(۱‑۱)

یعنی در اثر جذب نوترون توسط هیدروژن، دوترون و فوتون تولید میشود، در صورتیکه فعل و انفعال فوق طوری انجام شود که نوترون و هسته اتم هیدروژن در حال سکون باشند، در این صورت انرژی گامای آزاد شده برابر با انرژی همبستگی دوترون خواهد بود.
جرم دوترون برابر است با مجموع جرم های پروتون و نوترون منهای کسر جرم دوترون که معادل انرژی همبستگی است، بنابراین:

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

(۱‑۲)

(۱‑۳)

نیمه عمر نوترون آزاد، طبق اندازه گیری اسپیواک^[۹] برابر با ۳/۰±۷/۱۱دقیقه بدست آمده است، بنابراین چنین نتیجه میشود که نوترون دارای نیمه عمر طولانی بوده و می توان آنرا یک ذره پایدار در نظر گرفت. اسپین نوترون برابر با است. برای اولین بار در سال ۱۹۴۰ وجود گشتاور مغناطیسی نوترون توسط دو محقق به نام های آلوارز و بلوچ^[۱۰] ثابت شد. بر اساس این گشتاور مغناطیسی، نوترون می تواند با اتم های عناصر فرومغناطیس اثر متقابل مغناطیسی انجام دهد. این عمل را اصطلاحا پراکندگی مغناطیسی نوترون نامیده اند. برای تعیین بار الکتریکی نوترون، آزمایش های مختلفی انجام شده است. فرمی و مارشل^[۱۱] از آزمایش های پراکندگی نوترون در اثر برخورد با زنون، مقدار بار نوترون را تا حداکثر e ^۱۸-۱۰ بدست آوردند.
نوترون ها در واکنش های هسته ای و شکافت بوجود می آیند. دو نمونه از واکنش های نوترون عبارتند از:

(۱‑۴)

(۱‑۵)

یک چشمه متداول نوترونها از تشکیل میشود که پوششی از آن را در بر میگیرد.
نوترونها در نتیجه واکنش ذرات آلفای پولونیوم با هسته های برلیوم به وجود می آیند. یک چنین چشمه نوترون را می توان با بکار بردن هر ماده رادیو اکتیو آلفا نظیر , , تهیه نمود. این نوع چشمه نوترون شاری حدود ۱۰^۶ نوترون بر ثانیه به ازاء یک کوری از چشمه آلفا، بدست می دهد .
شکافت چشمه ی دیگری از نوترون می باشد، در هر واکنش شکافت حدود ۲-۵ نوترون بوجود می آید. ایزوتوپ ^۲۵۲Cf که بطور مصنوعی تهیه می شود، با شکافت خودبخودی تعداد زیادی نوترون با نیمه عمر نسبتا زیاد تابش می کند. بنابراین از این ایزوتوپ می توان بعنوان چشمه نوترون استفاده نمود. چنین چشمه ای دارای امتیازات ایجاد حرارت کمتر و حجم کوچکتر، در مقایسه با چشمه آلفا-بریلیوم، می باشد. [۴]
تقسیم بندی نوترونها از لحاظ انرژی
نوترونها که انرژی آنها از رابطه بدست می آید از لحاظ انرژی به سه دسته کلی تقسیم میشوند. دسته اول نوترونهای کند هستند که انرژی آنها است. دسته دوم نوترونها با انرژی متوسط که انرژی آنها در بازه قرار دارد. گروه سوم که انرژی آنها بزرگتر از است. نوترونهای سریع نامیده می شوند. نوترونهایی که انرژی آنها است نیز به سه گروه، نوترونهای حرارتی، نوترونهای فوق حرارتی و نوترونهای کند تقسیم میشوند . [۳]
برهمکنش نوترون با ماده
با وجود آنکه نوترونها به سنگینی پروتون هایند، به سبب خنثی بودنشان با الکترونهای اتمی وارد بر همکنش نمی شوند. گشتاور مغناطیسی نوترونها فقط بر همکنش بسیار ضعیفی را سبب می شود با این وجود، خنثی بودن نوترونها مزیتی برای آنها محسوب میشود که به سبب آن مواجه با سد کولنی نخواهند شد، لذا حتی نوترونهای کند نیز می توانند بدون برخورد به مشکلی خود را به هسته برسانند. مهمترین فرآیندی که طی آن ها نوترون ها کند و عاقبت جذب می شوند پراکنش آنهاست که می تواند کشسان یا غیر کشسان باشد. بعنوان یک تعریف فرآیندی که در آن هسته پس از واکنش با نوترون چه از نظر ترکیب ایزوتوپی و چه از نظر انرژی داخلی تغییر نکرده باشد پراکندگی کشسان گویند.
از طرف دیگر هرگاه هسته پس از واکنش در حالت تحریک شده باقی بماند ولی ترکیب ایزوتوپی آن تغییری نکند فرایند را پراکندگی غیر کشسان گویند.
وقتی نوترونها تحت برخورد های غیر کشسان قرار گیرند هسته هدف به حالت بر انگیخته در می آید و سپس با گسیل پرتوهای گاما وامیپاشد. وقتی نوترونها با پروتون ها برخوردهای کشسان انجام می دهند، سرعتشان به مقدار قابل ملاحظه ای کم میشود. نوترونهای کند به سادگی توسط هسته های جاذب گرفته میشوند. این هسته ها با گسیل پرتو های گاما حالت بر انگیزش خود را ترک می کنند، سپس وارد برهمکنش می شوند.[۳]
در این برخوردها کسری از انرژی که به محیط با جرم اتمی M منتقل میشود از رابطه زیر بدست می آید:

۲-۲- مبانی نظری
در این بخش مفاهیم فقر، اندازه ­گیری خط فقر، مفهوم ICT، فقر و ICT و شاخص‌های اندازه‌گیری فقر مورد بررسی قرار می­گیرد.
۲-۲-۱- مفاهیم فقر
به دلیل طبیعت چند بعدی فقر و فقیر، تعریف جامع و دقیقی از اصطلاح فقر مشکل است. فقر را می­توان از جهات گوناگون تعریف و تقسیم ­بندی نمود.
تعاریف ذیل طی دهه­های مختلف برای فقر ارائه شده است:

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

تانسند^[۷](۱۹۸۵)، در دهه­های ۱۹۶۰ و۱۹۷۰ اعتقاد داشت که افراد، خانوارها و گروه ­های جمعیتی را زمانی می­توان فقیر به حساب آورد که با فقدان منابع برای کسب انواع رژیم­های غذایی، مشارکت در فعالیت­ها و شرایط و امکانات معمول زندگی، مواجه باشند. فقر ـ در معادل فارسی آن «نداری و بی­چیزی»ـ از نوعی ناتوانی در بدست آوردن یا نگاه­ داشتن امکانات مادی لازم برای معیشت سرچشمه می­گیرد. این ناتوانی ممکن است از فقدان استعدادهای جسمی و روانی ـ به صورت موقت و دائم ـ یا از فراهم نبودن شرایط اجتماعی و اقتصادی لازم برای استفاده از استعدادها و منابع موجود ناشی شود (مهریار، ۱۳۷۳).
سن^[۸] در مطالعات خود در سال ۱۹۸۱ اشاره کرده که فقر را باید به صورت محرومیت از قابلیت ­های اساسی در نظر گرفت و نه صرفاً پایین بودن درآمدها که ضابطه متعارف شناسایی فقر است. البته محرومیت، خود مفهومی نسبی است که ممکن است در مکان­ها و زمان­های متفاوت، تعاریف متفاوت داشته باشند. بدین معنی که در یک کشور درحال­توسعه ممکن است فقر، محرومیت از امکانات تلقی شود که برای ادامه حیات ضروری است نظیر غذا، مسکن، دارو، در حالیکه در یک کشور توسعه یافته بر محرومیت نسبی از شرایط و امکانات یک زندگی متوسط دلالت دارد. آنچه که چشم­انداز قابلیتی در تحلیل فقر انجام می­دهد این است که درک ما را از ماهیت و علل فقر و محرومیت گسترش می­دهد (ارضروم چیلر، ۱۳۸۴).
از دیدگاه بانک جهانی توسعه آسیا، فقر محرومیت از دارایی­ ها و فرصت­هایی است که هر فرد مستحق آنها می­باشد.
راونتری^[۹] از پیشگامان مطالعات فقر در کشور انگلستان در اواخر قرن نوزدهم تلاش کرد بین فقر اولیه و ثانویه تمایز قائل شود. به نظر وی فقر اولیه فقری است که در آن در افراد در تأمین نیازهای اولیه و اساسی دسترسی به منابع را ندارند و فقر ثانویه فقری است که در آن افراد دسترسی به منابع اولیه را دارند، ولی توانایی استفاده از آنها را برای افزایش سطح معاش خود ندارند (خداداد کاشی و همکاران، ۱۳۸۱).
۲-۲-۲-اندازه ­گیری خط فقر
شاید یکی از بحث‌ برانگیزترین موضوعات در اقتصاد رفاه، موضوع سنجش و اندازه‌گیری فقر و حداقل معاش باشد. گستردگی مفهوم فقر و برداشت‌های مختلف از آن در ایجاد و انتخاب شاخص‌های فقر بی‌تأثیر نیست. برای بررسی موضوع فقر و سنجش میزان آن، تعیین شاخصی که با بهره گرفتن از آن بتوان مرز بین فقر و غنا و یا فقرا و غیرفقرا را تشخیص داد ضروری است. در متون مرتبط با فقر چنین شاخصی را خط فقر می‌گویند. به عقیده راولیون^[۱۰] (۱۹۹۸) خط فقر عبارت است از مخارجی که یک فرد در یک زمان و مکان معین برای دسترسی به یک سطح حداقل رفاه متحمل می‌شود. در واقع خط فقر را می‌توان حد فاصل گروه‌های جامعه از نظر برخورداری یا عدم برخورداری از حداقل نیازهای اساسی و یا مقدار مشخصی از درآمد در واحدی از زمان دانست. بدین ترتیب افرادی که درآمدی بالاتر از خط فقر دارند، غیرفقیر و افرادی که دارای درآمدی پائین‌تر از خط فقر باشند، فقیر محسوب می‌شوند. بدین ترتیب خط فقر آستانه تمیز فقرا و غیرفقرا خواهد بود. در یک تقسیم ­بندی کلی خط فقر در سه قالب خط فقر مطلق^[۱۱]، نسبی^[۱۲] و ذهنی^[۱۳] در نظر گرفته می­ شود.

• • خط فقر مطلق

خط فقر مطلق عبارت است از مقدار درآمدی که با توجه به زمینه‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و … جامعه مورد بررسی برای تأمین حداقل نیازهای افراد (مانند غذا، پوشاک، مسکن و …) لازم است و یا حداقل شرایطی (مانند حداقل میزان درآمد، تحصیلات، مسکن و …) است که عدم تأمین آن موجب می‌شود تا فرد مورد بررسی به عنوان فقیر در نظر گرفته شود (باقری و همکاران، ۱۳۸۶).
از جمله روش­های اندازه ­گیری خط فقر که بر مفهوم فقر مطلق و نیازهای اساسی استوار است روش اندازه ­گیری خط فقر بر اساس نیاز کالری می­باشد. به این صورت که ابتدا فرض می­گردد (بر اساس نظر متخصصان تغذیه) هر فرد روزانه به مقدار معین کالری نیاز دارد. در این مطالعه فرض نیاز ۲۱۷۹ کالری و ۲۳۰۰ کالری در نظر گرقته شده است. سپس خانوارهای مورد مطالعه بر اساس سطح درآمد در ده گروه هزینه­ای طبقه ­بندی می­گردند. پس از برآورد ارزش­های غذایی دریافتی هر دهک درآمدی، اولین دهک که انرژی دریافتی آن بیشتر از انرژی استاندارد یعنی ۲۱۷۹ کالری یا ۲۳۰۰ کالری باشد را در نظر می­گیریم. اختلاف انرژی دریافتی دهک مورد نظر با مقدار استاندارد محاسبه می­ شود. بدنبال آن قیمت هر واحد کالری دریافتی از تقسیم مخارج کل دهک بر مقدار انرژی دریافتی دهک بدست می ­آید. حاصل ضرب قیمت هر واحد کالری در مابه­ التفاوت انرژی دریافتی با مقدار استاندارد برابر مخارج انرژی دریافتی مازاد بر نیاز می‌باشد. تفاضل این مخارج از هزینه کل دهک برابر خط فقر خواهد بود.

• • خط فقر نسبی

خط‌ فقر نسبی‌ عموماً به‌ صورت‌ درصد معینی‌ از میانه‌ (میانگین‌) توزیع درآمد (هزینه) جامعه‌ در نظر گرفته می‌شود و افرادی که درآمد (هزینه) آنها پائین‌تر از این آستانه قرار گیرد فقیر محسوب می‌شوند.
به منظور اندازه ­گیری خط فقر بر پایه مفهوم نسبی می­توان با محاسبه میانگین مخارج خانوارها و تعیین درصدی از آن بعنوان خط فقر اقدام نمود. البته در این روش اگرچه به مفهوم نسبی فقر تأکید شده اما دیدگاه مستدلی برای تعیین درصد مورد نظر وجود ندارد، و در واقع تعیین ۵۰ درصد و یا ۶۶ درصد اختیاری و تجربی است و هر محقق می ­تواند آن را برای خود تعیین نماید. در این روش ابتدا میانگین مخارج خانوارها محاسبه می­ شود سپس در مرحله­ بعد ۵۰ یا ۶۶ درصد میانگین مخارج بعنوان خط فقر در نظر گرفته می­ شود.
از دیگر روش های تعیین خط فقر که بر پایه مفهوم فقر نسبی استوار است، تعیین میانه مخارج خانوارهای مورد مطالعه و محاسبه ۵۰ درصد یا ۶۶ درصد آن به عنوان خط فقر است. در این روش نیز همانند روش قبلی معیار خاصی برای محاسبه درصدی از میانه مخارج به عنوان خط فقر وجود ندارد در این روش ابتدا مخارج خانوارها در ده دهک درآمدی (هزینه_­ای) مرتب می­ شود، سپس از مخارج دهک های پنجم و ششم میانگین­گیری شده و این میانگین به عنوان میانه مخارج خانوارها در نظر گرفته می­ شود. سپس، یک بار ۵۰ درصد و یک بار دیگر ۶۶ درصد میانه مخارج محاسبه می­ شود.

• • خط فقر ذهنی

فقر علاوه‌ بر‌ ‌جنبه‌ عینی‌ و قابل‌ مشاهده‌ از خارج‌، یک‌ جنبه‌ درونی‌ و ذهنی نیز دارد که‌ ممکن‌ است‌ به‌ لحاظ‌ تصمیم‌گیری‌های‌ شخصی‌ بسیار مهم‌ باشد. کم‌ نیستند افرادی‌ که‌ با وجود داشتن‌ درآمدی‌ بالاتر از خط فقر (مطلق‌ یا نسبی‌)، خود را فقیر می‌دانند و این‌ عقیده‌ خود را نیز به‌ صورت‌های‌ مختلف‌ مثلاً غصه‌خوردن‌ و یا حتی توقع‌ دریافت‌ کمک‌ نشان‌ می‌دهند، برعکس‌ افراد زیادی‌ نیز وجود دارند که‌ علیرغم‌ کمبود درآمد و محرومیت‌ آشکار، حاضر نیستند خود را فقیر تلقی‌ کرده‌ و از امکانات‌ موجود برای‌ دریافت‌ کمک‌ استفاده‌ نمایند. برای اندازه ­گیری خط فقر ذهنی از روش اظهارات شخصی با بهره گرفتن از‌ پرسشنامه‌ و یا روش مبتنی بر مشاهده و تحلیل رفتار مصرف کننده استفاده می­ شود (خداداد کاشی و همکاران، ۱۳۸۱).
به هر حال اندازه ­گیری تعداد و ترکیب فقیران در زیر خط فقر و تغییر و تحول آن در طول زمان کافی نیست زیرا شدت فقر و مطرح شدن نیازهای جدید در دو یا چند جامعه در برهه­های زمانی متفاوت است و دلیل آن به توزیع درآمد، مفهوم خط فقر، درآمد و هزینه متوسط فقیران و ترکیب فقیران مربوط می­ شود. در این مطالعه از روش اندازه_­گیری خط فقر بر اساس ۵۰ درصد میانگین مخارج خانوارها استفاده شده است.
۲-۲-۳- مفهوم ICT
فناوری اطلاعات و ارتباطات مجموعه ابزارها، ماشین­ها، دانش فنی، روشها و مهارتهای استفاده از آنها در تولید، داد ­و­ ستد، پردازش، انباشت، بازیافت، جابجایی، انتقال و مصرف اطلاعات است که از ساده­ترین تا پیچیده­ترین و ابتدایی­ترین تا پیشرفته­ترین مراحل اطلاعاتی را در بر می­گیرد. این فناوری شامل سخت­افزار، پردازشگرها و سیستم­هایی است که برای ذخیره، هدایت، رساندن و سهیم شدن اطلاعات بکار گرفته می­ شود. ICT سنتی، ابزارهایی نظیر تلویزیون، رادیو و تلفن را شامل می­ شود و ICT مدرن شامل ابزارهایی نظیر رایانه، اینترنت، تکنولوژی ارتباطات بی­سیم و نرم­افزارهای نیرومند برای پردازش و یکپارچه کردن متن می­باشد (نوری،۱۳۸۲).
تعاریف متعددی برای فناوری اطلاعات و ارتباطات وجود دارد که در اینجا به برخی از آنها اشاره می­ شود.

• • فناوری اطلاعات و ارتباطات را می­توان فناوری­ها و ابزارهایی که افراد آنها را برای تفهیم، توزیع و گردآوری اطلاعات و ارتباط داشتن با دیگران (اعم از افراد، گروه­ ها و یا سازمان­ها)، از طریق رایانه ­ها و شبکه ­های رایانه­ای مرتبط به هم بکار می­گیرند، تعریف کرد. ICT رسانه­ای است که از فناوری­های رایانه­ای و ارتباطات، برای جریان و تبدیل اطلاعات استفاده می­ کند (زنگی آبادی و همکاران، ۱۳۸۹).

• • برانتز^[۱۴] (۲۰۰۵) ICT را به این صورت تعریف می­ کند: اتصال^[۱۵] که اولین وسیله برای ارتباطات است، شامل تجهیزات ارتباطی شبکه ­های بی­سیم یا ثابت و تجهیزات کاربر نهایی^[۱۶] است. این تجهیزات، اطلاعات مورد نیاز را برای دریافت­کننده­ های رادیویی، تلویزیونی، رایانه و تلفن که ظرفیت انتقال اطلاعات را دارند، ممکن خواهند ساخت. ارتباطات، که به صورت یک­طرفه^[۱۷] یا دوطرفه^[۱۸] است، نوعی از اتصال و استفاده از اطلاعات را در بر می­گیرد (عباس­زاده، ۱۳۸۶).

• • فناوری اطلاعات و ارتباطات به مجموعه ­ای از فناوری (نرم­افزار و سخت­افزار) گفته می­ شود که وظیفه­ی تولید، تبدیل، توزیع، انتقال و استفاده از اطلاعات در هر زمان و مکان را بر عهده دارد. این فناوری امروزه به عنوان ابزاری توانمند در اختیار بشر قرار گرفته است که کلیه­ امور اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی یک جامعه را تحت تأثیر قرار داده است (عزیزی و همکاران، ۱۳۸۸) .

• • فناوری اطلاعات به مجموعه ­ای از خدمات و محصولات اطلاق می­ شود که داده ­های خام را به اطلاعاتی مفید، در دسترس و بامعنی تبدیل می­نماید. فناوری اطلاعات از علوم رایانه، ارتباطات و شبکه­سازی که امروزه کاربردهای متنوع و گسترده­ای در زمینه ­های کاری، اقتصادی، تجاری و اجتماعی پیدا کرده است. فناوری اطلاعات به واسطه معرفی سیستم­های خبره، پردازش­های تصویری، تسهیل اتوماسیون، علم روبات­ها، فناوری حساسه­ها، فناوری مکاترونیک و کاربردهای بی­شمار بین­ رشته­ای، تأثیرات زیادی بر نحوه­ زندگی و کارکرد انسانها، سیستم­ها و جوامع دارد (فراهی و همکاران، ۱۳۹۱).

• • در تعریفی دیگر فناوری اطلاعات به مجموعه­ ابزارها و روش­هایی اطلاق می­گردد که به نحوی، اطلاعات را در اشکال مختلف، جمع­آوری، ذخیره، بازیابی، پردازش و توزیع می­ کند. اطلاعات منشأ دانایی و بصیرت در انسان است و هدف از بکارگیری فناوری اطلاعات، افزایش آگاهی در انسان و نظم در اجراست (اسکندری، ۱۳۸۶).

در حالت کلی شاخص­ های فناوری اطلاعات و ارتباطات به مجموعه ابزارها و روش­های لازم برای تولید، پردازش، نگهداری، توزیع و انهدام سیستم­های مبتنی بر اطلاعات به معنی فراگیر آن (شامل متن، صوت و تصویر) است گفته می­ شود.
۲-۲-۳-فقر و ICT
ICT نقشی مهم در ارتقای فعالیتهای فقرا و افزایش کارایی آنها ایفا می­ کند و می­توان از آن در جهت حل مسائل مرتبط با فقرا و افزایش کارایی آنان در مواردی نظیر استفاده از فرصتهای یادگیری و آموزشی، بهبود شاخص­ های بهداشتی، حل مشکلات اشتغال، افزایش کارایی دولت، افزایش مشارکت مردم، ارتباط متقابل ملت و دولت، کارایی بازار و افزایش مهارت شغلی استفاده نمود (فتحی و مطلق، ۱۳۸۹).
ICT به دنبال افزایش و تسهیل دستیابی به اطلاعات و افزایش آگاهی و نیز کاهش هزینه­ های مبادله و موانع ورود به بازار، در نهایت منجر به بهبود کارایی بازار می­ شود. از طرف دیگر این فناوری می ­تواند به عنوان یک بخش به طور مستقیم فرصت­های شغلی برای فقرا در جهت تولید سخت­افزار و نرم­افزار ایجاد کند. از آنجایی که فقرا معمولاً سطح آموزشی و مهارت­ های پایینی دارند، می­توان انتظار داشت که با افزایش سطح آموزش از طریق ICT شامل آموزش از راه دور (یادگیری همزمان دانش ­آموزان) و تراکم آموزش از طریق وب (استفاده از وب برای بهبود محتوای آموزشی) می­باشد. ICT آموزش­های لازم در زمینه پزشکی و بهداشتی تنظیم خانواده و پرورش و تربیت کودکان را در اختیار خانواده قرار می­دهد. ارتقاء سطح دانش و آگاهی زنان در هر یک از زمینه­ ها زنان را قادر می­سازد که شرایط زندگی خویش را بهبود بخشند و در مورد ابعاد مختلف مسایلی که بدان مبتلا هستند کسب دانش و آگاهی نمایند.
تافلر^[۱۹] معتقد است که حضور فناوری­های جدید در خانه و به دنبال آن گسترش کار در منزل، چنانچه بخشهای قابل ملاحظه­ای از جمعیت را در بر گیرد، می ­تواند برای جامعه محلّی ثبات بیشتری به همراه آورد. این امر باعث می­ شود تا تحرّک اجباری، فشار عصبی ناشی از آن و روابط گذرا و سطحی میان افراد کمتر شود و افراد مشارکت بیشتری در جامعه محلّی پیدا می­ کنند که می ­تواند به اعاده حس تعلّق به جامعه محلّی کمک کند و حیات تازه­ای به سازمان­ها و انجمن­های انسان دوستانه و فرهنگی بدهد. بدین ترتیب عصری که با اطلاعات شاخص می­ شود به مراتب امکانات و فرصت­های بیشتری به افراد عرضه می­دارد و باعث می­ شود تا از خود­اتکایی بیشتری نسبت به قبل برخوردار شوند. همچنین دستیابی و مدیریت اطلاعات را آسان و کارآمدتر نموده و تسهیلات بهتری برای دسترسی به دانش و تجارت دنیا فراهم می­سازد (فتحی و مطلق، ۱۳۸۹).
ICT باعث جریان کارامد اطلاعات، کالا، مردم و سرمایه­ها در فراسوی مرزهای محلی، منطقه­ای و ملی می­ شود. البته فناوری اطلاعات به تنهایی نمی­تواند در کاهش فقر مؤثر باشد اما پتانسیل کمک به فقرای روستایی در از بین بردن تدریجی برخی از موانع سنتی توسعه از طریق افزایش دسترسی به اطلاعات، گسترش بازارهای اصلی آنها، افزایش فرصت­های شغلی و دسترسی به خدمات دولتی بهتر را دارا است (نوری، ۱۳۸۲).
ICT می ­تواند نقش مؤثری در کاهش فقر داشته باشد. به عنوان مثال سازمان ملل استراتژی­ های جدید خود را برای کاهش احتمال وقوع فقر بر اساس استفاده از ICT طراحی نموده است که در این استراتژی­ها بر استفاده از ICT برای افزایش سطح بهداشت و ایجاد فرصتهای جدید اشتغال پایدار برای زنان و جوانان تأکید شده است و همچنین در برنامه عمل کاهش فقر محلی بر تسریع در برنامه ­های توسعه ICT برای گروه ­های فقیر جهت افزایش آگاهی و ایجاد ابزارهای برای مشارکت و بهره برداری عمومی از اطلاعات، تأکید گردیده است (نوری، ۱۳۸۲).
از طرف دیگر دولت الکترونیکی ناشی از ICT کارایی را افزایش داده پاسخگویی و کنش متقابل بین بخش دولتی و شهروندان و همچنین فضای کسب ­وکار را تسهیل خواهد کرد. بعلاوه در این حالت خدمات دولتی به شهروندان افزایش یافته و دیگر نیازی نخواهد بود که زمان زیادی صرف بروکراسی شود. از طرف دیگر، در دولت الکترونیکی این امکان برای شهروندان فراهم خواهد شد که در فرایند تصمیم ­گیری مشارکت و عملکرد دولت­هایشان را بررسی کنند. در واقع، دموکراسی الکترونیکی شامل فرایند تأثیر متقابل الکترونیکی دولت و شهروندان است و هدف دستیابی شهروندان به اطلاعات و دانش در مورد فرآیندهای سیاسی، خدمات و انتخاب­های موجود و نیز تسهیل انتشار اطلاعات و مشارکت فعال شهروندان از طریق آگاهی دادن، تشویق کردن برای، همکفری و رأی دادن است. بنابراین ICT می ­تواند در به وجود آوردن شهروندان مطلع و فعال در امور مختلف از جمله امور سیاسی و نظارتی در راستای حقوق شهروندی نقش عمده­ای ایفا کند. لذا انتظار می­رود که ICT به طور چشمگیری در جهت کارایی دولت، کاهش فساد و گسترش دموکراسی به کار رود (عباس زاده و الهی،۱۳۸۶).
در سال­های اخیر درخواست بهره­ گیری از راه­کارهای مرتبط با ICT برای ارتقای کیفیت زندگی در کشورهای درحال­توسعه، قابلیت­ها و امکانات زیادی را برای ایجاد یک تحول به وجود آورده که می ­تواند بعنوان ابزار قدرتمندی برای نظارت بر برنامه­ ریزی توسعه اجتماع به کار رود. گسترش وسایل ارتباطی و سهولت دریافت پیام از این رسانه ­ها در تمامی مناطق از جمله مناطق روستایی، اثرات زیادی بر کیفیت زندگی روستایی گذاشته است. از این­رو با ورود فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) به مناطق روستایی، روش­های سنتی، کاربر و ناکارامد کشاورزی و دام­پروری، جای خود را به شیوه ­های مدرن و مؤثر می­دهد که این موضوع خود باعث افزایش منابع درآمدی روستاییان می­ شود (خواجه­ شکوهی، ۱۳۹۲).
تجربیات جهانی نشان می­دهد که با برنامه­ ریزی صحیح، گسترش ICT می ­تواند دسترسی فقرا را به اطلاعات، بهداشت و خدمات دولتی، ایجاد فرصت­های اشتغال مستقیم، میسر کردن امکان ارائه آموزش به مردم و حمایت از فقرا در زمینه­ تولید، انبار، بازاریابی برای محصولات زراعی و غیرزراعی بهبود بخشد. ICT می ­تواند موانع گسترش دانش را بوسیله فراهم کردن امکان ارائه اطلاعات و خدمات مورد نیاز فقرای روستایی در هم بشکند (نوری، ۱۳۸۲).
فناوری اطلاعات و ارتباطات راهکار جدیدی را برای کاهش احتمال وقوع فقر روستایی از طریق ایجاد فرصت­های درآمدی، تحصیلات و خدمات سلامت و عدالت اجتماعی و ایجاد دموکراسی مطرح می­ کند همچنین افزایش اطلاع کشاورزان از قیمت­های بازار می ­تواند در افزایش درآمدهای آنها مؤثر بوده و در کاهش فقر و محرومیت مؤثر باشد. از طرف دیگر ایجاد و توسعه ICT نمی­تواند به طور مستقیم در کاهش فقر مؤثر باشد بلکه فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان یک راه­حل برای کاهش فقر و محرومیت جوامع روستایی تلقی می­گردد. برخی اوقات این راه­حل نیز باید همگام با اجرای سایر سیاست­های و اقدامات دولت نیز اجرا گردد تا اثر محرومیت­زدایی ICT مشخص گردد (عزیزی و همکاران، ۱۳۸۸).
در جدول ۲-۱ نقش ICTدر کاهش فقر در محورهای بهداشت، آموزش، اشتغال، کمبود اطلاعات، ناکارایی دولت و مشارکت پایین به صورت خلاصه بیان گردیده است.
جدول (۲-۱) ارتباط فقر و فناوری اطلاعات و ارتباطات

چشم و هم چشمی

اشتغال زنان

داشتن درآمد

میزان مهریه در بین اقوام و اطرافیان

خود آگاهی زنان

غریبه یا آشنا بودن

عدم اعتماد

به نظر می‌رسد برخی از زنان مهریه را وسیله‌ای می‌دانند که در صورت وقوع طلاق می‌تواند مدت زمانی مشکلات ناشی از طلاق را جبران کند.خانم ۲۱ساله دانشجو، مطلقه بیان می‌نمود که توانسته بعد از طلاق به صورت اقساط مهریه خود را دریافت نماید و چون شاغل نیست و ادامه تحصیل داده‌است و توانسته‌است از این مهریه‌استفاده کند و مشکلات مالی خود را تاحدودی رفع کند.از آن‌جا که به زعم بسیاری، زنان در جامعه ما بیش از مردان از طلاق متضرر می‌شوند؛ چراکه در مقایسه با مردان امکان ازدواج مجدد بسیار کمی دارند و معمولانیز از منابع مالی یا شغلی سود‌آور برخوردار نیستند، از سوی دیگر زنان دارای بیمه اجتماعی نیستند؛ در این شرایط دریافت مهریه، به‌ خصوص اگر مبلغ قابل‌توجهی باشد، تا حدودی می‌تواند از مشکلات بعد از طلاق بکاهد. پس احتمال دارد تمایل زیاد برخی از خانواده‌ها به مهریه زیاد به همین سبب باشد. برخی از جامعهشناسان مهریه را تضمینی می‌دانند که می‌تواند احساس امنیت را در فرد به وجود می‌آورد.”خانم ۳۱ساله، شاغل، با تحصیلات کارشناسی ارشد معتقد بود،” بالا بودن مهریه ام در زندگی خیلی به من احساس امنیت می‌دهد چون همسرم توان پرداخت آن را ندارد خیلی رعایت حالم را می‌کند و من احساس می‌کنم همسرم ترس از درخواست مهریه ام دارد هر چند که در زندگی مشکلی ندارم ولی از اینکه مهریه ام بالا بوده احساس امنیتی برای من در قبال خواسته‌های نابجای همسرم است”. همچنین به سبب احتمال طلاق و عدم حمایت اجتماعی و قانون و یا امکان ایجاد کسب درآمد برای زن مطلقه، دختر و خانواده او به راهحلهای فردی کشیده شوند؛ از این‌رو زنی که ازدواج می‌کند، می‌تواند از طریق مهریه بالا از وقوع طلاق جلوگیری کرده یا زندگی پس از طلاق را برای مدتی تأمین کند. البته بیشتر زنان پاسخگومعتقد بودند که باید مهریه فقط هنگام بروز مشکل (طلاق – اختلافات خانوادگی- فوت همسر) به زن پرداخت شود، چنین به نظر می‌رسد اجتماع و عرف درخواست مهریه را ابتدای زندگی زناشویی نادرست دانسته و آن را نمایانگر اختلاف و مشکل در زندگی می‌داند. در نتیجه‌این نگرش حاکم، زنان تا زمانی که به مشکلی برنخورند، نمی‌توانند مهریه خود را درخواست نمایند. خانم ۵۲ ساله متاهل، خانه‌دار چنین گفت: “در جامعه اگر کسی درخواست مهریه کند زندگی خانوادگی با مشکل روبرو شده و کار به دادگاه و طلاق می‌کشد. عرف این درخواست را ابتدای زندگی نمی‌پسندد؛ مانند این است که زن درخواست طلاق دارد”.البته برخی معتقد بودند اگر همسر تمکن مالی داشته باشد هر زمانی که زن درخواست کرد باید مقداری از آن را پرداخت نماید.

در گفتگو با زنان مطلقه مشاهده شد برخی از آن‌ها مهریه خود را در قبال اجازه طلاق بخشیده‌اند، برخی از زنان بیوه مهریه خود را به فرزندان خود بخشیده و برخی نیز بعد از فوت همسرشان دریافت نموده اند. البته بسیاری از زنان اظهار داشتند که اگر مرد توان مالی نداشته باشد بعد از فوت همسر، میزان مهریه معنی نخواهد داشت.
در رابطه با میزان مهریه در خلال مصاحبه‌ها اکثرا بر سطح طبقاتی و اینکه در کل خانواده میزان مهریه رایج چقدر بوده تاکید داشتند و حدود تقریبی این میزان بالای ۵۰۰ سکه بوده‌است، کمترین میزان مهریه در این مصاحبه‌ها ۱۴ سکه و بیشترین آن ۱۳۶۵ سکه‌است. هرچند در این میان خانمی بود که زمین و ملک مهریه‌اش بود و توانسته بود از ارث همسرش مهریه‌اش را دریافت کند، به بیان وی در حال حاضر هیچ احتیاجی به دیگران و فرزندان خود ندارد و از پس هزینه زندگی و بیماری‌اش برآمده‌است. در یک مورد نیز مهریه خانمی۸۱ ساله (۱۳۲۰) حدود ۲۰۰۰ تومان پول نقد بوده که در قبال سفر حج آن را بخشیده بود.
در کل زنان تاکید داشتند که باید مرد با توجه به وضعیت مالی خود میزان مهریه را بپذیرد چون مهریه به زن تعلق می‌گیرد و بر قابل اجرا بودن مهریه تاکید داشتند.
۴-۱-۳- تاثیر میزان مهریه بر احساس قدرت زنان
در حین مصاحبه مشاهده شد که برخی از زنان مجرد بر این باورند که میزان مهریه بالا می‌تواند تاحدودی منجر به جلوگیری از ازدواج مجدد مرد و حتی خیانت احتمالی وی شود و همچنین مانعی برای طلاق در هر شرایطی می‌دانستند، آنان این میزان بالا را تضمینی برای حفظ خانواده و آرامش آن می‌دانستند.
در ارتباط با تاثیر مهریه بر احساس قدرت در زنان، خانم ۲۴ساله مجرد و شاغل به ما گفت: “در بین دوستانم شاهد مهریه‌های متفاوتی بودم ولی خودم ترجیح می‌دهم مهریه‌ام بالا باشد چون احساس می‌کنم می‌توانم از مهریه در برابر زیاده‌خواهی همسرم استفاده کنم؛ اگر مهریه ام کم باشد احساس می‌کنم باید به راحتی در برابر هر مشکل کوتاه بیایم. زنان با مهریه سنگین می‌توانند از خیانت احتمالی همسرشان و اینکه نتوانند هر زمانی به راحتی درخواست طلاق دهند، جلوگیری کنند”. همچنین خانم ۲۲ ساله، دانشجو، مجرد معتقد بود: “چون معمولا دختران بدون آشنایی کافی با شخصیت و اخلاق پسران، تن به ازدواج می‌دهند مهریه باید هنگفت و سنگین باشد تا اختلاف جزئی شیرازه‌ی زندگی را از هم نگسلد، از این لحاظ مهریه، تضمین و وثیقه‌ی زندگی زناشویی محسوب می‌شود”.
زنان متاهل معتقدبودند که هر چند از میزان مهریه خود استفاده‌ای نکرده‌اند ولی احساس می‌کنند که میزان بالای مهریه مانعی برای برخی از کارهای همسرشان می‌شود و در بیشتر موارد همسرشان رعایت حال آن‌ها را کرده وگاهی نیز احساس ترس در رابطه با استفاده و درخواست مهریه دارند.
جدول شماره (۴-۳ ): منابع و سرچشمه‌هایاحساس قدرت زنان

عشق و محبت

پایگاه اجتماعی بالا

مادری

زیبایی

تاثیرگذاری و نفوذ بر همسر

خودآگاهی زنان

زبان خوش

تحصیلات

متین بودن

زیرکی و سیاست داشتن

مهریه بالا

زبان خوش

داشتن درآمد

اشتغال زنان

منابع اقتصادی

اخلاق خوب

۳۴۳/۰-

سطح معنی داری

۰۲۲/۰

تعداد نمونه

۱۶۰

با توجه به نتایج جدول فوق، و با توجه به اینکه سطح معنی داری خطای آزمون برای سطح اطمینان ۹۵/۰ مقدار ۰۲۲/۰ بوده و کمتر از ۰۵/۰ است، بنابراین می توان گفت که فرضیه محقق تایید و فرضیه صفر رد می شود و بین توسعه قابلیت های انسانی با رفتار ضد بهره ور کارکنان بانک ملت استان اردبیل رابطه معنادار وجود دارد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

با توجه به اینکه ضریب همبستگی بین دو متغیر توسعه قابلیت های انسانی و رفتار ضد بهره ور (۳۴/۰-) می باشد بنابراین به علت منفی بودن ضریب همبستگی می توان گفت که رابطه موجود بین دو متغیر معکوس می باشد یعنی با افزایش توسعه قابلیت های انسانی کارکنان بانک ملت استان اردبیل، رفتارهای
ضد بهره ور کاهش می یابد و بالعکس. و چون مقدار ضریب همبستگی کمتر از ۵/۰ میباشد پس شدت رابطه قوی نیست.
۴ – ۴– ۹ آزمون فرضیه ۸ فرعی:
فرضیه صفر ( H₀ ): بین وابستگی اجتماعی زندگی کاری با رفتار ضد بهره ور کارکنان بانک ملت استان اردبیل رابطه معنادار وجود ندارد.
فرضیه محقق ( H₁ ): بین وابستگی اجتماعی زندگی کاری با رفتار ضد بهره ور کارکنان بانک ملت استان اردبیل رابطه معنادار وجود دارد.
جدول ۴-۱۵- نتایج ضریب همبستگی اسپیرمن جهت تعیین رابطه همبستگی

آماره ها

رفتار ضد بهره ور

وابستگی اجتماعی

ضریب همبستگی اسپیرمن

۳۶۸/۰-

سطح معنی داری

۰۱۲/۰

تعداد نمونه

۱۶۰

با توجه به نتایج جدول فوق، و با توجه به اینکه سطح معنی داری خطای آزمون برای سطح اطمینان ۹۵/۰ مقدار ۰۱۲/۰ بوده و کمتر از ۰۵/۰ است، بنابراین می توان گفت که فرضیه محقق تایید و فرضیه صفر رد می شود و بین وابستگی اجتماعی زندگی کاری با رفتار ضد بهره ور کارکنان بانک ملت استان اردبیل رابطه معنادار وجود دارد.
با توجه به اینکه ضریب همبستگی بین دو متغیر وابستگی اجتماعی زندگی کاری و رفتار ضد بهره ور (۳۶/۰-) می باشد بنابراین به علت منفی بودن ضریب همبستگی می توان گفت که رابطه موجود بین دو متغیر معکوس می باشد یعنی با افزایش وابستگی اجتماعی زندگی کاری کارکنان بانک ملت استان اردبیل، رفتارهای ضد بهره ور کاهش می یابد و بالعکس. و چون مقدار ضریب همبستگی کمتر از ۵/۰ میباشد پس شدت رابطه قوی نیست.
۴ – ۴– ۱۰ آزمون فرضیه ۹ فرعی:
فرضیه صفر ( H₀ ): مولفه های کیفیت زندگی کاری از دید کارکنان بانک ملت استان اردبیل از اولویت و اهمیت یکسانی برخوردار هستند.

شکل۶- مقایسه منحنی‌های توزیع دمای گره۷ پس از ۱۲ ثانیه ۹۹
شکل۷- مقایسه منحنی‌های توزیع دمای گره ۸ پس از ۱۲ ثانیه ۱۰۰
شکل۸- هندسه منحنی با شرایط مرزی عایق و شار حرارتی ۱۰۱
شکل۹- مقایسه منحنی توزیع دما برای گره میانی پس از ۶۰ ثانیه ۱۰۱

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

شکل ۱۰- نمایش هندسه منحنی متشکل از سه لایه مختلف آزبست ، فولاد و آلومینیم ۱۰۲
شکل ۱۱- نمایش کانتورهای توزیع دمای کد حاضر برای مسئله چندلایه ۱۰۳
شکل ۱۲- نمایش کانتورهای توزیع دمای FLUENT برای مسئله چندلایه ۱۰۳
شکل ۱۳- نمایش شبکه ۳۰*۳۰ ۱۰۴
شکل ۱۴- نمایش شبکه ۴۰*۴۰ ۱۰۵
شکل ۱۵- نمایش شبکه ۵۰*۵۰ ۱۰۵
شکل ۱۶- نمایش کانتورهای توزیع دما برای شبکه ۳۰*۳۰ در مسئله یک‌لایه ۱۰۶
شکل ۱۷- نمایش کانتورهای توزیع دما برای شبکه ۳۰*۳۰ در مسئله دولایه ۱۰۶
شکل ۱۸- نمایش کانتورهای توزیع دما برای شبکه ۳۰*۳۰ در مسئله سه لایه ۱۰۷
شکل ۱۹- نمایش کانتورهای توزیع دما برای شبکه ۴۰*۴۰ در مسئله یک‌لایه ۱۰۷
شکل ۲۰- نمایش کانتورهای توزیع دما برای شبکه ۴۰*۴۰ در مسئله دولایه ۱۰۸
شکل ۲۱- نمایش کانتورهای توزیع دما برای شبکه ۴۰*۴۰ در مسئله سه لایه ۱۰۸
شکل ۲۲- نمایش منحنی­های توزیع دمای گره میانی در مسئله یک‌لایه ۱۰۹
شکل ۲۳- نمایش منحنی­های توزیع دمای گره میانی در مسئله دولایه ۱۱۰
شکل ۲۴- نمایش منحنی­های توزیع دمای گره میانی در مسئله سه لایه ۱۱۰
شکل ۲۵- نمایش کانتورهای توزیع دمای کد حاضر برای هندسه­ نامنظم با تقارن محوری ۱۱۱
شکل ۲۶- نمایش کانتورهای توزیع دمای FLUENT برای هندسه­ نامنظم با تقارن محوری ۱۱۲
شکل ۲۷- نمایش کانتورهای توزیع دمای کد حاضر ۱۱۳
شکل ۲۸- نمایش منحنی­های توزیع دمای مرکز کره ۱۱۳
شکل ۲۹- نمایش منحنی­های توزیع دمای نقطه­ای که در موقعیت قرارگرفته ۱۱۴
شکل ۳۰- نمایش منحنی­های توزیع دمای نقطه­ای که بر روی سطح کره قرارگرفته
است ۱۱۴
فصل اول: مقدمه
۱-۱ مقدمه:
توسعه کامپیوتر و ابزار محاسباتی، رشد روش‌های عددی را برای مدل‌سازی پدیده‌های فیزیکی تسریع کرده است. برای مدل‌سازی یک پدیده فیزیکی به یک مدل ریاضی و یک روش حل نیاز است. مدل‌سازی مسائل هدایت حرارتی نیز به­مانند دیگر پدیده‌های فیزیکی با حل معادلات حاکم امکان‌پذیر است. برای حل مسائل هدایت حرارتی به اطلاعات زیر نیاز داریم:
هندسه ناحیه حل
شرایط اولیه
شرایط مرزی (دما یا شار حرارتی سطحی)
خواص ترموفیزیکی
محل و قدرت منبع حرارتی درصورتی‌که وجود داشته باشند.
پس از حل معادلات حاکم توزیع دما در داخل ناحیه حل به دست می ­آید. این نوع مسائل را مسائل مستقیم حرارتی می‌گوییم. روش‌های حل مسائل مستقیم از سال‌ها پیش توسعه‌یافته‌اند. این روش‌ها شامل حل مسائلی با هندسه پیچیده و مسائل غیرخطی نیز می­گردند. علاوه بر این پایداری و یکتایی این روش‌ها نیز بررسی‌شده است. روش‌های اولیه عمدتاً بر مبنای حل‌های تحلیلی بوده ­اند.
این روش‌ها بیشتر برای مسائل خطی و با هندسه‌های ساده قابل‌استفاده هستند. برعکس، روش‌های عددی دارای این محدودیت نبوده و برای کاربردهای مهندسی بیشتر موردتوجه هستند.
دسته دیگر از این مسائل که در دهه‌ های اخیر موردتوجه قرار گرفته‌اند، مسائل معکوس حرارتی هستند. در این نوع از مسائل یک یا تعدادی از اطلاعات موردنیاز برای حل مستقیم، دارای مقدار معلومی نمی‌باشند و ما قصد داریم از طریق اندازه‌گیری دما در یک یا چند نقطه از ناحیه موردنظر، به تخمین مقادیر مجهول بپردازیم.
به‌طورکلی می‌توان گفت که در مسائل مستقیم حرارتی، علت(شار حرارتی، هندسه و…) معلوم، و هدف یافتن معلول(میدان دما) است. اما در مسائل معکوس حرارتی، معلول(دما در بخش‌ها و یا تمام میدان)، معلوم است، و هدف یافتن علت (شار حرارتی، هندسه و…) است.
مسائل انتقال حرارت معکوس که IHTP^[1] نیز نامیده می‌شوند با استناد بر اندازه‌گیری‌های دما و یا شار حرارتی، کمیت‌های مجهولی را که در آنالیز مسائل فیزیکی در مهندسی گرمایی ظاهر می‌شوند، تخمین می‌زنند. به‌عنوان‌مثال، در مسائل معکوسی که با هدایت حرارت مرتبط می‌باشند، با بهره گرفتن از اندازه‌گیری دما در جسم می‌توان شار حرارتی مرز را اندازه‌گیری نمود. این در حالی است که در مسائل هدایت حرارت مستقیم با داشتن شار حرارتی، میدان دمای جسم مشخص می‌شود. یکی از مهم‌ترین مزایای IHTP همکاری بسیار نزدیک میان تحقیقات آزمایشگاهی و تئوری است. به‌عنوان‌مثال در تحقیقات آزمایشگاهی با بهره گرفتن از حس‌گر می‌توان دمای جسم را تعیین نمود. این دما به‌عنوان داده‌های ورودی معادلات تئوری برای اندازه‌گیری شار حرارتی مورداستفاده قرار می‌گیرد. درنتیجه جواب‌های به‌دست‌آمده از روابط تئوری تطابق بسیار خوبی با جواب‌های حقیقی خواهند داشت.
هنگام حل IHTP همواره مشکلاتی وجود دارد که باید تشخیص داده شوند. به علت ناپایداری جواب‌های IHTP، این مسائل ازلحاظ ریاضی در گروه مسائل بدخیم دسته‌بندی می‌شوند. به‌عبارت‌دیگر، به‌واسطه وجود خطاهای اندازه‌گیری در آزمایش‌ها، ممکن است جواب کاملاً متفاوتی به دست آید. برای غلبه بر این مشکلات روش‌هایی پیشنهاد داده‌شده‌اند که حساسیت جواب مسئله به خطای موجود در داده‌های ورودی را کمتر می‌کند. ازجمله این روش‌ها می‌توان به استفاده از دماهای زمانه‌ای بعدی^[۲]، فیلترهای هموارسازی دیجیتالی^[۳] اشاره نمود.
در سالهای اخیر تمایل به استفاده از تئوری و کاربرد IHTP رو به افزایش است. IHTP ارتباط بسیار نزدیکی با بسیاری از شاخه‌های علوم و مهندسی دارد. مهندسان مکانیک، هوافضا، شیمی و هسته‌ای، ریاضی‌دانان، متخصصان فیزیک نجومی^[۴]، فیزیکدانان و آماردانان^[۵] همگی با کاربردهای متفاوتی که از IHTP در ذهن دارند، به این موضوع علاقه‌مند می‌باشند.
مغز در داخل استخوان جمجمه و نخاع در داخل ستون فقرات جای گرفته است. سه پرده که درمجموع منژ نامیده می­شوند، مغز و نخاع را از اطراف محافظت می‌کنند. مغز بیشترین انرژی بدن را مصرف می­ کند و منطقه­ گرمی از بدن است. وزن مغز زن و مرد باهم متفاوت است. خوب است بدانیم که هنگام سکته مغزی فشار داخل جمجمه بالا می‌رود و داخل مغز به‌شدت گرم می‌شود پس باید به‌سرعت از فشار داخل جمجمه کاست تا بیمار دچار آسیب بیشتر نشود. همچنین، تخمین زده می‌شود در مغز انسان حدود یک‌صد میلیارد سلول عصبی یا نرون فعالیت می‌کنند . نرون یا سلول عصبی بر اساس مکانیسم الکتروشیمیایی فعالیت می‌کند ، اختلاف‌پتانسیل ناشی از افزایش و کاهش بار الکتریکی در یک نرون که از منفی ۷۰ میلی ولت تا مثبت ۷۰ میلی ولت در نوسان است باعث رها شدن یا ریلیز^[۶] مواد مخدر طبیعی یا همان ناقل‌های عصبی از انتهای سلول عصبی یا آکسون می‌شود. فعالیت الکتریکی یک‌صد میلیارد سلول عصبی ، حرارت بسیار زیادی تولید می‌کند.
مغز برای خنک کردن خود نیاز به یک سیستم خنک‌کننده قوی دارد. در مغز انسان حدود ۱۶ هزار کیلومتر رگ و مویرگ خونی وجود دارد. یکی از وظایف اصلی این سیستم علاوه بر تأمین سوخت میلیاردها سلول ،خنک کردن مغز است. به عبارتی حرارت مغز توسط این سیستم جذب می‌شود و با گردش خود درجاهایی مثل پیشانی، صورت و گوش‌ها آزاد می‌شود و خنک می‌شود. مصرف سیگار با افزایش غلظت خون باعث می‌شود تا حرکت خون در این مویرگ‌ها سخت شود و عملیات سوخت‌رسانی و خنک کردن مغز به‌درستی انجام نشود. به عبارتی افراد سیگاری مغزشان داغ‌تر از افراد غیر سیگاری است و سوخت کمتری به مغزشان می‌رسد. ریزش مو و دیرخواب رفتن یکی از نتایج بالا بودن دمای مغز است. اختلال در عملکرد سلول‌های عصبی و به دنبال آن اختلال در آزادسازی ناقل‌های عصبی و کنترل سیستم هورمونی از دیگر نتایج این وضعیت است.
از سوی دیگر، چندی پیش پزشکان برای نجات نوزادی از روش خنک کردن مغز استفاده کردند که در نوع خودش بی‌نظیر و شگفت‌انگیز بود. نوزاد انگلیسی که هنگام تولد بند ناف به دور گردنش پیچیده شده بود و نفس نمی‌کشید، (اکسیژن کافی به مغزش نمی‌رسید) با فن خنک کردن مغز (به مدت ۳روز) به زندگی بازگشت. پزشکان برای کم کردن نیاز مغز این نوزاد به اکسیژن، با استفاده از گاز زنون مغز او را سرد کرند. برای این کار از دستگاه جدیدی استفاده شد. آنان با جای دادن آلتی در مغز نوزاد، سر نوزاد را خنک نگه داشتند.نوزاد که مغزش به مدت ۳ روز با این تکنیک خنک نگه‌داشته شد؛ در حال حاضر، در آغوش مادرش به زندگی لبخند می­زند.
ممکن است که تقلا برای خوابیدن، بعد از یک روز خسته‌کننده با سرشماری گوسفندان یا خوردن قرص­های خواب هم چندان مؤثر نباشد، اما پژوهشگران دانشکده پزشکی پتینزبورگ در آخرین اجلاس «خواب» سال ۲۰۱۱ روش جالبی را برای درمان بی­خوابی پیشنهاد کردند: خنک کردن مغز!
آن‌ ها یک کلاه پلاستیکی خنک‌کننده ابداع کردند که قسمت‌های پیشانی را می­پوشاند و با پایین آوردن دمای مغز می‌تواند به خواب سریع فرد کمک کند. پزشکان در تحقیقی که روی افراد عادی و بیمارانی که از بی­خوابی رنج می­بردند انجام دادند، افراد بی­خواب بعد از پوشیدن این کلاه خاص، به‌طور میانگین در زمان ۱۳ دقیقه به خواب رفتند، یعنی زمانی برابر افراد سالم. دانشمندان فکر می‌کنند که این کلاه با پایین آوردن دمای مغز سبب کاهش سوخت‌وساز آن (به‌ویژه در ناحیه پیشانی مغز) می­ شود و به خواب سریع­تر و راحت­تر فرد کمک می­ کند. هنوز این کلاه­ها به‌صورت تجاری وارد بازار نشده‌اند. همچنین عوارض احتمالی استفاده از آن‌ ها مشخص نشده‌اند؛ مثلاً معلوم نیست که استفاده از این کلاه‌ها سبب تشدید علائم افراد مبتلابه سینوزیت خواهد شد یا نه؟ محققان دانشگاه نیویورک در پژوهش‌های مختلف خود دریافتند، خمیازه کشیدن نقش مهمی در تنظیم درجه حرارت مغز به عهده دارد. درصورتی‌که ناحیه سر «گرم» باشد، خمیازه با تحریک جریان خون و ضربان قلب گرمای بالای آن را کاهش می­دهد. چرخه خواب و استرس، تابع نوسان درجه حرارت مغز است و کار خمیازه آن‌که این دمای پیوسته در حال تغییر را تنظیم و متوازن ‌کند. توضیح ساده محققان دانشگاه وین این است که ما با خمیازه کشیدن، دمای اطراف را دست‌کاری می‌کنیم. به تعبیر دیگر، دهن‌دره همانند ترموستات مغز عمل می‌کند. گروه تحقیقاتی دانشگاه وین برای بررسی این فرضیه، تناوب خمیازه کشیدن شهروندان در ماه‌های تابستانی و زمستانی را زیر نظر گرفت. مشابه همین بررسی در هوای خشک و ۳۷ درجه آریزونا انجام شد.
پژوهش‌ها نشان داد که مردم وین در تابستان بیشتر از زمستان خمیازه می‌کشند اما در آمریکا نتیجه کاملاً برعکس بود. علت روشن بود: متوسط دمای وین در تابستان ۲۰ درجه است و این متوسط حرارت زمستانی در آریزونا است. محققان آمریکایی و اتریشی بر این اساس فرضیه‌‌ای را طرح کردند: تعداد خمیازه‌ها به فصل سال یا بلندی و کوتاهی روز یا روشنایی و تاریکی محیط ربط ندارد بلکه موضوع به درجه حرارت ۲۰ درجه برمی‌گردد.
یک افشانه بینی که می‌تواند جان هزاران مبتلابه بیماری قلبی را نجات دهد توسط محققان انگلیسی مورد کار آزمایی قرارگرفته است. یک دستگاه ویژه برای پمپاژ سرد‌کننده پزشکی در بینی بیمار در حال انتقال به بیمارستان مورداستفاده قرار می‌گیرد. کارشناسان بر این باورند که این درمان می‌تواند جان افراد زیادی را نجات داده و از ابتلای تعداد زیادی از بیماران به آسیب‌های مغزی شدید و دائمی جلوگیری کند.
خدمات اورژانس ساحل جنوب شرفی بنیاد بهداشت انگلیس اولین سرویس آمبولانسی است که از این ابداع سوئیسی به‌عنوان بخشی از کار آزمایی پزشکان بیمارستان رویال ساسکس کانتی استفاده می‌کند. ماده سردکننده که توسط یک ماسک صورت منتقل می‌شود، جریان مداومی از مایع در حال تبخیر را به حفره بینی بیمار می‌فرستد. محققان توانسته‌اند پیشرفت‌های بزرگی را در نجات زندگی بیماران قلبی به دست آورند اما بسیاری با آسیب‌های چشمگیری در سلول‌های مغزی روبرو شده و در اثر کمبود اکسیژن ناشی از توقف عملکرد قلب می‌میرند.
ایده افشانه بینی، خنک‌سازی هر چه سریع‌تر مغز در محل تماس پایه مغز با مدخل بینی است. گفته می‌شود خنک کردن مغز می‌تواند از سلول‌های مغزی در زمان نبود اکسیژن در خون محافظت کند. اگر این درمان زودهنگام ارائه شود، بیمار شانس بهبود بیشتری داشته و این فناوری جدید به پیراپزشکان اجازه خواهد داد پیش از رسیدن بیمار به بیمارستان عملیات خنک‌سازی را آغاز کنند. در حال حاضر برخی از خدمات اورژانس انگلیس از شیوه‌های مختلف فرایند خنک‌سازی مانند قطره نمکی سرد و پدهای خنک‌کننده پیش از رسیدن بیمار به بیمارستان استفاده می‌کنند. اما این روش‌ها به‌طور مستقیم مغز را هدف قرار نداده و به‌جای آن بر خنک‌سازی کل بدن و خون برای دستیابی به تأثیر مشابه تکیه‌دارند.
۱-۲- تاریخچه:
مطالعات آسیب‌شناسی مغزی به‌طور تجربی نشان می‌دهد که سرد کردن مغز پس از یک ایشکمی مغزی^[۷] می ­تواند میزان صدمات وارده بر مغز را کاهش دهد. آسیب تراماتیک مغز(TBI) ^[۸] که معمولاً براثر آسیب‌های خارجی در تصادفات و … اتفاق می­افتد و آسیب ایشکمیک مغز^[۹] که در اثر سکته مغزی ایجاد می‌شود، سبب آسیب‌های فراوانی بر مغز می­ شود. آزمایش‌ها و بررسی‌های مختلف نشان داده‌اند که کاهش دمای مغز^[۱۰] حتی در حد ۱ الی ۲ درجه سانتی‌گراد فواید بسیاری از قبیل: محافظت در مقابل سکته, کاهش ورم و آماس و کاهش فشار داخلی مغز (ICP)^[11] دارد. سادگی و راندمان بالای سرما­درمانی مغز باعث شده است تا پزشکان از آن به‌عنوان یک‌راه حل کلینیکی جهت درمان نوزادانی که از عارضه خفگی (نرسیدن اکسیژن) در زمان تولد^[۱۲] رنج می‌برند، استفاده کنند. همچنین سرد کردن فوری مغز درست در دقایق اولیه پس از حمله ایشکمی، امری مهم و ضروری در کاهش پیامدها و صدمات وارده بر مغز و نجات بیمار است. این عمل (سرد کردن فوری مغز) موجب افت متابولیسم مغز شده و درنتیجه نیاز آن را به دریافت اکسیژن و دفع دی‌اکسید کربن و بالطبع خون‌رسانی کاهش می­دهد. گزارش‌های منتشرشده نشان داده­اند که کم­خونی اثر مخرب کمتری روی مغز بجای خواهد گذاشت. علی‌رغم اینکه هنوز به‌طور کامل مشخص نشده است که عمل خنک کردن چطور به محافظت از مغز کمک می­ کند، آزمایش‌های بسیاری نشان داده­اند که کاهش دما در بافت مغز از عملکرد مغز در مقابل آسیب‌های ایشکمیک محافظت می‌کند. همچنین این کار سبب کاهش التهاب و تثبیت فشار داخلی مغز می‌شود[۱-۳]. همچنین، در اکثر بررسی‌های بیمارستانی که روی گروه‌های کوچک که از TBI رنج می­بردند، انجام‌شده است، نتایج این حقیقت که خنک کردن مغز آثار خوبی هم در کوتاه­مدت و هم در بلند­مدت دارد را تأیید می­ کند[۴-۷]. اخیراً یتینگ و همکاران[۸] در تحقیق خود گزارش کردند که با خنک کاری مغز از طریق صورت می‌توان به بهبود عملکرد عصبی کمک کرد. آن‌ ها در نتایج خود نشان دادند که با بهره گرفتن از روش خنک کاری مغز از طریق صورت می‌توان از مغز در مقابل آسیب ایشکمیک محافظت کرد. همچنین نشان دادند که مشکلات مغزی ناشی از آن قابل‌درمان است.
ملاحظات انتقال حرارت مغز در حیات کسانی که در آب‌های سرد غرق می­شوند، نیز مؤثر است. به‌طوری‌که در اثر این پدیده بازگشت به زندگی افرادی که در آب‌های سرد غرق‌شده‌اند، حتی تا پس از ۶۶ دقیقه نیز گزارش‌شده است. این مسئله عموماً به خاطر قطع فعالیت متابولیکی مغز و اثرات محافظتی این سردشدگی است. موارد ذکرشده لزوم و اهمیت بررسی انتقال حرارت از مغز را با سیال اطراف نمایان می‌سازند.