۶-۲- خلاصه فصل

در این فصل با تاکید بر تئوری های کلاسیک و نئو کلاسیک ، نظریه های مطرح در ارتباط با کارایی بازارهای اوراق بهادار از جمله نظریه انتخاب عقلائی ، نظریه بازی ها ، نظریه مطلوبیت مورد انتظار و همچنین مدلهای قیمت گذاری داراییهای سرمایه ای و فرضیه بازار کارا مورد بررسی قرار گرفت. همچنین با در نظرگرفتن مفهوم محافظه کاری ، ضمن بررسی انواع محافظه کاری و فلسفه وجودی این مفهوم ارتباط این میثاق محدود کننده در حسابداری با کارایی بازار مورد کنکاش قرار گرفت . سپس با توجه به نقش این میثاق محدود کننده در کاهش عدم تقارن اطلاعاتی بین استفاده کنندگان اطلاعات و ناشران اینگونه اطلاعات ، ضمن در نظرگرفتن مفهوم عدم تقارن اطلاعاتی و مفاهیم و مدلهای حاکم در این حوزه اقدام به بررسی رابطه بین سه مولفه عدم تقارن اطلاعاتی ، بازدهی غیرعادی و حسابداری محافظه کارانه پرداخته شد . در نهایت مهمترین پژوهشهای داخلی و خارجی صورت گرفته در این ارتباط مورد بررسی قرار گرفت تا ضمن فراهم شدن مقدمات تجزیه تحلیل آماری از نتایج چنین پژوهش های در تحلیل و آزمون فرضیه های پژوهش کمک گرفته شود.

فصل سوم: روش پژوهش

۱-۳- مقدمه

تحقیق و پژوهش در لغت به معنای وارسی کردن و کشف حقیقت و در اصطلاح به کشف حقیقتی مجهول یا مجمل با روش خاص از طریق تأمل و جستجو گفته می‌شود. بدین ترتیب هر پژوهشی نیازمند حقیقت پژوهی، متدلوژی (روش شناسی) و داشتن تفکر و اندیشه‌ای نو و ابزارهای راهبردی برای دست‌یابی به آن اندیشه‌هاست. (یاحقی و ناصح،۱۳۷۷). همچنین روش تحقیق و پژوهش معادل فارسی واژه متد^[۱۹۸] به معنای “در پیش گرفتن راهی” و یا معین کردن گام هائی است که برای رسیدن به هدفی می‌باید با نظمی خاص برداشت. (خاکی،۱۳۷۸) از دیدگاه پژوهشگران و اندیشمندان پژوهش علمی عبارت است از مطالعه نظام دار، کنترل شده، تجربی و انتقادی یک یا چند قضیه فرضی در مورد روابط احتمالی میان پدیده‌های طبیعی (هومن،۱۳۷۴) و روش پژوهش ابزارهای دست‌یابی به آن‌ها تلقی می‌شود. به بیان دیگر روش پژوهش علمی، فرایند جستجوی منظم برای مشخص ساختن یک موقعیت نا معین است (بازرگان و دیگران،۱۳۷۶).در اهمیت روش پژوهش همین بس که اثربخشی یک پژوهش موکول به روش انتخابی است. تلاش پژوهشگران در انتخاب مناسب‌ترین روش، شاهدی بر این ادعا است. هومن (۱۳۷۴) معتقد است پژوهش و روش علمی اگر یک چیز نباشند کاملاً نزدیک و وابسته به یکدیگرند.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در نهایت باید اذعان نمود دست‌یابی به هدف‌های علم یا شناخت علمی میسر نخواهد شد مگر زمانی که با روش شناسی درست صورت پذیرید. پژوهش از حیث روش است که اعتبار می‌یابد نه موضوع پژوهش (خاکی‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏،۱۳۷۸). به همین منظور در این فصل سعی بر آن است تا از طریق شناسایی روش و نوع تحقیق، جامعه آماری، روش تجزیه و تحلیل داده‌ها، روش جمع آوری اطلاعات و ابزار جمع آوری بتوانیم بر غنی پژوهش بیفزاییم.

۲-۳- روش تحقیق

مبنای هر علمی، روش شناخت آن است و اعتبار و ارزش قوانین هر علمی، به روش شناختی مبتنی است که در آن علم به کار می‌رود. روش تحقیق، مجموعه‌ای از قواعد، ابزار و راه‌های معتبر، قابل اطمینان و نظام یافته، برای بررسی واقعیت‌ها، کشف مجهولات، یافتن روابط و دست یابی به راه حل مشکلات است. به طور کلی روش تحقیق شیوه طراحی مطالعات پژوهشی و رویه‌های تجزیه و تحلیل داده‌ها را مورد کنکاش قرار می‌دهد و همواره از دو رویکرد؛ هدف و ماهیت مورد توجه پژوهشگران می‌باشد.

۱-۲-۳- هدف تحقیق

اولین مرحله از تقسیم بندی تحقیق را می‌توان منوط به هدف از انجام تحقیق دانست. از نظر هدف تحقیق؛ پژوهش‌ها را به سه نوع تحقیقات بنیادی، کاربردی و تحقیق و توسعه طبقه بندی می‌شوند.
تحقیقات کاربردی :
هدف این نوع تحقیقات توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است به عبارت دیگر تحقیقات کاربردی به سمت کاربرد علمی دانش هدایت می‌شوند (خاکی،۱۳۸۲ ).
تحقیقات بنیادی^[۱۹۹]:
هدف این نوع تحقیقات آزمون نظریه‌ها، تبیین روابط و پدیده‌ها و نظریه پردازی، و بالاخره تولید دانش و بررسی نظریه تحول تاریخ است. یافته‌های این نوع تحقیقات منجر به افزایش دانش می‌شود و قوانین علمی را کشف می کند.
تحقیق و توسعه‌ای:
هدف این نوع تحقیق تشخیص مناسب بودن یک دانش، روش، ارزش و… برای هدفی خاص و یا تهیه و تدوین برنامه‌های طرح‌ها و پروژه‌های توسعه‌ای است. به بیان دیگر در این نوع تحقیق توصیه‌هایی تحقیقات کاربردی مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.

۲-۲-۳- ماهیت و روش تحقیق

دومین مرحله از تقسیم بندی تحقیق را می‌توان منوط به ماهیت و روش تحقیق دانست. از نظر ماهیت و روش تحقیق؛ پژوهش‌ها به سه نوع تحقیقات توصیفی، تاریخی و علمی طبقه بندی می‌شوند.

۱-۲-۲-۳- تحقیق توصیفی

هدف از این نوع تحقیق توصیف و تفسیر شرایط و روابط موجود میان پدیده‌ها می‌باشد در این گونه تحقیق وضعیت کنونی پدیده یا موضوعی جهت دست‌یابی به هدفی خاص مورد مطالعه قرار می‌گیرد. در واقع تحقیق توصیفی شامل مجموعه روش‌هایی است که هدف آن‌ها توصیف کردن شرایط یا پدیده‌های مورد بررسی است. اجرای تحقیق توصیفی می‌تواند صرفاً برای شناخت شرایط موجود یا یاری دادن به فرایند تصمیم گیری باشد (بازرگان، سرمد، حجازی،۱۳۸۰) و دارای انواع گوناگونی به شرح زیر است.
الف ) تحقیق برآوردی : موقعیت یک پدیده را در یک زمان توصیف می‌کند این روش هیچ‌گونه فرضیه‌ای را پیشنهاد نمی‌کند بلکه صرفاً موقعیت موجود را توصیف می‌کنند.
ب) تحقیق ارزشیابی: این روش به ارزش‌گذاری درباره فوائد اجتماعی، مطلوب بودن یا مؤثر بودن یک فرایند، حصول برنامه می‌پردازد و به کاربرد یافته‌های خود توجه دارد. این نوع تحقیق اغلب با توصیه‌هایی در جهت اقدامات سازنده همراه می‌باشد و در پی یافتن قوانین کلی و قابل گسترش به سایر موقعیت‌ها نیست.
ج) مطالعه موردی: در این روش یک جامعه از لحاظ یک پدیده و یا موضوع خاص در یک دوره زمانی مشخص مورد مطالعه عمیق و گسترده و همه جانبه قرار می‌گیرد.
د ) مطالعه پیمایشی: در این روش اطلاعات مربوط به گروهی از افراد در ارتباط با واقعیت‌ها، عقاید و رفتارها جمع آوری و تجزیه و تحلیل می‌شود. در تحقیق پیمایشی متغیرهای محدودی در مورد تعداد زیادی از افراد مورد مطالعه قرار می‌گیرد.
هـ) تحقیق تکاملی (توسعه‌ای) : این نوع مطالعه به بررسی میزان تغییرات و الگوهای برنامه‌ها و یا رشد افراد در طول مدت زمان می‌پردازد و ممکن است به دو روش طولی (تداومی) و عرضی (مقطعی) صورت گیرد.
و ) مطالعات همبستگی: یکی از روش‌های بسیار متداول در تحقیقات توصیفی است که به بررسی روابط دو متغیر می‌پردازد
ز ) تحقیقات پس از وقوع: این نوع تحقیقات به بررسی روابط علت و معلولی به وسیله بررسی پی‌آمدهای موجود می‌پردازد. در این نوع مطالعه، محقق کار خود را با مشاهده و بررسی متغیر یا متغیرهای وابسته شروع می‌کند تا بتواند به متغیر یا متغیرهای مستقل برسد. در واقع از معلول شروع می‌کند تا بتواند علت را جستجو کند.

۲-۲-۲-۳- تحقیق تجربی

تحقیق تجربی یا آزمایشی یکی از دقیق‌ترین و کارآمدترین روش‌های تحقیق است که برای آزمون فرضیه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد هدف این تحقیق بررسی تأثیر محرک‌ها، روش‌ها و یا شرایط خاص محیطی بر روی یک گروه آزمودنی می‌باشد. از خصوصیات روش تجربی این است که ضمن دست‌کاری یا مداخله در متغیرها و کنترل شرایط نتایج بدست آمده را در مورد گروهی که با انتساب تصادفی انتخاب شده‌اند، مورد مشاهده قرار می‌دهد. در این نوع تحقیق، پژوهشگران به منظور کشف روابط علت و معلولی یک یا چند گروه را به عنوان گروه تجربی تحت شرایط خاص (متغیر مستقل) قرار می‌دهد و نتایج را (متغیر وابسته) با گروه و یا گروه‌های گواه که تحت چنان شرایطی نموده‌اند، مقایسه می‌کند.

۳-۲-۲-۳- تحقیق تاریخی

در این نوع تحقیق وقایع مربوط به گذشته جهت درک بهتر وضع موجود مورد تعبیر و تفسیر و ارزیابی قرار می‌دهد. تفاوت این روش تحقیق با روش‌های توصیفی و تجربی آن است که در روش‌های قبلی محقق می‌توانست نمونه مورد مطالعه را با میل خود انتخاب نماید، اما در تحقیق تاریخی مجبور است فقط اطلاعات و اسنادی را که از گذشته باقی مانده‌اند مورد بررسی قرار دهد.
با توجه به توضیحات داده شده می‌توان گفت تحقیق حاضر از نظر هدف یک تحقیق کاربردی است زیرا به شناسایی و تبیین روابط میان شاخص‌های کارایی بازار (بازدهی غیر عادی)، حسابداری محافظه کارانه و عدم تقارن اطلاعاتی می‌پردازیم و همچنین از منظر ماهیت و روش تحقیق،همبستگی است چرا که این تحقیق؛ با توصیف عینی، واقعی و منظم ‏خصوصیات بازارهای اوراق بهادار؛ رفتار سهامداران در مقابل اطلاعات و رفتارهای مدیران نسبت به رویه‌های محافظه کارانه مورد بررسی قرار می‌گیرد و سعی می کند تا «آنچه ‏هست» را بدون هیچ‌گونه دخالت یا استنتاج ذهنی بر مبنای اطلاعات؛ ‏تجزیه و تحلیل و گزارش کند.

۳-۳- روش نمونه گیری و تخمین حجم نمونه

جامعه عبارت است از همه اعضای واقعی یا فرضی که علاقه‌مند هستیم یافته‌های پژوهش را به آن‌ها تعمیم دهیم (دلاور ۱۳۷۴) یا به عبارت دیگر جامعه عبارت است از گروهی از افراد، اشیاء یا حوادث که حداقل دارای یک صفت یا ویژگی مشترک هستند (دلاور، ۱۳۷۴) جامعه آماری همان جامعه اصلی است که از آن نمونه یا نما یا معرف بدست می‌آید (ساروخانی ۱۳۷۲). همچنین نمونه، تعداد محدودی از جامعه آماری است که بیان کننده ویژگی اصلی جامعه می‌باشد (عادل آذر و مومنی،۱۳۸۴) از آنجا که چالش‌هایی همچون زمان، هزینه، عدم هماهنگی آزمودنی‌ها و … امکان بررسی جامعه آماری را نمی‌دهند محققان به نمونه گیری و انتخاب نمونه منطقی از جامعه مورد نظر بسنده می‌کنند. از این رو نمونه گیری عبارت است از مجموعه اقداماتی که برای انتخاب تعدادی از افراد جامعه به نحوی که معرف آن باشد انجام می‌پذیرد (حافظ نیا،۱۳۸۵) و هدف از نمونه گیری، گردآوری داده‌هایی برای تجزیه و تحلیل و بالطبع تعمیم نتایج و دستاوردها به کلیت جامعه آماری و در سطح بالاتر، به تمامی سازمان‌های مشابه می‌باشد.
جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می‌باشند. کیفیت اطلاعات، سهولت دسترسی به اطلاعات صورت‌های مالی و قیمت سهام از جمله دلایل انتخاب جامعه آماری است. همچنین با توجه به موضوع و ماهیت پژوهش از روش نمونه گیری هدفمند و یا روش غربال گری (حذف سیستماتیک) به منظور تعیین حجم نمونه استفاده شده است. ازجمله ویژگی‌های نمونه آماری این پژوهش آن است.
شرکت سرمایه گذاری یا با فعالیت خاص (بیمه، واسطه گر مالی، بانک، لیزینگ ) نباشند. به دلیل آنکه ماهیت فعالیت این شرکت‌ها تفاوت قابل ملاحظه‌ای با شرکت‌های تولیدی و بازرگانی دارد، این قبیل شرکت‌ها از نمونه آماری تحقیق حاضر کنار گذاشته شده‌اند.
پایان سال مالی آن‌ها ۲۹ اسفند هر سال باشد و در طول دوره زمانی تحقیق سال مالی خود را تغییر نداده باشند. به دلیل آنکه استفاده از داده‌های شرکت‌ها با سال‌های مالی متفاوت تفسیر نتایج تحقیق را مشکل خواهد کرد و با توجه به استفاده از نمونه‌های سال شرکتی، استفاده از اطلاعات شرکت‌هایی که سال مالی خود را تغییر داده باشند، نمونه آماری را تخریب خواهند کرد.
داده‌ها و اطلاعات آن‌ها طی سال ۱۳۹۰ – ۱۳۸۴ در دسترس باشد. شایان ذکر است نمونه مورد بررسی در این پژوهش شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال‌های ۱۳۸۹-۱۳۸۵ می‌باشد اما با توجه به مدل‌های پژوهش به اطلاعات یک سال قبل و یک سال بعد از دوره مورد بررسی نیز نیاز می‌باشد.
سهام آنها در دوره مورد بررسی توقف معاملاتی بیش از ۹۰ روز وجود نداشته باشند. به دلیل آنکه برخی از متغیرهای اصلی پژوهش مبتنی بر معاملات روزانه سهام می‌باشد و وقفه معاملاتی منجر به سوگیری احتمالی در نتیجه را به همراه خواهد داشت. به عنوان نمونه برای محاسبه بازده غیر عادی) یکی از متغیرهای اصلی مدل‌های پژوهش( به ضرایب α و β موجود در مدل مبتی بر بازار (مدل رگرسیونی که مبین رابطه بین لگاریتم قیمت سهام و لگاریتم شاخص بازار برای دوره زمانی ۲۶۰ روزه است) نیاز است و با توجه مطالعات و تحقیقات صورت گرفته (هانگ،۱۹۹۸-بدری و همکاران ۱۳۹۰) در این رابطه وقفه معاملاتی بیش از ۳/۱ دوره مد نظر منجر به مخدوش شدن نتیجه خواهد شد.
شکل (۱-۳)
۴-۳- گزاره‌های تحقیق
(باشمن و پتروسکی ۲۰۰۶) با تمایز قائل شدن بین روند کند شناسایی خبرهای خوب در مقابل روند سریع شناسایی خبرهای بد، به دنبال یافتن این مهم بودند که چه زمانی و چگونه می‌توان از یک مکانسیم خاص برای شناسایی خبرهای خوب و بد استفاده نمود. عدم تقارن اطلاعاتی و بازده غیر عادی ازجمله ویژگی‌های اساسی شرکت‌ها می باشدکه بر انگیزه مدیران و سرمایه گذاران در استفاده از حسابداری محافظه کارانه تأثیر می‌گذارد؛ بنابراین ممکن است تغییرات در بازده غیر عادی و عدم تقارن اطلاعاتی پاسخی برای درجه محافظه کارانه شرکت‌ها باشد. (بازده غیر عادی و عدم تقارن اطلاعاتی علتی برای محافظه کاری است).
از سوی دیگر (جی و ورسون، ۲۰۰۷) در ارتباط با عدم تقارن اطلاعاتی نظر تحلیلی ارائه می‌نمایند مبنی بر اینکه خبر بد در صورت سود و زیان شناسایی می‌شود در حالی که خبرهای خوب از طریق کانال‌های دیگر مانند یادداشت های همراه صورت‌های مالی و افشا در کنفرانس مطبوعاتی صورت می گیرد و بدین ترتیب موجبات افشا کامل اطلاعات را فراهم کرده و عدم اطمینان اطلاعات را کاهش و دقت سرمایه گذاران را در ارزیابی جریان نقدی آتی افزایش می‌یابد. صورت‌های مالی سایر منابع اطلاعات را منظم می کند (بال، ۲۰۰۱، واتز، ۲۰۰۶) بنابراین ممکن است میزان محافظه کاری پاسخی به کاهش عدم تقارن اطلاعاتی و در نتیجه بازده غیر عادی باشد (محافظه کاری علتی برای تغییر عدم تقارن اطلاعاتی و بازده غیر عادی است).
طبق پیش بینی‌های فوق و با توجه به استدلال‌های موجود در ادبیات تحقیق فرضیه‌هایی به شرح زیر طرح گردیده است. در فرضیه‌های گروه اول رابطه بین متغیرهای بازده غیر عادی، عدم تقارن اطلاعاتی و حسابداری محافظه کارانه مورد بررسی قرار می‌گیرند و در فرضیه‌های گروه دوم این پژوهش به بررسی رابطه علت و معلولی بالقوه میان بازده غیر عادی، عدم تقارن اطلاعاتی و حسابداری محافظه کارانه پرداخته می‌شود. ضمن آنکه برای افزایش اعتبار پژوهش از فرضیات کنترلی نیز استفاده می‌گردد.
الف ) فرضیه ‌های گروه اول :