پور و سعادت یار(۱۳۹۱) در مطالعه خود به تحلیل و بررسی نگرش ها و نیات مسؤلانه زیست محیطی با توجه به شهروند زیست محیطی پرداخته و اظهار نمودند، که نگرش های زیست محیطی یک عامل پیش بینی کننده قوی از رفتار مسئولانه زیست محیطی می باشندو مشخص گردید که رفتار مسئولانه زیست محیطی می تواند به حفاظت از محیط زیست کمک کند.
ضیاءپور و همکاران(۱۳۹۱) در مطالعه خود به تحلیل جامعه شناختی محیط زیست و رفتار افراد نسبت به آن در مناطق روستایی و شهری استان کرمانشاه پرداخته و دریافتند که رفتارهای مردم نسبت به محیط زیست مسئولانه است اما بین دانش زیست محیطی و رفتار نسبت به محیط زیست ارتباط معنی داری وجود ندارد. نتایج همچنین نشان داد که رفتارهای زیست محیطی در مناطق روستایی مسئولانه تر از مناطق شهری، در میان افراد مسن مسئولانه تر از افراد جوان، در میان متأهلان مسئولانه تر از مجردان و در میان زنان مسئولانه تر از مردان می باشد. یافته ها نشان می دهد که برای ترویج و توسعه رفتارهای مسؤولانه نسبت به محیط زیست در راستای حفاظت از محیط زیست، باید نحوه رفتار و روش زندگی انسان ها در طبیعت تغییر یابد. از این رو، تنظیم مجموعه رفتارهای زیست محیطی به عنوان راهنمای تعامل انسان با طبیعت و آموزش رفتارها در مناطق شهری و روستایی از ضرورت های انکار ناپذیر به ویژه در مناطق شهری و روستایی می باشد.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

عربان و همکاران(۱۳۹۲) در مطالعه خود بررسی پیش گویی کننده های فتار پیشگیری از مواجهه با آلودگی هوا در زنان باردار: یک مطالعه مبتنی بر الگوی فرا نظریه ای پرداخته و دریافتند که خودکارآمدی تنها سازه پیشگویی کننده اتخاذ رفتار پیشگیری از آلودگی هوا می باشد. یافته های این پژوهش می تواند به عنوان پایه ای برای مداخلات آموزشی در زمینه تغییر رفتار جهت کاهش مواجهه با آلودگی هوا در زنان باردار، مورد استفاده متخصصان امر سلامت قرار گیرد. همچنین اینکه بین سطح تحصیلات همسر با تغییر رفتار زنان ارتباط معناداری وجوددارد. به این دلیل که مردان در درک پیام های بهداشتی در خصوص آلودگی هوا نسبت به زنان حساستر هستند، چراکه وارتنبرگ در مطالعه خود نشان داد که در زمینه درک پیام های بهداشتی در خصوص آلودگی هوا تفاوت جنسیتی وجود دارد. همچنین همبستگی خطی معنادار و مثبت بین تغییر رفتار با خودکارآمدی و منافع و همبستگی معنادار منفی با موانع می باشد. بدین ترتیب با پیشرفت در مراحل تغیر رفتار، افراد به منافع تغییر آگاه­تر شده و موانع تغییر رفتار کاهش می­یابد.
ژاله رضایی و همکاران(۱۳۹۲) در مطالعه خود به بررسی اثرات تغییرات آب و هوا در سلامتی انسان­ها پرداختند و یافتند که این تحولات منجر به ظهور خطرات بزرگ زیست محیطی برای سلامتی انسان­ها شامل تخریب ازن، از دست رفتن تنوع زیستی، اختلال در سیستم­های تولید مواد غذایی و گسترش جهانی بیماری های عفونی و مسری از جمله سوء تغذیه، اسهال، افزایش آلرژی، بیماری­های قلبی عروقی و تنفسی، و بیماری های منتقله از راه آب بخصوص مارلایا شده است. سه دسته از خطرات ناشی از تغییرات اقلیمی شامل:
(الف): اثرات مستقیم شامل موج گرما، افزایش آلودگی هوا ، سیل، سونامی…؛
(ب): اثرات واسطه از طریق تغییرات مربوط به آب و هوا در سیستم های زیست محیطی مثل افزایش یا کاهش رشد بعضی گیاهان و یا جانوران مانند افزایش رشد مارلایا و یا مرجانها)؛
( ج): عواقب غیر مستقیم مثل فقر، مهاجرت ، درگیری ها و مشکلات روحی و روانی پس از بلایای طبیعی است.
با اینکه عامل اصلی افزایش دمای زمین کشورهای پیشرفته می باشند ولی عوارض مخرب آن بیشتر در جوامع در حال توسعه مشاهده می­ شود. بطور کلی برای کاهش افزایش دمای کره زمین عزم جهانی لازم است و همه کشورهای جهان از همه ابعاد برای مقابله عملی و کاهش عوارض ناشی از آن تلاش کنند.
اصغری و زینالی(۱۳۹۲) در تحقیق خود به بررسی “مطالعه توفان های گرد و غبار غرب ایران و اثرات زیست محیطی آن” پرداختند که نتایج آن نشان داد که در سال ۲۰۰۸ فراوانی توفان های گرد و غباری غرب ایران نسبت به سال ۲۰۰۰ دو برابرشده است. همچنین این تحقیق شاخص دمای روشنی را با وجود تعدادی معایب برای مطالعه گرد و غبار بر روی تصاویر مودیس مناسب معرفی کرد. منابع تغذیه گرد و غبار های وارده به منطقه مورد مطالعه شامل: بستر خشک تالاب ها، دریاچه های فصلی و زمین های لم یزرع و خشک عراق، سوریه و عربستان می باشند که آسیب های اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی فراوانی را بجا می گذارد.
بوچانی و فاضلی(۱۳۹۲) در مطالعه خود به بررسی ” چالش­هاى زیست محیطى و پیامدهاى ناشى از ریزگردها و پیامدهاى آن در غرب کشور ایران ” پرداختند، بررسی­هاى این مطالعه نشان می­دهد، تعداد کانون­هاى گرد و غبار در دو دهه گذشته در کشورهاى منشأ گرد و غبار ۵/۳ برابر شده است به تبع این شرایط در دوره ۱۳۵۲ روزه مورد بررسى عراق و عربستان و سوریه تقریبآ در استان ایلام به عنوان نمونه در غرب کشور مشخص شد، در ایستگاه دهلران ۳۳۸ روز با این پدیده روبه رو بوده­ایم و تقریباً هر سال تعداد و غلظت روزهاى همراه با گرد و غبار در همه ایستگا­ه­هاى مورد بررسى نسبت به سال قبل بیشتر شده است. همچنین روشن شده است در تحقق سیاست­هاى کلى نظام در مورد پیشگیرى و کاهش خطرات ناشى از سوانح طبیعى و حوادث غیرمترقبه تاکنون اقدام بایسته انجام نشده است.
خمان(۱۳۹۲) در مطالعه ای به بررسی” بررسی خسارت های ناشی از گرد و غبار در بخش کشاورزی(مطالعه موردی: استان خوزستان)” پرداخته و به این نتایج دست یافت که طوفان­های گرد و غباری اثرات منفی را بر سلامت، اقتصاد جامعه و محیط زیست داشته و منجر به خسارت های زیادی بر منابع انسانی، بخش های بهداشت، صنعت ،ترابری، نظامی و خصوصاً کشاورزی می­ شود. با توجه به اینکه ایران یکی از کانون­های متأثر از ریز گردهاست و خسارات زیست محیطی و انسانی ناشی از این پدیده هر ساله گریبان گیر کشور ما می شود، باید به موضوع افزایش ریزگردها توجه خاصی مبذول گردد. زیرا وقوع این پدیده در چند سال اخیر در برخی استان­ها، علاوه بر اثرات اجتماعی و سلامت جامعه بر روی تولیدات بخش کشاورزی نیز تأثیر گذاربوده به نحوی که برآوردها نشان می‌دهد موجب ایجاد خسارتی در حدود هفت الی ۱۷ میلیون تن در سال ۸۸ به تولیدات زراعی و باغی گردیده است. در سال زراعی ۹۰ ـ ۸۹ به محصولات کشاورزی استان خوزستان شامل گندم آبی، گندم دیم، جو آبی، جو دیم، کلزا آبی و کلزا دیم بیش از ۱۸۸۲میلیارد ریال خسارت وارد شد و ۴۶۸ هزار و ۴۱۶ تن محصول کشاورزی از بین رفت. با وقوع خشکسالی و ایجاد طوفان های گرد و غبار و محدودیت کشت در ۳۸ هزار هکتار از اراضی حوزه رودخانه کرخه در تابستان ۹۱، ۲ هزار میلیارد ریال به کشاورزی این حوزه خسارت وارد شد که این مسئله ارتزاق ۷۰ هزار نفر از کشاورزان را تحت تأثیر قرار داده و تعدادی از کشاورزان نیز از روستاها مهاجرت کرده ­اند.
کمالی فرد و مختاری گرگانی (۱۳۸۴) در تحقیق خود به بررسی” آلودگی هوا و بیماریهای ریوی و قلبی و عصبی”پرداختند و نتایج نشان داد که آلوده کننده های هوا که موجب آلودگی هوا می شوند عبارتند از: ازن و دی اکسید نیتروژن، دی اکسید گوگرد، ذرات گردوغبار، سرب و منوکسید کربن تمامی آلوده کننده های هوا به جز سرب و منوکسید کربن بر روی دستگاه تنفسی اثر گذاشته و موجب افزایش علائم ریوی و افزایش علائم بیماری ریوی در بیماران و یا دیگر اثرات مضر بر سلامت می شوند. سرب و منوکسیدکربن گر چه بر فعالیت دستگاه تنفسی اثر آشکاری نمی­گذارند ولی بر دیگر اعضای بدن اثرات زیان آوری دارند: سرب موجب اختلال عصبی رفتاری Neurobehaviourial در کودکان می شود، همچنین سرب موجب افزایش فشار خون در افراد بالغ می گردد. منوکسید کربن هم بر دستگاه قلبی عروقی اثر گذاشته و موجب افزایش مرگ و میر بیماران قلبی عروقی می گردد.
رامین عزتی و فاطمه شهبازی(۱۳۹۲) در تحقیق خود به بررسی” اثرات پدیده گرد و غبار بر استان خوزستان”پرداختند و نتایج نشان داد که وقوع گردوغبار در چند سال اخیر در برخی استانها باعث بروز مشکلاتی در بخش های مختلف از جمله کشاورزی، دامداری، سلامت جامعه و غیره شده است.
سپهری اهرمی و همکاران(۱۳۹۲) در تحقیق خود به بررسی” اثرات تغییر اقلیم بر سلامتی(مطالعه موردی گردوغبار در بوشهر)” پرداختند و نتایج نشان داد که گرد و غبار ها ذرات خاک معلق در فضای سطح زمین است که در نوع حاد آن کاهش شدید دید افقی، لغو پروازها و از همه مهمتر سلامتی انسان ها را به خطر می اندازد و بیماری های تنفسی را تشدید می کند. در این پژوهش فراوانی وقوع پدیده گرد و غبار در بوشهر به استناد داده های ایستگاه فرودگاهی بوشهر برای دوره آماری ۸ ساله (۱۳۹۱-۱۳۸۴) و الگوی گردشی تر از ۵۰۰ هکتوپاسکال و سطح زمین از پایگاه داده های اقلیمی سازمان هواشناسی و وبگاه اداره کل هواشناسی استان بوشهر در محیط نرم افزار آماری Excel مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. بررسی نشان داد که بیشترین روزهای گرد و غباری در سال های ۱۳۸۸ و ۱۳۸۹ به ترتیب با ۹۶ و ۸۹ و ماه­های تیر و خرداد به ترتیب با ۸۹ و ۶۵ روز دارای بیشترین تعداد روزهای گرد و غباری بوده است. کمترین تعداد روزهای گرد و غباری مربوط به سال ۱۳۸۵ با ۲۴ روز می باشد وکمترین تعداد روزهای گرد و غباری مربوط به ماه های آبان و آذر به ترتیب با ۶ و ۳ روز می باشد.
دهقان بنادکی و همکاران(۱۳۹۲)در تحقیق خود به بررسی” ارزیابی اثرات اجتماعی ، اقتصادی گرد و غبار بر زندگی مردم”پرداختند و نتایج نشان داد که با وجود مشکلاتی که گردوغبار بر سلامتی، کارهای روزمره، مهاجرت و حتی مسائل اقتصادی مردم دارد اما بیش­تر مردم بر جنبه­ های مثبت کویر از قبیل جذب توریست و گردشگری، اشاره کرده و با این نگرش که کویر باعث پیدایش فقر در منطقه می­ شود، مخالف هستند. در مورد کنترل بیابان حتی خود مردم هم حاضر به کمک مالی به دولت برای کنترل کویر و بیابان­ها هستند به شرطی که دولت برنامه ی مشخصی را برای کنترل کویر داشته باشد. اما بعضی دیگر به دلیل موفق نبودن دولت در امر کنترل گردوغبار، حاضر به مشارکت و کمک مالی در امر کنترل گرد و غبار نیستند. در کل مردم، کویر را یک معضل نمی دانند بلکه موهبتی می دانند که باید از طریق راهکارهای اساسی اثرات منفی آن را کنترل کرد.
تردست و حیدری(۱۳۹۳)، در تحقیق خود به بررسی” ارزیابی چالش های زیست محیطی در راستای توسعه پایدار شهری (مطالعه موردی شهر ایلام)” پرداختند و نتایج نشان داد که براساس تجزیه و تحلیل نهایی کمبود فضای سبز در منطقه وضعیت نامناسب دفع فاضلاب­های شهری و عدم رعایت اصول بهداشتی و گردوغبار و طوفان­های مداوم که اکثرا منشا خارجی دارند و..، ازجمله چالش­های زیست محیطی شهر ایلام می باشند
گوهردوست و همکاران(۱۳۹۰) در تحقیق خود به بررسی” آلودگی هوای ناشی از طوفان­های گرد و خاک در استان خوزستان” پرداختند و نتایج نشان داد که آلودگی­های خوزستان در چند سال اخیر مشکلاتی را برای این استان بوجود آورده است. در مجموع ۶۶۴۰ روز همراه با پدیده گردوغبار تحت عنوان گردوغبار فرامحلی در استان خوزستان طی دوره آماری ۱۹۹۶- ۲۰۰۹ مشاهده شده که منشأ آنها خارج از منطقه مورد مطالعه بوده­ است نمودار فراوانی روزهای دارای پدیده گردوغبار دراین دوره ترسیم گردید، توزیع فضایی میانگین سالیانه روزهای گردوغباری و خطوط هم گردوغبار میانگین سالیانه در محدوده استان خوزستان با بهره گرفتن از نرم افزار GIS ترسیم شد، بررسی سالانه تعداد روزهای همراه با پدیده گردوغبار فرامحلی در کلیه ایستگاه ها نشان می­دهد که به لحاظ تعداد روزهای گردوغبار سال ۲۰۰۸ با ۱۰۳۵ روز بیشترین و سال ۱۹۹۸ با ۱۲۵ روز کمترین تعداد را دارا بوده اند.
ابراهیمی اردکانی و محمدی روزبهانی (۱۳۹۲)، در تحقیق خود به بررسی” بررسی اثرات ریزدگردها بر سیمای محیط زیست استان خوزستان”پرداختند و نتایج نشان داد که یکی از مهمترین بحران­های زیست محیطی در مناطق خشک و نیمه خشک پدیده مخرب بیابان زایی و فرسایش بادی می­باشد که وقوع طوفان­های گردوغبار و حرکت ریزگردها از پیامدهای آن محسوب می­ شود. گردوغبار و طوفان های کشورهای همسایه اثرات زیان بار زیادی را برای کشورمان به ویژه شهرهای مرزی داشته است. این پدیده تنها به اراضی کشاورزی و مناطق صنعتی صدمه نمی زند، بلکه با مختل نمودن زندگی عادی شهروندان، تبدیل به یک تهدید جدی زیست محیطی شده است به طوری که در برخی از روزهای سال زندگی روزمره مردم استان هایی مثل خوزستان، ایلام و کرمانشاه به طور کامل مختل شده است. علت بروز این بحران عوامل و دلایل طبیعی مثل خشکسالی و تغییر شرایط اقلیمی و یا عوامل انسانی مانند بهره برداری ناپایدار از منابع ارضی و مدیریت نادرست منابع آب، خاک و پوشش های گیاهی است که پدیده فرسایش خاک را تشدید کرده است.
بهاروندی(۱۳۹۱)، در تحقیق خود به بررسی” بررسی اثرات ریزگردها بر محیط زیست شهر”پرداختند و نتایج نشان داد که چند سالی است که کشور ما با پدیده ای بنام ریزگردها در فصول مختلف سال علی الخصوص فصل گرم مواجه شده که اثرات بسیار مخربی را برای ساکنان شهرها و روستاها به همراه آورده که این مسئله آثار زیانباری بر اکثر اکوسیستم ها بجا می­ گذارد. مطالعات صورت گرفته، طوفان ریزگردها را به دو گروه کلی محیطی و انسانی تقسیم می کنند که در این مطالعه اثرات مختلف پدیده گرد و غبار را بر روی انسان­های ساکن در شهر و محیط اطراف آنها مورد ارزیابی قرار داده و مشاهده شد که ذرات گردوغبار روی سلامت جسمی، روحی و روانی شهروندان محیط اطراف آنها را نیز آلوده کرده و در کل شهر را فلج می­سازد، بر اساس مطالعات سازمان بهداشت جهانی افزایش ۱۱ میکروگرم در مترمکعب در میانگین سالانه ذرات معلق در هوا یک درصد میزان مرگ و میر را افزایش می دهد. همچنین با توجه به اینکه محیط زیست شهری محصول برخورد و تلقیق سه بعد محیط طبیعی، محیط انسان ساخت و محیط اقتصادی و اجتماعی است و توجه واحد به هریک از این ابعاد، بدون توجه به دو بعد دیگر، به ناپایداری محیط شهری می انجامد، بنابراین چنانچه چاره­ای برای مشکل ریزگردها پیدا نشود از هم گسیختگی شهرهایی که در معرض این پدیده هستند دور از انتظار نخواهد بود.
شهمیری و عین قلایی(۱۳۹۰)، در تحقیق خود به ” بررسی اثرات زیست محیطی ذرات معلق و گرد و غبار موجود در هوا و شاخص کیفیت هوا ( AOI)پرداختند و نتایج نشان داد که” ذرات معلق به عنوان شاخه ای از مواد آلاینده دارای تنوع و پیچیدگی بسیار زیادی هستند. نتایج پژوهش­های جدید در طی چند سال اخیر نشان می دهد که نه تنها از میزان آلودگی­ها محیط زیست کاسته نشده بلکه روز به روز بر میزان آنها نیز افزوده می­ شود که ذرات معلق نیز نه تنها از این موضوع مستثنی نبوده، بلکه به تنوع شاخه­ های مختلف آن نیز پرداخته شده است. استنشاق هوای آلوده به ذرات معلق و گردوغبار توسط انسان باعث نفوذ این هوا آلوده به کیسه های هوایی شده، که در اثر آن عوارضی چون بی نظمی ضربان قلب و کاهش میزان انعطاف پذیری قلب و مشکلات تنفسی، سردردهای شدید و مزمن، حساسیت­های شدید، ضعف در بینایی و بیماری های پوستی را پدید می آید. بر اساس بررسی بعمل آمده مشخص گردید که میزان غلظت ذرات گردو غبار و سایرآلاینده ها در هوا طی سال­های اخیر در استان­های مختلف متفاوت بوده است. مثلاً دراستان خوزستان از سال ۱۳۸۰ به بعد با پدیده گردوغبار به شکل جدی مواجه بوده است. موضوع این بگونه­ای بوده است که در سال ۱۳۸۶، حدود ۳۱ نوبت پدیده فوق در این استان رخ داده است.
کرمشاهی و همکاران(۱۳۹۲)، در تحقیق خود به ” بررسی اثرات زیست محیطی گردوغبار اهمیت، پیامدها و راهکارها” پرداختند و نتایج نشان داد که منطق خشک بیش از ۴۰درصد از سطح زمین را اشغال کرده ­اند محل سکونت حدود یک میلیارد انسان می­باشند، مشاهدات مزرعه­ای نشان می­دهد که در اثر اختلال در تبادلات گازی و جذب نور یک نوع توقف رشد در گیاهان زراعی شبیه کوتولگی بوجود می ­آید که باعث کاهش ماده خشک محصول و پایین آمدن قدرت دفاعی در برابر آفات و بیماری­ها می­ شود. گردوغبار باعث افزایش ذوب سریع برف و کاهش تداوم پوشش برف کاهش دبی پایه و باعث افزیاش خشکسالی می­ شود، سازمان جهانی بهداشت WHO براورد نموه است که سالیانه ۵۰۰۰۰۰ نفر بر اثر مواجهه با ذرات معلق موجود در هوای آزاد دچار مرگ زودرس و همچنین ریزگردها باعث تخریب تأسیسات اصطکاک و سایش دستگاه­ها و افزایش هزینه های جاری کارخانجات می شوند.
جلیلیان و همکاران(۱۳۹۱)، در تحقیق خود به بررسی” بررسی اثرات زیست محیطی گردوغبار با ارائه راهکارهایی برای مقابله با این پیامد موردکاوی شهراهواز” پرداختند و نتایج نشان داد که آلودگی هوا به عنوان یکی از معضلات جهانی بشری درقالب گرمایش جهانی باران­های اسیدی و تغییر اقلیم حیات کلی زمین را به خطر انداخته است، در قالب محلی و منطقه­ای نیز اینورژن و طوفان­های گردوغبار مجامع محلی و انسان ها را تحت تأثیر قرار می­دهد شناخت ماهیت منشأ و اثرات طوفان­های گردوغباری درتعیین روش­های کنترل آن نقش بسزایی دارد. خشک شدن مرداب­ها و تالاب­های جنوب­غربی کشور ایران و جنوب شرقی کشور عراق کاهش شدید پوشش گیاهی تخریب خاک­های سطحی منطقه با ماشین آلات سنگین نظامی قطع اکثر درختان خصوصا نخیلات منطقه دردوره جنگ تحمیلی دوره گرمای بسیار طولانی و نبود ارتفاعات طبیعی در مناطق فوق از عوامل مهم در ایجاد پدیده گردوغبار در اهواز می­باشد.
رضایی بنفشه و همکاران(۱۳۹۲)، در تحقیق خود به بررسی” بررسی اثرات طوفان­های گردوغبار بر زندگی بشر و محیط زیست” پرداختند و نتایج نشان داد که گردوغبار یکی از مهمترین پدیده ­های مخرب اقلیمی است که سالانه خسارات فراوانی را به سلامتی بشر، محیط زیست، ساختمان ها، جاده ها و هوای شهرها وارد می نماید. در ایران نیز به دلیل دارا بودن سهم ۲۳ درصدی از طوفان های گردوغبار جهان و انتقال گردغبار از کشورهای عراق و عربستان به ایران مطاله آن ضروری می باشد. تخریب شدید زمین به طور میانگین در مناطق خشک جهان اتفاق می افتد. طوفان های گردوغبار نشان می دهد که فرسایش بادی در جهان رو به افزایش است، تغییراتی که توسط انسان ایجاد شده است از مهمترین عوامل نگران کننده در افزایش طوفان ها در برخی از مناطق است. وقوع فرسایش بادی در یک مکان تابعی از عوامل آب و هوایی در ارتباط با خاک و زمین، و مدیریت آن بر روی ساختار خاک، پوشش گیاهی و کشت است. اقدامات برای مبارزه با طوفان­های گردوغبار شامل کاهش تأثیر سرعت باد از طریق استفاده از کاهنده­های باد شدید یا کمربند سبز ایمنی؛ حفاظت از ذرات خاک سست از طریق استفاده از باقی­مانده­های محصول و یا ورق های پلاستیکی و یا چسب­های شیمیایی؛ و افزایش انسجام ذرات خاک به وسیله عملیات شخم مکانیکی و یا خاک مالچ می باشد.
زلقی(۱۳۹۰)، در تحقیق خود به بررسی” بررسی اثرات گردوغبار بر انسان و محیط زیست در استان خوزستان” پرداختند و نتایج نشان داد که استان خوزستان به لحاظ تعداد روزهای گردوغبار سال ۱۳۸۷ با ۱۰۳۵ روز بیشترین و سال ۱۳۷۷ با ۱۲۵ روز کمترین تعداد را دارا بوده اند. میانگین تعداد روزهای گردوغبار در استان خوزستان ۴۴ روز است. در این راستا تعداد ۵۰ نمونه در اندازه­ های مختلف ذرات گردوغبار (TSP , PMO ، PM2/5 ) جهت آنالیزهای (SEM ، XRD ، XRF و ICP-MS) به منظور تعیین خصوصیات کانی شناسی و مورفولوژیکی، غلظت عناصر اصلی و کمیاب و مطالعات ایزوتوپی توسط متخصصین سازمان محیط زیست استان خوزستان برداشت گردید. نتایج حاصل از آنالیزهای XRD نشان داد که بیشترین ترکیب شناسایی شده در این ذرات ترکیب کلسیت است و بعد از آن کوارتزاست. مطالعات SEM نشان داد که اشکال کروی، نامنظم و منشوری مهمترین اشکال تشکیل دهنده ذرات گردوغبار خوزستان می­باشند. اندازه متوسط این ذرات بین ۲ تا ۴۴ میکرومتر می­باشند. گردوغبار پیامدهایی بر محیط زیست دارد که از آن جمله می­توان به اثر باز تابشی، چرخه زمین، زیست، شیمیایی، کشند قرمز، پدیده گل خانه­ایی اشاره کرد. اخیرا تاثیر گردوغبار بر سلامتی انسان موضوع بسیار جدی و قابل توجه در مباحث مختلف به خصوص زمین شناسی، پزشکی و محیط زیست شده است. شیوع سالانه بیماری مننژیت در منطقه ساحل در آفریقا و شیوع کوکسی دیوید^[۹۹] و میکوسیس^[۱۰۰] (نوعی بیماری پوستی) و نیز ایجاد اختلالات کروموزومی را باعث می­ شود. از جمله رایج ترین بیماری چشمی در بین شهروندان خوزستانی ناخنک چشم می­باشد. مطالعات صورت گرفته بر روی ذرات گردوغبار استان خوزستان نشان داد که فلزات سمی و سنگینی مثل نقره با غلظت ppm ۲۴۸ ، جیوه با غلظت ppb ۶/۵۴ ، نیکل با غلظت ppm ۳۷۳۸ ، واندیوم با غلظت ppm ۸/۲۳۳ ، آرسنیک با غلظت ppm ۵/۴۶ و روی با غلظت ppm ۶/۶۷۳ بیشترین مقدار را داشته اند که با این وجود سلامت بسیاری از شهروندان در معرض خطر جدی است.
چنگیزی و همکاران(۱۳۸۹)، در تحقیق خود به بررسی” بررسی ارتباط محیط زیست با کیفیت بهداشت خانواده در شهرهای اهواز و بابلسر (مرداد ۱۳۸۹)” پرداختند و نتایج نشان داد که در جهان امروز یکی از علل اصلی آلودگی محیط زیست، ناآگاهی مردم نسبت به مسائل زیست محیطی می­باشد، به خصوص در کشور ما، که کشوری در حال صنعتی شدن است. آنچه حائز اهمیت است نحوه برخورد با این مشکل و رفع آن است. همچنین نتایج نشان داد که بیش از ۹۰ % مردم در بابلسر و اهواز، از وضعیت روحی و روانی خود و خانواده خود راضی هستند. در رابطه با اثر محیط زیست بر سلامت انسان ۱۰۰ % افراد جامعه آماری در بابلسر تاثیر محیط را تایید کردند این در حالی است که ۱۰ % افراد جامعه آماری اهواز، محیط زیست را بر سلامت انسان تاثیر گذار نمی دانند. در رابطه با رفع مشکلات مربوط به محیط زیست، در اهواز ۲۲ % و در بابلسر ۵۲ % از افراد جامعه آماری، فعالیت موثر داشته اند. ۷۲ % از افراد جامعه آماری در بابلسر و ۵۶ % از جامعه آماری اهواز جهت کاهش آلودگی هوا از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده می کنند. جالب ترین آمار مربوط به سوال ۱۴ می باشد، ۹۸ % از افراد جامعه آماری در اهواز وضعیت محیط زیست را در سلا مت خانواده خود موثر می دانند اما در بابلسر فقط ۲۰ % بر این تاثییر واقف هستند؛ می توان گفت دلیل اصلی پاسخ مردم اهواز پدیده گردوغبار بوده است، این مسئله را مردم بابلسر هرگز تجربه نکرده اند. در جامعه آماری اهواز ۹۲ % و در بابلسر ۸۰ % از اقدامات مسئولین شهر خود ناراضی هستند. ۱۶ % در جامعه آماری اهواز و ۲۲ %در جامعه آماری بابلسر هزینه سالم سازی محیط زیست خارج از منزل را بر عهده خود می دانند. در جامعه آماری اهواز و بابلسر فقط ۴۰ % از تبلیغات انجام شده در زمینه های زیست محیطی رضایت داشته اند. در هر دو جامعه آماری ۶۰ % از افراد محیط زیست خود را مناسب نمی دانند و آن را مستلزم تغییر می دانند.
خانجانی و همکاران(۱۳۹۰)در تحقیق خود به بررسی” بررسی ارتباط میان آلودگی هوای و مرگ در اثر بیماری-های تنفسی درکرمان” پرداختند و نتایج نشان داد که آلودگی هوا یکی از مشکلات شهرهای بزرگ جهان است و سلامتی ساکنین این شهر را تهدید می کند، از اثرات احتمالی آلاینده­های هوا بر سلامت بشر افزایش بروز و علایم بیماری­های تنفسی است. نتایج نشان داد که بین مواجهه با گردوغبار و کل مرگ و میر تنفسی ارتباط احتمالی p=0.058 و بین مواجهه با گردوغبار و مرگ و میر تنفسی مردان ارتباط معنی دار p=0.021 وجود دارد بین مرگ و میر کلی و افزایش مونوکسید کربن هوا هم ارتباط معنی داری وجود داشت.
کریمی احمداباد و همکاران(۱۳۸۹)، در تحقیق خود به بررسی” بررسی اقلیمی- مرفولوژیکی طوفان گردوغبار تیرماه ۱۳۸۸ بر روی ایران” پرداختند و نتایج نشان داد که گرچه طوفان گردوغباریکی از نمودهای اقلیمی منطقه خاورمیانه می­باشد، ولی افزایش فراوانی وقوع این پدیده و تأثیر مستقیم و غیرمستقیم آن در بخش­های سلامت اقتصاد و غیره باعث توجه ویژه به این پدیده در سالیان اخیر شده است، نتایج این پژوهش نشان می­دهد که در روزهای ۱۰ و ۱۱ تیرماه تشکیل یک کم فشار در شمال شرق عراق و جنوب شرق سوریه ایجاد گردش چرخنده ای نموده و بادهایی با سرعت ۱۰ متر بر ثانیه در سطح زمین شکل گرفته با توجه به اینکه منطق فاقد پوشش گیاهی است و خاک نیز در دوره شکل گیری طوفان خشک و فاقد رطوبت بوده است.
شاکریان و همکاران(۱۳۸۹)در تحقیق خود به بررسی” تاثیر گردوغبار و ریزگردها و الودگی ناشی از انها بر سلامت انسان” پرداختند و نتایج نشان داد که بیابان زایی و تغییر اقلیم مهمترین چالش زیست محیطی مناطق خشک جهان هستند که عوارض ناشی از آنها از جمله الودگی هوا مردم همه جهان را تحت تاثیر قرار می­دهد. آلودگی هوا اگرچه برای همه افراد و در همه سنین پدیده­ای مضر و بیماری زا است اما طیف وسیعی از افراد از جمله سالمندان، خانم­های باردار، کودکان و افراد بیمار آسیب پذیری بیشتری نسبت به آن دارند. بیشتر آسیب­های ناشی از آلودگی هوا مربوط به سیستم تنفسی و ریه ها، سیستم ایمنی، قلب و همچنین سیستم بینایی افراد می شود در بررسی مواد و ذرات آلوده کننده هوا گردوغبار و ریزگردها بخش مهمی را به خود اختصاص می­ دهند در این تحقیق سعی شده تا پس از آشنایی با این مواد و چگونگی بوجود آمد نشان نحوه عملکرد آن­ها بیماری­های حاصل از آنها و همچنین راه­های پیشگیری از ایجاد این ­آلاینده های مضر تا حدودی تشریح شود.
جعفرزاده و همکاران(۱۳۹۱)، در تحقیق خود به بررسی” بررسی الگو، ساز و کار تشکیل و اثرات ریزگرد” پرداختند و نتایج نشان داد که چکیده ریزگردها اثرات مضری بر سلامت، اقتصاد جامعه و تغییر اقلیم دارند. شناخت ماهیت، منشاء و اثرات ریزگردها در تعیین روش­های کنترل آن نقش بسزایی دارد. ذرات تولید کننده ریزگرد تا ارتقاع شش کیلومتر و بیشتر صعود و تا مسافت ۲۰۰۰۰ کیلومتر انتقال یافته، و دید افقی را به ۱۰ متر و در بعضی موارد صفر کاهش می­ دهند. غبار اتمسفری مانع از نفوذ نور خورشید و کاهش تولیدات کشاورزی گردیده و منجر به افزایش بیماری­های از جمله مننژیت و تب دره و اسم و بیماری­های ویروسی، صدمه به DNA سلول­های پوست و ریه می­گردد. به ازای افزایش هر ۱۰ میکروگرم در متر مکعب درغلظت ذرات معلق کوچکتر از ۱۰ میکرون در زمان پدیده گردوغبار، میزان مرگ و میر، بین ۵/۰ الی ۱ درصد افزایش می یابد.
امینی سعد و همکاران(۱۳۹۱)، در تحقیق خود به بررسی” بررسی پدیده گرد و غبار و ریزگردها و ارائه راهکارهای کنترل آن” پرداختند و نتایج نشان داد که گردوغبار یکی از پدیده های جوی است که آثار و پیامدهای زیست محیطی نامطلوبی بر جای می­ گذارد طوفان­های گردوغباری اثرات مضری بر سلامت و اقتصاد جامعه و تغییر اقلیم دارند شناخت ماهیت منشا و اثرات طوفان­های گردوغباری در تعیین روش­های کنترل آن نقش بسزایی دارد پدیده گردوغبار اثرات چشم گیری نیز بر بیابان زایی دارد شایان ذکر است که شهرهای جنوبی کشور بدلیل نزدیکی به کشورهای سوریه و عراق و متأثر شدن از طوفان­های گردوغباری این کشورها با بیشترین احتمال آلودگی روبرو هستند.
محمدپور و خسروی(۱۳۹۲)، در تحقیق خود به بررسی” بررسی پیامدهای سیاسی- امنیتی طوفان­های گرد و غبار در ایران و ارائه راهکارهای مناسب” پرداختند و نتایج نشان داد که در دهه گذشته نگرانی­های زیادی در مورد بسیاری از پیامدهای زیست محیطی جهان ابراز شده است. بارها با ترس و بیم ازخطراتی چون گرم شدن آب و هوای جهان و خسارت­های وارده بر لایه ازن و محیط زیست ناشی از آلودگی­های خاص تولید و مصرف به میان آمده است و سایر زیان­های وارده به محیط زیست را به خود جلب نموده است یکی ازمهمترین مخاطرات طبیعی که امروزه ذهن بسیاری ازمسئولان و مردم را به خود جلب نموده و موجب ایجاد نگرانی­های زیادی شده است پدیده گردوغبار است گردوغبار یکی از بلایای جوی و اقلیمی است که وقوع آن باعث واردشدن خساراتی در زمینه زیست محیطی، گردشگری، کشاورزی و بروز یا تشدید بیماری­های تنفسی و قلبی و غیره شده و به مثابه تهدیدی برای امنیت زیست محیطی و ملی تلقی می­ شود. پدیده­ای که پیامدهای ناگواری همچون اعتقاد به ناکارامدی دستگاه­های اجرایی مهاجرت گسترده نارضایتی مردم از دولت اعتراضات مردمی تشدید پدیده فقر و…، را به دنبال داشته که در نهایت منجربه اختلال درامنیت ملی خواهد شد.
ابراهیم زاده و همکاران(۱۳۹۰)، در تحقیق خود به بررسی” بررسی تأثیر طوفان­های گردوغبار بر پذیرش اورژانس بیمارهای قلبی و تنفسی در شهرسنندج ” پرداختند و نتایج نشان داد که در سال­های اخیر آلودگی هوای ناشی از طوفان­های گردوغبار مشکل جدی در شهر سنندج به شمار می آید.
جعفرزاده حقیقی فرد و همکاران(۱۳۹۲)، در تحقیق خود به بررسی” بررسی خسارات بهداشتی و اقتصادی ناشی از گردوغبار با توجه به سطوح مختلف تحصیلات در رانندگان شهر اهواز” پرداختند و یافته­های پژوهش حاکی از آن بود که میانگین مشکلات بهداشتی درمانی با توجه به سطح تحصیلات زیر دیپلم ۶/۱۷، دیپلم ۸/۲۰، فوق دیپلم ۹/۲۶ ، لیسانس ۳/۲۷ است. با افزایش سطح تحصیلات، رانندگان نظرات دقیق­تر و سخت گیرانه­تری ابراز می­نمودند و مشخص گردید که رانندگان تحصیل کرده، در زمان بروز پدیده گرد و غبار، اهمیت بیشتری به کاهش عوارض گرد و غبار داده و نسبت به تنظیم و انجام معاینه فنی خودرو اقدام می نمایند. همچنین، شناخت و آگاهی بیشتری در مورد عوارض گرد و غبار در بین رانندگان با تحصیلات بالاتر سبب تعداد مراجعات بیشتری به مراکز درمانی خواهد داشت و این به نوبه خود هزینه های درمانی را نیز بالا می برد.
ایرانپور(۱۳۹۳)، در تحقیق خود به بررسی” بررسی خسارت های ناشی از پدیده گردوغبار در بخش کشاورزی در استان­های آسیب پذیر” پرداخت و نتایج نشان داد که گردوغبار یکی از پدیده ­های جوی است که آثار و پیامدهای زیست محیطی نامطلوبی برجای می­ گذارد. به دلیل موقعیت جغرافیایی ایران در کمربند خشک و نیمه خشک جهان، این کشور مکرراً در معرض سیستم­های گردوغبار محلی و همدید قرار می گیرد. غرب ایران نیز با توجه به نزدیکی به بیابان­های کشورهای مجاور در معرض سیستم­های گردوغباری متعددی می­باشد. طوفان­های گردوغبار اثرات منفی را بر سلامت، اقتصاد جامعه و محیط زیست داشته و منجر به خسارت های زیادی بر منابع انسانی، بخش های بهداشت، صنعت، ترابری، نظامی و خصوصاً کشاورزی می شود. با توجه به اینکه ایران یکی از کانون های متأثر از ریز گرده­هاست و خسارات زیست محیطی و انسانی ناشی از این پدیده هر ساله گریبان گیر کشور ما می شود، باید به موضوع افزایش ریزگردها توجه خاصی مبذول گردد. زیرا وقوع این پدیده در چند سال اخیر در برخی استان­ها، علاوه بر اثرات اجتماعی و سلامت جامعه بر روی تولیدات بخش کشاورزی نیز تأثیر گذار بوده به نحوی که برآوردها نشان می­دهد موجب ایجاد خسارتی در حدود ۷ الی ۱۷ میلیون تن در سال ۸۸ به تولیدات زراعی و باغی گردیده است. در این راستا شناخت ماهیت، منشاء و اثرات طوفانهای گردوغباری در تعیین روش­های کنترل و اتخاذ تدابیر پیش گیرانه مؤثر واقع می شود.
۲-۸-۲- پژوهش های خارجی
سبزمکان و همکاران(۲۰۱۳)، در تحقیق خود به بررسی” تجزیه و تحلیل مفهوم کیفی عوامل منجر به ابتلا بیماری های قلبی و عروقی: از طریق عوامل رفتاری” پرداختند و نتایج نشان داد که استرس، خوردن غذای ناسالم، و عدم فعالیت فیزیکی خطر ابتلا برای بیماری عروقی و قلبی را افزایش می دهد. و بسیاری از بیماران مهمترین عامل برای ایجاد بیماری خود را استرس می­دانند. در این تحقیق از بین عوامل دانش، نگرش، حساسیت، شدت، منافع، موانع، و خودکارآمدی، عوامل موانع درک شده و خودکارآمدی دارای همبستگی معناداری بیشتری بودند.
شیروانی و همکاران(۲۰۱۱) در تحقیق خود به بررسی” تأثیر برنامه ­های آموزشی طراحی شده بهداشت بر دانش، نگرش، عملکرد و میزان آلودگی های سر در دانش آموزان دختر دبستان در شهرستان چابهار” پرداختند و یافته­ ها نشان داد که تفاوت معنی­داری در دانش، نگرش و عملکرد دانش ­آموزان وجود دارد. همچنین رابطه معنی­داری بین عفونت و متغیرهای مانند سطح تحصیلات پدر، تعداد اتاق خواب، تعداد افراد در هر اتاق، وجود آب مداوم در خانه، نوع مو، سابقه عفونت در دانش آموزان و موارد آلوده در خانواده مشاهده شد. برنامه آموزش بهداشت اثر مثبتی بر کاهش آلودگی­های سر در دانش ­آموزان داشت. بنابراین، انجام و ارزیابی برنامه ­های آموزشی برای دانش آموزان و والدین آنها پیشنهاد می­ شود.
هزاوه و همکاران(۲۰۱۱) در تحقیق خود به بررسی” بررسی رفتار مادران در مورد پیشگیری از تشنج ناشی از تب در کودکان در شهرستان اراک: استفاده از مدل اعتقاد بهداشتی ” پرداختند و نتایج نشان داد که میزان موانع درک شده تفاوت آماری معنی­داری را نشان داد. همچنین حساسیت درک ­شده در مادران با سواد کم و عملکرد ضعیف نیز پایین تر از دیگران با توجه به اینکه اگاهی و شدت درک شده و منافع درک شده در میان بیشتر مادران ضعیف بوده است، بنابراین، یک برنامه آموزشی دقیق بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی برای سلامت کودکان توصیه می­ شود.
علیدوستی و همکاران(۲۰۱۰) در تحقیق خود به بررسی ” رفتارهای پیشگیری از آنفلوانزای A میان دانش آموزان دبیرستانی بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی در شهرکرد” پرداختند و دریافتند که دانش، شدت درک شده و موانع درک شده در سطح متوسطی در میان دانش آموزان قرار داشت. بالاترین نمرات مربوط به حساسیت درک شده (۷۵٫۴٪) و منافع درک شده (۵۵٫۶٪) بود. منبع اصلی اطلاعات خود در مورد آنفولانزای A رسانه­های جمعی بودو به این نتایج رسیدند که با توجه به رابطه بین اجزای مدل اعتقاد بهداشتی و رفتارهای پیشگیری از دانش ­آموزان، به نظر می­رسد که استفاده از مدل اعتقاد بهداشتی می ­تواند در بهبود رفتارهای پیشگیری از آنفولانزای A در میان مطالعات آینده مفید باشد.
شریفی راد و همکاران(۲۰۰۸) در تحقیق خود به بررسی “اثر آموزش تغذیه به بیمار دیابتی: با بهره گرفتن از مدل اعتقاد بهداشتی”پرداختند و دریافتند که شدت درک شده، منافع درک شده (P <0.001) بود. همچنین در تحقیق موانع درک شده کاهش می یابد، و رفتار فرد برای انجام فعالیت ها بیشتر شده­است.
باغیانی مقدم و همکاران(۲۰۱۴) در تحقیق خود به بررسی”پرداختند و دریافتند که تفاوت معنی­داری بین میانگین نمرات سازه­های(حساسیت درک شده، تهدید درک شده، دانش، منافع و موانع درک شده، شدت درک شده، خود کارآمدی، راهنمای عمل و رفتار خود) مشاهده شد. همچنین دریافتند که مدل اعتقاد بهداشتی این پتانسیل را دارد که به عنوان یک ابزار برای ایجاد برنامه ­های آموزشی برای افراد و جوامع مورد استفاده قرار گیرد. بنابراین، این مدل را می توان برای جلوگیری از بیماری و عوارض آنها از جمله نارسایی قلبی به طور موثر بکار برد.
فرناندو و همکاران(۲۰۱۴) در تحقیق خود به بررسی”سیاستگذاری سهامدارن روستایی به پرداخت هزینه برای کاهش حمل و نقل جاده ای و کاهش آلودگی در پیرنه غربی ” پرداختند و نتایج نشان داد با توجه به نگرش­های زیست­محیطی و پروفیل­های اجتماعی و اقتصادی ساکنان، سهامداران که در نزدیکی جاده های اصلی زندگی می­ کنند و جوانتر و دارای تحصیلات بالاتر و به محیط زیست آگاه هستند دارای انگیزه بیشتری برای جبران هزینه­ های زیست محیطی هستند و حاضر به پرداخت بیشتر برای کاهش اثرات جانبی آلودگی هوا هستند.
گالن و همکاران(۲۰۰۶) در تحقیق خود به بررسی” پیش ­بینی نیات پیاده­روی و ورزش در افراد بیمار: با بهره گرفتن از مدل رفتار برنامه­ ریزی شده “نگرش، هنجارهای­ذهنی، و کنترل رفتاری درک شده ۶۷٪ از واریانس را در تبیین نیت رفتاری توضیح داد. کنترل رفتاری درک شده ۸٪ از واریانس در فعالیت راه رفتن را توضیح داد، و تئوری رفتار برنامه­ ریزی شده برای مقاصد پیش بینی و تضمین بررسی آینده کنترل رفتاری درک شده به عنوان تعیین کننده ورزش پایه­ای برای توسعه مداخلات به منظور تسهیل راه رفتن در میان این جمعیت ارائه داده است.
ماری و همکاران(۲۰۱۲) در تحقیق خود به بررسی” پیش بینی جذب واکسن ویروس پاپیلومای انسانی از طرف زنان جوان و بزرگسالان: با بهره گرفتن از مقایسه مدل اعتقاد بهداشتی و تئوری رفتار برنامه ریزی شده”پرداختند و به این نتایج دست یافتند که پشتیبانی از هر دو مدل رفتار برنامه­ ریزی شده و اعتقاد بهداشتی مشاهده شد. با این وجود، رفتار برنامه­ ریزی شده به طور مداوم عملکرد بهتری نسبت به اعتقاد بهداشتی است. و سازه های هنجارهای ذهنی، خودکارآمدی، بیشترین پیش بینی را داشته اند.
۹-۲- چارچوب مفهومی پژوهش
ویژگی­های زمینه ای
نگرش
رفتار برنامه ریزی شده
اگاهی
سن