۲-۵-۲ : انواع استعاره از لحاظ وجود مشبه ­به
۱- استعاره مصرحه:
استعاره مصرّحه(تحقیقیه): اگر از کل تشبیه فقط “مشبه­به” بماند استعاره را مصرحه یا آشکار می­گویند؛ که خود بر چندین قسم است: (استعاره مصرحه مجرده، استعاره مصرحه مطلقه، استعاره مصرحه مرشحه، استعاره اصلیه و تبعیه، استعاره نزدیک و استعاره دور، وفاقیه و عنادیّه از انواع دیگر استعاره مصرحه میباشد).
ا. استعاره مصرحه مجرده: مشبه­به + صفات یا اجزاء مشبه(یعنی در کلام مشبه­به با ملائمات مشبه همراه است).
ب. استعاره مصرحه مطلقه: مشبه­به+ صفات یا اجزاء مشبه و مشبه­به(یعنی مشبه­به را ذکر کنیم و با ان هم از ملائمات مشبه­به و هم از ملائمات مشبه چیزی بیاوریم).
از این سایه پروردگان مرغها
بدرم اگر گردم از غم رها
مرغ استعاره مصرحه و استعاره از مردان زن صفت راحت طلب .
ج. استعاره مصرحه مرشحه: مشبه­به + صفات یا اجزاء همان مشبه­به(یعنی مشبه­به را همراه با یکی از ملائمات خود ان مشبه­به ذکر
از لعل تو گریابم انگشتری زنهار صد ملک سلیمانم در زیر نگین باشد (حافظ)
لعل، استعاره آشکار از لب سرخ یار است، زیرا حافظ به قرینه از آن زنهار خواسته.
د‌. استعاره اصلیه و تبعیه:
اصلیه: هر گاه اسم یا گروه اسمی، استعاره واقع شوند، استعاره را اصلیه میگویند:
ای گل خوش نسیم من بلبل خویش را مسوز کز سر صدق می­ کند شب همه شب دعای تو
“گل خوش نسیم” استعاره از معشوق و بلبل استعاره از عاشق است.( شمیسا ، ۱۳۸۱ :۶۰ ).
استعاره تبعیه: اگر صفت و فعل استعاره شوند، استعاره را تبعیه گویند.
تا بماند جانت خندان تا ابد همچو جان پاک احمد بااحد (مولوی)
در این بیت “خندان” که صفت است، استعاره از شادابی و با طراوت بودن است.
ه‌. استعاره آشنا و شگفت
استعاره نزدیک و آشنا: در این استعاره به راحتی می توان به جامع(وجه شبه) پی­برد.
آه از آن نرگس جادو که چه بازی انگیخت آه از آن مست که بر مردم هشیار چه کرد
دراین بیت، نرگس استعاره­ای آشکار از چشم است.
استعاره دور و شگفت: استعاره­ای است که جامع دیریاب باشد:
دل به می دربند تا مردانه وار گردن سالوس و تقوا بشکنیم (حافظ)
شاعر در عالم خیال سالوس و تقوا را به صورت انسان یا حیوان مجسم کرده است.
و‌. استعاره وفاقیه و عنادیه
استعاره وفاقیه: استعاره­ای که گرد آوردن و جمع بین مشبه و مشبه­به در آن ممکن باشد:
“مرده را اگر بیاموزی و راه بنمایی زنده خواهد شد”.
استعاره عنادیه: عکس وفاقیه است، یعنی آوردن مشبه و مشبه­به بصورت یکجا ممکن نباشد:
تا شدم حلقه به گوش در میخانه عشق هر دم آید غمی از نو به مبارکبادم
در این بیت، استعاره عنادیه روی داده است؛ زیرا تبریک به مناسبت آمدن غم، که هر دو در یکجا نمی­گنجد ( شمیسا ، ۱۳۸۱ : ۶۱ ) .

1. 1. استعاره مکنیّه

هر گاه از ارکان تشبیه، فقط مشبه با یکی از لوازم مشبه­به بیاید؛ استعاره مکنیّه است. که اگر “مشبه­به” حذف شده، جاندار یا انسان باشد، استعاره مکنیه، “تشخیص” یا “شخصیت بخشی” است و اگر “مشبه­به” حذف شده، جاندار نباشد استعاره، فقط مکنیّه است:
تو را از کنگره عرش می­زنند صفیر ندانمت که در این دامگه چه افتاده است(حافظ)
مشبه­به “قصر” است که غیر جاندار و از لوازم کنگره عرش می­باشد.
-استعاره مکنیه (تشخیص):
به چشم عقل در این راهگذار پر آشوب نگر که کار جهان بی­ثبات و بی­محل است(حافظ)
مشبه­به “انسان” است و جاندار؛ و چشم از لوازم و ملائمان انسان می­باشد.( احمدنژاد ، ۱۳۸۲ : ۵۳ ) .
۲-۶ : اسطوره
اسطوره یکی از اصطلاحات بسیار مهم در مباحث ادبی امروز است. ادبیات و اسطوره در پیوند تنگاتنگ باهم قرار دارند. شعر و اسطوره نیز می توانند با زبان نمادین با مخاطب خود ارتباط برقرار کنند. در روزگار ما و در عصری که بشر همه چیز را به دیده تعقل می نگرد، دیگر اساطیر مجال پیدایش نمی یابند، ادبیات معاصر دیگر اسطوره ای را خلق نمی کند، بلکه بیشتر به بازآفرینی اسطوره های شناخته شده می پردازد. با شناخت اسطوره، می توان به معنا و کارکرد آن در ادبیات معاصر پی برد.
هنگام به کار بردن واژه اسطوره، بیشتر به یاد فرهنگ های ابتدایی و باستانی می افتیم. اسطوره ها که در اصل رویای جمعی انسان ها هستند، از خلاقیت های قومی سر چشمه گرفته اند و نماد زندگی دوران پیش از دانش و نشان مشخص روزگاران باستان هستند. تحول اساطیر هر قوم، معرف دگرگونی شکل زندگی،دگرگونی ساختارهای اجتماعی و تحول اندیشه و دانش است. در ادبیات ایران، اسطوره پردازی بیشتر در شعر نمایان می شود. شاعران پیشین و معاصر، همواره در بازآفرینی اسطوره ها توانمند بوده اند. چنان که فردوسی در شاهنامه به بازآفرینی بخش مهمی از اساطیر ایرانی پرداخته است . می توان سرچشمه های عناصر اسطوره ای در شعر معاصر ایران را از یک سو در شعر کهن حماسی، مانند شاهنامه فردوسی، اسکندرنامه نظامی، گرشاسب نامه اسدی طوسی و گشتاسب نامه دقیقی طوسی و از سوی دیگر، در شعر دوره مشروطیت ، یافت. ( کریمی ، رضایی ، ۱۳۸۷ : ۱۷۱ ) .
با توجه به پیوند گسترده اسطوره و ادبیات، می توان گفت شعر نیز از مقوله اسطوره است و از همان دنیایی سرچشمه می گیرد که اسطوره از آن زاده می شود. اسطوره در شعر، موجب باروری واژه ها می شود، به گونه ای که واژ ه ها می توانند جنبه های پر رمز و راز اسطوره ها، آیین ها و باورهای اسطور ه ای را به گونه‌ای زیبا بازتابانند. یکی از مهم ترین جنب ه های پیونددهنده شعر و اسطوره، ویژگی شاعرانه بودن اسطوره هاست، چرا که آفرینش شعر و اسطوره، بیشتر مدیون نیروی تخیل هنرمندانه آفریننده شعر و اسطوره است . از یک سو، زبان رمزگونه شعر، جایگاه مناسبی برای خلق یا بازآفرینی اسطوره است و از سوی دیگر، ((اسطوره ابزار بیانگر کنش منطق رمزی است )) ( دیکور ، ۱۳۷۸ :۳۰ ) . به عنوان مثال شاملو نیز در عرصه بازآفرینی اسطوره ها از توانمندترین شاعران معاصر است . از اسطوره ها و عناصر اسطوره ای که در شعر احمد شاملو به کار رفته، و فقط شامل چهره های اساطیری ایرانی و غیرایرانی است، می توان به این موارد اشاره کرد: مسیح، هرکول، بودا و نیروانا، سیزیف، ایوب، اسرافیل، آدم، دیوژن، نوح، هابیل و قابیل، زال، ابراهیم، آشیل، اسفندیا ر، سیاوش، خضر، زرتشت، فریدون،اسکندر:

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

مسخی است دردناک
که مسیح را
شمشیر بر کف می گذارد
در کوچه هایِ شایعه
تا به دفاع از عصمت مادر خویش
برخیزد

همه مواد موجود در طبیعت قابلیت آندایز شدن را ندارند و تنها چند ماده شامل آلومینیوم، تیتانیوم، سیلیسیوم، نئوبیم، هافنیوم، زیرکنیوم، قلع، ایندیوم فسفید و اندکی دیگر از مواد در طی این فرایند تغییر شکل داده و ساختاری نانویی پیدا می­ کنند.
در این میان آندایز آلومینیوم بعلت کاربردهای تجاری رونق بیشتری پیدا کرده است.
در این روش نانوساختارهای منظم شامل سلول­های درون بست با آرایش شش­گوشی و با نانوحفره­هایی در مرکز سلول با جزئیاتی که در ادامه ذکر خواهد شد تولید می شوند.
از جمله کاربردهای متنوع آلومینیوم آندایز شده یا به اصطلاح آلومینا تولید فیلم دی­الکتریک برای استفاده در خازن­های الکترولیتی، افزایش مقاومت اکسیدی فلزات و غیره است .

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۴-۳- انواع فیلم اکسیدی آندیک
در طول آندایز آلومینیوم دو نوع فیلم اکسیدی متمایز قابل توصیف است، یک نوع فیلم اکسیدی مانع و دیگری فیلم اکسیدی متخلخل. نوع اکسید رشد یافته روی سطح با توجه به نوع الکترولیت بکار رفته قابل تعیین است؛ بعنوان مثال در محلولی خنثی با PH حدود ۵ تا ۷ با انجام فرایند آندایز، فیلم اکسیدی مانع که نارسانا، غیرمتخلخل و خیلی نازک می­باشد، روی آلومینیوم تشکیل می­گردد.
در تشکیل آلومینای آندیک متخلخل، برعکس حالت قبل الکترولیت­هایی با قدرت اسیدی بالا مانند محلول اسید سولفوریک، اکسالیک، فسفریک و کرومیک مورد استفاده هستند، که فیلم اکسیدی حاصل به راحتی قابل حل نمی ­باشد . همچنین از ترکیبات اسیدهای نامبرده شده نیز در آندایز استفاده می­گردد. اختلاف ساختاری متمایزی در نوع اسید استفاده شده برای آندایز وجود ندارد.
در آندایز انجام شده با الکترولیت­های اسیدی با قدرت بالا هر دو نوع فیلم اکسیدی تشکیل می­ شود و گذار از حالت اکسیدی مانع به اکسید متخلخل به آسانی رخ می­دهد، که زمان انجام فرایند عاملی کلیدی در بسط ساختار متخلخل می­باشد ، در حالیکه اکسید مانع بصورت لایه­ای با ضخامت خیلی کم و ثابت باقی می­ماند.
۴-۴- ساختار کلی آلومینای آندیک متخلخل
تشکیل فیلم نازک اکسیدی مانع آلومینیوم تنها مربوط به فرایند آندایز نبوده و حتی در اکسایش ساده­ی فلز نیز حاصل می­ شود، اما آنچه که توجه زیادی را به خود جلب کرده ساختار اکسیدی متخلخل است که با شرایطی خاص تشکیل شده و کاربردهای مختلفی در نانوتکنولوژی دارد. رشد آلومینای آندیک متخلخل خود شکل­یافته^[۳۹] با آندایز آلومینیوم را می­توان بصورت شماتیک در شکل (۴-۱) نشان داد.
ساختار کلی قسمت­ های شاخص شامل لایه­ی آلومینیوم آندایز نشده­ی زیرین که بیشترین ضخامت را دارد، فیلم اکسیدی مانع و قسمت اکسیدی متخلخل که شامل آرایه­ای از سلول­های شش­گوشی منظم متراکم با حفره­های میانی می­باشد.
ساختارهای منظم اغلب با دادن پارامترهایی مثل قطر حفره، ضخامت دیواره، ضخامت لایه­ی سدی و فاصله­ی بین حفره­ای یا همان قطر سلول بیان می­شوند، که از مزیت­های این روش
کنترل­پذیری پارامترها در طول فرایند می­باشد. عمق کانال­های موازی با گذشت زمان می ­تواند از mµ۱۰۰ نیز تجاوز نماید، که همین امر سبب وجود نسبت سطح به حجم بالا در این قالب­ها شده است.
شکل (۴-۱) (الف) ساختار آلومینای آندایز شده متخلخل (ب) سطح مقطع لایه­ی آندایز شده
فاصله­ی بین حفره­ای و قطر حفره­ای یکنواخت به سادگی با تغییر شرایط آندایز، از جمله نوع الکترولیت و ولتاژ آندایز از چند نانومتر تا صدها نانومتر قابل کنترل است.
بعد از تشکیل لایه­ی اکسید اولیه، ادامه­ رشد اکسیدی در سطح میانجی اکسید/فلز اتفاق می­افتد. در طول رشد اکسید متخلخل و تشکیل حفره­ها، بطور پیوسته لایه­ی نازک و فشرده­ی اکسید مانع در سطح برهم­کنش انتهای حفره/الکترولیت با افزایش میدان موضعی، حل شده و یک لایه­ی جدید در سطح تماس اکسید/فلز تشکیل می­­گردد. در شرایط پایدار بر اثر میدان موجود، نرخ رشد و انحلال به موازنه­ی دینامیکی خواهند رسید.
قطر دهانه­ی حفره­ها در طول آندایز با توجه به جریان تغییر کرده و ممکن است شکل مخروطی به خود بگیرند، اما در شرایط رشد پایدار اکسید و حالت پتانسیل ثابت یا جریان ثابت که دو نوع رژیم رایج آندایز بوده و در ادامه خواهد آمد، چگالی جریان اغلب ثابت مانده و حفره­ها استوانه­ای خواهند بود.
۴-۵- سینتیک ساخت آلومینای آندیک متخلخل خود نظم یافته
در زیر به بررسی افت و خیزهای جریان و پتانسیل و رسیدن به حالت پایدار در دو رژیم آندایز متفاوت می­پردازیم.
۴-۵-۱- آندایز در رژیم­های جریان ثابت^[۴۰] و پتانسیل ثابت^[۴۱]
سلول اکسیدی شش­گوشی می ­تواند به سادگی در یک رژیم چگالی جریان ثابت یا رژیم پتانسیل ثابت تشکیل شود. یک نمودار چگالی جریان-زمان و پتانسیل-زمان لحظه­ای در طول آندایز آلومینیوم در دو رژیم در اسید سولفوریک %۲۰ و در c1⁰ در شکل (۴-۲) نشان داده شده است. وقتی یک رژیم جریان ثابت برای رشد آلومینای متخلخل بکار برده می­ شود (شکل ۴-۲ الف)، پتانسیل بطور خطی با زمان افزایش می­یابد، تا به یک ماکزیمم برسد و سپس کاهش می­یابد تا به مقدار حالت پایدار می­رسد. در شکل (۴-۲ پ) در طول مرحله­ اول آندایز (a) افزایش خطی پتانسیل متناسب با رشد خطی فیلم اکسیدی مانع خیلی مقاوم بر روی آلومینیوم دیده می­ شود. نتیجه­ آندایز بیشتر، (b) جوانه زدن راه­های منفرد (ماده­ متشکله­ی حفره­ها) در سراسر فیلم مانع است. در پتانسیل ماکزیمم (مرحله­ c) فرو ریختن فیلم مانع رخ می­دهد و ساختار متخلخل شروع به ساخته شدن می­ کند. سرانجام رشد حالت پایدار آلومینای متخلخل (مرحله­ d) حاصل و پتانسیل تقریباً بدون تغییر می­ماند.
در رژیم پتانسیل ثابت مطابق نمودار چگالی جریان-زمان شکل (ب)، چگالی جریان به سرعت کاهش یافته و مینیمم مقدار آن حاصل می­ شود. یک افزایش خطی منجر به ایجاد یک ماکزیمم موضعی شده و بعد از این مقدار ماکزیمم، چگالی جریان به آرامی کاهش یافته و یک چگالی جریان حالت پایدار فیلم اکسیدی حاصل می­گردد.
نرخ کاهش جریان از نقطه­ی مینیمم به بعد و چگالی جریان حالت پایدار مستقیماً به
شرایط آندایز از جمله پتانسیل آندایز بکار رفته، دما و غلظت اسید وابسته است.
شکل (۴-۲) (الف) نمودار رشد اکسید متخلخل در رژیم جریان ثابت (ب) رژیم پتانسیل ثابت (پ) مراحل جوانه­زنی و رشد حفره­ها در دو رژیم
مینیمم چگالی جریان نیز با افزایش توانایی میدان الکتریکی، افزایش پتانسیل آندایز و دما و غلظت اسیدهای بکار رفته کاهش می­یابد. ضمن آن­که با پتانسیل آندایز بالاتر و pH الکترولیت پایین­تر، این مینیمم زودتر رخ خواهد داد.
در کل به جای رژیم جریان ثابت، امروزه بیشتر از رژیم پتانسیل ثابت استفاده می­ شود. در ساخت فیلم آلومینای متخلخل با نظم بالا و قطر حفره­ی انتخابی، ارتباط بین چگالی جریان و زمان، تحت آندایز پتانسیل ثابت، برایند دو فرایند رویهم افتاده مانند شکل (۴-۳) است که ترکیب آن نمودار (۴-۲ ب) را تشکیل می­دهد. اولی کاهش نمایی جریان مربوط به تشکیل فیلم مانع و دومی فرایند تشکیل حفره را نمایش می­دهد. فهمیده شده است که وقتی ماکزیمم جریان موضعی ظاهر می­ شود، زمان در نمودار زمان-پتانسیل می ­تواند بصورت زیر تخمین زده شود :
(۴-۱)
که در این رابطه t_max زمانی است که جریان به ماکزیمم خود می­رسد و i چگالی جریان بر حسب mAcm^-2 است.

شکل (۴-۳) نمودار رویهم افتادن فرایندهای رخ داده در طول رشد اکسید متخلخل تحت رژیم آندایز پتانسیل ثابت
یکی از روش­های رایج، استفاده از ترکیبی از رژیم­های گالوانواستاتیک (جریان ثابت) و پتانسیواستاتیک (پتانسیل ثابت) است . در این روش ابتدا نمونه تحت رژیم چگالی جریان ثابت پیش آندایز می­ شود، سپس بعد از مدت زمانی معین و رسیدن به پتانسیلی خاص، رژیم پتانسیل ثابت برقرار می­ شود. بسته به چگالی جریان اولیه­ بکار رفته، مدت زمان حالت جریان ثابت از چند ثانیه تا ۱۰دقیقه تغییر می­ کند . این روش بطور موفقیت­آمیز برای آندایز آلومینییوم در سولفوریک، اکسالیک و فسفریک اسید استفاده می­ شود .
در یک تکنیک جدید آندایز، از یک ولتاژ پالسی پی­درپی با فرکانس Hz100استفاده می­ کنند . این تکنیک برای کنترل کامل قطر حفره در محدوده­ پتانسیل­های کوچک آندایز (زیرv3) که وابستگی خطی بین قطر حفره و ولتاژ وجود ندارد، استفاده می­ شود. اشاره می­کنیم کوچکترین حفره­های تشکیل شده با آندایز مرسوم قطر nm7 دارند که با روش جدید به قطر ۳ یا nm4 هم به راحتی می­توان رسید.
۴-۵-۲- نرخ رشد و انحلال فیلم اکسیدی
گستره­ی متنوعی از روش­ها برای اندازه ­گیری ضخامت لایه­ی اکسیدی تشکیل شده با آندایز آلومینیوم بکار گرفته شده است. اخیراً روش­های میکروسکوپی شامل TEMو SEMبطور عمده برای سنجش ضخامت لایه­ی اکسید آندیک استفاده شده ­اند.
بطور کلی پذیرفته شده است که آندایز با جریان ثابت، ضخامت اکسید را مطابق رابطه­ زیر بطور خطی با چگالی جریان افزایش می­دهد:
(۴-۲)
که i چگالی جریان (mA/cm²)، t زمان (s) و k مقداری ثابت و مستقل از چگالی جریان و دما است .
ضخامت لایه­ی اکسیدی تشکیل شده تحت آندایز با پتانسیل ثابت نیز می ­تواند به شکل زیر محاسبه شود:
(۴-۳)
مقدار k برای آندایز جریان ثابت در اسید سولفوریک M53/1 حدود ۰۹/۳^۶-۱۰ cm³(mA.min)^-1 تخمین زده شده است . ضخامت لایه­ی اکسیدی رشد یافته تحت رژیم پتانسیل ثابت در M3/0 اسید اکسالیک را می­توان به آسانی از تصاویر سطح مقطع SEM و نرخ تشکیل اکسید در دماهای مختلف طبق رابطه­ زیر تخمین زد:
(۵^۰cدر دمای ) (۴-۴)
(۱۵^۰cدر دمای ) (۴-۵)
(۳۰^۰cدر دمای ) (۴-۶)
نرخ رشد لایه­ی اکسیدی برای نمونه­های آلومینیوم با آندایز یک، دو و سه مرحله­ ای در c1⁰ محاسبه شده است . هیچ تفاوتی بین نرخ رشد تجربی لایه­ های اکسیدی بدست آمده با یک، دو و سه مرحله آندایز پیدا نشد. در کل حالت پایدار رشد آلومینای آندیک، نتیجه­ تعادل بین نرخ رشد شیمیایی و انحلال اکسید است. مقدار کلی اکسید حل شده، مجموع انحلال شیمیایی فرایند میدان کمکی field-assisted)) و سونش شیمیایی است. از این رو انحلال لایه­ی اکسید باید تابعی از غلظت یون­های هیدروژن در الکترولیت آندایز باشد، که خصوصاً با جذب یون­های H⁺ شتاب می­گیرد . نرخ انحلال میدانی آلومینا در دمای اتاق حدود nm/min300 است که با مقدار nm/min1/0 در غیاب میدان (انحلال شیمیایی) مقایسه می­ شود. کنترل دقیق رشد آلومینای نانو متخلخل نیاز به دسترسی به اطلاعات دقیق مرتبط به نرخ انحلال شیمیایی اکسید در الکترولیت­های اسیدی دارد که این اطلاعات اجازه­ی کنترل دقیق قطر حفره­ی نانوساختار را نیز می­دهد.
۴-۵-۳- آندایز به روش سخت و نرم
نانو اکسید آلومینیوم آندایز شده یا ^[۴۲]AAO بطور معمول به دو روش ساخته می­ شود، یکی آندایز نرم و دیگری آندایز سخت. در روش اول ساختار سوراخ­ها منظم می­باشد، ولی فرایند آهسته بوده و بیش از دو روز زمان برای رسیدن به یک AAO مناسب نیاز دارد و در بازه­ی کوچکی از شرایط آندایز مثل ولتاژهای خاص (۲۵، ۴۰ و v195) و دماهای پایین انجام می­ شود. قطر سوراخ­ها و اندازه­ سلول نیز با خود نظم­دهی لازم محدود می­ شود. در روش سخت که بطور گسترده در صنعت استفاده می­ شود، فرایند سریع­تر است، اما از نظم کمتری برخوردار می­باشد. AAOبدست آمده از لحاظ دینامیکی ناثبات بوده و با تمایلی قوی به­ سمت گسترش ترک یا شکاف، حتی تحت تاثیر نیروهای مکانیکی ضعیف پیش می­رود. معلوم شده است که چگالی جریان عامل مهمی در پارامترهای ساختمانی (اندازه­ سلول، ضخامت لایه­ی مانع و تخلخل) و همچنین خودآرایی نانواکسید متخلخل است. اکسید آندیک حاصل از آندایز سخت، از اکسید حاصل از حالت نرم کمتر بهم فشرده می­باشد.
اخیراً معلوم شده است که تخلخل نمونه با آندایز سخت برپایه­ی H₂C₂O₄ کمتر از حالت نرم است و برای آندایز در H₂SO₄ عکس این حالت رخ می­دهد .
طبق آنالیز انجام شده با TEM-EDXS بر روی نمونه­های تهیه شده با سولفوریک اسید، مقدار ناخالصی آندیک (اغلب SO₄^2-) در حالت سخت حدود %۸۸ بیشتر از حالت نرم می­باشد. این حجم ناخالصی بالا و چگالی پایین دیواره­ها در حالت سخت، پایداری شیمیایی ضعیفی ایجاد می­ کند.
D_int در AAO تحت شرایط نرم یا ^[۴۳]MA با بهره گرفتن از H₂SO₄، H₂C₂O₄ و H₃PO₄ با ولتاژ U_MA رابطه­ خطی با ثابت تناسب nmv^-15/2 = ξ دارد .

C – سوراخ کردن و نفوذ به کوتیکول توسط لوله تندش
D – کلونیزه شدن در هموسل و برانگیختن واکنش های دفاعی میزبان
الف- تماس بین اسپور های قارچی و بندپایان:
این امر یک ضرورت و پیش نیاز برای ایجاد عفونت قارچی است. در اغلب موارد قارچ های انتوموپاتوژن اسپور هایی تولید میکنند که از طریق هوا منتقل میگردد (Air born spore). چنین تماسی به شکل اتفاقی صورت میگیرد و شانس موفقیت به مقدار زیادی بستگی به شرایط آب و هوایی و تعداد قارچ تلقیح شده و تراکم میزبان دارد.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در واقع در جست و جو به دنبال میزبان توسط اسپور های متحرک، فرایند های کیموتاکتیک نقش دارند. قارچها از نظر شیمیایی به وسیله متابولیتهای آزاد شده توسط میزبان جذب میشوند] ۶۳.[
اپیکوتیکول و یا خارجیترین لایه تگومنت مکان مناسب برای شروع واکنش بین قارچ و میزبان است ]۲۰,۲۱.[
ب- رشد و نمو اسپور روی بدن میزبان (Germination):
از زمانی که اسپور به کوتیکول میزبان میچسبد باید رشد و نمو کند و ایجاد لوله تندش نماید. قارچ با این لوله به داخل کوتیکول نفوذ مینماید. میسلیوم ها نیز نقش سوراخ کردن و نفوذ را بازی میکنند ضمن این که ساختار های رشد و نمو در اتصال محکم و موثر اسپور قارچ به کوتیکول حشرات نقش موثری دارند. اسپورهای نمو یافته از گونه های متعدد قارچ های انتوموپاتوژن از قبیل متاریزیوم آنیزوپلیه و بواریا باسیانا تولید یک سلول اپرسوریال (Appressorial cell) در حد فاصل یا فضای بین لوله تندش و اپیکوتیکول مینمایند. گزارش شده که اپرسوریوم (Appressorium) با یک ترکیب موکوس مانند بیشکل پوشیده شده که مسئول اتصال این ساختار به سطوح کوتیکول میباشد. هر چند مرحله رشد و نمو به عنوان یک مرحله حیاتی در به وجود آمدن یک عفونت قارچی در بندپایان و تعیین پاتوژنیستی جدایه های قارچی تشخیص داده شده است، اما فاکتور های کلیدی کنترل رشد و نمو اسپورهای قارچ های انتوموپاتوژن به طور کامل شناسایی نشده است.
ج- سوراخ کردن تگومنت میزبان ( نفوذ در تگومنت میزبان) :
رشد و نمو موفق روی کوتیکول میزبان همیشه مترادف با عفونت در حشره نیست. میلنر(Milner) در سال ۱۹۸۲ گزارش کرد، کنیدیوم های ارینیا نئوفیدیس (Erynia neoaphidis) قادرند روی بیوتیپ های حساس و مقاوم شته ها تکثیر شوند اما نفوذ و سوراخ کردن کوتیکول در شته های مقاوم مهار میگردد.
رسیدن اجزاء قارچی به داخل بدن حشره که ضرورت برای ایجاد عفونت است متکی به توانایی لوله تندش در نفوذ به اپیکوتیکول خارجی و پروکوتیکول داخلی است.
کوتیکول به دلیل استحکام خود در حقیقت مانع اصلی در ایجاد عفونت قارچی است و مدتهای مدیدی است که مشخص گردیده است که حشرات زخمی و آسیب دیده، به پاتوژن های قارچی ضعیف و حتی ساپروفیتها از قبیل موکور و فوزاریوم مستعد میشوند] ۶۵.[
نفوذ به تگومنت سخت و با صلابت به واسطه فعالیتهای مکانیکی و آنزیماتیک لوله توسعه یافته اتفاق می‏افتد. برگشت غشاهای کوتیکول متعاقب نفوذ قارچ ها به طور مشخص نشان دهنده فشارهای مکانیکی و دخالت عوامل مکانیکی در نفوذ قارچ ها به داخل تگومنت است و به هر حال تغییرات کوتیکول در طول سوراخ کردن و نفوذ قارچ ها مشاهده شده است] ۳۹.[
مطالعه روی متاریزیوم آنیزوپلیه توسط استی لیگار (St .Legar) و همکاران در سال ۱۹۸۶ نشان داد که تمام جدایه ‏های حاد این گونه بیشترین میزان پروتئاز ها را تولید میکنند. از بین پروتئاز ها کیموالاستاز و یک آنزیم شبیه تریپسین بیشترین فعالیت را نشان میدهند. نقش این پروتئاز ها در نفوذ و سوراخ کردن کوتیکول با بهره گرفتن از مهارکننده های پروتئاز در سطح کوتیکول که باعث تاخیر مشخص و قابل قبولی در مرگ و میر حشرات در مقایسه با گروه کنترل گردید مورد تائید قرار گرفته است] ۶۱.[
د- رشد و نمو قارچ داخل بدن میزبان:
اگرچه بندپایان دارای یک سیستم ایمنی ساده و اولیه به خصوص فاقد ایمونوگلوبولین هستند ولی قادرند که بین خودی و غیرخودی تمایز قائل شوند و نسبت به ورود پاتوژن های قارچی به داخل بدن به طور فعال واکنش نشان دهند] ۱۲.[
مکانیسم های دفاعی در بندپایان از انواع سلولی و یا همورال گزارش شده است. فاگوستیوز به ندرت شرح داده شده است و احتمالا به دلیل اندازه بزرگ اسپور های قارچی (در مقایسه با باکتریها) بلع اسپور ها توسط هموسیت ها خیلی مشکل است. به هر حال به نظر میرسد که توکسین هایی از قبیل دستروکسین ها (Destruxins) مشابه فاگوسیتوزیس عمل کنند. پاسخ سلولی اصلی و مهم حشرات واکنش دفاع چند سلولی هموسیت ها علیه مواد قارچی است که به دنبال تشخیص قارچ توسط هموسیت ها شروع میشود] ۶۴.[
بنابراین از میان ۳ فاز تشخیص داده شده در به وجود آمدن و استقرار یک عفونت قارچی در یک بندپا دو فاز اولیه شامل اتصال و تکثیر اسپور های قارچی روی تگومنت و سوراخ کردن کوتیکول توسط لوله تندش بسیار حیاتی و ضروری است.
واکنش دفاع چند سلولی هموسیت ها و یا واکنش همورال در صورت حضور، به نظر میرسد که فقط در برابر پاتوژن های ضعیف یا دوزهای خیلی پایین پاتوژن های مهاجم موثر باشد. برای مثال این امر در ساپروفیت های با رشد سریع که میتوانند به راحتی یک حشره را پس از نفوذ مستقیم به داخل هموسل یا پس از ایجاد یک زخم در کوتیکول عفونی کنند، نشان داده شده است] ۶۵.[
مطابق مطالعات گیندن و همکاران مکانیسم اثر قارچ های انتوموپاتوژن در برابر کنه های ماده خونخورده ریپی سفالوس آنولاتوس متفاوت است به طوری که حادترین سویه های متارزیوم آنیزپلیه ۳-۲ روز بعد از تلقیح، شروع به کشتن ماده های خونخورده میکنند. علایمی نیز روزهای بعد از مرگ مشاهده شد که بر طبق گونه های قارچی متفاوت بود. پس از توسعه و گسترش قارچ در داخل بدن کنه سویه های متاریزیوم فلاوویریده و متاریزیوم آنیزوپلیه از طریق کوتیکول و از سطح پشتی و شکمی کنه های مرده بیرون میآیند و تشکیل کنیدیوفور را میدهند ]۲۵,۲۶.[
فصل سوم
مواد و روش کار
۳-۱- کنهها
۳-۱-۱- تهیه کلنی کنهها:
۳-۱-۲- حمل و نقل کنه ها:
برای انتقال کنه ها از جعبه های کوچک ترجیحا مقوایی که دارای سوراخ های کوچکی به منظور تهویه هوا می باشند استفاده گردید. اگر مسافت حمل و نقل طولانی باشد برای تامین رطوبت کنه ‏ها لازم است آنها را بین دو لایه حوله کاغذی که اندکی رطوبت دارد نگهداری نمود تا از صدمات احتمالی ناشی از رطوبت جلوگیری شود. اکثر مشکلات زمانی بروز می‏کند که کنه ها در شرایط بسیار خشک و یا خیس که ناشی از زمان طولانی حمل و یا درجه حرارت نامناسب می‏باشد نگهداری شوند. کنه ها را نباید در بسته های سر بسته بدون امکان جابجایی هوا، جعبههای پلاستیکی و یا لوله های شیشهای گذاشت هم چنین کنه ها را نباید روی پشم و یا پنبه قرار داد و بسته های حاوی آن نباید در معرض حرارت زیاد و یا نور خورشید قرار گیرند] ۱۷.[
۳-۱-۳- کار با کنه ها در آزمایشگاه:
آن دسته از کنه ها که دارای تحرک و رنگ طبیعی بودند برای انجام آزمایش انتخاب گردیدند. این کنه ها در الکل ۷۰ درجه غوطه ور شدند تا استریل شوند و از آلودگی بعدی جلوگیری شود. برای نگهداری کنه ها از یک دستگاه ژرمیناتور مناسب که دارای رطوبت ۸۵-۷۵ % و درجه حرارت ۲۸-۲۷ درجه سانتی گراد است استفاده گردید.
۳-۲- قارچ ها
۳-۲-۱- محیط کشت PDA:
در بررسی حاضر از تعدادی پلیت ۱۰۰ میلیمتری حاوی محیط کشت سیب زمینی دکستروز آگار (Potato Dextrose Agar) استفاده گردید. برای تهیه این محیط ابتدا یک لیتر آب مقطر در یک ارلن ریخته و تا نزدیک نقطه جوش حرارت داده شد. بعد از انداختن یک عدد مگنت داخل آن، مقدار ۵/۳۹ گرم از پودر PDA به آن اضافه گردید. مخلوط حاصل روی هات پلیت (Hot plate) قرار گرفت، تا هم زمان با حرارت ملایم، چرخش مگنت پودر را کاملا در آب حل نماید و محیطی یکنواخت حاصل شود. برای جلوگیری از آلودگی باکتریایی، پس از اضافه کردن پودرPDA ، ۰۵/۰گرم پودر کلرامفنیکل وزن و در cc10 الکل اتیلیک حل و به محیط اضافه گردید. پس از اینکه پودرPDA و کلرامفنیکل با حرکات سریع مگنت در آب مقطر حل و محیطی شفاف حاصل شد، درب ارلن با فویل آلومینیومی بسته و با رعایت شرایط لازم، داخل اتوکلاو قرار گرفت. پس از اتمام اتوکلاو، محلول برای مدتی در شرایط محیط قرار گرفت تا سرد شود. سپس سطح میز با پنبه الکل استریل شد و در کنار شعله اقدام به پخش محلول آماده در پلیت‏های استریل گردید. بعد از منعقد شدن محیط، پلیتها جمعآوری و در بسته های پلاستیکی در یخچال ۴ درجه سانتیگراد قرار گرفتند تا در مواقع لزوم بر روی آنها قارچ ‏های مورد مطالعه شوند.
۳-۲-۲- قارچ های مورد نیاز
۳-۲-۲-۱- تهیه قارچ ها:
چهار جدایه بومی از قارچ متاریزیوم آنیزوپلیه، از موسسه تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی وزارت جهاد کشاورزی تهیه گردید. مشخصات قارچهای مورد استفاده در جدول ۳-۱ آمده است.
جدول ۳-۱: جدایه های قارچی مورد استفاده در این مطالعه

غلظت مورد استفاده

محل

میزبان

جدایه

قارچ

۱۰^۷×۴/۲
۱۰^۹×۴/۲
۱۰^۱۱×۴/۲

تهیه اسناد و مدارک

پست الکترونیکی

دریافت و ارسال پیام

تابلوی اطلاعات الکترونیکی

انتقال نامه و مکاتبات از طریق خطوط تلفن

پست صوتی

پشتیبانی از جعبه‌های پستی و صوتی و ارائه خدمات پیچیده تلفنی

پردازش تصویر

دسترسی on-line به مکاتبات و اسناد دیگر

سیستم نوشتاری گروهی

ارتباط رو در رو بدون مسافرت

OAS جامع

ترکیب اسناد و پیام‌ها

منبع : «صرافی زاده» و «پناهی» ، ۱۳۸۴، ص ۴۷٫
۲ ـ ۴ ـ ۵ ـ سیستم پردازش عملیات^[۷۷] (TPS)
صرافی زاده (۱۳۸۰) سیستم پردازش عملیات را به شرح زیر تعریف نموده است:
سیستم‌های پردازش عملیات، عملیات روزمره سازمان را پشتیبانی می‌کنند. چند سیستم نمونه در این زمینه عبارتند از: سیستم رزرو بلیط، سیستم ثبت سفارشات، سیستم پردازش چک، سیستم حساب‌های دریافتنی و سیستم پرداخت حقوق و دستمزد. این سیستم‌ها به شرکت‌ها و سازمان‌ها کمک می‌کنند تا عملیات روزمره خود را اجرا نموده و فعالیت‌های خود را کنترل نمایند. (ص ۲۰۱)
به طور کلی سیستم پردازش مبادلات از سطح عملیاتی سازمان حمایت می کند. یک سیستم پردازش رخداد، سیستمی‌کامپیوتری است و داد و ستدهای روزمره و روتین دار را که جهت انجام فعالیت‌های سازمانی ضروری است ثبت می کند. کورتز^[۷۸] (۱۹۹۵) عقیده دارد که “سیستم پشتیان عملیات به عنوان سیستمی‌که مدیران را در مواردی چون وضعیت عملیاتی درونی و روابط مؤسسه با محیط بیرونی و پشتیبانی دیگر سیستم‌های اطلاعاتی که تصمیم گیری را تسهیل می‌سازند، آگاه می‌سازد، می‌توان در نظر گرفت” (ص ۱۰۲). رستمی‌(۱۳۷۵)، اهمیت سیستم پردازش مبادلات را بدین شرح بیان می‌کند:
سیستم پردازش تبادلات، بخش مهمی‌از سیستم اطلاعات مدیریت را تشکیل می‌دهد، اکثر فعالیت‌های روزمره MIS^[79] جامع، از طریق سیستم پردازش عملیات اداره و اجرا می‌شوند. در صورت بروز مشکل، این سیستم پاسخگو خواهد بود. بهبودهای حاصله در کسب مزیت‌های استراتژیک همانند، ارائه خدمات بهتر، محصول با کیفیت بالاتر و هزینه‌های کمتر اغلب مدیون بهبود در سیستم پردازش عملیات می‌باشد. (صص ۳۷ و ۳۸).
امروزه، تصور سازمان بدون سیستم پردازش عملیات دور از ذهن می‌باشد، چون اکثر سازمان‌ها به اطلاعات عملیات روزمره خود نیازمند می‌باشند. “سیستم‌های پشتیبان عملیات به پنج دسته تقسیم می‌شوند: ۱٫ سیستم‌های فروش و بازاریابی ۲٫ سیستم‎های تولید کارخانه ۳٫ سیستم‎های مالی و حسابداری ۴٫ سیستم‎های منابع انسانی ۵٫ انواع دیگر از سیستم‎ها که با توجه به نوع خاص سازمان به کار گرفته می‌شود”. (برین^[۸۰]، ۱۹۹۷، ص ۲۶۶). به طور کلی دو نوع سیستم پردازش عملیات (TPS) می‌توان مشاهده کرد یکی، سیستم‎های پردازش بهنگام و دیگری، سیستم پردازی دسته ای.

• سیستم‌های پردازش بهنگام^[۸۱]:

“در این نوع سیستم‌ها ارتباط مستقیمی‌بین کاربر و برنامه‌های کاربردی وجود دارد و کاربر داده‌های مربوط به یک عمل یا معامله را وارد سیستم می‎کند و برنامه در مورد آن معامله پاسخ می‎دهد” (صرافی زاده و پناهی، ۱۳۸۴، ص ۲۰۴). در این نوع سیستم بین ورود داده، پردازش، بهنگام نمودن داده‌های ذخیره شده و ارائه گزارش بر اساس آن، فاصله زمانی وجود ندارد.

• سیستم پردازش دسته ای^[۸۲]

مهدوی (۱۳۷۹) عقیده دارد که “در سیستم پردازش دسته ای داده‌های وارده به یک سیستم، در یک عملیات یا فایل تشکیل گروه می‌دهند و یکجا پردازش می‌شوند” (ص ۷۳).
اگر چه پردازش دسته ای نسبت به پردازش عملیات بهنگام، قدیمی‌تر و گاهی نیز کندتر است اما مزایایی نیز دارد و در برخی شرایط، نسبت به آن کارآمدتر می‌باشد. در عین حال از آنجایی که عملیات به صورت دسته ای پردازش می‎شوند، کنترل پردازش آنها آسانتر می‌باشد.
۲ ـ ۴ـ ۶ ـ سیستم خبره یا هوشمند^[۸۳] (ES)
“سیستم‌های خبره، سیستم‌های رایانه ای هستند که در بردارنده‎ی برخی از تجارب و دانش تخصصی یک متخصص هستند. سیستم‌های خبره بدین ترتیب از خبرگان تقلید کرده و به عنوان یک مشاور در یک حوزه یا حیطه دانش ویژه عمل می‌کنند” (راولی، ۱۳۷۹، ص ۱۱۱). سیستم‎های خبره به عنوان سیستم‎هایی که بتوانند به جای انسان در فرایند تصمیم‎گیری به انتخاب بپردازند در اواخر دهه ۹۰ مطرح گردید. هدف اصلی این سیستم‎ها جایگزینی ویژگی‎های انسان خبره با نرم‎افزارهای هوشمند است، به طوری که بتوانند با طرح مسئله از سوی کاربر، آن را تحلیل و با بهره گرفتن از بخش دانش پایه خود بهترین راه حل را انتخاب نمایند. این سیستم ویژگی‎های متعددی دارد. استایر و جورج^[۸۴] (۱۹۹۸) ویژگی‎های سیستم خبره را بدین شرح بیان می‌کنند که:

• سیستم خبره می‌تواند استدلال تصمیمات پیشنهادی خود را تشریح نماید: سیستم خبره می‌تواند تشریح کند که چگونه و چرا به یک تصمیم رسیده است و یا یک راه حلی ارائه نموده است که این یک ویژگی ارزشمند است.

• • سیستم خبره می‌تواند رفتار هوشمندانه خود را نمایش دهد: این سیستم با جمع آوری یک سری داده می‌تواند ایده‌ها یا شیوه‌های جدید را برای حل مسائل ارائه نماید.

  (( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

مستمر

4-1-2- تعاریف سنجش و ارزیابی عملکرد
پژوهشگران مدیریت در حوزه ­های مختلف مانند مدیریت استراتژی، مدیریت عملیات، منابع انسانی، رفتار سازمانی، سیستم­های اطلاعاتی، بازاریابی، حسابداری مدیریت و کنترل بر اندازه ­گیری عملکرد تأثیر می­گذارند (مار^[49] و دیگران، 2003). با اینکه پژوهش گوناگون و چند رشته­ای جذاب و خوش آیند است، اما می ­تواند عواقبی را نیز در پی داشته باشد. این نگرش­های متفاوت نسبت به اندازه ­گیری عملکرد منجر به بیان تعاریف متعددی از این مفهوم شده است و اتفاق نظری کمی در مورد اجزا، مؤلفه‌ها ویژگی­های آن وجود دارد(دومند^[50]،1994). در زیر به برخی از آنها اشاره می­ شود:
انجمن امریکایی ACAS در سال 1997، ارزیابی عملکرد را اینگونه تعریف کرد: ارزیابی عملکرد دادن بازخورد عملکرد یا انتظارات موجود از نیروی کار به آنهاست.
وزارت امور داخلي آمريكا ارزيابي عملكرد را بصورت فرآيند نظام‌مندی تعريف می‌کند كه كارها و انتظارات را برنامه­ريزي و تنظيم كند؛ عملكرد را بطور مستمر مورد بررسي و نظارت قرار دهد؛ ظرفيت اجرا را ايجاد كند؛ بصورت دوره­ای عملكرد را رتبه‌بندی كند و به عملكرد مناسب، پاداش می‌دهد (هال^[51]، 2000)
ارزیابی عملکرد، کوششی است نظام‌مند برای دانستن اینکه خدمات دولتی تا چه حد جوابگوی نیازهای مردم بوده و توانایی دولت در برآوردن آن نیازها تا چه حد بوده است (هالاچمی^[52]، 1999).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

سایمونز رابرت معتقد است که نظام‌های كنترل و سنجش عملكرد رویه‌ها و امور رسمي اطلاعات محوري است كه مديران براي حفظ يا اصلاح الگوهاي فعاليت سازماني به كار می­گیرند (سایمونز^[53]، 2000)
ارزیابی عملکرد سازمانی عبارتست از فرایند سنجش و اندازه ­گیری عملکرد در دستگاه‌های اجرایی در چارچوب اصول و مفاهیم علمی مدیریت برای تحقق اهداف وظایف سازمانی در قالب برنامه ­های اجرایی (هینگفت^[54]، 2000)
ارزیابی عملکرد در بعد استفاده از منابع و امکانات در قالب شاخص‌های کارایی بیان می­ شود، اگر در ساده­ترین تعریف نسبت ستاده به داده را کارایی بدانیم، نظام ارزیابی عملکرد در واقع میزان کارایی تصمیمات مدیریت در خصوص استفاده بهینه از منابع و امکانات را مورد سنجش قرار می‌دهد (رحیمی، 1385).
ارزیابی عملکرد عبارتست از مجموعه اقدامات و فعالیت­هایی که به منظور افزایش سطح استفاده بهینه از امکانات و منابع جهت دستیابی به هدف­ها و شیوه ­های اقتصادی توأم با کارایی و اثربخشی صورت می­گیرد (آقا رفیع، 1383).
ارزیابی عملکرد فرایندی است که فعالیت‌های سازمان را به گونه‌ای اندازه‌گیری می­ کند تا سازمان در سایه بهبود فعالیت­ها، هزینه­ها را کاهش داده و نحوه انجام عملیات در سازمان را بهبود بخشد، همچنین از مأموریت سازمان پشتیبانی نماید (اشعری و دیگران، 1384).
نظام ارزیابی عملکرد عبارتست از فرایند سنجش و اندازه ­گیری و مقایسه میزان نحوه دستیابی به وضعیت مطلوب (کریمخانی، 1392).
ارزیابی عملکرد، جمع‌ آوری نظام یافته اطلاعات است که مقایسه موقعیت فعلی را با اهداف امکان‌پذیر می­سازد. بنابراین ارزیابی عملکرد لزوماً شکلی از اعداد را ندارد بلکه می ­تواند به شکل یک توضیح، نشانه و یا رنگ باشد (مار، 2007).
ارزیابی عملکرد عبارتست از فرایند سنجش و اندازه ­گیری نتایج واقعی یا هدف نهایی عملکرد و همچنین ابزار رسیدن به آن نتیجه است که با سنجه­هایی طی فرایند نشان داده می­شوند (هاربر، 1390).
سنجش عملکرد، روش و ابزاری است برای بهبود کارایی و اثربخشی (فرانکو سانتز^[55]،2007؛ کاپلان^[56] و نورتون،1992).
سنجش عملکرد بر اعداد تمرکز دارد و تصویر ذهنی و دقیق از واقعیت را در اختیار قرار می‌دهد. سنجش عملکرد، اندازه ­گیری دوره­ای میزان پیشرفت اهداف کوتاه مدت و بلند مدت و گزارش دهی به مدیریت است (تاکار^[57]، 2007).
از دیدگاه نیل و همکارانش، سنجش و اندازه ­گیری عملکرد عبارتست از مجموعه‌ای از معیارهای مورد استفاده برای تعیین کمیت دو بهره‌وری و کارایی فعالیت­ها (نیلی^[58] و دیگران، 1995).
اندازه ­گیری عملکرد به عنوان فرایند گزارش­دهی­ است که به کارکنان در مورد نتیجه فعالیت­هایشان بازخورد ارائه می‌دهد ( بیتیتسی^[59] و دیگران، 1997).
ارزیابی عملکرد عبارتست از قضاوت ذهنی و کمی در مورد ماحصل هر فعالیت انجام شده به منظور رفع نواقص فعالیت­ها و بهبود هرچه بیشتر آنها.
5-1-2- تاریخچه ارزیابی عملکرد
سابقه ارزیابی عملکرد در شکل ابتدایی و اولیه آن به گذشته­ های بسیار دور باز می­گردد. در واقع از همان زمانی که انسان زندگی گروهی را آغاز و پدیده تقسیم کار را در شکل بسیار ابتدایی بین اعضا مقدر داشت به نوعی موضوع ارزیابی عملکرد را مد نظر قرار داده است. در این دوران ارزیابی عملکرد به شکل ابتدایی وجود داشته است، به گونه ­ای که افراد موفق احتمالاً به دریافت پاداش و یا ترفیع مقام نائل می­شدند. این شیوه تماماً بر اساس قضاوت­های ذهنی و شخصی مسئول صورت می­گرفته که بصورت کلی در غالب عباراتی همچون خوب و بد بیان می­شد. بطور تاریخی مبحث اندازه ­گیری عملکرد مربوط به مسائل مالی سازمان‌ها بوده است و حسابداری به عنوان زبان اندازه ­گیری عملکرد شناخته می­شده است (ایران زاده و برقی، 1388). در سال 1688 میلادی شاه گریگوری برای مقایسه و ارزیابی عملکرد اقتصادی، کشورهای انگلستان، هلند و فرانسه، درآمد ملی این کشورها را مورد مقایسه قرار داد (کریمخانی، 1392).
نظام ارزیابی عملکرد برای اولین بار بصورت رسمی، در سطح فردی و سازمانی از سال 1800 میلادی توسط رابرت اون^[60] در اسکاتلند در صنعت نساجی مطرح گردید، بطوریکه کالاهای تولید شده با بهره گرفتن از چوب­هایی در رنگ­های مختلف درجه‌بندی می­شدند که این کار در واقع نوعی ارزیابی از کیفیت و یا ستاده سازمان بوده است. همچنین مدیریت بر مبنای ارزیابی یا مدیریت بر مبنای واقعیات مفهوم جدیدی نیست. پس از جنگ جهانی دوم و قدرت یافتن مدیران ((ویز کیدز^[61])) در کمپانی خودروسازی فورد، شکلی از این مدیریت بوجود آمد که از داده ­های سازمان بصورت ابتکاری استفاده می­کرد. با پیوستن یکی از مدیران ویز کیدز، به نام مک ناکارا^[62]، به وزارت دفاع امریکا، این ‌روش در طول جنگ ویتنام در پنتاگون شناخته شد. با شروع مدیریت پسا صنعتی توسط ادوارد دمینگ^[63] در دهه 1950 میلادی و همکاری وی با مدیران ژاپنی نظیر تاگوچی^[64]، تحولی در کیفیت، ابتکار، قدرت کارکنان، بازخورد و مدیریت بر مبنای ارزیابی پدید آمد. افرادی نظیر پیتر دراکر^[65]، جوران^[66]، پیتر کرازبی^[67] و تام پیترز^[68]، فلسفه دمینگ را گسترش دادند. جهت شناسایی علل ایجاد تغییر و کنترل آنها در تولید و در نهایت بهبود محصول یا ارائه خدمات، دمینگ بر این امر تأکید دارد که کلیه فرایندهای کسب‌وکار باید بخشی از سیستم ارزیابی همراه با چرخه بازخورد باشد. پیاده‌سازی فلسفه دمینگ در ایالات متحده امریکا از دو بخش آغاز شد: ارتش و شهرداری. در ارتش فلسفه­ای تحت برنامه مدریت جامع (TQM^[69]) و در شهرداری در قالب جایزه ملی مالکوم بالدریج^[70] شکل گرفت. ارزیابی عملکرد در دولت ایالات متحده امریکا در قالب برنامه عملکرد و نتایج دولت (GPRA) آغاز شد. در این برنامه کلیه آژانس­ دولتی باید برنامه استراتژیک، اهداف عملکرد و شاخص‌های عملکرد را در طول زمان ارائه می­دادند (رفیع زاده و رونق، 1392).
6-1-2- تاریخچه ارزیابی عملکرد در ایران
در ایران ارزیابی بصورت کلاسیک برای اولین بار توسط خواجه رشیدالدین فضا الله که بیش از بیست سال مقام وزارت مغول­ها را عهده دار بود، در اواخر هفتم هجری مطرح شد.
به لحاظ تشکیلاتی برای نخستین بار در سال 1349 هجری شمسی مقرر گردید که سازمان­های دولتی همانطور که در ارتش معمول بوده است، مورد ارزشیابی مستمر قرار گیرند. بدین منظور سازمانی با عنوان ((مرکز ارزشیابی سازمان­های دولتی)) در نخست وزیری تشکیل گردید. وزارتخانه­های آبادانی و مسکن، اصلاحات ارضی، تعاون روستایی و آب و برق توسط این مرکز مورد ارزیابی قرار گرفتند. هدف این مرکز، ارزشیابی مستمر عملکرد سازمان­های مزبور و مسئولین آنها و کشف علل عدم پیشرفت کار در سازمان­های دولتی و تهیه پیشنهادات لازم به منظور رفع مشکلات و موانع، افزایش بازده کار و اظهار نظر نسبت به صلاحیت مسئولین امور سازمان­های دولتی بوده است.
به موجب بند 8 ماده 5 از فصل سوم قانون برنامه‌ریزی و بودجه مصوب 5/12/1351، وظیفه ارزشیابی کار و عملکرد دستگاه­های اجرایی کشور و گزارش آن به نخست وزیر بر عهده سازمان برنامه‌ریزی بودجه نهاده شد. سازمان برنامه‌ریزی بودجه تا سال 1352 به امر ارزشیابی عملکرد وزارتخانه­ها و سازمان­های دولتی پرداخت. از اواسط سال 1352 به موجب اصلاحیه مورخ 18/12/1353 قانون استخدام کشوری و به موجب بند 6 قسمت ((ب)) ماده 104 این قانون، وظیفه ارزشیابی عملکرد در دستگاه­های اجرایی کشور به منظور ارشاد و راهنمایی آنها در جهت برقراری روش‌های صحیح اداری و اصول مدیریت و گزارش آن به نخست وزیر، به سازمان امور اداری و استخدامی کشور محول گردید.
در سال 1359 اقدامات مربوط به ارزشیابی کارایی و عملکرد دستگاه­های اجرایی عملاً متوقف شد و فعالیت‌های ارزشیابی سازمان‌ها صرفاً به ارزشیابی کارکنان محدود گردید.
در سال 1376، همزمان با ایجاد تحول در وضعیت سیاسی کشور و نگاه نوین به مدیریت دولتی، موضوع ارزیابی عملکرد مدیریت در قالب یک دفتر در ساختار سازمان امور اداری و استخدامی کشور شکل گرفت و در این راستا دفتری تحت عنوان ((دفتر ارزیابی عملکرد مدیریت)) تشکیل شد.
با ادغام سازمان امور اداری و استخدامی کشور و سازمان برنامه و بودجه، اجرای وظایف قانونی دو سازمان در زمینه نظارت و ارزیابی عملکرد دستگاه­های اجرایی به سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور محول گردید.
اما با انحلال سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و تقسیم وظایف سازمان مذکور به دو معاونت ریاست جمهوری، وظیفه ارزیابی عملکرد به استقرار مدیریت عملکرد در دستگاه­های اجرایی بر مبنای قانون مدیریت خدمات کشوری، به معاونت توسعه مدیریت و سرمایه ­های انسانی ریاست جمهوری محول گردید (رفیع زاده و دیگران، 1389؛ هوشمند، 1391).
7-1-2- اهمیت و ضرورت ارزیابی عملکرد
موفقیت و بقای سازمان به عملکرد آن وابسته است. اندازه ­گیری عملکرد از آن جهت که عملکرد سیستم را پایش می­نماید و چگونگی پیاده‌سازی استراتژی­ های سازمان را نشان می‌دهد، بسیار با اهمیت است ( اولیا و دیگران، 1389)
شواهد دال بر آن است که اهمیت و ضرورت ارزیابی عملکرد نه تنها کاهش نیافته بلکه روز به روز در حال افزایش است. در شماره­های زیادی از مجلات علمی مرتباً مقالاتی درباره موضوع ارزیابی عملکرد منتشر می­ کنند؛ از سال 1994، در هر روزکاری به ازای هر پنج ساعت یک گزارش مرتبط با بحث ارزیابی عملکرد می­ شود (نیلی^[71]، 2002) و جستجوی اینترنتی نیز نشان می‌دهد که بیش از 12 میلیون وب سایت در خصوص این موضوع وجود دارد و همچنین بازار نرم‌افزارهای اندازه ­گیری و مدیریت عملکرد رو به رو رشد است (پارانجاپ^[72] و دیگران، 2006).
لرد کلوین^[73] فیزیکدان انگلیسی در مورد ضرورت اندازه ­گیری می­گوید: ((هرگاه توانستیم آنچه درباره آن صحبت می­کنیم اندازه گرفته و در قالب اعداد و ارقام بیان نماییم می­توانیم ادعا کنیم درباره موضوع مورد بحث چیزهایی می­دانیم. در غیر این صورت آگاهی و دانش ما ناقص بوده و هرگز به مرحله بلوغ نخواهد رسید (رحیمی، 1385). پیتر دراکر^[74] نیز عقیده دارد، چیزی که قابل اندازه ­گیری نیست، قابل مدیریت نیست (بلالی، 1391)
نیلی هفت دلیل زیر را برای اهمیت ارزیابی به شرح زیر عملکرد بر می­شمرد (نیلی، 2002):

• تغییر در طبیعت کارها و فعالیت­ها

• افزایش رقابت