۱-MCPدرمانی تاخیری مفید بود برای حفظ کیفیت میوه عناب هردو در ۲۵ و ۰ درجه سانتی گراد ذخیره میشود ،کاهش استحکام ،ویتامین C، اسیدیته قابل تیتراسیون (TA) ودرصدموادجامدمحلول (SSC) که پارامترهای مهم برای ارزیابی کیفیت میوه درطول دوره ذخیره سازی هستند .علاوه براین،MCP 1-به طورموثرمحدود به توسعه ضخامت آسیب پوسیدگی قالب آبی وبه طورقابل توجهی باعث کاهش بروزفروپاشی طبیعی می گردد. فعالیتهای فنیل آلانین آمونیا-لیاز (PAL) ، پلی فنل اکسیدازPPO ) ) ، کاتالاز CAT ) ) وسوپراکسیداز دیسموتاز SOD ) ) پسازدرمانMCP -1به طورقابل توجهی ناشی شد . این یافته هانشان میدهدکه مقاومت ناشی ازمیوه عناب بوسیله MCP-1با افزایش آنزیم های درگیر در مهار گونه های اکسیژن فعال و آنزیم های مرتبط با فنولیک های سوخت و سازی که به تولید محصولات بسیار سمی در برابر تهاجم پاتوژن می باشد ، مرتبط است . نتایج مانشان میدهدکه ۱-MCPاثربالقوه ای درحفظ کیفیت وافزایش عمرپس ازبرداشت میوه عناب دارد (شیپینگ تیان و همکاران ۲۰۱۱ ).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

آنها در مطالعه ای که در سال ۲۰۱۴ داشتند تحقیق کردند بر روی ، اثراشعه ماورابنفش ترکیب شده باپوشش کیتوزان بر روی حفاظت ازدرخت عناب تحت دمای محیط و به این نتیجه رسیدند که ، اثرتابش اشعه ماوراءبنفش درترکیب با پوشش کیتوزان درعناب تازه تحت درجه حرارت محیط مورد بررسی قرارگرفت .
دردوره اول ،عناب ها به مدت ۴، ۶، ۸، ۱۰ دقیقه درطول موج۷/۲۵۳نانومتراشعه ماوراءبنفش تحت تابش قرارگرفتند،ویابا % ۱، %۵/۱،% ۲و%۵/۲ به ترتیب ازکیتوزان پوشش داده شده بودند .دردوره دوم ،عناب ها ابتدا به مدت۶ دقیقه تحت تابش قرارگرفتند،وپس ازآن با % ۵/۱ ازکیتوزان پوشش داده شدند .
نتیجه نشان داد که درمان ترکیبی می تواند ، وقوع فساد عناب ها را کاهش داده و از افزایش سرعت تنفس ،از دست دادن وزن ،محتوای مالونالدئید و نشست عناب ها جلوگیری کند . مالون ترکیب آلی بافرمول CH ₂ (CHO) ₂ است . ساختاراین گونه پیچیده ترازاین فرمول نشان می دهد است .
اینگونه واکنشی به طورطبیعی رخ میدهدویک شاخص برای استرس اکسیداتیواست.(ویکیپدیا) .علاوه براین ،فعالیتهای سوپراکسیددیسموتاز،پراکسیدازوکاتالاز درسطح بالاتری حفظ،وکاهش اسیداسکوربیک وکلروفیل محدود شده است . داده هانشان دادکه درمان عناب ها بعدازبرداشت باتابش اشعه ماوراءبنفش ترکیب شده باپوشش کیتوزان یک روش موثربوده ،وممکن است دربرنامه های تجاری برای حفظ میوه پس ازبرداشت درنظرگرفته شود . (شائویینگ ژانگ ، یو وی یو و همکاران ۲۰۱۴ ).
آنها در سال ۲۰۱۴ به شناسایی نرم افزاری خصوصیات شکاف در عناب تازه با بهره گرفتن از تصویر برداری ابر طیفی Vis / NIR ترکیب شده با پردازش تصویر پرداختند . تشخیص نقص شکاف درعناب تازه یک فرایندحیاتی ( بحرانی )برای تضمین کیفیت عناب ودیدن پردازش نیازهای میوه عناب تازه است .
این مطالعه یک روش جدید را برای شناسایی خصوصیات عناب تازه ارائه داده است که با بهره گرفتن از تصویر برداری ابر طیفی مرئی و نزدیک به مادون قرمز Vis) / NIR) منطقه ۳۸۰ -۱۰۳۰ nm ) ) با پردازش تصویر ترکیب شده است . اطلاعات تصویرابرطیفی ازنمونه ها در استخراج مشخصات دسته امواج رادیویی بوسیله کمومتریکس مورد استفاده قرارگرفتند ، که یکپارچه ازروش حداقل جزئی رگرسیون مربع (PLSR) ، تجزیه وتحلیل مولفه های اصلی (PCA) ازتصویرابرطیفی فضایی (SPCA) وتجزیه وتحلیل مولفه های مستقل (ICA) از تصویرابرطیفی فضایی (SICA) مورد استفاده قرار گرفتند .
به وسیله اطلاعات محوراست. این یک نظم وانضباط بسیارسطحی است ، که با بهره گرفتن از روش های تکرار شونده در اطلاعات منظم تحلیلی هسته بکار می رود.(ویکیپدیا)
بر اساس دسته امواج رادیویی انتخاب شده ، حداقل مربعات ماشین حامل پشتیبانی ( LS-SVM ) مدل های جداسازی را که به درستی تشخیص میان ترک خوردگی و صدای عناب تازه را می دهند ، را تاسیس کردند. عملکرد مدل جداسازی با بهره گرفتن از مشخصات عملیاتی گیرنده (ROC) تجزیه و تحلیل منحنی مورد ارزیابی قرار گرفته بود . نتایج نشان دادکه مدل جداسازی PLSR-LS-SVMبادقت بالا از ۱۰۰ درصدمطلوب بود عملکردمنطقه برابر۱ و STD برابر ۰ می باشد .
برای کسب اطلاعات از خصوصیات غنی شکاف ، SPCA همچنین بر روی تصاویر در پنج مشخصه دسته امواج رادیویی انتخاب شده توسط PLSR برده بود . در نهایت ، عکس SPC-4 در شناسایی محل و منطقه ویژگی های شکاف از طریق یک تصویر توسعه یافته الگوریتم پردازش ، کاوش کرده بود . نتایج نشان دادکه تصویربرداری ابرطیفی درترکیب باروش پردازش تصویرمیتواند به شناسایی سریع ازویژگیهای شکاف درعناب تازه دستیابد.(یانگ نی شائو و همکاران ۲۰۱۴).
در تحقیقی که آنها انجام دادند به بررسی مقایسه حالتهای مختلف ازطیف سنجی مرئی ونزدیک به مادون قرمزبرای شخیص هجوم حشرات داخلی درعناب پرداختند . این مطالعه توانایی های حالت interactance ،بازتاب و انتقال طریقه های طیف سنجی قابل مشاهده و نزدیک مادون قرمز را در تشخیص هجوم حشرات آلوده داخلی عناب ها ، مقایسه کرد . تجزیه وتحلیل آماری انجام شده بود برای شناسایی طول موج های موثریکه به بهترین وجه جداسازی،عناب ها ی آلوده به حشرات ازعناب های دست نخورده وبه مشتق تابع درطبقه بندی عناب ها هجوم حشرات داخلی وآنهایی که عاری ازآلودگی بودند را نشان داد .بالاترین نرخ طبقه بندی صحیح به دست آمده ازحالتهای فوق %۱۰۰ ، %۰/۹۰ و%۰/۹۷ بود.
حالت interactance در محدوده طول موج بلند ( LWNIR ) NIR نسبت به حالت انتقال در محدوده مرئی و طول موج کوتاه نزدیک به مادون قرمز ترجیح داده شده است . علاوه بر این ، حالت انتقال در محدوده VSWNIR یک مزیت آشکار بیش از حالت بازتاب در هر محدوده را نشان داده بود .
نتایج نشان میدهدکه ممکن است هردوحالت interactance و انتقال به منظورتوسعه یک سیستم درتشخیص کیفیت داخلی عناب ها استفاده شود . (جی وانگ ، کا ناکانو و همکاران ۲۰۱۰ ).
آنها در مطالعه ای که در سال ۲۰۱۰ انجام شد ، به ارزیابی کیفیت عنابهای غیرمخرب بوسیله طیف سنجی مرئی ونزدیک به مادون قرمز پرداختند که در این تحقیق ، توانایی پیش بینی مقایسه از Interactance ،اندازه گیری انتقال قابل مشاهده و طیف سنجی در ناحیه مرئی و نزدیک به مادون قرمز در تشخیص محتوای مواد جامد محلول ( ssc )از عناب ها پرداخته شد. درجه بندی مدل های ناحیه یا طیف مرئی و نزدیک به مادون قرمز به ssc بر اساس رگرسیون حداقل مربعات جزیی توسعه داده شد (PLSR ) با توجه به لگاریتم از جذب متقابل ورود به سیستم R1) ).
مشتقات اول و دوم آن D 2log ، D 1log مدل های PLSR برای پیش بینی نتیجه ضریب همبستگی نمونه rp) ) از ۷۴/۰ تا ۹۱/۰ وریشه میانگین مربع خطا از پیش بینی RMSEP) ) از ۲۰۰/۳ تا ۰۱۸/۲ استفاده می شود ، بریکس برای interactance : از ۷۳/۰ تا ۶۳/۰ و RMSEP از ۸۶۳/۳ تا ۵۱۷/۳ بریکس برای انتقال بدست آمد. نتایج نشان میدهد که interactance نمایش یک مزیت آشکار بیش از اندازه گیری انتقال است . اندازه گیری بازتابش تبعیض در مرتب سازی خارجی عناب های آلوده به حشرات از کلاس دست نخورده مورد استفاده قرار گرفت .
تجزیه و تحلیل تفکیک گام به گام ( SDA) برای شناسایی انجام شد ،طول موج موثر است که بهترین تبعیض و جداسازی عناب های آلوده به حشرات از عناب های سالم ودست نخورده است و یک مشتق تابع تفکیک در طبقه بندی عناب های دارای آلودگی های خارجی و آنهایی که عاری از آلودگی بودند را نشان داد. نتایج نشان داد که ورود به سیستم R/1 ) ) نرخ طبقه بندی صحیح از D1log ،R/1) )و , D 2log (1/R) برای طبقه بندی کلاس های دست نخورده ، آلوده به حشرات وساقه پایانی بهتر است . (لیو چن ،اویانگ ۲۰۱۰ : نیکولا و ورلیندن و دسمت ، سائوولز ۲۰۱۰ ، جی وانگ ، کا ناکائو ، اس اوهاشی ۲۰۱۰ ).
آنها در بررسی حفظ عناب با بهره گرفتن از فیلم کیتوزان با دی اکسید نانو سیلیکون به این نتیجه رسیدند که اثر ۱ درصد فیلم کیتوزان با ۰۴/۰ دی اکسید نانو سیلیکون از برداشت عناب بر روی خواص کیفی ، تحت دمای محیط مورد بررسی قرار گرفت .پس از ۳۲ روز ، شاخص رنگ قرمز بروز پوسیدگی ، از دست دادن وزن ، تعداد تنفس از پوشش عناب های داده شده در مقایسه با آنهایی که از کنترل کمتر برخوردار بودند. فعالیت پایین ammonialyasephenyalalnine و فعالیت های بالاتر از آنزیم های آنتی اکسیدان روبنده به عنوان مثال سوپر اکسیداز ، پراکسیداز و کاتالاز از عناب های پوشش داده شده را می توان به پوشش مرکب نسبت داد ،افزایش malonaldehyde در عناب های پوشش داده مهار شد. پوشش کامپوزیت نشان داده بود که در حفظ فلاوونوئیدها نسبت به پوشش کیتوزان به تنهایی برتر است . اما تفاوت مشاهده شده از لحاظ از دست دادن ویتامین ث و محتوای پلی فنل کل بین پوشش و کنترل انجام شد. پوشش عناب ها با کیتوزان +دی اکسید نانو سیلیکون جایگزین مطمئن خواهد بود اگر پوشش دی اکسید نانو سیلیکون است می توان اجازه برای استفاده از مواد غذایی داد. ( لیما ۲۰۱۲ ، بوسکز ،مولینا ۲۰۱۲ ، شائوئینگ ژانگ ۲۰۱۲ ، ین ژرن ۲۰۱۲ ،هوی لی ، زییائو ناژانگ ، ژین هو آدی ۲۰۱۲ ).
آنها در مطالعه ای که انجام شد به بررسی ارزیابی نظام مند از ظرفیت آنتی اکسیدانی عصاره الکلی بافت های مختلف عناب ، گونه Ziziphus jujube mill از چین پرداختند ، در این تحقیق گونه عناب Ziziphus jujube mill مدت طولانی است که برای مصرف انسان و اهداف دارویی در چین استفاده می شود ، اینگونه است که برای درمان برخی از بیماری ها نظیر استرس است که در آن گونه های رادیکالی به عنوان یک نتیجه از اکسیداتیو تولید شده توصیه می شود. با این حال ، مطالعه سیستماتیک بر ظرفیت آنتی اکسیدانی از بافت های مختلف عناب است که هنوز وجود ندارد به منظور رسیدگی به این هدف ، بافت های مختلف از سه رقم عناب با توجه به ظرفیت آنتی اکسیدانی وترکیبات آنتی اکسیدانی فنلی مانند : فلاوونوئید ، اسید اسکوربیک ،آنتوسیانین مشخص شد. ظرفیت آنتی اکسیدانی با بهره گرفتن از سنجش FRAP (کاهش قدرت آنتی اکسیدانی فریک ) ، DPPH (2,2 ) ، فنیل ۱- picrylhydrazyl اندازه گیری شد . با بهره گرفتن از کروماتوگرافی مایع( HPLC) اسیدهای فنلی با عملکرد بالا مورد بررسی قرار گرفتند . نتایج نشان می دهد که پوست همه ارقام دارای بیشترین ظرفیت آنتی اکسیدانی ، بیشترین مقدار کل فنل منعکس کننده فلاوونوئیدها و آنتوسیانین موجود در این قسمت می باشد . علاوه بر این به دنبال پیدا شدن protocatechuicاسید توسط گالیک اسید ، اسید فنولیک غالب در عناب اسید کلروژنیک و اسید کافئیک می باشد . نتایج بدست آمده در این مطالعه به وضوح نشان می دهد که عناب چینی دارای پتانسیل قابل توجهی می باشد که می توان آنرا به عنوان یک عامل آنتی اکسیدانی طبیعی استفاده کرد.( هائوژانگ ،لوژیانگ ، شویی ، یوبیین یی ، فا ژنگ رن ، ۲۰۱۰ ، کولایی ۲۰۰۹ ،سیلوا ۲۰۹۰ ، شوکلا ۲۰۰۹ ) .
آنها در مطالعه ای که در سال ۲۰۱۲ داشتند در بررسی اثرمرحله رسیدن درخواص فیزیکی وپروفایلهای آنتی اکسیدانی امیدبخش جدول میوه عناب گلابی^[۷۳] به این نتایج دست یافتند که :
مطالعه حاضربه منظوربررسی اثرمرحله رسیدن درخواص فیزیکی وپروفایلهای آنتی اکسیدانی ازیک جدول میوه ، عناب گلابی بود.شش مرحله رسیدن عناب ها تاسیس شد: S1: رسیده سبز ، S2 :رسیده سفید ، S3 : عناب گلابی را با مساحت سطح % ۲۵–۳۵ ، S4 : % 55-45 ، S5 : %75-65 ، S6 : % 100 عناب ها درS1وS2باسطح بالایی ازاسکوربیک اسید ها ،پروآنتوسیانیدینها،فنلها وفعالیت آنتی اکسیدانی یافت شدند.
علاوه براین ،بافت مناسب ،کل موادجامد محلول ،قند ،نسبت قندبه اسیدوآنتی اکسیدانها به طوریکه در جدول S4 پدیدار شده است . نتایج به وضوح به دست آمده خواص فیزیکی مختلف ،مقادیر متفاوت فنولیکهاودرجه های مختلف ازفعالیت آنتی اکسیدانی را که بسته به رسیدن میوه است را نشان می دهد .
در نتیجه عناب های رنگ آمیزی نشده ، می تواند به عنوان آنتی اکسیدان طبیعی بالقوه با پرو آنتوسیانین های فراوان و نیمه قرمز مرحله رسیدن استفاده شودکه یک دوره چیدن مناسب برای تازه خوردن به عنوان میوه جدول است . درزمینه تولیدعملی،برای باغداران ،برداشتدرمراحل رسیدن مرتبط بااهداف جاری درنظرگرفته شده امکان پذیراست. ( چون سن وون ، مین وانگ و همکاران^[۷۴] ۲۰۱۲ ) .
آنها در تحقیقی که در سال ۲۰۱۱ داشتند به بررسی یک مدل شناسایی ساده برای کبودی یا ساییدگی نامحسوس درعنا ب تازه براساس طیف سنجیNIR پرداختند ، که بازتاب طیف سنجی مرئی نزدیک به مادون قرمز در شناسایی دقیق و ظریف کبودی یا ساییدگی عناب تازه بکار برده شده بود . دراین مقاله ، ۷۰ نمونه به طورتصادفی به عنوان یک کالیبراسیون انتخاب شدند تنظیم و ۳۰ نمونه به عنوان مجموعه ای پیشبینی انتخاب شدند.کالیبراسیون پراکنده ضربی (MSC)در فرایندطیفی مورداستفاده قرارگرفت ، ۹ مشخصه های طول موج بوسیله الگوریتم های طرح ریزی های پی درپی (SPA) درپایان انتخاب شدند.براساس طیف سنجی تجزیه وتحلیل نظری ،تجزیه وتحلیل مولفه های اصلی (PCA)در تجزیه و تحلیل اطلاعات طیفی از مشخصات طول موج انجام شده بود ، و چهار اجزای اصلی (PCs) اطلاعاتی که به عنوان متغیرهای ورودی برای حداقل مربعات ماشین حامل پشتیبانی مدل (LS–SVM)مورد استفاده بود برای شناسایی کبودی (ساییدگی ) ظریف از میوه های عناب تازه انتخاب شدند . عناب های سالم وعناب های کبود (ساییده ) درپیش بینیبا کد ۱ و ۲ به ترتیب میتوانندبه عنوان خروجی درنظرگرفته شوند . میزان دقت شناسایی از مدل MSC-SPA-PCA-LS-SVMبرای ساییدگی های ظریف میوه های عناب تازه می تواند به %۱۰۰ برسد ، اثبات آنکه اطلاعات کلیدی در داده های طیفی می تواندبه طور موثری بوسیله روش های ترکیبی SPAوPCA انتخاب می شوند . این امکانپذیراست برای شناسایی کبودی یا ساییدگی ظریف ازعناب تازه با استفاده ازبازتاب طیف سنجی مرئی نزدیک به مادون قرمز ( NIR ) . (های هونگ ژانگ و همکاران^[۷۵] ۲۰۱۱ ) .
آنها در سال ۲۰۱۳ در تحقیقی که بر روی کیتوزان در هم گسیخته ( مختل ) پنی سیلیوم اکسپانسیوم و کنترل های پس از برداشت آبی قالب میوه عناب داشتند این مطلب را مورد بررسی قرار دادند که ، کیتوزان نشان داده شده است که برای کنترل بیماریهای پس ازبرداشت های مختلف موثراست.بااین حال ،کمی درمورداثرکیتوزان درقالب آبی با عامل پنیسیلیوم اکسپانسیوم درمیوه عناب شناخته شده است .در اینجا ما نشان می دهیم که در استفاده از کیتوزان کاهش می یابد توسعه بیماری در قالب آبی ناشی از پنی سیلیوم اکسپانسیوم در جراحت و تلقیح میوه عناب در دمای ۲۵ درجه سانتی گراد . کیتوزان همچنین یک اثرجلوگیری کننده بر روی فساد طبیعی میوه عناب درطول ذخیره سازی درصفر درجه سانتی گراد ایجاد می کند . استفاده ازیک پوشش کیتوزان در میوه به سختی هر گونه اثر معنی داری برروی تغییرات کاهش وزن ، محتوای جامد محلول ، اسیدیته قابل تیتراسیون ، و ویتامین ث ،به عنوان افزایش زمان ذخیره سازی داشت . در رسیدگی مکانیسم های اصولی تاثیر کیتوزاندر برابرقالب آبی برروی میوه عناب ، ما رشد پنی سیلیوم اکسپانسیوم را بعد از درمان تجزیه وتحلیل کردیم .نتایج نشان دادکه جوانه زنی اسپور،طول لوله جوانه ورشدقارچ از پنیسیلیوم اکسپانسیوم به طورقابل توجهی توسط کیتوزان دریک حالت وابسته به غلظت مهارشدند .بااستفاده ازکاوش گرفلورسنتیدیدپروپیدیوم ،مادریافتیم که غشای پلاسمایی ازمورد پنی سیلیوم اکسپانسیوم به طورقابل توجهی سقوط کرد پس ازدرمان کیتوزان . مشاهده بیشترتوسط میکروسکوپ الکترونی نشان دادکه پلاسما غشاء مورد پنی سیلیوم اکسپانسیوم پس ازکاربرد کیتوزان به تدریج مختل شد.اطلاعات مانشان میدهدکه کیتوزان ممکن است به طوربالقوه برای کنترل بیماریهای پس ازبرداشت درمیوه عناب بدون اثر منفی برکیفیت میوه استفاده شود . (لیتینگ وانگ ، هائو وو وهمکاران^[۷۶] ۲۰۱۳ ) .
آنها در سال ۲۰۰۵ در تحقیقی که بر روی مقایسه ظرفیت آنت یاکسیدانی عصاره ازپنج رقم ازدرختان عناب چینی داشتند ، ظرفیت آنتی اکسیدانی عصاره ازپنج رقم عناب چینی وفعالیت آنتی اکسیدانی آلفا توکوفرول موردبررسی ومقایسه قرارگرفتند.داده هانشان دادکه ظرفیت آنت یاکسیدانی درارقام متفاوت بود.فعالیت آنتی اکسیدانی ،مهاراثردر ۲ ،۲ – دیفنیل-۱-پیکریل – هیدرازیل (DPPHقدرت رادیکال وکاهش عصاره دردستور رقمZizyphusjujubaکاهش یافتهاست.رقمZizyphus jujubajinsixiaozao، رقم yazao Zizyphus jujuba. رقمjianzaoZizyphus jujuba.رقمjunzaoZizyphus jujuba. فعالیتهای آنتی اکسیدان عصاره ازZizyphus jujube . رقمjinsixiaozao،Zizyphus jujuba.رقمyazaoوZizyphus jujuba.jianzaoقویترازآلفا توکوفرول بود تفاوت معنی داری (p <0.05) بین آلفا توکوفرول وهردو رقمZyphus jujubaمشاهده شد. jinsixiaozaoورقمyazaoZizyphus jujuba.در حالیکه هیچ تفاوت معنی داری ( p > 0.05)بین آلفا توکوفرول و رقمjianzao jujubaZizyphusیافتنشد . علاوه براین،هیچ ارتباطی بین محتوای فنل کل وظرفیت آنتی اکسیدانی عصاره ازپنج رقم عناب چینی یافت نشد. (لی جین – وی ، دینگ شائو دانگ و همکاران^[۷۷] ۲۰۰۵ ) .
آنها در مطالعه ای که در مورد اثرپیش درمانی برروی فعالیت آنتی اکسیدانی از پلی ساکاریدهای عناب داشتند به این نتیجه رسیدند که ، پیش درمانی حیاتی برای حفظ فعالیت های زیستی پلی ساکاریدها است.دراین مقاله ،اثرات آبگرم ،استخراج اولتراسونیک ومایکروویو ،وهمچنین اثرات پروتئین ومراحل حذف رنگدانه ،برروی فعالیت آنتی اکسیدانی پلی ساکاریدمحلول درآب درعناب(WSPJ) موردمطالعه قرارگرفتند . فعالیت مهار رادیکال آزادهیدروکسیل (OH)برای تعیین فعالیت آنتی اکسیدانیWSPJبه تصویب رسید .نتایج نشان دادکه فعالیت مهارOHاز WSPJاستخراج توسط امواج فراصوت بالاتربود ازآن استخراج با آب داغ ومایکروویو .علاوه براین ،پارامترقدرت درهردواولتراسونیک ومایکروویو به طرزچشمگیری استخراج تحت تاثیر فعالیت مهار OHقرارداشت . ازسوی دیگر ،معرف Sevagبهتربودازاسیدتری کلرواستیک (TCA)،TCAبا ۱-بوتانول (TCA-B)واسیدهیدروکلریک برای حذف پروتئین،وH2O2بهترازکربن فعال برای حذف رنگدانه به نگهداشتن فعالیت آنتی اکسیدانی WSPJبود.(چنلینگ کیو ، سونگ چنگ یو و همکاران^[۷۸] ۲۰۱۳ ) .
در تحقیق دیگر در مورد عناب ، طبقه بندی عناب بر پایه استاندارد ملی ایران و آنالیز خصوصیات شکلی به کمک تکنیک ماشین بینایی پرداخته شد که ، میوه عناب بر اساس استاندارد ملی ایران به سه دسته ریز ، متوسط و درشت طبقه بندی می شود که این درجه بندی یکی از عوامل مهم بازار پسندی محصول به شمار می رود در این تحقیق با بهره گرفتن از ماشین بینایی به شناسایی این دسته ها بر اساس خواص ظاهری پرداخته شد . در ابتدا به روش دستی بر مبنای استاندارد ملی ایران به نام ( عناب ، ویژگی ها و روش های آزمون) جداسازی انجام گردید و از نظر شکل بر اساس خواص شکل شناسی ( مورفولوژیکی ) به کمک ماشین بینایی مورد پردازش قرار گرفته و اختلاف ظاهری این دسته ها بر اساس چند پارامتر مختلف بررسی شد . در بین خواص هندسی و ۴ شاخص شکلی مورد مطالعه ، شاخص شکلی شماره ۱ که مبتنی بر مساحت و محیط عناب ها است ، به عنوان بهترین پارامتر متمایز کننده عناب مورد مطالعه مشخص گردید . (سعید رضا سبحانی پور و همکاران ۱۳۸۹ ).
آنها در مطالعه ای که انجام شد ، به بررسی تشخیص عیوب سطحی عناب و طبقه بندی آن با ویژگی های شکلی و بافتی به کمک پردازش تصویر پرداختند ،برخی از محصولات کشاورزی مانند عناب ، سنجد و زیتون بر اثر امراض یا آفات دچار چروکیدگی یا پوکی داخلی شده، کیفیت این محصولات پایین آمده و در نتیجه نیاز به جدا کردن محصول سالم از غیر سالم و یا طبقه بندی محصول در گروه های مختلف می باشد. در این تحقیق با بهره گرفتن از تکنیک پردازش تصویر که روشی سریع، دقیق و غیر مخرب است، به طبقه بندی و تشخیص عیوب سطحی عناب بر اساس ویژگیهای شکلی و بافتی این محصول و استاندارد ملی ایران اقدام شده است. برای شناسائی و طبقه بندی عیوب سطحی عناب ۸ ویژگی شکلی و ۲۴ ویژگی بافتی جهت تشخیصچروکیدگی،آفت زدگی،شکستگی و نارس بودن میوه مورد بررسی قرار گرفت و ویژگیهای برتر مشخص شد. علاوه براین ترکیب چند ویژگی با یکدیگر جهت طبقه بندی نیز مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که ویژگیهای بافتی با دقت بسیار بهتری نسبت به ویژگیهای شکلی در تشخیص عیوب سطحی عناب مؤثر هستند. بطوریکه از طریق این ویژگی ها می توان با دقت بیش از ۹۶ درصد عناب چروکیده از سالم، که به عنوان یک ویژگی منفی در بازاریابی محصول مطرح است، را جدا نمود. (محسن شاکری ، محمدحسین عباسپور فرد ، سعیدرضا سبحانی پور ۱۳۹۰ ).
آنها در سال ۱۳۹۳ در بررسی گروه بندی عناب های ایران بر اساس صفات کمی و نشانگرهای ISSR و RAPDتحقیق کردند که ، عناب(.Zizyphus jujuba Mill) یکی از گیاهان باغی مهم با گونه ها و واریته های متنوع در منطقه آسیای مرکزی و غربی است که در بسیاری از مناطق و استان های ایران پراکنش طبیعی دارد. این تحقیق با هدف بررسی تنوع ژنتیکی و ژنومی با بهره گرفتن از صفات کمی و مارکرهای مولکولی ISSR و RAPD در کلکسیون عناب ایران، شامل نمونه های جمع آوری شده از هشت استان، در استان خراسان جنوبی انجام شد. تنوع قابل ملاحظه ای در میان ۲۹ اکوتیپ مورد بررسی با کمک مارکرهای یاد شده به دست آمد. از میان سیزده پرایمر ISSR استفاده شده، شش پرایمر از جمله (AC)8 YT و (GA)8 A انتخاب و ۸۴ مکان باندی به دست آمد که در ۸۳% مورد، پلی مورفیسم مناسبی مشاهده شد. از میان پانزده پرایمر تصادفی RAPD استفاده شده، بیش از ۸۰% پلی مورفیسم بین مکان های تکثیر شده از شش پرایمر مشاهده شد. بررسی های فیلوژنتیکی با بهره گرفتن از ژن matKوجود حداقل سه گونه مختلف را در میان اکوتیپ های کلکسیون عناب ایران اثبات کرد. نتایج تجزیه خوشه ای بر اساس صفات کمی این اکوتیپ ها را در سه تا شش گروه اصلی دسته بندی کرد. به طور کلی تنوع عناب ایران در سه استان مازندران، اصفهان و خراسان جنوبی یافت شد و خراسان جنوبی تقریبا کل تنوع موجود در ایران را به عنوان یک هسته مرکزی تنوع در بر می گیرد. (کمال غوث ، سعید ملک زاده شفارودی , محمدحسن راشدمحصلو همکاران ۱۳۹۳ ) .
آنها با تحقیق در مورد ﺑﺮرﺳﻲﺗﻨﻮعژﻧﺘﻴﻜﻲاﻛﻮﺗﻴﭗﻫﺎیﻋﻨﺎباﻳﺮان (.Ziziphus spp) ﺑﺎاﺳﺘﻔﺎدهازﻧﺸﺎﻧﮕﺮﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲRAPDبه این نتیجه رسیدند که :
ﻋﻨﺎبﮔﻴﺎه داروﺋﻲارزﺷﻤﻨﺪی اﺳﺖﻛﻪدرﻃﺐﺳﻨﺘﻲاﻳﺮانﺟﺎﻳﮕﺎه وﻳﮋه ای دارد. ﺑﺎﺗﻤـﺎم اﻫﻤﻴﺘـﻲﻛـﻪﮔﻴﺎﻫـﺎنﻣﻨﻄﻘـﻪایﻣﺎﻧﻨـﺪﻋﻨـﺎبدراﻗﺘﺼـﺎدواﺷﺘﻐﺎلزاﺋﻲﻣﻨﺎﻃﻖﻣﺨﺘﻠﻒﻛﺸﻮردارﻧﺪ،درﻋﺮﺻﻪﭘﮋوﻫﺶوﻓﻨﺎوریﺟﺰءﮔﻴﺎﻫﺎن
ﻓﺮاﻣﻮشﺷﺪهﺑﻪﺣﺴﺎبﻣﻲآﻳﻨﺪ.ﺑﺎﻋﻨﺎﻳﺖﺑﻪاﻫﻤﻴﺖاﻗﺘﺼﺎدیوداروﺋـﻲاﻳﻦﮔﻴﺎه،اوﻟﻴﻦﻗﺪمﺑﺮایﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی اﺻﻼﺣﻲﻋﻨﺎب،اﻃﻼع ازﺗﻨﻮعژﻧﺘﻴﻜﻲورواﺑﻂﺧﻮﻳﺸـﺎوﻧﺪیﺑـﻴﻦارﻗـﺎمﻣﺨﺘﻠـﻒآناﺳـﺖدراﻳـﻦﭘـﮋوﻫﺶاز۳۴اﻛﻮﺗﻴﭗﻋﻨﺎبﻛﻪازﻫﺸﺖاﺳﺘﺎنﻋﻨﺎبﺧﻴﺰﻛﺸﻮرﺟﻤﻊآوریﺷﺪهاﻧﺪ،اﺳﺘﻔﺎدهﮔﺮدﻳﺪ.ﺑﻪﻣﻨﻈﻮرﺑﺮرﺳﻲﺗﻨﻮعژﻧﺘﻴﻜﻲﺑﺎاﺳﺘﻔﺎده ازﻧﺸﺎﻧﮕﺮRAPDدرﮔﻴـﺎهﻋﻨﺎب،۱۵آﻏﺎزﮔﺮRAPDﻣﻮردﺑﺮرﺳﻲﻗﺮارﮔﺮﻓﺖﻛﻪ ۶ آﻏﺎزﮔﺮدرﺑﻴﻦﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎدارایﭼﻨﺪﺷﻜﻠﻲﻣﻄﻠﻮﺑﻲﺑﻮدﻧـﺪودرﻣﺠﻤـﻮعﺗﻌـﺪاد۶۵ﺟﺎﻳﮕـﺎهﺗﻜﺜﻴـﺮﻛﺮدﻧﺪﻛﻪدراﻳﻦﺑﻴﻦﺗﻌﺪاد ۴۹ ﺟﺎﻳﮕﺎه (۷۵ درﺻﺪ) ﭼﻨﺪﺷﻜﻠﻲﻧﺸﺎن دادﻧﺪ. ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦﺗﻌﺪادﺑﺎﻧﺪﻫﺎیﺗﻜﺜﻴﺮﺷﺪهﺑﻪازایﻫﺮآﻏﺎزﮔﺮ ۱۰/۸۳ وﻣﻴـﺎﻧﮕﻴﻦﺗﻌـﺪادﺑﺎﻧﺪﻫﺎیﭼﻨﺪﺷﻜﻞﺑﺮایﻫﺮآﻏﺎزﮔﺮ۸/۱ ﺑﻮد. ﮔﺮوهﺑﻨﺪی اﻛﻮﺗﻴﭗﻫﺎﺑﻪروشﺗﺠﺰﻳﻪﺧﻮﺷﻪای وﺑﺎاﺳﺘﻔﺎدهازاﻟﮕﻮرﻳﺘﻢUPGMAاﻧﺠﺎمﺷﺪﻛﻪﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﺑـﻪدوﮔﺮوهاﺻﻠﻲدرﺿﺮﻳﺐﺷﺒﺎﻫﺖ ۰/۸۲ ﺗﻔﻜﻴﻚﺷﺪﻧﺪ. ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦﺷﺒﺎﻫﺖژﻧﺘﻴﻜﻲ (۹۲ درﺻﺪ) ﻣﻴﺎناﻛﻮﺗﻴﭗﻫﺎیﻣﺎزﻧـﺪران وﮔﻠﺴـﺘﺎن وﺑﻴﺸـﺘﺮﻳﻦﺗﻨـﻮع دراﻛﻮﺗﻴﭗﻫﺎیﺧﺮاﺳﺎنﺟﻨﻮﺑﻲﻣﺸﺎﻫﺪهﺷﺪ.ﻗﺮاﺑﺖاﻛﻮﺗﻴﭗﻫﺎیﺧﺮاﺳﺎنﺟﻨﻮﺑﻲواﺻﻔﻬﺎنﻣﻨﺸﺎءاﺣﺘﻤﺎﻟﻲﻣﺸﺘﺮﻛﻲﺑﺮایﺗﻨﻮع دراﻳـﻦﻣﻨـﺎﻃﻖراﻧﺸـﺎنداد. ﻧﺘﺎﻳﺞاﻳﻦﻣﻄﺎﻟﻌﻪﺣﺎﻛﻲازوﺟﻮدﺗﻨﻮع ژﻧﺘﻴﻜﻲﻣﻨﺎﺳﺐﺟﻬﺖﺑﻬﺮهﮔﻴﺮیدرﭘﺮوژهﻫﺎی ﺑﻪ ﻧﮋادی آﺗﻲﺑﻮد. ( ﺳﻤﻴﻪﻋﺒﺎﺳﻲو همکاران ،۱۳۹۱ ) .
آنها در سال ۱۳۹۲ تحقیق کردند در مورد ، بررسی فرایند تولید و ویژگی های فیزیکو شیمیایی و حسی کنسانتره عناب با بهره گرفتن از عناب تازه و خشک عناب به دلیلداشتن اثرات سلامتی بخش متعدد از جمله فعالیت های ضد میکروبی و دارا بودن ترکیبات فنولی بیواکتیو و فلاوونوئید به عنوان دارویی گیاهی برای درمان بیماریهای مختلف استفاده می شود . علاوه بر مواد فعال زیستی ، عناب حاوی مواد مغذی و ریز مغذی ها نیز می باشد وبه عنوان یک غذای عملگرا مطرح می شود ، کنسانتره عناب یک ترکیب نسبتا شفاف و یکنواخت می باشد که با دارا بودن خواص کمی و کیفی عناب قابلیت کاربرد در صنایع غذایی به ویژه به عنوان یک طعم دهنده افزودنی تغذیه ای و دارویی رنگ دهنده و شیرین کننده طبیعی را دارا می باشد در این تحقیق بررسی فرمولاسیون کنسانتره عناب با بهره گرفتن از عناب خشک و تازه در دو سطح ،روش تغلیظ شامل تغلیظ تحت خلا با بهره گرفتن از روتاری اواپراتور و تغلیظ در فشار اتمسفری مورد مطالعه قرار گرفت ، بررسی آزمایشات فیزیکو شیمیایی شامل اندازه گیری PH، خاکستر مواد جامد کل ، قند ، رنگ سنجی و آزمون های حسی در قالب یک طرح کاملا تصادفی بر پایه فاکتوریل انجام شد . (قناد طوسی ، مهدی داوودی و همکاران ) .
ﺍﻳﻦﺗﺤﻘﻴﻖﺑﻪﻣﻨﻈﻮﺭﺗﻌﻴﻴﻦﻣﻨﺎﺳـﺐﺗﺮﻳﻦﺯﻣﺎﻥﺑﺮﺩﺍﺷـﺖ،ﺧﺸﻚﻛﺮﺩﻥ،ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪﻱﻭﻧﮕﻬﺪﺍﺭﻱﻣﻴﻮﻩﻋﻨﺎﺏﺩﺭﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻥﺑﻴﺮﺟﻨﺪﺍﺯﺳـﺎﻝ۱۳۷۸ﺑﻪﻣﺪﺕﺳـﻪﺳﺎﻝﻭﺩﺭﺩﻭﻣﺮﺣﻠﻪ،ﺑﺮﺍﺳﺎﺱﺁﺯﻣﺎﻳﺶﻓﺎﻛﺘﻮﺭﻳﻞﺩﻭﻣﺘﻐﻴﺮﻩﺑﺎﻃﺮﺡﭘﺎﻳﻪﻛﺎﻣﻼﺗﺼﺎﺩﻓﻲﺩﺭﺳﻪﺗﻜﺮﺍﺭﺍﻧﺠﺎﻡﮔﺮﺩﻳﺪ.ﺩﺭﻣﺮﺣﻠﻪﺍﻭﻝﻃﺮﺡ،ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﺩﺭﺩﻭﺯﻣﺎﻥ۱۰۰ﻭ۱۲۰ﺭﻭﺯﭘﺲﺍﺯﺗﻤﺎﻡﮔﻞ ، ﺑﺮﺩﺍﺷﺖﻭﺑﻪﺳﻪﺭﻭﺵﺧﺸـﻚﻛﺮﺩﻥ(ﺭﻭﻱﺩﺭﺧﺖ،ﺧﺎﻛﺴـﺘﺮ،ﺻﻨﻌﺘﻲ)ﺗﻴﻤﺎﺭﺑﻨﺪﻱﮔﺮﺩﻳﺪﻧﺪﺳﭙﺲﺁﺯﻣﻮﻥﻫﺎﻱﻓﻴﺰﻳﻜﻲﻭﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲﻋﺮﺽﻣﻴﻮﻩ،ﻭﺯﻥﻣﻴـﻮﻩ،ﺩﺭﺻﺪﺭﻃﻮﺑﺖ،ﻣﻴﺰﺍﻥﻣﻮﺍﺩﺟﺎﻣﺪﻣﺤﻠﻮﻝ،ﺍﺳـﻴﺪﻗﺎﺑـﻞﺗﻴﺘﺮﻭpH، ﻣﻴﻮﻩﻫﺎﻱﻋﻨﺎﺏﺑﻌﺪﺍﺯﺑﺮﺩﺍﺷـﺖﺍﻧﺪﺍﺯﻩﮔﻴﺮﻱﺷﺪﻧﺪﺑﺮﺭﻭﻱﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﻱﺧﺸﻚﺷﺪﻩﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲﺣﺴﻲﺑﻪﻋﻤﻞﺁﻣﺪ.ﺗﺠﺰﻳﻪﻭﺗﺤﻠﻴﻞﺁﻣﺎﺭﻱﻣﺮﺣﻠﻪﺍﻭﻝﻧﺸﺎﻥﺩﺍﺩﻛﻪﺯﻣﺎﻥ۱۲۰ﺭﻭﺯﭘﺲﺍﺯﺗﻤﺎﻡﮔﻞﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮﻳﻦﺯﻣﺎﻥﺑﺮﺍﻱﺑﺮﺩﺍﺷﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ،ﻛﻪ ﺩﺭﺍﻳﻦ ﺯﻣﺎﻥ ﻣﻴﻮﻩ ﻋﻨﺎﺏﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦﻭﺯﻥ،ﻃﻮﻝ،ﻣﻮﺍﺩﺟﺎﻣﺪ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﻭﺍﺳﻴﺪﻳﺘﻪ ﺭﺍ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻭﺭﻭﺵﺧﺸﻚﻛﺮﺩﻥ ﺩﺭ ﺧﺎﻛﺴﺘﺮﺍﺯﻧﻈﺮﺑﺎﻓﺖ ،ﺭﻧﮓ ،ﻃﻌﻢ ﻭﭘﺬﻳﺮﺵ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺍﺯﻧﻈﺮﻣﺼﺮﻑﻛﻨﻨﺪﻩ ﻣﻄﻠﻮﺏ ﺑﻮد . ﺩﺭمرحله ﺩﻭﻡ ﻃﺮﺡ ،ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻓﻮﻕ ﺑﻪ ﺳﻪ ﺭﻭﺵ (ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪﻱﺩﺭﻛﺎﺭﺗﻦ ،ﻓﻴﻠﻢ ﭘﻠﻲ ﺍﺗﻴﻠﻨﻲ ﺑﺎﺩﺍﻧﺴﻴﺘﻪ ﭘﺎﺋﻴﻦﻭﺳﻠﻮﻓﺎﻥ)ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪﻱ ﻭﺩﺭﺳﻪ ﺩﺭﺟﻪﺣﺮﺍﺭﺕ (۴ ،۱۰ ،۲۵ ﺩﺭﺟﻪﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮﺍﺩ ) ﺑﻪ ﻣﺪﺕ ﻳﻜﺴﺎﻝ ﻧﮕﻬﺪﺍﺭﻱ ﺷﺪﻧﺪ . ﻫﺮ ۶ ﻣﺎﻩﻳﻜﺒﺎﺭﺩﺭﺻﺪﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕﻭﺯﻧﻲ ،ﻣﻴﺰﺍﻥﻓﻌﺎﻟﻴﺖﺣﺸـﺮﺍﺕ ،ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺭﻃﻮﺑﺖ ،ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲﺣﺴـﻲ (ﺑﺎﻓﺖ ،ﺭﻧﮓ ،ﻃﻌﻢ ﻭﭘﺬﻳﺮﺵ ﻋﻤﻮﻣﻲ ) ﻣﺤﺼﻮﻝ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﮔﺮﺩﻳﺪ . ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺠﺰﻳﻪ ﻭ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺁﻣﺎﺭﻱ ﻃﺮﺡ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩ ﻛﻪ ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪﻱ ﺑﺎ ﭘﻠﻲ ﺍﺗﻴﻠﻦ ﺑﺎ ﺩﺍﻧﺴﻴﺘﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺮﻳﻦ ﻧﻮﻉ ﺑﺴـﺘﻪﺑﻨﺪﻱ ﻭﺩﺭﺟﻪﺣﺮﺍﺭﺕ ۴ ﺩﺭﺟﻪﺳـﺎﻧﺘﻲﮔﺮﺍﺩ ﻣﻄﻠﻮﺏ ترینﺷـﺮﺍﻳﻂ ﻧﮕﻬﺪﺍﺭﻱ ﻣﻴﻮﻩ ﻋﻨﺎﺏ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ . ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎﻱ ﻧﮕﻬﺪﺍﺭﻱ ﺷﺪﻩﺷﺮﺍﻳﻂ ﭘﺲ ﺍﺯﻳﻜﺴﺎﻝ ﻧﻴﺰﺍﺯﻧﻈﺮﺩﺍﻭﺭﺍﻥ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻗﺎﺑﻞﻗﺒﻮﻟﻲ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ .(الهام آذر پژوه وهمکاران ۱۳۸۵ ) .
فصل سوم : مواد و روشها
۳-۱آماده سازی مواد اولیه :
در آغاز میوه عناب جمع آوری شده که مقدار ۵ کیلو گرم از بازار محلی تهران خریداری شد و عناب های مورد نظر برای انجام آزمایش های لازم آماده شدند برای این منظور ابتدا مقدار ۳ کیلو گرم عناب را با بهره گرفتن از ترازو وزن کرده وبعد در ادامه کار بازبینی برای جداسازی دانه های خراب یا ضایعات را انجام داده تا عناب های سالم از عناب های خراب جدا شوند .تا جداسازی گوشت میوه از هسته آن به راحتی انجام شود. بعد از آماده شدن عناب برای جداسازی ، گوشت را از هسته جدا کرده و هسته ها را با آب تمیز شسته تا هسته کاملا از گوشت جدا شود . بعد هسته ها در دمای محیط قرار داده می شوند تا کاملا خشک شوند ،در ادامه نسبت وزن هسته به میوه اندازه گیری می شود که ۳ کیلو گرم عناب ۹۰۰ گرم هسته در پی داشت ونسبت درصد وزنی هسته به میوه تازه ۳۰ درصد بدست آمد . بعد هسته ها بوسیله آسیاب مخصوص که مانع از دست رفتن رطوبت می گردد خرد و کوچک می شوند و برای انجام آزمایش ها ی مورد نظر آماده می شوند .
۳-۲مواد شیمیایی :
پترولیوم اتر-سولفات سدیم- سود ۰۱/۰ و ۱/۰نرمال – فنل فتالئین- پتاس الکلی – دی اتیل اتر – اسید نیتریک – اسید کلریدریک ۱/۰ نرمال – معرف برومو کروزو گرین – مخلوط متیل رد- هپتان نرمال -پتاس متانولی ۱ مولار–متانول- اسیدسولفوریک – کاتالیزور کجلدال– سود ۳۲ درصد– اسیدووریک ۲ درصد- هیدروکسیدپتاسیم ۲نرمال- اسید استیک گلاسیال – یدور پتاسیم اشباع- معرف نشاسته (۵/۰ گرم درصد )-آب مقطر
۳-۳وسایل و تجهیزات :
جدول ۳-۱شناسایی وسایل و تجهیزات

مدل/کشورسازنده

عنوان تجهیزات

عملکرد
۲-۱-۱ ) مقدمه
امروزه اندازه گیری عملکرد^[۵۱] به یک فعالیت عادی و البته ضروری در زندگی روزمره افراد ، شرکت های تجاری^[۵۲] و سازمان ها^[۵۳] تبدیل گردیده است (تیموری و علی اکبری،۱۳۸۸،ص ۵). اهمیت و نقش مهم اندازه گیری عملکرد برای شرکت ها و سازمان های دولتی و خصوصی کاملاً آشکار است زیرا اندازه گیری عملکرد از جمله بهترین راه های به دست آوردن اطلاعات لازم برای تصمیم گیری های منطقی در واحد های کسب و کار می باشد (Propper et al., 2003, p10).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

رشد و توسعه روز افزون شرکت ها از یک سو و تغییرات سریع و عمیق شرایط محیطی از سوی دیگر این واحد ها را وادار به پذیرش مفهوم رقابت و رقابتی شدن نمود به طوری که شرط بقا برای شرکت ها ارتقای عملکرد آن ها شده است. بدیهی است در چنین شرایطی تنها شرکت هایی که رویکرد استراتژیک^[۵۴] داشته باشند می توانند به حیات خود ادامه دهند. اما آنچه مسلم است این است که وجود استراتژی به تنهایی کافی نیست بلکه اجرا و کنترل استراتژی ها است که شرکت را به جلو پیش می برد. تجربه نشان داده است که غالب شرکت هایی که شکست خورده اند در اثر ضعف در استراتژی ها نبوده بلکه در اثر اجرا نشدن یا اجرای ضعیف استراتژی ها و عدم کنترل بر آن ها بوده است.اگر استراتژی ها به درستی تدوین شوند ، ولی به طور مناسب به سطح فرایند ها و فعالیت های شرکت مرتبط نشوند آن گاه مدیران عملیاتی به عبارتی بدنه اجرایی شرکت از استراتژی دور شده و در نتیجه بین عملکرد و استراتژی ها واگرایی ایجاد می شود. استقرار نظام اندازه گیری عملکرد^[۵۵] خطر وقوع این واگرایی را به حداقل رسانده و از اتلاف وقت و منابع شرکت ها جلو گیری می کند (غلامی و همکاران،۱۳۸۷، ص۱).
در دنیای رقابتی امروز شرکت ها در هر محیطی که فعالیت می نمایند ، دائماً نیازمند بهبود عملکرد بوده و باید تمام تلاش خود را در جهت دستیابی به تعالی عملکرد به کار گیرند. لذا اهمیت پرداختن به عملکرد از سوی مدیریت همواره به عنوان یک وظیفه اساسی مطرح بوده است(پاکپور رودسری،۱۳۸۷، ص۱۷). بخشی از شاخص های عملکرد سازمانی ، شاخص های مالی است که جهت اندازه گیری عملکرد مالی مورد استفاده قرار می گیرند(حسن زاده و همکاران ،۱۳۸۸، ص۱۸۹). بدون بررسی و کسب آگاهی از میزان پیشرفت و دستیابی به اهداف و بدون شناسایی چالش های پیش روی شرکت و کسب بازخورد و اطلاع از میزان اجرای سیاست های تدوین شده و شناسایی مواردی که به بهبود جدی نیاز دارند ، بهبود مستمر عملکرد میسر نخواهد شد و تمامی موارد مذکور بدون اندازه گیری و ارزیابی امکان پذیر نیست. در نگاه کلی موضوع اصلی در تمام تجزیه و تحلیل های سازمانی ، عملکرد است و بهبود آن نیز مستلزم اندازه گیری است و از این رو سازمان یا شرکتی بدون نظام اندازه گیری عملکرد قابل تصور نمی باشد(پاکپور رودسری،۱۳۸۷، ص۱۸).
۲-۱-۲ ) تشریح مفهوم عملکرد
در ضرورت تشریح و تعریف مفهوم واژه ی عملکرد^[۵۶] باید خاطر نشان نمود که جایگاه این واژه از آن جا حائز اهمیت است که تنها با تعریف و تشریح عملکرد است که می توان آن را ارزیابی و همچنین مدیریت نمود. این اعتقاد وجود دارد که عملکرد تنها در یک فضای تصمیم گیری^[۵۷] ، معنی پیدا می کند(تیموری و علی اکبری،۱۳۸۸، ص۹). به بیان دیگر عملکرد ، نتایج قابل اندازه گیری تصمیمات و اقدامات سازمانی است که نشان دهنده میزان موفقیت و دستاوردهای کسب شده می باشد. بدون داشتن برنامه خاص دستیابی به عملکرد برتر و کسب نتایج کارا و اثربخش در قالب یک سیستم یکپارچه و مدون امکان پذیر نخواهد بود مگر آنکه آن نظام قادر باشد پس از طرح ریزی عملکرد و تدوین برنامه ها آن ها را از طریق نظام های اجرایی به اجرا در آورده و آن گاه با انجام ارزیابی در نهایت به بهسازی عملکرد^[۵۸] نایل گردد.این نظام تحت عنوان نظام مدیریت عملکرد شناخته می شود (حاجی کتابی و همکاران ،۱۳۸۷، ص۲).
کلمه عملکرد به طور وسیع در مبحث مدیریت مورد استفاده قرار می گیرد. اغلب عملکرد با کارآیی^[۵۹] و اثر بخشی^[۶۰] تعریف یا برابر دانسته شده است . به عنوان مثال نیلی و گرگوری^[۶۱] معتقدند که چون اثر بخشی بیانگر میزان دستیابی به اهداف بوده و کارآیی به این موضوع اشاره دارد که منابع از نظر اقتصادی ، چگونه برای کسب هدف بکار رفته اند ، می توان آن ها را دو بُعد مهم عملکرد دانست. یعنی هم علل داخلی (کارآیی) و هم دلایل خارجی (اثربخشی) برای بخش های خاص عملکرد ، می توانند وجود داشته باشند . از این رو سطح به دست آمده از عملکرد یک کسب و کار ، تابعی از کارآیی و اثر بخشی فعالیت های صورت گرفته است(Bourne et al., 2003 , p3).
هولتون و بیتز^[۶۲] خاطر نشان ساخته اند که عملکرد یک ساختار چند بُعدی است که ارزیابی آن بسته به انواع عوامل ، متفاوت است. آن ها همچنین به این موضوع که هدف از اندازه گیری ، نتایج عملکرد است یا رفتار نیز اشاره می نمایند. در مورد چیستی عملکرد ، نگرش های متفاوتی وجود دارد به طوری که می توان عملکرد را فقط سابقه ی نتایج حاصله تلقی کرد. از نظر فردی عملکرد سابقه موفقیت های یک فرد است. کین^[۶۳] معتقد بود که عملکرد چیزی است که فرد از خود به جا می گذارد و جدا از هدف است. برناردین و همکارانش^[۶۴] معتقدند که عملکرد باید به عنوان نتایج کار تعریف شود ، چون نتایج قوی ترین رابطه را با اهداف استراتژیک سازمان ، رضایت مشتری و نقش های اقتصادی شرکت ایفا می کند. فرهنگ لغت آکسفورد^[۶۵] عملکرد را به این صورت تعریف نموده است که انجام ، اجرا ، تکمیل ، انجام کار سفارش و یا تعهد شده عملکرد را مشخص می نماید. این تعریف به خروجی ها یا نتایج بر می گردد و در عین حال عنوان می کند که عملکرد در مورد انجام کار و نیز نتایج حاصله از آن می باشد. بنابراین می توان عملکرد را به عنوان رفتار یا روشی که سازمان ها ، شرکت ها ، گروه ها و افراد انجام می دهند تلقی نمود.
کمپ بل^[۶۶] معتقد است که عملکرد ، رفتار است و باید از نتایج متمایز شود ، زیرا عوامل نظام مند می توانند نتایج را منحرف کنند. به نظر می رسد در صورتی که عملکرد به گونه ای تعریف شود که هم رفتار و هم نتایج را در بر گیرد ، دیدگاه جامع تری حاصل می گردد.در تعریف بروم راچ^[۶۷] این ویژگی را می توان مشاهده نمود. وی معتقد است که عملکرد هم به معنای رفتارها و هم به معنای نتایج است. رفتارها از فرد اجراکننده ناشی می شوند و عملکرد را از یک مفهوم انتزاعی به عمل تبدیل می کنند. رفتارها فقط ابزارهایی برای نتایج نیستند ، بلکه به نوعی خود نتیجه به حساب می آیند و می توان جدای از نتایج در مورد آن ها قضاوت نمود. این تعریف از عملکرد منجر به این نتیجه گیری می شود که هنگام مدیریت عملکرد گروه ها و افراد ، هم ورودی ها (رفتار) و هم خروجی ها (نتایج) باید در نظر گرفته شوند. این مدل ترکیبی را مدیریت عملکرد می نامند. این مدل سطح توانایی یا شایستگی و موفقیت ها را همانند هدف گذاری و بازبینی اهداف پوشش می دهد(آرمسترانگ،۱۳۸۵، ص۳۰۴). می توان گفت عملکرد نتیجه یک عمل است و یا توانایی انجام یا قابلیت ایجاد یک نتیجه را عملکرد گویند. بنابراین می توان گفت که عملکرد هم به عمل و هم به نتیجه عمل اشاره دارد. به عبارت دیگر ، عملکرد را می توان به عنوان عمل امروز که مقدمه تولید مقدار مشخصی از ارزش خروجی فرداست نیز تفسیر نمود ‌(تیموری وعلی اکبری،۱۳۸۸، ص۱۰).
۲-۱-۲-۱ ) عملکرد و تصمیم گیری^[۶۸] – همان طور که در قسمت قبل ذکر شد ، اندازه گیری عوامل تشریح کننده عملکرد ، هنگامی ارزشمند است که از داده ها در تصمیم گیری ها استفاده شود. تصمیماتی که به منظور جهت گیری های راهبردی و یا هدایت سازمان و یا شرکت در پیاده سازی مفاهیم راهبردی ، باید اتخاذ گردند. مجموع این تصمیمات است که به ایجاد و یا به عبارتی بهتر مدیریت عملکرد می انجامد. لذا اگر تشریح عملکرد امکان تاثیر بر تصمیم گیری های مدیران را نداشته باشد، بی ارزش است.مدیران همواره درصدد بهبود عملکرد شرکت تحت مدیریت خود هستند ، اما این بهبود زمانی میسر می شود که آنان شناخت کافی از توانایی خود و نقاط ضعف و قوت رقبا داشته باشند. به هر حال هر کاربری می تواند اطلاعات عملکرد را با توجه به بازه های زمانی مختلف، اهداف و نیات مختلف ، رفتارهای ریسک گریز مختلف و از جنبه های مختلف (مثلاً درون سازمانی یا برون سازمانی) تفسیر نماید. این تنوع تفسیر ، پیچیدگی ارائه یک تعریف از عملکرد را افزایش می دهد. اشخاصی که درون یا بیرون سازمان هستند، می توانند مدل های علی متفاوتی برای عملکرد ایجاد کنند. مدل علی تعریف شده توسط فردی از درون سازمان ، بر ایجاد نتایج از طریق اعمال انجام شده تمرکزدارد. در مقابل، یک فرد خارج از سازمان به شاخص های عمومی برمبنای تعاریف آماری محتمل واز قبل تعیین شده ، نظیر آنچه در تحلیل های مالی پیدا می شود، نظر دارد. در این صورت مدل علی تعریف شده توسط چنین فردی ، بر پیش بینی اعمال و نیز بر تخمین احتمال نتایج مشخص آینده تمرکز دارد (تیموری وعلی اکبری،۱۳۸۸، ص ص۱۸-۱۴).
مقصود از نظام اندازه گیری عملکرد و کنترل عملکرد ، انتقال و ارسال اطلاعات است. تمرکز این نظام بر اطلاعات مالی و غیرمالی است که بر تصمیم گیری و فعالیت های مدیریتی تأثیر دارند و مدیران این نظام ها را به منظور برقراری یا تغییر و اصلاح الگوها در فعالیت های شرکت مورد استفاده قرار می دهند (سایمونز،۱۳۹۱، ص۵). اندازه گیری عملکرد به عنوان یک ابزار برای اندازه‌گیری کارآیی و اثربخشی شناخته می‌شود. بنابراین، برای افزایش تصمیم‌گیری عقلایی در سازمان ها و شرکت ها همواره به آن نیاز است (Van Helden et al, 2007,p2).
۲-۱-۲-۲ ) عملکرد و حوزه مسئولیت^[۶۹] – عملکرد همیشه متصل و یا مرتبط با حوزه مسئولیت است. دیدگاه های متفاوت از عملکرد که مرتبط با هر حوزه مسئولیت است ، مبنایی برای درک پیچیدگی های مدیریت عملکرد سازمان می باشد.برای هر یک از حوزه های مسئولیت ، توصیف گرهای متفاوت عملکرد یعنی معیارهای کمی و کیفی و نیز کاربردهای متفاوتی از این موارد توصیف شده ، وجود دارد . همه این توصیف گرها ، لزوماً با هم سازگار نیستند.بنابراین خیلی مهم و تعیین کننده است که بپذیریم عملکرد ، یک تعریف عملیاتی یکتا، در سازمان ندارد (تیموری وعلی اکبری،۱۳۸۸، ص۱۵). اندازه گیری عملکرد پیش‌‌زمینه‌ای برای وظایف مختلف از جمله پاسخگویی^[۷۰]، سیاست‌گذاری^[۷۱] و به همان اندازه، برنامه‌ریزی^[۷۲] و کنترل^[۷۳] است. اندازه گیری عملکرد می‌تواند به بهبود عملکرد منجر شود. اما اگر به درستی به کارگرفته نشود، نه تنها اثربخش نخواهد بود، بلکه پرهزینه بوده و می‌تواند بسیار مضر و مخرب باشد (Bird et al., 2003,p7).
۲-۱-۳ ) اندازه گیری عملکرد^[۷۴]
اندازه گیری عملکرد از سال ۱۸۸۰ مورد توجه قرار گرفته شده است. لیکن اندازه گیری ها درابتدا بر روی مسائل مالی مانند بازگشت سرمایه، هزینه، درآمد، سود و بهره وری متمرکز بوده است. امروزه پس از حدود ۱۳۰ سال علاقه مندی به مدیریت و اندازه گیری عملکرد بیشتر شده است. در طول این مدت محیط کسب و کار در حال تغییر مداوم بوده است. تغییرات منجر به افزایش نیازمندی های کاربران، مشتریان ، محیط ، ایمنی ،کیفیت ، افزایش ریسک در قراردادها و ظهور پرسرعت فن آوری های جدید گردیده است. این تغییرات به شروع یک بحران در صنایع مختلف دامن زده است به طوری که شرکت ها به شدت به دنبال راه حل های مدیریتی برتر برای بهبود عملکردشان و مزیت رقابتی تثبیت شده می باشند(Samson et al., 2005, p1).
اندازه گیری دارای تعاریف متعددی است طبق تعریف فرهنگ لغات آکسفورد اندازه گیری ، اسمی است که به عمل اندازه گرفتن اطلاق می شود. اندازه گیری عبارت است از عمل اندازه گرفتن و یا فرایند اندازه گیری شدن مثل اندازه گرفتن کیفیت ، ابعاد و یا حجم (تیموری و علی اکبری،۱۳۸۸، ص۸). هرچه را که نتوان اندازه‌گیری نمود نمی توان کنترل کرد و هرچه را که نتوان کنترل کرد مدیریت آن نیز امکان‌پذیر نخواهد بود (Das.L,1994,p24). نیلی^[۷۵] بیان می کند که اندازه گیری عملکرد اصطلاحی است که بسیار مورد بحث و بررسی قرار گرفته است ولی به ندرت تعریفی از آن ارائه شده است و بیان می دارد که اندازه گیری عملکرد به معنی فرایند کمی کردن^[۷۶] افعال است .به بیان دیگر اندازه گیری عملکرد را می توان فرایند کمی کردن کارآیی و اثربخشی اعمال تعریف کرد . یک سنجه^[۷۷] عملکرد را می توان به عنوان یک معیار کمی کردن کارآیی و اثربخشی یک فعالیت تعریف نمود(Neely et al. ,1995, p81 ).
اندازه گیری عملکرد عبارت است از اندازه گیری عملکرد از طریق مقایسه وضع موجود با وضع مطلوب یا ایده آل براساس شاخص های از پیش تعیین شده که خود واجد ویژگی هایی معین باشد (رحیمی،۱۳۸۵ ، ص۴۱). وبستر و هونگ^[۷۸] بیان داشتند که اندازه گیری عملکرد یک فعالیت کلیدی مدیریت است که اطلاعات لازم برای تصمیم گیری کارا ، پایش عملکرد و تخصیص کارآی منابع را در اختیار تصمیم گیرندگان قرار می دهد(Webster et al. , 1994 , p50).
بیتیتسی و همکاران^[۷۹] بین اندازه گیری عملکرد و مدیریت عملکرد تفاوت قائل شده اند .مدیریت عملکرد به عنوان یک نظام کنترلی با حلقه بسته ای است که سیاست و استراتژی را پیاده سازی می کند و از سطوح مختلف برای مدیریت عملکرد نظام بازخورد دریافت می کند. لیکن نظام اندازه گیری، یک نظام اطلاعاتی است که در قلب فرایند مدیریت عملکرد قرار دارد و نقش حیاتی در اثربخشی و کارآیی نظام مدیریت عملکرد دارد و وظیفه آن تعیین میزان موفقیت سازمان ها یا میزان رسیدن به اهداف می باشد(Bititci et al ,1997, p523).
مدیران معمولاً با موقعیت هایی مواجه می شوند که قواعد به خوبی تعریف نشده اند و بنابراین برای تصمیم گیری در مورد این که چه عملی را باید انجام دهند قضاوت شخصی خود را به کار می برند.اگر همه نظام ها عمل صحیح و مناسب را برای همه موقعیت ها فراهم می آوردند دیگر نیازی به انسان های مدیر نبود. بنابراین فرایند های غیررسمی درکنار فرآیندهای رسمی کنترل همواره در سازمان ها مورد نیاز می باشند. کنترل مدیریت فرآیندی است که به وسیله آن مدیران بر سایر افراد سازمان تاثیر می گذارند تا استراتژی های سازمان را پیاده سازی نمایند. مساله اصلی کنترل این است که اهداف افراد با اهداف سازمان هم جهت شود که به آن تناسب اهداف می گویند. مدیریت عملکرد یک فرایند استراتژیک و یکپارچه است که موفقیت پایدار را برای سازمان از طریق بهبود مستمر عملکرد افرادی که در سازمان کار می کنند و با توسعه قابلیت های افراد و تیم های مشارکت کننده فراهم می آورد. فرایند مدیریت عملکرد با تعیین انتظارات در قالب نقاط هدف استانداردها و قابلیت های مورد نیاز آغاز می شود. اما برای بهبود دادن عملکرد باید ازآگاهی یافتن از سطح عملکرد فعلی یا به عبارت دیگر اندازه گیری عملکرد آغاز شود. اندازه گیری مفهومی مهم در مدیرت عملکرد می باشد. اندازه گیری پایه ای برای ایجاد بازخورد می باشد. نشان می دهد که کجا کارها خوب پیش می رود تا پایه ای برای ساختن موفقیت بیشتر فراهم آورد و دریابد که کجا کارها خوب پیش نمی روند تا در مورد آن ها اقدامات اصلاحی صورت گیرد. به طور کلی اندازه گیری مبنایی برای پاسخگویی به دو سوال اساسی را فراهم می آورد (رجائیان،۱۳۸۷، ص۲) :
آیا آن چیزی که انجام گرفته ارزش انجام دادن دارد؟
آیا آن کار به خوبی انجام شده است؟
شرکت ها، سازمان ها و دستگاه‌های اجرایی، با هر چشم‌انداز^[۸۰]، مأموریت^[۸۱] ، رسالت و اهدافی؛ نهایتاً در یک قلمرو ملی و یا بین‌المللی عمل می‌کنند و ملزم به پاسخگویی به مشتریان^[۸۲]، ارباب‌رجوع^[۸۳] و ذینفعان^[۸۴] خود هستند. بنابراین، بررسی نتایج عملکرد، یک فرایند مهم راهبردی تلقی می‌شود. درصورتی که اندازه گیری عملکرد با دیدگاه فرآیندی و به طور صحیح و مستمر انجام گردد، موجب ارتقای پاسخگویی سازمان ها و شرکت ها و اعتماد عمومی به عملکرد آن ها می‌گردد. همچنین موجب ارتقای مدیریت منابع، رضایت مشتری، کمک به توسعه ملی، ایجاد قابلیت‌های جدید، پایداری و ارتقای کلاس جهانی نیز می‌گردد (حاجی جباری و سرآبادانی،۱۳۸۶، ص ۱۵).
اندازه گیری عملکرد در بُعد سازمانی معمولاً مترادف با اثربخشی فعالیت‌ها است. منظور از اثربخشی میزان دستیابی به اهداف و برنامه‌ها با ویژگی کارا بودن فعالیت‌ها و عملیات است.به بیانی دیگر اگر در ساده‌ترین تعریف، نسبت داده به ستانده کارآیی در نظر گرفته شود، نظام اندازه گیری عملکرد در واقع میزان کارآیی تصمیمات مدیریت در خصوص استفاده بهینه از منابع و امکانات را مورد سنجش قرار می دهد. نظام اندازه گیری عملکرد مجموعه ای ازمعیارهای مورد استفاده برای کمی کردن کارآیی و اثربخشی فعالیت ها می باشد. نظام اندازه گیری عملکرد در واقع بخشی از سیستم های مدیریت عملکرد می باشد(Neely et al, 1995 , p82 ). تحقیقات بسیار زیادی در سال های اخیر در مورد ماهیت و روش های اندازه گیری عملکرد شرکت ها انجام شده است. نتایج این تحقیقات از آن جهت ارزشمند است که می توان وضعیت فعلی شرکت ها را درک نمود و چالش های آینده در زمینه اندازه گیری عملکرد را مورد بررسی قرارداد. امروزه صاحب نظران حوزه مدیریت بر اهمیت مدل های اندازه گیری عملکرد به عنوان یکی از معتبرترین شاخص های توسعه یافتگی شرکت ها تأکید می ورزند (تقی زاده و فضلی،۱۳۹۰، ص۱۲۶).با این تفاسیر می توان بیان نمود که ، اندازه گیری عملکرد فرآیندی است که فعالیت های شرکت را به گونه ای اندازه گیری می کند تا شرکت در سایه بهبود فعالیت ها ، هزینه ها را کاهش داده و نحوه انجام عملیات در شرکت بهبود یابد ، همچنین از مأموریت شرکت نیز پشتیبانی نماید. با این تعریف فعالیت هایی را باید در شرکت یافت که (قلی زاده وآزادی خواه،۱۳۸۹، ص۲) :
قابل درک باشند
بتوان آن ها را مورد پایش قرار داد
به نوعی قابل اندازه گیری باشند
این فعالیت ها اساس عملکرد شرکت را پایه ریزی می کنند و عملکرد شرکت را مشخص می سازند. صاحب نظران علم مدیریت معتقدند که نظام های اندازه گیری عملکرد باید به طور ادواری مورد بررسی و بازنگری قرار گیرند که این امر ناشی از تغییر ارزش ها ی محوری هدایت کننده نظام های اندازه گیری عملکرد می باشد. از این رو نظام اندازه گیری باید متناسب و همگام با رشد و توسعه شرکت ها باشد و توسعه فن آوری ، ساختار رقابت داخلی و خارجی ، مزیت کیفیت ، جایگاه شرکت و کالا ها و خدمات ارائه شده و … را در اندازه گیری عملکرد مورد توجه قرار دهند (برازنده جدی،۱۳۸۵،ص۴۰).
از سال ها قبل اندازه گیری عملکرد شرکت ها بخش عمده ای از مباحث حسابداری ، مدیریت و اقتصاد را تشکیل داده است. اصولاً عملکرد با هدف رابطه مستقیمی دارد. اندازه گیری عملکرد یعنی اندازه گیری این مطلب که شرکت تا چه میزان به اهداف از پیش تعیین شده در برنامه های خود دست یافته است. نتیجه حاصل از اندازه گیری عملکرد خود هدف نیست بلکه ابزاری برای پیش بینی برنامه های آتی و نیز بهبود نقاط قوت و بر طرف کردن نقاط ضعف شرکت است. اندازه گیری عملکرد شرکت بدون مد نظر قرار دادن ویژگی های تجاری و شرایط حاکم بر بازار کالاها و خدمات آن است. در بحث اندازه گیری عملکرد معمولاً این سوال مطرح می شود که کدام یک از معیارهای اندازه گیری عملکرد شرکت ها از اعتبار بیشتری برخوردار است. اصولاً یک شاخص مطلق وایده آل برای سنجش عملکرد شرکت ها وجود ندارد. اندازه گیری عملکرد شرکت یک ضرورت است و برای انجام آن باید از معیارهای تا حد امکان پذیرفته شده ای استفاده شود که جنبه های متفاوت از لحاظ محدودیت در فعالیت ها و امکان بهره مندی از امکانات را مورد توجه قرار می دهد(صفدری،۱۳۹۱، ص۱۷).
محققان متعددی در تحقیقات خود به سنجش و ارزیابی عملکرد به عنوان یکی از اصلی ترین نقش های حسابداری مدیریت اشاره کرده اند و مجموعه ای از تکنیک ها و ابزارهای مالی و غیر مالی را برای اندازه گیری و ارزیابی عملکرد از طریق حسابداری مدیریت در نظر گرفته اند. بر طبق تعاریف نظام اندازه گیری عملکرد، نظام جامعی با رویکرد غالب حسابداری است که برای اندازه گیری و ارزیابی هر دو جنبه ی مالی و غیر مالی عملکرد طراحی شده است. بنابراین این نظام شرکت ها را قادر می سازد تا استانداردهایی را تدوین نمایند که بازتابی از نتایج دلخواهی از عملکرد آن شرکت باشند و سپس آن ها را در اندازه گیری و ارزیابی از نتایج واقعی یاری می نمایند (جلالی فریز هندی و همکاران ،۱۳۹۰، ص۲).
۲-۱-۴ ) ضرورت و اهمیت اندازه گیری عملکرد
در عصر کنونی، تحولات شگرف دانش مدیریت، وجود نظام اندازه گیری عملکرد را اجتناب ناپذیر نموده است. به گونه ای که فقدان این نظام در ابعاد مختلف سازمان و یا شرکت ها اعم از ارزیابی استفاده از منابع و امکانات،کارکنان، اهداف و استراتژی ها ، به عنوان یکی از علائم بیماری های آن سازمان یا شرکت قلمداد می گردد. اندازه گیری عملکرد موضوع اصلی در تمامی تجزیه و تحلیل های سازمانی است و تصور سازمانی که شامل ارزیابی و اندازه گیری عملکرد نباشد، مشکل است (طبرسا،۱۳۷۸، ص۲).
بهبود مستمر عملکرد ، نیروی عظیم هم‌افزایی^[۸۵] ایجاد می‌کند که این نیروها می‌تواند پشتیبان برنامه رشد و توسعه و ایجاد فرصت‌های تعالی سازمانی شود. دولت ها و سازمان ها و مؤسسات تلاش جلو برنده‌ای را در این مورد اعمال می‌کنند. بدون بررسی و کسب آگاهی از میزان پیشرفت و دستیابی به اهداف و بدون شناسایی چالش های پیش رو و کسب بازخورد مناسب و اطلاع از میزان اجرای سیاست های تدوین شده و شناسایی مواردی که به بهبود جدی نیاز دارند، بهبود مستمر عملکرد میسر نخواهد شد. تمامی موارد مذکور بدون اندازه‌گیری و ارزیابی امکان‌پذیر نیست. کلوین^[۸۶] فیزیکدان انگلیسی در مورد ضرورت اندازه‌‌گیری می‌گوید: هرگاه توانستیم آن چه درباره آن صحبت می‌کنیم اندازه گرفته و در قالب اعداد و ارقام بیان نماییم می‌توانیم ادعا کنیم درباره موضوع مورد بحث چیزهایی می‌دانیم. در غیر این صورت آگاهی و دانش ما ناقص بوده و هرگز به مرحله بلوغ نخواهد رسید (رحیمی، ۱۳۸۵، ص۳۶).
می توان گفت اندازه گیری عملکرد ، موجب هوشمندی نظام و بر انگیختن افراد در جهت رفتار مطلوب می شود و بخش اصلی تدوین و اجرای سیاست سازمانی است. اندازه گیری عملکرد بازخورد لازم را در موارد زیر ارائه می کند (قلی زاده و آزادی خواه،۱۳۸۹، ص ۵) :
با پیگیری میزان پیشرفت در جهت اهداف تعیین شده مشخص می شود که آیا استراتژی های تدوین شده به صورت موفقیت آمیزی به اجرا درآمده اند.
با اندازه گیری نتایج مورد انتظار شرکت و همچنین اندازه گیری رضایت کارکنان، ذینفعان و مشتریان ، مشخص می شود که آیا استراتژی ها به طور صحیح تدوین شده اند.
کسب اطلاعات از وضعیت موجود شرکت و یا این که در چه مرحله از دستیابی به اهداف تعیین شده می باشد.
شناسایی موارد بهبود عملکرد یا نقاطی که نیازمند بهبود هستند و یا مواردی که باید برای تأمین نیازهای فعلی یا آتی ساختار شرکت تنظیم شوند.
بنابراین در محیط های پیچیده و پویای امروزی کسب و کار هر شرکت به منظور آگاهی از میزان مطلوبیت و کیفیت فعالیت های خود ، نیاز مبرم به نظام اندازه گیری عملکرد دارد. از سوی دیگر فقدان وجود نظام اندازه گیری و کنترل در یک نظام به معنای عدم برقراری ارتباط بین درون و محیط بیرون شرکت تلقی می گردد که پیامد آن کهولت و نهایتاً فروپاشی آن شرکت است. ممکن است این پدیده به علت عدم وقوع یکباره آن از سوی مدیران عالی شرکت ها احساس نشود لکن مطالعات نشان داده است که فقدان نظام اندازه گیری عملکرد امکان کسب اطلاعات لازم برای رشد ، توسعه و بهبود فعالیت های شرکت را غیر ممکن می نماید (طبرسا،۱۳۷۸، ص۲).
به طور کلی می توان مقصود از اجرای نظام اندازه گیری عملکرد را شناسایی وضع موجود ، تعیین نقاط ضعف و قوت در ایفای وظایف و مسئولیت ها ، راهنمایی و ارشاد شرکت ها در بهبود وضع کار آن ها دانست. بدین ترتیب درجه کار آمدی و بازده کار شرکت نیز بالا خواهد رفت ، از اهداف برقراری این نظام می توان به کنترل مداوم جریان امور، استقرار چرخه مدیریت بهره وری ،شناسایی نقاط ضعف و قوت و مشکلات احتمالی و تلاش در جهت شکوفایی و افزایش قابلیت ها و اصلاح فعالیت ها همچنین بهبود تصمیم گیری در مورد حوزه و عمق فعالیت ها ، برنامه ها و اهداف آتی ، بهبود تخصیص منابع و استفاده بهتر از امکانات و منابع انسانی در جهت اجرای برنامه های مصوب ، ایجاد اطلاعات برای تصمیم گیری های مدیران و ارتقای پاسخگویی در مورد عملکرد برنامه ها اشاره نمود. هدف نهایی از اندازه گیری عملکرد ، افزایش کارآیی و اثربخشی سازمان و یا شرکت است. بنابراین اندازه گیری عملکرد را می توان جزء ضروری مدیریت دانست. طوری که در شرایط امروزی و با وجود فضای رقابتی ، هدایت شرکتی بدون اندازه گیری عملکرد تقریباً غیر ممکن است. به عبارتی بدون وجود اندازه گیری عملکرد نه تنها بهبودی اتفاق نمی افتد بلکه تحقق اهداف نیز در هاله ای از ابهام قرار می گیرد(قلی زاده و آزادی خواه ،۱۳۸۹، ص ص۷- ۵).هر تلاشی که به منظور دستیابی به موفقیت صورت می گیرد باید دارای چهارچوبی باشد.بهبود عملکرد نیز باید بر اساس فرآیندی باشد که چرخه عملکرد نامیده می شود. هر برنامه بهبود عملکرد جهت موفقیت مطابق نمودار(۲-۲) باید از اندازه گیری عملکرد شروع نماید (الهی،۱۳۷۸، ص۵۳).
اندازه گیری عملکرد
برنامه ریزی بهبود
عملکرد
ارزیابی
عملکرد
بهبود
عملکرد
نمودار ۲-۱) چرخه عملکرد

ملا فتح الله کاشانی در ذیل آیه (وَیَوْمَ یَحْشُرُهُمْ کَأَن لَّمْ یَلْبَثُواْ إِلاَّ سَاعَهً مِّنَ النَّهَارِ یَتَعَارَفُونَ بَیْنَهُمْ قَدْ خَسِرَ الَّذِینَ کَذَّبُواْ بِلِقَاء اللّهِ وَمَا کَانُواْ مُهْتَدِینَ)^[۲۲۷]« و روزى که آنان را گرد مى‏آورد گویى جز به اندازه ساعتى از روز درنگ نکرده‏اند با هم اظهار آشنایى مى‏کنند قطعا کسانى که دیدار خدا را دروغ شمردند زیان کردند و به حقیقت راه نیافتند» در بحث قرائت آورده است: «یوم نحشرهم و یاد کن روزى را که جمع کنیم و حفص به غیبت خوانده یعنى خداى جمع کند کافران را از هول آن روز مدت مکث در دنیا و قبر مر ایشان را کوتاه نماید بر وجهى که مبعوث شوند»^[۲۲۸]
ملا فتح الله کاشانی در ترجمه (یَحْشُرُهُمْ) بنا بر قرائت شعبه که آن را به صیغه متکلم یعنی (نحشرهم) خوانده، عمل کرده است. در حالی که حفص آن را به صورت غایب(یَحْشُرُهُمْ) قرائت کرده است. و این اختلاف قرائت که در لفظ مشاهده می شود سبب تغییر در معنا می شود.
سبب ترجیح قرائت عاصم در این آیه نیز همان چیزی است که در آیه قبل ذکر کردیم چرا که با توجه به سیاق آیه مشخص می شود که فاعل فعل(یَحْشُرُهُمْ) خداوند است که مطابق با قرائت عاصم است.
در آیه (وَلاَ تَقْرَبُوهُنَّ حَتَّىَ یَطْهُرْنَ)^[۲۲۹] «و به آنان نزدیک نشوید تا پاک شوند»، ملا فتح الله کاشانی(یَطْهُرْنَ) را براساس قرائت ابوبکر ترجمه و تفسیر کرده است«یطَّهرنَّ» و مقاربت با زنان را مشروط به غسل کردن بعد از انقطاع خون می داند وی می نویسد:«(حَتَّى یَطْهُرْنَ‏) تا وقتى که غسل کنند بعد از انقطاع دم و حفص و حمزه و کسایى یطهرن می خوانند به سکون طا و ضم ها یعنى تا وقتى که پاک شوند و دم ایشان منقطع گردد و اول قول شافعى است و دوم قول حنفى و نزد علماى امامیه مستحبّ است که مجامعت بعد از غسل باشد و قبل از آن مکروه است.^[۲۳۰]»
توضیح این که از قرائت «یَطَّهَّرنَ»، جواز وَطی و مجامعت با زنان پس از غسل حیض، فهمیده می شود و از قرائت (یَطْهُرْنَ)، جواز وَطی و مجامعت با زنان پس از انقطاع دَمْ و قبل از غسل حیض، استنباط می گردد.^[۲۳۱]
در مجمع البیان آمده است: « در قرائت کلمه (یَطْهُرْنَ) بعضى با تشدید و بعضى بدون آن خوانده‏اند که معنایش در دو صورت فرق می کند اگر بدون تشدید باشد به معناى پاکى و تمام شدن خون است نه غسل کردن ولى اگر با تشدید خوانده شود معنایش غسل کردن می باشد.»^[۲۳۲]
علامه طباطبایی;ذیل این آیه منظور از این طهارت را پاکى از حیض می دانند و در ادامه طهارت در جمله (حَتَّى یَطْهُرْنَ) را به معناى قطع شدن جریان خون از زنان است، و در جمله (فَإِذا تَطَهَّرْنَ)^[۲۳۳] «پس چون پاک شدند» یا به معناى شستن محل خون و یا به معناى غسل کردن، معنا کرده اند.^[۲۳۴]
با توجه به آنچه علامه طباطبایی;در تفسیر المیزان فرموده اند و نیز نظر دیگر مفسّران^[۲۳۵] و فقهای شیعه در مورد این آیه می توان گفت قرائت صحیح در این آیه نیز همان قرائت حفص از عاصم است.
در این جا نیز اختلاف قرائت سبب تغییر در معنا و به وجود آمدن یک حکم فقهی می شود پس می توان فهمید که اهمیت توجه به قرائت صحیح در تفسیر آیات قرآن به چه اندازه اهمیت دارد که حتی سبب تغییر در احکام فقهی نیز می شود.
در آیه (وَاللّهُ أَعْلَمُ بِمَا وَضَعَتْ)^[۲۳۶] «و خدا به آنچه او زایید داناتر بود»، «شُعبه»،‌ «وَضَعتُ» با تاء مضموم وبه صیغه متکلم خوانده است. ترجمه ای که در تفسیر منهج الصادقین آمده است نیز مطابق با این قرائت می باشد. «وخدا داناست به آنچه بارنهادم». امّا «حفص»، (وَضَعَتْ) را به صیغه مؤنث و با سکون تاء، قرائت کرده است که مفهوم آن چنین است: «وخدا داناست به آنچه او بارنهاد»^[۲۳۷]
صاحب مجمع البیان قرائت حفص که (وَضَعَتْ) را به صیغه غایب خوانده است، بهتر و صحیح تر معرفی می کند و علت آن را این گونه بیان می کند که در این آیه خداوند خبر می دهد که خود به حال مریم عالم تر است از مادر مریم؛ چرا که مریم را آفریده و صورت بخشیده. این معنى با قرائت اول که سکون تاء باشد صحیح‏تر است و با قرائت دیگر که تاء مضموم «وَضَعتُ » بخوانیم آیه بیان خطاب مریم است به خدا یعنى پروردگارا تو از من به آنچه زاییدم عالمترى.^[۲۳۸]
بدیهی است که در این جا نمی توان به همه موارد اختلاف قرائت عاصم با شعبه اشاره نمود، از این رو به جهت پرهیز از به درازا کشیدن سخن به ذکر برخی از آنها بسنده شده است.^[۲۳۹]
همانطور که قبلاً نیز اشاره کردیم ملا فتح الله کاشانی در برخی موارد بر طبق قرائت حفص عمل کرده است. به عنوان نمونه در آیه (وَقَدْ نَزَّلَ عَلَیْکُمْ فِی الْکِتَابِ أَنْ إِذَا سَمِعْتُمْ آیَاتِ اللّهِ یُکَفَرُ بِهَا وَیُسْتَهْزَأُ بِهَا فَلاَ تَقْعُدُواْ مَعَهُمْ)^[۲۴۰] « و البته [خدا] در کتاب [قرآن] بر شما نازل کرده که هر گاه شنیدید آیات خدا مورد انکار و ریشخند قرار مى‏گیرد با آنان منشینید.» در این آیه حفص (قَدْ نَزَّلَ) را به صیغه معلوم قرائت کرده است در حالی که ابوبکر و دیگر قاریان آن را به صیغه مجهول «وَقَد نُزِّل»^[۲۴۱] قرائت کرده اند. ملا فتح الله کاشانی در منهج الصادقین طبق قرائت حفص ترجمه کرده است:« (وَ قَدْ نَزَّلَ عَلَیْکُمْ) و بدرستى که خدا فرو فرستاد بر شما اى مؤمنان.»^[۲۴۲]
همچنین در آیه (وَهُوَ الَّذِی یُرْسِلُ الرِّیَاحَ بُشْرًا بَیْنَ یَدَیْ رَحْمَتِهِ)^[۲۴۳] «و اوست که بادها را پیشاپیش [باران] رحمتش مژده‏رسان مى‏فرستد.» در این آیه حفص(بُشْرًا) قرائت کرده که به معنای مژده و خبر خوش است در حالی که ابوبکر آن را به صورت «نُشُرآً»^[۲۴۴] به معنای برانگیختن قرائت کرده است؛ صاحب منهج الصادقین بر طبق قرائت حفص یعنی (بُشْرًا) ترجمه و تفسیر کرده است.«(بُشْراً) در حالتى که مژده دهنده‏اند.»^[۲۴۵]
۹-نقد و بررسی روش ملا فتح الله از حیث توجه به قرائت صحیح
۹-۱- امتیازات
یکی از امتیازات ملا فتح الله کاشانی در بحث قرائت ذکر قرائاتی غیر از قرائت ثبت شده در مصحف کنونی است به عنوان نمونه ملا فتح الله کاشانی در ذیل آیه (مالِکِ یَوْمِ الدِّین)^[۲۴۶] «[و] خداوند روز جزاست.» می نویسد:«و بدانکه عاصم و کسایى باثبات الف مالک خوانده‏اند که به معنى متصرفست در اعیان مملوکه بهر وجهى که خواهد و مشتق منه آن ملک است بکسر میم و نافع و ابن کثیر و ابو عمرو و حمزه ملک بحذف الف که بمعنى متصرف است بامر و نهى در مامورین مشتق از ملک بضم میم و این ابلغ است در مدح از اول.»^[۲۴۷]
ملا فتح الله در این جا قرائت ملک را بر مالک ترجیح می دهد و این را می توان به عنوان یکی از امتیازات روش ملا فتح الله در بحث قرائت دانست. چرا که قرائت حقیقی قرآن را متعین در قرائت ثبت در مصحف کنونی نمی داند و چنانچه در قاعده نخست از قواعد تفسیر تبیین شده^[۲۴۸] در آیات و کلماتی از قرآن کریم که قرائت یا قرائت های مشهور دیگری غیر از قرائت ثبت شده در مصحف فعلی وجود دارد، متعین نیست که قرائت ثبت شده در مصحف کنونی قرائت حقیقی و دیگر قرائت های مشهور نادرست باشد. مانند مثال فوق که چه بسا قرائت ملک قرائت حقیقی قرآن باشد چنانچه این قرائت همواره در میان مسلمانان مشهور بوده و اکنون نیز فقها و مراجع بزرگ نیز هر دو قرائت را صحیح دانسته اند.
۹-۲- کاستی ها

• • • • 1. 1. ضعف مستندات ملا فتح الله کاشانی در بحث قرائت

یکی از کاستی های روش ملا فتح الله در بحث قرائت ضعف مستندات وی در این باره است چرا که بر مفسّر لازم است زمانی که بیش از یک قرائت مشهور در آیه ای مطرح باشد، قرائت صحیح آیات را پیدا کرده و آیه را براساس آن تفسیر کند و مستنداتی برای آن قرائت ذکر کند به طوری که مستندات وی قابل خدشه نباشد. ولی این مفسّر گرانقدر در کمتر جایی این قاعده را رعایت کرده بدین معنی که در آیاتی که اختلاف قرائت منجر به اختلاف در معنی می شود و بیش از یک قرائت مشهور وجود داشته، وی قرائتی را ترجیح ^[۲۴۹]داده است بدون این که به دلیلی برای آن اشاره کند مثل قرائت به تشدید در آیه (وَلاَ تَقْرَبُوهُنَّ حَتَّىَ یَطْهُرْنَ)^[۲۵۰] «و به آنان نزدیک نشوید تا پاک شوند» که ملا فتح الله کاشانی بدون ذکر هیچ دلیلی این قرائت را برگزیده است و می گوید که نظر علمای امامیه نیز همین قرائت است. همچنین وی در انتخاب قرائت «مَلِک»هیچ دلیل و یا استنادی ذکر نکرده است. علاوه براین موارد بسیار زیاد دیگری از این قبیل در تفسیر منهج الصادقین به چشم می خورد که به برخی از آن ها قبلاً اشاره شد و نظر ملا فتح الله در مورد آن ها بیان شد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

• • • • 1. 1. عدم ترجیح یک قرائت خاص

یکی دیگر از کاستی هایی که در بحث قرائت در تفسیر منهج الصادقین به چشم می خورد این است که ملا فتح الله کاشانی در برخی موارد به نقل قرائت ها اکتفا کرده و قرائتی را بر قرائت دیگر ترجیح نمی دهد. به عنوان مثال در آیه (فَانظُرْ إِلَى آثَارِ رَحْمَتِ اللَّهِ کَیْفَ یُحْیِی الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا)^[۲۵۱] «پس به آثار رحمت‏خدا بنگر که چگونه زمین را پس از مرگش زنده مى‏گرداند.» ملا فتح الله کاشانی می نویسد:«ابن عامر و حمزه و کسایى و حفص (آثَارِ رَحْمَتِ اللَّهِ) جمع می خوانند یعنى نشانه هاى رحمت الهى»^[۲۵۲] وی فقط به ذکر قرائت ها می پردازد و به نتیجه گیری که کدام قرائت بر دیگری رجحان دارد اشاره نمی کند از این موارد نیز در تفسیر منهج الصادقین زیاد به چشم می خورد. شاید بتوان دلیل این عمل ملا فتح الله کاشانی را آنچه در مقدمه تفسیر ذکر کرده دانست، وی در مقدمه تفسیرش بیان می کند به علّت این که بحث از قرائت مفید حال عوام نمی باشد و از طرفی وی این تفسیر را برای توده مردم تالیف کرده، از این رو از غور در بحث قرائت خودداری کرده است و متعرض قرائات دیگر نمی شود.

نمودار ۴-۱- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب گروه سنی ……………………………………۱۷۲
نمودار ۴-۲- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب جنسیت ………………………………………۱۷۳
نمودار ۴-۳- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب وضعیت تأهل ……………………………….۱۷۴
نمودار ۴-۴- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب محل زندگی سایر افراد خانواده ………………..۱۷۵
نمودار ۴-۵- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب میزان تحصیلات …………………………….۱۷۶
نمودار ۴-۶- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب وضعیت مذهب ……………………………..۱۷۷
نمودار ۴-۷- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب مدت حضور در ایران ………………………………..۱۷۸
نمودار ۴-۸- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب علت مهاجرت به ایران …………………………….۱۷۹
نمودار ۴-۹- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب شکل مهاجرت ………………………………۱۸۰
نمودار ۴-۱۰- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب نوع مهاجرت ………………………………۱۸۱
نمودار ۴-۱۱- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب وضعیت فعلی حضور در ایران ………………۱۸۲
نمودار ۴-۱۲- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب قصد بازگشت به افغانستان …………………….۱۸۳
نمودار ۴-۱۳- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب شغل …………………………………………۱۸۴
نمودار ۴-۱۴- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب علت انتخاب ایران به عنوان ………………….۱۸۵
نمودار ۴-۱۵- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب قومیت ………………………………………۱۸۶
نمودار ۴-۱۶- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب زبان اصلی ………………………………….۱۸۷
نمودار ۴-۱۷- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب نوع اشتغال …………………………………۱۸۸
نمودار ۴-۱۸- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب درآمد ……………………………………….۱۸۹
نمودار ۴-۱۹- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب نوع مسکن …………………………………۱۹۰
نمودار ۴-۲۰- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب نوع ساختمان محل سکونت ………………….۱۹۱
نمودار ۴-۲۱- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب ملیت همسر ……………………………….۱۹۲
نمودار ۴-۲۲- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب محل سکونت در افغانستان ……………………۱۹۳
فصل اول
کلیات تحقیق
۱-۱- مقدمه
گذشته از سابقه ی تاریخی مهاجرت انسان، موضوع مهاجرت پس از انقلاب صنعتی، در اثر تحولات شگرف اقتصادی ـ اجتماعی و رشد علم و تکنولوژی، به عنوان یک مسئله مهم اجتماعی در جوامع بشری، بیشتر مورد توجه دانشمندان و دولتمردان حوزه های مختلف قرار گرفت. جمعیت شناسان معمولاً مهاجرت را در دو نوع: (مهاجرت داخلی و خارجی یا بین المللی) دسته بندی نموده اند، که مهاجرت مردم افغانستان در ردیف مهاجرت بین المللی قرار گرفته است. علت اینکه مهاجرت بین المللی، کانون توجه بسیاری از دانشمندان و دولتمردان حوزه های اجتماعی، اقتصادی و… قرار گرفته است، عمدتاً ناشی از افزایش چشمگیر تعداد مهاجرین در سطح جهان در دوران معاصر است. بر اساس آمار سازمان ملل، «در سال ۲۰۱۰ مهاجران بین المللی ۳٫۱ درصد جمعیت جهان را تشکیل داده اند»(زرقانی و موسوی ۱۳۹۲: ۱۶) و نرخ تغییر سالیانه آنها به خصوص در کشورهای توسعه یافته در حال افزایش بوده است(مایگویت^[۱]،۲۰۰۸ : ۶۳۷؛ زرقانی و موسوی ۱۳۹۲: ۱۶). به همین سبب «برخی دانشمندان، مفاهیمی همچون: عصر مهاجرت (کاستلز و میلر، ۱۹۹۸)^[۲] و شهر جهانی(ساسن^[۳]،۲۰۰۱) را مطرح کرده اند»(به نقل از فروتن،۱۳۹۱: ۷۴). علل مهاجرت نیز وابسته به ویژگی های مختلف شخصیتی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی افراد جامعه، متفاوت است. اگرچه علل مهاجرت های بین المللی، از یک کشور، نسبت به کشور دیگر، متفاوت اند، ولی به صورت کلی صاحب نظران، مهاجرت را بیشتر متأثر از عوامل اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و طبیعی مناطق مبدأ و مقصد دانسته اند. چنانکه کوک و بلانگر، بر این عقیده اند که: «فقر یا عدم امنیت اقتصادی و سیاسی، عدم تساهل و مدارا، تحصیلات و اشتغال، فاجعه ها و حوادث طبیعی همواره از عوامل اصلی ایجاد موج های مهاجرتی بوده اند»(کوک و بلانگر، ۲۰۰۶: ۱۴۵). یا به عبارت دیگر و به صورت عموم می توان چنین بیان نمود: «کشش تقاضا، فشار عرضه و عوامل شبکه ای، از جمله عواملی هستند که یک مهاجر را به حرکت واقعی تشویق می کنند»(مارتین،۱۳۸۶: ۶).
علل مهاجرت مردم افغانستان به ایران و سایر کشورها نیز گوناگون بوده و نمی توان آن را تنها به سه دوره جنگ های خارجی و داخلی(اشغال افغانستان توسط شوروی، جنگهای داخلی، و دوره حکومت طالبان) که گرچه باعث مهاجرت دسته جمعی چندین میلیون نفر به خارج از کشور، بخصوص ایران و پاکستان گردید، منحصر ساخت. مردم افغانستان، بخصوص نیروی کار آن، قبل از دوران جنگ نیز بخاطر کارگری به ایران مهاجرت می کردند. جانسون، نویسنده ی کتاب “افغانستان کشوری در تاریکی”، نوشته است: «قبل از هجوم آوارگان به ایران، که در اثر جنگ شوروی آواره شده بودند، ۶۰۰ هزار افغانی در آنجا کار می‌کردند که در اثر رونق ناشی از ترقی ناگهانی بهای نفت به ایران کشانده شده بودند»(جانسون ۱۳۸۱: ۷۰). وی در خصوص عودت مهاجرین نیز بر این عقیده است: «بسیاری از مهاجرینی که به افغانستان عودت نموده اند، از روی رغبت نبوده، بلکه در اثر فشار حکومت ایران بازگشت نموده اند. زیرا زندگی در ایران به مراتب بهتر از افغانستان است، و آنان به روش زندگی شهری، خدمات بهداشتی، مدارس برای پسران و دختران و انتخاب مواد غذایی در فروشگاه‌ها عادت کرده بودند. یک افغانستانی شاغل در ایران می‌تواند به آسانی یک خانواده به جا مانده در افغانستان را اداره کند و از این‌رو، انگیزه‌های اقتصادی قوی برای اقامت در ایران داشته باشد»(جانسون ۱۳۸۱: ۷۰). پس از ختم جنگ در افغانستان، از سال ۲۰۰۱ تا کنون نیز، روند مهاجرت های دوره ای جوانان و نیروی کار آن کشور به ایران به صورت گسترده جریان داشته است. مهاجرینی که هدف از مهاجرتشان تنها بخاطر فرار از جنگ و ناامنی بود، پس از چند مدتی که جنگ در کشور پایان می یافت، اکثراً دوباره به افغانستان بر می گشتند. نظر به برخی آمارها «از سال ۲۰۰۲ بدینسو، ۶/۵ میلیون مهاجر افغانی از پاکستان و ایران، به افغانستان بازگشت نموده اند»(سایتو، ۱۳۸۷: ۵). اما آن عده مهاجرینی که دوباره به افغانستان بر نگشتند و حتی با وجود روی کار آمدن دولت جدید که زمینه عودت آنها نیز فراهم گردید، ولی هنوزهم حاضر به بازگشت نیستند، علت عدم بازگشت این افراد، برای فعلاً جنگ و فشارهای سیاسی نیست، بلکه عوامل اقتصادی ـ اجتماعی بیشتر تأثیرگذار اند. “مونسوتی” که در زمینه مهاجرت افغان ها در کشور پاکستان تحقیقات انجام داده است، بر این باور است: «ظاهراً، خانواده های افغان ساکن در ایران و پاکستان، در شرایطی که عوامل جاذبه فرصت های کاری و امکانات بهتر، از عوامل دافعه ی این کشورها قوی باشند، تصمیم به ماندن می گیرند. با وجود اعمال فشار از سوی دولتهای میزبان برای خارج شدن افغان ها از طریق وضع مقررات سخت و شدید، بسته شدن کمپ های پناهندگان، کاهش میزان خدمات رسانی و بوجود آمدن یک محیط شدیداً نامطلوب برای افغان ها، هنوز هم بیش از ۲٫۱۵ میلیون افغان ثبت نام شده، از سال ۲۰۰۷ بدین سو در پاکستان و ایران باقی مانده اند»(سایتو و پامیلا، ۱۳۸۶، ۱۷). بنابراین، علل عدم بازگشت مهاجرینی که ابتدا در اثر جنگ به ایران مهاجرت کرده بودند، ولی برای فعلاً ، عامل جنگ تبدیل به عوامل اجتماعی ـ اقتصادی گردیده است. عامل جنگ در مهاجرت افغان ها که در گذشته ها به عنوان محرک اصلی مهاجرت به شمار می رفت، امروزه در روند مهاجرت (چه داخلی و چه خارجی)، یا در روند بازگشت مهاجرین به کشور خود، دیگر به آنصورت موضوعیت و نقش ندارد. زیرا پس از سقوط طالبان، تا کنون بیش از سیزده سال از دوره حکومت جدید سپری شده، که ظاهراً در این دوره، یک امنیت نسبی در کشور برقرار بوده و جنگ یا عوامل سیاسی که باعث آواره شدن افراد جامعه و یا مانع بازگشت مهاجرین شده باشد، وجود نداشته است. آمار بازگشت مهاجرین به افغانستان نشان می دهد که روند مهاجرت مردم افغانستان، یک مرحله ای و وابسته به دوره ی خاص نبوده، بلکه یک نوع مهاجرت دورانی(زنجیره ای) و متحرک است؛ زیرا اکثر مهاجرینی که به افغانستان بازگشت می نمودند، پس از یک مدت زندگی، دوباره دست به مهاجرت می زدند؛ چون شرایط زندگی در افغانستان از لحاظ امکانات رفاهی و زمینه های کاری، نسبت به ایران، در حد خیلی پایین قرار دارد. مهاجرینی که سالها زندگی خود را به ایران در رفاه و آسایش گذرانده و با محیط و فرهنگ ایرانی عادت کرده اند، در کشوری مثل افغانستان که نه امکانات رفاهی وجود دارد و نه امنیت شغلی، زندگی برای آنها سخت می گذرد. از سوی دیگر، مهاجرت به ایران، برای برخی از مردان جوان و نیروی کار افغانستان، مثل یک نوع مسافرت، رسم و رواج پیدا کرده است. بسیاری از خانواده های فقیر افغانستان سعی می کنند همیشه یکی از پسران یا مردان شان که توانایی کار کردن را داشته باشد، منحیث یک وسیله جاری کمک مالی، به صورت دوره ای در ایران مصروف کار باشد، تا از این طریق، معیشت زندگی خود را تأمین نمایند. بسیاری از مهاجرین افغانی که امروزه در حاشیه شهرهای ایران به سر می برند، کسانی هستند که قبل از اقدام به مهاجرت، یا از شرایط زندگی مناسب بهره مند نبودند، و یا اینکه در اثر جنگ و ناامنی، ملک و دارایی و خانه های آنها از بین رفته بود. اگرچه در برخی نقاط کشور هنوز هم ناامنی از قبیل(انتحاری، ترور، انفجار ماین و…) وجود دارد، اما این ناامنی ها را نمی توان تنها عامل اصلی عدم بازگشت مهاجرین و یا مهاجرت های فردی جوانان و نیروی کار افغانستان به ایران که در یک دهه اخیر بیشتر به صورت دوره ای(زنجیره ای) رواج پیدا کرده است، دانست. در این تحقیق، علاوه بر مهاجرت های گروهی که در اثر سه دوره جنگ و ناامنی صورت گرفته بودند، علل مهاجرت های دوره ای جوانان و نیروی کار مردم افغانستان به ایران نیز مورد توجه قرار گرفته است.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۱-۲- بیان مسئله
با توجه به اینکه به نظر می رسد در مورد مهاجرت مردم افغانستان به ایران، تا حدی تحقیقات انجام گرفته است، ولی مطالعات عمیق نظری و تجربی از جهت کمی و کیفی به صورت کافی انجام نشده است، بلکه بیشتری تحقیقات در این زمینه، بررسی های میدانی، اسنادی و گزارش های تحقیقی هستند که اکثراً به پیامدهای مهاجرین، سازگاری و انقطباق آنها با جامعه مقصد، مسئله ی بازگشت مهاجرین به کشور خود و… پرداخته اند. اما در مورد علل مهاجرت آنها به ایران با توجه به شرایط مبدأ و مقصد، به خصوص مهاجرت های دوره ای (زنجیره ای) نیروی کار، که با هدف تأمین معیشت زندگی خانواده های خود در افغانستان، که علاوه بر مهاجرت های گروهی، از گذشته ها تا به امروز ادامه داشته است، این یکی از نخستین تحقیقاتی است که در ایران، این مسئله را مورد بررسی قرار داده است. به هر اندازه که تا کنون این تحقیقات را بررسی نمودم، ویژگی این تحقیق بیشتر متمرکز بر نگرش خود مهاجرین نسبت به علل مهاجرتشان به ایران، با توجه به شرایط مبدأ و مقصد است. یعنی عواملی دافعه که در کشور مبدأ(افغانستان) باعث مهاجرت ساکنین آن گردیده و عواملی که باعث جذب مهاجرین به کشور مقصد( ایران) گردیده، مورد توجه این تحقیق قرار دارند. در مورد مهاجرت، نظریه پردازان دیدگاه ها و نظریات متفاوتی ارائه نموده اند، اما در این تحقیق به این نکات، اهمیت داده شده است. مهاجرت مردم افغانستان به کشورهای دور و نزدیک، به ویژه ایران، از آن نظر که زائیده عوامل اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی، بخصوص مسئله فقر و بیکاری بوده، قابل توجه است. چنانکه برخی از صاحب نظران بر این باورند که «مهاجرت ها بیشتر بخاطر فرار از فقر و ناامنی صورت می گیرند»(اسکلدون^[۴]، ۲۰۰۸: ۱۲). در خصوص سرچشمه و علل اصلی این نوع مهاجرت، که محوریت این تحقیق را نیز تشکیل داده است، می توان به ساختار قدرت و شرایط سیاسی، اقتصادی و اجتماعی حاکم بر کشور افغانستان اشاره نمود، که در طول تاریخ خود، شاهد جنگها و درگیری های عدیده ی داخلی و خارجی، ناامنی های اجتماعی و… بوده است، که در نتیجه آن، ستون فقرات اقتصاد کشور در هم شکسته شده و شرایط سخت اقتصادی و اجتماعی، وضعیت زندگی افراد جامعه را با مشکلات مواجه ساخته که این مسئله باعث مهاجرت تعداد زیادی از افراد جامعه گردیده است. اولین مهاجرت و جابجایی دسته جمعی افغانستانی ها به ایران به دهه ۱۸۵۰ و دو دهه اخیر قرن ۱۹میلادی باز می گردد. اما مهاجرت بی سابقه مردم افغانستان، ابتدا در دوران حمله ارتش سرخ شوری (۱۹۷۸ – ۱۹۸۵)؛ مرحله دوم، پس از شعله ورشدن نزاع های داخلی از ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۵ و مرحله سوم، در زمان “حکومت طالبان” از ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۱ رخ داده است. گذشته از آن، مردم افغانستان بخصوص شیعیان و نیروی کار آن کشور، در دوره های مختلف تاریخی به خاطر زیارت اتبات عالیه و کارگری، به ایران مهاجرت می کردند. دولت و مردم ایران علی رغم تمام مشکلات موجود طی سه دهه اخیر با پذیرایی از مهاجرین افغانستان، توانستند نمونه موفق یک کشور مهاجر پذیر را نشان دهند؛ در حالیکه ایران نیز خود از جمله کشورهای مهاجر فرست به حساب می آید، ولی بازهم مرزهای خود را به روی مهاجرین افغانستان باز گذاشتند، که در «طی این مدت، بیش از سه میلیون افغانی به ایران مهاجرت کردند»(باریکانی،۱۳۸۶: ۱۸۲؛ صادقی، ۱۳۸۶: ۷). اشتراکات زبانی و نزدیکی فرهنگی و مذهبی در کنار “سیاست درهای باز” باعث شد تا بسیاری از مهاجرین افغانی، ایران را برای اقامت انتخاب کنند(زاهدی^[۵] ، ۲۰۰۷: ۲۲۵). بر این اساس، سازمان ملل، ایران را بعد از پاکستان، دومین کشور پذیرای مهاجرین و پناهندگان افغانی دانسته است(کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل^[۶] ، ۲۰۰۷). طرح آمایش ۱۳۸۴ که برای مهاجرین افغانی در ایران انجام گرفته بود، بر این مدعا نیز صحت می گذارد، طبق بررسی این طرح آمایش، از مجموع ۱۰۲۱۳۲۳ نفر مهاجر افغانی سرشماری شده، از نظر قومی، ۳۹ درصد هزاره، ۲/۲۱ درصد تاجیک، ۵/۸ درصد پشتون و بقیه از قومیت های دیگر بودند. از لحاظ مذهبی نیز ۴/۵۸ درصد را شیعه و ۴/۴۱ درصد را سنی و ۲/۰ درصد را سایر ادیان تشکیل داده بودند(محمودیان،۱۳۸۶: ۴۹). نظر به تحقیقات دیگری که با همکاری دانشگاه تهران و مرکز ارزیابی تحقیقات افغانستان، در سه شهر تهران، مشهد و زاهدان در سال ۱۳۸۴ انجام شده بود، ۴۷ درصد افغانی های مقیم ایران را هزاره، ۳۰ درصد را تاجیک، ۱۳ درصد را پشتون و ۱۰ درصد باقی را ازبک ها، ترکمن ها، بلوچ ها و… تشکیل داده بودند(عباسی^[۷] و دیگران، ۲۰۰۵). در مورد اینکه کدام اقشار و طبقات مردم افغانستان بیشتر به ایران مهاجرت کرده اند، باید اذعان نمود که در ابتدای مهاجرت های گروهی، از همه اقشار و طبقات ساکن در مناطق مختلف شهری و روستایی آن کشور^[۸]، بویژه مناطق مرکزی، شامل این مهاجرین بودند، ولی پس از چند مدتی، بسیاری از مهاجرینی که از نظر ثروت یا تخصص، موقعیت مناسبی داشتند، از اینجا دوباره به کشورهای که از لحاظ پیشرفت و توسعه یافتگی در جایگاه بالایی قرار داشتند رفتند، چون ایران را از لحاظ پیشرفت و توسعه یافتگی، برای سرمایه گذاری آنقدر مناسب نمی دیدند. بصورت عموم، بیشتر اقشار و طبقات متوسط و کم توان (غالباً فارسی زبانها، بخصوص شیعیان)، به دلیل نداشتن استطاعت مالی، تخصص کافی و عدم آشنایی به غیر از زبان فارسی، که توان رفتن به کشورهای مترقی تر را نداشتند و برای یافتن کار راحت و در دسترس، ایران را مقصد مهاجرت خود قرار داده و در همینجا باقی ماندند.
مسئله ی دیگری که باید به آن اشاره شود اینست که اگرچه مهاجرین افغانستان در ایران به عنوان طبقه کارگر شناخته شده اند، ولی در حقیقت اینطور نیست؛ بلکه در میان این مهاجرین، تعداد قابل توجهی از سرمایه داران، نخبگان و چهره های فرهنگی نیز حضور داشتند و هنوزهم دارند. وجود مراکز متعدد آموزشی، فرهنگی، ادبی، سیاسی و برگزاری گردهمایی ها و جشنواره ها در شهرهای مختلف ایران توسط مهاجرین، نشان دهنده ی حضور قابل توجه این افراد به ایران است. به طور مثال: «از سال ۱۳۵۷ به این سو، بیش از ۲۰۰ عنوان نشریه و بیش از هزار عنوان کتاب، توسط مهاجرین افغانستان در ایران انتشار یافته است»(جعفری خانقا، ۱۳۸۲: ۱۱۷). امروزه مهاجرین افغانی، چه به صورت قانونی و چه غیر قانونی، در جمهوری اسلامی ایران حضور گسترده داشته و با وجودی اینکه بیش از یک دهه از دوران حکومت جدید در افغانستان می گذرد، ولی هنوزهم مهاجرین ساکن در ایران علاقه ی برگشتن به کشور خود را ندارند. مهمتر از همه اینکه مهاجرت های فردی جوانان و نیروی کار آن کشور به ایران به صورت دوره ای و اکثراً غیر قانونی، هنوزهم ادامه دارد و همچنان کسانی که با گذرنامه بخاطر زیارت و سیاحت وارد ایران می شوند نیز اکثراً دوباره بر نمی گردند. در این پژوهش، به بررسی علل مهاجرت مردم افغانستان به ایران پرداخته و در پی پاسخ به این سوال هستیم که: کدام عوامل بیشتر بر مهاجرت مردم افغانستان بخصوص مهاجرت های دوره ای به ایران نقش دارند؟
۱-۳- اهمیت و ضرورت تحقیق
آنچه که در فرایند مهاجرت مردم افغانستان قابل تأمل بوده و بیشتر بر اهمیت بحث مهاجرت می افزاید، چرایی، علل و انگیزه های مهاجرت آنها است، که بستگی به عوامل طبیعی، شرایط اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی جوامع مبدأ و مقصد دارد. اگرچه تحقیقاتی گذشته در این زمینه، روند مهاجرت آنها به ایران را در سه دوره مهاجرتهای گروهی ناشی از جنگ، محدود ساخته اند؛ در حالیکه وجود عوامل مهم دیگر، از قبیل بروز مخاطرات محیطی (خشکسالی، سیل و…)، احساس ناامنی (حوادث انتحاری، انفجار ماین، ترور و تهدید توسط گروه های تروریستی و…) رفع نیازمندیهای زیستی ـ بیولوژیکی، دسترسی به امکانات و تسهیلات معیشتی، رفاهی، دستیابی به شغل بهتر و درآمد بیشتر، رفع فقر و بیکاری از لحاظ اقتصادی، برآوردن احتیاجات فرهنگی ـ اجتماعی، تحصیل و… نیز از مهم ترین انگیزه های مهاجرت مردم افغانستان محسوب می شوند، که این محرک های حرکتی می توانند، ریشه در هردو جامعه مبدأ و مقصد داشته باشند.
روند مهاجرت مردم افغانستان به ایران، با توجه به ترکیب قومی و منطقه ای مهاجرین در حرکت از جامعه مبدأ (مناطق مختلف شهری ـ روستایی، گوناگونی قومی، سطح تحصیلات و…) و انتخاب محل سکونت در جامعه مقصد، نشان می دهد که تنها یک عامل خاص بر مهاجرت آنها دخالت نداشته، بلکه عوامل مختلف در این روند نقش داشته اند. مهاجرت افغانستانی ها به ایران، از جمله مهاجرت های است که علل آن خیلی پیچیده و مختلف بوده و بر این اساس، تحقیق در مورد آن، نیازمند مطالعات دقیق و داشتن معلومات کافی از هردو جامعه مبدأ و مقصد مهاجرت می باشد.
یکی از ویژگی های این تحقیق که بر اهمیت آن بیشتر می افزاید، این است که علاوه بر عوامل سیاسی مؤثر بر مهاجرت های گروهی افغانستانی ها، سایر عواملی را که به آنها اشاره گردید، نیز مورد بررسی قرار داده است. به خصوص مهاجرت های دوره ای (زنجیره ای) نیروی کار افغانستان به ایران، که در طی یک دهه اخیر، به صورت فردی و خانوادگی، در میان خانواده های فقیر و متوسط کشور بیشتر رواج یافته است، از جمله مسائل مهم و جدید هستند که مورد توجه این تحقیق قرار گرفته اند.
نکته ی مهمی که اشاره به آن ضروری به نظر می رسد، اینست که امروزه در افغانستان، علاوه بر مهاجرت نیروی کار، روند مهاجرت نخبگان، تحصیل کرده ها و حتی مقامات ارشد دولتی نیز رو به افزایش است. همچنین در این اواخر، در اثر حوادث طبیعی و ناامنی ها، مهاجرت داخلی مردم افغانستان نیز افزایش یافته است؛ که این مهاجرت داخلی، بر میزان مهاجرت به خارج از کشور، بخصوص به کشورهای همسایه( ایران و پاکستان) نیز تأثیرگذار بوده است.
یکی از مسایلی قابل توجه که در مورد مهاجرت مردم افغانستان به ایران وجود دارد این است که دولت ایران ، با بیش از بیست سال پذیرایی از مهاجرین افغانستان که بعد از پاکستان، دومین کشور مهاجرپذیر در منطقه به شمار رفته است؛ در قسمت مدیریت مهاجرین، در طی این دوره و همچنین در پروسه ی بازگشت آنها به افغانستان، با وجودی امضای قرارداد سه جانبه با کمیساریای عالی ملل متحد در امور پناهندگان و دولت افغانستان، و همچنین با وجودی استفاده از سیاست های سخت گیرانه(ایجاد محدودیت های شغلی، آموزشی و…)، به منظور بازگشت مهاجرین به کشور خودشان، به آن صورت موفق نبوده است. بنابراین، در مورد برنامه ریزی جهت کنترل و مدیریت روند مهاجرت مردم افغانستان به ایران، به خصوص مهاجرت های غیر قانونی و پروسه بازگشت مهاجرین به کشور خود، هردو دولت ایران و افغانستان، در قدم نخست، با بهره گرفتن از تحقیقات انجام شده در این مورد، باید علل اصلی این مهاجرت را با توجه به عوامل و ویژگی های مختلف مبدأ و مقصد، ریشه یابی نموده و سپس از این طریق به راه حل های مناسب جهت کنترل و مدیریت آن اقدام نمایند. در غیر این صورت، مدیریت و یا کنترل روند مهاجرت افغانستانی ها به ایران و دست یافتن به یک نتیجه مطلوب، دشوار به نظر می رسد.
علی رغم مشکلات موجود، بازهم مسئله ی شناخت “علل مهاجرت مردم افغانستان به ایران” از نظر جامعه شناختی، یک ضرورت علمی محسوب می گردد، تا که از این طریق بتوانیم به چگونگی ابعاد گوناگون مهاجرت دسترسی یابیم. بنابراین، امید می رود که این تحقیق، به عنوان یک راهنما و منبع تحقیقی برای پژوهشگران این حوزه در آینده مورد استفاده قرار گرفته و با ارائه پیشنهادات و راه حل های مناسب، جهت کنترل و مدیریت مهاجرت و نیز فراهم ساختن زمینه بازگشت مهاجرین افغانستان به کشور خود، بتواند مشکلات مهاجرین را به درستی و واقع بینانه تبیین نماید. بصورت کلی چند مورد از ضرورت های نظری و عملی این تحقیق را قرار زیر خلاصه می نماییم:
۱-۳-۱- ضرورت نظری:
شناسایی علل مهاجرت مردم افغانستان به ایران، با توجه به شرایط جوامع مبدأ و مقصد، به خصوص مهاجرت دوره ای (زنجیره ای) جوانان و نیروی کار.
شناسایی ویژگی های فردی، منطقه ای و قومی مهاجرین افغانستان در ایران.
شناسایی نظریات و دیدگاه های مهاجرتی در مورد علل مهاجرت مردم افغانستان به ایران.
۱-۳-۲- ضرورت عملی:
استفاده و بهره وری در جامعه از نتایج بدست آمده از این تحقیق.
ارائه راه کارها در زمینه برنامه ریزی منظم، جهت حل مشکلات مهاجرین.
ارائه راه کارهای مناسب برای مسئولین و برنامه ریزان امور اجتماعی که در این زمینه فعالیت دارند، در خصوص برنامه ریزی درست جهت فراهم ساختن زمینه عودت مهاجرین به کشور خود.
۱-۴- اهداف تحقیق:
هدف هر تحقیق، پاسخ به پرسش آغازین است. بدین منظور، محقق فرضیه هایی را تدوین می کند و به مشاهداتی که فرضیه ها ایجاب می کنند مبادرت می ورزد. سپس باید ببیند از اطلاعات گردآوری شده، نتایجی که فرضیه ها انتظار داشتند به دست آمده است یا نه (کیوی^[۹]،۱۳۹۱،۲۲۳). در این پژوهش، برای یافتن پاسخ درست در جواب سوال آغازین، اهداف زیر را دنبال خواهیم نمود.
۱-۴-۱- هدف اصلی: بررسی علل مهاجرت افغانستانی ها به ایران.
۱-۴-۲- اهداف فرعی:
بررسی رابطه جنگ (خارجی و داخلی) با مهاجرت افغانستانی ها به ایران.

۳۴٫۲

هرگز دررابطه با افتخارات ملی کشورم دچار شک و تردید نشدم و در این رابطه هر عقیده ای که والدینم دارند برای من نیز محترم است

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۳٫۶۸

۱٫۲۸

۳۴٫۸

در دنیای کنونی تغییرات آنقدر سریع است که جایی برای ارزش های ملی وجود ندارد و من به این موضوع اهمیتی نمی دهم

۲٫۸۲

۱٫۱۶

۴۱٫۱

میانگین گویهی « هویت ملی از موضوعاتی است که برای من اهمیت چندانی ندارد» ۸۱/۲(یعنی در حد متوسط) با انحراف معیار ۳۹/۱ است. ضریب پراکندگی ۵/۴۹درصد به دست آمده که میتوان گفت نمونه در این مورد نظری باهمگنی متوسط داشتهاست.
میانگین گویهی « بر اساس آنچه از والدین و معلمان آموخته ام به کشورم عشق می ورزم و به آن افتخار می کنم» ۰۳/۴(یعنی زیاد) با انحراف معیار ۲۰/۱ است. ضریب پراکندگی ۸/۲۹درصد به دست آمده که میتوان گفت نمونه در این مورد تقریبا نظری تقریبا همگن(شبیه به هم) داشتهاست.
میانگین گویهی « پس از بررسی های زیاد اکنون می توانم بگویم در رابطه با کشور و ملتم چه نظری دارم» ۰۸/۴(یعنی زیاد) با انحراف معیار ۰۷/۱ است. ضریب پراکندگی ۲/۲۶درصد به دست آمده که میتوان گفت نمونه در این مورد تقریبا نظری تقریبا همگن(شبیه به هم) داشتهاست.
میانگین گویهی « به عنوان یک فرد در حال بررسی و تحقیق پیرامون فرهنگ ملی خود هستنم تا در این رابطه به نتیجه مناسبی برسم» ۷۲/۳(یعنی درحدزیاد) با انحراف معیار ۰۲/۱ است. ضریب پراکندگی ۴/۲۷درصد به دست آمده که میتوان گفت نمونه در این مورد تقریبا نظری تقریبا همگن(شبیه به هم) داشتهاست.
میانگین گویهی « دربارۀ تاریخ کشورم تحقیق کرده ام و اکنون می توانم به مواردی اشاره کنم که مایه فخر و مباهات من به ملیتم است» ۰۳/۴(یعنی زیاد) با انحراف معیار ۱۵/۱ است. ضریب پراکندگی ۵/۲۸درصد به دست آمده که میتوان گفت نمونه در این مورد تقریبا نظری تقریبا همگن(شبیه به هم) داشتهاست.
میانگین گویهی « عقایدم دربارۀ هویت ملی درحال تغییر است زیرا هنوز درحال تحقیق و بررسی در این رابطه هستم» ۳۶/۳(یعنی بیشتر از متوسط) با انحراف معیار ۱۵/۱ است. ضریب پراکندگی ۲/۳۴درصد به دست آمده که میتوان گفت نمونه در این مورد تقریبا نظری تقریبا با همگنی متوسط داشتهاست.
میانگین گویهی « هرگز دررابطه با افتخارات ملی کشورم دچار شک و تردید نشدم و در این رابطه هر عقیده ای که والدینم دارند برای من نیز محترم است» ۶۸/۳(یعنی در حد زیاد) با انحراف معیار ۲۸/۱ است. ضریب پراکندگی ۸/۳۴درصد به دست آمده که میتوان گفت نمونه در این مورد تقریبا نظری تقریبا با همگنی متوسط داشتهاست.
میانگین گویهی « در دنیای کنونی تغییرات آنقدر سریع است که جایی برای ارزش های ملی وجود ندارد و من به این موضوع اهمیتی نمی دهم» ۸۲/۲(یعنی درحدمتوسط) با انحراف معیار ۱۶/۱ است. ضریب پراکندگی ۱/۴۱درصد به دست آمده که میتوان گفت نمونه در این مورد نظری با همگنی متوسط داشتهاست.

هویت مذهبی،اعتقادی:

جدول۴-۴ : شاخص های توصیفی مولفه هویت مذهبی ، اعتقادی

میانگین

انحراف معیار

ضریب پراکندگی

مسائل مذهبی و اعتقادی برایم مهم نیست و واقعاًٌ در این زمینه احساس نیاز نمی کنم.

۲٫۴۲

۱٫۴۳

۵۹٫۱

به مسائل مذهبی زیاد فکر نمی کنم و خود را در انتخاب یک روش مذهبی از میان سایر روش ها به زحمت نمی اندازم.

۲٫۷۵

۱٫۶۳

۵۹٫۳

ایمان مذهبی هر کس مخصوص به خودش است. من درمورد ایمان خود بارها فکر کردم و می دانم به چه چیزی می توانم اعتقاد داشته باشم.