فوجلیو و همکاران^[۱۱۷] (۱۹۹۴) عملکرد عضله تنفسی و ظرفیت تمرینی در بیماران MS را مورد بررسی قرار دادند. در این تحقیق ارزیابی کردند که آیا کاهش در تحمل تمرین مرتبط با کم کاری عضله تنفسی می­باشد. ۲۴ نفر بیمار MS که ۱۷ نفر از آن­ها زن و ۷ نفر مرد بودند در این مطالعه شرکت کردند. ارزیابی تست­های عملکرد شش، انالیزهای خون سرخرگی، قدرت و استقامت عضله تنفسی و تست تمرینی ارگومتر دستی انجام شد. به طوری که از همه افراد مبتلا خواسته شد که تست ارگومتر را اجرا کنند. تست تمرینی ارگومتر دستی که به صورت ۲ دقیقه گرم کردن و بعد با بار ۵/۱۲ وات در هر سه دقیقه تا سر حد خستگی افزایش ­یافت و حداکثر اکسیژن مصرفی، حداکثر بار کار و حداکثر ضربان قلب را ارزیابی کردند. از بین ۲۴ آزمودنی شرکت کننده ۱۶ نفر توانایی انجام تست را داشتند (گروه اول) و اما ۸ نفر دیگر نه (گروه دوم). گازهای خون سرخرگی و تست­های عملکرد شش برای هر دو گروه بکار گرفته شد. قدرت عضله تنفسی به عنوان ارزیابی حداکثر فشار دمی و حداکثر فشار بازدمی به طور معنی­داری در گروه اول نسبت به گروه دوم کمتر بود. استقامت عضله تنفسی گروه دوم نسبت به گروه اول کمتر بود. حداکثر ضربان قلب و حداکثر اکسیژن مصرفی به طور معنی­داری مرتبط با زمان استقامتی و حداکثر بار کار به طور معنی­داری مرتبط با حداکثر فشار دمی بود. محققان به این نتیجه رسیدند که در بیماران MS کاهش در تحمل تمرین ممکن است تا اندازه­ای مرتبط با کم کاری عضله تنفسی باشد (۷۲).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

اسونسن و همکاران^[۱۱۸] (۱۹۹۴) طی پژوهشی تحت عنوان تمرینات استقامتی برای بیماران مبتلا به MS به بررسی تشریح چگونگی حداکثر گشتاور ایزوکنتیک در فلکسورهای زانو و بهتر شدن آن در طی برنامه تمرینات استقامتی پرداختند. ۵ بیمار مبتلا به MS برای ۴ تا ۶ هفته برنامه تمرینی استقامتی را برای اندام تحتانی انجام دادند. قبل و بعد از تمرین، بیماران ۵۰ تکرار بیشینه فلکشن زانو را انجام می­دادند که به طور هم­زمان فعالیت الکترومیوگرافی سطحی دو عضله فلکسور زانو ثبت می­شد. در ۳ روز مختلف از دستگاه دینامومتر ایزوکنتیک استفاده می­شد. در حین آزمایش، احساس محیطی خستگی عضلانی بیماران مورد ارزیابی قرار می­گرفت. VAS^[119] برای ارزیابی درد مورد استفاده قرار گرفت. در هر دو مورد احساس خستگی محیطی و ارزیابی مقیاس VAS تغییرات مثبتی بعد از تمرین حاصل شد. ۳ نفر از بیماران به بالاترین سطح گشتاور پس از اجرای تست استقامتی رسیدند (۱۷۹).
با نگاهی اجمالی به تحقیقات انجام شده در بیماران MS و نقش فعالیت بدنی در بهبود فاکتورهای مختلف، تحقیق حاضر می ­تواند جنبه­ های متفاوتی را در این بیماران بررسی کند. در مقایسه­ برنامه ­های استفاده شده می­توان بیان کرد که اغلب مطالعات از فعالیت­های هوازی کار با دوچرخه کارسنج استفاده کرده ­اند و فعالیت هوازی به شکل دویدن و فعالیت بر روی تردمیل مورد توجه کمتری بوده است. در مطالعات گذشته، به ترتیب عوامل خطرزای بیماری شریان کرونری و ظرفیت­های عملکردی کمتر بررسی شده ­اند؛ به ویژه، عوامل خطرزای بیماری شریان کرونری که نقش عمده­ای در حادث شدن این بیماری دارد، از غنای علمی زیادی برخوردار نیست. امید است نتایج این تحقیق و تحقیقات مشابه برای جامعه بیماران MS مفید و سودمند باشد.
فصل سوم
روش­شناسی پژوهش
۳-۱- مقدمه
در این فصل، ابتدا به بیان نوع روش پژوهش، توصیف جامعه و نمونه­های آماری پژوهش می­پردازیم. سپس در ادامه فصل توضیحاتی در مورد توصیف متغیرهای اندازه ­گیری شده، روش اجرای کار، وسایل و ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش، مراحل اجرای آزمون­ها، روش و ابزار جمع­آوری اطلاعات، روش­های آماری و در نهایت نحوه اجرای برنامه­ تمرینی شرح داده خواهد شد.
۳-۲- روش­ پژوهش
این پژوهش در زمره پژوهش­های نیمه تجربی و کاربردی قرار گرفته است و از طرح پیش­آزمون – پس­آزمون با یک گروه آزمایش و یک گروه گواه استفاده شده است.
۳-۳- جامعه آماری پژوهش
جامعه آماری پژوهش را ۱۷۸ نفر بیماران مبتلا به MS مراجعه کننده به انجمن MS شهرستان سنندج تشکیل می­دادند.
۳-۴- نمونه آماری پژوهش
نمونه آماری پژوهش نیز شامل ۱۵ نفر زن مبتلا به MS بود که دارای ویژگی ورود به مطالعه، طبق تایید متخصص مغز و اعصاب درجه ناتوانی آن­ها بین ۱ تا ۴ بود. سن آن­ها بین ۲۰ تا ۴۵ سال بود و حداقل سه ماه به این بیماری مبتلا بودند. معیارهای عدم انتخاب نیز شامل موارد زیر می­ شود: ابتلا به سایر اختلالات حاد و مزمن جسمی (مانند بیماری­های ناتوان کننده قلبی، تنفسی، کبدی، اسکلتی عضلانی و کلیوی)، ذهنی یا روانی مانند افسردگی شدید. بعد از انتخاب آزمودنی­ها با توجه به شرایط ورود به پژوهش و همچنین تمایل بیماران جهت همکاری در پژوهش، محقق آن­ها را به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه تقسیم کرد.
۳-۵- وسایل و ابزارهای پژوهش
۳-۵-۱- پرسش­نامه مشخصات فردی
۳-۵-۲- نوارگردان
۳-۵-۳- تکنسین­ و ابزار آزمایشگاهی جهت خون­گیری
۳-۵-۴- صندلی دسته دار به ارتفاع ۴۷ سانتی­متر
۳-۵-۵- کرنومتر
۳-۵-۶- پله کالج کونیز
۳-۵-۷- ضربان سنج
۳-۵-۸- کالیپر
۳-۵-۹- نرم افزار SPSS برای انجام کارهای آماری و توصیفی
۳-۵-۱- پرسش­نامه مشخصات فردی
برای جمع­آوری اطلاعات فردی آزمودنی­ها شامل سن، مدت زمان ابتلا به بیماری، نوع داروی مصرفی، زمان مصرف دارو یک پرسش­نامه تهیه شد. قبل از تکمیل پرسش­نامه توسط آزمودنی­ها تمام سؤالات پرسش­نامه به طور کامل و روشن توسط محقق توضیح داده شد تا بیمار به روشنی به سؤالات پاسخ دهد. پس از تکمیل، پرسش­نامه­ ها توسط محقق جمع­آوری گردید.
۳-۵-۲- نحوه اندازه ­گیری فاکتورهای قلبی- عروقی
در هر دو گروه قبل و بعد از مداخله تمرینی، خطرCAD ^[۱۲۰] ارزیابی شد. بنابر توصیه­های انجمن قلب امریکا نمونه­های سرم بعد از ۱۲ ساعت ناشتایی هنگام صبح و ۴۸ ساعت قبل اولین و اخرین جلسه تمرین گرفته شده از روشcolorimetric) (Enzymatic برای آنالیزکل کلسترول سرم استفاده شود. خون­گیری را از سرخرگ اصلی به مقدار ۶ سی­سی برای ارزیابی فاکتورهای تری­گلیسرید، کلسترول­تام، لیپوپروتئین­کم و پرچگال به روش اتوانالیزر از سرم خون برای ارزیابی فاکتورهای خونی صورت ­گرفت و اندازه ­گیری­های آنتروپومتریک مثل وزن بدن، درصد چربی بدن و فشارخون صورت می­گرفت؛ البته، ضربان قلب در کل اجرای پروتکل تمرینی کنترل می­شد. از آزمودنی­ها خواسته شد که قبل و بعد از هشت هفته برنامه تمرینی در آزمایشگاهی که از قبل هماهنگ شده بود برای گرفتن نمونه خونی حضور یابند.
۳-۵-۳- نحوه اندازه ­گیری شاخص­ های ظرفیت عملکردی
۳-۵-۳-۱- نحوه اندازه ­گیری تعادلآزمودنی­ها
در این پژوهش زمان تست برخاستن و رفتن برای سنجش تعادل از شاخص­ های ظرفیت عملکردی بیماران استفاده ­شد. در این تست از آزمودنی خواسته ­شد که روی صندلی نشسته و بعد چند ثانیه از روی صندلی بلند شوند و بعد از یک­بار باز و بسته کردن چشم خود به مسافت سه متر راه برود و بعد از دور زدن مانع برگردند و دوباره سر جایش ­بنشینند. در این تست صندلی باید ثابت و دسته­دار باشد، به طوری که بیمار بتواند هنگام برخاستن و نشستن از آن کمک بگیرد. در نهایت سرعت راه رفتن آن­ها را اندازه ­گیری و ثبت می­شد. قبل از شروع این تست برای هر کدام از بیماران نحوه چگونگی اجرای آن را به طور کامل توضیح و به کمک یک نفر اجرا می­شد و به سوال­های آن­ها به طور واضح پاسخ داده شد؛ چرا که، هر کدام از بیماران فقط یک­بار این تست را اجرا می­کردند. افرادی که توانایی بهتری داشتن در عرض چند ثانیه مسیر مورد نظر را طی می­کردند؛ ولی، افرادی که توانایی کمتری داشتند در عرض زمان بیشتری این مسیر را طی می­کردند؛ چون­که، هنگام رفتن، برگشتن و همچنین تغییر جهت مکث می­کردند (۱۱۶و۱۶۸).
۳-۵-۳-۲- نحوه اندازه ­گیری استقامت راه رفتن آزمودنی­ها
این آزمون از ساده­ترین و معتبرترین آزمون­های تشخیص ظرفیت بدنی بیماران محسوب می­ شود. این آزمون در تشخیص ظرفیت عملکرد تمرینی بیماران مبتلا به ضعف مزمن قلب (CHF)^[121] و انسداد مزمن ریوی (COPD)^[122] کاربرد دارد و آزمونی معتبر، راحت، کم­­خطر و کم­­هزینه تلقی می­گردد. برای بررسی کل مسافت پیموده شده در هر دو گروه آزمایش و گواه، قبل و بعد از اعمال تمرین به عنوان شاخص عملکردی افراد استفاده شد. در این تست ضربان قلب ۳۰ ثانیه به ۳۰ ثانیه و مسافت پیموده شده در مدت شش دقیقه را در سالن ورزشی دانشگاه کردستان اندازه ­گیری و ثبت می­شد (۱۵۹و۱۷۰)(شکل ۳-۱).
۳-۵-۳-۳- نحوه اندازه ­گیری سرعت راه رفتن آزمودنی­ها
برای بررسی سرعت راه رفتن آزمودنی­ها در مسافت ده متر مورد نظر که در هر دو گروه آزمایش و گواه، قبل و بعد از اعمال پروتکل تمرین به عنوان شاخص عملکردی افراد استفاده شد. قبل از شروع این تست برای هر کدام از بیماران نحوه چگونگی اجرای آن را به طور کامل توضیح و به کمک یک نفر اجرا می­شد و به سوال­های آن­ها به طور واضح پاسخ داده شد؛ چرا که، هر کدام از بیماران فقط یک­بار این تست را اجرا می­کردند. تعیین سرعت راه رفتن در این آزمون موثر بود (۱۵۹و۱۷۰)(شکل ۳-۲).
۳-۵-۳-۴- نحوه اندازه ­گیری حداکثر اکسیژن مصرفی آزمودنی­ها
برای اندازه ­گیری حداکثر اکسیژن مصرفی بیماران از آزمون پله کالج کونی که یکی از تست­های معتبر استقامت قلبی- عروقی می­باشد، استفاده شد. ارتفاع پله ۴۱ سانتی­متر و به مدت سه دقیقه اجرا می­شد. در این تست از مترونوم برای تعداد گام آن­ها در ۲۲ گام در دقیقه تنظیم شده، استفاده شد. افراد در این زمان از پله بالا و پایین می­روند (پای راست بالا-پای چپ بالا، پای راست پایین-پای چپ پایین) و در پایان روی صندلی نشسته و در عرض ۵ ثانیه نبض فرد را پیدا کرده و به مدت ۱۵ ثانیه تعداد ضربان را ثبت و در ۴ ضرب می­شد و بعد از آن در فرمول حداکثر اکسیژن مصرفی قرار داده می­شد. این آزمون برای هر دو جنس قابل استفاده است. فرمول مقابل برای ارزیابی حداکثر اکسیژن مصرفی زنان می­باشد. نکته قابل توجه­ای که باید ذکر کنیم این است که این تست برای افراد سالم و افرادی که توانایی انجام این تست را دارند استفاده شود با توجه به این­که آزمودنی­های شرکت کننده در این پژوهش بیماران با درجه ناتوانی خفیف تا متوسط بودند مشکلی برای اجرای این تست نداشتند؛ اما، برای بیماران با درجه ناتوانی بالاتر از ۴ نامناسب می­باشد (۱۹۴).
Vo₂max=81/65 -1847/0) ×HR (
۳-۵-۳-۵- نحوه اندازه ­گیری شاخص هزینه فیزیولوژیکی آزمودنی­ها
برای اندازه ­گیری هزینه انرژی مصرفی که به صورت معادله تفاوت ضربان قلب در حین راه رفتن و استراحت تقسیم بر سرعت متوسط راه رفتن بود. قبل و بعد از اعمال پروتکل تمرینی در هر دو گروه آزمایش و گواه استفاده شد. لازم به ذکر است که ضربان قلب در حال استراحت و در حین راه رفتن افراد مبتلا از طریق معدل­گیری ضربان­های ثبت شده تعیین می­ شود؛ به طوری­که، از آزمودنی­ها خواسته می­شد با بستن ضربان سنج پلار (ساخت کشور فنلاند) برای چند دقیقه آرام و بی­حرکت روی صندلی نشسته و ضربان قلب استراحتی آن­ها در مدت دو دقیقه در هر ده ثانیه ثبت می­شد و بعد از معدل­گیری مقدار آن را بدست می­آوردیم و بعد از آن­ها خواسته می­شد که روی نوارگردان راه بروند و در عرض دو دقیقه راه رفتن سرعت راه رفتن و مقدار ضربان قلب آن­ها که هر ده ثانیه ثبت می­شد و در نهایت این مقادیر را در فرمول مربوط به شاخص هزینه فیزیولوژیک قرار داده می­شد (۲)(شکل ۳-۳).

PCI شاخص هزینه فیزیولوژیک^[۱۲۳]، :RHR ضربان قلب در حین استراحت^[۱۲۴]، WHR: ضربان قلب در حین راه رفتن^[۱۲۵] :WS سرعت متوسط راه رفتن^[۱۲۶]
۳-۵-۸- نحوه اندازه ­گیری درصد چربی بدن آزمودنی­ها
برای اندازه ­گیری و ثبت درصد چربی آزمودنی­ها از کالیپر استفاده شد. در این اندازه ­گیری از سه نقطه سه سر بازویی، فوق خاصره و ران استفاده شد. قبل و بعد از انجام پروتکل تمرینی در هر دو گروه آزمایش و گواه انجام شد؛ به طوری­که، در هر دو مرحله از یک نفر برای اندازه ­گیری استفاده شد (۱۰۴).
D_b= ۰۹۹۴۹۲۱/۱-۰۰۰۹۹۲۹/۰ (SSF) 0000023/0 + (SSF²) – ۰۰۰۱۳۹۲/۰ (سن)
معادله فوق ویژه­ی برآورد درصد چربی که در آن: D_b= چگالی بدن بر حسب گرم بر میلی­لیتر (زنان)، SSF= جمع چین­های پوستی سه سر بازویی و ران.
۳-۵-۹- نحوه اندازه ­گیری فشارخون آزمودنی­ها