توسعه ­های جزیی در امتداد حاشیه­شرقی.
گاراژهای جدید در جوانب شمالی و غربی شهر.
اتمام خیابان­های پهلوی و رشید یاسمی (نواب­صفوی) که شاه­بختی (معلم فعلی) خیابان پهلوی را به خیابان سپه (شاپور) متصل می­کردند احداث شدند و خیابان شیروخورشید از میدان شاه و خیابان رفعتیه از خیابان فردوسی به طرف مغرب امتداد می­یابد.
این دوره را می­توان توسعه حاشیه­ای شهر نامید. در این دوره آخرین تغییرات در بافت کالبدی شهر قدیم انجام شد. که به دنبال آن میدان قدیمی شهر در محل (میدان آزادی فعلی) تخریب و میدان جدید شکل گرفت. همچنین ایجاد میدانهای شاپور (آزادی)، سپه (جهاد) و شاه (کاشانی). بعد از احداث خیابان چهل­متری­ مطهری (سیروس­سابق) و تعریض خیابان­های وکیل­آقا و صابونی و ایجاد خیابان سیلو می­توان آخرین دخالت­های سازمان­یافته در بافت قدیم شهر و همچنین تأثیرات این روند در رکود بیشتر شهرسازی در بافت کالبدی و تخریب بیشتر آن و همچنین گسترش تعداد این بافت­ها با معماری مدرن و جدید کرمانشاه ارزیابی نمود. به بیان دیگر، با گذشت بیش از ۶۰ از آن دوران هسته قدیمی شهر در مرکز شهر قرار گرفته و به دلیل ساختار شعاعی و مرکزی آنها نقش اصلی در هدایت توسعه شهر را دارد. بافت قدیم شهر کرمانشاه یک بافت ارگانیک و انسان­گرا بوده است که در گذشته دور، همه عناصر آن با یکدیگر در تعادل و تعامل سازمان فضایی خاصی قرار داشته اند و بازار قدیم شهر محور اصلی حیاتی آن را تشکیل می­داده است (گزارش اداره راه و شهرسازی کرمانشاه، ۱۳۷۶).
۳-۱۵-۱-۴. دوره معاصر (پس از پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون)
فرایند توسعه کالبدی دوره معاصر رابطه مستقیم، بین مسئله امنیت و رشد شهر کاملاً مشهود می­باشد. در عین حال جهات و نحوه گسترش شهر کماکان از شرایط جغرافیایی پیروی کرده است (برومندسرخابی ،۳۰۲:۱۳۸۸). دوران حاضر را می­بایست دوران تحولات ساختاری و اجتماعی در بافت قدیم شهر کرمانشاه ارزیابی نمود. روابط اجتماعی را که طی قرن­ها در شهر قدیم شکل گرفته بود، را تضعیف و یا از هم می­پاشد. علل عمده تغییرات ساختاری– اجتماعی بافت­های قدیم شهر کرمانشاه در این دوران را می­توان به شرح ذیل بیان کرد:
تحولات ساختاری کالبدی در عصر پهلوی.
جنگ و بمباران­های هوایی که موجب تخریب شدید بافت قدیم شده و موجبات خالی شدن آن را فراهم ساخت.
فرسایش شدید کالبدی شهر قدیمی و گسترش بخش­های مخروبه در این بخش از شهر.
تداوم بی­توجهی به بافت قدیم و گسترش بخش­های مخروبه در این بخش از شهر.
گسترش بی­رویه افقی در اراضی اطراف در سال­های بعد از انقلاب و کاهش تراکم مراکز شهر.
اقدامات و مداخلات بی­برنامه و غیرتخصصی در سال­های اخیر. (گزارش اداره راه و شهرسازی کرمانشاه، ۱۳۷۶). گسترش شهر در این دوران باعث رشد لجام گسیخته شهر و فرسودگی و تهی­شدن شهر از درون و گسترش افقی شهر می­باشد. بالطبع با افزایش جمعیت نیاز به تزاید فضاهای زیستی، ­عمومی و عملکردی بدون در نظر گرفتن توقعات شهروندان از این فضاها، که فقط تأکید بر جنبه کالبدی آن مورد نظر بوده است موجب گسترش شهرنشینی و رشد شهر کرمانشاه از نظر کالبدی شده است (گزارش اداره راه و شهرسازی کرمانشاه، ۱۳۷۶).
۳-۱۵-۲. نقاط شهری منطقه
کرمانشاه در دهه­های اخیر، تغییر شکل­های عمیقی را از سر گذرانده است. در واقع هسته اصلی شهر در دوران زندیه و قاجاریه به شکوفایی رسید. اما در دوران پهلوی اول دستخوش تغییرات جدی شد و خیابان­کشی­های جدید این هسته را به پاره­های مختلفی تقسیم کرد. شهر قدیم و میانی با بافت کالبدی تقریباً همگون و متفاوت در درون شهر جدید که حاصل توسعه سریع دوران معاصر بود قرار گرفت. این شهر به صورت قطعه قطعه و پراکنده رشد نمود. هرچند که گسترش، عمدتاً به سوی جنوب بوده ولی اکنون، شهر در تمامی جهات بدون هدف پیش رفته است (برومندسرخابی،۳۰۴:۱۳۸۸). بافت قدیمی شهر درهم و فشرده و متراکم می­باشد. مهمترین عامل دریافت و تحولات شهری، بازار و مراکز تجاری و اقتصادی می­باشد و بعد از بازار عامل قومی یا اقلیمی و فرهنگی در ریخت و بافت شهر مؤثر بوده است (سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح،۱۳۸۱: ۲۱۱). توسعه ­های پیرامون هسته اولیه شهر، از رشدی «شعاعی» برخوردار بود. در حالی که گسترش در دشتهای اطراف، از شبکه شطرنجی تبعیت کرده است. رشد بخش­ شمالی که از توسعه سالهای اخیر است ترکیبی از بافت­های روستایی حاشیه شهر و تداوم «شبکه شطرنجی» است. تفاوت معناداری بین سه حوزه «بافت قدیم»، «شهر میانی» و «شهر جدید» می­توان دید. به خاطر تغییر سیمای معابر «شهر جدید» و فضاهای وسیع رها شده در این بافت سازمان کالبدی و فضایی بخش معاصر شهر متفاوت جلوه می­ کند (برومندسرخابی،۳۰۵:۱۳۸۸).
به طور کلی، محدوده شهر به ۵ پاره‌شهر (مرکزی- شرقی- غربی- شمالی- میانی) تقسیم شده است. هر یک از پاره­شهرهای شمالی و مرکزی به نوبه خود به دو حوزه شهری تقسیم شده و محدوده مرکزی شهر نیز به عنوان محدوده­ای خاص در پاره شهر میانی مورد توجه قرار گرفته است. محدوده پاره­شهرها عبارتنداز:
۱- پاره­شهر شمالی (پاره­شهر۱): در شمالی­ترین پهنه­ی شرقی- غربی شهر کرمانشاه واقع شده است مجموعه ­ای از شهرکهای قدیم و جدید را در خود دارد که در بیشتر آنها اغتشاش فضایی و کمبود شهری به چشم می­خورد.
۲- پاره شهر میانی (پاره­شهر۲): در جنوب پاره­شهر۱ واقع شده و رودخانه قره­سو از منتهی­الیه شرقی و غربی آن عبور می­ کند عمدتاً دارای بافتی روستایی می­باشند.
۳- پاره­شهر مرکزی (پاره­شهر۳) : محدوده­­ی میانی شهرکرمانشاه را شامل می­ شود که محدوده­ مرکز شهر، هسته اولیه شکل­ گیرنده شهر، در داخل آن واقع است.
۴- پاره­شهر شرقی (پاره­شهر۴) : در محدوده شرقی شهر واقع شده است.
۵- پاره­شهر شرقی (پاره­شهر۵) : محدوده­ غربی شهر کرمانشاه را شامل می­ شود جدول (۳-۴) (گزارش طرح جامع شهر کرمانشاه،۱۳۸۵).
جدول (۳-۴) : تراکم جمعیتی، سرانه­ ها و تغییرات آن در پاره­ شهرهای پنجگانه شهر کرمانشاه، سال۱۳۸۱ (نفر در هکتار) (مترمربع)

^*مأخذ: (گزارش طرح جامع شهر کرمانشاه، ۱۳۷۶)
جدول بالا نشان می­دهد که پاره­شهر۴ با تراکم خالص مسکونی ۹/۶۶۴ نفر در هکتار متراکم­ترین، و پاره­شهر ۲ با تراکم خالص مسکونی ۱/۲۷۱ نفر در هکتار کم ­تراکم­ترین پاره­شهرها هستند.
۳-۱۵-۳. توزیع فضایی جمعیت در نقاط شهری کرمانشاه
با ظهور کلا‌ن‌شهرها و مناطقی با تراکم جمعیتی بالا‌، نیاز به آگاهی از توزیع جمعیت و تجزیه و تحلیل آن احساس می­ شود. بنابراین مناطق پرازدحام، برنامه‌ریزی دقیق‌تر و توجه بیشتر را می‌طلبد. مساحت شهر کرمانشاه ۳/۹۵ کیلومترمربع و یا به طور تقریبی بالغ بر ۱۰۰۰۰ هکتار می­باشد. تراکم جمعیت در شهر کرمانشاه ۱۲۱/۹۶ نفر در هکتار است. جمعیت، مساحت و تراکم در مناطق شهری (هشت­گانه) کلان­شهر کرمانشاه در سال ۱۳۹۰ به شرح ذیل در جدول شماره (۳-۵) آمده است. همچنین پراکندگی جمعیت در نواحی شهری در سال ۱۳۸۱در شکل (۳-۴) آمده است.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

جدول (۳-۵): جمعیت، مساحت و تراکم در مناطق هشت ­گانه شهرداری کرمانشاه ۱۳۹۰
^*مأخذ: (معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری کرمانشاه،۱۳۹۳،اصلاح نگارنده)
شکل (۳-۴): پراکندگی جمعیت در نواحی شهر کرمانشاه در سال ۱۳۸۱
^*مأخذ: (معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری کرمانشاه،۱۳۹۳)
۳-۱۵-۴. تغییر و تحولات جمعیتی منطقه کرمانشاه
شهر کرمانشاه مرکز استان به عنوان بزرگ­ترین شهر و نهمین کلان­شهر کشور با جمعیت ۸۵۱۴۰۵ نفر (تا سال ۱۳۹۰) در میانه غربی کشور یکی از توانمندترین شهرها در این منطقه می­باشد. تراکم نسبی جمعیت شهر کرمانشاه در سال۱۳۹۰، ۱۴/۸۵ نفر در هکتار بوده است، در اولین سرشماری غیررسمی در فوریه ۱۹۴۱ میلادی (بهمن۱۳۱۹) حدود ۸۸۶۲۲ نفر جمعیت داشته است. تغییرات جمعیتی در فاصله زمانی سالهای ۱۳۹۰-۱۳۳۵ در کلان­شهر کرمانشاه بدین شرح است که، جمعیت این شهر در سال ۱۳۳۵ اولین دوره سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۲۵۴۳۹ نفر بوده، در سال ۱۳۴۵ به ۱۹۲۰۷۲ نفر، در سال ۱۳۵۵ به ۲۹۷۷۳۴ نفر، در سال ۱۳۶۵ به ۵۶۰۶۶۲ نفر، در سال ۱۳۷۵ به ۶۹۳۱۵۷ نفر، در سال ۱۳۸۵ به ۷۹۴۸۶۳ نفر و در سال ۱۳۹۰ به ۸۵۱۴۰۵ نفر رسید جدول (۳-۶). رشد بالای جمعیت شهر از یک طرف و روند رو به افزایش مهاجرت به شهر کرمانشاه در طی دهه­های اخیر (مرکزیت سیاسی– اداری، بروز جنگ و غیره) از سوی دیگر، سبب افزایش جمعیت شهر کرمانشاه شده است. نرخ رشد جمعیت در شهر کرمانشاه طی ۵۵ سال گذشته یعنی در طول ۶ دوره سرشماری عمومی نفوس و مسکن از فراز­­ و نشیب­های متعددی برخوردار بوده است. براساس آمارهای جمعیتی سال­های ۱۳۳۵ تا ۱۳۹۰ نرخ رشد جمعیت در شهر کرمانشاه همواره رقم بالایی را نشان می­دهد، در طول دوره ۵۵ ساله (۱۳۳۵ تا ۱۳۹۰) جمعیت ساکن شهر حدود ۸ برابر شده است. نرخ رشد جمعیت در شهر کرمانشاه در طول ۶ دوره سرشماری از ۱۳۹۰-۱۳۳۵ به ترتیب: ۳۵/۴، ۴۸/۴ ، ۵۳/۶، ۹۷/۱، ۵۵/۱ و ۴/۱% بوده است، با توجه به ارقام ملاحظه می­گردد نمودار (۱-۱). بیشترین رشد جمعیت شهر کرمانشاه ۵۳/۶% مربوط به دهه ۵۵- ۶۵ می­باشد (گزیده نتایج تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن،۱۳۳۵-۱۳۹۰، اصلاح نگارنده،۱۳۹۰). چشم­انداز تحول جمعیتی شهر کرمانشاه در سال ۱۳۹۵، در حالت اول ۱۲۳۵۶۰۰ نفر و در حالت دوم ۱۱۱۶۹۰۰ نفر، در طول دوره طرح جامع شهر کرمانشاه پیش ­بینی گردیده است. جمعیت شهر کرمانشاه تا پایان سال ۱۴۰۰ با احتساب افزایش ۱۴۰۲ به ۱۲۳۷۰۰۲ نفر، و با تداوم روند با افزایش۱۲۸۷ به ۱۱۱۸۱۸۶ نفر، تغییر خواهد یافت. ضریب افزایش کلی جمعیت شهر در طول دوره بیست ساله ۱۳۹۵-۱۳۷۵ در دو حالت یاد شده، به ترتیب، ۸/۱ و ۶/۱% خواهد بود. نکته مهم آنکه شورایعالی شهرسازی و معماری ایران به تبع پیشنهاد و کمیته فنی خود روند تحول جمعیت شهر بر مبنای حالت دوم را به عنوان روند محتمل تغییر جمعیت شهر تصویب نموده است (گزارش طرح جامع شهر کرمانشاه، اصلاح نگارنده،۱۳۸۵).
جدول (۳-۶) : تغییرات جمعیتی در فاصله زمانی سالهای ۱۳۹۰- ۱۳۳۵ در کلان­ شهر کرمانشاه
^*مأخذ : (نتایج تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن، سالهای۱۳۹۰- ۱۳۳۵)
نمودار (۳-۴) : تغییرات جمعیتی در فاصله زمانی سالهای ۱۳۹۰- ۱۳۳۵ در کلان­شهر کرمانشاه
۳-۱۵-۵. جایگاه کرمانشاه در تحولات تحرک جمعیتی و مهاجرت کشور
در شرایط متعارف همواره، تعدادی از جمعیت یک شهر به سایر مراکز جمعیتی مهاجرت می­ کنند و در همان زمان، تعدادی از جمعیت سایر مراکز جمعیتی به آن شهر وارد می­شوند. خالص مهاجرت جمعیت هر شهر برآیند این دو تغییر جمعیتی غیرهمسو است.
وضع و تحول جمعیتی شهر کرمانشاه در دهه­های اخیر نشانگر آن است که دارای خصلت مهاجرپذیری خالص بوده است. با این حال به علت بازگشت بخشی از مهاجران جنگی به موطن اصلی خود و نیز موقعیت نسبتاً ضعیف نظام اقتصادی شهر برای نگهداشت جمعیت بیشتر، خالص مهاجرت­پذیری شهر کمتر شده است و رشد واقعی جمعیت تنها ۳۴/۰% بیشتر از رشد طبیعی آن بوده است. در حالی که پیش از این اثر جمعیتی خالص مهاجرت­ جمعیت به شهر کرمانشاه نقش قابل ملاحظه­ای در افزایش جمعیت شهر داشته است (گزارش طرح جامع شهر کرمانشاه، ۱۳۸۵). نتایج حاصل از برآورد مهاجران وارد شده به شهرستانهای استان کرمانشاه طی سالهای۱۳۹۰-۱۳۸۰ در کل استان١١٣,۶۱۲ نفر مهاجرت صورت گرفته است که از این مقدار ۶۵٧٧٢ نفر، مهاجر وارد شهرکرمانشاه شده است و کمترین مهاجرت در بین شهرستانهای استان نیز مربوط به شهرستان دالاهو، با ١۴۶۴ نفر، مهاجر وارد شده به این شهرستان می­باشد. در کل علل مهاجرت صورت گرفته از جمله جستجوى کار و یا کار بهتر، انتقال شغلى، تحصیل، انجام یا پایان خدمت وظیفه، دستیابی به مسکن مناسبتر، پیروى از خانوار، سایر موارد و اظهار نشده می­باشد (سالنامه آماری استان،۱۳۹۰، اصلاح نگارنده).
۳-۱۵-۶. روند تمرکزگرایی در منطقه شهری کرمانشاه
جمعیت مجموعه شهرها از چهار عامل نشأت می‌گیرد اول، جمعیت مقیم شهر و افزایش طبیعی آن (تفاضل موالید و مرگ و میر) طی مدت معین. دوم، مهاجرت‌هایی که از نقاط دیگر اعم از شهر و روستا و حتی سایر کشورها به شهرها صورت می‌گیرد. سوم، ادغام حومه‌ها و اقمار شهری به محدوده شهرها و چهارم، تبدیل نقاط روستایی به شهر در نتیجه رشد شهری و جاذبه جمعیتی شهرها و یا در نتیجه فرا رفتن از ضابطه حداقل جمعیت شهری است (امانی،۱۳۸۰). در حال حاضر بسیاری از قسمت‌هایی که قبلاً به عنوان مراکز روستانشین اطراف شهرها بوده‌اند در سال‌های اخیر جزء شهر به حساب آمده‌اند (گزارش سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کرمانشاه،۱۳۹۳). جمعیت ایران در سال ۱۴۰۰ به احتمال قریب به یقین، به ۱۳۰ میلیون نفر خواهد رسید که نزدیک به ۱۰۰ میلیون نفر از این جمعیت در شهرها زندگی خواهند کرد (ابراهیم­زاده و نگهبانی­مرئی،۱۶۳:۱۳۸۳). بررسی چگونگی توزیع فضایی جمعیت در نظام شهری ایران طی سال­های ۱۳۸۵-۱۳۳۵ نشان می­دهد که تعداد شهرهای کشور از ۱۹۹ شهر در سال ۱۳۳۵ به ۱۰۱۲ شهر در سال ۱۳۸۵ رسیده است. به عبارت دیگر طی ۵ دهه، تعداد شهرهای کشور بیش از ۵ برابر شده است. جمعیت شهری کشور نیز با متوسط نرخ رشدی معادل ۴/۳% طی ۶۰ سال اخیر افزایش یافته، بنابراین نسبت شهرنشینی کشور نیز از ۴/۳۱% در سال ۱۳۳۵به ۴/۶۸% در سال ۱۳۸۵رسیده است و نشان می­دهد که توزیع فضایی جمعیت کشور به نفع شهرها پیوسته در حال افزایش بوده است. در حالی که میزان شهرنشینی ایران و جهان در سال ۱۳۳۵ تقریباً برابر بوده است (فرهودی، زنگنه­شهرکی،ساعدموچشی،۱۳۸۸). به طور کلی، افزایش تعداد شهرها تا سال ۱۳۷۵ روندی ملا‌یم داشته است و به یکباره در سال ۱۳۸۵ به شدت افزایش می‌یابد (۶۶% افزایش از سال ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۵) از دلا‌یل مهم افزایش سریع میزان شهرنشینی در سال ۱۳۸۵، افزایش تعداد شهرهای کشور است (نتایج تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن،۱۳۹۳).
نظر به اینکه، تا قبل از سرشماری سال ۱۳۵۵ برتری جمعیت در استان کرمانشاه با مناطق روستایی بوده است. اما بتدریج به خصوص از سرشماری ۱۳۶۵ به بعد، جمعیت شهری از روستایی پیشی گرفته است. فاصله جمعیتی کلانشهر کرمانشاه با سایر شهرهای منطقه در تمام دوره­ها ۱۳۸۵- ۱۳۵۵ زیاد بوده و به عنوان یک بزرگ­سر در میان شهرهای منطقه خودنمایی می­ کند (لطفی،۱۳۹۲). شهر کرمانشاه به مثابه دومین شهر بزرگ و پرجمعیت منطقه غرب و شمال­غربی کشور )پس از شهر تبریز(، بزرگترین شهر استان و منطقه زاگرس محسوب می­ شود. این شهر مهمترین کانون جذب مهاجرین روستایی استان کرمانشاه و بخشی از استانهای ایلام و کردستان است (گزارش طرح جامع شهر کرمانشاه،۱۳۷۶).
۳-۱۵-۷. تراکم جمعیت در استان و شهرستان های آن
شهرهاى بزرگ منطقه استان کرمانشاه، شامل۴ شهر کرمانشاه اسلام‏آبادغرب، هرسین و کنگاور است که در مجموع ۸۰ % جمعیت شهرى استان را در خود سکنى داده است. به طوری که، کلان­شهر کرمانشاه به تنهایى حدود ۳۹% جمعیت کل استان و ۶۳% جمعیت شهرنشین استان را در خود جاى داده است که نمایانگر پدیده ماکروسفالى یا بزرگ­سرى شهر مرکزى در قبال سایر شهرهاى استان است. شهرهاى میانى یا متوسط شامل ۴ شهر سنقر، جوانرود، صحنه‏ و سرپل‏ذهاب است که در مجموع ۱۲% از جمعیت ‏شهرنشین‏ استان ‏را فرا مى‏گیرند. شهرهاى کوچک شامل ۴ شهر پاوه، گیلان­غرب، روانسر و قصرشیرین ‏است ‏که ‏در مجموع ۵/۵% از جمعیت‏ شهرى‏ استان را شامل‏ مى‏شوند و شهرهاى خیلى کوچک یا روستا- شهرها که غالباً در سالهاى اخیر با تأسیس شهردارى در شمول تعریف شهر قرار گرفته‏اند شامل ۸ شهر است. به ترتیب حجم جمعیت عبارتنداز: کرند، تازه‏آباد، نودشه، بیستون، باینگان، نوسود، رباط و سومار است. حجم جمعیت ۸ شهر گروه آخر معادل ۵/۲% از کل ‏جمعیت‏ شهرى ‏استان‏ کرمانشاه‏ مى‏باشند (گزارش اداره راه و شهرسازی کرمانشاه،۱۳۹۳).
۳-۱۶. تاریخچه و روند شکل ­گیری سیستم حمل و نقل شهری کرمانشاه
همزمان با استقرار حکومت پهلوی در سال ۱۳۰۴ ه.ش سیاست عمومی کشور در راستای تمرکز سیاسی– اداری، تبدیل اقتصاد کشاورزی سنتی به تولید ماشینی و بنیان­گذاری اقتصاد سرمایه­داری و صنعتی قرارگرفت. برنامه ­های نوسازی و تجدد و تحولات زیربنایی ناشی از آن موجب تغییر حیات و سیمای شهرهای ایران از جمله کرمانشاه شد. توسعه و نوسازی شهرها، احداث و شبکه ارتباطی منطبق با شرایط و ضرورتهای جدید به همراه حضور «ماشین» در زندگی شهری یکی از مهم­ترین مظاهر این تحولات محسوب می­ شود (گزارش طرح جامع شهر کرمانشاه،۱۳۷۶). ورود اتومبیل و مطرح شدن «خیابان» در بافت شهری ایران، عملاً در دوران پهلوی صورت گرفته است (برومندسرخابی،۲۶۶:۱۳۸۸). همراه با روند سیاست­های جدید، رواج حمل و نقل «ماشینی» و توسعه راه های نوین ارتباطی، نظام شهرنشینی تغییر ماهیت داد. احداث شبکه جاده­های جدید، تعریض و تجهیز راه­­های قبلی و همچنین احداث شبکه خیابانهای جدید و تجهیز و تعریض شبکه ­های قبلی شهر از تحولاتی است که با دخالت دولت در برنامه­ ریزی­های شهری و نوسازی شهرها به صورت سیاست عمومی در آمد (گزارش طرح جامع شهر کرمانشاه،۱۳۷۶).
شکل (۳-۵): سیمای حمل و نقل کرمانشاه در سال ۱۲۴۰
۳-۱۷. توزیع و اهداف سفرهای درون­ شهری کرمانشاه
معمولاً سفرهای شهری به قصد بهره­ گیری از فرصت­ها­ی اجتماعی، آموزشی، تجاری، تفریحی و غیره صورت می­گیرد. از مطالعات مبدأ- مقصد سفر، الگوی سفرهای فردی و جابجایی کالا در منطقه مورد نظر مشخص می­ شود. سفرهای انجام شده در شهر کرمانشاه به دو منظور اساسی صورت می­گیرد، نخست، به منظور جابجایی مسافر از نقطه­ای به نقطه­ی دیگر و دوم، در راستای جابجایی کالا. در تقسیم ­بندی سفرهای فردی نیز سه گروه قابل تصور است. گروه اول، سفرهای که بوسیله ساکنین شهر کرمانشاه و در داخل محدوده شهر انجام می­ شود. گروه دوم، سفرهایی که مبدأ (مقصد) آنها در محدوده شهر کرمانشاه می­باشد ولی مقصد (مبدأ) آنها در بیرون شهر قرار دارد و سفر از طریق پایانه ­ها، فرودگاه و یا یکی از محورهای ارتباطی شهر انجام می­گیرد. گروه سوم، سفرهای عبوری از شهر کرمانشاه هستند که مبدأ و مقصد آنها خارج از محدوده شهر کرمانشاه می­باشد.
تنها بخش پرحجم حمل و نقل همگانی در شهر کرمانشاه اتوبوسرانی است که در حال حاضر ۵۴ خط با طولی حدود ۶۴۵ کیلومتر در مسیرهای رفت و برگشت است که حدود ۴۵ خط آن به مرکز شهر (میدان آزادی) مربوط می­ شود. تعداد ۳۳۰ دستگاه اتوبوس درون شهری در ناوگان حمل و نقل کرمانشاه وجود دارد که ۲۰۰ دستگاه آن با عمر متوسط بیش از ۲/۶ سال فعال است. حدود ۳۰۰۰۰ مسافر مبدأ– مقصد در یک ساعت اوج صبح، و ظرفیت یک اتوبوس در روز ۱۶۹۴۰۰ می­باشد. کل مسافت پیاده طی شده مسافرین برای دسترسی به سیستم اتوبوسرانی حدود ۴۰۰۰۰ کیلومتر و همچنین کل زمان انتظار مسافرین حدود ۳۵۰۰ ساعت می­باشد. متوسط سرعت در شبکه اتوبوسرانی شهر کرمانشاه حدود ۱۴ کیلومتر بر ساعت و متوسط فاصله زمانی آنها حدود ۱۳ دقیقه می­باشد و نیز متوسط ضریب استفاده از ظرفیت اتوبوسها در مسیرهای رفت و برگشت نیز حدود ۵/۰ به دست آمده است (مطالعات جامع حمل و نقل و ترافیک شهرداری کرمانشاه،۱۳۸۴). بررسی عملکرد سیستم اتوبوسرانی شهر کرمانشاه دارای ضعف و تنگنا می­باشد از جمله زیاد بودن تعداد مسافرین انتقالی بین خطوط که در حدود ۳۵% از جابجایی­ها به خطوط را مسافرینی تشکیل می­ دهند که برای رسیدن به مقصد خود، یک یا چند بار بین خطوط جابجا می­شوند ناشی از ضعف ساختاری شبکه اتوبوسرانی است. زیاد بودن سرفاصله زمانی در بعضی از خطوط و بالا بودن متوسط ضریب استفاده از ظرفیت اتوبوس در بعضی از خطوط است که ناشی از تخصیص ناوگان به خطوط مربوط می­ شود.