۲-۱۱-۳ اصل علاقه
اصل علاقه به معنای توجه به نیازها و علائق دانش آموزان در انتخاب محتوای درسی می باشد. این معیار بیشتر مورد توجه کسانی قرار دارد که از رویکرد دانش آموز محور در برنامه ریزی استفاده می نمایند. مورد علاقه بودن محتوای آموزشی سبب می شود که دانش آموز با دست زدن به فعالیتهای مورد علاقه ی خود یاد بگیرد و تغییر کنند.
توجه به انگیزه های دانش آموزان، کنجکاوی، عشق به کسب اطلاعات جدید، قابلیت و توانایی های آنان را تحریک می کند. تحریک این
عوامل سبب افزایش علاقه به یادگیری مفاهیم درسی می شود. لذا رعایت اصل علاقه در محتوای درسی سبب تحریک کنجکاوی و نقطه ی شروع تفکر، درک مفاهیم و اصالت رأی در یادگیری می شود(فرنودیان، ۱۳۶۹ ،ص ۱۶).
همچنین در مورد اهمیت تناسب محتوا با علایق دانش آموزان باید افزودکه به اعتقاد کلاپارد، فعالیت همواره بر اثر وجود نیاز ظاهر می شود و چیزی می تواند محرک فعالیت و موجب انگیزش باشد که در شرایط خاصی قرار گیرد که به آن شرایط و حالت خاص ، رغبت یا علاقه مندی می گویند(شکوهی، ۱۳۷۰ ،ص ۹).
۲-۱۱-۴ اصل سودمندی
پذیرش سودمندی در مورد یک محتوا، به دیدگاه فلسفی و رویکرد برنامه ریزی درسی که برنامه ریزان به آن تعلق دارند، بستگی دارد.ملاک سودمندی در برنامه درسی موضوع محور،به میزان موفقیت برنامه درسی در انتقال دانش واطلاعاتی است که در شغل آینده و فعالیت های دیگر بزرگسال مورد استفاده قرار می گیرد. به بیانی دیگر، منظور از سودمندی میزان دانش و اطلاعاتی است که به یادگیرندگان ارائه می شود تا آن را در زندگی آینده، به نحواحسن به کار گیرند.
اما از نظر طرفداران رویکرد دانش آموز محور محتوایی که بتواند فرد را برای به دست آوردن یک درک درست و صحیح از هویت خود و کسب معنا در زندگی کمک کند، سودمندتر و مفیدتر است(ملکی، ۱۳۸۴، ص ۸).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲-۱۱-۵ اصل قابلیت یادگیری
بر اساس این اصل، بایستی محتوایی انتخاب گردد که از هر جهت با ویژگی ها و خصوصیات یادگیرندگان متناسب باشد.به عنوان نمونه، اگر محتوای انتخاب شده برای یادگیرندگان در سن خاص و در مقطع تحصیلی خاصی متناسب نباشد، آن دسته از دانش آموزان نمی توانند آن موضوع را یاد بگیرند و به ناچار به حفظ طوطی وار روی می آورند بنابراین برای رفع این مشکل، بایستی به اصول روان شناسی یادگیری توجه شود. همچنین براساس این اصل، نباید محتوای مشکل و سنگین و محتوایی که با ساخت شناختی دانش آموزان سنخیتی ندارد، انتخاب گردد و به علاوه باید به مدت زمان یادگیری محتوای درسی توجه گردد.
لذا بر اساس لزوم به کارگیری از اصول روان شناسی یادگیری در قابل یادگیری ساختن محتوا، باید افزود که عامـــــل دیگری که می تواند محتوا را قابل یادگیری سازد، معنا دار بودن آن است. منظور از یادگیری معنادار، یکپارچگی مطالب آموخته شده در شبکه ی شناختی یادگیرنده است. یعنی این که ذهن در صورتی قادر به بکارگیری مطالب در موقعیت های جدید است که آن مطالب با اطلاعاتی که از قبل در ساخت شناختی فرد وجود داشته، مرتبط شده باشد(شعبانی، ۱۳۸۰ ،ص ۱۸).
نکته ی دیگر این که رعایت اصل قابلیت یادگیری نه تنها در مورد انتخاب محتوا، بلکه در سازماندهی محتوا نیزلازم است، بدین معنی که گاهی محتوای انتخاب شده به علت عدم تناسب با ویژگی ها و تجربیات یادگیرنده، نامناسب است و گاهی هم به علت سازماندهی نامناسب، محتوا قابلیت یادگیری مؤثر پیدا نخواهد کرد(ملکی، ۱۳۸۴ ،ص ۸۵).
۲-۱۱-۶ اصل انعطاف پذیری
در دنیای پرتغییر امروزی، یک اصل و یا یک تحقیق علمی بیشتر از مدت کوتاهی دوام نمی آورد و بلافاصله تحقیقات جدیدتر به آن اضافه می گردند. از طرف دیگر هم وقایع غیر مترقبه ی دیگر نیز مانع از آن می شود تا ما بتوانیم آینده را به درستی پیش بینی کنیم و شرایط و امکانات موجود را بر حسب آن تنظیم نمائیم. بنابراین، نباید یک برنامه درسی خاص را برای چند سال متمادی اجرا نمود، بلکه باید برنامه های درسی منعطف باشد. بر این اساس برنامه ریزان و مؤسسات آموزشی، بایستی قابلیت و امکان انعطاف را باهر گونه تغییری داشته باشند.
به بیانی دیگر،برنامه ریزان درسی و دست اندرکاران تعلیم وتربیت بایستی پذیرای هر گونه تغییری در تمام زمینه ها باشند. به عنوان مثال ممکن است تعطیلی های پیش بینی نشده، مدت زمان اجرای برنامه را با چالش مواجه کند. همچنین عواملی مانند تعداد کلاس ها، اندازه و حجم کلاس و کارکنان مدرسه نیز می توانند چنین نقشی در ایجاد بعضی محدودیت ها داشته باشند. پس می توان نتیجه گرفت که برنامه و محتوایی می تواند موفق باشد که همیشه پذیرای تغییرات باشد و بسیار انعطاف پذیر باشد(ملکی، ۱۳۸۴ ،ص ۸۵).
۲-۱۲ پیشینه تحقیق درایران
حکیم زاده (۱۳۸۵) درپژوهشی تحت عنوان بررسی مبانی فلسفی در آموزش جهانی ، نتایج پژوهش نشان میدهد که از دیدگاه وی برنامه های آموزش جهانی، و مولفه های آن درواقع همانند هستی یک مجموعه بهم پیوسته و درهم تنیده است که همه اجزای آن باهم درتعامل هستند و برهم اثر می گذارند. ماهیت یا جوهر هستی همان ماده وانرژی است . معرفت هم از جهت توانمندیهای انسان و هم از جهت ارتباط معرفت با معرفت نسبی است ابزارهای کسب معرفت علاوه بر عقل و استدلال و منطق که دررویکرد مکانیسمی معتبر است و شهود ، خیال ، احساس و مشاهده را نیز شامل می شود مقایسه مولفه های برنامه آموزش جهانی ، با لحاظ نمودن مولفه های آموزش جهانی در برنامه های درسی نظام آموزش و پرورش هر کشور حاکی از برخی ناهمخوانی ها درزمینه مختلف از جمله جوهر هستی ، مبداء و مقصد حیات نسبی بودن معرفت ، منابع ارزشها و جایگاه انسان در جهان هستی است .
جعفری ، شریف و شایسته فر (۱۳۸۴) درتحقیقی مشترک با عنوان جهانی شدن و نظام های نوین آموزشی به این نتیجه رسیده اند که جهانی شدن منجر به بروز چالش هایی شده که برای بخش آموزش و پرورش مسائل جدیدی را از قبیل تغییرات سریع و بازسازی برنامه ها بوجود آورده است بدین جهت مربیان و دست اندرکاران نظام آموزش باید فعالیت هایی را برعهده بگیرند که این فعالیت ها ، شامل اصلاح هدفهای کلی و هدف های عینی دربرنامه های درسی بسط محتوای آموزش جهانی به آن اندازه که در برنامه های درسی منعکس شود و تقاضا برای برنامه درسی آموزش جهانی برای گروه های درون مدرسه ای و گروه های اجتماع بیرونی می باشد .
درانی (۱۳۸۴) درپژوهشی تحت عنوان مدرسه آینده در آینده نگری نظم نوین جهانی یکی از ویژگی های برجسته دوران حاضر را تغییر شتابنده و گریز ناپذیر درهمه عرصه های زندگی می داند درانی دراین پژوهش به این نتیجه رسیده که نظام آموزش و پرورش به منزله مولفه ی از دهکده جهانی باید هم سو با حرکت جهانی شده خود را مهیای آماده سازی این انسانها برای زیستن در دنیای امروز و آینده نماید .
نوروزی و لطف آبادی (۱۳۸۳ درتحقیقی مشترک با عنوان بررسی نگرش دانش آموزان دبیرستانی و پیش دانشگاهی ایران به جهانی شدن و تاثیر آن بر ارزش ها و هویت دینی و ملی آنان به این نتیجه رسیده اند که برنامه های آموزشی ، پاسخگوی چالش کنونی و نیازهای مربوط به مهارت های زندگی و تربیت شهروندی نبوده و با زندگی درعصر جهانی شدن نیز تناسب لازم را ندارد ، نیز یافته های پژوهشی ضرورت آموزش مسائل جهانی ، ملی ، محلی ، حقوق ومسئولیت های شهروندی به دانش آموزان برای ایفای نقش شهروندی را آشکار می سازد .
ذکاوتی (۱۳۸۱) درکتاب آموزش صلح به متمم پیشنهاد یونسکو در مورد به رسمیت شناختن آموزش صلح در حکم اصلی فراگیر در آموزش اشاره کرده و نوشته است ، اهداف آموزش صلح پرورش انسانی است که بتواند منتقدانه فکر کند و براساس عقیده و دیدگاه انسان دوستانه ی خود نسبت به زندگی برای خلق دنیایی عادلانه با دیگران همکاری کند دراین زمینه او عقیده دارد آموزش چهار مسئله ی اصلی جهانی یعنی انقلاب فنآوری ، محیط زیست ، اطلاعات و ارتباطات و ارتباطات و صلح و تبیین ارتباط آن ها با یکدیگر تا حد زیادی درکاهش احتمال جنگ موثر است .
۲-۱۳ پیشینه تحقیق درجهان
لین (۲۰۰۷) درتحقیقی تحت عنوان عشق ، صلح و حردمندی درآموزش : دگرگونی آموزش برای صلح به این نتیجه رسیده است که یکی از چالش های قرن بیست ویکم ارائه آموزش هایی درزمینه دوستی بوده و هدف آموزش آمریکا درتربیت شهروندان صلح جو کوتاهی نموده و مدارس بیشتر از این که خواهان صلح باشند بیشتر خواهان جنگ و خشونت شده اند و برنامه ریزی درحالی که آموزش و پرورش قرن بیست ویکم باید بتدریس فرهنگ صلح برای دانش آموزان متمرکز نمایند .چرا که آموزش و پرورش عامل مهمی برای ایجاد صلح جهانی می باشد .لازم است اهداف آموزش وپرورش درراستای هدف های مربوط به آگاهی های صلح جویانه براساس دوست داشتن تغییر جهت بدهد .
تای (۲۰۰۳) درتحقیقی تحت عنوان جهانی شدن آموزش جهانی برای تربیت شهروندان جهان به اهمیت برنامه های درسی جهان نگر و این که آموزش جهانی درسراسر جهان وارد برنامه ریزی درسی شود تاکید نموده است او دراین تحقیق به بررسی چگونگی وضعیت آموزش جهانی درمدارس ابتدایی و دبیرستان ۵۲ کشور درمناطق مختلف جهان پرداخته است هدف این محقق این بود که گزارش این مطالعه بتواند به ارتقای گفتگو و تعامل دربین مشارکت کنندگان و ارتقای برنامه های آموزشی متنوع و متعدد دردنیا منجر شود.
نتایج این تحقیق نشان می دهد که با توجه به قضایای
مشترک جهانی عمده ترین موضوعات جهانی مورد تاکید
شامل:
محیط زیست توسعه ارتباطات بین فرهنگی ، صلح و حقوق
بشر ، جمعیت ، بهداشت (ایدز) و تبعیض نژادی می باشد.
فوجی کان (۲۰۰۳) نیز آموزش جهانی را آموزش درراستای مسائل جهانی مانند تغییرات محیط زیست و درگیرهای بین فرهنگی دانسته است همچنین به واردکردن مسائل جهانی دربرنامه درسی اشاره می کند تا بدین وسیله شهروندان توانایی پاسخ دادن به مسائل جهانی را داشته باشند درواقع هدف آموزش شهروند جهانی را آماده سازی دانش آموزان برای زندگی درجامعه درحال تغییر می داند .
تریولو(۱۹۹۸) درتحقیقی تحت عنوان آموزش برای شهروندی جهانی و دیدگاه های جهانی درتدریس اذعان می دارد که با وجود ارتباطات درجهان کنونی و پدیده های مشترک جهانی مانند نازک شدن لایه ازن ، فقط تعداد کمی از دانش آموزان خود را دردنیای به هم وابسته می بینند به همین جهت این پژوهش آگاه سازی معلمان از وجود یک دیدگاه جهانی در برنامه درسی و فهمیدن آن می باشد ولی هدف نهایی آن توانمند کردن دانش آموز می باشد تا بتواند دانش ، مهارت و ارزش ها و رفتارهای مطابق با شهروند جهانی کسب نمایند.
علاءالدین (۱۹۸۹) درمقاله ای با عنوان ” آموزش برای آگاهی جهانی ” به این موضوع پرداخته است که دل مشغولی نسبت به آموزش جهانی درمحتوای کتاب های درسی نمود می یابد و مفاهیمی چون صلح بین المللی اشتراک جهانی ،همکاری مشترک انسان ها و مطالعات مربوط به سازمان های بین المللی بهم پیوستگی مردم جهان و آگاهی درمورد فرهنگ و آداب و رسوم مردم دیگر را از مواردی برمی شمارد که باید درزمینه های مسائل جهانی مورد توجه قرارگیرد.
فصل سوم
روش اجرای تحقیق
۳-۱ مقدمه
برای هر تحقیق نیازمند مطالعه بوده که با توجه به انواع مختلف روش های تحقیق و با درنظرگرفتن هدف موضوع پژوهشی و دراین راستا از ابزار پرسشنامه که مناسب ترین ابزار سنجش دراین پژوهش می باشد که شامل طرح تحقیق روش پژوهش تا جامعه آماری ، حجم نمونه و شیوه و نحوه تجزیه و تحلیل داده ها انجام خواهد گرفت . مولفه های آموزش جهانی یکی از نمونه های نسبتاٌ موفق پیوند بین نظریه و عمل می باشد واین امری است که خلاء آن در برنامه های تربیتی نظام آموزش وپرورش جمهوری اسلامی ایران به خوبی مشهود است. از این رو مطالعه این مولفه هامی تواند برای دست اندرکاران امر تعلیم وتربیت حاوی نکات مفیدی باشد از جمله نقاط قوت این برنامه به دانش آموز محوربودن و تاکید بر فعالیت به عنوان روش اصلی آموزش اشاره کرد . مهمترین موانعی که در مورد اجرای این برنامه به چشم می خورد وجود برخی ناهمخوانی ها در مولفه های آموزش جهانی و اهداف و همچنین عدم پوشش برخی مفاهیم کلیدی در متن کتاب های مشخص شده درسی است. مهمترین موارد که در اجرای موفقیت آن برنامه باید مورد توجه قرارگیرد . اخذ موارد مثبت و تعدیل و یا حذف موارد ناهمخوان می باشد دراین راستا آموزش معلمان توجیه سیاستگذاران و معرفی بیشتر برنامه در بین متخصصان درجهت بومی کردن بسیار ضروری است.
۳-۲ روش تحقیق
این پژوهش از لحاظ هدف درزمره تحقیقات بنیادی قرار میگیرد از نظر نحوه گردآوری داده ها ، توصیفی و بر اساس روش تحقیق آمیخته (کمی وکیفی ) صورت می گیرد وبا توجه به سئوالات پژوهشی از روش های کمی و کیفی برای دستیابی به پاسخ سئوالات استفاده شده است در قسمت استخراج مولفه های آموزش جهانی از روش تحلیلی استفاده می شود.
روش تحقیق به صورت تحلیل محتوا می باشد . درتحلیل محتوا،تحقیق مشاهده ای و تحقیق تاریخی اسناد محسوب می شود وازنظر ماهیت ، پژوهش کمی است که از طریق آن محتوای کیفی منابع مورد بررسی طی دستکاری های آماری به داده های کمی تبدیل می شود با تقسیم اجزا به طبقات گوناگون فراوانی هرطبقه شمارش و درصد گیری می شود و در پایان آن درصد ها تحلیل می گردند . امروزه تحلیل محتوا به روش علمی تبدیل گردیده و نوید بخش به ثمر نشستن استنباط هایی شده است که اساساً از داده های کلامی نمادین و ارتباطاتی به عمل می آیند پس در تحلیل محتوا دو مسئله مطرح می باشد . رابطه بین دلیل و مدلول که همان بررسی معنا و مفهوم و جنبه شناختی می باشد . بررسی سبک وساخت یا جنبه زیباشناختی آن مدنظر می باشد .
تحلیل محتوا براساس کتابهای مطالعات اجتماعی ، و جغرافیا مورد تدریس درسال ۹۳-۹۲آموزش وپرورش در دوره اول متوسطه انجام خواهد شد .
۳-۳ جامعه آماری
فهرست کتابهـــای درسی که درسال تحصیلی ۹۳-۹۲ که به صورت متمرکزتوسط وزارت آموزش وپرورش در دوره اول متوسطه تدریس شده است .
۳-۴ حجم نمونه و روش نمونه گیری
روش نمونه گیری بصورت تحلیل محتوا بوده و جامعه آماری کتاب های درسی مطالعات اجتماعی و جغرافیا می باشد و نمونه گیری همدفمند بوده ، چون کل جامعه آماری نمونه آماری می باشد .
با توجه به هدف تحقیق و روش آن که عمدتاً کیفی است . بطور منطقی مجموعه کتبی مورد بررسی قرارگرفته است که توقع طرح مباحث مولفه های آموزش جهانی در آنها وجود دارد .
در راستای سئوالات تحقیق، یعنی محقق از قبل تصمیم می گیرد که به صورت آگاهانه نمونه هایی را انتخاب نماید که در راستای تحقیق باشد .
این کتاب ها شامل: مطالعات اجتماعی (اول متوسطه ) جغرافیا (اول متوسطه) می شوند .
دراین پژوهش واحد ارزیابی ، تحلیل محتوای کتابهای درسی اول متوسطه ( مطالعات اجتماعی ، ، جغرافیا) کشورمان با مولفه های آموزش جهانی می باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه افراد دست اندرکار برنامه ریزی درسی دروس مطالعات اجتماعی ، جغرافیا ونظارت و اجرای آن در وزارت آموزش وپرورش کشور درسال تحصیلی ۹۳-۹۲ می باشد . جامعه آماری چک لیست های تهیه شده ازطریق راهنمای معلم این دو کتاب می باشد.
۳-۵ روش نمونه گیری وافراد موردمطالعه
درقسمت بررسی مولفه های آموزش جهانی روش جمع آوری اطلاعات تهیه فیش برگ هایی بود که با توجه به تحلیل کیفی منابع موجود شامل مثال ها ، شواهد و مدارکی بود که در روابط با هریک ازاهداف این مولفه ها بیان شده است که مورد بررسی قرار می گیرد.
برای استخراج فراوانی ها، مولفه های مربوط به اهداف آموزش جهانی در کتاب های درسی دوره اول متوسطه ازجدول تحلیل محتوا استفاده شده است .

ردیف

نام مولفه آموزش جهانی

کتاب مطالعات اجتماعی

کتاب جغرافیا