در طول سالیان ایران یکی از عمده­ترین کشورهای فعال در زمینه تولید و عرضه خشکبار در سطح بین ­المللی به شمار می­رفته است ولی بتدریج با ورود کشورهای دیگر به این بازار و عرضه محصولاتی با کیفیت بالاتر و بسته­بندی بهتر سهم کشور از بازار جهانی خشکبار بتدریج در حال کاهش است(راعی، ۱۳۸۶).
مغز گردو از ارزش غذایی بالایی برخوردار می‌باشد و حدود نصف وزن میوه را تشکیل می‌دهد، این ماده خوراکی غنی از اسیدهای چرب غیر اشباع، پروتئین هایی مانند لوسئین، آرژنین، کربوهیدرات، ویتامین‌ها، مواد معدنی(فسفر، پتاسیم، منیزیم، گوگرد، مس و آهن )، استرولهای گیاهی و مواد فنولیک و فلاونوئیدها می‌باشد. هر ۱۰۰گرم گردو در حدود ۶۵۴ کیلو کالری انرژی در بدن ایجاد می‌کند (السالوار ۲۰۰۹و www.kicc-walnut.ir) .
مغز گردو اغلب در حدود ۴ درصد رطوبت، ۱۵درصد پروتئین،۷/۱۳ درصد کربوهیدرات،۷/۱ درصد مواد معدنی،۶۰ درصد روغن و۷/۶ درصد فیبر دارد. روغن گردو حاوی تقریبا ۷ درصداسید چرب اشباع،۲۰ درصد اسید چرب غیر اشباع با یک پیوند مضاعف و ۷۳ درصد اسید چرب غیر اشباع با چند پیوند مضاعف می‌باشد. اسیدهای چرب اصلی موجود درروغن مغز گردو اسید اولئیک، اسید لینولنیک و اسید لینولئیک می‌باشد. میزان بالای اسیدهای چرب غیر اشباع در گردو باعث کاهش فشار خون و کلسترول می‌شود و به حفاظت بدن در برابر بیماریهای قلبی و عروقی و سرطان کمک می‌کند، اما به دلیل پیوندهای غیر اشباع بسیار مستعد اکسیداسیون می‌باشند و طی نگهداری طولانی مدت موجب فساد شیمیایی مغز گردو می شود (مکسیس ۲۰۰۹و www.kicc-walnut.ir). از عوامل تشدید کننده اکسیداسیون می‌توان، میزان غیر اشباعیت، نور، اکسیژن، درجه حرارت و رطوبت را نام برد(مکسیس، ۲۰۰۹). یکی از راه های افزایش ماندگاری و کیفیت مغز گردو و جلوگیری از فساد فیزیکی و شیمیایی، بسته‌بندی مناسب آن می‌باشد. در این بخش برخی از مقالات منتخب پیرامون موارد مذکور مورد بررسی قرار خواهند گرفت .
Mexis و همکاران (۲۰۰۹) اثر سه نوع پوشش، پلی اتیلن با دانسیته پائین ^([۲۹]LDPE) (ضخامت ۵۵ میکرون وتحت هوا)، پلی اتیلن ترفتالات/ پلی اتیلن( PET/PE ) (ضخامت ۷۰ میکرون تحت گاز نیتروژن) و PETSIOX/PE (ضخامت ۶۲ میکرون تحت گاز نیتروژن) بر روی کیفیت وماندگاری گردو تازه ارزیابی کردند. پوشش ها را در دو درجه حرارت ۴ و ۲۰ درجه سانتی‌گراد تحت دو شرایط تاریکی و نور قرار دادند. سپس کیفیت گردو را با اندازه گیری عدد پراکسید، اندیس تیوباربیوتریک(اکسیداسیون اسید لینولنیک)، میزان هگزانال (اکسیداسیون اسید لینولئیک ) و ارزیابی حسی بعد از ۱۲ ماه بررسی نمودند. نتایج نشان داد در بسته هایی که محافظ اکسیژن کاهش یافته است اثر دما بسیار قابل توجه بوده است، و باعث بالا رفتن میزان پروکسید ،هگزانال واندیس تیوباربیوتریک شده است .همچنین برای محصولات بسته بندی شده در LDPE، دمای ذخیره سازی اثر بسیار قابل توجهی نسبت به نور دارد، برای محصولات بسته بندی شده در PET/PEاثر دما مشابه با تاثیر نور بر روی پارامترهای اندازه گیری شده است و نهایتا برای گردو های ذخیره شده در پوشش PETSIOX/PE اثر دما و نور قابل چشم پوشی است. نتایج ارزیابی حسی (مزه وبوی) گردو ها نشان داد که دردمای ۲۰ درجه سانتیگراد میزان ماندگاری گردو در پوشش LDPE (تحت هوا) ۲ماه، برای پوشش PET/PE (تحت گاز نیتروژن )، ۴ تا ۵ ماه می باشد و در دمای ۴ درجه سانتیگراد طول عمر گردو ها در پوشش LDPE (تحت هوا)۴ ماه در شرایط نوری و ۵٫۵ ماه در شرایط تاریکی و همچنین در پوشش PET/PE (تحت گاز نیتروژن) طول عمر گردو ها در شرایط نوری ۵ ماه و در شرایط تاریکی ۸ ماه بود و حداقل ۱۲ ماه در پوشش PETSIOX/PE بدون توجه به شرایط نوری می توان گردوها را ذخیره کرد (مکسیس ۲۰۰۹).

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

تاج الدین در سال ۱۳۸۳ افزایش ماندگاری مغز گردو خشک شده را در سه نوع پوشش، PVC (ضخامت ۲۵۰میکرون)، LDPE/PA/LDPE (ضخامت ۹۰ میکرون و نقره‌ای رنگ)، PA/PP (ضخامت ۶۵ میکرون) مورد آزمون قرار داد. او از دو میزان خلا ۸۵/۰و ۷۲/۰kg/cm2 در پوشش‌ها استفاده نمود و طی مدت یکسال در دمای محیط نگهداری کرد. در این مدت عدد پر اکسید، عدد اسیدی، عدد یونی، اندیس کرایس و شمارش کپک و مخمر را اندازه‌گیری نمود. نتایج آزمایشات نشان داد که دو پوشش PP/PA و LDPE/PA/LDPE تقریبا به یک اندازه در کاهش عدد اسیدی دخالت دارند و پوشش های مناسبی به شمار می ایند و از نظر میزان خلا نسبت به شاهد (بدون بسته‌بندی) در کاهش عدد اسیدی دخالت دارند.عدد پراکسید هر سه پوشش نسبت به شاهد کمتر بود و فیلم LDPE/PA/LDPEبهترین و فیلم PVC بدترین آنها بود بسته های تحت خلا نسبت به شاهد بهتر بودند دو فیلم LDPE/PA/LDPE و PA/PP با اختلاف زیادی نسبت به فیلم PVC در کاهش عدد یدی مغز گردو نقش داشتند و نمونه های شاهد بهتر از نمونه های تحت خلا بودند. به طور کلی دو پوشش P/PAP و LDPE/PA/LDPE نسبت به شاهد (بدون بسته‌بندی) و فیلمPVC در حفظ وکیفیت مغز گردو موثرتر بودند و با اختلاف کمی LDPE/PA/LDPE نسبت به PA/PP ارجعیت داشت و نمونه‌هایی که تحت خلا بودند نسبت به شاهد در افزایش ماندگاری گردو تاثیر بیشتری داشتند (تاج الدین، ۱۳۸۳).
Vanhanen و همکاران(۲۰۰۶) تاثیر ماده بسته‌بندی را بر روی تغییرات نامطلوب مربوط به اکسیداسیون آرد گردو بررسی کردند. آرد گردو محصولی است از گردو که روغن آن توسط دستگاه پرس سرد^[۳۰] کاهش می یابد، اما در حدود ۲۰ درصد یا بیشتر روغن دارد و به دلیل اسیدهای چرب غیر اشباع بسیار حساس به اکسیداسیون می باشد در این تحقیق آرد گردو در سه پوشش شامل پلاستیکهای پلی پروپیلن ،کیسه های کاغذی با پلاستیکهای محکم چند لایه و کیسه های کاغذی مانیلا قرار گرفت و این پوشش ها در درجه حرارت های ( ۲۳، ۳/۱۴،۳/۳،۳/۱۰و ۶/۲۴- ) طی ۲۶ هفته ذخیره شدند و هر چهار هفته میزان رطوبت و اندیس پراکسید از روغن استحصالی آرد گردو اندازه گیری شد . میزان پراکسید آرد گردو تازه قبل از بسته‌بندی ۰۱/۰meqo2/kg روغن بود و بعد از ۲۶ هفته تحت شرایط درجه حرارت فوق میزان اندیس پراکسید همه نمونه ها نسبت به پراکسید آرد گردو تازه افزایش یافت ولی میزان پراکسید همه نمونه ها کمتر از ۱meqo2/kg بود که این مقدار کمتر از اندیس پراکسید روغن گردو تجاری بود. به طور کلی در این تحقیق نشان داد که می‌توان آرد گردو را در زیر دمای ۲۳ درجه سانتیگراد با توجه به نوع بسته‌بندی و اتمسفر به کاررفته در پوشش‌ها نگهداری نمود.(وانن ۲۰۰۶).
در تحقیقی دیگر تاثیر غلظت اکسیژن و رطوبت نسبی بر اکسیداسیون روغن بادام زمینی بلانچ شده، بادام زمینی تفت داده شده و گردو خام بررسی شد( جان وهمکاران، ۱۹۹۶). دراین تحقیق نمونه ها در درون ظرف های شیشه ای تحت شرایط رطوبت نسبی های متفاوت (۲۱% و۵۳%)و غلظت اکسیژن زیاد (۲۱%) و کم (کمتر از ۵/۲% از طریق تزریق گاز نیتروژن) طی ۱۰ هفته در دمای ۳۷ درجه سانتیگراد نگهداری کردند و بار اول بعد از ۲ هفته و بعد هفته ای یکبار میزان پراکسید وهگزانال^[۳۱] را اندازه گیری کردند. نتایج نشان داد که در گردو با افزایش غلظت اکسیژن میزان هگزانال و اندیس پراکسید افزایش می یابد و رطوبت نسبی تاثیر کمتری در افزایش اکسیداسیون روغن گردو دارد اما از طرفی با افزایش رطوبت نسبی اکسیداسیون لیپیدها افزایش یافت علت این امر اثر محافظتی مولکول های آب تک لایه است که مانع از واکنش های آنزیمی می شود و با افزایش سطح رطوبت واکنش آنزیمی در گردو افزایش می یابد.در بادام زمینی تفت داده شده نیز با افزایش غلطت اکسیژن میزان هگزانال و اندیس پراکسید افزایش می یابد ولی برخلاف روغن گردو این بار کاهش رطوبت نسبی تاثیر بیشتری در اکسیداسیون دارد که علت این امر واکنش های غیر آنزیمی است که باعث افزایش اکسیداسیون لیپیدها میشود و رطوبت تاثیر ندارد. در بادام زمینی بلانچ شده نیز با افزایش غلطت اکسیژن و رطوبت نسبی میزان اندیس پراکسید و هگزانال افزایش یافته است.(جان، ۱۹۹۶)
درمطالعه ای دیگر بر روی بسته بندی گردو، تاثیر اکسیژن جاذب در مقایسه با گاز نیتروژن و اتمسفرهوا بر در دو شرایط دمایی مختلف ۱۱ و ۲۱ درجه سانتی گراد بر روی ماندگاری گردو بررسی شد . این تحقیق نشان داد که اکسیژن جاذب در درجه حرارت ۱۱ درجه سانتی گراد و یا پایین تر می تواند ماندگاری گردو را تا یکسال افزایش دهد. (پرنیل و همکاران، ۲۰۰۳).
بررسی‌های دیگری نیز بر روی بسته‌بندی مغز های خوراکی بادام زمینی و پسته صورت گرفته است و از آنجا که این مغزها همانند مغز گردو بیشتر وزنشان را روغن تشکیل داده است، بسیار مستعد اکسیداسیون و فساد شیمیایی می‌باشند.
راعی در سال ۲۰۰۶ ارزیابی اثرات جنس بسته و شرایط اتمسفر اصلاح شده بر روی خصوصیات فیزیکوشیمیایی پسته بررسی کرد او از جنس­های مختلف بسته شامل فیلم مرکب ۵ لایه، پلی پروپیلن اصلاح شده و پلاستیک متالیزه استفاده کرد. گازهای مورد بررسی شامل CO2 ,N2، خلأ و هوای معمولی و دمای موردنظر ۲۰ و ۴۰ درجه سانتی گراد انتخاب گردید. نمونه­ها هر سه ماه یکبار بصورت صفر، ۳، ۴، ۶، ۹ و ۱۲ ماه بعد از بسته­بندی به منظور انجام آزمونهای لازم مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمون های انجام شده تعیین درصد رطوبت، میزان فعالیت آبی ،تعیین درصد کپک ،آزمون بررسی بافت و تعیین آفت زدگی بود . نتایج نشان داد که فیلم متالیزه و فیلم ۵ لایه نسبت به ^[۳۲]OPP برروی حفظ و کیفیت پسته موثرتر می‌باشند و فیلم متالیزه به علت عدم عبور نور مانع واکنش اکسیداسیون روغن می‌شود همچنین بسته‌بندی با گازازت، CO2 و خلا نسبت به هوا تاثیر بیشتری بر ماندگاری پسته داشت (راعی، ۱۳۸۶).
در تحقیقی که توسط عدالتیان صورت گرفت اثر بسته‌بندی بر روی بافت پسته و ویژگی‌های حسی پسته شامل طعم، بافت و پذیرش کلی ارزیابی شده است. او از سه نوع بسته‌بندی (خلا، هوای معمولی، خلا و جاذب اکسیژن) در سه دمای ۲۵، ۳۵ و ۵۵ درجه سانتی گراد و طی زمان نگهداری ۳ ماه استفاده کرد. نتایج تحقیق نشان داد که در اندازه‌گیری دستگاهی بافت یا سفتی پسته، اثر درجه حرارت، زمان نگهداری و اثرات متقابل بسته‌بندی و درجه حرارت و اثر متقابل بسته‌بندی و زمان نگهداری معنی دار شد (۰۱/۰P< ). اما در ارزیابی حسی، صفات حسی (طعم، بافت و پذیرش کلی) هیچکدام تحت تأثیر فاکتورهای فوق قرار نگرفتند و تأثیر فاکتوهای مذکور بر صفات حسی، معنی‌دار نبود. میان سفتی دستگاهی و سفتی حسی ارتباط و همبستگی بالایی وجود داشت.(عدالتیان ۱۳۸۶)
لوفن سال ۲۰۰۷ میزان هگزانال تشکیل شده در پسته را مورد ارزیابی قرار داد. او برای بسته‌بندی حدود ۱۰۰ گرم پسته را در ظرف پلاستیکی چند لایه از جنس (PS/EVOH/PE) قرار داد ودر سه شرایط متفاوت گازی (اتمسفر، خلا و جاذب اکسیژن ) قرار داد و در سه درجه حرارت ۲۰، ۳۵ و ۵۰ درجه سانتی گراد نگهداری نمود و میزان هگزانال تولید شده را در سه دوره زمانی ۴، ۸،۱۲ هفته توسط دستگاه گاز کروماتوگرافی اندازه گیری شد. نتایج نشان داد میزان هگزانال با افزایش دما از ۲۰ به ۳۵ درجه افزایش پیدا کرده است ولی در دمای ۵۰ درجه میزان هگزانال کاهش پیدا کرده است لوفن در این مقاله افزایش میزان هگزانال را به اکسیداسیون اسیدهای چرب غیر اشباع نطیر اسید لینولئیک و لینولنیک که با افزایش دما به ترکیبات هیدروپرکسید تبدیل می شوند واین ترکیبات بسیار ناپایدار هستند و سریعا به ترکیبات دیگری نظیر آلدئید های کوتاه زنجیره تبدیل می شوند این آلدئید های فرار می توانند طعم و بوی پسته را تحت تاثیر قرار دهند که همه این ترکیبات مطبوع نیستند نظیر هگزانال که باعث نامطلوبی در طعم پسته می شود و کاهش هگزانال را در دمای ۵۰ درجه را به دلیل شکستن مولکول و شرکت در واکنش میلارد نسبت داد تاثیر نوع بسته بندی مغز گردو نیز در تولید هگزانال معنی دار بود که در این بین بسته بندی با اکسیژن جاذب بهتر از خلا و اتمسفر بود که به دلیل غلظت پایین اکسیژن در بسته ها یک بسته بندی مطلوب برای مغز پسته به حساب می آمد و با افزایش زمان نگهداری میزان هگزانال در همه شرایط افزایش پیدا کرد (لوفن ۲۰۰۷).
در سال ۲۰۰۶ مکسیس مطالعه‌ای بر روی بسته‌بندی بادام زمینی تازه انجام شد و اثر دو نوع پوشش PET/LDPE و LDPE/EVOH/LDPE با گاز نیتروژن، گاز نیتروژن و جاذب اکسیژن مورد ارزیابی قرار گرفت. در این تحقیق نمونه‌ها تحت شرایط تاریکی و نورفلورسنت در دو دمای ۴ و ۲۱ درجه سانتیگراد برای ۱۲ ماه نگهداری شده و هر دو ماه از نظر ترکیب اسیدهای چرب، عدد پراکسید، هگزانال، ترکیبات فرار، رنگ و ارزیابی حسی کنترل شدند . نتایج آزمایشات نشان داد که زمان انبار، مواد محافظ بسته بندی واکسیژن جاذب و گاز نیتروژن به طور مشخصی روی مقدار پروکسید و میزان هگزانال تاثیر گذاشته است و پوشش LDPE/EVOH/LDPE واستفاده از جاذب اکسیژن ماندگاری بادام زمینی را به مدت ۱۲ ماه افزایش می‌دهد و دما و نور تاثیر کمی بر افزایش میزان پروکسید و هگزانال در این پوشش دارند در حالی که گاز نیتروژن فقط می‌تواند ماندگاری بادام زمینی در پوشش PET/LDPE را ۶ تا ۷ ماه و در پوششLDPE/EVOH/LDPE تا ۹ ماه تحت شرایط دمای ۲۰ درجه سانتیگراد و نور افزایش دهد نتایج آزمایش رنگ بادام زمینی نشان داد که نمونه های بسته بندی شده درپوشش PET/LDPE تحت گاز نیتروژن در دمای ۲۰ درجه سانتی گراد تغییرات غالب زیادی را نشان دادند.که در این تغییرات شاخص L کمترین میزان تغییر را داشته در طی ۱۲ ماه و a و b بیشترین تغییرات را به خصوص در شرایط نورداشت. تغییرات aوb همراه با کاهش L را می توان به واکنش قهوه ای شدن ترکیبات فنلی در نتیجه اکسیداسیون نسبت داد زیرا پوست بادام سر شار از ترکیبات فنلی است وبه نظر می رسد در شرایط نور بالا ریبوفلاوین تحریک شده و اکسیژن از حالت یگانه به حالت برانگیخته سه گانه در می اید و باعث اکسیداسیون ترکیبات فنلی می شود.وبه دلیل اینکه پوشش PET/LDPE اثرمحافظت کنندگی کمتری‌ نسبت‌ به پوشش LDPE/EVOH/LDPE در برابر اکسیژن دارد و همچنین در بسته های فاقد جاذب اکسیژن احتمال اکسیژن بیشتری است همین امر می تواند دلیلی برای تغییر رنگ بادام باشد.در نتیجه پوشش LDPE/EVOH/LDPE همراه با جاذب اکسیژن بهترین محافظ در برابر رنگ بادام زمینی به حساب می آید.
در تحقیقی دیگر حدود ۲۰۰ گرم کشمش را در دو پوشش پلاستیکی پلی اتیلن به ضخامت ۰۴/۰ و ۰۷/۰ میلی متر وپلی پروپیلن به ضخامت ۰۴/۰میلی متر ریختند و حدود نیمی از بسته ها را در کارتن سه لایه قهوه ای قراردادند و در شرایط دمایی۵،۲۵،۳۸درجه سانتی گراد و رطوبت ۶۰% و ۷۵% قرار داده شد به مدت یکسال بسته ها را نگهداری کردند و هر ۱۵ روز یکبارصفات کمی و کیفی بافت ،رنگ،رطوبت و بریکس کشمش اندازه گیری و شمارش کلی میکروبی و وجود کپک ومخمر ارزیابی شد نتایج نشان داد که فیلم پلی پروپیلن به دلیل داشتن کمترین تغییر در رطوبت و بریکس بهترین نوع برای بسته بندی و از نظر میکروبی کمترین آلودگی را دارد. از نظر رنگ فیلم پلی اتیلن با ضخامت ۰۴/۰ میلی متر نسبت به بقیه برتری دارد از نظر تعداد کل میکرو ارگانیسم ها، کپک و مخمر ،شرایط برای رشد آنها در رطوبت نسبی محیط ۶۵ درصد بهتر از رطوبت نسبی ۷۵ درصد بود اما از نظر رنگ ،بافت، بریکس و رطوبت کشمش شرایط دوم برتری داشت. رنگ کشمش را ارزیابی کردند. ویک نمونه شاهد تحت دما و رطوبت محیط نگهداری کردند (تاج الدین ۱۳۸۴).
هدف از تحقیق حاضر ارزیابی پیرامون بسته بندی گردو از نظر شرایط اتمسفر داخل بسته (محیط گازی اصلاح شده در مقایسه با اتمسفر معمولی) و شرایط نگهداری جهت حفظ کیفیت و بهبود ماندگاری مغز گردوی تازه و خام است.
فصل سوم:
مواد وروش ها
۳-۱-آماده سازی نمونه ها
۳-۱-۱ -مواد لازم:
مغز گردو
در انجام این آزمایش گردو ها توسط پژوهشکده صنایع شیمیایی گروه صنایع غذایی تهیه گردید.
پوشش های پلاستیکی ( ترکیبی از پلی اتیلن ترفتالات وپلی اتیلن)
۳-۱-۲- تجهیزات و دستگاه ها:
دستگاه بسته بندی MAP مدل Henkel man 200A ساخت آلمان
انکوباتور Heraeus در دو دمای ۱۵ و ۲۶ درجه سانتی گراد
یخچال ۴ درجه سانتی گراد
۳-۱-۳- نحوه آماده سازی نمونه:
طراحی آزمایش
در این تحقیق روش سطح پاسخ برای طراحی آزمایش ها، پیش‌بینی تأثیر متغیرهای فرایند بر پارامترهای کیفی و بهینه سازی شرایط مورد استفاده قرار گرفت.
جهت بسته بندی مغز گردو ها ابتدا پوست سبز و پوست سخت و چوبی آن را جدا کرده وحدود ۸۰ گرم مغز گردو های بدست آمده را در پوشش های پلیمری چند لایه قرار داده شد سپس بسته ها جهت انجام گاز زدن به آزمایشگاه بسته بندی انتقال داده شد.. درآنجا سه ترکیب گازی اکسیژن ، نیتروژن و دی اکسید کربن بادرصدهای از پیش تعیین شده( استفاده از روش سطح پاسخ) وبا دستگاه بسته بندی MAP (مدل Henkel man 200Aساخت آلمان) به داخل بسته ها تزریق شد. سپس نمونه های آماده شده را در سه دمای ۴، ۱۵ و ۲۶ درجه سانتیگراد به مدت سه ماه نگهداری شد و بعد از سه ماه آزمایشات مورد نظر جهت ارزیابی مغز گردوها انجام شد.
شکل ۳-۱- دستگاه بسته بندی MAP مدل Henkel man 200A ساخت آلمان
۳-۲- انجام آزمایشات
۳-۲-۱ -وسایل و مواد لازم :
لوازم شیشه ای معمولی آزمایشگاه از شرکت فراز بین ساخت ایران
وسایل مورد نیاز برای استخراج روغن به روش سوکسله
مخلوط اسید استیک ۹۹ تا ۱۰۰ درصد خالص و کلروفرم (اسید استیک ۳ قسمت حجمی و کلروفرم ۲ قسمت حجمی)
محلول هیپو سولفیت سدیم یا تیو سولفات سدیم ۰۱/۰ نرمال
محلول نشاسته به عنوان معرف
اتر پترولیوم
محلول رقیق‌کننده (رینگر یا آب مقطر)
محیط کشت تجاری YGC از شرکت مرک آلمان
۳-۲-۲ -تجهیزات و دستگاه ها:
رنگ سنج با بهره گرفتن از سیستم Hunter Lab مدل color flex D65/10ساخت آمریکا
ترازوی دیجیتالی با دقت۰۰۱/۰±۱ گرم Ouauz GT2100
آسیاب برقی MOULINEX ساخت فرانسه

۳-۷- روایی^[۱۸۰]
روایی موضوعی پیچیده و بحث انگیز است. منظور از روایی این است که مقیاس ومحتوای ابزار یا سوالات مندرج در ابزار گردآوری اطلاعات دقیقاً متغیر ها وموضوع مورد مطالعه را بسنجد. یعنی این که هم داده های گردآوری شدهاز طریق ابزار مازاد برنیاز تحقیق نباشد و هم اینکه بخشی از داده های مورد نیاز در رابطه با سنجش متغیر ها در محتوای ابزار حذف نشده باشد. یا به عبارت دیگر، عین واقعیت را به خوبی نشان دهد.(حافظ نیا،۱۳۸۹ : ۱۸۲)
بدون آگاهی از روایی ابزار اندازه ­گیری نمی­ توان به دقت داده ­های حاصل از آن اطمینان داشت. روش های متعددی برای تعیین روایی ابزار اندازه ­گیری وجود دارد که می­توان به روایی محتوا، روایی ملاکی و روایی سازه اشاره نمود.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

جهت سنجش روایی ابزار اندازه ­گیری این پژوهش از روایی محتوایی استفاده شده است روایی محتوایی یک آزمون، معمولاً توسط افرادی متخصص در موضوع مورد مطالعه تعیین می­ شود.
از این رو روایی محتوا به قضاوت داوران بستگی دارد. جهت سنجش روایی اندازه ­گیری این پژوهش پرسشنامه مقدماتی در اختیار استاد راهنما و همچنین اساتید آماردانشگاه اصفهان ، به­عنوان داور قرار گرفته و آنان روایی پرسشنامه را تأیید نمودند.
۳-۸- پایایی^[۱۸۱]
مفهوم پایایی با این امر سرو کار دارد که ابزار اندازه ­گیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی بدست می­دهد. دامنه ضریب پایایی از صفر (عدم ارتباط) تا ۱+ (ارتباط کامل) است روش های متعددی برای اندازه ­گیری پایایی پرسشنامه وجود دارد که می­توان به اجرای دوباره، روش موازی، روش تنصیف و ضریب آلفای کرونباخ اشاره نمود. جهت سنجش اعتبار پرسشنامه این پژوهش از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است این روش برای محاسبه هماهنگی درونی ابزار اندازه ­گیری از جمله پرسشنامه یا آزمون هایی که خصیصه­ های مختلف را اندازه ­گیری می­ کنند بکار می­رود. در این گونه ابزار، پاسخ هر سؤال می ­تواند مقادیر عددی مختلف را اختیار کند. برای محاسبه ضریب آلفای کرونباخ ابتدا باید واریانس نمره ­های هر زیر مجموعه سؤالهای پرسشنامه (زیر آزمون ) و واریانس کل را محاسبه کرد. سپس با بهره گرفتن از فرمول زیر مقدار ضریب آلفا را محاسبه کرد.
r_{a =}
k = تعداد سوالات
J = تعداد زیر مجموعه سؤالهای پرسشنامه یا آزمون
S_j²= واریانس زیر آزمون j ام
S² =واریانی کامل آزمون
جهت سنجش ابزار اندازه ­گیری از آلفای کرونباخ استفاده شده است که برای این منظور یک نمونه ۱۰ تایی را مورد استفاده قرار دادیم که نتیجه آن اعتبار کل پرسشنامه ۹۶/۰ می­باشد که حاکی از پایایی بالای ابزار اندازه­ گیری می­باشد.
ra = ra = 0/96
همچنین پایایی پرسشنامه به تفکیک شاخص‌ها در جدول زیر ارائه شده است. همانظور که مشاهده می‌شود برای تمامی شاخص‌ها مقدار پایایی بیشتر از ۷/۰ می‌باشد و از پایایی و اعتبار خوبی برخوردار می‌باشند.
جدول ۳-۳ : آماره پایایی^[۱۸۲] پرسشنامه

شاخص ها
تعداد سوال
ضریب آلفای کرونباخ

مهارت پژوهشی
۵
۹۰۱/۰

مهارت ارتباطی
۵
۸۶۵/۰

مهارت تسلط به زبان
۵
۸۲۸/۰

مهارت تدریس
۵
۸۳۶/۰

مهارت آموزشی
۶
۸۱۶/۰

مهارت کارآفرینی
۵

اعتقاد بر این است که ذهن آگاهی منجر به یک حس اعتماد و صمیمیت در روابط با دیگران میشود و توانایی افراد را برای روی آوردن به وقایع بینفردی تنش زا و چالش با آنها افزایش میدهد. تمرینهای مراقبه نیز میتواند بهبودی روانشناختی را سرعت دهد و تاثیر مهمی در توانایی های اجتماعی داشته باشد و باعث رشد کلی شخص میشود. این تمرینها نه تنها کارکردهای بین فردی را روز به روز بهبود میبخشد، بلکه پاسخ های سازگارانه ای به تعارض اجتماعی میدهد(شاپیرو^[۴۳۰]، ۲۰۱۰؛ بارنس^[۴۳۱]، ۲۰۰۷؛ براون^[۴۳۲]، ۲۰۰۷؛ کرسول^[۴۳۳]، ۲۰۰۷).

تلوزینسکی و تنتریلا^[۴۳۴](۱۹۹۸) اثرات مراقبه تنفس را روی ۷۵ بیمار افسرده که مشکلات بینفردی را گزارش کرده بودند بررسی کردند. این بیماران تحت تمرین مراقبه و آرام سازی(ریلکسیشن) قرار گرفتند و در مقایسه با گروه کنترل که این تمرینات را انجام نداده بودند، یک تغییر مثبت را در کیفیت روابط بینفردی گزارش کردند و نشانه های افسردگی نیز کاهش یافته بود. همچنین در رابطه با شواهدی که خلق افسرده ممکن است پاسخهای خشم را برانگیزد و فرد را در روابط بین فردی با مشکلاتی روبرو کند، پژوهشی انجام شده است که نشان میدهد، درمانMBCT از طریق آگاهی از افکار و احساسات ناخوشایند، تکانشگری هیجانی فرد را کاهش میدهد و روابط بین فردی را بهبود میبخشد(الیس^[۴۳۵]، ۲۰۱۲).
MBCT میتواند با کاهش دادن استرس والدینی و تحریکپذیری آنها باعث بهبود روابط والد- فرزند شود که این تاثیر نه تنها در روابط والد- فرزندی بلکه از طریق بهبود آشفتگیهای خلقی، روابط با دیگران را بهبود بخشد و نشانه های افسردگی را کاهش دهد(رستیفو و بوگلز^[۴۳۶]، ۲۰۱۲).
۵-۲– نتیجه گیری کلی
مداخله آموزش شناختی رفتاری و استرس زدایی مبتنی بر ذهن آگاهی می تواند استرس عاطفه منفی و خستگی درد را در افراد مبتلا به درد مزمن کاهش بدهد. دکیسر، ریز، لیجسن، لیسن و دوولف^[۴۳۷] (۲۰۰۸) با مطا لعه مهارت های ذهن آگاهی و رفتار درون فردی نشان دادند که چهار مؤلفه از مؤلفه های ذهن آگاهی مشاهده گری، توصیف، عمل همراه با آگاهی و پذیرش بدون قضاوت با مهارت های ذهن آگاهی همبستگی مثبت و بالایی دارند، همچنین این مؤلفه ها با توصیف و تشخیص بهتر احساسات بدنی و اضطراب و آشفتگی کمتر همراه هستند.میت مانسگروبر،بک و اسچابلر^[۴۳۸] در بررسی خود در مورد حمایتگر ها ی ذهن آگاهی در اجتناب عملی، فرا هیجان و تنظیم هیجانی، دریافتند که تحت شرایط استرس زا آگاهی هشیارانه بیماران در ابتدا به سرعت افزایش یافته و سپس تنزل می یابد.در بررسی تاثیر مراقبه ذهن آگاهی بر کاهش درد مزمن در بیماران، مورون، لینچ، گریکو، تیندل و وینر^[۴۳۹] دریافتند با آموزش مراقبه ذهن آگاهی در این بیماران ، درد مزمن آن ها کاهش وکیفیت خواب آن ها بهبود یافته و نیز میزان توجه فراگیر این افراد به طور معنی داری افزایش یافت.
این گفته ها با پژوهش‌های کلمو، ماشن، هارلی، دروکر، هبرت و هندرسون^[۴۴۰]، ( ۲۰۱۲)که اثرات کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی را بر نتایج روانی اجتماعی و کیفیت زندگی در بیماران مبتلا به سرطان پستانی که در مراحل اولیه بیماری بودند بررسی کردند، همسو است. درمانگری به شیوه تنیدگی زدایی که آمیزش پیچیده‌ای از فنون شناختی و رفتاری است و هدف آن پیدا کردن راه‌ حل‌ هایی برای مسائل بیمار است می‌تواند در یادگیری و اصلاح شیوه‌های مقابله مؤثر تنیدگی باشد.
۵-۳– محدودیتها و موانع پژوهش
– با توجه به اینکه طرح حاضر یک طرح مطالعهی تک آزمودنی بود، یکی از محدودیتهای پژوهش این است که و ما نمیتوانیم نتیجه بگیریم که بهبودیهای مشاهده شده تابع متغیرهای کنترل نشدهی دیگری مانند تماس با درمانگر یا تنها گذشت زمان نبودند. اما این انتقادی است که بر تمام روش های رواندرمانی وارد است زیرا دقیقترین روش های کارآزمایی نیز نمیتوانند برای مثال اثر متغیرهای مداخلهگر مانند برقراری رابطه با درمانگر را کنترل کنند.
– محدودیت دیگر اینکه طول دورهی پیگیری ۱ ماهه نمیتواند زمان مناسبی برای دورهی پیگیری باشد.
– اندازهی نمونهی بکار رفته در این پژوهش به دلیل محدودیتهای موجود اندک میباشد. همچنین از نمونه گیری دردسترس استفاده شده است که در نتیجه باید تعمیم نتایج را با احتیاط انجام داد.
– محدودیت دیگر این پژوهش این بود که آزمودنیها از لحاظ متغیرهایی مانند وضعیت اجتماعی-اقتصادی، تاهل، و شغل همتاسازی نشده بودند که در نتیجه باید تعمیم نتایج را با احتیاط انجام داد.
– در این پژوهش متغیر جنس کنترل‌شده است لذا تعمیم این یافته‌ها به جنس مذکر نیازمند مداخله جداگانه است.
– ازآنجایی‌که پیش‌آزمون و پس‌آزمون همسان بودند، اجرای پیش‌آزمون باعث شد آزمودنی تجربه بیشتری در پس‌آزمون داشته باشد. این عامل می‌تواند نتیجه نهایی را خدشه‌دار کند.
– به‌جز پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده ابزارهایی هستند که می‌توانند زمینه کسب اطلاعات دقیق را برای پژوهشگر فراهم آورند. امّا عدم امکان وجود فرصت برای انجام مصاحبه و تحلیل آن‌ها و همچنین نداشتن مجوز برای مشاهده و کنترل رفتارهای کارکنان، پژوهشگر را در زمینه استفاده از این ابزارها محروم ساخت.
– یکی از معایب این پژوهش استفاده از تعداد بیماران کم بود که به علت نوع پژوهش (تک آزمودنی) می‌تواند در نوع خود دارای اهمیت باشد. اما به لحاظ ضریب اطمینان از جهت تعمیم به جامعه بزرگ افراد سرطانی ام اس و یا میگرنی بهتر است از تعداد زیاد آزمودنی و به صورت آزمایشی کامل انجام شود. البته چنین شرایطی نیازمند کار گروهی و حمایت‌های جدی اقتصادی است.
۵-۴– پیشنهادات
۵-۴-۱– پیشنهادات پژوهشی
– پیشنهاد میشود مطالعات کیفی و کتابخانهای در ارتباط با اندیشههایی که فلسفهی زیربنایی ذهن آگاهی را در فرهنگ خودمان تشکیل میدهد انجام گیرد تا بتوان با پیشفرضها و زیرساختهای قویتری دربارهی کاربرد چنین روشی برای برخورد با آشفتگیهای روحی-روانی در جلسهی درمان با بیماران برخورد نمود.
– از آنجا که امکان مزمن شدن خستگی در بیماران سرطانی وجود دارد بهتر است مداخلات خستگی درد در طول درمان سرطان و نیز بعد از درمان انجام شود.
– از آنجا که بیماران سرطانی ام اسی و میگرنی در ابعاد روحی روانی دچار مشکلات عمیقی می‌شوند بهتر است مداخلات برای این دسته از بیماران با تاکید بر ارتقاء سلامت روان آنان انجام شود.
– طبق تجربه درک شده در این پژوهش، پزشکان متخصص ام اسی و میگرنی و سرطان تمرکز خود را بر روی درمان گذاشته و توجه کمی به توانبخشی و مشکلات بهداشتی بازماندگان این دسته از بیماران دارند. توصیه می‌گردد تیم‌های مراقبت و سلامت متشکل از روانشناسان، پزشکان، پرستاران و … جهت ارائه خدمات لازم به این بیماران تشکیل گردند.
– بهتر است نمونه‌ها در حجم بزرگ‌تر و در مقیاس استانی و کشوری موردمطالعه قرار گیرد.
– پیشنهاد می‌شود تفاوت‌های مرتبط با جنسیت بررسی شود.
– پیشنهاد می شود این طرح درمانی و آموزشی در قالب گروه درمانی نیز اجرا شود.
۵-۴-۲– پیشنهادات کاربردی
– پیشنهاد میشود در تحقیقات آتی با تعداد نمونهی بیشتر اثربخشی این روشدرمانی مورد بررسی قرار گیرد.
– پیشنهاد میشود در تحقیقات آینده تاثیر این نوع درمان با طرحهای قویتر و درنظر گرفتن دوره های پیگیری ۳ ماهه و ۶ ماهه سنجیده شود.
– گرچه شیوه کارآزمایی بالینی تک آزمودنی روشی خلاقانه برای بررسی اثربخشی درمان است، جهت بالابردن اعتبار بیرونی یافتهها به محققان علاقمند به این حوزه پیشنهاد میشود که درمان ترکیبی آموزش شناختی رفتاری و استرس زدایی مبتنی بر ذهن آگاهی را درچارچوب طرحهای گروهی مورد بررسی قراردهند.
– همچنین توصیه میشود در پژوهشهای آتی مداخلهگرها و واسطه های تاثیرات مداخله مانند ترجیح مولفه مداخله، سطح فعالیت پیش از مداخله و اجتناب نیز مورد بررسی قرار گیرد.
– از آنجا که تمام درمانهای ارائه شده تنها توسط یک نفر ارائه شده است احتمال سوگیری در نتایج وجود دارد، بنابراین پیشنهاد میشود که این موضوع در پژوهشهای آتی مورد توجه قرار گیرد.
– پیشنهاد میشود که اثربخشی و مقایسهی این درمانها بر روی سایر اختلالات خلقی از جمله اختلال دوقطبی، اختلال افسردگی اساسی، افسردگی فصلی و … نیز مورد بررسی قرار گیرد.
منابع
منابع فارسی
آهی، ق. (۱۳۸۵). هنجاریابی نسخه کوتاه پرسش نامه طرحواره یانگ. پایان نامه کارشناسی ارشد روان شناسی، تهران، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی.
تیزدل، ج. (۱۳۸۰). دانش و روش های کاربردی رفتاردرمانی شناختی. حسین کاویانی. (۱۳۸۰). تهران: پژوهشکده علوم شناختی.
حمیدپور، حسن. (۱۳۸۶). بررسی کارایی و اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر هشیاری فراگیر (MBCT) در درمان و جلوگیری از عود برگشت
افسرده خویی [نسخه الکترونیکی]. فصل نامه پژوهش در سلامت روان شناختی، ۱، ۲۵-۳۲٫
دابسون، کیت استفان و محمدخانی، پروانه (۱۳۸۶). مختصات روانسنجی پرسشنامهی افسردگی بک II، در یک نمونهی بزرگ مبتلایان به اختلال افسردگی اساسی. ویژه نامهی توانبخشی در بیماریها و اختلالات روانی، ۸ (۲۹)، ۸۶-۸۰٫
روزنهان، سلیگمن؛ مارتین، آی . بی، (۱۳۸۲) ، روانشناسی نابهنجاری : آسیب شناسی روانی، ( ترجمه یحیی سید محمدی). تهران: ارسباران.
سادوک، بنجامین؛ سادوک، ویرجینیا. (۲۰۰۳). خلاصه روان پزشکی در علوم رفتاری. نصرت ا… پورافکاری. (۱۳۸۲). تهران: شهرآشوب.
سگال، زیندل؛ تیزدل، جان؛ ویلیامز، مارک. (۲۰۰۲). راهنمای عملی شناخت درمانی مبتنی بر حضور ذهن. پروانه محمدخانی. (۱۳۸۴). بی جا: بی نا.
شارف، ریچارد، (۱۳۸۳)، نظریه های روان درمانی و مشاره، (ترجمه مهرداد فیروز بخش)، تهران: ویرایش.
شاهجویی، تقی؛ محمود علیلو، مجید؛ بخشی پور رودسری، عباس؛ فخاری، علی. (۱۳۹۰). تحمل نکردن بلاتکلیفی و نگرانی در افراد مبتلا به اختلال
اضطراب فراگیر و اختلال وسواسی جبری [نسخه الکترونیکی]. مجله روان پزشکی و روان شناسی بالینی ایران، ۱۷ (۴)، ۳۰۴-۳۱۲٫
شریفی، ونداد؛ اسعدی، سید محمد؛ محمدی، محمدرضا؛ امینی، همایون؛ کاویانی، حسین؛ سمنانی، یوسف؛ شعبانی، امیر؛ شهریور، زهرا؛ داوری آشتیانی،
رزیتا؛ حکیم شوشتری، میترا (۱۳۸۳). پایایی و قابلیت اجرای نسخه فارسی مصاحبهی ساختار یافته تشخیصی برای .(SCID) DSM-IV فصلنامه تازه های علوم شناختی، ۶، ۲۲-۱۰٫
علیلو، مجید؛ هاشمی، تورج؛ هاشمی، زهره. (۱۳۹۰). اثربخشی درمان فراشناختی در کاهش علایم افسردگی، اضطراب و افکار ناکارآمد در اختلال افسردگی اساسی [نسخه الکترونیکی]. مجله پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز، ۳۳، ۸۹ – ۹۴٫

۱۴

نی ریز

۰۰۱۷۷۹/

۱۵

شکل شماره (۴-۲):رتبه بندی شهرستان‌ها در شاخص اقتصاد کشاورزی با مدل AHP
شکل شماره(۴-۳):رتبه بندی شهرستان‌ها در شاخص مسکن و کالبدی با مدل AHP
جمع بندی و نتیجه گیری از مدل AHP در اقتصاد کشاورزی و مسکن : در شاخص اقتصاد کشاورزی شهرستان شیراز رتبه اول را به خود اختصاص داده است و شهرستان ممسنی نیز از لحاظ شاخص کشاورزی مقام دوم را در بین شهرستان‌های استان فارس به خود اختصاص داده است در شاخص مسکن و کالبدی در بین شهرستان‌های استان فارس شهرستان شیراز به عنوان مرکز استان رتبه اول و شهرستان فسا نیز رتبه دوم را به خود اختصاص داده است.
۴-۱۲- سنجش و ارزیابی توسعه شهرستان‌های استان فارس با بهره گرفتن از تکنیک تاپسیس(شاخص آموزشی)
مدل تاپسیس برای اولین بار توسط Hwag and yoon(1981) ارائه گردید. (نصیری قیداری و همکاران،۲۸۸:۱۳۸۹). سابقه استفاده از مدل تاپسیس در ایران با طیف های کاربردی در زمینه‌های امکان سنجی، اولویت بندی و ارزیابی عملکرد، از آغاز دهه ی۱۳۷۰به شکل محدود آغاز شده است (افتخاری و همکاران،۳۱:۱۳۹۰). برای رتبه بندی بخش‌های مخلف اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی، روش‌های مختلفی وجود دارد که الزاماً جواب های یکسانی در پی ندارند. یکی از روش‌های رتبه بندی که دارای قدرت بالایی در تفکیک گزینه هاست، تکنیک رتبه بندی ترجیحات بر اساس شباهتشان به راه حل ایده آل است که به صورت اختصار با نام تاپسیس شناخته می‌شود (زیاری،۲۳:۱۳۸۹).

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

در این بخش سعی برآن شده است تا با بهره گیری از قابلیت‌های تکنیک تاپسیس به ارزیابی و سنجش شهرستان‌های استان فارس از لحاظ آموزشی بپردازیم مواردی که در شاخص آموزشی در نظر گرفته ایم عبارت است از: نسبت دانش آموزان پسر در دوره آمادگی به جمعیت شهرستان، نسبت دانش آموزان دختردر دوره آمادگی به جمعیت شهرستان، نسبت آموزشگاه در دوره آمادگی به جمعیت شهرستان، نسبت کلاس در دوره آمادگی به جمعیت شهرستان، نسبت دانش آموزان پسر در دوره ابتدایی به جمعیت شهرستان، نسبت دانش آموزان دختردر دوره ابتدایی به جمعیت شهرستان، نسبت کارکنان آموزشی در دوره ابتدایی به جمعیت شهرستان، نسبت کارکنان دفتری و اداری در دوره ابتدایی به جمعیت شهرستان، نسبت آموزشگاه در دوره ابتدایی به جمعیت شهرستان، نسبت کلاس در دوره ابتدایی به جمعیت شهرستان، نسبت دانش آموزان پسر در دوره راهنمایی به جمعیت شهرستان، نسبت دانش آموزان دختر در دوره راهنمایی به جمعیت شهرستان، نسبت کارکنان آموزشی در دوره راهنمایی به جمعیت شهرستان، نسبت کارکنان دفتری و اداری در دوره راهنمایی به جمعیت شهرستان،، نسبت آموزشگاه در دوره راهنمایی به جمعیت شهرستان، نسبت کلاس در دوره راهنمایی به جمعیت شهرستان، نسبت دانش آموزان پسر در دوره دبیرستان به جمعیت شهرستان، نسبت دانش آموزان دختردر دوره دبیرستان به جمعیت شهرستان، نسبت کارکنان آموزشی در دوره دبیرستان به جمعیت شهرستان، نسبت کارکنان امور دفتری و اداری در دوره دبیرستان به جمعیت شهرستان، نسبت آموزشگاه در دوره دبیرستان به جمعیت شهرستان، نسبت کلاس در دوره دبیرستان به جمعیت شهرستان، نسبت دانش آموزان پسر در دوره پیش دانشگاهی در شاخه متوسطه نظری به جمعیت شهرستان، نسبت دانش آموزان دختر در دوره پیش دانشگاهی در شاخه متوسطه نظری به جمعیت شهرستان، نسبت دانش آموزان پسر در دوره پیش دانشگاهی در شاخه فنی و حرفه ای به جمعیت شهرستان، نسبت دانش آموزان دختردر دوره پیش دانشگاهی در شاخه فنی و حرفه ای به جمعیت شهرستان، نسبت دانش آموزان پسر در دوره پیش دانشگاهی در شاخه کارو دانش به جمعیت شهرستان، نسبت دانش آموزان دختردر دوره پیش دانشگاهی در شاخه کارو دانش به جمعیت شهرستان، نسبت دانش آموزان پسر در فارغ التحصیلان در رشته ریاضی و فیزیک نسبت به جمعیت شهرستان، نسبت دانش آموزان دختر در فارغ التحصیلان در رشته ریاضی و فیزیک نسبت به جمعیت شهرستان، نسبت دانش آموزان پسر در فارغ التحصیلان در رشته علوم تجربی نسبت به جمعیت شهرستان، نسبت دانش آموزان دختر در فارغ التحصیلان در رشته علوم تجربی نسبت به جمعیت شهرستان، نسبت دانش آموزان پسر در فارغ التحصیلان در رشته علوم انسانی نسبت به جمعیت شهرستان، نسبت دانش آموزان دختر در فارغ التحصیلان در رشته علوم انسانی نسبت به جمعیت شهرستان، نسبت دانش آموزان پسر در فارغ التحصیلان در رشته فنی و حرفه ای نسبت به جمعیت شهرستان، نسبت دانش آموزان دختردر فارغ التحصیلان در کارو دانش نسبت به جمعیت شهرستان، نسبت سواد آموزان شهری به جمعیت شهرستان، نسبت سواد آموزان روستایی به جمعیت شهرستان، نسبت کلاس شهری در دوره نهضت به جمعیت شهرستان، نسبت کلاس روستایی در دوره نهضت به جمعیت شهرستان.
در مرحله اول باید ماتریسی از داده ها تشکیل شود که آمار و اطلاعات مربوط به این بخش از مرکز آمار ایران استخراج شده است که به علت حجم عظیم اطلاعات از آوردن آن خوداری شده است. در مرحله بعد اعداد را نرمالیزه کرده و با بهره گرفتن از نرم افزار Expert Choice وزن های مربوط به هر داده را به دست آورده و در وزن های نرمالیزه ضرب می کنیم که در جدول زیر بیان شده است.
الف ) ماتریس استاندارد داده ها
جدول شماره (۴-۱۹): ماتریس استاندارد داده ها در مقاطع مختلف تحصیلی

آمادگی

ابتدایی

پسر

دختر

آموزشگاه

کلاس

پسر

دختر

دفتری و اداری

آموزشی

آموزشگاه

کلاس

وزن

اباده

.۰۳۱/

۰۱۲/

۰۰۴/

۰۰۱/

۰۱۵/

۰۱۹/

۰۰۷/

۰۰۷/

۰۰۲/

۰۰۱/

ارسنجان

۰۰۱/

تعاریف عملیاتی :
فرایند مفهوم سازی وعملیاتی کردن را می توان مشخص کردن متغیرها و صفات تشکیل دهنده آنها انگاشت. در عملیات سازی رویه های تجربی عینی را که منجر به سنجش متغیرها خواهند شد مشخص می سازیم. به عبارت بهتر می توان گفت که عملیات سازی عبارت است از مشخص ساختن نهایی نحوه تشخیص صفات مختلف متغیری معین در دنیای واقعی (ببی،۱۳۸۱:۳۴۱). برای مشخص شدن این مطلب که متغیرهای مورد استفاده در این پژوهش به چه ترتیب مورد مطالعه قرار گرفته اند لیست متغیرها وتعریف عملیاتی آنها در جدول شماره ۴-۱ آورده شده است.

جدول ۴-۱: تعاریف عملیاتی متغیرهای بکار گرفته شده در مطالعه حاضر:

متغیر

تعریف عملیاتی

• • درآمد

• • سن ازدواج

• • نوع ازدواج

• • وسایل جلوگیری

• • محل سکونت

• • ترجیح جنسی

• • استقلال زنان

• • وابستگی مذهبی

• • پایگاه گروه اقلیت

• • مذهب

• • باروری

• • نوع مسکن

• • تحصیلات

هر گونه درآمد نقدی و غیر نقدی از محل اشتغال یا از محل های دیگر(ارث،پس انداز)
سنی که فرد از لحاظ شرعی و قانونی ازدواج کرده و تشکیل خانواده می دهد.
ازدواج خویشاوندی(دور یا نزدیک) یا غیر خویشاوندی.
استفاده از وسایل پیشگیری از بارداری به صورت مدرن وسنتی.
زندگی در شهر یا روستا در زمان جمع آوری اطلاعات.
تمایل به داشتن یک جنس از فرزندان.
شاخص سازی.
شاخص سازی.
شاخص سازی.
تعلق افراد به هر یک از دو گروه مذهبی شیعه وسنی.
تعداد کل فرزندان زنده به دنیا آمده یک زن.
محل سکونت شخصی یا ملکی و اجاره ای یا سازمانی .
شامل مقاطع تحصیلی بی سواد، ابتدایی، راهنمایی،دیپلم وبالاتر از آن.

شاخص ها:
اقتدار واستقلال زنان:
در کنفرانس قاهره (۱۹۹۴) موضوعی مورد توجه قرار گرفت که در کنفرانسهای قبلی کمتر بدان توجه شده بود. توجه به موقعیت زنان و بهبود کیفیت زندگی آنان را نمی توان درتاثیر بر توسعه پایدار مد نظرقرار نداد. به طور کلی می توان چنین عنوان کرد که بهبود وضعیت زنان در جامعه که به برابری جنسی می‌ انجامد تاثیرات معناداری بر باروری داشته است(عباسی به نقل از مک دونالد،۱۳۸۴). برابر بودن زن ومرد در فعالیتها، زنان را بهتر در فرایند برنامه ریزی قرار می دهد و در نتیجه باروری را دستخوش تغییر می کند.
سنجش اقتدار و استقلال زنان بنا به دلایل عنوان شده می بایست به عنوان متغیری مهم در تحلیلها مورد توجه قرار می گرفت. بر این اساس ما از این مفهوم در مطالعه خود استفاده کردیم. سنجش اقتدار زنان به گویه هایی نیاز داشت که به ابعاد مختلف این مفهوم بپردازد اما سنجش برخی از این ابعاد در جامعه مورد مطالعه مقدور نبود. در مطالعه حاضر به سه بعد، استقلال در رفت و آمد، استقلال در اداره امور خانه و کنترل بر بدن توجه شده است (جدول۴-۲). برای سنجش استقلال اقتصادی زنان بعنوان بعدی ازاستقلال زنان از دو سوال شغل و درآمد زنان استفاده شد اما بدلیل اینکه اکثریت زنان در نمونه مورد بررسی شغل خود را خانه داری و بدون درآمد عنوان کردند از سنجیدن این بعد در مطالعه صرف نظر شده است.