۲-۳-۴) مدیریت دارایی‌های نقدی و تبدیل آن‌ ها به جریان‌های نقدی

شرکت‌ها استراتژی های مدیریت دارایی‌های نقدی را خود ار بر محور دو هدف تعیین می‌کنند:

۱- تهیه و تامین وجه نقد برای انجام دادن پرداخت‌های شرکت

۲- به حداقل رساندن وجوهی که در شرکت به صورت راکد باقی می ماند (کانی و همکاران^[۱۰۳]، ۲۰۰۳).

هدف دوم بازتاب این طرز تفکر است که اگر اقلامی از دارایی به درستی مصرف نشود، هیچ نوع بازدهی برای شرکت نخواهد داشت. متاسفانه این دو هدف ممکن است با یکدیگر در تناقض باشند. پایین آوردن سطح وجوه نقد و به کارگیری کلیه وجوه نقد احیانا باعث کمبود وجه نقد برای پرداخت‌های به موقع شرکت می‌شود. ‌بنابرین‏ استراتژی های مدیریت دارایی‌های نقدی و تبدیل آن‌ ها به وجوه نقد در مواقع لزوم باید به گونه‌ای باشد که بین این دو هدف نوعی هماهنگی ایجاد شود. با این همه باید گفت که هدف پرداخت به موقع تعهدات از هدف به حداقل رساندن وجوه راکد مهم‌تر است (فولی و همکاران^[۱۰۴]، ۲۰۰۷).

۲-۳-۵) انگیزه های نگهداری وجه نقد

کینز سه انگیزه نیاز به انجام معاملات، انجام اقدامات احتیاطی و مقابله با شرایط دارای ریسک را سبب نگهداری وجه نقد می­دانست. پژوهش­های انجام شده در زمینه نگهداری وجه نقد توسط شرکت­ها، انگیزه انجام معاملات (وجود هزینه های معاملاتی) و انگیزه احتیاطی را بیشتر مورد تأکید قرار داده ­اند (اپلر و همکاران، ۱۹۹۹؛ دیتمار و همکاران، ۲۰۰۳؛ هارفورد و همکاران، ۲۰۰۸؛ هاردین و همکاران، ۲۰۰۹). انگیزه انجام معاملات بیشتر به دلیل هزینه­بر بودن استفاده از سایر دارایی­ ها (بجز وجه نقد) در انجام معاملات تجاری است. بر این اساس می‌توان گفت شرکت­هایی که با کمبود منابع داخلی روبرو هستند، می ­توانند با فروش دارایی­ ها، با ایجاد بدهی‌های جدید یا انتشار سهام جدید و یا با عدم پرداخت سود سهام نقدی منابع خود را افزایش دهند (کیم و کروس، ۲۰۰۵؛ چنگ و هولی، ۲۰۰۸؛ آل-آتار و همکاران، ۲۰۰۸). ‌بنابرین‏، انتظار می­رود شرکت­هایی که با هزینه معاملات بیشتری روبرو هستند، مبالغ بیشتری از دارایی­ های نقدی را نگهداری نمایند (کاداپاکام و همکاران، ۱۹۹۸). از طرف دیگر، انگیزه احتیاطی بیشتر ‌در مورد مقابله با ریسک کمبود نقدینگی، استفاده از فرصت­های تجاری و اجتناب از ورشکستگی است (آل ناجار، ۲۰۱۲). ‌بنابرین‏ شرکت­ها موجودی نقد را برای مواجه با وقایع پیش ­بینی­نشده نگهداری می­نمایند و در صورتی ­که هزینه سایر موارد تأمین مالی بسیار زیاد باشد، برای تأمین مـالی سرمایـه­گذاری­هـای خود از موجودی­هـای نقـدی نگهـداری شده استفـاده می­نمایند (آقایی، ۱۳۸۸).

۲-۳-۵-۱) انگیزه معاملاتی

دلیل اصلی نگهداری وجه نقد انگیزه معاملاتی ‌می‌باشد (فریرا و ویلیا، ۲۰۰۴). بر اساس این روش خانوارها به منظور خرید کالاها و خدمات (در دوره­ زمانی دریافت دستمزد و حقوق که ممکن است هفتگی یا ماهانه باشد)، به پول نقد احتیاج دارند و از این جهت مقدار معینی پول نقد نزد خود نگهداری ‌می‌کنند. شرکت­ها و بنگاه­های تولیدی برای پرداخت حقـوق و دستمزد کارگران خرید مواد خام تأمین مخارج عرضه­ی کالاها، پول نقد احتیاج دارند گرچه این پرداخت­ها با دریافتی­های ناشی از فروش کالاها مطابقت ندارد (بائنکو و همکاران، ۲۰۰۷؛ ازکان و ازکان، ۲۰۰۴). مقدار پول نقدی که برای معاملات جاری مورد احتیاج است بستگی به مقدار دریافتی­ها و پرداخت­ها و بعد زمانی مخارج و فاصله بین دریافتی­ها و سطح قیمت­ها دارد. با این فرض که سطح قیمت­ها بعد زمانی مخارج و مقدار دریافتی­ها و پرداخت­ها ثابت است، هر قدر فاصله بین دریافت درآمد زیادتر باشد پول نقد بیشتری برای انجام معاملات مورد احتیاج خواهد بود (فریرا و ویللا ^[۱۰۵]، ۲۰۰۴).

مطابق با انگیزه معاملاتی، شرکت‌هایی که با کاهش منابع داخلی مواجه می‌شوند می‌توانند آن را توسط فروش دارایی‌ها، انتشار سهام جدید، استقراض و یا کاهش سود تقسیمی تامین کنند (ارسلان و همکاران، ۲۰۰۶). لیکن تمام این استراتژی‌ها مستلزم هزینه هایی است که دارای هر دو عنصر هزینه های ثابت و متغیر می‌باشند. در نتیجه شرکت‌هایی که برای پرداخت‌های خود با هزینه های بالای معاملاتی مواجه هستند، نگهداشت وجوه نقدنه زیادی نگهداری می‌کنند (ازکان و ازکان، ۲۰۰۴).

۲-۳-۵-۲) انگیزه احتیاطی

اوپلر و دیگران (۱۹۹۹)^[۱۰۶] معتقدند: در تحلیـل رفتار مدیـریت در نگهداری وجه نقـد بر مبنای انگیزه احتیاطی، اجتناب مدیریت از هزینه­ های ورشکستگی احتمالی و یا رویدادهای غیرمترقبه و پیش ­بینی­نشده مد­نظر است که فرایند تأمین منابع شرکت را می ­تواند تحت تأثیر قرار دهد. در یک شرکت زمانی که سایر منـابع تأمین مالی در دسترس نیستند یا استفاده از آن­ها بسیار هزینـه­بر است، استفاده از وجوه نقـد نگهداری شده می ­تواند راه کاری برای تأمین­ مالی فعالیت­ها و سرمایه ­گذاری­ها باشد. با این تفسیر، شرکت برای اجتناب از هزینه­هـای ناشی از شرایـط غیر­منتظره دارای انگیــزه احتیاطـی است و هــر چـه احتمـال رخـداد شرایــط پیش ­بینی­نشده و پیامدهای منفی آن بیشتر باشد این انگیزه بیشتر خواهد شد و در نتیجه مدیریت تمایل به نگهداشت وجه نقد بیشتری خواهد داشت. عدم اطمینان و شرایط غیرمنتظره می ­تواند ناشی از محیط نوع خاص صنعت یا شرایط کلی اقتصاد مثل تورم باشد. از این دیدگاه شرکت­هایی که فرصت­های رشد بالاتری دارند هزینه بحران بیشتری نیز خواهند داشت زیرا با وقوع بحران ارزش فعـلی خالص پروژه­هـای آن­ها می ­تواند از بین برود (فریرا و ویللا ، ۲۰۰۴).

بنابر انگیزه احتیاطی، شرکت‌ها در دوران سخت برای کاهش احتمال بحران مالی، اقدام به نگهداری وجوه نقد می‌نمایند. بنابر انگیزه سفته‌بازی، شرکت‌ها به منظور بهره‌برداری از فرصت‌های سرمایه‌گذاری غیر منتظره آتی هنگامی که تامین مالی خارجی هزینه‌بر است اقدام به نگهداری نگهداشت وجوه نقدنه می‌نمایند (آل نجار و بیل گاتار^[۱۰۷]، ۲۰۱۱). لیکن نگهداری وجوه نقد بالا دارای معایبی نیز می‌باشند بنا بر نظریه جنسن (۱۹۸۶)، زمانی که میزان جزیان نقدی آزاد شرکت‌ها افزایش پیدا می‌کند، تضادهای نمایندگی موجود بین سهام‌داران و مدیران تشدید می‌شود. مدیران می‌توانند منافع و علایق خودشان را به هزینه سهام‌داران دنبال کنند و بدین ترتیب منافع مدیران از نگهداری ذخایر نقدی بیشتر از سهام‌داران است (آلایانیس و مزومدار^[۱۰۸]، ۲۰۰۴).

۲-۳-۵-۳) انگیزه سفته بازی