۳- در طول چهار هفته گذشته تا چه حد انرژی (توان، قوت) کافی برای انجام کارهای روزانه خود را داشته‌اید؟

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۴- تا چه حد از نظر توانایی جسمانی قادرید به مکانهای مختلفی مثل بازار،خانه اقوام، پارک، پیاده روی و… بروید؟
۵- چقدر از وضعیت خواب خود (خوب خوابیدن) راضی هستید؟
۶- چقدر از توانایی خود در انجام امور روزمره زندگی، راضی هستید؟
۷- چقدر از توانایی کاری خود راضی هستید؟

۷

۳۵

۲٫ سلامت روانی

۱- در کل چقدر از زندگی خود لذت می¬برید؟
۲- تا چه حد احساس می کنید زندگی‌تان جدی و معنی دار است؟
۳- در طول چهار هفته گذشته تا چه حد در انجام امور زندگی تمرکز لازم را داشته اید ؟
۴- آیا ظاهر بدن خودتان را همین گونه که هست قبول دارید؟
۵- از خودتان به شخصه چقدر رضایت دارید؟
۶- چقدر دچار حالاتی مانند دل‌گرفتگی، ناامیدی، اضطراب و افسردگی می¬شوید؟

۶

۳۰

۳٫ سلامت محیط

۱- تا چه حد در زندگی احساس راحتی، آرامش خاطر و امنیت روانی می کنید؟
۲- چقدرمحیط زندگی شما از نظر بهداشتی و پزشکی سالم است؟
۳- آیا برای رفع نیازهای خود، پول کافی دارید؟
۴- تا چه حد به اطلاعاتی، که در زندگی روزمره مورد نیاز شماست دسترسی دارید؟
۵- تا چه حد فرصت و امکان انجام فعالیت‌های تفریحی را دارید؟
۶- چقدر از شرایط محل سکونت خود رضایت دارید؟
۷- چقدر از دسترسی خود به خدمات بهداشتی و درمانی رضایت دارید؟
۸- چقدر از امکانات حمل و نقل (ایاب و ذهاب) خود راضی هستید؟

۸

۴۰

۴٫ روابط اجتماعی

۱- چقدر از روابط شخصی خود ( با دوستان، اطرافیان، فرزندان، والدین،هم سالان ) رضایت دارید؟
۲- چقدر از میزان حمایت و پشتیبانی دوستان خود راضی هستید؟

۲

۱۰

سبک زندگی

سبک زندگی اصطلاحی است که از ۱۹۳۹ به بعد درزبان انگلیسی رواج یافته است. به نظر می‌رسد تا پیش از این، نیاز به این اصطلاح وجود نداشته است، اما امروزه این اصطلاح کاربرد عامیانه زیادی دارد و بیشتر برای توصیف نوع خانه و اسباب و اثاثیه‌ای که فردآن را مطلوب خود می داند یاایده‌آل خود می داند به کار برده می شود. از این نظر این اصطلاح برای توصیف و بیان تلقی فرد از زندگی یا زندگی ایده‌آل که معمولا در فعالیتها، علایق و نگرش‌هایش منعکس می شود به کار می رود. اما در تعریفی ساده و کلی‌تر می توان سبک زندگی را شیوه زندگی به نحو دقیق تر، الگو و شیوه‌های زندگی روزمره تعریف کرد که نه تنها شامل الگوهای فردی مطلوب از زندگی بلکه شامل تمام عادات و روش‌هایی است که فرد با اعضای یک گروه به آنها خو کرده یا عملا با آنها سر و کار دارد، می شود(صالحی ۴۲:۱۳۸۶ ).
سبک زندگی عبارت است از هر شیوه متمایز و قابل تشخیص زیستی که ابعاد اوقات فراغت ( شامل نحوه گذراندن تعطیلات ، نوع و تعداد مسافرت ، نوع و میزان ورزش ، نوع و میزان مطالعه، گرایش به هنر، میزان استفاده از رسانه ها). امروزه نظام‌های اجتماعی اغلب از طریق سبک‌های زندگی تولید و باز تولید می شوند. سیستم جهانی به خاطر به دست آوردن سود تمایل به کالایی کردن شدید سبک‌های زندگی دارد. کالاهای هویتی در بازار مصرف ارائه می‌شوند و معاقب آن هویت‌های وابسته به این بازار و سبک زندگی که ارائه می دهد، تولید و بازتولید می‌شوند یعنی هویت‌ها در جستجوی تولید و باز‌تولید خود، نیازهای بازار به کالاهای هویتی را افزایش می دهند، این کالاها در ظاهر لایه‌های سطحی جامعه را هدف گرفته‌اند در حالیکه لایه‌های هویتی و درونی افراد نیز از این روند تأثیر بسیار می گیرند. در ادبیات جامعه‌شناسی، از مفهوم سبک زندگی دو برداشت و دو گونه مفهوم‌سازی متفاوت به عمل آمده است. در نگاه نخست که سابقه آن به دهه ۱۹۲۰ باز می گردد، سبک زندگی معرف شدت و موقعیت اجتماعی افراد و غالبا به عنوان شاخصی برای تعیین طبقه اجتماعی به کار رفته است(پاییز۱۹۳۵ ، چایمن ۳ ). از نگرش دوم سبک زندگی نه راهی برای تعیین طبقه اجتماعی بلکه شکل اجتماعی نوینی دانسته می شود که تنها در متن تغییرات فرهنگی مدرنیته و رشد فرهنگ مصرف‌گرایی معنا می‌یابد( گیدنز ۱۹۹۱ ، بوردیو ۱۹۸۴ )( فدرستون ۱۹۹۱، لش و یوری ۱۹۸۷).

تعریف نظری مصرف فرهنگی

مصرف فرهنگی به بیان ساده به معنای استفاده از کالاهای تولید شده نظام فرهنگی است و مشخص کننده نوع سلیقه مصرف کننده می‌باشد(بوردیو،۱۱۲:۱۹۸۴). درواقع، سلیقه بیش از هر چیز در الگوی مصرف فرهنگی افراد بروز می‌یابد(فاضلی،۱۲۷:۱۳۸۲). سلیقه مجموعه متحدی از ترجیحات تمایز بخش است که قصد ابرازگری واحدی را در منطق خاص هر خرده‌فضای نمادینی (نظیر میدان مصرف فرهنگی) به نمایش می‌گذارد(بوردیو،۲۴۳:۱۳۹۰). از نظر بوردیو با در نظر گرفتن سلیقه و ترجیحات افراد در انتخاب و مصرف کالاهای فرهنگی می‌توان به موقعیت اجتماعی آنان پی برد. زیرا اصولا حس زیبایی‌شناختی که گروه‌های مختلف از خود نشان می‌دهند و نوع مصرف فرهنگی خاصِ آنها خود را در تقابل با یکدیگر مشخص و تعریف می‌کنند(واکووانت،۱۳۷۹). بر این اساس، در این پژوهش تمایل به مصرف انواع کالاهای فرهنگی نخبه گرایانه، میانمایه و عامیانه به عنوان الگوهای مشخص کننده سلیقه افراد در نظر گرفته شده است. تضاد اصلی میان این سلیقه ها در حوزه ماده واسلوب، محتوا و فرم، شعور و شور، تأ
مل و هیجان، و در یک کلام کیفیت و کمیت، به چشم می‌خورد(بوردیو،۱۳۹۰). جایی که سلیقه نخبه گرایانه با علاقه به هنر تجربی، انتزاعی، آوانگارد، و هنر پیچیده به لحاظ فرم مشخص می شود؛ سلیقۀ عامیانه معطوف به هنر با ویژگی واقع‌گرایی، کاربردی، و تزئینی می‌باشد(رامین،۱۳۸۹).

تعریف نظری اوقات فراغت

اوقات فراغت به معنای زمانی است که پس از کار، رفت و آمد به محل کار و برآورده کردن نیازهای بدنی مانندخوابیدن، خوردن، خوردن، شست و شو و مانند اینها باقی می‌ماند(صیادی‌فرد، ۲۰۰۶).

تعریف عملیاتی اوقات فراغت

اوقات فراعت، به زمان‌های اطلاق می شود که افراد کار ضروری ندارند و معمولا در این موقع نیاز به انجام فعالیت‌های فرح‌بخش و نشاط آور در بین آنها بیشتر می شود. فرد بر طبق تمایل شخصی خود، زمان را تنظیم می کند که این برنامه‌ها از فردی به فرد دیگر متفاوت است و به سلیقه، نیازهای روحی، سن و توان مالی فرد بستگی دارد(رئیسی، ۱۳۸۶: ۴).

نظریه­ های خوشبینانه مربوط به تاثیرات متقابل تکنولوژی و جامعه مفهوم جامعه اطلاعاتی را مفهومی مثبت می شناسند و نتایج اجتماعی مهم و برجسته آن را چنین معرفی می­ کنند:
۱ – دگرگونی کیفی: در جامعه اطلاعاتی ساختار اجتماعی و اقتصادی به سبب تغییرات مهمی که در طرز اشتغال افراد و معنای اجتماعی عوامل تولیدی (جانشینی عامل معرفت به جای عامل سرمایه) ایجاد می­شوند، دگرگونی مهمی پیدا می­ کند. این دگرگونی ساختاری، تغییرات عمده­ای نیز در فرآیندهای تصمیم ­گیری و از جمله کنترل فرایند سیاسی و چگونگی اعمل قدرت سیاسی پدید می ­آورد.
۲ – پاسخ­های اجتماعی: در این شرایط جدید، جامعه ترغیب و تشویق می­ شود تا از فرصتهای نوین که بر شیوه ­های زندگی و کیفیت زندگی تاثیرات وسیع می­گذارند، استقبال کند. (معتمدنژاد، ۱۳۸۹، ص ۴۹)
۴-۸ جامعه شبکه­ ای^[۳۳۷]
مانوئل کستلز^[۳۳۸]، استاد اسپانیایی­تبار برنامه­ ریزی در دانشگاه برکلی کالیفرنیاست. وی معتقد است آدمی از زمان ظهور در سیاره­ای که زادگاهش به شمار می ­آید، دو دوره مهم تاریخی را پشت سر گذارده و اینک در آستانه سومین دوره قرار گرفته است. نخستین دوره، با تفوق طبیعت بر فرهنگ و تلاش برای بقا در برابر نیروهای سهمگین طبیعی مشخص می­ شود. (کستلز a1380، ص ۲۴)
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

دومین دوره، که آغاز آن به زمان انقلاب صنعتی بازمی­گردد، تلاش برای سلطه بر طبیعت و مقهور ساختن آن است. تاریخ­نگاران نشان داده­اند که دست­کم دو انقلاب صنعتی وجود داشته است: انقلاب اول، در ثلث آخر قرن هیجدهم آغاز شد که مشخصه آن تکنولوزی­های جدید مانند ماشین بخار، ماشین نخ­ریسی، … و در پهنه­ای گسترده­تر، جایگزینی ماشین با ابزاری دستی بود. انقلاب دوم، تقریبا چندسال بعد روی داد که اختراع برق، موتورهای درونسوز، صنعت شیمی با مبنای علمی، ریخته­گری کارآمد فولاد و پیدایی تکنولوژی­های ارتباطی همراه با گسترش تلگراف و اختراع تلفن، از مشخصات آن است. به این دو انقلاب، پیوستگی اساسی و نیز برخی تفاو­تهای بنیادین وجود دارد که مهمترین آنها اهمیت تعیین­کننده دانش علمی در حفظ و هدایت توسعه تکنولوژی پس از دهه ۱۸۵۰ است. در واقع پیشرفت­های تکنولوژیک به صورت دسته­جمعی رخ دادند و هر یک با دیگری ارتباط متقابل داشت و به طور فزاینده­ای یکدیگر را تقویت می­کردند اما مهمترین بحث این است که برق، نیروی اصلی انقلاب دوم است؛ به زعم دیگر، پیشرفت­های خارق­العاده در صنعت شیمی، فولاد، موتور درونسوز، تلگراف و تلفن، بدین دلیل است که تنها از رهگذر تولید و توزیع برق بود که همه دیگر رشته­ها توانستند کاربردهای خود را گسترش دهند و به یکدیگر متصل شوند. به این ترتیب، این دو انقلاب صنعتی در سرتاسر سیستم اقتصادی گسترش یافت و در تمام تاروپود اجتماعی رخنه نمود. منابع انرژی ارزان، قابل دسترس و متحرک باعث تقویت و افزایش نیروی بدن انسان شد و مبنایی مادی جهت حرکت به سوی گسترش ذهن انسان را پدید آمد. (همان، صص ۶۸-۶۳)
در سومین دوره که ظهور جامعه شبکه­ ای، یکی از ویژگی­های آن به شمار می ­آید، در واقع تکنولوژی ارتباطات و اطلاعات امکان ظهور جامعه شبکه­ ای را فراهم آورده است که افراد و جوامع را در درون قالب­های تازه، هویت­های تازه می­بخشد و تاریخ تازه­ای از انسان عرضه می­ کند. در عین حال، خود این شبکه تحت­تاثیر دینامیسم داخلی، دستخوش تغییرات دایمی و در نتیجه ایجاد الگوهای جدید زیست و حیات در نقاط مختلف است (همان، ص ۲۰).
کستلز، جامعه شبکه­ ای را از ویژگی­های سرمایه­داری متکی به اطلاعات به شمار می ­آورد. به نظر او این نوع جامعه، در اواخر دهه ۱۹۶۰ و نیمه دهه ۱۹۷۰، بر اثر همگرایی سه فرایند تاریخی مستقل پدیدار شد: «انقلاب تکنولوژی اطلاعات» که ظهور جامعه شبکه­ ای را امکان­ پذیر ساخت؛ «تجدید ساختار سرمایه­داری» و «نهضت­های فرهنگی دهه­های ۱۹۶۰ و ۷۰ همچون آزادی­خواهی، حقوق بشر، فمینیسم و طرفداری از محیط زیست». تعامل میان این فرآیندها و واکنش­هایی که به آن دامن می­زنند، یک ساختار نوین اجتماعی مسلط یعنی جامعه شبکه، یک اقتصاد نوین یعنی اقتصاد اطلاعاتی-جهانی و یک فرهنگ نوین یعنی فرهنگ مجاز واقعی را به عرصه وجود آورد. منطق نهفته در این اقتصاد، این جامعه و این فرهنگ، زیربنای کنش و نهادهای اجتماعی در سرتاسر جهان به هم پیوسته است. (کستلزb، ۱۳۸۰، ص ۴۱۷)
اهم ویژگی­های مورد تایید کستلز در مورد جامعه شبکه­ ای را می­توان به صورت زیر بیان کرد:
۴-۸-۱تکنولوژی اطلاعات و اشاعه اطلاعات: تکنولوژی اطلاعات و اشاعه اطلاعات به فعالیت­های کشاورزی، صنعتی و خدماتی اشاره دارد که همگی متکی به دانش و اطلاعات هستند. به اعتقاد کستلز، در جهان جدید که به صورت یک شبکه درآمده، شبکه­ ای که بافت اصلی و تاروپود آن را اطلاعات و نظام ارتباطات الکترونیک، تشکیل می­دهد، برای ارتباط بین حوزه ­های مختلف، بیش از هر زمان دیگر، به معرفت، دانش و اطلاعات و تکنولوزی لازم برای پردازش این اطلاعات نیاز است. (کستلز a،۱۳۸۰، ص ۱۷)
۴-۸-۲تجدید ساختار سرمایه­داری: بحران مدل­های توسعه اقتصادی، سرمایه­داری و نیز دولت­سالاری، موجبات تجدید ساختار آنها را از دهه ۱۹۷۰ به بعد فراهم ساخت؛ یعنی، تکنولوژی­های نوین اطلاعات با فراهم آوردن ابزار شبکه­سازی، ارتباطات راه دور، ذخیره و پردازی اطلاعات، شرایط زیر را فراهم آورده­اند:
* فعالیت اقتصاد جهانی: به واسطه رشد تکنولوژی­های جدید، این نوع اقتصاد به وجود آمده و بخش­ها، بازارها و افراد غنی را به یکدیگر متصل می­سازد و در یک چرخه تولید سود به همکاری وا می­دارد. بدین ترتیب انواع کار و تکاپوی اقتصادی در تراز جهانی و مقیاس سیاره­ای در زمان واقعی به اجرا درمی­آید.
* فعالیت اقتصاد شبکه­ ای: یکی از مشخصه­های فعالیت اقتصاد جهانی، فعالیت اقتصاد شبکه­ ای است که نوع تازه­ای از سازمان و تشکیلات می­باشد. این شبکه، متشکل از شرکت­ها و موسسات و بنگاههای مختلف نظیر شرکت­های چندملیتی، اتحادیه ­های استراتژیک می­باشد که با دیگر بخش­ها در ارتباط می­باشند.
* تحول در نحوه انجام کار: روابط­کاری که در گذشته در ساختارهای گسترده صنعتی یا اداری میان کارگر و کارفرما، یا رئیس و مرئوس برقرار بود، اکنون جای حود را به روابط به مراتب انعطاف­پذیرتر داده است. کارمندان و کارگران بر خلاف گذشته قراردادهای استخدام مادام­العمر امضا نمی­کنند و شیوه ­های خوداشتغالی کار پاره وقت و اشتغال برای یک دوره موقت رواج یافته است و به نوعی مردمی شدن هماهنگ کار، تمرکز و تمرکززدایی همزمان تصمیم ­گیری به وجود آمده است.
* ظهور قطب­های متقابل: فرایند جهانی شدن و شبکه­ ای شدن فعالیت­های اقتصادی و تحولات در ساختار اشتغال و نحوه انجام کار، موجب قدرت بخشیدن به تلاش­ های فردی و تضعیف نهادهای اجتماعی، نظیر اتحادیه ­های کارگری و دولت رفاه می­ شود. این تحولات به نوبه خود تقابل میان آنان را که به اطلاعات دسترسی دارند و کسانی که دسترسی به اطلاعات را ندارند، افزایش می­دهد و در افراطی­ترین شکل خود، به ظهور گروه ­های بزرگ از افراد کاملاً به حاشیه رانده شده و طرد شده از اجتماع اطلاعاتی منجر می­ شود. (کستلز a،۱۳۸۰، صص ۱۷-۱۶)
۴-۸-۳ تاثیر بر روبناهای فرهنگی و سیاسی: فرهنگ عصر اطلاعات در چهارچوب انتقال نمادها به واسطه­های الکترونیک شکل می­گیرد. این واسطه­های متنوع با مخاطبان گوناگونی سروکار دارد و مجموعه ­ای غنی از حیث محتوای نمادین در قالب متون الکترونیک در اختیار مخاطبان قرار می­دهد. به این ترتیب این فرهنگ واقعیت مجازی، حاوی اطلاعات متکثر و متنوع، به صورت بخشی از واقعیت اجتماعی سبز فایل درمی­آید.
در فضای مسلط قرهنگ متکی به واقعیت مجازی، بازیگران سیاسی، به منظور بقا و حضور در صحنه و تاثیر­گذاری بر روند تحولات، ناگزیرند از رسانه­های حامل نمادهای الکترونیک، به خصوص تلویزیون به صورت تمام عیار بهره ­برداری کنند. پیامی که در عرصه سیاست و از طریق رسانه­های الکترونیک انتقال پیدا می­ کند، به اقتضای ماهیت رسانه و انباشت اطلاعات و داده ­ها، صورتی ساده به خود می­گیرد. موثرترین ابزار فعالیت سیاسی در این صحنه، بهره­ گیری از پیامها یا محتوای منفی است و موثرترین پیامهای منفی عبارت است از آنچه بر افشاگری­ها، بازگویی رسوایی­های اخلاقی و مالی، برجسته­کردن فقدان مشروعیت سیاسی و نقاط ضعف و دیدگاه­ های رقیب تاکید دارد. (کستلز، a 1380، ص ۱۷) بدین ترتیب پدیده زیر ظهور می­یابد:
* فضای جریانها: در جامعه شبکه­ ای، سرمایه­داری اطلاعاتی می ­تواند فاصله روابط قدرت جهانی را تغییر دهد که کستلز از آن با عنوان فضای جریان­ها یاد می­ کند. (وبستر، ۲۰۰۴، ص۱۶۸)
۴-۸-۴ زمان بی­زمان و مکان بی­مکان: کستلز عنوان می­ کند که این ساختار نوین عصر اطلاعات که آن را جامعه شبکه­ ای نامیده است، مفاهیم زمان و مکان، معانی تازه­ای یافته­اند. انتقال آنی اطلاعات، داده ­ها و سرمایه­ها و امکان ارتباط همزمان میان افراد در نقاط مختلف، عملاً فواصل زمانی را از میان برداشته و چهارچوب­های مکانیکی جهان صنعتی را به کلی دگرگون ساخته است. مکان نیز به نوبه خود با مفهوم دسترسی یا عدم دسترسی به اطلاعات و ابزار انتقال و پردازش آن ارتباط پیدا کرده است و به این اعتبار «حضور در مکان» معنایی تازه­ای به خود گرفته که می ­تواند تعیین­کننده ارتباط و اتصال مشخص به جامعه شبکه­ ای یا طرد او از این مکان فراگیر و در عین حال انحصاری به شمار آید. (کستلز،a 1380، ص۱۷)
با نگاه اجمالی به سیر نظریه­ های جامعه اطلاعاتی می­توان دریافت فرایند اطلاعاتی شدن، فرایندی است که مسلما قرن­هاست که ادامه خواهد داشت؛ اما، قطعا با تحولات سرمایه­داری صنعتی و تحکیم دولت- ملی در قرن نوزدهم شتاب گرفت و اینکه در سالهای آغازین قرن بیست و یکم، با مسائلی چون جهانی شدن و گسترش سازمان­های فراملی و دسترسی به قلمروهای بسیار دور از دسترس زمانی و مکانی، شتاب بیشتری به خود گرفته است.
بخش پنجم
پیشینه پژوهش
۵-۱ مقدمه
دیپلماسی شهروندی، مفهوم نسبتا جدیدی است که تحقیقات و مطالعات انجام شده در این حوزه اختصاص راجع به بررسی فعالیت­ها و برنامه­هایی است که در سطح بین ­المللی و میان شهروندان کشورهای مختلف برگزار می­گردد. مراکز و مؤسسات فعال در حوزه دیپلماسی شهروندی از جمله مرکز دیپلماسی شهروندی ایالات متحده آمریکا^[۳۳۹]، انجمن ملی بازدیدکنندگان بین ­المللی^[۳۴۰] و انجمن دیپلماسی شهروندی یوتا^[۳۴۱]، برنامه ­های زیادی را در حوزه دیپلماسی شهروندی به اجراء درآورده­اند که شرحی از اهداف، کارکردها و سایر اطلاعات مربوطه به آنها را در اختیار مخاطبان خود می­گذارند.
در گزارشی که در سال ۲۰۱۱، توسط موسسه ملی آموزش منتشر شد، اهم مطالعات و تحقیقات انجام شده در حوزه دیپلماسی شهروندی مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت. در این گزارش، روش انجام این تحقیقات و همچنین نتایج بدست آمده، ارائه شده است. آنچه که در ارزیابی فعالیت­های مربوط به دیپلماسی شهروندی در حال حاضر مطرح است، نتایج مربوط به تعداد شرکت­ کنندگان و یا میزان رضایت­مندی آنها از برنامه­هاست. این در حالی است که دیپلماسی شهروندی تاثیرات قابل توجه زیادی بر سازمانها و جوامع دارد؛ اما اندازه ­گیری چنین تاثیراتی به دلیل ماهیت طولی آنها به سادگی امکان­ پذیر نیست و به سالها زمان نیاز دارد تا نتیجه تاثیرات آشکار گردد. همچنین فقدان روش­های استاندارد اندازه ­گیری، مشکل دیگری در بررسی برنامه ­های مربوط به دیپلماسی شهروندی است. با توجه به تعدد و تنوع برنامه ­های دیپلماسی شهروندی، ارزیابی همه برنامه­ ها با یک نوع ابزار غیرممکن خواهد بود. لذا به دلیل تفاوت­های قابل توجه میان اهداف، رویکردها و روش­های انجام برنامه ­های دیپلماسی شهروندی، تعدادی از اطلاعات گردآوری شده در این زمینه، قابل تعمیم نیستند.
بهرحال تحقیقات زیادی وجود دارد که فعالیت­های شهروندان را در حوزه ­های مختلف به ویژه در ارتباط با مسائل سیاسی در فضای مجازی مورد بررسی قرار داده­اند که در ادامه مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
۵-۱-۱ مطالعات غربی
فضای سایبر، فضایی را فراهم آورده است که مردم در آن می­توانند با هم، در حوزه ­های مختلفی از جمله سیاست، به تبادل نظر بپردازند. از طریق تکنولوژی­های جدید ارتباطی، مردم می­توانند در گروه های مورد علاقه خود عضو شوند، در انتخابات رای دهند یا در فرومهای سیاسی مشارکت کنند. «ریچارد دیویس»^[۳۴۲]در سال ۱۹۹۹، با بررسی گروه های خبری «یوزنت»^[۳۴۳]، معیاری را پایه­گذاری کرد که با بهره گرفتن از آن بتوان کیفیت فعالیت­های سیاسی آنلاین مورد بررسی قرار داد. وی برای انجام پژوهش خود چهار سوال مطرح نمود تا مباحث سیاسی در شبکه ­های ارتباطی جدید توسط مشارکت­کنندگان در فروم­های خبری را بررسی کند؛ دیویس برای انجام این کار از روش تحلیل محتوا استفاده نمود. به گفته «کریپندورف»^[۳۴۴]استفاده از این روش در این تحقیق دارای دو مزیت عمده بوده است: اول این که با بهره گرفتن از این روش می­توان داده ­ها را همانگونه که در متن وجود دارند و قابل دسترسی هستند، بررسی کرد. به همین دلیل نوشته­ها و اظهارنظرها میان افراد مشارکت­کننده در مباحثات مطرح شده در فروم­ها را می­توان با این روش مورد بررسی قرار داد. دوم این که تحلیل محتوا در مقایسه با تکنیک مصاحبه یا مطالعات اتنوگرافی، داده ­های کاملا واقعی به دست می­دهد؛ چرا که نه فرستادگان و نه دریافت­کنندگان پیام در این پژوهش، از این که مورد بررسی قرار گرفته­اند، آگاه نبودند. (ویلهلم، ۲۰۰۰، ص ۸۸) بنابراین از روش تحلیل محتوا برای بررسی رفتار افراد گروه های خبری استفاده شده است. موضوع سوالات مورد بررسی در تحقیق به ترتیب عبارتند از: جستجوی اطلاعات، تبادل عقاید و دیدگاه ها، تجانس و عقلانیت. برای انجام تحلیل محتوا، شاخص­ هایی برای عملیاتی کردن اندازه ­گیری متغیرهای هر کدام از سوالات تعیین گردید. جمعا هشت شاخص برای بررسی، طبقه ­بندی و کدگذاری داده ­ها در این تحقیق مورد استفاده قرار گرفته است.
سوال اول با هدف بررسی این مسئله که تا چه حد مشارکت در بحثهای بحث سیاسی در فضای سایبر، با انگیزه جستجوی اطلاعات است؛ طرح شده بود. یا به عبارت دیگر، تا چه حد مشارکت­کنندگان برای وسعت بخشیدن و تقویت دیدگاه های خود، از گروه های خبری استفاده می­ کنند. بر اساس نتایج به دست آمده از تحلیل محتوا، حجم پیامهای سیاسی ارائه شده، متونی کوتاه با کمتر از صد کلمه است که اغلب در آنها اطلاعاتی به سایر مشارکت­کنندگان ارائه می­ شود. بر اساس نتایج تحقیق، از هر چهار مطلب ارسال شده به گروه های خبری، سه مطلب اختصاصا به ارائه اطلاعات به گروه های خبری اختصاص دارد.
«فیشکین»^[۳۴۵] می­گوید: وقتی که بحثی توسط کسی مطرح شود و از سوی دیگران پاسخی دریافت نکند یا وقتی تعدادی از شهروندان نباشند و یا نخواهند که مباحثی را مورد سنجش قرار دهند و یا وقتی برای درک قدرت یک ادعا، اطلاعاتی وجود نداشته باشد، آنگاه فرایند تعامل کمتر مشورتی خواهد شد، فقط به این دلیل که ناقص است. سوال دوم راجع به این است که آیا مشارکت­کنندگان در فرومهای سیاسی، در جستجوی خود برای کسب اطلاعات، به دیدگاه های دیگران هم توجهی نشان می­ دهند و آنها را مورد استفاده قرار می­ دهند؟ بر اساس نتایج این تحقیق، مشارکت­کنندگان، کمتر به دیدگاه ها و عقاید دیگران پاسخ می­ دهند. از مجموع پیامهای بررسی شده، کمتر از یک پنجم آنها، شامل پاسخگویی مستقیم به نظرات دیگران است؛ اما در حدود نیمی از پیامها، شامل عقاید و دیدگاه های شهروندانی و یا صاحب نظرانی است که در بحث مشارکت ندارند و جزو مشارکت­کنندگان حاضر در فروم نیستند.
در دیدگاه رایج، فروم­ها به عنوان مکانهای برای گردهم­آیی مجازی به شمار می­روند که در آنها مردم بر اساس علاقه­مندیها و منافع مشترک، بدون جابجایی و صرف هزینه می­توانند راجع به مسائل مختلف به تبادل نظر بپردازند. تحقیقات نشان می­دهد که مردم ترجیح می­ دهند با افرادی هم­گروه شوند که با آنها موافق باشند، پدیده که به عنوان هموفیلی شناخته شده است (راجرز و کین­کید^[۳۴۶] ۱۹۸۱). نتایج به دست آمده راجع به تجانس گروهی مربوط به سوال سوم، این دیدگاه را تقویت می­ کند. افراد اغلب در جستجوی کسانی هستند که با آنها موافق باشند. بر همین اساس نتایج این تحقیق نیز حاکی از آن است که ۷۰ درصد پیامهای ارسالی، با یکدیگر مشابه بوده که نشان­دهنده حمایت قوی یا متوسط از وضعیت غالب راجع به یک بحث سیاسی و یا کاندیدای سیاسی است.
و بالاخره سوال آخر به جنبه انتقادی-عقلایی مباحث سیاسی گروه های خبری مربوط می­ شود. در این سوال، این مسئله مورد بررسی قرار گرفت که تا چه حد پیامهای سیاسی آنلاین به مفهوم عقلانیت هابرماس گرایش دارد. بر اساس نتایج به دست آمده، سه چهارم پیامهای ارسالی به فروم­ها، برای توجیه محتوای مطالب­شان از دلایل مختلف استفاده کرده ­اند؛ اما در سایر پیامها از هیچگونه استدلال منطقی استفاده نشده بود. عقلانیت یک نوشته یا گفته، به قابلیت اعتماد دانشی که در آن نهفته است، بستگی دارد. مشارکت­کنندگان در فروم­ها، می­توانند در دفاع از یک موضوع و قضیه معین دلایلی ارائه دهند و تا آن حدی که این دلایل معتبر شناخته شوند، اعضا می­توانند اعمالشان را توجیه کنند.
هابرماس (۱۹۹۶) عقیده دارد، جامعه مدنی برای مفصل­بندی یا تولید مسایل سیاسی مانند یک عامل انتشار عقاید عمل می­ کند. بنابراین آن دسته از افرادی که که در فضای مجازی به بحث راجع به مسایل سیاسی می­پردازند، می­توانند توجه به مشکلات را افزایش داده و روش های ابراز آنها را تولید کنند. البته فرومهای سیاسی باید مبتنی بر تعامل و مشاوره باشد؛ چرا که پیامهای جایگزین باید مبادله یا تغییر یابد. برای این که موضوعات سیاسی که در جامعه مدنی گسترش پیدا می­ کنند، باید به موضوعاتی برای کنش جمعی تبدیل شوند. اما همچنان این برای تحقیقات تجربی بعدی باقی است که تا چه حد ابزارهای انتشار عقاید مجازی در تقویت تعامل در فضای عمومی موثر و یا سودمنداند. و در نتیجه، شرایط مناسب برای تقویت تعامل چیست تا که این ابزارهای (فرومها) بتوانند به طور موثرتری برفرآیند سیاسی تاثیر بگذارند.
در حالی که محققان زیادی با رضایت­مندی و خوشحالی به صف­آرایی همه جا حاضر تکنولوژی­های اطلاعاتی و ارتباطی به ویژه شبکه ­های ارتباط راه دور متمایل شده ­اند؛ اما همچنان زمان زیادی نیاز است تا معلوم شود فرومهای سیاسی این شبکه­ ها، تا چه حد برای تعیین برنامه­ ها؛ انجام تصمیمات عمومی، مذاکرات و ورود به مذاکرات پیچیده، سودمنداند. (ویلهلم، ۲۰۰۰، صص ۹۰-۸۷)
«هوارد رینگولد»^[۳۴۷]یکی از نخستین و معروف­ترین پژوهشگرانی است که در طی یک دهه اخیر و در اوایل دهه ۹۰ میلادی در نخستین مراحل جهانی شدن شبکه اینترنت به بررسی تأثیرات این شبکه بر زندگی اجتماعی پرداخته است. رینگولد که از سال ۱۹۸۵ به عنوان عضو یک «جماعت مجازی» به برقراری ارتباط روزمره با دیگر اعضای شبکه از طریق «کنفرانس از راه دور»، پست الکترونیک و گروه ­های خبری ویژه می­پرداخت؛ نتیجه تجربیات خود را در تدوین نظریه­ای درباره تأثیرات شبکه اینترنت در تقویت و تحکیم دموکراسی و ایجاد اشکال جدیدی از مشارکت سیاسی شهروندان در یک «حوزه عمومی مجازی»^[۳۴۸] به کار گرفت.
ایده اصلی کتاب رینگولد که به صورت الکترونیک هم منتشر شده، این است که اینترنت شاید عصر جدیدی از دموکراسی مشارکتی و شورایی را در مقام حوزه عمومی سیاسی پدید آورد. وی معتقد است که جماعت مجازی در حال رشد در اینترنت می­توانند به شهروندان در احیای ابعاد از دست رفته دموکراسی و ایفای نقش جدی­تر مردم در فرایند سیاسی کمک کنند. دموکراسی نوین مشارکتی که رینگولد بدان اشاره می­ کند، صورتی از دموکراسی است که برخی آن را آرمان­شهری خوانده و به آن «آتن بدون بردگان» لقب داده­اند. دولت­شهر آتنی مدرن به شکل یک جماعت مجازی در اینترنت ظاهر می­ شود. این شبکه نقش «آگورا»^[۳۴۹]ی آتنی را عهده می­گیرد که در درون آن شهروندان آزاد به مباحثه درباره امور عمومی می­پردازند. (رینگولد، ۱۹۹۳، ص۷)
رینگولد در کتاب خود ضمن طرح دیدگاه های مختلف درباره انواع تأثیرات متقابل ارتباطات رایانه­ای و سیاست دموکراتیک با کاربرد مدل حوزه عمومی هابرماس بی­آنکه روش­شناسی دقیقی در کار باشد، چنین نتیجه می­گیرد که فن­آوری نوین ارتباطی در صورتی که به درستی از جانب شهروندان شناخته و به کار برده شود، دارای پتانسیل دموکراتیک زیادی است. همان طور که رسانه­های چاپی قرون گذشته در روند مردم­سالاری نقش برجسته­ای ایفا می­کردند. کتاب رینگولد نقطه عطفی در ادبیات مربوط به روابط میان اینترنت و دموکراسی به شمار می ­آید؛ زیرا نخستین تحلیل معتبر و شناخته شده است که از ایده حوزه عمومی به عنوان مدلی برای تبیین ارتباط بین این دو پدیده سود برده است. رینگولد با کاربرد این ایده در تحقیق خود و گرفتن نتایج مثبت از بررسی­های خود، همانند برخی دیگر از نویسندگان عملا مناسب بودن این مدل را مفروض گرفته است. هر چند برخی از یافته­های رینگولد همچنان اعتبار خود را حفظ کرده، ولی بسیاری از ایده­های وی که بهره­ گیری از تجربیات شخصی او در دوران اولیه رشد و همه­گیر شدن اینترنت حاصل آمده، اکنون نیازمند بازنگری و نقد و افزودن ابعاد نوظهور ارتباطات رایانه­ای است.
«آلینتا تورنتون»^[۳۵۰]یکی دیگر از پژوهشگران در زمینه ارتباطات سیاسی است که در بررسی خود با بهره­ گیری از مفهوم حوزه عمومی درصدد پاسخگویی به این پرسش برآمده که: آیا اینترنت دموکراسی می­آفریند؟
تورنتون همچون رینگولد از مدل نظری هابرماس و تبیین وی از ایده حوزه عمومی استفاده کرده ولی اساس کار خود را نقد و بررسی دیدگاه ها و نتایج تحلیل وی قرار داده است. در واقع تورنتون در این که مدل حوزه عمومی در تحلیل و تبیین ارتباطات سیاسی اینترنت مناسب است تردیدی ندارد؛ ولی می­ کوشد تا مفهوم هابرماسی حوزه عمومی را با افزودن ابعاد انتقادی نظریه­ های بعد از هابرماس در باب حوزه عمومی تکمیل نماید؛ زیرا به نظر وی تبیین خاص هابرماس از حوزه عمومی در بررسی ارتباطات سیاسی در اینترنت به اندازه کافی کارایی ندارد. (تورنتون، ۱۹۹۶، ص ۹)
با آن که تورنتون برخی از نتیجه ­گیری­های رینگولد را درباره تأثیرات دموکراتیک اینترنت نمی­پذیرد، ولی ضمن پذیرش مبانی آن بحث خود را از سطح نقد این نتایج فراتر می­برد. وی پس از بررسی دستاوردهای مطالعات تجربی خود درباره نحوه و انواع شیوه ­های برقراری ارتباط در اینترنت اظهار می­دارد که این شبکه فرصت­هایی هر چند محدود برای احیای حوزه عمومی دارد. به نظر تورنتون این فرصت­های تازه، محدود به گروه ­های برگزیده و برخوردار اجتماعی است، ولی حداقل افزایشی در فعالیت­های مشابه حوزه عمومی در اینترنت قابل مشاهده است. او تأکید می­ کند اگر کاربردهای اینترنت به گروه ­های اجتماعی حاشیه­نشین، کم­درآمد و زنان نیز تسری یابد، آن گاه می­توان گفت که این شبکه امکانی واقعی برای مشارکت وسیع­تر شهروندی، ارتباطات سیاسی موثر و احیای واقعی حوزه عمومی پدید آورده است. (همان، ص ۸۶) در این نتیجه ­گیری­ها بسیاری از ابعاد عملکرد واقعی اینترنت لحاظ شده است ولی تورنتون به روشنی معلوم نمی­کند که اینترنت کدام حوزه ­های زندگی سیاسی را تحت­تأثیر قرار می­دهد و این تأثیرات چگونه واقع می­ شود، ضمن آن که بسیاری از محدویت­های مشارکت سیاسی از طریق اینترنت بنا به تأکید خود تورنتون در حال کاهش است.
گسترده­ترین پژوهش بر روی فضای وبلاگستان ایران توسط «جان کلی»^[۳۵۱] و «بوروس اتلینگ»^[۳۵۲]با روش تحلیل محتوا در سال ۲۰۰۸ انجام شده است. تحقیقات آنها نشان می­دهد که وبلاگستان ایرانی یک شبکه گفتمانی گسترده است که هم از نظر موضوعات مورد بحث و هم از نظر طیف­های گوناگون وبلاگ­نویسان، از غنای ویژه­ای برخوردار است و چنین گزارش داده­اند: تحقیقات ما نشان می­دهد که وبلاگستان ایرانی یک شبکه گفتمانی گسترده است که هم به لحاظ موضوعات مورد بحث و هم از نظر طیف­های مختلف وبلاگ­نویسان از غنای خاصی برخوردار است. در ابتدا این باور وجود داشت که وبلاگ­نویسان، همگی جوانان دموکراتی هستند که منتقد نظام حاکم­اند؛ ولی در حین پژوهش به بحث­ها و گفتگوهایی برخوردیم که در برگیرنده موضوعاتی از جمله سیاست، حقوق بشر، ادبیات، مذهب و فرهنگ عامه بودند. با در نظر گرفتن فضای رسانه­ای موجود و تحدید دائم وبلاگ­نویسان، ممکن است کسی در وبلاگستان ایرانی، انتظار تضارب آرای چندانی را پیرامون موضوعات سیاسی نداشته باشد؛ ولی با وجود این، گفتمانِ منتقد رژیم، گفتمانی قوی است؛ به ویژه در بین گروه های سیاسی موجود در دو قطب سکولار/ اصلاح­طلب و محافظه­کار/ مذهبی که در دو سوی تقسیم ­بندی ایدئولوژیک گفتمان سیاسی قرار می­گیرند. فیلترینگ وبلاگ­ها توسط دولت، به خصوص در قطب سکولار/ اصلاح­طلب، از آنچه گمان می­رفت، کمتر بود. (کلی و اتلینگ، ۲۰۰۸، ۲۴) کلی و اتلینگ با اشاره به این که چندان روشن نیست که در دسترس بودن ۸۰-۹۰ درصد از وبلاگ­ها در ایران، ناشی از عدم تمایل دولت برای مسدود کردن گفتمان مخالف است یا عدم توانایی­اش، معتقدند که با در نظر گرفتن فضای محدودِ رسانه­ای در ایران، وبلاگ­ها بازترین پایگاه ارتباطی عمومی را برای گفتمان سیاسی ارائه می­ کنند. ساختار ارتباطی فردبه­فرد در وبلاگستان، نسبت به شیوه قدیمی­تر و متمرکز رسانه­های همگانی در برابر کنترل و مصادره شدن توسط دولت از خود مقاومت بیشتری نشان می­دهد و اگر نظریه «یوخای بنکلر» در مورد «حوزه عمومی شبکه­ ای» درست باشد، آنگاه مسائل بسیار مهم و برجسته سیاسی و اجتماعی برای ایرانیان، به نحوی در فضای وبلاگستان ایرانی منعکس شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار می­گیرد. (سیدعلوی، ۱۳۹۱، ص ۱۲۹)
همچنین نجفی و «مارکوس نیبلوم»^[۳۵۳]در سال ۲۰۰۶ از پایان نامه فوق­لیسانس خود در مدرسه اقتصاد استکهلم با عنوان «جوانان ایرانی و اینترنت» دفاع کردند. روش تحقیق این پایان نامه مصاحبه بوده است و در این مصاحبه­ ها با بررسی نحوه استفاده کاربران ایرانی از اینترنت، نوشتن وبلاگ، آزادی بیان، محدودیت و سانسور دولتی، اجتماعات مجازی و … نویسندگان به این نتیجه رسیده ­اند که اینترنت، حوزه عمومی و حوزه خصوصی را متاثر ساخته و با ایجاد حوزه­ای متعلق به خود (حوزه مجازی) فضایی ایجاد کرده است که افراد می­توانند با گریز از محدودیت­های حوزه عمومی و خصوصی به بیان خود بپردازند. وقتی شخصی با وجود محدودیت­های حوزه عمومی با بهره گرفتن از اینترنت مشغول نوشتن وبلاگ سیاسی می­ شود در حقیقت مشغول کنش در حوزه مجازی شده است. وبلاگ­ها می­توانند آغاز کننده بحث­های سیاسی باشند که مردم زیادی به آنها دسترسی دارند، پس می­توانند حوزه عمومی را متاثر سازند. نجفی و نیبلوم معتقدند که «حوزه مجازی»^[۳۵۴]، اجتماعی را خلق و ایجاد می­ کند که اعضای آن قادرند کنشگر باشند؛ امکانی که در غیر این صورت در جامعه بسته ایران غیرممکن است. با توجه به نفوذ اینترنت به حوزه عمومی و خصوصی ، حوزه مجازی می ­تواند محرکی برای تغییر در جامعه ایران شود. آنها بدون آن که قصد داشته باشند نتایج خود را تعمیم دهند، معتقدند که اینترنت تعادل قدرت را در جامعه متاثر ساخته است. پیش از اینترنت دولت بر تامین اطلاعات کنترل داشت اما اینترنت این موقعیت را تغییر داده است و باعث تغییر تعادل قدرت مابین مردم و حکومت شده است؛ چرا که مردم با افزایش اطلاعات می­توانند بر حکومت نظارت داشته باشند. آنها همچنین بیان می­ کنند که رسانه­های کنترل شده توسط حکومت نیز درباره انتخاب اخبار و گزارش­های خود -با توجه به این واقعیت که مردم به صورت نامحدودی از طریق اینترنت به اطلاعات دسترسی دارند- از اینترنت متاثر شده ­اند. بنابراین به نظر آنها محتوا و استفاده از اینترنت، باعث کاهش سانسور در رسانه­های زیر کنترل حکومت خواهد شد و در پایان نتیجه می­گیرند که اینترنت با فراهم ساختن آزادی بیان و گسترش آن، بر فرایند دموکراتیک در ایران تاثیرگذار خواهد بود (نجفی و نیبلوم، ۲۰۰۶، صص۴۷-۴۵)
۵-۱-۲ مطالعات ایرانی
رها خرازی در مطالعه دیگری تحت عنوان «رویکرد پسامدرنیسم به دیپلماسی رسانه­ای از منظری پسامدرنیستی» در سال ۱۳۸۶ به تاثیرات رسانه ­های نوین بر دیپلماسی و سیاست خارجی پرداخته است. دغدغه محقق در این مطالعه یافتن جواب این سوال است که اساسا پسامدرنیسم چه رویکردی به دیپلماسی دارد. بر اساس نتایج حاصل از پژوهش «سایبر دیپلماسی؛ رویکرد پسامدرنیسم در روابط بین­الملل نسبت به تأثیرات رسانه­های نوین بر دیپلماسی»، پسامدرنیست­ها اعتقاد دارند که رسانه­های نوین با ایجاد شرایطی چند بر دیپلماسی تأثیر گذاشته­اند:

• • با تغییر در ماهیت «قدرت».

• • با کاهش حاکمیت دولت-ملت.

• • با فراهم آوردن زمینه حضور بازیگران متعدد در روابط بین­الملل.

• • با ایجاد زمینه ­های تغییر در مفهوم امنیت به ویژه امنیت ملی.

• • با ایجاد زمینه ­های دگرگونی مفهوم منفعت در منافع ملی.

• • با فراهم آوردن شرایط افزایش نفوذپذیری مرزها، موجب تغییر در رویکرد صرف به «ژئوپلیتیک» و دیپلماسی مبتنی بر آن شده ­اند.

• • با فراهم آوردن موجبات ظهور دیپلماسی آشکار (تبدیل اطلاعات سری دیپلماتیک به اطلاعات آشکار)

• • با ایجاد زمینه ­های دموکراتیک کردن دیپلماسی

• • و بالاخره با فراهم آوردن شرایط نوین تأمین منافع ملی (اقتصادی، سیاسی، ایدئولوژیک و امنیتی) که از جمله اهداف مهم دیپلماسی است.

تأثیرگذاری و نفوذ رسانه بر دیپلماسی با عواملی نظیر نوع نظام رسانه­ای و نوع حکومتی که پیام دیپلماتیک در آن تعریف می­ شود؛ همچنین میزان تأثیرگذاری و اعتماد رسانه در جامعه مخاطبان خود رابطه­ای مستقیم دارد؛ به بیان دیگر، دیپلماسی رسانه­ای هر کشور با توجه به نوع نظام حکومتی و نظام رسانه­ای برآمده از آن، طراحی واجرا می­ شود. هم اینک دیپلماسی رسانه­ای در کشورهای مختلف جهان در جریان است؛ اما تقدم و تأخر، تأثیرگذاری و نیز کندی یا سرعت آن به نوع حکومت و نوع نظام رسانه­ای آن کشور بستگی دارد. مطالعه دیپلماسی رسانه­ای در کشورهای مختلف با توجه به نظام رسانه­ای و نوع حکومت­های آنها، حاکی از آن است که کشورهای مختلف با تقدم و تأخر نسبت به رویکرد و مدل دیپلماسی رسانه­ای آرمانی پسامدرن­ها، دیپلماسی سایبر خود را طراحی و آن را با سرعت­های مختلف به اجرا گذاشته­اند. (خرازی آذر، ۱۳۸۷، ص ۱۳۷)

با توجه به توضیحاتی که داده شد تصور نمی رود هیچ عقل سلیم و هیچ قاضی عادلی قتل متعرض را برای اجتناب از قتل یا جرح شدید ، یا ضرب و آزار شدید یا هتک ناموس به عنف یا ربودن انسان ضروری و متناسب تشخیص ندهد.^[۶۹]

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

ج– دفاع از مال
مال نیز مانند جان و عرض انسان دارای اهمیت است و در درجه پایین تر از جان و عرض قرار دارد، در میان حقوقدانان درباره دفاع از مال اختلاف نظر وجود دارد برخی موافق دفاع از مال و برخی دیگر مخالف آن می باشند و هرکدام دلایل خود را دارند و برخی از حقوقدانان دفاع از مال را صرفا شامل اموال منقول می دانند و برخی دیگر دفاع از اموال منقول و غیر منقول هر دو را جایز می دانند در هر صورت قانونگذار در ماده ۶۱ ق.م.ا کلمه مال را مطلق بیان نموده است.^[۷۰]
در ماده ۶۲۶ ق.م.ا هرگونه مقاومت و قوه برای دفاع از مال را جایز دانسته است و بطور کلی اعمالی از قبیل: سرقت، تخریب، احراق، نهب، غارت، اتلاف، تصرف، ورود به قهر و غلبه به داخل ملک دیگری، مخفی کردن اموال ، جرایم علیه اموال محسوب می شود و دفاع در مقابل آنها مجاز خواهد بود.
د – دفاع از آزادی تن
در قانون اساسی کشور ما حق آزادی به عنوان یکی از حقوق غیر قابل تعرض است و سلب آزادی افراد جامعه ممنوع اعلام گردیده است.
برابر اصل سی و دوم «هیچ کس را نمی توان دستگیر کرد، مگر به حکم و ترتیبی که قانون معین می کند…» و در اصل سی و سوم آمده است:«هیچ کس را نمی توان از محل اقامت خود تبعید کرد یا از اقامت در محل مورد علاقه اش ممنوع و به اقامت در محل مجبور ساخت، مگر در مواردی که در قانون مقرر می دارد.»
بنابراین اگر آزادی اشخاص به نحو غیر قانونی مورد تعرض و تجاوز قرار گیرد، دفاع از آزادی تن مشروع است و مطابق ماده ۶۱ ق.م.ا چنانچه شرایط آنرا رعایت کند از مجازات معاف می گردد، ولی این اجازه دفاع در مقابل تعرض مجرمانه بر ضد آزادی تن مانند: اجازه دفاع در مقابل تعرض مجرمانه ایکه موجب قتل یا ضرب یا جرح یا تعرض به عرض و ناموس گردد بدون هیچگونه قید و شرطی را قانونگذار نپذیرفته است.^[۷۱]
همچنانکه دفاع از آزادی تن شامل دفاع در برابر عملیات مامورین انتظامی نمی گردد که در ماده ۶۲ ق.م.ا قانونگذار به صراحت بیان نموده است.
بنابراین چنانچه مامورین قوای تامینی و انتظامی بدون استفاده از عنوان و سمت رسمی خود و بدون آنکه در مقام انجام وظیفه باشند، فقط به عنوان یک فرد عادی و در ارتباط با روابط خصوصی خود با دیگران، مرتکب تعرض علیه آزادی تن افراد بشوند مقابله با این قبیل تعرضات مامورین مانند تعرضات افراد دیگر مجاز و مشروع تلقی می گردد.^[۷۲]
قانونگزار مجازات شدیدی برای مرتکبین سالب آزادی مقرر نموده که در فصل دهم از کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی، با عنوان تقصیرات مقامات و مامورین دولتی بیان شده است و مواد ۵۰۷ تا ۵۸۷ قانون مذکور به این امر اختصاص داده شده است که علاوه بر انفصال مامورین از خدمت ، به حبس مجازات خواهند شد.
هـ – دفاع از دیگری
بعضی از حقوقدانان در لزوم دفاع از جان و مال دیگری چنین اظهار نمودند:
«تفاوتی بین دفاع از جان و مال مدافع با جان و مال دیگری وجود ندارد و لزوم همکاری و معاضدت بین افراد جامعه از یک طرف، و وظیفه اجتماعی و فردی که به نمایندگی از جامعه، بوسیله مدافع انجام می شود از طرف دیگر ایجاب می کند که فرقی بین این دو نباشد.»^[۷۳]
قانونگزار در ماده ۶۱ قانون مجازات اسلامی دفاع از جان و عرض و ناموس و مال و آزادی تن دیگری را جایز دانسته ولی منوط به ناتوانی او از دفاع و نیاز به کمک داشتن او نموده است، از طرف دیگر در بند ب ماده ۶۲۹ ق.م.ا دفاع شخص ثالث از مجنی علیه را موکول به اکراه و عنف در مورد او دانسته است. آیا شخص ثالث با برخورد به تجاوز به عرض شخص دیوانه یا صغیر مجاز به دفاع از آنان می باشد یا خیر؟ به نظر میرسد با توجه به فلسفه دفاع مشروع و معیوب بودن رضایت افراد فاقد اهلیت، دفاع از آنان جایز باشد.^[۷۴]
از آنجا که قانون مشخص نکرده که دیگری در ماده ۶۱ و موارد دیگر دفاع مشروع آمده چه کسی است، بنابراین با اطلاق کلمه دیگری ، کلیه افراد اعم از کودک ، بالغ ، عاقل و مجنون را در بر میگرد.^[۷۵]
به عبارت دیگر اکراه و عنف در تعرضات به عرض و ناموس غیر بایستی دارای جنبه مادی باشد و نمیتواند با استناد به وجود عنف معنوی و اخلاقی دفاع را مشروع و مجاز جلوه داد زیرا در تعرض به عرض و ناموس غیر که با رضایت طرف تجاوز واقع می شود، حتی اگر این رضایت در واقع با تهدید یا تطمیع قبلی تحصیل شده باشد مجوزی بای فرض ضمنی و احتمالی اکراه و عنف محسوب نمی شود.^[۷۶]
بنابر آنچه گفته شد، اگر کسی بخواهد از دیگری دفاع کند باید گفت عدم توانایی باید حقیقی بوده و صرف نیاز به کمک نمی تواند مجوز دفاع باشد بلکه ناتوانی از دفاع نیز باید احراز گردد.^[۷۷]
قانونگزار در مورد دفاع از مال دیگری، علاوه بر ناتوانی شخصی که مورد تهاجم قرار گرفته و نیاز او به کمکی، استمداد از صاحب مال را برای دفاع شخص ثالث شرط دانسته و در تبصره ذیل ماده ۶۲۵ ق.م.ا صراحتا آنرا بیان نموده است.
برخی معتقدند مواد ۶۲۵ تا ۶۲۹ ق.م.ا مواد ۶۱ و ۶۲ ق.م.ا را نسخ نموده ، حال آنکه چنین اعتقادی صحیح به نظر نمی رسد، چرا که مواد اخیر التصویب در جهت توضیح مواد قبلی و تکمیل کننده آن است با این توضیح که تبصره ماده ۶۲۵ ق.م.ا در مورد دفاع از مال در مقام محدود کردن ماده ۶۱ ق.م.ا برآمده و آنرا در صورتی قابل اجرا دانسته که حفاظت مال غیر به عهده دفاع کننده بوده و یا اینکه صاحب مال از دفاع کننده استمداد کرده باشد.^[۷۸]
در مورد دفاع از دیگری، در مقابل مامورین انتظامی در ماده ۶۲ ق.م.ا بحثی از دفاع از دیگری به میان نیامده، ولی با بهره گرفتن از مفهوم مواد ۶۱ و ۶۲۶ و ۶۲۸ قانون مجازات و تفسیر به نفع متهم می توان گفت که دفاع در مورد دیگری نیز با شرایط مذکور در ماده ۶۲ ق.م.ا مطابقت می کند.^[۷۹]
گفتار دوم – خطر فعلی یا قریب الوقوع
الف – تعریف تجاوز فعلی
منظور از فعلی بودن خطر یا تجاوز اینست که مدافع، فرصت کافی برای مراجعه به قوای دولتی نداشته باشد و در نتیجه مجبوربه دفاع باشد و راه گریزی بجز دفاع نباشد و تجاوز استمرار داشته باشد در این حالت مدافع می تواند با وسایل متناسب از استمرار تجاوز جلوگیری نماید.
بنابراین تجاوز فعلی، محدود به زمان شروع تجاوز تا زمانیکه تهدید و تجاوز باقی است و در این محدوده زمانی مدافع اجازه دفاع دارد در حالیکه فرصت استفاده از راه های دیگر مانند فرار نداشته باشد.^[۸۰]
اگر تجاوزی در گذشته انجام شده باشد چنانچه بعدا به آن پاسخ گفته شود، انتقام است نه دفاع.^[۸۱] چون وظیفه دفاع مشروع دفع تجاوز است نه مجازات مرتکب، تا در هر زمان افراد حق داشته باشند برای گرفتن حق دست به انتقام بزنند.
ب – تعریف خطر قریب الوقوع
داودالعطار در مورد خطر قریب الوقوع می فرماید: «خطر قریب الوقوع زمانی است که وقوع خطر نزدیک است و در این حالت، دفاع دارای نقشی بازدارنده است که از وقوع خطر جلوگیری می کند.»^[۸۲]
برخی حقوقدانان محقق شدن خطر را به سه زمان تقسیم بندی نموده اند:
۱- خطری که سپری شده و زمان وقوع آن گذشته است.
۲- خطری که قریب الوقوع است.
۳- خطری که در آینده انسان را تهدید می کند.
طبق ماده ۶۱ ق.م.ا خطری که مجوز دفاع است همان خطر حال و آنی است که فعلیت داشته باشد.
بنابراین اگر تجاوز در گذشته صورت گرفته و کسی در قبال آن مرتکب عملی بشود که جرم است در واقع عمل او دفاع نبوده بلکه انتقام است.
همچنین کسیکه برای دفع خطر احتمالی و بعید الوقوع مرتکب جرمی شود در واقع بلحاظ ترس مرتکب جرم شده و در قانون ترس و خوف از جهات مشروعیت دفاع به شمار نمی رود مگر اینکه ترس مستند به قرائن معقول باشد.
حالت سوم خطری که هنوز شروع نشده، لیکن قریب الوقوع است در این صورت روانیست که مدافع منتظر بماند تا خطر واقع و مهاجم شروع به تجاوز نماید، در این حالت اثر دفاع، جلوگیری از وقوع تجاوز و خطر است.
حالت چهارم اینکه مهاجم تعرض و تجاوز را شروع کرده ، در اینجا نقش مدافع، حفظ جان و متوقف کردن خطر و استمرار تجاوز است.^[۸۳]
بطور کلی مدت زمان دفاع، محدود به شروع خطر تا پایان و زوال خطر است و سه حالت متصور است.
۱- اینکه بوسیله مقاومت و دفاع نمودن، خطر مهاجم دفع شده و پس از آن دفاع جایی ندارد.
۲- اینکه تجاوز واقع شده و متجاوز بعد از ارتکاب رفته باشد که در این حالت نباید متجاوز را تعقیب و با او درگیر شد چون دفاع جایی ندارد .
۳- اینکه متجاوز پس از شروع تعرض ، بر اثر پشیمانی یا مقاومت شدید مدافع توان ادامه تجاوز نداشته و فرار کند در اینجا هم دفاع موردی ندارد مگر طبق نظریه امام (ره) که می فرماید: « مگر فرار مهاجم تاکتیکی باشد و سنگر عوض کند که در اینصورت دفاع جایز است چرا که هنوز دفاع نشده و خطر استمرار دارد.»^[۸۴]
ج – خطر قابل پیش بینی در آینده
قانونگذار در ماده ۶۱ ق.م.ا خطر قابل پیش بینی را که امکان تحقق آن در زمان حال است یا وقوع آن بسیار نزدیک است با عنوان خطر قریب الوقوع برای دفاع پذیرفته است و هرکس که برای دفع خطر احتمالی و بعیدالوقوع مرتکب جرمی شود را دفاع مشروع محسوب نخواهد کرد. چرا که در صورت اجتماع شرایط مندرج در ماده ۶۱ ق.م.ا مدافع از مجازات معاف خواهد بود و یکی از شرایط دفاع اینست که توسل به قوای دولتی بدون فوت وقت ممکن نباشد درحالیکه در مورد خطر قابل پیش بینی در آینده دور می توان با مراجعه به قوای دولتی خطر را دفع نمود.
د – خوف معقول یا قرائن عقلایی
در مورد خوف معقول قانونگزار در ماده ۶۲۷ ق.م.ا مقرر می داند :« دفاع در مواقعی صادق است که خوف برای نفس یا ناموس یا مال مستند به قرائن معقول باشد.» منظور از خوف یعنی احساس خطر برای جان یا عرض و ناموس و امثال آن بصورت حقیقی و جدی وجود داشته باشد و مدافع باید به وجود خطر یقین داشته یا حداقل ظن غالب که از اسباب معقول و قرائن قابل قبول حاصل می شود داشته باشد ، صرف توهم خطر کافی نبوده و موجب جواز دفاع نمیباشد.^[۸۵]
بنابراین ظن تعرض یا خطری که وقوع آن نزدیک نیست ، مانند تهدید لفظی این حق را به شخص نمی دهد که در مقام پیشدستی به دفاع برخیزد ، خوف از تعرض در آینده ، به دلیل آنکه زمان فرصت دفع خطر با اتخاذ تدابیر دیگری غیر از ارتکاب جرم را فراهم می آورد، موردی برای دفاع نخواهد بود.^[۸۶]
خوف معقول برای نفس یا عرض یا ناموس باید به گونه ای باشد که عرفاً و نوعاً ، هرکس که در آن شرایط قرار گیرد بیم حمله یا تجاوز را احساس نماید.^[۸۷]
قانونگزار در قانون مجازات عمومی سابق بصورت ضمنی مصادیق خوف معقول را بیان نموده است ، دکتر گلدوزیان در این باره می فرمایند :«از تلفیق مواد ۱۸۹ و ۲۲۲ و ۲۲۳ قانون مجازات عمومی چنین استنباط می شود که هرگاه سرقت ، در محل مسکونی یا محلی که مهیا برای سکنی یا توابع آن است به هنگام شب واقع شود و سارقین دو نفر یا بیشتر باشند و یک یا چند نفر از آنان حامل سلاح ظاهر یا مخفی باشد و از دیوار بالا رفته یا هتک حرز کرده یا کلید ساختگی به کار برد، یا اینکه عنوان یا لباس مستخدم دولت را اختیار یا بر خلاف حقیقت خود را مامور دولتی قلمداد کرده و در ضمن سرقت کسی را آزاد یا تهدید نموده باشند ، قتل سارقان موجب مسئولیت و قابل مجازات نخواهد بود.^[۸۸]

• صاحبان کسب و کارهای کوچک و متوسط باید با بکارگیری ارتباطات بازاریابی، به شیوه­ای خلاقانه، نفوذ و اعتبار خود را به ویژه در مراحل اولیه از راه اندازی کسب و کار افزایش دهد.

• • صاحبان کسب و کارهای کوچک و متوسط باید با بهره گرفتن از اصول بازاریابی، کانال­های توزیع کارآمدی را برای خود ایجاد نماید.

  (( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

• صاحبان کسب و کارهای کوچک و متوسط باید با بهره گرفتن از تکنیک های بازاریابی یک برند جدید را به بازار معرفی کنند.

محققان علل مختلفی را دلیل این تفاوت­ها بیان کرده ­اند؛ چنانچه کارسون و گیلمور مدعی­اند که محدودیت­های ذاتی SMEها و ویژگی­های فرد کارآفرین/مالک/مدیر از عوامل اصلی می باشند که بر ماهیت بازاریابی SMEها اثر می­گذارند(کارسون، گیلمور، ۲۰۰۰). بی­هویان و همکارانش(۲۰۰۵) روحیه کارآفرینانه شرکت­های کوچک و متوسط را دلیل اجرای متفاوت وظایف بازاریابی می دانند.
بعضی دیگر از محققان این موضوع را به دلیل کمبود آگاهی نسبت به علم بازاریابی این شرکت­ها می دانند(چایرا، مینگوزی، ۲۰۰۳).
عده­ای دیگر از محققین نیز این تفاوت­ها را ناشی از خصیصه­ها و محدودیت­های ذاتی این شرکت­ها دانسته که سبب شده تا با فرصت­ها و تهدیدات جدیدی رو به رو گردند؛ این مسائل شرکت­ها را بر آن داشته تا از شیوه ­های بازاریابی مختص به خودشان بهره گیرند(کارسون، گیلمور، ۲۰۰۰؛ گلابی و همکاران، ۱۳۸۹ب) و همواره در فکر ایجاد تغییرات بازار محور باشند(حاجی زاده، ۱۳۸۸).
در همن راستا و در پیمایشی که توسط هیسریچ^[۹۴] در سال ۱۹۸۹، بر روی ۴۰ سرمایه دار ریسک پذیر صورت گرفت، نتایج زیر به­دست آمد:
الف) سرمایه گذاران ریسک پذیر معتقدند که کارآفرینان با چندین چالش منحصر به فرد مرتبط به بازاریابی در مراحل اولیه کارشان مواجه اند. به طور مثال شرکت­های نوظهور برای گسترش (افزایش) هزینه­ های تبلیغات، دست یابی به توزیع با کیفیت و همچنین دستیابی به فضای قفسه های خرده فروشی ناتوانند.
ب) سرمایه گذاران ریسک پذیر به اهمیت بازاریابی برای موفقیت سرمایه گذاری­های جدیدشان از ۷ نمره ۷/۶ دادند.
ج) سرمایه گذاران ریسک پذیر از طریق تحلیل بازار قبل از سرمایه گذاری نرخ شکست های خود را ۶۰% کاهش داده اند.
د) سرمایه گذاران ریسک پذیر معتقدند که کارآفرینان گرایش دارند به اینکه از ایده­های سرمایه ­گذاری­های خودشان طرفداری کنند، از اطلاعات منفی بازارشان چشم­پوشی کنند و مخالف کسب اطلاعات عمیق از بازار می­شوند که این ها همه به دلیل تعصب و تعهد اولیه شان بر ایده سرمایه ­گذاری­شان است.
بازاریابی شرکت­های کوچک و متوسط
اولین سوالی که در ادبیات این بخش مطرح می­ شود، این مساله است که آیا کسب و کارهای کوچک برای بقا و رشد، نیاز به عملیات بازاریابی دارند؟ اگرچه بطور تجربی، مشاهده شده که بیشتر مالکان کسب و کارهای کوچک به هیچ عملیات خاص بازاریابی عمل نمی کنند، اما آن­ها نیز برای موفقیتشان به عملیات بازاریابی مناسب نیازدارند(آیاندا، ادفامی، ۲۰۱۲). مطالعه انجام شده توسط هوگارت-اسکات^[۹۵] نیز بیان­گر این مطلب می باشد که؛
۱) مدیران/ مالکان کسب و کارهای کوچک به جای داشتن تخصص بازاریابی، اغلب یک دانش عمومی در این زمینه دارند.
۲) تئوری های پیچیده بازاریابی، مناسب این کسب و کارها نیست و درک درستی از بازار را برای آن­ها فراهم نمی­کنند اما با وجود این، نمی­ توان اجرای بعضی مفاهیم بازاریابی در کسب و کارهای کوچک را انکار کرد(سیمپسون و همکاران، ۲۰۰۶).
بنابراین اگرچه داشتن یک برنامه­ ریزی مدون، متضمن موفقیت یک کسب و کار نیست ولی بدون چنین برنامه­ای نیز ریسک شکست صاحبان کسب و کار افزایش می یابد(رضوانی، گلابی، ۱۳۹۰)؛ لذا اگرچه صاحبان کسب و کارهای کوچک اغلب حساس، باهوش و دارای قوه ادراک و شهود مستقیم می­باشند اما این صفات به تنهایی برای موفقیت در تصمیمات بازاریابی آنان کافی نیست؛ زیرا بازاریابی اثربخش نیازمند دانش تخصصی، درک نیازهای مصرف­ کنندگان و شناسایی رقبا و رقابت مستمر با آن­ها است(رضوانی، گلابی، ۱۳۹۰)؛ بنابراین امروزه اکثر محققان معتقدندکه مهارت­ های حرفه­ای بازاریابی برای بقا و توسعه شرکت­های کوچک و متوسط، ضروری است(کارسون، گیلمور، ۲۰۰۰).
در این خصوص نیز رویکردهای عملی و تئوریکی بسیاری به بررسی بازاریابی در این شرکت­ها پرداخته­اند، اما تا به امروز هیچ کدام از این رویکردها مورد پذیرش همگان قرار نگرفته(سیمپسون و همکاران، ۲۰۰۶) و این بحث تا به امروز یک مبحث دائمی بین پژوهشگران و فعالان (دانشگاهیان و شاغلین) بوده است(گیلمور، کارسون و گرنت^[۹۶]، ۲۰۰۱).
سویی و کرب مدعی شدند که دانش کافی در مورد ذات بازاریابی کسب و کارهای کوچک وجود ندارد(سویی و کرب، ۱۹۹۸) و طبقه ­بندی­های موجود تا حدودی خودسرانه می­باشد و خواننده را برای ابداع طبقه ­بندی­های جدید دعوت می­ کند(سیمپسون و همکاران، ۲۰۰۶). از جمله طبقه ­بندی­های این شرکت­ها، می­توان به موارد زیر اشاره کرد:

• طبقه بندی سویی و کرب؛ آن­ها ۴ رویکرد را برای بازاریابی شرکت­های کوچک شناسایی کرده ­اند:

• مدل مراحل رشد

• رویکرد طرز و شیوه مدیریت

• مدل مدیریت وظیفه ای

• رویکرد اقتضایی.

• طبقه بندی رومانو و راتناتونگا^[۹۷](۱۹۹۵): آن­ها نیز بازاریابی کسب و کارهای کوچک را به سه دسته زیر تقسیم بندی کردند:

• بازاریابی به عنوان یک فرهنگ؛ که به عنوان تحلیل نیازها و خواسته­ های مشتری و ارزیابی و تشخیص مزیت های رقابتی بنگاه­های کوچک تعریف شده است.

• بازاریابی به عنوان یک استراتژی؛ که به عنوان توسعه استراتژی برای افزایش جایگاه واقعی بالقوه بنگاه­های کوچک تعریف شده است.

• بازاریابی به عنوان تاکتیک؛ که به عنوان تحلیل آمیخته بازارایابی برای اثر گذاشتن بر عملکرد یا رشد بنگاه­های کوچک تعریف شده است.

در این تحقیق، محقق با توجه به مرور ادبیات این بخش، بازاریابی شرکت­های کوچک و متوسط را از حیث نگرش به بازاریابی به سه دسته، تقسیم کرده ­است.
دسته اول؛ محققانی­اند که تفاوت چندانی بین شرکت­های کوچک و بزرگ قائل نمی­باشند و اغلب فنون و راهبردهای شرکت های بزرگ و باسابقه را به مثابه اصولی اجتناب ناپذیر، ثابت و قابل کاربرد در کسب و کارهای کوچک و متوسط مورد توجه قرار داده اند(مارتین، ۲۰۰۹). این پدیده سبب شده تا شرکت­های تازه تاسیس و SMEها در تحقیقات سنتی(در مورد کسب و کار) نادیده گرفته شوند(استوک، ۲۰۰۰؛ ؛ گلابی و همکاران۱۳۸۹ ب؛ هیل و همکاران، ۲۰۰۸). انجمن­های علمی و حرفه­ای نیز اغلب تحقیقات دوره­ای­شان بر سازمان­های بزرگ و با سرمایه زیاد تمرکز دارند و از سازمان­های کوچک و کارآفرین چشم­پوشی می­ کنند(هیل و همکاران، ۲۰۰۸)؛ به طوری که امروزه در ادبیات این بخش تعریف واضحی از بازاریابی در SMEها وجود ندارد و تعاریف موجود از بازاریابی­ این شرکت­ها به بازاریابی کسب و کارهای بزرگ پیوند خورده است(سیمپسون و همکاران، ۲۰۰۶). در تعاریف مختلفِ صورت گرفته از سوی این انجمن­ها و محافل علمی نیز(که در ذیل بدان اشاره شده است)، تفاوت­ها و چالش­های مختص بازاریابی SMEها در مقایسه با بازاریابی سازمان­های بزرگ نادیده گرفته شده است(کارسون، گیلمور، ۲۰۰۰؛ موریارتی، جونز، رولر و کوپیک تیهان^[۹۸]، ۲۰۰۸):

• موسسه تخصصی بازاریابی بریتانیا؛ بازاریابی را به عنوان یک فرایند مدیریتی می­داند که در آن به منظور شناسایی، پیش بینی و تامین رضایت نیازهای مشتری که همراه با قابلیت سوددهی باشد، همراه است(موسسه تخصصی بازاریابی بریتانیا، CIM).

• انجمن بازاریابی آمریکا در تعریفی که به عنوان یک تعریف عمومی از بازاریابی مورد پذیرش قرار گرفته است(آیاندا، ادفامی، ۲۰۱۲) بازاریابی را فرایند برنامه ریزی و اجرای مفهوم قیمت، ترفیع و توزیع کالاها، ایده ها و خدمات برای دستیابی به رضایت افراد و اهداف سازمانی می ­پردازد(انجمن بازاریابی آمریکا، AMA)

• این انجمن اخیرا نیز، برای اداره روابط سودبخش بین سازمان و سهامداران، بازاریابی را یک وظیفه سازمانی تعریف کرده است که شامل مجموعه ای از ایجاد ارتباطات و ارائه ارزش به مشتریان می­باشد(انجمن بازاریابی آمریکا، AMA)

• ویبگالی و دیویس^[۹۹](۱۹۹۴) بازاریابی را مجموعه ­ای از عناصر ملموس و غیر ملموس می­دانند که در بازار سبب شناسایی و توجه(نسبت به رقبا و در دید مشتری) می­ شود.

همان طور که در تعاریف فوق هم مشاهده می­ شود، این تعاریف، عموما بیانگر یک رویکرد عملیاتی- استراتژیکی برای بازاریابی می­باشد که ناشی از فعالیت­هایی است که سازمان­های بزرگ تحت عنوان بازاریابی متعهد آن می­شوند(سیمپسون و همکاران، ۲۰۰۶).
اما این تئوری­ها، تحقیقات و مدل­های سنتی و وابسته به سازمان­های بزرگ برای راهنمایی بازاریاب­ها در بازارهایی که وضعیت­های گوناگون تغییر و تلاطم را تجربه می­ کنند، کافی به نظر نمی­رسد(گلابی و همکاران، ۱۳۸۹ب؛ ماسون، ۲۰۰۷) و معتقدند که تکنیک­های بازاریابی که صاحبان کسب و کارهای کوچک از آن­ها استفاده می­ کنند، به نوعی با مفاهیم موجود در پیشینه و شیوه ­های سنتی بازاریابی متفاوت می­باشند(هیل و همکاران، ۲۰۰۸) زیرا این رویکردهای دائمی و ثابت، در یک محیط پویا، برای آن که شرکت ها را قادر به ادامه فعالیت و توسعه جایگاه­های رقابتی بیشتر کند، نه تنها جذاب نیستند بلکه حتی می ­تواند اتکا به آن ها خطرناک هم باشد(ماسون، ۲۰۰۷) زیرا بازاریابی سنتی نوعی پروسه ی سنجیده و سازماندهی شده است و مفاهیم آن بر پایه­ این فرض است که شناسایی نیازهای مشتری، مستلزم تحقیق رسمی است و برای پاسخ به این نیازها، شرکت تصمیم به ایجاد یک ساختار سازماندهی شده می­گیرد که برای توسعه محصولات و خدمات جدید متناسب باشد (هیل و همکاران، ۲۰۰۸).
دسته دوم؛ گروهی از محققان معتقدند، اگرچه عموما پذیرفته شده که اصول بازاریابی، قابلیت کاربرد عمومی برای کسب و کارهای کوچک و بزرگ دارند(رینولد، ۲۰۰۲؛ سویی و کربی، ۱۹۹۸؛ شیتال و همکاران، ۲۰۱۲)، اما امروزه شیوه بازاریابی شرکت­های کوچک و متوسط با شرکت­های بزرگ متفاوت می­باشد. در واقع محققان معتقدند که بسیاری از مدل­ها و تئوری­هایی که برای یک نوع سازمان مفید بوده، ممکن است برای انواع دیگر شرکت­ها مفید نباشد(موریش، دیاکن، ۲۰۰۹؛ موریش، دیاکن، ۲۰۱۱). لذا از آن جا که از یک طرف بسیاری از اصول و تئوری­های بازاریابی از بررسی و مطالعه تجربه ­های شرکت­های بزرگ بوجود آمده است(گلابی و همکاران، ۲۰۱۱) و از طرف دیگر، SMEها دارای ویژگی­های خاص و منحصر به فرد می­باشند(کارسون، ۲۰۰۵)؛ بنابراین فرایند بازاریابی کسب و کارهای کوچک و متوسط باید به صورت جداگانه ای بررسی شود. در همین راستا، صاحبان کسب و کار کوچک مدعی­­اند که اصول بازاریابی این شرکت­ها از شیوه ­های قراردادی و رسمی پیروی نمی­کند(کارسون، کرومی، مگ گون، ۱۹۹۵) و فعالیت­های بازاریابی آن­ها برخلاف دیگر عملکردهای سازمانی، از قاعده­ی کم­تری برخوردار است و آن­ها بازاریابی را “چیزی که یک شرکت بزرگ و معتبر مجبور به انجام آن است” نمی­پندارند(استوک، ویلسون، ۲۰۱۰). بلکه برای آن­ها، بازاریابی یک شیوه و یا یک تاکتیک برای بهره بردن و پاسخ دادن به فرصت­ها است(اسد سعدی، افتخار، ۲۰۱۱؛ گلابی و همکاران، ۲۰۱۱) که بر پایه هوش مدیران و اقداماتی که آن­ها برای مقابله با مشکلات فوری تدبیر می­ شود، اتخاذ می­ شود(اسد سعدی، افتخار، ۲۰۱۱). به عبارت دیگر، آن­ها بازاریابی را به چشم یک فرهنگ سازمانی یا یک روند استراتژیک نمی­بینند، بلکه تعریف آن­ها از بازاریابی بر حسب درک ذهنی(به جای تحقیقات بازار)، مشاهدات شخصی(استوک، ۲۰۰۰؛ سیمپسون و همکاران، ۲۰۰۶؛کارسون و همکاران، ۱۹۹۵) و همچنین دانش فنی موجود(احمدی و همکاران، ۱۳۸۷) می­باشد. اطلاعات این شرکت­ها(نسبت به شرکت­های بزرگ) از نظر حجم کم و بیش­تر با اهداف تک منظوره و به سرعت جمع­آوری می­ شود(رایس، ۱۹۸۳، به نقل از سیمپسون و همکاران، ۲۰۰۶). بنابراین SMEها اغلب دیدگاه بلندمدتی را برای بازاریابی­شان اتخاذ نمی­کنند و از تحلیل و تحقیق چشم­پوشی می­ کنند(اسد سعدی، افتخار، ۲۰۱۱) بنابراین استراتژی­ها وتصمیم گیری­ها این شرکت­ها، بر خلاف شرکت­های بزرگ، فی­البداهه، فوری و براساس فرصت­هایی که نصیب شرکت می­ شود، است(موریش، دیاکن، ۲۰۰۹؛ موریش، دیاکن، ۲۰۱۱).
در همین راستا، هیل و رایت(۲۰۰۰) مدعی شدند که به طور کلی محققان در توصیف رفتارهایی که به عنوان وظایف بازاریابی SMEها انجام می­ دهند، بر روی مشکلاتی که این شرکت­ها در عملیات بازاریابی­شان با آن مواجهند، معطوف می­باشند.
به طور مثال، زاتزالو و گری^[۱۰۰] معتقدند که سازمان­های کوچک به دلیل فقدان دانش بازاریابی به جای برنامه­ ریزی بلندمدت، به پاسخگویی فوری به اقدامات رقبایشان تمایل دارند(زاتزالو، گری، ۲۰۰۰). همچنین کمبود منابع(از جمله کمبود زمان و سرمایه) سبب شده تا این شرکت­ها، از رقبا – به عنوان یک تهدید جدی – غافل شوند و نسبت به جمع آوری اطلاعات از آن­ها تلاش نکنند(زاتزالو، گری، ۲۰۰۰).

Dye
rem
rem
tim
B
A

tim
rem
ads
C
شکل(۱-۱۴) نمودار سطح پاسخ آزوکارمین جی نشان دهنده اثر(A غلظت رنگ/مقدار جاذب (B غلظت رنگ/ زمان C) مقدار جاذب/ زمان
در شکل(۱-۱۵) برای آنیلین بلو به وضوح مشاهده می­ شود که بین مقادیر طراحی آزمایشات و مقادیر مدل یک همبستگی خطی وجود دارد.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

شکل (۱-۱۵) ترسیم مقادیر پیش بینی شده توسط طراحی آزمایشات در مقابل مقادیر مشاهده شده از مدل ریاضی برای آنیلین بلو
در شکل(۱-۱۶) برای آزوکارمین جی به وضوح مشاهده می­ شود که بین مقادیر طراحی آزمایشات و مقادیر مدل یک همبستگی خطی وجود دارد.

شکل (۱-۱۶) ترسیم مقادیر پیش بینی شده توسط طراحی آزمایشات در مقابل مقادیر مشاهده شده از مدل ریاضی برای آزوکارمین جی
۴-۱-۲- ایزو ترم­های جذبی
مدل­­های ایزوترمی زیادی مثل لنگمویر، فرندلیچ و تمکین برای تحلیل داد­ه­های تجربی و توصیف تعادل در جذب وجود دارد. ایزوترم­های جذب نشان می­ دهند که آیا مولکول­ها می­توانند به وسیله جذب، حذف شوند و توضیحی از توزیع مولکول­های جذب شده بین جاذب و محلول است و هم­چنیین مقادیر تقریبی از ظرفیت جذب در شرایط عملیات واقعی می­ دهند. علاوه بر این می­توانند برای بررسی میزان مصرف تقریبی از جاذب استفاده شوند. اندازه ­گیری میزان جذب سطحی عموماً در دمای ثابت انجام می­ شود پس از ترسیم نمودارهای جذبی مختلف با درنظر گرفتن ضریب تعیین آن­ها می­توان به نوع معادله حاکم بر جذب پی­برد و اطلاعات مربوط به فرایند جذب از قبیل ثابت مربوطه و ظرفیت فاز جاذب برای جذب آنالیت را اندازه ­گیری کرد. با در نظر گرفتن ضریب تعیین می­توان نتیجه ­گیری کرد که کدام نوع منحنی جذبی برازش بیشتری با داده ­های تجربی فرایند جذب دارد. در این قسمت مقادیر جذب به دست آمده در حجم ۷۵ میلی لیتر و در غلظت ۶۰ میلی­گرم بر لیتر از رنگ آنیلین بلو با مقادیر ۱۴۰/۰، ۱۵۵/۰ و ۱۷۰/۰ گرم از جاذب آلومینای فعال اصلاح شده با نانو ذرات نقره و در مقادیر بهینه­ سایر متغیرها و هم­چنین تحت همان شرایط برای رنگ آزوکارمین جی در غلظت ۷۰ میلی­گرم بر لیتر با مقادیر ۰۹۰/۰، ۱۰۶/۰و ۱۲۲/۰ گرم از همان جاذب اندازه ­گیری شد و سپس نمودارهای جذبی تعادلی لنگمویر، فرندلیچ و تمکین بر روی این داده ­ها اعمال گردید، نتایج مربوط به این بررسی در شکل­های (۱-۱۷) تا (۱-۲۲) برای آنیلین بلو و آزو کارمین جی آورده شده است. ثابت­های مورد نظر و معادله خط و ضریب تعیین آنها در جدول (۱-۱۱) تا (۱-۱۲) ارائه شده است. با توجه به نتایج به دست آمده مشخص می­ شود که جذب رنگ­های آزوکارمین جی و آنیلین بلو از ایزوترم لنگمویر تبعیت می­ کند که بیانگر این است که فرایند جذب بر روی بستر جامد به صورت تک لایه انجام می­گیرد و هیچ گونه بر هم­کنشی بین مولکول­های جذب شونده صورت نمی­گیرد .
۰.۱۴۰ g
۰.۱۵۵g
شکل (۱-۱۷) نمودار لنگمویر جذب رنگ آنیلین بلو با مقادیر۱۴۰/۰، ۱۵۵/۰ و ۱۷۵/۰ گرم از آلومینای فعال اصلاح شده با نانو ذرات نقره در دمای اتاق و ۳pH=.
۰.۰۹۰ g
۰.۱۰۶ g
۰.۱۲۲ g
شکل (۱-۱۸) نمودار لنگمویر جذب رنگ آزو کارمین جی با مقادیر۰۹۰/۰، ۱۰۶/۰ و ۱۲۲/۰ گرم از آلومینای فعال اصلاح شده با نانو ذرات نقره در دمای اتاق و ۳.pH=
۰.۱۴۰ g
۰.۱۵۵g
۰.۱۷۰ g
شکل (۱-۱۹) نمودار فرندلیچ جذب رنگ آنیلین بلو با مقادیر۱۴۰/۰، ۱۵۵/۰ و ۱۷۵/۰ گرم از آلومینای فعال اصلاح شده با نانو ذرات نقره در دمای اتاق و ۳pH=.
۰.۰۹۰ g
۰.۱۰۶ g
۰.۱۲۲ g
شکل (۱-۲۰) نمودار فرندلیچ جذب رنگ آزو کارمین جی با مقادیر۰۹۰/۰، ۱۰۶/۰ و ۱۲۲/۰ گرم از آلومینای فعال اصلاح شده با نانو ذرات نقره در دمای اتاق و ۳pH=.
۰.۱۴۰ g
۰.۱۵۵g
۰.۱۷۰ g
شکل (۱-۲۱) نمودار تمکین جذب رنگ آنیلین بلو با مقادیر۱۴۰/۰، ۱۵۵/۰ و ۱۷۵/۰ گرم از آلومینای فعال اصلاح شده با نانو ذرات نقره در دمای اتاق و ۳pH=.
۰.۰۹۰ g
۰.۱۰۶ g
۰.۱۲۲ g
شکل (۱-۲۲) نمودار تمکین جذب رنگ آزو کارمین جی با مقادیر۰۹۰/۰، ۱۰۶/۰ و ۱۲۲/۰ گرم از آلومینای فعال اصلاح شده با نانو ذرات نقره در دمای اتاق و ۳pH=.
در جدول (۱-۱۱) ثابت­های ایزوترم­های مختلف وضریب­های همبستگی برای حذف رنگ آنیلین ­بلو بر روی آلومینای فعال اصلاح شده با نانو ذرات نقره محاسبه شده است.

۱۷۰/۰ (گرم)

۱۵۵/۰ (­گرم)

۱۴۰/۰ (­گرم)

پارامتر­ها

نوع ایزوترم

۹۹/۷۲
۳۲۳۸/۰
۹۹۸۲/۰

۱۸/۷۵