سرمایه فرآیندی
سرمایه نوپدیدی
۲-۶-۳- طبقه بندی از دیدگاه استوارت
به نظر استوارت سرمایه رایج دارای ویژگی های مالی و فیزیکی خاص خود است.سرمایه فکری که یک دارایی ناملموس است شامل سرمایه انسانی،مشتری و ساختاری است.سرمایه انسانی در ذهن کارکنان در راستای اهداف سازمان قرار دارد.و زمانی شکل می گیرد که کارکنان بخش بیشتری از زمان و استعداد خود را به فعالیت هایی اختصاص دهند که منجر به نوآوری می شود.سرمایه مشتری نمایانگر ارزش ارتباط فعلی شرکت با مشتریان است.سرمایه مشتری احتمالا در بین کل دارایی های ناملموس به بدترین شکل مدیریت می شود.
سرمایه ساختاری نیز دانش موجود در سازمان است.سرمایه ساختاری شامل فن آوری ها،اختراعات، ابتکارات، انتشارات و فرایندهای کسب و کار است(زمانی،۱۳۹۰).
۲-۶-۴- طبقه بندی از دیدگاه بنتیس
به نظر بنتیس سرمایه فکری بوسیله تعامل میان هر یک از عناصر سرمایه انسانی،ساختاری و رابطه ایجاد می شود.که به این ترتیب تمامی منابع نامحسوس سازمان طبقه بندی می شود.
وی معتقد است سرمایه انسانی مهم است چون منبع ابتکارات استراتژیک سازمانهاست.سرمایه انسانی را نشان دهنده “موجودی دانش افراد یک سازمان”می داند.سرمایه انسانی به عنوان یک منبع نوآوری و نوسازی استراتژیک از اهمیت خاصی برخوردار است.مالکیت این نوع سرمایه در اختیار شرکت ها نیست و خروج افراد منجر به ازدست رفتن حافظه سازمانی شده که نوعی تهدید برای سازمان محسوب می شود(بنتیس،۲۰۰۰).

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

سرمایه ارتباطی شامل معلوماتی است که در تمام روابطی که یک سازمان در بر دارد،گسترش می یابد.چه با مشتری باشد چه با رقبا،تامین کنندگان،جوامع تجاری یا ارگانهای دولتی.سرمایه مشتری شامل ارزش فعلی و آتی روابط سازمان با مشتریان خود است(بنتیس،۱۹۹۸).
۲-۶-۵- طبقه بندی از دیدگاه هانس و لوونداهل^[۳۲]
از نظر هانس و همکارانش منابع دو دسته اند:مشهود ونامشهود.که منابع مشهود در ترازنامه عنوان می شود و منابع نامشهود به دو دسته تقسیم می شود:
دسته ای که روابط را بیان می کند و دسته ای که لیاقت و شایستگی را عنوان می کند، که می تواند به صورت فردی یا گروهی تعریف شود.
۲-۶-۶- طبقه بندی از دیدگا اسکاندیا^[۳۳]
یکی از شاخص ترین گرایشات به سرمایه ی فکری در عرصه ی سازمانی و عملی ، در کشور سوید و در شرکت اسکاندیا اتفاق افتاده است . اسکاندیا یک شرکت خدمات مالی سوئدی است که برای نخستین بار توانست دارایی های دانشی خود را اندازه گیری کرده و در قالب ضمیمه هایی به صورت های مالی حسابداری سنتی الحاق نماید.در واقع این شرکت به لحاظ توجه به سرمایه ی فکری و همچنین گزارش سرمایه ی فکری از سازمان های پیشگام در جهان به حساب می آید . به باور اسکاندیا ، سرمایه ی فکری بخش لاینفک ارزش بازاری شرکت به حساب آمده است.نخستین گزارش سرمایه فکری اسکاندیا بر اساس الگوی پیشنهادی ادوینسون و مالون در اواسط دهه ۱۹۸۰ تدوین شد.
شرح مختصری از هریک از اجزای درخت سرمایه فکری در زیر آمده است:
سرمایه انسانی: سرمایه انسانی ، عبارت است از دانش تلفیقی ، مهارت ، نوآوری و توانایی افراد هر سازمان که برای انجام وظایف خود از آنها استفاده می کنند. به باور اسکاندیا توسعه ی مفهوم سرمایه ی فکری باعث تمایز جدی در رویکرد های حاکم بر سامانه پایش دارایی ها و فرآیندهای مالی سنتی و مبتنی بر سرمایه ی فکری شده است . رویکرد سامانه های مالی سنتی تنها گذشته ی مالی سازمان را گزارش می دهد . در مقابل براساس رویکرد سرمایه ی فکری ، امروز و آینده سازمان از اهمیت بیشتری برخوردار است . سرمایه ی فکری به سازمان کمک می کند تا بتواند برداشت درستی از شرایط امروز و افقی از آینده را رصد نماید .
سرمایه ساختاری شامل : سخت افزار، نرم افزار ، پایگاه های داده ، ساختار سازمانی ، حقوق امتیازات انحصاری ، علامت های تجاری و تمام موارد مرتبط با قابلیت سازمانی است و از بهره وری کارکنان پشتیبانی می کند به عبارت دیگر ، تمام آن چه که در صورت ترک سازمان توسط کارکنان هم چنین در سازمان باقی مانده ، سرمایه ی ساختاری نام گرفته است .
سرمایه مشتری:شامل ارزش ارتباطات با مشتریان می باشد.مواردی نظیر پایگاه مشتری،ارتباطات مشتری و پتانسیل مشتری.
سرمایه سازمانی:شامل شایستگی سیستماتیک و جمع بندی شده ی سازمانی به اضافه سیستم های بکارگیرنده قدرت نوآوری سازمان می باشد.مواردی نظیر دارایی های دانش جاسازی شده در فرایندها و حوزه های نوآوری.
سرمایه نوآوری:شامل آن بخشی از قدرت نوسازی شرکت ها می باشد که به صورت دارایی فکری است.مواردی نظیر حقوق تجاری محفوظ،رموز کسب و کار و دستورالعمل های دانش.
سرمایه فرایندی:شامل هر دو نوع فرایندهای دانش افزا و غیر ارزش افزا می باشد.مواردی نظیر سیستم ها،رویه ها و طرز کارها.
سایر دارایی نامشهود:شامل فرهنگ سازمانی می باشد.
۲-۶-۷- طبقه بندی از دیدگاه هوبرت سینت اونگ^[۳۴]
هوبرت سینت اونگ نیز تعبیری مشابه ادوینسون و مالون برای تعریف سرمایه ی فکری به کار می برد . از دید او نیز سرمایه ی فکری شامل سه مولفه ی سرمایه ی انسانی ، سرمایه ی مشتری و سرمایه ی ساختاری است . بر پایه ی این تقسیم بندی ، سرمایه ی انسانی را ، قابلیت افراد یک سازمان در برآورده کردن تقاضای مشتریان در قالب راه حل های نوآورانه ، سرمایه ی ساختاری را ، قابلیت های سازمان در برآوردن نیازهای بازار ، و سرمایه ی مشتری را عمق ( نفوذ) و گسترده ( پوشش)و سودمندی امتیازات خاص سازمانی ، تعریف می کند .این سه مولفه ی سرمایه ی فکری در واقع در بردارنده ی سهم هر سازمان از دارایی های نامشهود هستند. در واقع روند خلق ارزش در سازمان در خلال تبادل دانش میان این سه مولفه اتفاق می افتد. این موضوع به مثابه ی پایه ای برای شتاب بخشیده به یادگیری و توسعه ی سامانه مند قابلیت های سازمانی عمل کرد. به طور نمونه ، در هر سازمان ارزش از طریق تعامل افراد( کارکنان سازمان ، سرمایه ی انسانی ) با مشتریان خلق می شود و این موضوع درست همزمان با تعامل مشتریان و متاثر شدن آنان توسط سرمایه ی ساختاری سازمان شکل می گیرد . علاوه بر توجه به جنبه ی مشتریان سازمان برخی نظریه پردازان و پژوهش گران بر پایه ی همین دیدگاه ، به جنبه های دیگر همسنگ و با دیدی گسترده تر توجه داشته و مفهوم مشتریان را در قالب دامنه ی وسیع تری از ذینفعان بیرونی سازمان در نظر گرفته اند .
۲-۶-۸- طبقه بندی از دیدگاه لونکویست و پاولامتانن^[۳۵]
آنتی لونکویست و پاولامتانن، سرمایه ی فکری را در قالب سه مولفه ی : سرمایه ی مرتبط با کارکنان ، سرمایه ی مرتبط با ذینفعان بیرونی سازمان و سرمایه ی مرتبط با ساختار درونی سازمان در نظر می گیرد.
جدول شماره ی ۲-۴: مولفه های تشکیل دهنده ی سرمایه ی فکری در دیدگاه متانن^[۳۶]

سرمایه ی مرتبط با کارکنان

سرمایه ی مرتبط با ذینفعان بیرونی

سرمایه ی مرتبط با ساختار داخلی

دانش و توانمندی ها
تجربیات
تحصیلات
خلاقیت و نوآوری
سایرخصیصه ها: کارآفرینی، رهبری و …

روابط با مشتریان و سایر ذینفعان
قراردادها و برنامه ها با ذینفعان

فناوری
سانانه های اطلاعاتی
پایگاه های داده
فرآیندهای مرتبط با داده
ارزش ها و فرهنگ
فلسفه ی مدیریت

حقوق و امتیازات
انحصار معنوی
کپی رایت
رموز تجاری
سایر موارد مرتبط با مالکیت فکری