۲ نسبت به مطرح نمودن بحث لزوم ایجاد یک نیروی نظامی مشترک اقدام نمایند و در همان سال نیز نخستین رزمایش مشترک تحت عنوان «سپرجزیره ۱ » را برگزار نمودند .
«رزمایش سپرجزیره ۲ » در سال ۱۹۸۴ در منطقه« حفرالباطن» با حضور ده هزار نیروی رزمی از شش کشور عضو شورا برگزار شد که این رزمایش هم زمان با اوج جنگ ایران و عراق بوده و در همان ایام نیز دو تانکر کویتی و عربستانی هدف نیروهای ایرانی یا عراقی قرار گرفته بودند . با این اوصاف ، در پنجمین جلسه شورای همکاری خلیج فارس در اواخر سال ۱۹۸۴ ، تشکیل نیروی سپرجزیره تصویب و این نیرو تحت عنوان
« قوات درع الجزیره المشترکه »تشکیل گردید .
حدود یک سال طول کشید تا تعداد ۷۰۰۰ نیرو از شش کشور عضو شورا در دو تیپ آرایش یافته و در ستاد فرماندهی سپر جزیره که در شهرک نظامی ملک خالد در حفرالباطن تشکیل شده بود ، استقرار یافتند .
۲-۱-۲ ماموریت نیروی سپر جزیره
نیروی سپر جزیره بعنوان خط مقدم دفاع از کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در برابر هرگونه تهاجم خارجی و یا بحران های داخلی است و بر مبنای اساس نامه سپر جزیره ، هرگونه تهاجم خارجی به یکی از کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس ، به منزله تهاجم به کلیه کشورهای عضو شورا تلقی گردیده و دفاع از آن کشور وظیفه همه اعضاء می باشد . همچنین دخالت هر نهادی در اوضاع داخلی هر یک از کشورهای عضو شورا به منزله دخالت در امور داخلی همه کشورهای شورا است .
۲-۱-۳ ساختار و سازمان نیروی سپر جزیره
ساختار نیروی سپر جزیره بر اساس ساختار ارتش آمریکا سازماندهی شده و بر اساس قانون نانوشته ، فرمانده این نیرو از بین افسران عالی رتبه ارتش عربستان سعودی به مدت چهار سال انتخاب می گردد . جانشین فرماندهی و سایر ارکان نیروی سپر جزیره به مدت دو سال از سایر کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس انتخاب می گردند . هرگونه اقدام نیروی سپرجزیره منوط به اجماع نظر و تصویب سران کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس می باشد .
از سال ۲۰۱۱ میلادی «سرلشکر مطلق بن سالم العظیمی» بعنوان فرمانده نیروهای سپرجزیره معرفی شده است . وی در سال ۲۰۱۳ اظهار نموده است که نیروی سپر جزیره دارای ۴۰۰۰۰ نیرو می باشد و مرکز آن همچنان در حفرالباطن واقع می باشد .
ساختار سازمانی نیروی سپر جزیره بشرح ذیل می باشد :
چارت سازمانی ۱۴ساختار سازمانی نیروی سپر جزیره
۲-۱-۴ تحولات نیروی سپر جزیره
۲-۱-۴-۱ در سال ۱۹۹۰ شورای همکاری خلیج فارس مدرنیزه ساختن نیروی سپرجزیره را در دستور کار خود قرار داده و یگان های پیاده مکانیزه به این نیرو ملحق گردیدند و در حال حاضر نیز این نیرو دارای قابلیت های دریایی و هوایی می باشد .
۲-۱-۴-۲ در سال ۱۹۹۵ میلادی مقرر شد تا نیروهای مسلح دولت های عضو از خط ارتباطی امنی برای اتصال و اشتراک بر اساس خطوط فیبر نوری استفاده کنند که این سیستم در سال ۲۰۰۰ میلادی راه اندازی شد.
۲-۱-۴-۳ در سال ۲۰۰۶ میلادی و بر اساس پیشنهاد ملک عبدا… پادشاه عربستان مقرر گردید نیروهای سپرجزیره در کشورهای مربوطه استقرار یافته و در هنگام لزوم در منطقه تجمع ( حفر الباطن ) حاضر گردند .
۲-۱-۴-۴ نیروی سپر جزیره بطور سالیانه نسبت به برگزاری رزمایش های مشترک اقدام می نماید که آخرین رزمایش انجام شده در فوریه سال ۲۰۱۴ میلادی در کویت انجام شده است .
۲-۱-۴-۵ نیروهای سپرجزیره متشکل از نیروهای عربستانی ، کویتی و اماراتی جهت مقابله با اعتراضات بیداری اسلامی در بحرین در سال ۲۰۱۱ ، در این کشور گسترش یافته و اخباری مبنی بر احتمال تاسیس پایگاهی جهت استقرار دائمی این نیروها در بحرین منتشر گردیده است .
۲-۱-۵ نقش نیروی سپر جزیره در بحران های منطقه ای
نخستین و مهمترین اقدام عملی نیروهای سپرجزیره در بحران های داخلی شورای همکاری خلیج فارس را
می توان به عملکرد این نیرو در بحران بحرین نسبت داد .
در ۱۴ مارچ سال ۲۰۱۱ میلادی و در پی بروز اعتراض های مردمی در کشور بحرین ، دولت این کشور از نیروهای سپرجزیره درخواست کمک نموده و این نیروها که از کشورهای عربستان ، کویت و امارات عربی متحده بودند ، از مسیر عربستان سعودی وارد بحرین شدند . «سرلشکر العظیمی» فرمانده نیروهای سپر جزیره ، ماموریت این نیروها در بحرین را تامین امنیت بحرین و زیرساخت های راهبردی این کشور در مقابل هرگونه دخالت خارجی عنوان نموده و اظهار داشت که نیروهای سپرجزیره صلح ، خوبی و عشق را به بحرین خواهند آورد ( ۲۰۱۴ ، Wikipedia)
در حال حاضر حدود ۱۵۰۰ نیروی سپر جزیره به منظور مقابله با اعتراضات مربوط به بیداری اسلامی در بحرین مستقر می باشند ( ۲۰۱۴ ، cloud front)
۳- ۱ برگزاری رزمایش های مشترک
یکی از جنبه های مهم همکاری های نظامی کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس ، برگزاری
رزمایش های مشترک هوایی ، دریایی ، زمینی و یا رزمایش های مرکب می باشد که با حضور نیروهای مسلح کشورهای عضو و عموماً با نظارت نیروهای فرامنطقه ای بصورت سالیانه یا دو سال یک بار صورت
می پذیرد . برگزاری رزمایش های مشترک با حضور نیروهای کشورهای عضو از جمله اهداف نظامی شورای همکاری خلیج فارس به منظور افزایش توانمندی های نظامی کشورهای عضو شورا، توسعه همکاری و هماهنگی بین نیروهای نظامی و افزایش قابلیت اجرای عملیات مشترک نظامی می باشد . در این قسمت به رزمایش های مهم برگزار شده توسط کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس اشاره می گردد .
۳-۱-۱ رزمایش سالیانه «اتحاد» ^[۳۳]
از جمله مهمترین رزمایش های سالیانه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس ، رزمایش موسوم به اتحاد یا Solidarity است که با شرکت نیروهای دریایی کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس برگزار می گردد .
۳-۱-۲ رزمایش نیزه خلیج ^[۳۴]
رزمایش نیزه خلیج نیز از جمله رزمایش های قابل توجهی است که همه ساله با حضور نیروهای هوایی کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس برگزار می گردد .
۳-۱-۳ رزمایش «جزایر وفا»^[۳۵]
بدنبال بازدید محمود احمدی نژاد رئیس جمهور سابق جمهوری اسلامی ایران از جزیره ابوموسی در سال ۲۰۱۲ میلادی ، کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در پاسخ به این اقدام ایران نسبت به طرحریزی رزمایش مرکب «جزایر وفا » تحت عنوان رزمایش نیروهای سپر جزیره اقدام نموده با حضور نیروهای زمینی ، دریایی و هوایی به اجرای رزمایش دو روزه در منطقه خلیج فارس پرداختند ( ۲۰۱۴ ، the national)
۳-۱-۴ رزمایش «همکاری پزشکی ۳ » ^[۳۶]
رزمایش مذکور به میزبانی کشور عمان در دسامبر سال ۲۰۱۴ با حضور یگان های پزشکی ارتش کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس و با هدف افزایش همکاری های نظامی بین نیروهای مسلح کشورهای عضو شورا ، تبادل تجربیات پزشکی نظامی ، انجام اقدامات پزشکی در صحنه نبرد ، اجرای عملیات نجات و تخلیه مجروحین برگزار شده است ( ۲۰۱۴ ، Kuna)
۴ -۱ برگزاری نمایشگاه و کنفرانس های نظامی – امنیتی
کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس طی یک دهه گذشته به محل برگزاری نمایشگاه های تجهیزات دفاعی و امنیتی بین المللی و معتبر تبدیل شده که طی آن شرکت های تولید کننده تجهیزات نظامی نسبت به ارائه محصولات خود در این نمایشگاه ها اقدام و عموماً در حاشیه آنها نیز کنفرانس های دفاعی – امنیتی با حضور مقامات نظامی کشورهای مختلف برگزار می گردد . در این قسمت به مهمترین
نمایشگاه های برگزار شده توسط کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس اشاره می گردد .
۴-۱-۱ نمایشگاه تجهیزات دفاعی آیدکس^[۳۷]
نمایشگاه تجهیزات دفاعی آیدکس بزرگترین نمایشگاه تجهیزات دفاعی منطقه غرب آسیا محسوب
می گردد که از سال ۱۹۹۹ هر دو سال یک بار در کشور امارات عربی متحده برگزار می شود و نهمین دوره آن نیز تحت عنوان «نمایشگاه آیدکس ۲۰۱۵ » در فوریه سال ۲۰۱۵ میلادی در شهر ابوظبی برگزار گردید.
در نمایشگاه آیدکس تولید کنندگان عمده و مشهور تجهیزات نظامی به ارائه جدیدترین محصولات خود می پردازند تا آنجا که در نمایشگاه آیدکس ۲۰۱۳ ، ۱۱۱۲ تولید کننده از ۵۹ کشور جهان نسبت به ارائه محصولات دفاعی و نظامی خود اقدام نموده و حدود هشتاد هزار نفر نیز از این نمایشگاه بازدید
نموده اند . همچنین در حاشیه برگزاری نمایشگاه ، کنفرانس های دفاعی – امنیتی با حضور هیئت های نظامی از کشورهای مختلف برگزار می گردد(۲۰۱۴، IDEX )