عنوان صفحه
شکل۱-۱: نقشه نواحی فلورستیک آسیای جنوب غربی …………………………………………………….. ۹
شکل ۱-۲: نقشه ناهمواری‌های استان کرمان ………………………………………………………………….. ۱۰
شکل ۱-۳: نقشه موقعیت شهرستان شهربابک در استان کرمان ……………………………. ۱۲
شکل ۱-۴: موقعیت کمربند ماگمایی ارومیه- بزمان …………………………………………………. ۱۴
شکل ۱-۵: : نقشه زمین‌شناسی، آتشفشان آبدر (مزاحم) ………………………………………….. ۱۶
شکل ۲-۱: کلید شناسایی زیستگاه‌های رتبه ۱ بر اساس طبقه بندی EUNIS ………… 23
شکل ۲-۲: بانک اطلاعات گونه‌ها …………………………………………………………………………………….. ۲۴
شکل ۲-۳: برچسب نمونه‌های هرباریومی ……………………………………………………………………….. ۲۵
شکل ۲-۴: نمونه هرباریوم ……………………………………………………………………………………………….. ۲۶
عنوان صفحه
شکل ۳-۱: تصویر ماهواره‌ای از منطقه مورد مطالعه هم را با موقعیت و شماره‌ی ایستگاه‌های جمع‌ آوری نمونه‌ها ……………………………………………………………………………………………………………. ۲۸
شکل ۳-۲: نمودار میزان گلدهی گیاهان منطقه در فصول مختلف سال‌های جمع‌ آوری ….. ۲۹
شکل ۳-۳: نمودار میزان میوه دهی گیاهان منطقه در فصول مختلف سال‌های جمع‌ آوری… ۲۹
شکل ۳-۴: نمایش سهم هر یک از گروه‌های گیاهی در پوشش منطقه برحسب درصد ….. ۳۰
شکل ۳-۵: سهم غنی‌ترین تیره‌ها در پوشش گیاهی منطقه (برحسب درصد) ……………….. ۳۱
شکل ۳-۶: تعداد گونه‌ها و جنس‌های غنی‌ترین تیره‌ها در پوشش گیاهی منطقه …………. ۳۲
شکل ۳-۷: سهم گونه های بومزاد از کل جمع‌ آوری در منطقه بر حسب درصد ……………… ۳۳
شکل ۳-۸: نمودار شکل زیستی گیاهان منطقه برحسب درصد ………………………………………. ۳۶
۳-۹: نمودار کورولوژی گیاهان منطقه ……………………………………………………………………………… ۳۸
شکل ۳-۱۰ نمایش سهم هر یک از زیستگاه ها در پوشش گیاهی منطقه …………………….. ۳۸
شکل ۳-۱۱: نمایش مقدار گونه جمع آوری شده در هر یک از شیب ها ……………………….. ۴۱
شکل ۴-۱: تاثیر ارتفاع روی پوشش گیاهی منطقه در شیب شمالی ……………………………….. ۴۸
شکل ۴-۲: مقایسه پوشش گیاهی شیب شمالی و شرقی ……………………………………………….. ۵۰
فهرست نشانه‌های اختصاری
شیب جنوب شرقی………………………………………………………………………………………………………….SE
شیب جنوب غربی…………………………………………………………………………………………………………SW
شیب جنوبی………………………………………………………………………………………………………………………S
شیب شرقی……………………………………………………………………………………………………………………….E
شیب شمال شرقی…………………………………………………………………………………………………………NE
شیب شمال غربی………………………………………………………………………………………………………..NW
شیب شمالی……………………………………………………………………………………………………………………..N
شیب غربی……………………………………………………………………………………………………………………….W
فصل اول
مقدمه
۱-۱-کلیات
کشور ایران در میان تمام کشورهای جنوب غرب آسیا از نظر فلورستیکی، متنوع‌ترین و پرجاذبه‌ترین شرایط را دارا است. تنوع فلور و پوشش گیاهی ایران قبل از هر چیز مدیون تنوع گسترده اقلیمی، پیشینه پوشش گیاهی منطقه و نیز پتانسیل تکامل آن است (Mehrabian, 2005). خاک‌های خاص و بسترهای صخره‌ا‌‌ی اغلب به دلیل جدا افتادگی و تمایز دارای جنس‌های اندمیک هستند (دلیلی که رشینگر در اغلب مقالات بر روی آن تأکید داشته است) علاوه بر آن، تنوع فلور و پوشش گیاهی ایران از طریق روی آوردن و پناه گرفتن آن دسته فلوری که پراکندگی وسیعی دارند غنای بیشتری یافته است (Takhtajan, 1986). با توجه به این که قسمت اعظم کشور ایران در حیطه نواحی کوهستانی قرار دارد، قلمروهای کوهستانی به دلیل تنوع در شرایط کلیماتیکی، ادافیکی، توپوگرافیکی و در نهایت اکولوژیکی، زیستگاه‌های متعددی را پدید آورده‌اند، هر یک آشیان اکولوژیکی مناسبی را برای جذب گونه‌های گیاهی ایجاد می‌کنند که مجموعه این شرایط سبب ایجاد تنوع بالا در فلور نواحی کوهستانی می‌گردد. از طرفی در نواحی کوهستانی شیب اکولوژیکی ناشی از ناهمگنی شرایط اقلیمی به نوبه خود در ایجاد تنوع و تیپ‌های اکولوژیکی متفاوت و درنهایت در ایجاد تنوعات سازشی بسیار مؤثر است. بنابراین، انجام مطالعات در این اکوسیستم‌ها ضروری به نظر می‌رسد (Mehrabian, 2005).

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۱-۲- تعریف فلور و فلورستیک
رستنی‌های یک منطقه را فلور می‌گویند. به کتاب و یا دیگر آثاری که رستنی‌های یک منطقه را شرح می‌دهد نیز فلور می‌گویند. فلور در معنی دوم، ابزاری برای شناسایی تاکسون‌های یک منطقه به شمار می‌آید. فلورستیک مطالعه‌ی فلور‌ها (رستنی‌های مناطق) و تهیه‌ی فلور‌ها (کتاب‌های رستنی‌های مناطق) است (Stace, 2006). واکاوی‌های فلورستیکی معمولاً در مقیاس‌های بزرگ (و در سطحی کوچک) به‌ویژه در سطح جامعه گیاهی به کار گرفته می‌شوند. اطلاعات حاصله از پوشش گیاهی ممکن است در حل مسائل اکولوژیکی مانند حفاظت زیستی و مدیریت منابع طبیعی مفید باشد و با ارزیابی اطلاعات گیاهی می‌توان روند تغییرات آینده را پیش‌بینی کرد (مصداقی، ۱۳۹۰).
۱-۳- تعریف زیستگاه
زیستگاه به عنوان مکانی است که گیاهان و جانوران به صورت طبیعی در آن زیست می‌کنند و با ویژگی‌های فیزیکی (توپوگرافی، سیماشناختی گیاهی و جانوری، ویژگی‌های خاک، اقلیم و کیفیت آب و غیره) و با گونه‌های گیاهی و حیوانی که در آن زندگی می‌کنند، مشخص می‌شوند (Davies, 2004). زیستگاه واحدهای اصلی ساختاری محیط‌زیست است که توسط حیوانات و گیاهان اشغال می‌شود. این واحدها برای توصیف سایت و مدیریت حفاظت از اهمیت زیادی برخوردارند. زیستگاه به عنوان منطقه‌ای که در آن یک جاندار یا گروهی از جانداران زندگی می‌کنند و دارای اجزای زنده^[۱] و غیرزنده‌اند^[۲] ، تعریف شده است. عوامل غیرزنده در بر دارنده عوامل فیزیکی، شیمیایی و جغرافیایی و همچنین تأثیر یا مدیریت انسان است. زیستگاه‌ها برای مناطق مختلف نقشه‌برداری و ثبت شده‌اند (Fossitt., 2000). طبقه‌بندی زیستگاه‌ها با طبقه‌بندی پوشش گیاهی یکسان نیست. طبقه‌بندی زیستگاه‌ها نباید با طبقه‌بندی پوشش گیاهی اشتباه شود. همچنین طبقه‌بندی زیستگاه‌ها باید زیستگاه‌ها و شرایط زیستی لازم برای حیوانات و دیگر جانداران غیر فتوسنتز کننده را معرفی و توصیف کند. بدیهی است که این طبقه‌بندی از تمام تعاریف اکولوژیکی مفهوم زیستگاه پیروی می‌کند، اگرچه در اغلب موارد، پوشش گیاهی یک نقش عمده و اصلی در طبقه‌بندی زیستگاه بازی می‌کند. به منظور توانایی توصیف زیستگاه‌های اغلب جانداران، به یک روش مناسب، دیگر داده‌های کمی و کیفی، علاوه بر مشخصات نوع پوشش گیاهی ضروری می‌باشد. توصیفی کامل برای زیستگاه بی‌مهرگان، قارچ‌ها، گلسنگ‌ها، خزه‌ها و پرندگان جنگلی مورد نیاز است (Andersson, 2001). سیستم طبقه‌بندی زیستگاهی EUNIS در بر دارنده یک بانک اطلاعات به همراه شرحی از مستندات می‌باشد. زیستگاه‌ها به صورت سلسله مراتبی مرتب شده‌اند و از رتبه یک شروع می‌شود. این طبقه‌بندی یک تیپولوژی گسترده‌ای برای زیستگاه‌های اروپا و مناطق دریایی مجاور تهیه کرده است (Davies et al, 2004).
رابطه میان زیستگاه‌های EUNIS و دیگر طبقه‌بندی‌های زیستگاهی یک بخش بسیار مهم از طبقه‌بندی می‌باشند. این رابطه کاربران طبقه‌بندی‌های ملی را قادر می‌سازد تا داده‌هایشان را در سطح بین‌المللی تشریح کنند و پیوندهایی با سیستم‌های زیستگاهی که در قانون‌گذاری مورد استفاده قرار می‌گیرد، برقرار کنند (Moss, 2008).
۱-۴ پیشینه پژوهش‌های فلورستیک در ایران
برای شناخت فلور و پوشش گیاهی یک منطقه داشتن اطلاعات کلی از تاریخچه، اکولوژی، منابع شناسایی، موقعیت جغرافیایی، عوامل دیرینه‌شناسی و ویژگی‌های کمی و کیفی آن فلور ضروری است. این اطلاعات به‌نوبه خود در طول زمان‌های متمادی حاصل‌شده است و برای هر بخش آن افراد زیادی به کاوش و پژوهش پرداخته‌اند. درواقع مجموع این یافته‌ها سیمای یک فلور و پوشش گیاهی یک منطقه را ترسیم می کند (یوسفی، ۱۳۸۶). مرحوم احمد پارسا که از بنیان‌گذاران علم گیاه‌شناسی نوین در ایران است، از ابن‌سینا (دانشمند بزرگ ایرانی) به‌عنوان بنیان‌گذار فلور در آسیا و ایران یاد می‌کند (پارسا، ۱۳۳۴). درحالی‌که در سال‌های ۱۷۰۰ تا ۱۸۰۰ میلادی در کشورهای اروپایی با احداث هرباریوم ها و باغ‌های گیاه‌شناسی زمینه‌های لازم برای توسعه علم گیاه‌شناسی فراهم می‌شد، در ایران تحول قابل‌ملاحظه‌ای مشهود نبود. از این رو در همین سال‌ها جاذبه‌های گیاه‌شناسی ایران، موجب انجام مسافرت‌های متعدد گیاه‌شناسان اروپایی به ایران گشت، سرآغاز این سفرها احتمالاً در سال ۱۶۸۴ میلادی بود که دکتر کمپفر آلمانی به جنوب قفقاز، رشت، قزوین، اصفهان، شیراز و کرانه‌های خلیج‌فارس رفت (جم زاد، ۱۳۸۷). از گیاه‌شناسان دیگری که در این زمینه فعالیت کرده‌اند محققان زیر قابل‌ذکرند: گملین آلمانی (۷۴-۱۷۷۰ میلادی)، آندره میشو فرانسوی (۸۴-۱۷۷۰)، الیویه و برونی‌یر فرانسوی(۹۷-۱۷۹۶)، سیوویتس مجارستانی (۱۸۲۸)، اوشه الوای فرانسوی (۳۷-۱۸۳۵)، تئودرکچی اتریشی (۴۳-۱۸۴۲)، دکتر بوزه، از اهالی ریگا (لتونی) (۴۹-۱۸۴۷)، دکترستاکس انگلسیی (۱۸۵۱-۱۸۵۰)، پروفسور ‌هاوسکنخت آلمانی (۶۷-۱۸۶۵)، فن بونژ (۱۸۵۸)، دکتر شتاپف، رئیس هرباریوم کیو لندن (۱۸۸۶-۱۸۸۵)، فرین (۱۸۹۴)، جیمز (۱۹۰۸)، شتراوس (۱۹۰۹-۱۸۷۹)، سین تنیس (۱۹۰۲)، ی. برنمولر، از اهالی وایمار آلمان (۱۹۳۹-۱۸۸۹)، پوپنوک (۱۹۱۳)، گاندژر (۲۰-۱۹۱۹)، گروسهایم (۱۹۲۶)، گیلیات- سمیث (۲۶-۱۹۲۵)، مکمیلان (۱۹۲۷)، چیک (۱۹۲۸)، هرنر (۱۹۲۸)، دارلینگتون و کاوان (۱۹۲۹)، نابلک (۲۹-۱۹۲۳)، راجر (۱۹۲۹)، باروز (۱۹۳۰)، فیلد و لازار (۱۹۳۴)، ترات (۱۹۳۴)، گیلی (۱۹۳۹)، بیگر (۳۵-۱۹۳۲)، خانم دیلی (۳۶-۱۹۳۳)، خانم لینزی (۱۹۳۶)، اروین گائوبا (۴۰-۱۹۳۳)، کارل هینز رشینگر (۷۷-۱۹۳۷)، کولتس (۴۵-۱۹۴۰)، آیلیف (۴۸-۱۹۴۶)، پل الن سوئیسی (۱۹۴۸)، پروفسور لئونارد بلژیکی (۱۹۴۸)، کونکل (۱۹۷۴)، ژ- ک. کلن فرانسوی (۷۷-۱۹۷۰) (جم زاد، ۱۳۸۷). از گیاهشناسان ذکرشده فن بونژ (۱۸۵۸)، جیمز (۱۹۰۸)، برنمولر (۱۹۳۹-۱۸۸۹)، رشینگر (۱۹۶۵)، لئونارد (۱۹۷۲) و مارتین ال گرانت در سال ۱۹۶۴ از استان کرمان جمع‌ آوری داشته‌اند. در سالهای ۱۳۴۵-۱۳۸۵ اساتید و کارشناسان ایرانی متعددی در رابطه با جمع‌ آوری گیاهان ایران فعالیت داشته‌اند. و از گیاهشناسان ایرانی که از استان کرمان جمع‌ آوری داشته‌اند: سید منصور میرتاج الدینی، احمدرضا خسروی (۱۹۹۵)، ایرانشهر و ترمه (۱۹۷۵)، مصطفی اسدی (۱۹۷۷)، حیدر برفه (۱۹۹۱)، رضا رمضانی‌نژاد (۲۰۰۷)، بهبودی (۱۹۴۹).
اولین موزه گیاه‌شناسی و هرباریوم رسمی ایران در سال ۱۳۱۲ شمسی توسط پرفسور گائوبای اطریشی در دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران تأسیس شد (جم زاد، ۱۳۸۷). در استان فارس هرباریوم دانشگاه شیراز نیم‌قرن پیش توسط مارتین الف گرانت آمریکایی در سال ۱۹۶۳ میلادی (۱۳۴۲) تأسیس شد پس از آن دکتر ممتاز حسن بخاری استاد گیاه‌شناسی بخش زیست‌شناسی وقت کارهای گرانت را ادامه می‌دهد و به جمع‌ آوری گیاهان از استان فارس و استان‌های مجاور می‌پردازد (۱۹۸۸-۱۹۷۲) در سال ۱۳۶۸ توسط آقای دکتر خسروی کارهای جمع‌ آوری و شناسایی گیاهان ادامه پیدا می‌کند و تا به امروز ادامه دارد، هم‌ اکنون نزدیک ۱۰۰ هزار نمونه گیاهی در این هرباریوم نگهداری می‌شود.
۱-۵ منابع شناسایی فلور ایران
شناسایی گیاهان و تشخیص نام علمی آن‌ها یکی از فرایندهای مهم سیستماتیک گیاهی است که انجام دقیق آن مستلزم شناخت منابع معتبر، دسترسی به این منابع، و توان استفاده از آن‌هاست. منابع شناسایی گیاهان متنوع‌اند و انواع کتب مرجع، فلورها، تک‌نگاره‌ها، هر باریوم‌ها، اندکس ها، باغ‌های گیاه‌شناسی و غیره در زمره آنها قرار می‌گیرند. برای شناسایی گیاهان خودروی در ایران منابع معتبری وجود دارد که با استفاده درست از آنها می‌توان به شناسایی دقیق گیاهانی که در کشور می‌رویند دست‌یافت. منابع به ۷ گروه زیر قابل‌تقسیم‌اند:
۱-باغ‌های گیاه‌شناسی ایران: در ایران متأسفانه باغ‌های گیاه‌شناسی بزرگ، به شکلی که در برخی کشورها وجود دارد احداث نشده است و تنها می‌توان باغ گیاه‌شناسی ملی ایران را نام برد که از ابتدا برای این طرحی شده و دارای بخش‌های متنوع است.
۲-هرباریوم های ایران: هرباریوم ها از منابع مهم شناسایی فلور هر منطقه به شمار می‌روند و از وظایف آنها ساماندهی فعالیت‌های گیاه‌شناسان در رابطه با فلور هر منطقه است.
۳-کتب مرجع: برای شناسایی گیاهان و کارهای فلورستیکی نقش کلیدی دارند و انواع کلیدهای شناسایی، فرهنگ‌های اصطلاحات و واژه‌های گیاه‌شناسی، قواعد و مقررات مربوط به نام‌گذاری و از این قبیل منابع را شامل می‌شوند.

۱۰%

۱۵%

۲۰%

lit 0/20

lit 9/18

lit 8/17

TEOS

gr 4/2

gr 0/4

gr 8/4

نیترات آهن() ۹ آبه

gr 87/0

gr 4/1

gr 7/1

نیترات کبالت() ۶ آبه

پس از آن برای تهیه نانوذرات فریت کبالت ابتدا نیترات آهن() ۹ آبه در مقدار لازم آب دیونیزه روی همزن مغناطیسی به­خوبی حل شد و به طور همزمان نیترات کبالت() ۶ آبه در متانول حل گردید. پس از آنکه هرکدام از نیترات‌ها به مدت ۳۰ دقیقه هم خوردند، محلول اول به محلول دوم اضافه شد و ترکیب حاصل ۳۰ دقیقه دیگر روی همزن مغناطیسی باقی ماند. بعد TEOS به آرامی به آن اضافه شد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

شکل ۴-۱ فازهای مجزا نمونه روی همزن.
همانطور که در شکل ۴-۱ دیده می‌شود، در ابتدا فاز دو ترکیب مجزاست ولی بعد از گذشت مدت زمان حدود ۱۵ الی ۲۰ دقیقه سل یکنواختی حاصل شد که به مدت ۱ ساعت روی همزن مغناطیسی ماند. پس از آن سل حاصل درون غالب ریخته شد تا عملیات هیدرولیز در دمای اتاق اتفاق بیافتد و الکوژل نهایی شکل بگیرد. هنگامی که نمونه‌ها در غالب ریخته شد، برای جلوگیری از در معرض هوا قرارگرفتن، با پوشش محکمی محافظت شد (شکل ۴-۲).
شکل ۴-۲ نمونه‌های در قالب ریخته شده.
بعد از ۳ الی ۴ روز نمونه‌ها از قالب خارج شدند. الکوژل‌ها به خاطر داشتن میزانی آب باید مدتی با متانول شستشو داده می‌شدند تا متانول جایگزین آب موجود در نمونه شود، به همین منظور نمونه­ها بعد از خروج از غالب درون متانول قرار گرفتند و به مدت ۶ روز هر ۱۲ ساعت با متانول شستشو داده شدند. شکل ۴-۳ نمونه الکوژل ۱۰% را نشان می‌دهد.
شکل ۴-۳ نمونه الکوژل.
سرانجام نمونه‌ها در دستگاه خشک کن فوق بحرانی _۲CO خشک شدند و نمونه‌های آئروژل تهیه شدند. این دستگاه ۳ تا ۴ شبانه روز زمان صرف می‌کرد تا نمونه‌ها را خشک کند. برای هر دوره کار ۳ بار کربن دی اکسید تعویض می‌شد و سپس شرایط فوق بحرانی را ایجاد می‌کرد. در این حالت نمونه‌ها را در فشار MPa 10 و دمای ۳۰ درجه­ سانتی ­گراد خشک کرد. شکل ۴-۴ آئروژل حاصل را نشان می‌دهد.
شکل ۴-۴ نمونه آئروژل.
۴-۳ تجزیه و تحلیل
۴-۳-۱ بررسی مورفولوژی سطح
امروزه روش‌های مختلفی جهت شناسایی و آنالیز مواد وجود دارد که یکی از معروف‌ترین آن‌ها، روش‌های میکروسکوپی می‌باشد. در این روش‌ها می‌توان تصاویر بزرگ­نمایی شده از نمونه به­دست آورد. میکروسکوپ الکترونی روبشی SEM که از گروه میکروسکوپ‌های الکترونی است، از معروف‌ترین روش‌های میکروسکوپی به شمار می‌رود [۶۷]. مبنای عملکرد این میکروسکوپ، برهم‌کنش پرتوی الکترونی با ماده است. اصول عملکرد SEM بر سه اصل استوار است که به صورت زنجیروار با هم در ارتباط هستند:
-۱ برهم‌کنش پرتوی الکترونی با نمونه؛
-۲ امکان تولید و کنترل مشخصه‌ های پرتوی الکترونی روبشگر در میدان‌های الکتریکی و مغناطیسی؛
-۳ امکان آشکارسازی پرتوهای ساطع­شده از سوی نمونه در اثر برهم‌کنش آن با پرتوی الکترونی ورودی.
وقتی پرتوی الکترونی روبشی با نمونه برخورد می­ کند، بین آن‌ها برهم‌کنش روی می­دهد. نتیجه‌ی آن، ساطع شدن پرتوهایی است که با کمک آشکارسازها دریافت و شناسایی می‌شوند و مشخصات ماده را آشکار می‌سازند [۶۸].
مورفولوژی نمونه‌ها با دستگاه FE-SEM مدل Mira3-Xmu مورد بررسی قرارگرفتند. تصاویر ۴- ۵ FE-SEM نمونه‌های سنتز شده با درصد وزنی‌های ۱۰%، ۱۵% و ۲۰% را نشان می‌دهد. همانطور که در تصاویر می­بینیم نمونه‌ها همگن و دارای تخلخل می‌باشد.

شکل ۴-۵ تصاویر FE-SEM نمونه‌ها الف) ۱۰%، ب) ۱۵%، ج) ۲۰%.
اندازه ذرات برای نمونه ۱۰% بین nm 10 و nm 45 ، برای نمونه ۱۵% نیز مانند ۱۰% بین nm 10 و nm 45 و برای نمونه ۲۰% بین nm 8 و nm 22 اندازه گیری شد که نمودار اندازه بر حسب درصد ذرات برای هر سه نمونه در شکل ۴-۶ مشخص است.

شکل ۴-۶ نموار توزیع اندازه ذرات الف) ۱۰%، ب) ۱۵% و ج) ۲۰%.
۴-۳-۲ مطالعه نانو ساختاری نانوکامپوزیت _۲/ SiO₄O₂CoFe به کمک روش XRD
پراش اشعه ایکس XRDیا همان (X-Ray Diffraction)تکنیکی قدیمی و پرکابرد در بررسی خصوصیات بلور‌ها می‌باشد. در این روش از پراش اشعه ایکس توسط نمونه جهت بررسی ویژگی‌های آن استفاده می‌شود. XRD برای تعیین عموم کمیات ساختار بلوری قابل استفاده می‌باشد.
در پراش اشعه ایکس، مشاهده می‌شود که شدت اشعه ایکس باز تابیده از بلور، که در هر اتم به_صورت الاستیک پراکنده شده ­اند (بدون تغییر طول موج)، در زوایای خاصی بیشینه خواهد بود و در بقیه زوایا، شدت اشعه­ی پراشیده شده مقدار قابل ملاحظه­ای ندارد. منظور از پراش همین رفتار اشعه ایکس می‌باشد.
برخورد اشعه ایکس به یک اتم یا مولکول، باعث تحریک و نوسان الکترون‌های اتم یا مولکول می‌شود و ذرات باردار شتابدار، از خود موج الکترومغناطیسی ساطع می‌کنند. بنابراین این نوسان‌ها باعث تابش امواج جدیدی می‌شوند [۶۹].

جدول (۴-۲): آزمون بارتلت و شاخص KMO برای بررسی کفایت نمونه ۴۷

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

جدول (۴-۳): اشتراک اولیه و اشتراک استخراجی ۴۸
جدول (۴-۴): اشتراک اولیه و اشتراک استخراجی بعد حذف عوامل ۴۹
جدول (۴-۵): مقادیر ویژه و واریانس عامل ها ۵۰
جدول (۴-۶): ماتریس پس از چرخش واریکماس ۵۱
جدول (۴-۷): دسته بندی متغیرها ۵۲
جدول (۴-۸): راهکارهای مدیریتی ارتقا و توسعه ورزش همگانی ۵۳
جدول (۴-۹): متغیرهای مرتبط با راهکارهای فرهنگی ارتقا و توسعه ورزش همگانی ۵۳
جدول (۴-۱۰): راهکارهای مرتبط با زیر ساخت ها و امکانات ارتقا و توسعه ورزش همگانی ۵۴
جدول (۴-۱۱): متغیرهای مرتبط با راهکارهای آموزشی ارتقا و توسعه ورزش همگانی ۵۵
جدول (۴-۱۲): راهکارهای پژوهشی ارتقا و توسعه ورزش همگانی ۵۵
جدول (۴-۱۳): راهکارهای اقتصادی ارتقا و توسعه ورزش همگانی ۵۶
فهرست نمودارها
عنوان شماره صفحه
نمودار (۴-۱): وضعیت سنی شرکت کنندگان در مطالعه ۴۱
نمودار (۴-۲): وضعیت تحصیلی شرکت کنندگان در مطالعه ۴۲
نمودار (۴-۳): میزان ورزش روزانه آزمودنی های تحقیق ۴۲
نمودار (۴-۴): سابقه حضور در تیم شرکتکنندگان در تحقیق ۴۳
نمودار (۴-۵): سطح عضویت در تیم شرکت کنندگان در تحقیق ۴۳
نمودار (۴-۶): کسب درآمد از ورزش بانوان شرکت کننده در تحقیق ۴۴
نمودار (۴-۷): وضعیت کسب درآمد از ورزش بانوان شرکت کننده در تحقیق ۴۴
نمودار (۴-۸): میزان درآمد ماهیانه شرکت کنندگان در تحقیق ۴۵
نمودار (۴-۹): میزان هزینه ماهیانه شرکت کنندگان در تحقیق برای ورزش ۴۵
نمودار (۴-۱۰): نمودار Scree برای مقادیر ویژه ۵۰
چکیده
هدف تحقیق حاضر بررسی راهکارهای ارتقا و توسعه ورزش همگانی دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی کرمان بود. مطالعه حاضر از نظر هدف کاربردی بود و با توجه به ماهیت موضوع، به روش توصیفی – تحلیلی و بصورت میدانی اجرا شد. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد که روایی محتوایی آن از طریق نظرات هشت تن از اساتید خبره و روایی سازه آن از طریق تحلیل اکتشافی مورد تایید قرار گرفت. پایایی درونی پرسشنامه نیز با توزیع ۵۰ پرسشنامه و با بهره گرفتن از آزمون آلفای کرونباخ ۸۶/۰ بدست آمد. جامعه آماری تحقیق حاضر، شامل ۷۰۰۰ دانشجوی دختر دانشگاه آزاد اسلامی شهر کرمان در سال تحصیلی ۹۲-۹۱ بود که از میان آنها با توجه به جدول مورگان تعداد ۳۷۰ دانشجو به صورت نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شد. از آمار توصیفی برای توصیف ویژگیهای جمعیت شناختی و از آزمون تحلیل عاملی برای دسته بندی و تعیین اولویت راهکارهای ارتقا و توسعه استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که در میان راهکارهای مدیریتی افزایش سرانه ورزشی افراد، در میان راهکارهای فرهنگی، تبلیغات در راستای اصلاح دید جامعه نسبت به ورزش بانوان، در میان راهکارهای مرتبط با زیر ساختها و امکانات، تامین فضای ورزشی مناسب بانوان، در میان راهکارهای آموزشی، برگزاری سمینار آموزشی مرتبط با ورزش شهروندی، در میان راهکارهای پژوهشی، پژوهش در تعیین علایق و نیازهای ورزش بانوان، در میان راهکارهای اقتصادی، اختصاص ردیف بودجه جداگانه سازمانها برای ورزش بانوان در اولویتهای اول قرار گرفت.
کلمات کلیدی: ورزش همگانی، بانوان، توسعه، راهکار

فصل اول:
طرح تحقیق
۱-۱- مقدمه
ورزش با سرشتی بسیار پرنفوذ، تقریبا بر همه جنبه های زندگی روزمره ما اثر میگذارد. ورزش با داشتن جایگاه رفیع در جامعه، دو جنبه مثبت و منفی را دارد. ورزش به عنوان محلی برای ایجاد دگرگونیهای اجتماعی قدرتی باور نکردنی دارد. ورزش میتواند به شکل دادن و دائمی ساختن بسیاری از ارزشهای اجتماعی که بسیار مورد توجه هستند کمک کند. این گونه ارزشها مشتمل بر سختکوشی، از خودگذشتگی، رعایت حقوق دیگران، رعایت قوانین حاکمه، بازی منصفانه، وفاداری، تعهد، قابلیت اعتماد و نظم شخصی است، ورزش میتواند به پایداری افراد و به طور کلی ثبات جامعه یاری رساند. امروزه ورزش ابزاری برای ارتقای سطح رفاه و آسایش و همچنین راهی برای تقلیل استرسها و عوامل خطرزای تندرستی در آحاد جامعه است. ورزش شامل همه اشکال فعالیت بدنی به صورت مشارکت سازمان یافته یا تصادفی برای بروز یا بهبود زیبندگی جسم و آسایش روان، ایجاد روابط اجتماعی یا دستیابی به نتایج در جریان رقابت در همه سطوح تعریف شده است (حیدری ۱۳۹۰، ۱۲).
توسعه و اعتلای تربیتبدنی و ورزش در جامعه ما منوط به تحول سازنده و مثبت در برنامههای جاری ورزشی است (منظمی ۱۳۹۰،۱۶۸-۱۵۱). قرن بیستم قرن ورزش همگانی و تفریحی است (گرگینو ۲۰۰۱، ۱۹۴-۱۷۳). ورزش همگانی معادل کلمه انگلیسی ورزش برای همه^[۱] و ورزش عمومی^[۲] است. معمولاً به فعالیتهای ورزشی اطلاق میشود که جنبه تفریحی داشته و بدون توجه به نتیجه آن انجام شود.
در بعضی از منابع واژه مشارکت کلان^[۳] را معادل ورزشهای همگانی میدانند (برنامه توسعه راهبردی ورزش قم، ۱۳۸۹، ۵). بر اساس تعاریف کلاسیک، ورزشهای همگانی فعالیتهایی را در بر میگیرد که شکلی از فعالیتهای جسمی یا حضور منظم در فعالیتهای جسمانی است که سلامت بدن و روان را بهبود بخشد، روابط اجتماعی را شکل دهد و یا منجر به نتایج مثبت شود (مول ۱۹۹۷، ۸۷).
حیدری (۱۳۹۰) ورزش همگانی را هر فعالیت ورزشی میداند که پرداختن به آن بدون در نظر گرفتن سن، جنس، توانایی و وابستگی اجتماعی امکان پذیر باشد و پرداختن به آنها غالبا نیازمند آموزشهای ویژه یا طولانی مدت نباشد و معمولا با کمترین امکانات و در فضاهای عمومی قابل انجام باشد. ورزشهای تفریحی که مترادف با ورزشهای همگانی است، پرداختن به مجموعهای از فعالیتهای ورزشی ساده، کم هزینه، بدون رسمیت، فرح بخش و با نشاط است که فرصت و امکان شرکت در آنها برای همه افراد وجود داشته باشد. ورزشهای همگانی و تفریحی در قالب پنج فعالیت و برنامه جداگانه و مرتبط با هم اجرا میشود که عبارتند از ورزش آموزشی، ورزش غیررسمی، ورزش درون بخشی، ورزش برون بخشی و ورزش باشگاهی (مول ۱۹۹۷، ۹۷). علل مختلفی منجر به عدم شرکت بانوان در ورزش همگانی می گردد. راهکارهای زیادی جهت رفع این موانع و ارتقا ورزش همگانی وجود دارد. در تحقیق حاضر به دنبال شناسایی راهکارهای موثر در ارتقا و توسعه ورزش همگانی در بین دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی کرمان با بهره گرفتن از آزمون تحلیل عاملی اکتشافی و از دیدگاه دانشجویان هستیم.
۱-۲- بیان مسئله
امروزه در میان صاحب نظران دیگر بحث اهمیت و ضرورت ورزش و توجیه آن برای مردم مطرح نیست، بلکه برنامه ریزی و سرمایهگذاری در این امر به منظور ارضای نیازهای اجتماعی به عنوان ضرورتی اجتنابناپذیر درآمده است. در ورزش کشور نیز، به طور کلی نتایج پژوهشهای انجام شده نشان داده است که فقدان سیاست، خط مشیهای راهبردی، عدم هماهنگی بین مجموعه نهادها، سازمانها و دستگاه های اجرایی مرتبط با ورزش، ناکافی بودن منابع مادی و انسانی در حوزه های مختلف ورزشی و بعضاً انجام کارهای موازی و عدم نظارت کافی بر فعالیتهای ورزشی از جمله مهمترین نارساییهای ورزش کشور محسوب میشوند (برنامه توسعه راهبردی ورزش قم ۱۳۸۹، ۵).
ورزش به معنای رایج امروزی نمودی نو است که در آن ورزش همگانی قویا مورد توجه قرار گرفته است. ارتقاء سلامتی جامعه در بطن توسعه و ترویج ورزش همگانی قرار داد. ورزش همگانی به عنوان یکی از پدیده های جامعه مدرن، همواره مورد تقاضای شهروندان بوده است. دولتها و موسسات عمومی نیز برای برآورده کردن این تقاضاها به عنوان حقوق شهروندی، امکانات متناسبی را عرضه میکنند. در ایران احداث ایستگاههای ورزش همگانی در شهرهای بزرگ و کوچک برای پاسخ به این خواست یا ایجاد چنین تقاضایی است. اما مشاهدات ساده نشان میدهد که استفاده از این امکانات آن طور که انتظار میرود مورد استقبال قرار نگرفته است. به عبارت دیگر و به زبان جامعه شناختی، شرایط اجتماعی امکان دستیابى یا استفاده از امکانات ورزش همگانی آنچنان که انتظار میرود فراهم نشده است (سعیدی ۱۳۹۰، ۱۳۲).
در طی سالهای اخیر، کاهش تبعیض جنسی و تاثیر حرکت آزادی خواهانه زنان، اکنون اجازه میدهد که زنان بیشتر در فعالیتهای خارج از خانه شرکت کنند. باید اشاره کرد که زنان نیز به مثابه مردان به همراه کسب درآمد و خودارزشی، از مشکلات بدنی و روانی کار بی نصیب نماندند و آنان نیز تحت تاثیر این مشکلات دچار بیماریهای مختلف بدنی و روانی خواهند بود (اتقیا ۱۳۸۷، ۱۷۱-۱۵۱).
علاوه بر این در طی سالهای اخیر زنان بخش عظیمی از نیروی کار کشور را تامین مینمایند. بر این اساس زنان باید در جهت افزایش بهره وری شغلی و نیز بازده کاری به بهترین شکل فعالیت کرده و بهترین شرایط جسمانی و روانی در محل کار و خارج از آن را داشته باشند (نبایی نژاد و هکاران ۱۳۷۶، ۱۴۳). تحقیقات نیازی (۱۳۹۰)، انجمن تحقیقات ورزش بانوان (۱۳۷۱)، سیتر (۱۹۹۲) و اصفهانی (۱۳۸۱) نشان دادهاند که ورزش همگانی تاثیر مطلوبی بر جسم بانوان فعال دارد. بسیار از تحقیقات نیز تایید کننده، تاثیرات مثبت روانی، ورزش همگانی در بانوان میباشد (لاتر ۱۹۹۰، ۱۵۴؛ورمونت ۱۹۹۴، ۶۷؛ خلف ۲۰۰۳، ۹۷).
در میان تحقیقات فراوان مرتبط با ورزش همگانی، توجه به ورزش همگانی بانوان نیز یکی از زمینه های اصلی تحقیقات بوده است. اتقیا (۱۳۸۶)، در پژوهشی به شناسایی نیازهای اقشار مختلف جامعه زنان ایرانی نسبت‌ به ورزش‌های همگانی پرداخته است. منظمی و همکاران (۱۳۹۰)، در تحقیقی به تعیین عوامل مؤثر بر توسعه تربیت بدنی و ورزش بانوان جمهوری اسلامی ایران پرداختهاند. نیازی (۱۳۹۰)، در تحقیق خود تحت عنوان مقایسه میزان سلامت عمومی زنان شرکتکننده در ورزش همگانی و زنان غیر فعال، به این نتیجه رسید که وضعیت سلامت جسمانی زنان شرکتکننده در ورزش همگانی بهتر از زنان غیر فعال است. در تحقیق دیگری، نیازی (۱۳۹۰)، ارتباط بین سلامت روانی و شادکامی زنان شرکت کننده در ورزش همگانی را مورد بررسی قرا داده است.
به نظر می رسد انجام چنین مطالعاتی، فراهم آوردن زمینه تهیه و تدوین برنامه راهبردی برای توسعه ورزش همگانی بانوان کشور را برای سامان بخشیدن به تلاشهای گسترده و گوناگون در عرصه های مختلف این ورزش را در پی خواهد داشت (برنامه توسعه راهبردی ورزش قم ۱۳۸۹). هدف اصلی پژوهش حاضر نیز بررسی راهکارهای ارتقا و توسعه ورزش همگانی در میان دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی کرمان بود.
۱-۳- اهمیت و ضرورت تحقیق
به طور سنتی زندگی روزمره انسان شامل چهار بخش عمده کار، رفع نیازهای بدنی مانند خواب، خوراک و مانند آن و وظایف روزانه یا مسئولیت فرد در مقابل خانواده و اطرافیان و ورزش و اوقات فراغت یا زمان باقیمانده برای آزاد شدن فکر است (بورن ۲۰۰۰، ۱۷۶).
دنبال کردن روند فعالیتها نشان میدهد که در شهرها مشارکت شهروندان در ورزش و فعالیتهای بدنی کاهش یافته است. این کاهش محسوس که دلایل روشنی مانند گسترش زندگی شهری دارد، نشان میدهد که ورزش همگانی که یکی از الزامات فعالیت بدنی سالم است، در حد پایینی در جریان است (سعیدی ۱۳۷۹، ۱۶۵). چگونگی گذراندن اوقات فراغت افراد جامعه میتواند میزان تحرک و عدم تحرک در جامعه را مشخص کند. بر اساس یک پژوهش انجام شده در شهر تهران، بیش از ۸۴ درصد مردم اوقات فراغت خود را با تماشای تلویزیون پر میکنند که نشان دهنده کم تحرکی جامعه مورد مطالعه است که این آمارهای در میان بانوان به مراتب شرایط بدتری را گزارش میکند. بر این اساس لزوم توجه به ورزش در فعالیتهای فراغتی امری بدیهی میباشد (سعیدی، ۱۳۹۰). در طی سالهای اخیر، آمارهای موجود نشان دهنده افزایش میزان تقاضا برای پرداختن به ورزشهای همگانی است. قرن بیستم به زعم رئیس انجمن بین المللی ورزش همگانی سلامت و آمادگی جسمانی، قرن ورزش المپیکی بود و قرن بیست و یکم قرن ورزش همگانی و تفریحی است (دیوس، ۲۰۰۰). ورزش همگانی جزء ورزشهای آماتوری محسوب گردیده و اهداف آن صرفا سلامتی افراد و شادابی جامعه بوده و ضمنا انگیزه در آمدزائی مستقیم در آن وجود ندارد و پدیده ای است که اقشار مختلف مردم در کلیه سطوح سنی و جنسیتی به آن می پردازند (برنامه توسعه راهبردی ورزش قم، ۱۳۸۹).
باتوجه به نقش دانشگاهها و موسسات آموزش عالی در تربیت نیروی متخصص و با در نظر داشتن این نکته که پیشرفت، هدایت و رهبری آینده کشورها به دست دانشجویان رقم خواهد خورد و همچنین با توجه به جوان بودن جامعه ایران و افزایش روز افزون تعداد دانشجویان دانشگاهها، توجه مدیران برای برنامه ریزی در جهت پر کردن اوقات فراغت دانشجویان بوسیله ورزش با توسعه ورزش همگانی میتواند به رسالت اصلی دانشگاه یعنی آموزش، بهبود کیفیت زندگی دانشجویی و آماده سازی آنان برای ساختن آینده کشور کمک کند. یکی از نکات اساسی در جهت جذب و حفظ افراد برای پرداختن به فعالیتی خاص و یا گرایش به امور، توجه به رضایت مندی او از فعالیت مذکور میباشد. طبق تعاریف، رضایتمندی داشتن احساس شادی دلپذیر برای دستیابی به چیزی است که شما میخواستید، ذکر شده است (باورساد، ۱۳۸۷). از عوامل موثر بر رضایتمندی کمیت و کیفیت امکانات و خدمات میباشند. در همین راستا امروزه علاوه بر کمیت خدمات، کیفیت آنها و رضایت مشتری به عنوان هدف و غایت نهایی شرکتها و موسسات درآمده است (بهلکه ۱۳۸۴، ۸۶). در زمینه ورزش همگانی نیز علاوه بر فراهم نمودن امکانات و ورزشی، با در نظر داشتن کمیتها و کیفیتها میتوان آنها را به سمت ورزش سوق داد و در این مسیر حفظ نمود. در زمینه اهمیت رضایتمندی از فعالیتهای همگانی در اوقات فراغت، راغب و مگینی در تحقیقی اعلام نمودند که کسانی که از اوقات فراغتشان احساس رضایت بیشتری میکنند دارای فشار روحی تحصیلی کمتری میباشند (باورساد ۱۳۸۷، ۹۶). هوانگ و کارلتون، (۲۰۰۳) نیز در تحقیقی عنوان نمودهاند که بین شرکت در فعالیتهای فراغت با رضایت مندی از زندگی ارتباط معناداری وجود دارد. نتایج تحقیق تندنویس (۱۳۸۰) نیز نشان داد کسانی که در فراغت ورزش می کنند از زندگی رضایت بیشتری دارند. با توجه به این نکات و اهمیت توجه به اهمیت ورزش همگانی در میان جامعه، برنامه ریزی کارآمد جهت افزایش میل دانشجویان برای گذران اوقات فراغت خود به شکل فعال و از طریق برنامههای ورزش همگانی امری ضروری به نظر میرسد. طبق تعاریف و مراحل مختلف ارائه شده در زمینه برنامه ریزی، یکی از نکات اساسی جهت برنامه ریزی در هر زمینهای بررسی راهکارهای ارتقا و توسعه در آن زمینه میباشد (الوانی ۱۳۸۸، ۱۵۴). در راستای برنامه ریزی جهت پیشبرد اهداف ورزش همگانی نیز یک ازریابی مناسب از راهکارهای موجود برای ارتقا و توسعه این ورزش ضروری به نظر میرسد. به عبارت دیگر با عنایت به پیشرفت، توسعه و اقبال عمومی مردم به سوی ورزش همگانی و از سویی وجود ظرفیتهای مناسب و بالا در این بخش از سوی دیگر احساس نیاز به شناخت دقیق و صحیح وضع موجود و ارائه راهبُرد اصولی و علمی و نگاه بومی مطابق با سند توسعه تربیت بدنی و ورزش کشور، بررسی راهکارهای ارتقا و توسعه ورزش همگانی در میان بانوان ضروری به نظر میرسد. نتایج حاصل از این تحقیق می توان در اختیار برنامه ریزان ورزش استان قرار گیرد و بعنوان راهکاری در جهت تهیه و تدوین استراتژی ورزش همگانی استان، ارتقاء فرهنگ ورزش همگانی و تحرّک در استان، توسعه کمی و کیفی دسترسی به فضا و امکانات ورزش همگانی، تشویق و ترغیب مردم به شرکت در ورزش همگانی، گسترش مشارکت نهادها و دستگاه ها در توسعه ورزش همگانی، حفظ و ارتقاء سلامت جسمی و روانی افراد جامعه از طریق گسترش ورزش، نهادینه سازی و ترویج تحرّک در جامعه و فراهم نمودن زمینه دسترسی آسان مردم و بویژه بانوان به ورزش همگانی مورد استفاده قرار گیرد.
۱-۴- اهداف تحقیق
۱-۴-۱ هدف کلی پژوهش
هدف اصلی پژوهش حاضر تعیین راهکارهای ارتقا و توسعه ورزش همگانی دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی کرمان بود.
۱-۴-۲ اهداف اختصاصی

1. 1. تعیین راهکارهای مدیریتی ارتقا و توسعه ورزش همگانی دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی کرمان

1. تعیین راهکارهای فرهنگی ارتقا و توسعه ورزش همگانی دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی کرمان

اصول اتکال به خدا ، اتحاد و اخوت ، نصرت الهی، احدی الحسنیین ، لاتظلمون و لاتظلمون ، تبعیت از حکم خدا ، تاسی به سیره معصومین (ع) ، دفاع در برابر تجاوز دشمن ، ظلم ستیزی واستکبار ستیزی ،عدالت جویی ، امر به معروف و نهی از منکر ، خدا حاضری ، سازش ناپذیری ، عزت جویی،ذلت ناپذیری، مصلحت سنجی ،قاطعیت ، آرمان‌گرایی واقع بینانه و … از دیگراصول حاکم بر اندیشه دفاعی امام هستند . (جدول۲ و۳ ) . اتکال به خدا در کنار اعتقاد به اصل احدی‌الحسنیین ، عمل به تکلیف بدون توجه به نتیجه آن، اصل قیام برای خدا، ظلم ستیزی و … موجب گردید، امام (ره) در سخت‌ترین و بحرانی‌ترین شرایط در کمال آرامش و اطمینان خاطر تصمیم بگیرند و اقدام کنند. تغییر مفهوم شکست و پیروزی در سایه عمل به تکلیف الهی، یکی از ویژگی‌های مهم فرازهای رهبری امام خمینی(ره) است. آرامش، عدم ترس و اضطراب در موقعیت‌های مخاطره‌آمیز در عرصه تصمیم‌گیری‌های بزرگ و خطیر، ریشه در اعتقاد «عمل به تکلیف» و «توکل بر خداوند متعال» دارد. چرا که دیدگاه امام(ره) به تهدید و مخاطره ، همان دیدگاه قرآنی یعنی اصل ابتلاء و امتحان الهی است که نوعی فرصت نیز محسوب می‌شود و این فرصت از سوی امام(ره) در راستای عمل به تکلیف الهی ارزیابی می‌شد.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

بی نذیرترین حمله هوایی تاریخ
آشنایی با عملیات اچ ۳
سی و یکم شهریور سال ۱۳۵۹ عراق با یورشی ناجوانمردانه به خاک مقدس ایران، جنگی ناخواسته را که شاید مدت‌ها در فکر آن بود آغاز کرد. جنگ تحمیلی آغاز شده بود و نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، در یکم مهر سال ۱۳۵۹ و تنها یک روز بعد از شروع جنگ، ضربه‌ای کاری به نیروی هوایی عراق وارد آورد که طی آن ۱۴۰ فروند از شکاری بمب افکن های نیروی هوایی در عملیاتی به نام کمان ۹۹ اکثر پایگاه های هوایی عراق را بجز پایگاه الولید، بمباران کرده بودند.
چند ماهی از جنگ می گذشت. در این هنگام دولت بعثی عراق در باتلاقی گرفتار شده بود که هرگز فکر نمی کرد روزی در آن گرفتار شود. نیروی هوایی ایران که صدام حسین در شامگاه ۳۱ شهریور ۵۹ دم از نابودی کامل آن می‌زد، دست به کارهای بزرگی می زد و با بمباران روزانه مناطق نظامی، خواب را از چشمان بعثیون گرفته بود.
در این شرایط که عراقی‌ها به ضعف نیروی هوایی خود در برابر نیروی هوایی قدرتمند ما رسیده بودند، طبق معمول همیشه دست به دامن همپیمانان خود شدند و آنها نیز با نشان دادن چراغ سبز، خواسته های آنان را برآورده می کردند. یکی از این خواسته ها تقویت نیروی هوایی عراق بود که بر این اساس کشور فرانسه قراردادی با عراق منعقد کرد که بر طبق آن، جنگنده های پیش رفته میراژ را تحویل آنها بدهد.
در این زمان، شهر آبادان از سه طرف در محاصره بود و نیروی های زمینی عراق می‌توانستند با پشتیبانی هوایی به هدف اصلی خود که همانا اشغال آبادان بود، برسند.
در همین هنگام عراقی ها که هنوز خاطره حمله ۱۴۰ فروندی روز اول جنگ را فراموش نکرده بودند، به این فکر افتادند که شاید در آستانه این عملیات پایگاه های هوایی آنها مورد هدف عقابان تیز پرواز نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی قرار گیرد.لذا تصمیم گرفتند که کلیه هواپیماهای اصلی خود را به نقطه ای منتقل کنند که هیچ اسکادران از جان گذشته ایرانی نتواند به آن جا برسد و آن را هدف قرار دهد. پس با هماهنگی ها لازم، در تاریخ ۲۱ دی سال ۱۳۵۹ عراق بخشی از هواپیماهای عملیاتی خود را به مجموعه پایگاه های الولید در غرب عراق و در نزدیکی مرز اردن انتقال داد.
این پایگاه خود به یک پایگاه اصلی و دو پایگاه فرعی تقسیم می شود که به آن “اچ ۳” می گفتند و از پدافند قدرتمندی نیز برخوردار بود. در همین زمان صدام حسین با ظاهر شدن در صفحه تلویزیون عراق نطقی کرد که قسمتی از آن به این شکل بود:

• • من دیوار آتش دارم و ایران به هیچ وجه نمی تواند به خاک ما نفوذ عمقی کند.

چندی بعد نیروی هوایی ایران از انتقال هواپیماهای عراقی با اطلاع شد و سرتیپ شهید جواد فکوری فرمانده وقت نیروی هوایی، در ۱۵ بهمن سال ۵۹ در جلسه فرماند‌هان نیروی هوایی پیشنهاد حمله به این پایگاه ها را مطرح نمود که برای طرح ریزی این عملیات، بخش ویژه طرح های نیروی هوایی کار روی آن را آغاز کردند و پس از مدتی این کار را غیر ممکن قلمداد کردند. در همین زمان این طرح از سوی نیروی هوایی منتفی اعلام شد ولی طرح هایی نیز مطرح شد:
طرح اول:
۱۶فروند فانتوم به پرواز درآیند ۱۴ فروند اصلی و ۲ فروند رزرو که ۶ تانکر سوخت رسان هم همراه آنان باشد ۳ تانکر در داخل خاک ایران قرار گیرند و ۳ تانکر در منتهی الیه غرب عراق و برای محافظت از هر تانکر ۲ فروند اف ۱۴ نیز به پرواز درآیند که این خود انبوهی از هواپیما را بوجود می آورد.
طرح دوم:
۱۲فروند فانتوم به پرواز درآیند ۱۰ فروند اصلی و ۲ فروند رزرو که چهار تانکر سوخت رسان با همان شرایط با آنها باشد که در این طرح تعداد جنگنده ها و تانکرها کم می شد ولی وضعیت فانتوم ها به دلیل کمبود تانکر سوخت رسان حساس می شد و احتمال اینکه ۲ فروند فانتوم از دست برود فراوان بود.
طرح نهایی:
در همین حین مرحوم سرلشکر خلبان بهرام هوشیار در این خصوص طرحی را آماده و به صورت محرمانه با شهید فکوری مطرح کرد که بر اساس آن ۱۰ فروند فانتوم مسلح ۸ فروند اصلی و ۲ فروند رزرو به پرواز درآیند و برای گمراه کردن دشمن نیز در هنگام ورود فانتوم ها به خاک عراق ۲ فروند اف ۵ به کرکوک حمله کنند.مکان استارت حمله نیز پایگاه دوم شکاری تبریز بود. شهید فکوری بعد از مطالعه این طرح، آن را عملی دانست و موافقت خود را با آن اعلام کرد. ولی این عملیات ۲ بار به دلیل خیانت عوامل نفوذی و همچنین اطلاع عراق، لغو شد.لذا در جلسه ای قرار بر این شد که شهید فکوری شکست این طرح را اعلام کند. جلسه مذکور در نیمه دوم اسفند ماه برگزار شد. جلسه درباره وضعیت جبهه‌های جنگ، استقرار نیروهای ایرانی و عراقی و… بود. پس از پایان جلسه، شهید فکوری سرتیپ (سرهنگ آن زمان) فرج الله براتپور را که از معاونین عملیات یکی از پایگاه های هوایی بود، احضار کرد و اجرای ماموریتی سری، مهم و حیاتی را به ایشان ابلاغ و تاکید کرد که شخصا فرماندهی دسته پروازی را برعهده بگیرد.
طرح عملیات:
لیدر عملیات سرهنگ برات پور
۱۰فروند فانتوم (۸ فروند اصلی و ۲ فروند رزرو) مسلح، در شرایط کامل حفاظتی از پایگاه شهید نوژه همدان به پرواز درمی‌آیند و به سوی دریاچه ارومیه پرواز می‌کنند. هواپیماها آن جا در ارتفاع پست با دو فروند تانکر سوخت رسان برخورد می کنند، بعد از سوختگیری، از نوار مرزی ترکیه وارد عراق شده و در آن جا با دو تانکر که از مسیر بین المللی خارج شده اند، برخورد می کنند و بعد از سوخت گیری مجدد به سمت پایگاه های الولید رفته آن جا را بمباران کرده و از همین مسیر باز می‌گردند.این طرح به صورت کاملا سری پی گیری می شد و قرار بر این شد که این عملیات در سحرگاه روز ۱۵ فروردین ماه انجام شود. نکته مهم در این طراحی این عملیات، سبک بودن جنگنده ها و برق آسا بودن حمله بود.
روزموعود:
سرانجام روز موعود فرا رسید. در ساعت یک بامداد روز ۱۵ فروردین ماه سال ۱۳۶۰ خلبانان منتخب، بدون اطلاع قبلی، به پست فرماندهی فرا خوانده شدند و بی درنگ جلسه توجیهی انجام شد و کلیه موارد و چگونگی انجام این عملیات برای کلیه خلبانان تشریح شد و قرار بر این شد که فانتوم ها به دودسته ۴ فروندی تقسیم شوند.
لیدر یکی از دسته‌ ها سرهنگ براتپور و لیدر دسته دیگر سرتیپ (سرهنگ آن زمان) فرهادپور بودند. در پایان جلسه توجیهی، از سوی لیدر دسته پروازی اعلام شد احتمال شهادت در این عملیات بالاست پس هر کدام از خلبانان به هر دلیلی آمادگی ندارند اعلام کنند تا نفر جایگزین در لیست اصلی قرار گیرد، همه اعلام آمادگی کردند. پس از انجام فریضه نماز و با روشن شدن هوا، عملیات آغاز شد.
سرتیپ خلبان براتپور، درباره روز عملیات می‌گوید: «برنامه اجرای ماموریت طوری طراحی شده بود که حمله در زمان تعویض شیفت نیروهای عراقی انجام شود. با توجه به اینکه نمی‌خواستم کسی از این ماموریت بویی ببرد از مدتها قبل به فکر آماده نگه داشتن تعدادی هواپیما برای انجام این عملیات بودم و حتی مهماتی را که از ماموریتهای قبلی باقی مانده بود دستور دادم انبار کنند و بدین صورت روز عملیات تعداد ۱۰ هواپیمای مجهز به بمب آماده عملیات بود. در آن روز حتی دستور دادم تا تمام ارتباطات مخابراتی پایگاه و منازل سازمانی نیز قطع شود. در این مدت سعی می‌کردم تا همه چیز را عادی جلوه دهم. حتی وقتی خلبان ایرج عصاره که از خلبانان خوب پایگاه بود از من مرخصی خواست با او موافقت کردم.»
شرح عملیات:
این عملیات به قدری دقیق پیش بینی شده بود که از شب قبل هواپیماهای هر گروه پروازی نیز مشخص شده بودند. بعد از اعلام شماره هواپیماها از سوی گردان نگهداری، خلبانان یکی پس از دیگری در کابین جای گرفتند و این درحالی بود که خود پرسنل گردان نگهداری هم از جزئیات این عملیات خبر نداشتند.
بدین ترتیب ۱۰ فروند هواپیمای اف ۴ در سکوت کامل رادیویی به پرواز درآمدند. در طول انجام این عملیات، تنها دوبار سکوت رادیویی شکست. یکی هنگام پرواز که هر هواپیما بعد از بلند شدن از روی باند شماره خود را اعلام می کردند و بار دیگر بعد از پایان عملیات سوختگیری، رمزی را اعلام می‌کردند.
ساعت ۲ بامداد، سرهنگ قیدیان و سرهنگ هشیار با هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ پست فرماندهی پرنده در دمشق تماس گرفتند و با رمز به سرهنگ ایزدستا فرمانده عملیات اعلام کردند که «بار حاضر است.» به این معنی که عملیات از تهران آغاز گردیده است و در ساعتهای بعد روند عملیات را قدم به قدم به اطلاع او می رساندند.
در ساعت ۳ بامداد، خلبانان هواپیمای هرکولس شناسایی الکترونیکی به نام خفاش از پایگاه هوایی مهرآباد برخاستند و خود را به منطقه ایستایی در شمال غرب کشور، در آسمان آذربایجان غربی و کردستان رساندند تا با دریافت و پردازش سیگنالهای راداری و موشکهای زمین به هوای دشمن و همچنین گفت و شنودهای رادیویی عوامل پدافند هوایی ارتش عراق بتوانند حرکتهای آنها را شناسایی کنند و به اطلاع فرمانده عملیات برسانند.
ساعت ۴٫۳۰ بامداد روز پانزدهم فروردین، دو فروند هواپیمای سوخت‌رسان از نوع بوئینگ ۷۰۷ و ۷۴۷ برخاستند و بر فراز ارومیه آماده شدند تا نخستین مرحله سوخت رسانی را به گروه های پروازی الوند و شاهین انجام دهند.
همچنین در همین ساعت خلبانان هواپیماهای جنگنده بمب افکن اف ۵ از پایگاه هوایی تبریز برخاستند و راهی هدف خود در خاک عراق که پالایشگاه و تاسیسات نفتی کرکوک بود گردیدند، تا دشمن در مقام دفاع، توانایی خود را تقسیم کند و بخش عمده آن را به شمال عراق اختصاص دهد.
خلبانان این گروه پروازی به ترتیب گروه الوند سرگرد فرج الله براتپور با ستوان محمد جوانمردی، سرهنگ قاسم پورگلچین با ستوان علی رضا آذر فر، سرگرد ناصر کاظمی با ستوان ابراهیم پوردان، سروان غلام عباس رضایی خسروی با ستوان محمد علی اکبر پور سرابی بودند. گروه شاهین سرگرد محمود اسکندری با ستوان کاوه کوهپایه عراقی، سرگرد محمود خضرایی با ستوان اصغر باقری، سرگرد منوچهر طوسی با سروان حسین نیکوکار، سروان منوچهر روادگر با ستوان احمد سلیمانی.فانتوم‌ها، مسیر خود را به سمت دریاچه ارومیه پیش گرفتند و در حالی که هوا ابری بود، در ارتفاع پست با دو فروند تانکر سوخت رسان برخورد کردند و اولین مرحله سوختگیری با موفقیت کامل بعد از گذشت ۲۰ دقیقه انجام شد. سپس فانتوم ها به سمت مرز پرواز کردند.
در همین زمان دو فروند اف ۵ از پایگاه هوایی تبریز به سمت پالایشگاه کرکوک به پرواز درآمدند و در یک حمله موفق، این پالایشگاه را بمباران کردند.
در این هنگام فانتوم‌ها در نزدیکی مرز قرار داشتند و در ساعت ۶٫۵۸ صبح با رسیدن به نقطه صفر مرزی، به دو دسته ۴ فروندی تقسیم شدند و ۲ فروند رزرو نیز بازگشتند. (جمعا ۸ فروند، ۶ فانتوم ئی و ۲ فانتوم دی وارد عراق شدند).
در همین زمان به فرمانده پدافند عراق اطلاع می‌دهند که تعدادی هواپیمای ناشناس در نوار مرزی ترکیه مشاهده شده‌اند که او اظهار می‌کند هواپیماها متعلق به ترکیه است.
فانتوم‌ها به صورت فرمیشن ۴ تایی با فاصله ۵۰۰ پا از یکدیگر، در ارتفاع پایین از شهر مرزی زاخو گذشتند و وارد خاک عراق شدند. در این هنگام ارتفاع خود را به پایین‌ترین سطح ممکن رسانده و به مسیر خود روی نوار مرزی ترکیه ادامه دادند.
در منتهی الیه شمال غرب عراق فانتوم ها در فاصله ۹۰ مایلی هدف، با دوفروند تانکر سوخت‌رسان ۷۰۷ که به تعبیری از فرودگاه لارناکا قبرس و به تعبیری از فرودگاهی در ترکیه برخواسته بودند و با خارج شدن از خطوط بین‌المللی، خود را به آن جا رسانده بودند، برخورد می‌کنند و در ارتفاع ۲۰۰۰۰ پایی از آنها سوختگیری می‌کنند و دوباره ارتفاع خود را کم و در حدود ۳۰ متری زمین پرواز می‌کنند و به طرف نخستین نشانه زمینی به پیش می‌روند که در این لحظه به نقل از خود سرتیپ براتپور (لیدر عملیات) دستگاه‌های ناوبری جنگنده‌شان از کار می‌افتد و وقتی موقعیتی که دستگاه‌ها نشان می‌دهند با نقشه مقایسه می‌کند نشان دهنده موقعیت واقعی نبود که ایشان با کابین عقب که افسر کنترل رادار بودند صحبت می‌کند و می‌گوید:

• • سرتیپ براتپور: ظاهرا دستگاه ناوبری من ایراد دارد می‌توانی بگویی که دستگاه شما کجا را نشان می دهد؟

• • خلبان کابین عقب: (با خون سردی می‌گوید) تل‌آویو.

• • سرتیپ براتپور: پس برویم آن جا را بزنیم!

• • خلبان کابین عقب: (با لهجه شیرازی) ها بریم!

به هر صورت پس از گذشتن از آخرین نشانه زمینی، سرتیپ براتپور راه اصلی را پیدا می کند و با علامت او، از هر دسته ۴ فروندی فانتوم ها، یک فروند جدا می شود و گروه سوم را تشکیل می دهد. در همین حین یکی از خلبانان یک موضع پدافندی که در نقشه اولیه پیش بینی نشده بود را می‌بیند و به دلیل این که مبادا در مسیر برگشت مزاحم شود به آن حمله و آن را نابود می‌کند.
هواپیماها به هدف می‌رسند:

جدول ۴- ۲۰) رابطه پایگاه اقتصادی- اجتماعی و وابستگی فرد با بازدارندگی قوانین

متغیر مستقل
ضریب همبستگی
سطح معنیداری
تعداد
پایگاه اقتصادی- اجتماعی

.۰۱۳

۰۰۷.

۳۴۱

وابستگی فرد

.۴۵۳

.۰۰۰

۳۸۴

۴-۳-۱-۵) تحلیل رابطه کنترلهای اجتماعی و ناکامی منزلتی و آگاهی از قوانین راهنمایی و رانندگی با بازدارندگی از قوانین
بر اساس جدول (۴-۲۱)، متغیرهای مستقل کنترل اجتماعی و آگاهی از قوانین با متغیر وابسته بازدارندگی از قوانین راهنمایی و رانندگی دارای ارتباط معنادار و مستقیمی هستند. یعنی هر چه کنترل اجتماعی و آگاهی از قوانین بیشتر باشد، بازدارندگی از قوانین هم بیشتر میشود.
اما، متغیر ناکامی منزلتی با ضریب همبستگی (۴۴۵.-) با بازدارندگی از قوانین دارای ارتباط معنادار و معکوسی است بدین معنی که هر چه قدر ناکامی افراد بیشتر باشد، به همان اندازه سطح بازدارندگی از قوانین راهنمایی و رانندگی پایینتر میآید. نتایج جدول (۴-۲۱) نیز، در رابطه با آگاهی از قوانین با دیدگاه شناختی، در رابطه با کنترل اجتماعی با نظریه هیرشی و در رابطه با ناکامی منزلتی با دیدگاه مرتون و کلوارد و اوهلین همخوانی دارد.
جدول ۴- ۲۱) رابطه کنترلهای اجتماعی و ناکامی منزلتی و آگاهی از قوانین با بازدارندگی از قوانین

متغیر مستقل
ضریب همبستگی
سطح معنیداری
تعداد
کنترلهای اجتماعی

.۲۴۵

.۰۰۰

۳۸۱

ناکامی منزلتی

۴۴۵.-

.۰۰۰

۳۷۶

آگاهی از قوانین

.۳۷۲

.۰۰۰

۳۸۴

۴-۳-۱-۶) تحلیل رابطه فشار ساختاری- اجتماعی و آگاهی از قوانین و پایگاه اقتصادی- اجتماعی با اثرپذیری مجازاتهای رسمی
جدول (۴-۲۲) نشان از آن دارد که فشار ساختاری- اجتماعی دارای رابطه ضعیف و معکوس، آگاهی از قوانین دارای رابطه مستقیم و متوسط و پایگاه اقتصادی- اجتماعی دارای رابطه مستقیم و ضعیفی با متغیر وابسته اثرپذیری مجازاتهای رسمی هستند. به این معنی هر چه قدر فشار ساختاری- اجتماعی برای افراد بیشتر شود، به همان میزان از اثرپذیری مجازاتهای رسمی کاسته میشود. همچنین، هر چه قدر آگاهی از قوانین بیشتر و پایگاه اقتصادی- اجتماعی رانندگان بالاتر باشد اثرپذیری هم بیشتر میشود. یافته های جدول ( ۴-۲۲) با دیدگاه کارکردگرایی، و تضاد همخوانی دارد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )