1. 1. 1. عوامل اقتصادی : تامین برخی از خواسته ها منوط به داشتن امکانات مالی و مادی است ، اگر برای یک خانواده داشتن منزل شخصی هدف باشد ، به دلیل عدم استطاعت خرید خانه میسر نگردد ، پی آ”مد آن ناکامی است .

      

   

1. 1. عوامل سیاسی : نوع حکومت هامی تواند در به وجود آمدن ناکامی مؤثر باشد ، مثلا حکومت‌های استدای ، نظام کمونیستی و تک حزبی و .. نمونه های بارز این گونه تفکرات بوده و زمینه ای برای محرومیت افراد تلقی می شود ، حتی در مواردی هم که شرایط خفقان آور باشد باعث پیدایش احساس ناکامی در افراد آن جامعه می شود .

1. 1. وجود تبعیضات : یکی دیگر از عوامل ناکام کننده تبعیضات است که به صورت های : بتعیض نژادی ، تبعیضات ناروای محیط های آموزشی ، تبعیضات ناروا در محیط خانه و … که نه تنها باعث بروز ناکامی می شود ، بلکه مشکلات رفتاری را نیز در پی خواهد داشت .

1. 1. عوامل فیزیکی : دانش آموزی قصد شرکت در یک مسابقه ورزشی را دارد ، به دلیل عدم دسترسی به وسیله نقلیه از رفتن به مسابقه محروم و دچار ناکامی می‌گردد این یکی از مواردی است که عوامل فیزیکی باعث ناکامی می شود .

1. 1. عوامل طبیعی ، مثل سیل ، زلزله وحوادثی نظیر آن ، مانعی بر سر راه خواسته های افراد تلقی شده و موجب ناکامی می‌گردند .

1. 1. تحقیق در زمینه « ناکامی و شیوه های برخورد با آن » ( ایمانی ^[۷۹]مهر ۱۳۷۰ ) : قسمت سوم

1. 1. واکنش‌های ناشی از ناکامی :

1. 1. پرخاشگری ، فرضیه ناکامی ، پرخاشگری که مطابق آن هر نوع ناکامی به پرخاشگری می‌ انجامد و هر گونه پرخاشگری نتیجه ناکامی است تا اندازه ای اغراق آمیز به نظر می‌رسد ، ناکامی ممکن است با پاسخهای دیگری منجر شود .

1. 1. چون بازگشت به رفتارهای کودکانه

1. 1. کناره گیری یا بی اعتنایی

1. یا کوشش آرام برای حلب مسئله ( شاید بهتر این باشد که ناکامی را مقدمه تحریک هیجانی ، خشم را خود حالت هیجانی و پرخاشگری را یکی از پاسخهای شخص در برابر خشم بدانیم.)

البته پاسخ پرخاشگر آمیز معمولا پاسخ آموخته شده ای است که خشم یا سائقه ناشی از ناکامی را کاهش می‌دهد .

در بحث از عوامل تشدید کنند پرخاشگری می توان اذعان نمود که بررسی دقیق قرائن موجود ، حاکی از آن است که نقش ناکامی در بروز و عدم پیدایش پرخاشگری آشکار به طور عمده به دو عامل بستگی دارد : الف ) به نظر می‌رسد که ناکامی زمانی موجب افزایش حالت پرخاشگرانه در فرد می شود که نسبتا شدید باشد ، اما اگر خفیف یا متوسط باشد ممکن است موجب تشدید آن نشود . ب) قرائن فزاینده حکایت از آن دارد که ناکامی زمانی بروز پرخاشگری را افزایش می‌دهد و آن را تشدید می‌کند ک با ناحق و تحمیلی باشد .

می توان نتیجه گرفت که انگیزه رفتارهای آدمی یعنی اهدافی که او را در زندگی دنبال می‌کند ، کسب رضایت خاطر و کامیابی است و این هدف و منظور تحقق نمی یابد ، مگر آنکه احتیاجات طبیعی که بخشی از آن جنبه بدنی دارد مانند نیاز به آب ، هوا – حفظ خود از سرما و گرما .. و یا معنوی و روانی هستند مانند نیاز به محبت ، احترام و تملک امور معنوی .. و تمایلات اکتسابی او تامین شود . هرگاه وصول ‌به این اهداف بامانع یا مشکلی برخورد نماید ، برای رفع آن گاه متوسل به پرخاشگری می شود . طبیعی است که کودکی که از مهر و عطوفت مادر محروم می ماند و یا معلم کمتر به او توجه می‌کند به دلیل برخورداری از ناکامی دست به پرخاشگری می زند ، برای مقابله با ‌پرخاشگری‌های ناشی از ناکامی در محیط‌های ‎آ”موزشی باید موارد ذیل را مطمح نظر داشت:

1. 1. تامین احتیاجات بدنی و روانی

1. 1. آشنا کردن دانش آموزان با این امر که انسان ‌در همه امور کامیاب نمی شود .

1. 1. توجه داشتن به روحیات دانش آموزان در هنگام وضع مقررات مدرسه ، یعنی هر چه از سنگینی و سختی آن کاسته شود از بروز ستیزه جویی بیشتر جلوگیری می شود ، زیرا فرد کمتر دچار احساس محرومیت می‌کند .

1. 1. داشتن حق اعتراض و بیان خواسته ها

1. 1. سهیم بودن در اداره امور مدرسه

1. 1. رعایت عدالت در مدرسه توسط اولیاء آن

1. 1. ایجاد حس احترام و اعتماد به نفس واعتماد نسبت به اولیای مدرسه

1. 1. ترویج و تبلیغ اصول و ارزش‌های اخلاقی به وسیله ‌سرمشق‌های عملی

1. 1. تشکیل گروهای مختلف علمی ، فرهنگی ، هنری ، تشویق گروهای موفق

1. 1. اولین تجربه دانش آموزان از محیط آموزشی باید تجربه موفقی باشد .

1. پرهیز از به کار بردن محرکاتی که موجب انگیختن شاگردان می شود ، همچون فریاد کشیدن بر سر آن ها ، که پاسخ متقابل آن ها نیز پرخاشگری و خشونت است .

۴-تحقیق در زمینه « ناکامی و شیوه های مواجهه با آ‎ن » ( فرغار^[۸۰] ۱۳۷۱)

افراد مختلف به طور متفاوت در برابر ناکامی و واکنش نشان می‌دهند برای مثال نتیجه یک بررسی که درباره هفت دانش آموز انجام گرفته ذکر می‌گردد :

این دانش آموزان در مسابقه بهترین انشای سال شرکت نمودند با توجه به نتایج مسابقه و عکس العمل ‌افرادی که موفق به دریافت جایزه نشدن ، واکنش‌های متفاوت در قبال احساس ناکامی از برنده شدن مورد توجه قرار می‌گیرد :

1. دانش آموز اول ، افزایش تلاش ۲- دانش آموز دوم ، دلسرد شدن از ادامه کار ۳- دانش آموز سوم ، انتخاب ایده آلی جدید در جایگزینی هدف قبلی ۴- دانش آموز چهارم ، پناه بردن به رویا در برابر احساس ناکامی ۵- دانش آموز پنجم ، بروز عکس العملهای پرخاشگرانه ۶- دانش آموز ششم ، جابجایی در بروز پرخاشگری ( خشم خود رامتوجه خانواده خود کرد ) ۷- دانش آموز هفتم واکنش واپس گرا ( برگشت به دوره های ) رانشان داد.

سایر واکنش‌های به ناکامی عبارتند از :

احساس حقارت : احساس ناکامی اغلب با احساس حقارت همراه است ، مثلا کسی که در انتخابات ورودی دانشگاه موفق نمی شود از این که حس جاه طلبی او ارضاء نشده دچار احساس شکست می شود وهرگاه فردی درمقایسه موقعیتی ازخود با سایرین ‌به این تجربه برسد که نسبت به سایرین کمبودهایی دارد ، ممکن است با این طرز نگرش درمورد خود دچار احساس حقارت شود و مکانیسم‌های دفاعی از قبیل : جبران – دلیل تراشی ، سرکوبی … به کار گیرد .

واپس گرایی بیماری‌های جسمی ناشی از ‌کشمکش‌های روحی بروز بیماری روانی ناشی از فشار روحی درموارد خاص نیز ناکامی به اختلال یا وقفه در کار بعضی از ارگان‌های بدن مثل : بینایی ، شنوایی ، یا تکلم منجر می شود .

تدابیر مؤثر برای تحمل ناکامی :