در واقع دانشمندان دینی در طول تاریخ تشیع، در همه جای جهان اسلام به خصوص در جغرافیای ایران، نقش بسزایی را در تقویت و گسترش فرهنگ شیعی ایفاء نمودند، به خصوص ظهور آنان در قرون سوم و چهارم هجری فصل جدیدی بود که توانست روح در کالبد تشیع بدمد و آن را بارور و پرثمرتر گرداند و مردم را به سوی سرچشمه‌ی زلال این مذهب سوق دهد و جامعه‌ی شیعی را از مظلومیت اعتقادی نجات بخشدو مجوعه‌ی ایدئولوژیکی تشیع را که حتی برای خود شیعیان هم‌مشخص نبود، روشن گرداند. هر چند در این قرن(چهارم هجری‌) علماء و دانشمندان بزرگی مانند نجاشی و کلینی(متوفی ۳۲۹ هـ.ق) و شیخ مفید (متوفی ۴۱۳ هـ.ق) که هر یک وزنه ای برای قدرت اسلام و تشیع به شمار می‌آمدند، توانستند با تلاشهای فرهنگی خود، خدمات ارزشمندی را در جهت نشر و گسترش فرهنگ شیعی بر انجام رسانیده و عامل‌مهمی در توسعه‌ی پایدار تشیع گردند. با این وجود نقش‌شیخ صدوق از تمامی ‌آنان پر رنگ‌تر می کند.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

ابن بابویه ملقب به رئیس المحدثین و شیخ صدوق ؛ بعد از سال (۳۰۵ هـ.ق) با دعای حضرت ولی عصر (عج) در شهر مقدس قم دیده به جهان گشود و پس از فراگیری علوم مقدماتی، علم حدیث و فقه را از بزرگان قم مانند پدرش علی بن بابویه و محمد بن حسن بن ولید، پیشوای فقهای قم و دیگران آموخت و به منظور دیدار با بزرگان تشیع و فراگیری علوم اسلامی و احادیث ائمه‌ی معصوم (ع) به ممالک اسلامی از ری تا بلخ و بخارا و از آنجا تا بغداد و کوفه و مکه و مدینه و دیگر مناطق مسافرت نمود و از مشایخ بزرگ جهان اسلام استماع حدیث کرد و توانست کوله بار علمی خود را پر بارتر گرداند و در شمار محدثین بزرگ شیعه در آید.
فصل اول :
کلیات
۱-۱- دلایل انتخاب موضوع:
بعد از رحلت پیامبر (ص) حدیث به وضع اسفباری گرفتار شد. از یک سو روی کار آمدن خلفا و منع کردن آنها از کتابت حدیث و از طرف دیگر افراط و تفریط‌گری‌های صحابه و تابعین در ترویج حدیث، مشکلات بسیاری را رقم زد و از اعتبار حدیث کاست. در نتیجه‌گروهی از دانشمندان اسلامی به‌فکر افتادند تا احادیث درست را از نادرست تفکیک کنند، که در این میان بسیار زیاد است، وی به عنوان یکی از سه نویسنده‌ی کتاب‌های‌مرجع در رابطه با حدیث، تمامی اخبار و احادیث را با سلسله سند آن ضبط کرده است. هم چنین نقش بسیار والایی در حفظ و گسترش معارف شیعی داشته و متخصص شناخت حدیث بود و تا اطمینان نمی کرد که حدیثی معتبر است، هرگز آن را نقل نمی‌کرد و به همین دلیل است که به رئیس المحدثین، شهرت دارد. وی در شناخت احادیث آگاه و در حفظ منابع و جمع آوری آنها بسیار کوشا بود تا جایی‌که با گذشت بیش از هزار سال هنوز تالیفات شیخ اعتبار و ازرش‌های خود را حفظ کرده است.
۲-۱- سوال اصلی:
شیخ‌صدوق تا چه‌میزان در حفظ، استمرار و گسترش معارف شیعی نقش داشته و تا چه اندازه در این ارتباط موفق بوده است؟
۳-۱- فرضیه‌ی اصلی:
شیخ صدوق که در محضر اساتید و علمای شیعه‌ی زمان خویش تلمذ نموده بود، به عنوان یکی از محدثین بنام عالم تشیع و به واسطه‌ی مسافرت های مکرر در مناطق علمی عصر خود توانست دستاوردهای خویش را در عرصه‌‌ی علم حدیث با موشکافی و ریز بینی‌های عالمانه، سره را از ناسره تمیز دهد و نام خود را به عنوان یکی از صاحبان کتب اربعه‌ی شیعه به ثبت برساند.
بعلاوه تالیف حدود سیصد عنوان‌کتاب در باب موضوعات مرتبط با تشیع و تلاش جهت‌پرورش شاگردانش زبده و کوشش در برگزاری مناظرات‌کلامی در واکنش به تشیع‌ستیزی عصر وی می‌تواند، سهم قابل توجهی از موفقیت‌های تشیع را در این عرصه به وی اختصاص داد.
۴-۱- سوالات فرعی:
۱-۴-۱- با توجه به عامل جغرافیای فرهنگی، رئیس المحدثین شیخ صدوق در چه بستری رشد و نمو پیدا کرد که توانست به چنین مقام شامخ علمی نائل گشته و در زمره‌ی برجسته ترین عالمان مذهب و مکتب تشیع ظاهر گردد؟
۲-۴-۱- با توجه به حضور حکومت‌های متعدد سیاسی با نگرش‌های متفاوت فرهنگی و مذهبی، عصر شیخ صدوق را چگونه می‌توان تحلیل کرد و واکنش شیخ صدوق در مواجهه با آن‌ها چه بوده است؟
۳-۴-۱- نقش و تأثیر عملکرد شیخ صدوق به عنوان یکی از برجسته ترین علمای عالم تشیع چه در زمان حیاط خود و چه پس از ایشان را بر گسترش مفاهیم شیعی در قالب یک کارنامه علمی- فرهنگی چگونه می‌توان ارزیابی کرد؟
۵-۱- فرضیه های فرعی:
۱-۵-۱- اشتهار قم به عنوان‌مرکزی قوی برای تشیع و وجود محدثان و دانشمندانی زبردست در فن حدیث و فقه و دیگر علوم اسلامی در این حوزه‌ی بزرگ حدیثی موجب آن شده بود که محدثان و دانشمندان دیگر شیعی جایگاه علمی قم را که از دیر باز به عنوان یک کانون منسجم شیعی جهت نشر و گسترش معارف تشیع بود را از اهمیت بالایی برخوردار دانند. در نتیجه تولد شیخ صدوق در این بستر مناسب از یک سو و برخورداری از خانواده‌ای فقیه و عالم و بهره مندی از اساتید معتبر زمان از سوی دیگر به انضمام عطش علمی وی سبب شد تا به مسافرت‌های گوناگون برود و کوله بار علمی خود را پربارتر نماید که همگی در نوع خود در به ظهور رسیدن این شخصیت علمی و ربانی مؤثر بود.
۲-۵-۱- واضح است که به دنبال خلافت عباسیان در بغداد و قدرت گیری مذهب سنی حنفی و پیدایش و تشکیل‌حکومت‌های متقارن در سرزمین‌های‌خلافت شرقی، مذهب تسنن، فرهنگ و مذهب اکثر بلاد اسلامی را به خود اختصاص داده بود و در پی آن حفاظت و تبلغ برای مذهب تشیع، چندان آسان و بی مخاطره نبود، اما حضور حکومت آل بویه، با توجه به تسامح و تساهلی که نسبت به مذهب تشیع از خود نشان داد، خود زمینه ساز مهمی برای جذب علمای شیعی از جمله شیخ صدوق به درون دربار آنها شد و روزنه‌ای را برای گسترش مفاهیم شیعی باز نمود.
۳-۵-۱- هرچند شیخ‌صدوق به عنوان‌یکی از چهره‌های معتبر عالم کتابت‌حدیث شناخته می‌شود اما نگارش بیش از سیصد عنوان کتاب در راستای حفظ، پاسداری و نشر مفاهیم شیعی، تنها دستاورد وی نبود.
وی با برگزاری مناظرات کلامی در مقابله با گسترش فرق انحرافی به دفاع از مذهب مظلوم تشیع پرداخت و اذهان عمومی را نسبت به این مذهب ترقیب کرد. هم چنین تلاش نمود تا زنگارهایی را که از سوی حکام جابر و دشمنان ستیزه جوی اهل بیت بر صورت امامان معصوم کشیده شده بود، بزداید و چهره‌ی حقیقی و وارسته‌ی معصومین را به مردم به نیکی نشان دهد. بعلاوه اعتقادات تشیع را که تا آن زمان در میان خود شیعیان از چهارچوب قانونمندی برخوردار نبود، به نظم بکشد.
۶-۱- اهداف پژوهش
۱-۶-۱- آشنایی با ابعاد گوناگون زندگانی رئیس المحدثین ابن بابویه قمی از زمان تولد تا مرگ ایشان.
۲-۶-۱- موشکافی و شناسایی دقیق‌تر از ابعاد شخصیتی و فرهنگی و علمی شیخ‌صدوق بر گسترش فرهنگ مفاهیم شیعی و تأثیرات عمیق ایشان در حفظ و پاسداری از شئونات میراث تشیع و انتقال آن به نسل آینده.
۳-۶-۱- بررسی جامع‌تر روابط شیخ صدوق با حکومت آل‌بویه از یک سو سبب می‌شد فضای مناسبی برای نشر افکار شیعی برپا گردد و از سوی دیگر حمایت‌های مادی و معنوی آن‌ها از شیخ صدوق و عالمان شیعه که خود تشویقی برای به ثمر رسیدن کتب و آثار ارزشمندی با نگرش‌های علوی و شیعی بود.
۴-۶-۱- نگاهی پیرامون عملکرد شیخ صدوق و شناخت هرچه دقیق‌تر از کارنمای علمی، فرهنگی و مذهبی وی.
۷-۱- روش پژوهش:
برای انجام مطالعات مربوط به جایگاه و نقش شیخ صدوق در حفظ و گسترش معارف شیعه، اولین کار بایسته، مراجعه به منابع اصلی و سپس منابع متاخرتر بود که پی و اساس تحلیل ها و مباحث این پژوهش را تشکیل می‌دهد.
شیوه‌ی‌پژوهش به صورت‌نظری و کتابخانه‌ای و بهره‌گیری از منابع‌معتبر زمان در ارتباط با عصر شیخ صدوق می‌باشد که بر اساس فیش برداری داده‌ها و اطلاعات تاریخی تدوین این تحقیق میسر شد.
۸-۱- دشواری های پژوهش:
دانسته است که بررسی‌های‌تاریخی نیازمند ژرف‌نگری در اسناد و مدارک و منابع اصلی و دست اول است.
در نتیجه این‌مهم،در مورد شیخ صدوق که بیشتر آثار به‌جای مانده از وی و آثاری که بر شرح‌زندگانی ایشان پرداخته‌اند به زبان عربی به یادگار مانده است از یک سو و آن دسته از منابع فارسی زبان هم که به زندگانی ایشان اشاراتی چند داشته‌اند، تنها چند خط اطلاعات تکراری در اختیار را قم سطور نهادند.
۹-۱- سازماندهی پژوهش:
این پژوهش در پنج فصل ذیل تدوین شده تا به سوالهای مطروحه پاسخ داده شود:
۱-۹-۱- کلیات.
۲-۹-۱- نگاهی به خاندان و زندگانی شیخ صدوق از جمله مشایخ بزرگ و بنام شیعه در شهر قم که از دیرباز مهد ارزشهای اسلامی و شیعی محسوب می‌گشت، می‌توان به خاندان بابویه اشاره نمود که همگی از دانش پژوهان، حدیث شناسان و فقهای سرشناس محسوب می‌شوند.
۳-۹-۱- تالیفات و شرح مختصری از آثار علمی شیخ صدوق: شیخ صدوق با نگارش بیش از سیصد جلد کتاب و رساله در رشته‌های مختلف فقهی در وسعت معلومات و کثرت کتب و آثار علمی کم نظیر بوده و کمتر کسی را می‌توان با وی در مقام قیاس قرار داد.
۴-۹-۱- بررسی اوضاع سیاسی– مذهبی، در دوران شیخ صدوق: عصر شیخ صدوق در واقع مقارن بود با دوران حکومت‌های متقارن در ایران، فشارهای سیاسی، خلفای عباسی و بر شیعیان از یک سو و حمایت حکومت‌های وقت از اهل تسنن از سوی دیگر سبب می‌شد تا تنها روزنه‌ی امید برای کاستن از فشارهای شیعیان، حکومت آل بویه که گرایش‌هایی نسبت به علویان داشت محسوب گردد.
۵-۹-۱- کارنمای شیخ صدوق در دوران حیات و تاثیرات آن پس از فوت ایشان: علاوه بر نگارش کتب و رسائل متعدد، شیخ توانست با برگزاری مناظرات کلامی به مقابله با تشیع ستیزی بپردازد و با این کار تلاشی را برای رونمایی از چهره‌ی حقیقی اهل بیت آغاز نمود که میراث آن به نسل‌های بعدی نیز منتقل گشت.
۱۰-۱- پیشینه‌ تحقیق:
با توجه به آن‌که شناخت ابعاد علمی شیخ صدوق در تشیع شناسی و علم فقاهت شیعی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، لذا اکثر منابع و پژوهش‌هایی که پیرامون اسلام شناسی، تشیع شناسی و فقه شناسی نگاشته شده نظری چند به زندگانی و تأثیرات علمی این عالم بزرگوار انداخته‌اند اما در این‌جا از میان انبوه آن‌ها می‌توان به برخی رسالات مهم‌تر اشاره نمود.
۱-۱۰- ۱- روابط علمای شیعه در دوران آل بویه: نگارش رجبعلی یحیایی، استاد راهنما: دکتر سید هاشم آقاجاری، دانشگاه تربیت مدرس، ۱۳۷۷. این پایان نامه با نگاهی به پیدایش تشیع آغاز گشته و سپس آن را در عصر خلفای سه گانه بررسی نموده است و تا شروع غیبت صغری در (۱۴۸- ۲۶۰ هـق) ادامه می‌یابد و سپس به گستره‌ی جغرافیای تشیع پرداخته و آن را تا ظهور آل بویه بررسی می کند و همچنین عمده‌ترین مراکز آموزشی تشیع را در قرن چهارم هجری مانند شهرهای مدینه، بصره، کوفه، سامرا، بغداد، توس و قم معرفی می کند. همچنین اوضاع سیاسی ایران و عراق را مقارن پیدایش آل بویه متمرکز شده و پس از بررسی ظهور آل بویه سیاست مذهبی این حکومت را در نوع نگاه به تشیع و کمک به احیای شعائر مذهبی شیعیان و توجه ویژه به علویان و آبادسازی مشاهد ائمه علوی و همچنین نقش دولت‌مردان بویی در تدوین معارف شیعه را بازگو می کند.
۲-۱۰-۱- زمینه‌ها و سرچشمه‌های شیخ صدوق: نگارش سید محسن موسوی، استاد راهنما: حجه الاسلام و المسلمین دکتر رضا برنجکار، رساله‌ی دکتری دانشگاه علوم حدیث قم، ۱۳۹۰. این رساله به شکلی ویژه ابعاد مختلف حیات علمی شیخ صدوق را مورد بررسی قرار داده و علاوه بر استفاده از منابع اولیه و کتب شیخ صدوق به کتب مستشرقان و کتب تاریخی و جغرافیایی نیز نظری داشته است. سرگذشت شیخ صدوق و بررسی آثار وی و تلاش او در جهت شناساندن حقایق زندگانی ائمه(ع) و مبارزه با غلو و تفویض و نگارش دائمی در سفر و تأثیر شرایط علمی شیخ صدوق در رابطه با پرورش شاگردان و تعامل و تقابل با شرایط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را بیان می‌دارد.
۳-۱۰-۱- زمینه ها، رشد و نضج شیعه در قرن چهارم تا ششم هجری قمری: نگارش عباس مصلایی پور یزدی، استاد راهنما دکتر محمد جواد مشکور، دانشگاه امام صادق، دانشکده تبلیغ و معارف اسلامی، ۱۳۷۴. در این رساله علاوه بر بحث پیرامون تشیع و فرق مختلف آن به تشکیل حکومت آل بویه و روابط آن با شیعیان و برخی مشایخ بزرگ زمان همچون شیخ کلینی، شیخ صدوق، صاحب ابن عباد و همچنین سید رضی شیخ مفید، سید مرتضی، شیخ طوسی و تشکیل حکومت‌های دیگر شیعی چون فاطمیان در مصر و اسماعیلیان در ایران و حمدانیان اشلره شده است.
۴-۱۰-۱- تحقیقی پیرامون کتاب من لا یحضره الفقیه شیخ صدوق (ره)، نگارش محمود نظری، استاد راهنما حاج شیخ علی اکبر غفاری صفت، دانشگاه امام صادق، دانشکده معارف اسلامی و الهیات، ۱۳۷۵. این رساله به شکل کاملاً تخصصی، کتاب مهم و ارزشمند من لا یحضره الفقیه شیخ صدوق را مورد موشکافی قرار داده و درباره‌ی انگیزه‌های شیخ در تألیف این کتاب تعداد ابواب و احادیث، شروح ترجمه‌ها و نسخ کتاب، شرح و حواشی اثر، نظر دیگر علما در رابطه با اثر مذکور و روش شناسی شیخ در تنظیم محتوای کتاب، مقایسه اثر با کتاب کافی و بررسی اشکالات متأخرین بر کتاب مذکور بر آن اشاره شده است.
۱۱-۱- معرفی و نقد منابع و ماخذ:
۱- فقیه ری (زندگی‌نامه و آثار شیخ صدوق)، سید حسن موسوی خرسان، ترجمه و تعلیق، دکتر علی رضا میرزا محمد، تهران، اطلاعات، ۱۳۷۷.
این کتاب ترجمه‌ای است از رساله‌ای جامع با نام (حیاه الشیخ الصدوق) به قلم سید حسن موسوی خرسان که به عنوان مقدمه‌ای بر کتاب ((من لا یحضره الفقیه)) صدوق نگاشته شده است.
مولف در این کتاب با نگرشی‌دقیق به بررسی همه‌ی ابعاد پر خیر و برکت شیخ صدوق پرداخته و شخصیت ممتاز و آثار او را موردمطالعه قرار داده است و در این راستا از سفرهای‌علمی و اساتید و مشایخ و شاگردان آن بزرگوار نام برده است و حتی در شرح حال بزرگان و دانشورانی که از این خاندان پاکدین و دانش پرور بر خاسته‌اند سخن گفته و حق مطلب را نیک ادا کرده است. در اهمیت این رساله‌‌ی ارزشمند همین پس که آقای علی اکبر غفاری که برخی از آثار شیخ صدوق را تدوین و ترجمه و تصحیح‌کرده است، تالیف موجود را از بهترین آثار تحقیقی مکتب و مدون در بیان احوال و خصایص صدوق می‌داند و نویسنده اش را پژوهشگری ژرف اندیش و سختکوش و توانا می‌خواند.^[۱]
این کتاب در عین اختصار و ایجاز مشتمل بر نام بسیاری از بزرگان علم و دین و کتابهای ایشان است که به صورت فهرست وار آورده شده است.
۲- قدرت، دانش و مشرعیت در اسلام (در دوره ی میانه)، داوود فرحی، تهران، مانی، ۱۳۷۸.

سورو

۷

۱۲

۵/۶۳

۵/۱۷

۱۰۰

چاهستانیها

۲

۳/۸

۲/۶۲

۵/۲۷

۱۰۰

منبع: مطالعات میدانی نگارنده
نمودار شماره۲۴ : درصد میزان امنیت اجتماعی در محله از دید ساکنین
از نظر ۵/۱۷ درصد افراد ساکن در محله سورو امنیت اجتماعی محله “کم” می باشد در حالیکه ۵/۲۷ درصد از ساکنین محله چاهستانیها امنیت محله خود را “کم” می دانند. بنابراین می توان نتیجه گرفت محله سورو علیرغم جرایم موجود (قاچاق مواد مخدر و کالا و…) نسبت به محله چاهستانیها از امنیت اجتماعی بیشتری برخوردار است.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

امنیت یکی از عواملی است که می تواند زمینه و بستر مشارکت افراد را فراهم کند، در واقع افراد معمولاً در محیطی امن و آرام حاضر به همکاری و مشارکت با یکدیگر هستند. فضاها و مکان های امن در واقع زمینه بسیاری از تعاملات اجتماعی و معاشرت های همسایگی را فراهم می کنند. بررسی و تحلیل بر روی رابطه بین میزان مشارکت و امنیت اجتماعی موجود در دو محله سورو و چاهستانیها نشان می دهد که با افزایش میزان امنیت در محلات زمینه مشارکت فراهم تر و میزان تمایل ساکنین به همکاری در بهسازی محله بیشتر می شود. به طوری که بیشتر افرادی که تمایل به مشارکت در بهسازی محله نداشتند از امنیت اجتماعی محله ناراضی و در ارزیابی آن گزینه “کم” را انتخاب کرده اند به این معنی که امنیت محله از نظر آنها کم می باشد. همچنین برای اثبات رابطه بین دو متغیر امنیت و میزان مشارکت مردمی از نرم افزار SPSS نیز استفاده شده است. به این ترتیب که با اجرای دستور crosstabs و با انتخاب گزینه phi and cramer’s v، ضریب کرامر برای آزمون همبستگی بین دو متغیر امنیت و میزان مشارکت مردمی محاسبه شده است که نتیجه بدست آمده حاکی از این است که بین این دو متغیر در سطح اطمینان ۹۵ درصد (=sig018/0 > 05/0) رابطه مستقیمی وجود دارد و ضریب همبستگی کرامر برای این رابطه ۴۲۷/۰ می باشد.
بنابراین می توان چنین نتیجه گرفت برقراری امنیت در محلات سورو و چاهستانیها، یکی از لازمه های افزایش میزان مشارکت و فراهم شدن زمینه آن دراین محلات است.
۶-۴- وضعیت اقتصادی و توان مالی ساکنین
یکی از مشخصات و ویژگی های سکونتگاه های غیررسمی درآمد پایین یا فقر مالی می باشد. فقر خود نتیجه نابرابری شدید اقتصادی- اجتماعی است. در دیدگاه سنتی، فقر عبارت است از محرومیت مادی که با معیار درآمد یا مصرف سنجیده می شود( بانک جهانی،۲۰۰۱ )، اما امروزه این مسأله از ابعاد مختلف بررسی می گردد. که در این تحقیق بیشتر همان میزان درآمد و سطح مالی ساکنین مدنظر است و دلیل اینکه در این بخش به فقر و میزان درآمد اشاره شد این است که درآمد پایین یکی از مسائل موجود در سکونتگاه های غیررسمی می باشد و همچنین بانک جهانی نیز یکی از اهداف ساماندهی این سکونتگاه ها را مبارزه با فقر و رسیدن به رفاه ساکنین می داند. برای بررسی وضعیت اقتصادی محلات موردمطالعه به موضوعات اشتغال، میزان درآمد ماهیانه، نوع مالکیت واحد مسکونی در زیر پرداخته شده است.
۱-۶-۴- وضعیت اشتغال ساکنین
یکی از مشخصه های محلات غیررسمی وجود مشاغل کاذب و در رده پایین و نیز مشاغل غیرقانونی و غیرمشروع می باشد. جدول شماره ۴۱ وضعیت اشتغال را در محلات سورو و چاهستانیها نشان می دهد که حاکی از این موضوع است که بیشترین رده شغلی در محله چاهستانیها مربوط به کارگران(۵/۴۰ درصد) می باشد و در محله سورو مشاغل آزاد با ۳۱/۴۴ درصد بیشترین سهم را به خود اختصاص می دهند. که البته شغل تعداد زیادی از ساکنین محله سورو صیادی یا مشاغل وابسته به آن می باشد. تصویر شماره ۵ و ۶ مشاغل موجود در محلات سورو و چاهستانیها را نشان می دهد.
جدول شماره۴۱ : وضعیت اشتغال ساکنین(به درصد)

شغل

جمعیت شاغل

بیکار

جمع

آزاد

کارگر

کارمند

دستفروش

سورو

جمعیت فعال

۳۱/۴۴

۳/۲۴

۷۷/۱۰

در این پایان نامه، هدف، طراحی یک سیستم یکپارچه کنترل جهت بهبود پایداری خودرو در جهات جانبی و غلت با حداقل تداخل در شتاب طولی مطلوب راننده می­باشد. در این راستا، استفاده از روش­های موثر در طراحی سیستم کنترلی با حداقل هزینه و پیچیدگی در نظر می­باشد. شاخص‌های ارزیابی عبارتند از: نرخ چرخش، شتاب جانبی، زاویه لغزش جانبی، لغزش طولی چرخ­ها، زاویه و نرخ غلت، انتقال وزن جانبی و میزان کاهش سرعت خودرو نسبت به سیستم بدون کنترل.
۱-۴ طرح­نمای پایان نامه
مراحل طراحی و شبیه­سازی در این پایان نامه به ترتیب زیر می­باشد.
فصل ۲ به مراحل کامل استخراج مدل ۱۰ درجه آزادی مورد استفاده برای شبیه­سازی رفتار خودرو می ­پردازد. نتایج صحه­گذاری مدل استخراج شده توسط نرم­افزار CarSim نسخه ۰۲/۸ در انتهای فصل آمده است.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

در فصل ۳، به شرح مراحل طراحی زیرسیستم­های کنترلی فعال فرمان، دیفرانسیل، ترمز و غلت، و تعیین وظایف و محدوده کار هر یک از آنها پرداخته می­ شود. سپس تداخل میان اهداف کنترلی بررسی می­گردد و یک الگوریتم هماهنگی با بهره گرفتن از منطق فازی به عنوان راهکار پرهیز از تداخل عملکرد زیرسیستم­ها ارائه می­گردد. در پایان، توابع عضویت و قوانین سیستم فازی مذکور، به تفصیل مورد بحث قرار می­گیرد.
در فصل ۴، زیرکنترلرها و نیز مجموعه یکپارچه، هر کدام با یک یا چند مانور آزمایش می­شوند و نتایج ارائه می­گردد تا صحت عملکرد آنها در شرایط بحرانی بررسی گردد. سپس، برای تضمین کارایی کنترلر در حادترین شرایط، مسئله «سناریوی بدترین حالت^[۳۶]» مورد بررسی قرار می­گیرد.
فصل ۵، یک جمع­بندی از فصل­های قبل و پیشنهادهایی برای تحقیقات مرتبط در ادامه پروژه حاضر ارائه می­دهد.
فصل دوم
مدل­سازی خودرو
۲-۱ مقدمه
در این فصل، دینامیک حاکم بر مدل ده درجه آزادی و چگونگی استخراج آن تشریح می­ شود. سپس، این مدل توسط مدل توسعه یافته در نرم­افزار CarSim صحه­گذاری می­گردد. مدل مذکور برای شبیه­سازی عملکرد خودرو در پاسخ به کنترلر به کار گرفته خواهد شد.
۲-۲ مدل ده درجه آزادی
۲-۲-۱ فرضیات مدل
در ساخت مدل ده درجه آزادی که برای شبیه­سازی در محیط Simulink مورد استفاده قرار می­گیرد، فرضیات زیر در نظر گرفته شده است.
۱- برای خودرو، دو جرم فنربندی­شده^[۳۷] و فنربندی­نشده^[۳۸] در نظر گرفته می­ شود. جرم فنربندی­شده تمام جرمی است که بر سیستم تعلیق خودرو سوار است و جرم فنربندی­نشده، مجموع جرم چرخ­ها، محور چرخ­^[۳۹]ها و متعلقات آن است.
۲- خودرو دارای سه درجه آزادی انتقالی طولی، جانبی و عمودی، و سه درجه آزادی دورانی غلت^[۴۰]، فراز^[۴۱] و چرخش^[۴۲] می­باشد. از میان این شش درجه آزادی، حرکت­های عمودی، غلت و فراز فقط متعلق به جرم فنربندی­شده هستند. بنابراین، فرض می­ شود که جرم صلبِ فنربندی­نشده حرکت در راستای عمودی و دوران­های غلت و فراز را ندارد. هر یک از چرخ­ها نیز یک درجه آزادی دوران مستقل دارند. در نتیجه، این مدل، مجموعا شامل ده درجه آزادی است.
۳- نیروی مقاومت هوا متناسب با مجذور سرعت طولی خودرو، فقط در راستای طولی مدل شده است.
۴ – در دینامیک دورانی چرخ­ها و در نتیجه دینامیک طولی و جانبی خودرو نیز، مقاومت غلتشی^[۴۳] مدل شده است؛ ولی از گشتاور خودتنظیم^[۴۴] چرخ­ها و جابجایی نقطه­اثر نیروی تایر ناشی از تغییر شکل الاستیک آن صرف­نظر شده است.
۵- در صورتی که سیستم‌های تعلیق جلو و عقب را مشابه در نظر بگیریم، می‌توان محور غلت و محور فراز را افقی، در ارتفاع ثابت و گذرنده از مرکز جرم فنربندی‌نشده در نظر گرفت [۲۰].
همان طور که در شکل ۲-۱ ملاحظه می­ شود، در دستگاه مختصات متصل به بدنه، محور x رو به جلوی خودرو، محور y به سمت راست و محور z به سمت پایین در نظر گرفته شده است (مختصات SAE^[45]).
شکل ۲-۱ دستگاه مختصات متصل به بدنه [۲۲]
۲-۲-۲ معادلات دینامیک
مبتنی بر روش ارائه شده در [۲۲] و با اِعمال اصلاحات مورد نیاز، معادلات حرکت خودرو عبارتند از:
دینامیک طولی
بر اساس نمودار پیکره آزاد شکل ۲-۲، معادله دینامیک طولی خودرو، مطابق معادله (۲-۱) عبارتست از:
(۲-۱)
که در آن، m جرم خودرو، F_xiها، F_yiها و F_ziها به ترتیب نیروهای طولی، جانبی و عمودی چرخ­ها، δ زاویه چرخ، f_r ضریب مقاومت غلتشی، m_s جرم فنربندی شده، h_cg ارتفاع مرکز جرم فنربندی­شده از محورهای غلت و فراز و C_d ضریب درگ (مقاومت هوا) است.
معادله (۲-۱) نسبت به معادله مشابه آن در [۲۲]، بهبود داده شده است. تغییرات اِعمال شده عبارتند از: ۱- نیروی مقاومت غلتشی و مقاومت هوا به دینامیک طولی افزوده شده است. ۲- جرم فنربندی‌شده و فنربندی‌نشده در آن تفکیک گردیده و هر کدام در شتاب‌های مربوط به خود ضرب شده است.
C_dv_x²
f_rF_z2
f_rF_z4
f_rF_z3
f_rF_z1
شکل ۲-۲ نمودار پیکره آزاد برای دینامیک طولی، جانبی و چرخش [۲۲]
دینامیک جانبی
بر اساس نمودار پیکره آزاد شکل ۲-۲، معادله دینامیک جانبی خودرو، مطابق معادله (۲-۲) عبارتست از:
(۲-۲)
معادله (۲-۲) نسبت به معادله مشابه آن در [۲۲]، بهبود داده شده است؛ به این صورت که جرم فنربندی‌شده و فنربندی‌نشده در آن تفکیک گردیده و هر کدام در شتاب‌های مربوط به خود ضرب شده است.
دینامیک عمودی
بر اساس نمودار پیکره آزاد شکل ۲-۳، معادله دینامیک عمودی خودرو، مطابق معادله (۲-۳) عبارتست از:
(۲-۳)
F_y,su
شکل ۲-۳ نمودار پیکره آزاد برای دینامیک عمودی و غلت [۲۲]
دینامیک غلت
بر اساس نمودار پیکره آزاد شکل ۲-۳، معادله دینامیک غلت خودرو، مطابق معادله (۲-۴) می ­تواند نوشته شود؛
(۲-۴)
که در آن I_RC لختی دورانی جرم فنربندی شده حول محور غلت و K_arb سفتی پیچشی میله ضدغلت غیرفعال است. مشابه معادلات (۲-۱) و (۲-۲)، در اینجا نیز، معادلات نسبت به [۲۲] بهبود داده شده‌اند، ضمن آن که ملیه ضدغلت فعال نیز به مدل افزوده شده است.

دلیل درستی معامله اضطراری با فقدان چنین رضائی چیست؟ فقیهان امامیه در پاسخ به این پرسش دو نظریه را مطرح ساختند. بر اساس یک نظریه تفاوت بین اکراه و اضطرار تفاوتی در ماهیت بوده و ثبوتی است. به موجب نظریه اول اکراه سبب منتفی شدن رضا می‏شود و به این وسیله شرط نفوذ معامله را از بین می‏برد. در حالیکه در اضطرار رضا مفقود نمی‏شود. به همین جهت مضطر پس از انجام عقد، از صمیم قلب و با طیب نفس از معامله مزبور خوشحال است در حالی که در اکراه چنین طیب نفس و خوشحالی وجود ندارد. به تعبیر دیگر هم در معامله اضطراری وهم معامله اکراهی شوق و رضای عقلانی وجود دارد، اما در معامله اضطراری بر خلاف معامله اکراهی علاوه بر شوق عقلانی، شوق و میل طبعی و طیب نفس هم وجود دارد بنابراین ، تفاوت آنها ثبوتی و ماهوی است.^[۸۵]

بر اساس نظریه دوم که طرفدارانی مانند امام خمینی ومحقق اصفهانی دارد، رضایت و طیب نفس در مورد مضطر و مکره به یک نحو وجود دارد؛ زیرا مراد از طیب نفس و شوق دراین نظریه، همان میل و شوقی است که به دنبال آن اقدام عملی پیدا می‏شود و این میل ممکن است میل نفسانی ـ ملائم با طبع انسان ـ یا میل عقلانی‏ـ ملائم با عقل انسان ـ باشد و در اکراه و اضطرار طیب نفس عقلی وجود دارد. بنابراین، هیچ یک از اضطرار و اکراه از جهت رضایت مشکلی پیدانمی‏کنند بلکه مشکل از جهت دلایل شرعی پیدا می‏شود؛ یعنی در مقام اثبات و با توجه به مفاد ادله شرعی، شارع عقد اکراهی را نافذ ندانسته، در حالی که بر عقد اضطراری اثر حقوقی بار کرده است. با این توجیه هرگاه عنوان‏اکراه صدق‏کند حکم به‏عدم نفوذ معامله می‏شود و در صورت تحقق عنوان اضطرار حکم به نفوذ معامله می‏شود.^[۸۶]
به نظر می‏رسد تفاوت اضطرار و اکراه ثبوتی بود در اضطرار بر خلاف اکراه طیب نفس طبعی وجود دارد. این تفاوت را با مراجعه به وجدان می‏توان احساس کرد.

1. 1. از آنجایی که اکراه شوق و میل طبعی را که شرط نفوذ اعمال حقوقی است، از بین می‏برد، هرگونه معامله اکراهی به صورت غیرنافذ، منعقد می‏شود اما حکم عدم نفوذ در مواردی است که اکراه سبب سلب اراده معامله کنندگان نباشد.^[۸۷]بنابراین در مورد اکراه شدیدی که به حد اجبار رسیده و اراده مکره را به طور کلی از بین ببرد، به دلیل فقدان قصد، معامله باطل خواهد بود. در این وضعیت معامله اکراهی، همانند معامله شخص مست و بیهوش یا معامله از روی شوخی فاقد قصد انشا است.

1. 1. برخی فقیهان از نوعی رضا به نام رضای معاملی سخن می‏گویند. در اینجا مناسب است به اختصار این اصطلاح فقهی را تبیین کنیم. اصطلاح رضای ثانوی و یا رضای معاملی در مقابل اولی یا رضای ذاتی و نفسی، عبارت از حداقل رضایی است که برای نفوذ معاملات لازم است.^[۸۸]

گروهی از فقیهان که تفاوت اکراه و اضطرار را اثباتی می‏دانند بر این اعتقادند که در معامله اضطراری و اکراهی نوعی رضا به نام رضای ثانوی یا عقلانی یا به تعبیری معاملی وجود دارد و مضطر و مکره با ملاحظه ضرر کمتر و نفع بیشتر در یکی از دو طرف انجام و عدم انجام معامله، نسبت به یک طرف تمایل پیدا کرده و نه به عنوان اولی، بلکه به عنوان ثانوی و با تمایلی عقلانی، ضرر کمتر را بر می‏گزیند. تمایل و شوق در این وضعیت را تمایل عقلی و یا رضای معاملی می‏نامند. در نظر اینان، این نوع از رضایت برای نفوذ معامله شرط است.
بر اساس این نظریه شرط نفوذ معامله، رضا و طیب نفس ذاتی نیست بلکه نوعی رضایت است که ممکن است ـ حتی ـ درنتیجه اضطرار و اکراه به دست آید. در واقع رفع تهدید و ضرر این اکراه و اضطرار، خود، داعی اختیار و رضای معاملی اراده است.^[۸۹]
بر این اساس، رضای معاملی امری غیر از طیب نفس ذاتی و قصد است؛ زیرا قصد از صفات فعلی نفس و به تعبیری عمل نفس است و رضا و طیب نفس از صفات انفعالی نفس است در حالی که رضای معاملی در مقابل امتناع و خودداری است خواه این نوع رضایت ناشی از مقاصد نفسانی باشد یا در نتیجه الزام ملزم و اکراه مکرهی حاصل شود . البته این مطلب روشن است که این نظریه در مقابل نظریه مشهور فقیهان امامیه است که رضایت اولی و طیب نفس ذاتی را شرط نفوذ معاملات می‏دانند.

1. 1. به علاوه با تأمل در عموماتی چون «تجاره عن تراض» متوجه تفکیک بین قصد که موجب تحقق عقد می‌شود و رضا که موجب نفوذ معامله می شود، خواهیم شد. زیرا اگر مراد از رضای مطرح در آیه همان قصد باشد، نیازی به تکرار دوباره آن نبود چرا که با واژه «تجاره» وجود قصد مسجل شده و نیازی به آوردن عبارت «عن تراض» احساس نمی شود. بنابراین از این که دو واژه «تجاره» – که در بردارنده قصد است، چرا که تحقق تجارت منوط به قصد می باشد- و «عن تراض» در آیه آمده است، می فهمیم که قصد و رضا دو عنصر متفاوت اند و باید قایل به تفکیک آن دو شد. از این رو در معاملات اکراهی بخاطر تحقق قصد با رضای بعدی مالک حکم به صحت کرده و در واقع رضای لا حق موجب تصحیح و تنفیذ عقد می گردد.

بند چهارم:نتیجه رابطه قصد و رضا

اراده، مجموع قصد انشا و رضاست. آن چه در قصد مهم است، این است که قصد، قصد انشا باشد؛ فلذا صرف قصد اخبار اگر چه مقرون به رضا باشد، کافی برای تحقق عقد نیست. به علاوه بر اساس
ماده ۱۹۱ قانون مدنی ایران، قصد انشا باید مقرون به کاشف باشد؛ بنابراین اراده در دو چهره باطنی و ظاهری نمود می یابد که با لحاظ ماده مذکور و ماده ۱۹۶ قانون مدنی در صورت تزاحم این دو چهره، عقد تابع اراده واقعی (باطنی) طرفین خواهد بود؛ گر چه مقنن از لزوم حفظ نظم معاملات نیز غافل نبوده و در مواردی هم چون ماده ۲۲۴ قانون مدنی، الفاظ عقود را محمول بر معانی عرفیه می داند.
رضا نیز صورت غالب یکی از سه قوه شهویه، عاقله و غضبیه است که از آن به شوق مؤکد در مراحل شکل‌گیری اراده تعبیر می شود؛ لذا گفته می شود در صورتی که ضرورت عقلی عملی در ذهن محرز باشد، اگر چه به آن میلی نباشد، رضا حاصل است.
علی رغم این که با بررسی مراحل شکل گیری اراده و وجوه افتراق قصد و رضا در می یابیم که قصد و رضا دو مفهوم مجزا هستند و به عنوان دو عنصرمستقل در ماده۱۹۰ قانون مدنی ذکر شده اند لکن این قصد است که عنصر سازنده عقد می باشد و رضا تنها شرط اعتبار آن محسوب می‌شود. با این اوصاف، عقد در حالت فقدان قصد، باطل و در صورت فقدان رضا، غیر نافذ خواهد بود.

گفتار سوم:بررسی تطبیقی قصد و رضا در حقوق ایران. فقه امامیه و کنوانسیون

بند اول:حقوق ایران

در قانون مدنی ایران، قصد و رضای طرفین معامله به عنوان یکی از شرایط اساسی معاملات در بند ۱ ماده ۱۹۰ محسوب شده است و احکام و مقررات آن به تفصیل در مواد ۱۹۱ به بعد همین قانون آورده شده است.^[۹۰]
از آن جا که قصد و رضا با هم در یک بند ذکر شده اند، القای ابتدایی ذهن، یکی بودن ماهیت قصد و رضا را می رساند و یا این که دو جزء از یک شرط باشند؛ اما با تحلیل مراحل فعالیت دماغی شخص تا انجام معامله و تشخیص مرحله پیدایش هر یک از قصد و رضا و با توجه به نقش متفاوت این دو در عقد و تفاوت وضعیت عقد در صورت فقدان هر کدام از قصد و رضا، به علاوه احکام و مقررات مربوط در مواد ۱۹۱ به بعد قانون مدنی، می بینیم که این قانون به پیروی از فقه امامیه نظریه تفکیک میان قصد و رضا را پذیرفته است.
نتیجه آن که قصد و رضا دو ماهیت متفاوتند و هر یک در حقیقت تشکیل دهنده یک عنصر از عناصر لازم برای اعتبار عقد می باشند.^[۹۱]
به نظر می رسد علت درج دو عنصر قصد و رضا در یک یند، تطبیق بی جهت ماده ۱۹۰ قانون مدنی ایران و سایر مقررات مربوط با ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی فرانسه و مواد مربوط دیگر این قانون از جهت تعداد شرایط اساسی معاملات است.^[۹۲] لنگرودی معتقد است به جای شرایط اساسی صحت، «عناصر عمومی عقود» عنوان شود؛ چون برای مثال در عقود عینی، قبض نیز شرط صحت می باشد.^[۹۳]

بند دوم:فقه امامیه

فقها شرایط صحت معامله را در دو دسته کلی شرایط متعاقدین (قصد و رضا در زمره این دسته می باشد) و شرایط عوضین بیان کرده اند.^[۹۴]
برخی دیگر قصد و رضا(اختیار)را از شرایط متعاقدین می دانند ولی در این خصوص تعریفی ارائه نکرده اند و تنها اثر فقدان هر یک را بیان کرده اند.^[۹۵]
گروهی دیگر قصد و رضا را تحت عنوان کلی “اختیار ” می آورند و از شرایط متعاقدین می دانند.^[۹۶]

بند سوم:کنوانسیون

در حقوق انگلیسی در برخی از نوشته ها، قصد و رضا دو عنصر جدا در اعتبار قرارداد ذکر شده اند:

• • قصد ایجاد روابط حقوقی Intention to create legal relations

• • رضایت باید واقعی باشد Consent must be genuine

این در حالی است که در نوشته های دیگر، تنها قصد را (بدون ذکری از رضا) به عنوان عنصر یک قرارداد ساده ذکر کرده اند:
قصد این که قانوناً ملتزم باشند. Intention to be legally bound
درکنوانسیون: بیان شد که تفکیکی میان قصد و رضا صورت نگرفته است و با این که وجود قصد نقش اصلی را در تشکیل عقد و به طور عام در تحقق هر عمل حقوقی ایفا می کند، نامی از آن به صورت عنصر جدای از رضا دیده نمی شود و در جایگاه شروط روانی، فقط از رضایت (consenternent) نام برده شده است. در نوشته های حقوقی گاه از «تراضی» با کلمه «اراده» (La Volonte) یاد شده است؛ آن هم بدون توجه به تمایز قصد انشا از رضا.^[۹۷]

فصل دوم:مبانی و آثارحاکمیت اراده

مبحث اول:حاکمیت اراده و آزادی قراردادی

گفتار اول:اصل آزادی قراردادی

بند اول:اصل آزادی قرارداد

کلیات

یکی از مفاهیم مذکور برای اصل یاد شده این است که عقود و قراردادها بین اشخاص علی الاصول نافذ است مگر آنکه قانون در مواردی منع کرده باشد. عده ای نیز ماده ۱۰ قانون مدنی^[۹۸] را موید اصل آزادی قراردادها دانسته و اضافه نموده اند که فقهای امامیه دست کم در مبحث شرط از همین اصل به دلالت « المومنون عند شروطهم» پیروی کرده اند.^[۹۹] و سه عامل محدود کننده اصل مذکور را قانون (منظور قواعد امری) ، نظم عمومی و اخلاق حسنه دانسته اند. در تعریف دیگری از این اصل اشاره شده که هر کس می تواند به اراده خود تعهدات و قراردادهای الزام آوری را که از لحاظ قانون قابل اجراست و ضمانت اجرایی دارد قبول کند یا از قبول آن امتناع کند. برخی نیز اصل حاکمیت
اراده و اصل آزادی مردم در معاملات (اصل آزادی قراردادها) را یکسان تلقی کرده اند.
برخی از نویسندگان حقوقی معتقدند اصل آزادی قراردادها از اصل حاکمیت اراده منعشب شده است. به اعتقاد عده ای دیگر قاعده آزادی معاملات نه تنها از روح قانون مدنی بلکه از ماده ۱۰ آن به صراحت استفاده می شود. در سایر کشورها نیز اصل آزادی قرارداد یکی از مباحث اصلی حقوق قراردادها را تشکیل می دهد. در حقوق انگلیس اصل یاد شده به عنوان یکی از اصول اساسی قراردادها مورد تاکید قرار گرفته اما مقررات قانونی در موارد خاصی از شمول وکلیت اصل کاسته اند قضات قرن ۱۹ انگلیس معتقد بودند که ازاشخاص دارای اهلیت کامل بایستی برای انعقاد هرگونه قراردادی آزادی داشته باشند و قانون فقط در موارد خاصی که مبتنی بر انصاف است نظیر تدلیس یا اعمال نفوذ ناروا دخالت نماید و این صرفاً به این دلیل نیست که یک طرف قرارداد از نظر اقتصادی و مالی از طرف دیگر قوی تر است بنابراین قراردادهای استاندارد مورد حمایت قرار می گرفت هر چند که شرایط آن یکجانبه و از قبل تعیین گردیده بود و واقعاً صدق عنوان توافق بر آنها محل تامل بود. در مواردی هم که تهیه کننده کالاهای انحصاری چنین قراردادهایی را تنظیم میکرد. مشتری میبایست قرارداد را با همان شرایط از قبل تعیین شده می پذیرد یا از قبول آن امتناع می کرد که در اغلب موارد عملاً مجبور می شد که قرارداد را منعقد سازد مع الوصف به موجب مقررات خاصی از جمله در رابطه با قراردادهای استخدامی دولت عملاً دخالت کرده و اصل آزادی قراردادها مورد تاخت و تاز واقع شده است.
در حقوق فرانسه در اواخر قرن ۱۸ و اوایل ۱۹ حقوق قراردادها متکی به اصل حاکمیت اراده بوده و سئوال اساسی که در این زمینه مطرح شده این است که چرا قراردادها نسبت به کسانی که آن منعقد نموده اند نافذ است؟ در پاسخ به این سئوال به ماده ۱۱۳۴ قانون مدنی فرانسه که مقرر داشته قرارداد قانون طرفین است استناد شده و استدلال شده که نفوذ و اعتبار قراردادها ناشی از اراده اشخاص است.^[۱۰۰]
تئوری حاکمیت اراده در قرارداد بوسیله دکترین اقتصادی laissez – faire و جنبه های اخلاقی ـ به این معنی که فرد باید بهترین قاضی منافع خود باشد ـ تقویت شده و در حقیقت نتیجه تلاقی دو اراده می باشد که الزاماً توازن صحیحی از منافع طرفین مضاناً دو نتیجه عملی اصل حاکمیت اراده در قراردادها به شرح ذیل بیان شده است:
۱ ـ افراد بایستی برای انعقاد قرارداد یا عدم انعقاد قرارداد آزاد باشند.
۲ ـ افراد بایستی در انعقاد هرگونه و هر نوع قراردادی آزاد باشند و فقط محدودیتهای خاص ناظر بر منافع عمومی مانعی در این طریق به شماره می رود
لذا طرفین قرارداد بر خلاف آنچه در حقوق رم مطمح نظر بود ـ که البته بعداً نیز مورد تجدید نظر قرار گرفت ـ مجبور بر انعقاد قراردادهای معین نبوده و حق انعقاد قراردادهای غیر معین را دارند. لازم به ذکر است که در هر دو سیستم حقوق انگلیسی و فرانسه اصل یاد شده و محدودیتهای اعمال شده بر اصل مشابهت دارد برخی دیگر سه نتیجه برای اصل آزادی قرارداد به شرح زیر بیان داشته اند:
۱ ـ آزادی قراردادی ( در انعقاد یا عدم انعقاد قرارداد(
۲ ـ قدرت تعهد آور قرارداد (نفوذ و اعتبار قرارداد (
۳ ـ اثر قرارداد در ارتباط با طرفین.
در اصول قراردادهای بازرگانی بین المللی که بوسیله موسسه بین المللی وحدت حقوق خصوصی (UNIDROIT) متشکل از حقوق دانان کشورهای مختلف تنظیم گردیده به اصل مزبور عنایت شده و بیان داشتند که : « طرفین مختارند قرارداد منعقد نمایند و مفاد و محتوای آن را تعیین کنند.^[۱۰۱]
در مواردی هم که به موجب اصل یاد شده قراردادی باطل تلقی میشود نظیر عقد ربوی مرحله ثبوتی عقد مطرح میباشد فلذا میتوان گفت که اصل حاکمیت اراده و شاخه آن بنام اصل آزادی قراردادها در احراز نفوذ و اعتبار یا بطلان عقد و شرایط ضمن آن مورد استفاده واقع می شود و پس از تشخیص این امر، فایده دیگری نخواهد داشت.

بند دوم:اصل آزادی اراده

الف: اصل آزادی اراده درفلسفه حقوق

اراده یکی از عناصر تشکیل‏دهندهء شخصیت انسان و احترام به اراده انسان احترام به‏ شخصیت اوست.ظهور کمال شخصیت هر فرد منوط به این است که آزادی اراده داشته باشد زیرا در سایه آزادی اراده است که هر فرد می‏تواند کمالات خود را ظاهر سازد.پس برای این‏ که به شخصیت انسانی احترام گذاشته شود باید به اراده او احترام نها و قانون فقط وظیفه دارد که جلوی تعارض اراده‏ها را بگیرد.بنابراین،نباید تکلیفی بر انسان تحمیل کرد مگر این که‏ خود او آن تکلیف را بخواهد و چنین تکلیفی با قانون طبیعت وفق داشته باشد.پس اساس حق‏ و تکلیف مطلقا اراده افراد است.بنابراین،قانون در خدمت اراده افراد است و وظیفه آن،دفع‏ برخورد اراده‏هاست.^[۱۰۲] از این دیدگاه،اراده خلاق افراد منشاء تمام امور در زندگی اجتماعی و غایت نظم اجتماعی،خدمت به افرادی است که آن اجتماع را تشکیل‏ می‏دهند. برخی از فیلسوفان بر این عقیده هستند که مفهوم آزادی اراده چنان بدیهی است که‏ می‏توان آن را یکی از متعارف‏ترین مفاهیم فطری در نهاد انسان دانست‏.^[۱۰۳]
از نظر حقوقی، فردگرایان حتی نسبت به قانون از این حیث که حقوق و آزادی‏های فردی‏ را محدود می‏کند،بدبین هستند
؛به این ترتیب،هر قانونی را از نظر اصول و مشرب فکری‏ خود«بد»می‏دانند،اما چون به‏هرحال،نبود قانون نیز ممکن است باعث هرج و مرج و در نتیجه تباهی و زوال حقوق و آزادی‏های خود فرد گردد،ناگریز به حاکمیت قانون تن در می‏دهند.اما هدف نهایی آنها این است که به تدریج از قلمرو اجرای قانون کاسته و بر دامنه‏ ابتکارات و فعالیت‏های فردی افزوده شود. از نظر آنها،اراده همانند اندیشه فرد از عناصر شخصیت انسان است؛قولی را از«کانت»نقل می‏کنند که به خوبی گویای این اندیشه‏ می‏باشد:«در موردی که شخص درباره دیگری تصمیم می‏گیرد،همیشه امکان بی‏عدالتی‏ می‏رود،ولی هنگامی که او برای خود امری را می‏خواهد،دیگر احتمال وقوع هیچ ظلمی وجود ندارد».^[۱۰۴]

• • از نظر علم واژه شناسی ٬ کلمه ” Tour ” از واژه لاتین ” Tornare ” و واژه یونانی ” Tornos ” مشتق شده است که به معنی “چرخ” یا “دایره” و یا ” حرکت به دور یک نقطه مرکزی یا یک محور ” استفاده می شده است. ویژگی اصلی چنین حرکتی بازگشت به نقطه آغازین حرکت است. بنابراین واژه ” Tour ” بر یک سفر رفت و برگشتی دلالت می کند. (محمودی میمند ٬ ۱۳۹۰ ٬ ص ۱۷ )

  (( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

• فعالیت های افرادی که به محل هایی خارج از محیط معمول خود و برای کمتر از یک سال متوالی به منظور تفریح ٬ تجارت و دیگر اهداف سفر و یا در آن محل ها اقامت می کند . (پروفسور ایگلز٬ ۱۳۸۷ ٬ ص ۲۲۳ )

– صنعت گردشگری:

• صنعت گردشگری مجموعه ای از فعالیت ها ٬ خدمات و صنایع مختلفی است که به یک تجربه سفر می انجامد.این صنعت شامل حمل ونقل٬ اقامت٬ تغذیه٬ خرید٬ تفریح و سرگرمی و دیگر خدمات مهمان نوازی است.که در اختیار فرد یا گروه های مختلفی قرار می گیرد که از موطن خود به قصد سفر خارج می شوند .

• صنعت گردشگری کلیه فعالیت هایی که گردشگران در هنگام سفر انجام می دهند و به ایشان مرتبط می شود را در بر می گیرد و این فعالیت ها می تواند برنامه ریزی برای سفر ٬ جابجایی میان مبدا و مقصد ٬ اقامت و پذیرایی و کلیه فعالیت هایی که گردشگر در مقصد انجام می دهد را شامل می شود . (رنجبریان٬ ۱۳۸۸ ٬ ص ۱۱ )

– گردشگر:

• به عمل فردی که به مسافرت می رود و در آن مکان که خارج از محیط زندگی وی است برای مدتی کمتر از یک سال جهت تفریح ٬ تجارت و دیگر هدف ها اقامت نماید ٬ گفته می شود . (جهانیان ٬ ۱۳۸۸ ٬ ۱۶ )

• گردشگر٬ کسی است که به منظوری غیر از کار و کسب درآمد برای مدتی بیش از یک شب و کمتر از یک سال به سرزمینی جز محیط متعارف خود پای می گذارد و در آن اقامت می گزیند . صنعت گردشگری آمیزه ای از فعالیت های گوناگون از حمل و نقل و تغذیه تا اقامت و مدیریت رویدادها است که در جهت خدمت رسانی به گردشگران ٬ به صورت زنجیره ای به هم پیوسته ایفای نقش می کنند .

بر اساس تعریف٬ بازدیدکنندگان یک روزه و تفرجگران نیز در تعریف گردشگر وارد شده اند. گردشگری (توریسم) شامل کلیه فعالیت هایی است که گردشگران در هنگام سفر انجام می دهند و به ایشان مرتبط می شود و این می تواند شامل ; برنامه ریزی برای سفر٬ جابجایی میان مبدا ومقصد ٬ اقامت و نظایر آن باشد. (رنجبریان ٬ ۱۳۸۸٬ ص ۹)
۲-۲ . محیط زیست:

• محیط زیست مجموعه عوامل فیزیکی٬ بیولوژیکی ٬ اجتماعی- اقتصادی ٬فرهنگی و زیبایی شناختی است که بر افراد و جوامع تاثیر می گذارد و از آنها متاثر می گردد.این مجموعه شکل ٬خصوصیات روابط و بقاء موجودات را تعیین می کند. به عبارت دیگر محیط زیست را می توان به مفهوم اجزاء کره خاکی دانست که شامل موارد زیر می باشد:

• زمین٬ آب ٬ هوا (شامل تمامی لایه های اتمسفر)

• تمامی مواد آلی و غیر آلی و موجودات زنده

• کنش و واکنش های میان سیستم های طبیعی ( تعالی پسند ٬ ۸۵ ٬ ص ۴۰ )

– محیط زیست طبیعی شامل آن چیزی است که در طبیعت وجود دارد مانند جو(اتمسفر) ٬ خاک ٬ توپوگرافی ٬ سنگ ٬ منابع آب ٬ گیاهان ٬ جانوران و سیستم های اکولوژیکی . محیط زیست دیگری نیز وجود دارد که مصنوع انسان است و عوامل انسان ساز را در بر می گیرد که عموما انواع ساختمان ها و توسعه ساختاری هستند همانند مکان های تاریخی و باستانی. (رجبی ٬ ۱۳۸۹ ٬ ص۱۸)
– طبق تعریف مجید عباسپور در محیط زیست عبارتست از : به محیط اطراف که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم با ما در ارتباط می باشد گفته می شود و شامل ۳ بخش محیط طبیعی ٬ اجتماعی و انسان می باشد:

• محیط طبیعی ساخته دست بشر نمی باشد و شامل عوامل جاندار و غیر جاندار می باشد.

• محیط اجتماعی که همان محیطی است که در آن زندگی می کنیم.

• انسان ساخت محیطی است که با توجه به نیازهای انسان ساخته شده است. (آریان پور ٬ ۱۳۸۹ ٬ ص ۱۰)

۲-۳ . پیامدهای توسعه گردشگری :
وابستگی روزافزون دولت ها و جوامع ٬ به صنعت توریسم به طور مداوم ٬ تغییرات و دگرگونی هایی در زمینه های مختلف انسانی و محیط زیست به وجود می آورد. گرچه فعالیت های جهانگردی و نتایج حاصل از آن به همراه جاذبه ها وچشم اندازهای طبیعی و آنچه که ساخته انسان است ٬ برای ایفای نقش فراغتی ٬ تفریحی و فرهنگی اوست و وجود آنها برای جوامع کشورهای مختلف یک امر ضروری است و نبودن آن به عنوان یک نقیصه محسوب می شود ٬ لذا تمرکز شدید اینگونه فعالیت ها در یک منطقه جغرافیایی و عدم توزیع آن در مناطق مختلف از یک سو و بهره برداری بیش از حد از منابع و امکانات توریستی و انتخاب کارکردهای نامطلوب آن و عدم برنامه ریزی های اصولی و متکی بر عدالت اجتماعی در روابط انسان با انسان و انسان با محیط ٬ اثرات زیانبخش و جبران ناپذیری را به بار می آورد. با بیان ناگواری های توریسم و نتایج منفی آن است که برنامه ریزان امر توسعه توریسم را یاری خواهد بخشید که به عیوب آن پی برده و با توجه به مشکلات ناشی از آن و نارسایی ها وکمبودها ٬ با ارائه راه حل های ممکن ٬ خسارات ناشی از توسعه توریسم و اثرات زیانبار آن را به حداقل ممکن کاهش دهند.(رضوانی ٬ ۱۳۸۶ ٬ ص ۱۷۸ )
پیامد ها و اثرات گردشگری در مناطق با جاذبه های طبیعی می تواند منجر به تغییرات در محیط زیست می گردد. افزایش و توسعه هتل ها و دیگر بناها و تسهیلات توریستی موجب افزایش فاضلاب و در نهایت آلوده کردن آب به دلیل تخلیه فاضلاب تصفیه نشده به منابع آب و خاک به ویژه جریان های سطحی ٬ زیرزمینی و دریایی می شود . (منوری ٬ ۱۳۸۳ ٬ ص ۴۱-۳۶ )
امروزه صنعت گردشگری اهمیت فراوانی برای جوامع توسعه یافته و در حال توسعه دارد. مزایا و معایب صنعت گردشگری که اهمیت و ارزش آن انکارناپذیر است ٬ از چشم اندازهای مختلف می توان ابعاد وزوایای ان را بررسی کرد:
۲-۴ . مزایای عمده صنعت توریسم:
۱ . یکی از مزایای این صنعت ٬ فرصت اشتغال نیروی ماهر و غیر ماهر است به دلیل اینکه صنعت گردشگری اصولا صنعت کاربردی است؛
۲ . دسترسی به ارز خارجی مورد نیاز برای پرداخت کسر موازنه های ارزی و ایجاد تعادل در قیمت کالاها و …
۳ . افزایش درآمد ها که به طور کلی گردشگری یکی از نیروهای محرکه افزایش درآمد ملی و درنتیجه درآمد سرانه مردم است؛

• . افزایش درآمد ناخالص ملی؛

• . موجب توسعه زیرساخت های بنیادی می شود که این امر به نوبه خود منجر به گسترش معاملات بازرگانی و تشویق صنایع محلی خواهد شد؛

• . فعالیت های بخش اقتصادی جامعه را تنوع می بخشد؛

• . فرایند نوگرایی راتسهیل می کند؛

• . به گردشگران امکان آشنایی با مناطق یا کشورهای کمتر شناخته شده را می دهد؛

۹ . تصویری واقعی از کشور ٬ فرهنگ و تمدن کشور میزبان را انعکاس می دهد؛
۱۰ . تسهیلات تفریحی و جهانگردی را برای مردم محلی فراهم می کند؛
۱۱ . حفاظت و بهبود محیط زیست را ایجاب می کند؛
۱۲ . باعث رشد و گسترش و توسعه کشور و منطقه خواهد شد.
۲-۵ . عوارض عمده صنعت توریسم:
۱ . موجب افزایش تقاضا می شود و انتظارات مردم را دامن می زند که باید به آنها پاسخ داده شود؛
۲ . مشکلات اجتماعی مثل فساد ٬ بی بند و باری را افزایش می دهد؛