قطعه:

حبذّا فیض تعلق معجز کلکش نگر
گر رود صدساله ره پیش نظر باشد همان

تازگی‌های رقم بین که حروف چشمه‌وار
چشمه‌ها در مرغزار صفحه‌ها بینی روان

گر خطش را با خط یاقوت سنجیدم به سهو
یک بدخشان لعل معنی اینک آرم ترجمان

بر دهان حرف‌گیران ماند قفل لب که هست
دل نشین‌تر نقطه‌اش از نکته‎ی خاطرنشان

چون دوات از مهر کلکش پر نباشد این چنین
کاین چنین شمعی نبودش هیچ گه در دودمان

و با وجود این همه فضایل و کمالات، جمله را فرع و موسیقی را اصل می‌دانند و قصه عجز بوعلی سینا و داستان قدرت خود را به ترانه به عالمیان می‌شنوانند. اگر زبان در نغمه‌پردازی به دعوی اعجاز گشایند، به تصدیقش، عوض زبان‌ها گوش‌ها به آواز آیند. می‌فرمایند دستی که حرکتش به اصول برنیامیخته است، شاخی است برگ و بار ریخته. سینه که نفسش به نغمه درنیاویخته، سازی است تار گسیخته. بلبل که یکی بوده به زمزمه^[۳۰۱] هزار گردیده، زیاده‌اش سیمرغ می‌شمارند و قمری را به همان ساده خوانیَش بر نقش پر طاوس ترجیح می‌دهند. جمله متفق‌اند که فلک به دوری از ادوار مثل خواجه عبدالقادر نیاورده. از تصنیفاتش معلوم فرموده‌اند که از او عاجزتری نبوده و با این همه پرکاری، هیچ نقش این کار نداشته. به محافظت اوستادی، سرنبض حرکت پیر و جوان را به ضبط شحنه اصول گذاشته و به شفقت شاگردپروری، در مکتب مهد بر خنده و گریه طفلان، معلم آهنگ گماشته. ناخن زنی نغمه در عقده‌گشایی زبان‌های گنگ و چرب و نرمی اصول، در روغن مالی دست‌های شل. در رقص اگر شاخ دست به بیراهی اندازد، صبا مخاطب است، در اصول اگر برگ، کف بیجایی زند، شمال معاتب شورانگیزی، زمزمه زبان ماتم‌زدگان را از نوحه برآورده و دل گشایی ترانه‌ها، لب‌های بسته را به تصرف خود درآورده تا استنباط نغمات از حرکات گردون کرده‌اند. بر چنبر گردون حنجره، غلطکی به این روانی نساخته و بر صفحه ساده، آواز نقشی به این پرکاری نپرداخته. از تکرار فقرات و مبالغه‌ها در نغمات ذوق و شوق به طریق تصنیف بیوت شطرنج، در تزاید و ترقی است الحق در معامله‎ی نغمه و ساز، غبن عجیبی بر گوش رفتگان رفته و روزگار حلقه نوازش، طُرفه در گوش حاضران کشیده.
نظم:

به مضرابش مشرف گشت تا ساز
ننالد هیچ گوش از بخت ناساز

چو لب مست ترنم گوش هر کس
شراب کهنه گوی نقش نورس

نفس را جان به تن از نغمه‎ی او
پی هر زخم مرهم زخمه‎ی او

نفس در نقش‌هایش تا نگردید
ز حرف ساده رویان وانگردید

ریشه شناسی: این ترکیب از قید andar «درون» + māh «ماه» بمعنی «ابتدای یک ماه قمری» تشکیل شده است، و به احتمال زیاد، به وارد شدن به «درونِ» (andar) «ماه قمریِ جدید» (māh) اشاره دارد: هند و ایرانی آغازین: *Hantar + *maHas- (لوبوتسکی، ۲۰۰۹: ۱۰، ۶۶)؛ اوستایی: antarǝmāƞha- (بهار، ۱۳۴۵: ۸۴)؛ antarəmāh- (بارتولومه، ۱۹۰۴: ۱۳۴)؛ فارسی میانه: andarmāh «هلال ماه؛ از اول تا پنجم هر ماه» (بهار، ۱۳۴۵: ۸۴)؛ «ماه نو» (مکنزی، ۱۳۷۳: ۳۹)؛ فارسی نو: اندرماه «نوماه، هلال، ماه نو»؛ انگلیسی: interlunium «اندر-ماه» وام‌گرفته از لاتین (بارتولومه، ۱۹۰۴: ۱۳۴)؛ معادل انگلیسی: waxing moon, waxing crescent, new moon ؛ معادل عربی: هلال.

asar rōšnīh [ˀsl lwšnyh]
(تنجیم: تقسیمات آسمان)
* «روشنی ازلی»: گاه هرمزد، پایه هفتم آسمان.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
توضیحات: (رک. سرواژۀ pāyag)
ریشه شناسی: این ترکیب متشکل است از: پیشوند سلبی a- «بی-» + sar «سر» + rošn «روشن» + پسوند اسم ساز -īh «ـی». (برای بررسی ریشه شناختی sar و rōšn رک. Awesar و rōšnān): فارسی میانه: a-sar «بی-سر=بی‌پایان» (مکنزی، ۱۳۷۳: ۴۳؛ نیبرگ، ۱۹۷۴: ۳۱؛ بهار، ۱۳۴۵: ۳۳)؛ معادل انگلیسی: Endless Light (انکلساریا، ۱۹۵۶: ۵)؛ Eternal Light ؛ معادل فارسی نو: روشنی ازلی.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

ā̆smān [ˀsmˀn’ | Av. asman-, asan- | M, N āsmān]
(تنجیم)
* آسمان: سپهر، فلک
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
توضیحات: واژۀ آسمان در بندهشن (۲۶: ۷۹) به عنوان یک اسم خاص آمده است و به ایزدی مینوی اطلاق می‌شود که آسمانِ مادی را همچون زرهی بر تن دارد. کار او حفظ آسمان از گزند اهریمن است. در گاه‌شماری، نام این ایزد به روز ۲۷م از هر ماه اوستایی اطلاق می‌شود. آسمان نجومی اولین آفرینش مادی است و ظرفی است کروی شکل که کل آفرینش مادی را همانند دژی سنگی و از جنس خمآهن یعنی الماس نر^[۴] در بر گرفته است (بندهشن، ۱-الف: ۷). وجه تسمیه «آسمان» از جنس سنگ بودن آن است و به همین خاطر است که در دورۀ هندوایرانی، *Haćman- همزمان به معنی «آسمان» و «سنگ» است. در التفهیم (بیرونی، ۱۳۵۲: ۵۸) آمده است: «پارسیان او را آسمان نام کردند یعنی مانندۀ آس از جهت حرکت او». در نتیجه، به عقیدۀ قدما، آسمان نیز همچون آس از جنس سنگ و مدور است، و حول محور خود می‌گردد. (برای توضیحات بیشتر و شتاخت طبقات آسمان رک. pāyag)
ریشه شناسی: هند و ایرانی آغازین: *Haćman- «آسمان، سنگ» (لوبوتسکی، ۲۰۰۹: ۱۶)؛ سانسکریت: áśman- «سنگ، آسمان»(کنت، ۱۹۵۳: ۱۷۳)؛ اوستایی: asan-, asman- «آسمان، سنگ» (بارتولومه، ۱۹۰۴: ۲۰۷؛ نیبرگ، ۱۹۷۴: ۳۲)؛ فارسی باستان: asman- (کنت، ۱۹۵۳: ۱۷۳؛ نیبرگ، ۱۹۷۴: ۳۲)؛ فارسی میانه: Ā̆smān (مکنزی، ۱۳۷۳: ۴۳؛ بهار، ۱۳۴۵: ۳۳-۳۴)؛ asmān (دوبلوا، ۲۰۰۶: ۱۲۴)؛ فارسی میانه ترفانی و پهلوی اشکانی ترفانی: asmān (بویس، ۱۹۷۷: ۱۵)؛ فارسی میانه کتیبه ای: asmān (ژینیو، ۱۹۷۲: ۱۷)؛ فارسی میانه اشکانی مانوی: [ˀsmˀn] (نیبرگ، ۱۹۷۴: ۳۲)؛ پازند: Āsmą (نیبرگ، ۱۹۷۴: ۳۲)؛ فارسی نو: آسمان؛ سریانی: [šmyˀ] (دوبلوا، ۲۰۰۶: ۱۲۴)؛ معادل انگلیسی: Sky ؛ عربی: سماء.
ترکیبات:
bālist ī ā̌smān «بالست آسمان، اوج آسمان، سمت الرأس».

Asnyanąm [ˀsnynˀm | Av. asniianąm]
(تقسیمات روز)
* اسنیه‌نام به معنی «پنج‌گاهِ روز، پنج‌گاهی»؛ ایزدان موکل بر پنج گاه روز.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
توضیحات: بنا بر فرگرد ۳، بند ۲۴ (بهار، ۱۳۷۸: ۵۰؛ پاکزاد، ۲۰۰۵: ۵۱) و فرگرد ۲۵، بند ۹ از بندهشن (بهار، ۱۳۷۸: ۱۰۵؛ پاکزاد، ۲۰۰۵: ۲۸۶) و همچنین اوستا (رایشلت، ۱۹۱۱: ۱۶۶، ۲۸۵)، شبانه روز از دیدگاه مذهبی به پنج بخش (=گاه) تقسیم می‌شود و هر بخش آن متعلق به ایزدی مینوی بنام Asnya می‌باشد و دارای نیایشی (=گاه) ویژه می‌باشد: ۱) [Av. Hāuuanaii-] هاون گاه یا بامداد (صبح): از طلوع آفتاب تا ظهر؛ ۲) [Av. Rapiϑwina-] رپبهوین گاه یا نیمروز (ظهر): از ظهر تا بعدالظهر؛ ۳) [Av. Uzaiieirina-] اوزیرین گاه یا ایواره (عصر): از بعدالظهر تا غروب آفتاب؛ ۴) [Av. Aiwi.srūϑrima-] ایوی سروسریم گاه یا اَپادیابان (= شامگاه): از غروب آفتاب (یا پیدایی ستاره) تا نیمشب؛ ۵) [Av. Ušahina-] اوشهین گاه (= سحرگاه، پگاه): از نیمشب تا سپیده دم (یا ناپیدایی ستاره).
بنا بر هفت امشاسپند یشت، بند ۴ و ۵، در سرودهای ویژه هر یک از این گاه ها، از امشاسپندان خاصی استمداد طلبیده می‌شود: ۱) برای هاون گاه از: میترا و رام؛ ۲) برای رپیهوین گاه از: اردیبهشت و آذر؛ ۳) برای اوزیرین گاه از: آبان و اناهید؛ ۴) برای ایوی سروسریم از: فروردین و بهرام؛ ۵) برای اوشهین گاه از: سروش، رشن و اشتاد.
بسامد و خوانش: املای این واژه، در نسخ مختلف بندهشن، با املای پهلوی و به شرح زیر است: TD1: [ˀšyˀnm] ؛ TD2: [ˀšˀmˀm] ؛ DH: [whwšˀnˀm] (پاکزاد، ۲۰۰۵: ۳۱۳پ۳۳۸)؛ با این وجود بهار (۱۳۴۵: ۴۰۰) آن را با املای پازند asnyanąmča ثبت می‌کند. خوانش پاکزاد (۲۰۰۵: ۳۱۳پ۳۳۸) asnyanam و خوانش انکلساریا (۱۹۵۶: ۲۳۰) asniyanām است.
ریشه شناسی: واژه اوستایی asniia- به معنی «روزانه» صفت نسبی است برای روز و همانگونه که معادل آن در سانسکریت (ahnya-)، به پنج گاه مختلف روز و مناسک مذهبی مربوط به آن اشاره دارد، در دین زرتشتی نیز نام ایزد و مینوی هر پنج گاه روز است. از اینرو، واژه اوستایی asniianąm که در لفظ به معنی «روزانه ها» است، در اصل به معنی «پنج گاه روز» است:^[۵] هند و ایرانی آغازین: مشتق از *Haj́hn- (لوبوتسکی، ۲۰۰۹: ۶)؛ سانسکریت:ahnya- «روزانه» منظور مسیر روزانه خورشید است (مونیرویلیامز، ۱۹۶۰: ۱۲۶)؛ āhnika- «روزانه» منظور نیایش و مناسک مربوط به اوقات مختلف روز است (مونیرویلیامز، ۱۹۶۰: ۱۶۳)؛ áhan- «روز» (مایرهوفر، ۱۹۹۲: ۱۵۴)؛ اوستایی: Asniianąm (جمع، حالت اضافی)؛ azan-, asn- (رایشلت، ۱۹۱۱: ۲۱۹)؛ پازند: Asniianąm (بهار، ۱۳۴۵: ۴۰۰)؛ asniyanām (انکلساریا، ۱۹۵۶: ۲۳۰).

Awara, Awarag [Paz. Awara | MP ˀp̄lk’]
(منازل قمر)
* اَبَرَگ. خانه نهم ماه.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
توضیحات و ریشه شناسی: (رک. Abarag).

Awesar [Paz. avesar | *ˀp̄ysl]
(منازل قمر)
* اَویسر، به معنی «سرِ گوسفند»: خانه پنجم ماه. از ۲۳ درجه و ۲۰ دقیقه از برج گاو تا ۶ درجه و ۴۰ دقیقه از برج دوپیکر.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
بسامد و خوانش: این واژه در بندهشن فقط یکبار آمده (۲: ۲) و املای آن در تمام نسخه ها به صورت پازند ثبت شده است: در TD1, TD2, DH (azesar)؛ در K20 (avesar)؛ در K20b (avsr)؛ در M51 (avesr) آمده است (پاکزاد، ۲۰۰۵: ۳۵، پ۳۴). به نظر بهار (۱۳۴۵: ۴۰۰) این واژه در اصل پهلوی اش *azesar [*ˀcsl] بوده است. او در کتاب پژوهشی در اساطیر ایران (۱۳۷۵: ۵۸) نیز همین نظر را تکرار کرده و اضافه می‌کند، با توجه به اینکه نام این منزل قمر در هندی Mâṛga-śíras به معنی «سرِ بُز» بوده و [AZ] در هزوارش به معنی «بز» است، تلفظ اصلی این منزل Buz-ī-sar می‌باشد. او در توجیه کسرۀ مابین، این ترکیب را اضافه مقلوب محسوب می‌کند. انکلساریا (۱۹۵۶: ۳۱) نیز آنرا به صورت Azê-sar می‌خواند. هنینگ (۱۹۴۲: ۲۴۵) نیز بدون اینکه وارد جزئیات شود، همین نظر را دارد و Azēsar را به معنی «سرِ بُز» و مطابق با منزل قمری هندی Mṛga-śiras برابر با (λ́ Orionis) می‌داند. اما، به نظر او، خوانش Abesar به معنی «افسر» نیز به همان اندازه محتمل است. بهزادی (۱۳۶۸: ۵) و پاکزاد (۲۰۰۵: ۳۵)، نام این منزل قمری را معادل واژه پهلوی Abesar^[6] به معنی «افسر، تاج» می‌گیرند. یوستی (۱۸۶۸: ۱۲۷) این منزل قمری را به صورت avēsar خوانده و به معنی «پرنده بی-سر» یا «پرنده آبی» می‌گیرد.
توضیحات: این منزل قمر، که در سانسکریت Mṛga-śiras خوانده می‌شود، در عربی برابر با هقعه الجوزا، رأس الجوزا یا رأس الجبار، در صورت فلکی جبار است (بهار، ۱۳۷۵: ۵۸). اما آنچه همه پژوهشگران از آن چشم پوشی کرده‌اند معنای اصلی کلمه «جوزا» در عربی است که به نقل از دهخدا: «به معنی گوسپند سیاه است که میان او سپید باشد». از طرفی، واژۀ avi- در هندی باستان به معنی «گوسپند» است (مونیرویلیامز، ۱۹۶۰: ۱۰۷) که لوبوتسکی (۲۰۰۹: ۱۹)، صورت هند و ایرانی آغازین آن را *Haui- و ایرانی باستان آنرا *āvi- بیان می‌کند.

شکل ۳-۲ ترازودیجیتال ۲۱۰ گرم با دقت۰۰۰۱/۰ گرم ۹۰
شکل ۳-۳ آون تحت خلا ۹۱
شکل ۳-۴ دستگاه کروماتوگرافی گازی ۹۱
شکل ۳-۵ دستگاه اسپکتوفتومتر ۹۱
شکل ۳-۶ دستگاه لاویباند ۹۸
شکل ۳- ۷ دستگاه اسپکتوفتومتر ۹۸
شکل ۳-۸ دستگاه رفراکتومتر ۱۰۰
شکل ۳-۹ مراحل روغن کشی از هسته عناب بوسیله سوکسله در آزمایشگاه ۱۰۱
شکل ۳-۱۰ روغن بدست آمده از هسته عناب ۱۰۱
شکل ۳-۱۱ اجزای دستگاه کروماتوگرافی گازی ۱۰۴
شکل ۳-۱۲ دستگاه کروماتوگرافی گازی ۱۰۴
فهرست نقشه ها
عنوان صفحه
نقشه ۱-۱ پراکندگی جغرافیایی گیاه عناب در جهان ۱۸
چکیده :
گونه عناب از گونه های بومی مناطق مختلف ایران است . میوه این گیاه در مناطق مختلف ایران به طور سنتی مصرف میشود. این میوه دارای خواص دارویی و خوراکی بسیار سودمندی است .حدود ۳۰% وزن میوه را هسته های آن تشکیل می دهد .هسته این میوه به طور متوسط حاوی حدود ۸/۳ درصد روغن است . با توجه به دارا بودن خواص بسیار ارزشمند میوه عناب ، هدف از این تحقیق ارزشیابی ویژگی های فیزیکوشیمیایی هسته عناب موجود در منطقه استان اصفهان از نظر ترکیب اسیدهای چرب و پایداری نسبت به اکسیداسیون و سنجش دیگر ترکیبات موجود در روغن هسته و همچنین آنالیز شیمیایی خود هسته روغن کشی شده می باشد . مواد و روش ها : میوه عناب پس از چیده شدن به آزمایشگاه منتقل شده و روغن هسته های آسیاب شده به روش سوکسله استخراج گردید. ترکیب اسیدهای چرب به روش کروماتوگرافی گازی و پایداری روغن حاصله توسط دستگاه رنسیمت تعیین گردید. ونیز مواد موجود در روغن هسته مانند فسفو لیپیدها ، اندیس یدی ،اندیس اسیدی ، اندیس پراکسید ، مواد غیر قابل صابونی شونده ، استرول ها ، توکوفرول ها و رنگ روغن هسته عناب ارزیابی شد. همچنین آنالیز شیمیایی شامل اندازه گیری مقدار خاکستر ، ماده خشک ، رطوبت ، روغن ، پروتئین و نیز فیبر خام بر روی بخش هسته روغن کشی شده انجام شد . نتیجه گیری : بررسی روغن هسته عناب توسط دستگاه کروماتو گرافی گازی نشان داد که مقدار اسیدهای چرب اشباع آن از اسیدهای چرب غیر اشباع بالاتر می باشد. پس این روغن اشباعیت بالایی دارد. پایداری اکسیداتیو روغن نشان داد که روغن هسته عناب دارای پایداری بالا یعنی۳۸/۲ ساعت در دمای ۱۱۰ درجه سانتی گراد می باشد. این روغن از نظر کیفیت واکسیداسیون مانند روغن نارگیل است برای ساخت محصولات آرایشی و بهداشتی هم مناسب است .روغن هسته عناب با توجه به دارا بودن اسیدهای چرب کوتاه زنجیره وپروفایل اسیدهای چرب آن که دارای اشباعیت بالا است ، مقاومت بسیار بالایی دارد و ناراحتی های قلبی عروقی ایجاد نمی کند و میزا ن چربی بد را بالا نمی برد . پایداری اکسیداسیون روغن هسته عناب بالاست ، علت آن اشباعیت بالای روغن است یعنی اکسیداسیون خیلی کمی در روغن هسته عناب اتفاق افتاده است زیرا میزان فسفولیپید در روغن هسته عناب پایین است . پس می توان نتیجه گرفت با توجه به میزان متوسط توکوفرول ها یعنی ۱۲/۲۲ %غالب اجزا این روغن توکوفرول است که زردی بیشتری به روغن می دهد پس رنگ روغن هسته عناب زرد است. این روغن برای سرخ کردن مناسب نمی باشد اما برای کیک پزی و شیرینی پزی بسیار مناسب می باشد زیرا روغن نقطه ذوب بالایی داردو حالت ماله ای به خمیر شیرینی می دهد. و در انتها با توجه به اینکه میوه عناب دارای خواص دارویی و خوراکی بسیار سودمندی می باشد می توان گوشت آنرا به صورت صنعتی به بازار عرضه کرد .

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

واژه های کلیدی :پایداری اکسیداسیون ،ترکیب اسیدهای چرب ، روغن هسته عناب ،روغن ، هسته ، عناب .
فصل اول : مقدمه و کلیات تحقیق
۱-۱ پیش زمینه تحقیق :
بی شک توسل به میوه ها وگیاهان دارویی کهن ترین رهیافت بشر برای درمان بیماری ها بوده است ودرخلال توسعه تمامی تمدن های بشری همواره ارتباط تنگاتنگ ونزدیک میان آدمی وگیاه وجود داشته است،با این حال هنوز بیشتر گونه های میوه وگیاه بررسی نشده وناشناخته مانده اند وهنوز زمان زیادی مانده است تا منابع جدید و با ارزش گیاهی کشف شود، به این ترتیب گیاهان ومیوه هارا می توان به عنوان منبعی از مواد شیمیایی بالقوه مفید دانست که تنها بخشی از آن مورد بهره برداری قرار گرفته است.این مواد شیمیایی بالقوه را می توان نه تنها به عنوان دارو بلکه به عنوان الگویی بی نظیر به صورت نقطه شروعی برای ساخت آنالوگ های دارویی بکار برد و همچنین به عنوان ابزاری جالب به منظور فهم و درک بیشتر وبهتر پدیده های زیست شناختی به کمک گرفت. (اسکالتسا^[۱] ،دیگراک^[۲] و همکاران ۱۹۹۹،۲۰۰۱)
گیاهان و میوه های دارویی ، از ارزش وجایگاه ویژه ای در تامین بهداشت وسلامت جوامع هم به لحاظدرمان و هم پیشگیری برخوردار بوده و هست. در قرن حاضر تحقیقات گستردهای بر روی میوه ها وگیاهان دارویی انجام پذیرفته و داروهایی با ترکیبات موثره طبیعی افق های جدیدی را برای جامعه پزشکان و داروسازان پژوهشگر سراسر دنیا گشوده اند. به طوری که در حال حاضر حدود یک سوم دارو های مورد استفاده در جوامع انسانی را داروهایی با منشا طبیعی وگیاهی تشکیل میدهند و صنایع داروسازان جهان تلاش می کنند ساخت شیمیایی اقلام مربوطه به دو سوم بقیه داروها نیز به تدریج منسوخ و به منابع گیاهی متکی گردد. از این رو صنایع دارو سازی و گروه های تحقیقاتی بسیاری از کشورها توجه خود را به کشت و تولید گیاهان دارویی معطوف داشته اند. (امید بیگی ، ۱۳۸۴)
همچنین با توجه به افزایش سطح آگاهی مصرف کنندگان نسبت به اثرات جانبی نا مطلوب داروهای سنتزی و تمتیل بشر به استفاده هر چه بیشتر از محصولات طبیعی به منظور حفظ سلامت خویش، همچنین مشکلات دارویی مدرن مانند هزینه های بالا ، استفاده از منابع تجدید ناپذیر مانند منابع فسیلی آلوده کننده محیط زیست توسط صنایع دارویی و ناتوانی بشر جهت ساخت برخی از ترکیبات دارویی سبب شد که استفاده از گیاهان دارویی در تولید دارو و جایگزین آنان با ترکیب شیمیایی روندی رو به گسترش از خود نشان دهد که این امر در کشورهای اروپایی به وضوح قابل مشاهده است. (صدرایی منجینی،۱۳۸۲)
علاوه بر این توصیه های سازمان بهداشت جهانی^[۳] (WHO) در استفاده از فراورده های طبیعی ، به نوبه خود باعث شده است که تولید وتجارت این گونه محصولات از رونق قابل توجهی در جهان برخوردار باشد.هم اکنون ، کشورهای مختلف تلاش می کنند تا سهم قابل ملاحظه ای از این بازار در حال رشد را به خود اختصاص دهند (هینبرگ^[۴] وهمکاران ، ۲۰۰۶ )
بسیاری از این گونه گیاهان علاوه بر خواص دارویی ، به عنوان نگهدارنده ، محافظت کننده و طعم دهنده نیز در صنایع غذایی مورد استفاده قرار می گیرند. بسیاری از این گیاهان طعم دهنده به جهت حضور روغن های ضروری دارای منبع بسیار مهمی از ترکیبات فنلیک هستند که فعالیت آنتی باکتری مناسبی از خود نشان می دهند. با نگاهی اجمالی به فرهنگ مصرف داروهای گیاهی در ایران ، میراث گرانقدر شناسایی ومصرف این گیاهان در طب غنی سنتی ایران مشاهده می گردد. از طرفی ،فلات وسیع ایران در قسمت های مختلف خود از شرایط آب و هوایی گوناگون برخوردار است و به همین دلیل ، فراوانی و گوناگونی گونه های مختلف این گیاهان در پهنه دشت ها و کوه های ایران بیش از ۷۵۰۰ گونه گیاهی (حدود ده برابر تعدادگونه های هر یک از کشورهای اروپایی ) می رسد که بخش قابل ملاحظه ای از آنها حاوی ذخایر متابولیتی با ارزشی می باشند ، از این رو به حق فلور ایران را یکی از منابع داروخیز جهان دانست (امید بیگی، ۱۳۸۳)
روغن ها و عصاره های گیاهی و ترکیبات موجود در آن دارای اثرات شناخته شده ضد باکتریایی می باشند و از آنها به عنوان نگهدارنده های غذایی می توان استفاده نمود. (مهدی علیپور وهمکاران ، ۱۳۸۸)
استقبال از این موضوع از یک طرف به علت رویکرد جدید عموم مردم و از طرف دیگر توصیه سازمان های بین المللی و ملی ذی صلاح در امر بهداشت مواد غذایی در استفاده از نگهدارنده های طبیعی مختلف به جای مواد شیمیایی می باشند. به طور کلی روغن ها وعصاره های گیاهی کاربرد دارویی وطعم دهنده در غذا دارند (انکری^[۵] وهمکاران ۱۹۹۹)
بیماری های حاصل از مصرف غذاهای آلوده به باکتری های پاتوژن از اهمیت فراوانی در بهداشت عمومی برخوردار بوده و سالانه خسارات مالی و جانی فراوانی را به جوامع تحمیل می نماید (شارون^[۶]،براونلا و همکاران ۲۰۰۱ )
در سال ۱۹۹۹ مرکز کنترل و پیشگیری بیماری های سالانه منجر به ۲۲۵۰۰۰ مورد بستری در بیمارستانها و ۵۰۰۰ مورد مرگ میگردند. مطابق ارزیابی دپارتمان کشاورزی ایالات متحده USDA هزینه های پزشکی در زیان های اقتصادی ناشی از دور ریزی مواد غذایی ایجاد کننده بیماری غذایی در محدوده ۵/۶ تا ۹/۳۴ بیلیون دلار در هر سال است ( وحیدی و همکاران ، ۲۰۰۲).
۱-۲ اهمیت وضرورت تحقیق :
فصلی که پیش رو دارید شروع تلاشی است برای معرفی دانش بومی کشاورزی در زمینه عنابکاری و گلچینی است از دانش بومی کشاورزی ایران که بی‌شک الهام‌بخش کاربرد دانش بومی در فعالیت‌های ترویجی کشور خواهد بود. نکته بسیار مهم درباره کاربرد دانش بومی در ترویج و توسعه کشاورزی، «ضرورت» آن است. استفاده از دانش بومی در ترویج کشاورزی امری سلیقه‌ای و اختیاری نیست بلکه یک ضرورت حیاتی است. البته ضرورتهای دیگری را برای روی آوردن به دانش بومی میتوان متصور شد که همانا محدودیتها و شکستهای جدید است. این شکستها به دلایل مختلف از جمله عدم توجه به دانش و تجربیات بومی رخ داده است. این بی توجهی ممکن است ازعوامل اجتماعی نظیر مباهات کردن دارندگان دانش جدید نسبت به دارندگان دانش بومی و یا تصور دارندگان دانش جدید از دانش بومی به عنوان دانشی که متعلق به گذشتگان است و امروزی نیست، نشأت گرفته باشد.همچنین ضرورت توجه به دانش بومی در فرایند توسعه از آنجا ناشی می شود که منابع انسانی از اجزای اصلی آن به حساب می آیند ، و مقوله توسعه انسانی پایدار نیزاز همین جا سرچشمه گرفته است. همانطور که از نام آن برمی آید ، این مقوله برای توسعه انسانی ارزش زیادی قائل است.در توسعه انسانی پایدار مردم به عنوان هدف سیاستهای اجتماعی و اقتصادی تلقی می شوند که دامنه انتخابهای آنان گسترش داده می شود تا در تصمیم گیریها مشارکت فعال داشته باشد. بنابراین مشارکت مردمی یکی از ابزارهای توسعه انسانی پایدار است. ولی مشارکت فعال افراد روستایی درتوسعه روستا به شکل پایدار آن، جز باور کردن نقش دانش، بینش و مهارتهای افراد روستایی امکان پذیر نخواهد بود. از طرف دیگر ، برای باورداشتن دانش بومی لازم است تا درباره بومیان و دانش آنها شناخت کامل به دست آوریم .
۱-۳ اهداف تحقیق :
۱-۳-۱هدف اصلی:
ارزشیابی ویژگی های فیزیکو شیمیایی هسته عناب اصفهان
۱-۳-۲ اهداف فرعی :
دستیابی به خصوصیات بهتر روغن هسته عناب در جهت کاربرد های خوراکی و دارویی
۱-۴ عناب :
۱-۴-۱معرفی عناب و خواص آن :
نام فارسی : عناب در کتب مختلف فارسی وطب سنتی با نامهای عناب ، تبرخون ، شیلانه ، سیلانه ، شیلانک و در گیلان (اون ناف دار ) ، آلمه آغاجی ،عناب آغاجی ، سیب کوهی ، سنجد جیلان شناخته
میشود وبه فرانسوی میوه آن را jujubier گویند.(مظفریان،۱۳۷۵).
به انگلیسی به آن jujube و درخت آنراjujube tree و Chinese date گویند.
شکل ۱-۱ عناب
نام علمی عناب :Ziziphus jujube mill – Zizyphus VulgariSگیاهی است از خانواده : Rhamnaceaeمترادف آن : ZizyphusVulgaris lam و Rhamnus Zizyphus lam و Zizyphus SativaGaertمیباشد.گونه Zizyphus Vulgaris دارای دو واریته می باشد :یکی Z.Vulgaris lam.var spinosus Bge و دیگری Z.vulgaris lam V.inermis Bge میباشد.
.(مظفریان،۱۳۷۵).
بخش مورد استفاده : میوه
کاربرد مصرف : لینت بخش
روغن عناب : Grapeseed Oil-Oil jujube معمولا بی رنگ – سبز خیلی کم رنگ مایل به زرد.(مظفریان،۱۳۷۵).
محتویات : مواد کانی و پروتیین و ویتامین

زمان روشنایی پالس (µs)

زمان خاموشی پالس
(µs)

ولتاژ گپ
(v)

مقدار

۶

۳۵

۳

۸۰

دامنه اطمینان برای مقدار بهینه به‌دست‌آمده، با سطح اطمینان ۹۰%، ۲۱۳/۰± است.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۴-۳-۳- زبری سطح
۴-۳-۳-۱- بررسی تاثیر پارامترهای ورودی موثر بر زبری سطح
مطابق شکل (۴-۶- الف)، زبری سطح ماشینکاری‌شده با افزایش شدت جریان الکتریکی بیشتر می‌شود. با افزایش شدت جریان الکتریکی، مقدار انرژی تخلیه بیشتری به سطح قطعه‌کار منتقل شده و در نتیجه ابعاد حفره‌های ایجاد شده بر روی سطح قطعه‌کار افزایش می‌یابد. همچنین با افزایش شدت جریان الکتریکی، مقدار ماده بیشتری از قطعه‌کار و ابزار برداشته می‌شود و در نتیجه‌ی تجمع براده‌ها در گپ ماشینکاری، آلودگی گپ بیشتر شده و موجب افزایش پالس‌های غیرطبیعی مانند آرک می‌شود که در نهایت، منجر به افزایش زبری سطح می‌شود.
مطابق شکل (۴-۶- ب)، با افزایش زمان روشنی پالس، زبری سطح افزایش می‌یابد، چون انرژی تخلیه اعمالی به گپ ماشینکاری بیشتر شده و حرارت بیشتری در سطح قطعه‌کار ایجاد می‌شود و حفره‌های عمیق‌تر و بزرگتری در سطح ماشینکاری ایجاد می‌شود.
شکل (۴-۶- ج)، ارتباط بین زمان خاموشی پالس و زبری سطح را نشان می‌دهد. مطابق این شکل، با افزایش زمان خاموشی پالس، زبری سطح کمتر می‌شود، چون با افزایش زمان خاموشی پالس، با توجه به افزایش زمان غیرماشینکاری، براده‌های کمتری تولید می‌شود و از طرفی، به دلیل زمان بیشتر برای شستشوی گپ، آلودگی گپ و در نتیجه تعداد پالس‌های غیرطبیعی مثل آرک کاهش یافته و سطح صاف‌تری به ‌دست می‌آید.
افزایش ولتاژ گپ مطابق شکل (۴-۶- د)، موجب افزایش زبری سطح می‌شود، چون با افزایش ولتاژ گپ و در نتیجه انرژی تخلیه، ابعاد حفره‌های ایجاد شده در سطح قطعه‌کار افزایش می‌یابد.
شکل ۴-۶- نمودارهای اثر اصلی مربوط به زبری سطح در فرایند ماشینکاری تخلیه الکتریکی نیمه‌ خشک در مرحله دوم
آزمایش‌ها.
البته افزایش زمان روشنی پالس بیشتر از µs ۵۰، منجر به یونیزاسیون بیشتر در کانال پلاسما و افزایش تعداد یون‌ها و حرکت‌های آنها می‌شود و در نتیجه دمای کانال پلاسما افزایش یافته و کانال پلاسما گسترش می‌یابد. گسترش کانال پلاسما موجب کاهش دانسیته انرژی آن شده و در نتیجه روند افزایش نرخ براده‌برداری، نرخ سایش ابزار و زبری سطح، بعد از زمان روشنی پالس µs ۵۰ کند‌تر می‌شود.
۴-۳-۳-۲- آنالیز واریانس مربوط به زبری سطح و تعیین مقادیر بهینه زبری سطح
آنالیز واریانس مربوط به زبری سطح در جدول (۴-۱۱) آمده است و نشان می‌دهد که زمان روشنی پالس مهمترین عامل موثر بر زبری سطح می‌باشد. همچنین ولتاژ گپ کم اهمیت ترین فاکتور موثر بر زبری سطح بوده و در آنالیز واریانس کنار گذاشته می‌شود.
جدول ۴-۱۱- آنالیز واریانس برای زبری سطح در مرحله دوم آزمایش‌ها.

فاکتور

DOF

Sum of squares

Variance

F ratio

Pure sum

Percent

I

۲

۸۴۸/۰

۴۲۴/۰

۳۵/۲

۴۸۷/۰

۳۶۹/۳۶

درباره«لعب» هم مى‏گوید وقتى گفته مى‏شود: «لعب فلان: فلانى لعب کرد» که کارى را بدون این­که غرض صحیحى از آن در نظر داشته باشد انجام دهد.^[۶۳۳]
وقتى چیزى را به باد مسخره مى‏گیرند که داراى وصفى باشد که داشتن آن وصف آن را از نظرها ساقط و غیر قابل اعتنا کند و اشخاص براى این، آن را مسخره مى‏کنند که به سایرین بفهمانند که آن چیز در نظرهایشان غیر قابل اعتنا است و آنان آن چیز را به بى‏اعتنایى تلقى کرده‏اند و هم­چنین است«لعب» یعنى وقتى چیزى را بازیچه مى‏گیرند که هیچ­گونه استفاده عقلایى از آن برده نشود، مگر این که غرض صحیح و عقلایى متعلق شود به یک امر غیر حقیقى مانند تفریح و ورزش.
بنابراین اگر مردمى دینى از ادیان را استهزا مى‏کرده‏اند خواسته‏اند بگویند که این دین جزء براى بازى و اغراض باطل به کار دیگرى نمى‏خورد و هیچ فایده عقلایى و جدى در آن نیست وگرنه کسى که دینى را حق مى‏داند و شارع آن دین و داعیان بر آن و مؤمنین به آن­را در ادعا و عقیده مصاب و جدى مى‏داند و به آنان و عقیده‏شان به نظر احترام مى‏نگرد، هرگز آن دین را مسخره و بازیچه نمى‏گیرد، پس این­که مى‏بینیم در صدر اسلام کسانى دین اسلام را مسخره مى‏کرده‏اند مى‏فهمیم که آنان هم اسلام را یک امر واقعى و جدى و قابل اعتنا نمى‏دانسته‏اند.^[۶۳۴]

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۴-۱-۲-۷) تخریب پایگاه­های مکتب:
دشمنان اسلام در تمام قرون و اعصار در صدد تخریب و ویرانی پایگاه­های مکتب و آثار اسلامی بوده اند. قرآن در این­باره می­فرماید:« وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ مَنَعَ مَساجِدَ اللَّهِ أَنْ یُذْکَرَ فِیهَا اسْمُهُ وَ سَعى‏ فِی خَرابِها أُولئِکَ ما کانَ لَهُمْ أَنْ یَدْخُلُوها إِلَّا خائِفِینَ لَهُمْ فِی الدُّنْیا خِزْیٌ وَ لَهُمْ فِی الْآخِرَهِ عَذابٌ عَظِیمٌ‏»^[۶۳۵]: کیست ستمکارتر از آن کس که از بردن نام خدا در مساجد او جلوگیرى کرد و سعى در ویرانى آن­ها نمود؟! شایسته نیست آنان، جز با ترس و وحشت، وارد این (کانون­هاى عبادت) شوند. بهره آن­ها در دنیا (فقط) رسوایى است و در سراى دیگر، عذاب عظیم (الهى)! گرچه مفسران درباره سبب نزول آن اختلاف دارند. ولى ظاهراً از سیاق این آیه و قرائن آیات دیگر و آن روایتى که از امام جعفر صادق(علیه السّلام) درباره نزول این آیه وارد شده معلوم می شود: این آیه درباره مشرکین قریش نازل شده است. اما قرائن آیات: از جمله سوره فتح است که می­فرماید:«هُمُ الَّذِینَ کَفَرُوا وَ صَدُّوکُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ» الى آخره. امام جعفر صادق (علیه السّلام) فرمود: این آیه درباره مشرکین مکه نازل شد. زیرا آنان بودند که در سال حدیبیه پیامبر اعظم اسلام را از ورود به مکه و مسجد الحرام ممنوع نمودند و نگذاشتند که آن بزرگوار طواف و سعى کند و نماز بگزارد.^[۶۳۶]
معنى « و من اظلم ممن منع ذکر اللَّه فى المساجد»، اختصاص به مسجد الحرام یا مسجدى که در فناء مکه است یا بیت المقدس ندارد اگر چه مورد نزول مسجد الحرام باشد چنان­چه از خبر مروى از حضرت صادق (علیه السّلام) است و هم­چنین این حکم اختصاص به کفار قریش یا یهود و نصارى ندارد بلکه شامل هر کسى که مانع عبادت خدا در مساجد شود از کافر و غیر کافر شامل می­ شود و هم ­اختصاص به زمان نبى(صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم) ندارد بلکه این حکم تا قیامت باقى است بلى مورد نزول آیه به قرینه ذیل آن کفار قریش می باشند.
«وَ سَعى‏ فِی خَرابِها» خرابى مسجد بر چند قسم است، یکى آن­که مسجد را منهدم نموده و از بین ببرند مانند مساجدى که جزء خیابان و جاده کردند و یا تبدیل به خانه و مغازه نمودند و دیگر آن­که مسلمانان را از دخول در آن­ها و عبادت منع کنند که بالاخره منجر به خرابى می­ شود و دیگر آن­که مساجد را مرکز لهو و لعب و کسب و تماشا و امور نامشروع قرار دهند که این بر خلاف دستور شرع و نظر واقف است و از این جهت به کلمه سعى فى خرابها تعبیر فرمود نه کلمه یخربون، تا اقدام به هر قسم خرابى و به هر وسیله و اسبابى که باشد و لو به چند واسطه شامل شود.^[۶۳۷]
۴-۱-۲-۸) جنگ و ستیز:
با نگاهی به تاریخ صدر اسلام و تاریخ معاصر، استمرار به کارگیری این شیوه توسط دشمنان اسلام به خوبی آشکار می­گردد؛ تنها در مدت بیست و سه سال دوران رسالت پیامبراکرم (ص) بیست و شش غزوه و سی و شش سریّه رخ می­دهد.^[۶۳۸]
در مدت کوتاه چهار سال حکومت امام علی(ع) سه جنگ بزرگ «جمل، صفین و نهروان» به وقوع می­پیوندد و در زمان امام حسین(ع) واقعه­ی خونین عاشورا به وجود می ­آید و جنگ تحمیلی هشت ساله عراق علیه ایران، بهترین گواه از تاریخ معاصر بر این حقیقت است.
قرآن کریم در این­باره می­فرماید:«…وَ لا یَزالُونَ یُقاتِلُونَکُمْ حَتَّى یَرُدُّوکُمْ عَنْ دِینِکُمْ إِنِ اسْتَطاعُوا…»^[۶۳۹]: …و مشرکان، پیوسته با شما مى‏جنگند، تا اگر بتوانند شما را از آیینتان برگردانند…
صاحب انوار درخشان در تفسیر این آیه می­نویسد: جمله بیان اینست که کفار قریش چنان در مخالفت خود پا بر جا هستند که گویا می خواهند تا آخرین دم زندگى نیز به جنگ با مسلمانان ادامه دهند، شاید بتوانند آنان را از مسلک و آئینى که انتخاب کرده‏اند بازدارند! غافل از این­که هرگز به آرزوى خود نخواهند رسید، زیرا که مسلمانان در اثر التزام به اصول اسلام داراى ایمانى محکم و اراده‏اى آهنین هستند و هرگز این یاوه‏گوئی­ها در آنان اثر نخواهد گذاشت و سبب انحراف آنان نخواهد شد.^[۶۴۰]
طالقانی در تفسیر این آیه می­نویسد: و لا یزالون، نفى منفى و مشعر به ثبات و دوام فعل،«یقاتلونکم»، خطاب به همه مسلمانان و اضافه«دینکم» مشعر به دینى است که مخاطبین خود با کوشش دریافته‏اند. «ان استطاعوا»، دلالت به قدرت ایمان و ثبات مسلمانان دارد. این خطاب براى هشیارى مسلمانان است به وضع و سنگرگیرى و فتنه جویى دشمنان شرک پیشه؛ با آن­که قتال در ماه حرام گناهى بزرگ است، شما نباید از دشمنان خود غافل و دست بسته باشید چه آن­ها در هر زمان و مکان و در هر شرایط از جنگ فرساینده با شما باز نمى‏ایستند تا اگر بتوانند شما را از دینى که دارید یکسر برگردانند و براى رسیدن به این مقصود نه پاس حرمت ماه حرام را می دارند و نه مسجد الحرام را. این همان فتنه‏ایست که از هر کشتارى سخت‏تر است.^[۶۴۱]
۴۱-۳) شگرد­ها وشیوه­های مبارزه­ی دشمنان با پیروان مکتب توحیدی:
دشمنان با یأس از ضربه زدن به رهبر و مکتب اسلام، در صدد دشمنی با پیروان مکتب حق برای تزلزل و نابودی کیان و عظمت طرفداران حق و رهبری برمی­آیند. آن­ها دریافتند که پیروان رهبری حق با اجرای رهنمود­های رهبرشان، به عنوان دژ محکمی برای رهبر و مکتب هستند.
دشمنان برای مبارزه با پیروان رهبری به شیوه ­های مختلفی متوسل می­ شود. به برخی از نمونه­های آن از زبان قرآن توجه فرمایید:
۴-۱-۳-۱) تلاش برای گمراه کردن پیروان مکتب توحیدی از طریق صرف هزینه­ های کلان:
دشمنان به طور مستمر تلاش می­ کنند که طرفداران حق را از مسیر و هدف انتخاب شده، گمراه سازند. این شیوه را در تمام عصرها و نسل­ها جریان می­ دهند. قرآن کریم از این واقعیّت، چنین خبر می­دهد:
« أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِینَ أُوتُوا نَصِیباً مِنَ الْکِتابِ یَشْتَرُونَ الضَّلالَهَ وَ یُرِیدُونَ أَنْ تَضِلُّوا السَّبِیلَ»^[۶۴۲]‏: آیا ندیدى کسانى را که بهره‏اى از کتاب (خدا) به آن­ها داده شده بود، (به جاى این­که از آن، براى هدایت خود و دیگران استفاده کنند، براى خویش) گمراهى مى‏خرند و مى‏خواهند شما نیز گمراه شوید؟
یَشْتَرُونَ الضَّلالَهَ یعنى گمراهى و خروج از طریق ولایت و طریق قلب را در مقابل هدایتى که براى آن­ها از ظاهر اسلامشان حاصل شده است مى‏خرند، چون همان بضاعت آن­هاست که از اسلامشان کسب کرده‏اند و «بالهدى» یعنى به هدایتى که فطرت آن­هاست و به آن قانع نمى‏شوند.وَ یُرِیدُونَ أَنْ تَضِلُّوا السَّبِیلَ یعنى اى مؤمنین آن­ها مى‏خواهند که شما از راه گمراه شوید و راهى را که بر آن هستید (ولایت علىّ (ع)) گم کنید.^[۶۴۳]
علامه طباطبایی در تفسیر این آیه می­نویسد: این آیه در نکوهش یهودیان، نازل شده است. زیرا که یهودیان هر چند که با شما به روى خوش ملاقات مى‏کنند و هر چند اظهار محبت نموده، در قیافه افراد صالح در­مى‏آیند و آن­چنان با شما برخورد مى‏کنند که گویى خیرخواه و یاوران شمایند و اى بسا حرف­هایى بزنند که طبع شما آن را بپسندد و دل­هایتان مجذوبش شود، که چه حرف­هاى درستى مى‏زنند، و لیکن- بدانید- که قصدى جز گمراه کردن شما از صراط مستقیم ندارند، دلیلش هم خیلى روشن است و آن این است که خودشان از صراط مستقیم منحرفند و ضلالت را براى خود انتخاب کرده‏اند و خداى عزّ و جل دشمنان شما را بهتر از خود شما مى‏شناسد، پس به هوش باشید، که یهود دشمنان شمایند، فریب آن چه از حالات آن­ها مى‏بینید نخورید، زنهار زنهار که آنان را در پیشنهادهایى که مى‏کنند اطاعت مکنید و به سخنان زیبا و فریبنده‏شان گوش ندهید، به خیال این که واقعاً دوست و خیرخواه شمایند.^[۶۴۴]
قرآن کریم در آیه­ی دیگر چنین می­فرماید: « وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَشْتَرِی لَهْوَ الْحَدِیثِ لِیُضِلَّ عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ بِغَیْرِ عِلْمٍ وَ یَتَّخِذَها هُزُواً أُولئِکَ لَهُمْ عَذابٌ مُهِینٌ‏»^[۶۴۵]: و بعضى از مردم سخنان بیهوده را مى‏خرند تا مردم را از روى نادانى، از راه خدا گمراه سازند و آیات الهى را به استهزا گیرند براى آنان عذابى خوارکننده است!
کلبى و مقاتل گویند: آیه درباره نضر بن حارث نازل شد که چون براى تجارت به ایران مى‏رفت داستان‏هاى عجم خریدارى مى‏کرد و همراه مى‏آورد و براى قریش نقل و حکایت مى‏نمود و مى‏گفت: محمد، خبر و داستان عاد و ثمود مى‏گوید و من داستان رستم و اسفندیار و اخبار خسروان آورده‏ام. قریش گوش دادن به قرآن را ترک گفته به شنیدن سخن او روى مى‏آوردند و از این لذت مى‏بردند.^[۶۴۶]
کلمه«لهو» به معناى هر چیزى است که آدمى را از مهمش باز بدارد و لهو الحدیث آن سخنى است که آدمى را از حق منصرف نموده و به خود مشغول سازد، مانند حکایات خرافى و داستان­هایى که آدمى را به فساد و فجور مى‏کشاند و یا از قبیل سرگرمى به شعر و موسیقى و مزمار و سایر آلات لهو که همه این­ها مصادیق لهوالحدیث هستند.«لِیُضِلَّ عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ بِغَیْرِ عِلْمٍ» مقتضاى سیاق این است که مراد از«سبیل اللَّه» قرآن کریم و معارف حق و صحیح، از اعتقادات و دستور­العمل­ها و به خصوص داستان­هاى انبیاء و امم گذشته بوده باشد، چون لهوالحدیث و خرافات ساخته و پرداخته فکر انسان­هاست که است دست به دست گشته، در درجه اول معارض با این داستان­هاى حق و صحیح است و در درجه دوم بنیان سایر معارف حق و صحیح را در انظار مردم سست نموده و سپس منهدم مى‏سازد.
مؤید این معنا جمله بعدى است که مى‏فرماید:«وَ یَتَّخِذَها هُزُواً»، یعنى حدیث را مسخره مى‏کند، چون نام خرافات نیز حدیث است و همین باعث وهن هر حدیثى مى‏شود و سبب مى‏گردد مردم احادیث واقعى را نیز به سخریّه بگیرند.پس همان­طور که گفتیم مراد از«سبیل اللَّه»، قرآن است، بدان جهت که مشتمل بر قصص و معارف است و گویا مراد کسى که خریدار لهوالحدیث است این است که مردم را از قرآن منصرف نموده و گمراه نماید و قرآن را به سخریّه بگیرد به این­که به مردم بگوید این نیز حدیثى است مانند آن احادیث و اساطیرى است چون آن اساطیر.^[۶۴۷]
۴-۱-۳-۲) اشاعه فساد، نشر اکاذیب و پخش شایعات:
یکی دیگراز شگردها و شیوه ­های مبارزه­ی دشمنان با پیروان مکتب توحیدی، اشاعه فساد، نشر اکاذیب و پخش شایعات است. قرآن کریم در این­باره می­فرماید:«… فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرى‏ عَلَى اللَّهِ کَذِباً لِیُضِلَّ النَّاسَ بِغَیْرِ عِلْمٍ‏…»^[۶۴۸]: پس چه کسى ستمکارتر است از آن کس که بر خدا دروغ مى‏بندد، تا مردم را از روى جهل گمراه سازد؟
صاحب تفسیر روشن در تفسیر این آیه می­نویسد: کسى ستمکارتر نیست از آن که به دروغ چیزی را به خداوند متعال ساخته و نسبت بدهد، زیرا در این صورت این فرد خود را از جهت فکر و نظر به رأى خداوند متعال ترجیح و برترى داده و یا حدّ مسلّم این که خود را در ردیف او و شریک او قرار مى‏دهد.
و در عین حال این معنى ملازم است با بى­اعتنایى و تحقیر مقام عظمت پروردگار متعال و قصور معرفت درباره او. این عمل موجب گمراه کردن دیگران و منحرف نمودن افکار آنان از حقّ و واقعیّت و سوق دادن آن­ها است به مطالب سست و خیالى ضعیف که در محدوده افکار یک فرد عادى و بدون توجّه به مصالح و خیرات حقیقى صورت مى‏گیرد و بسا که سعادت انسان در أثر سخن و ارشاد حقّى صورت گرفته و یا انحراف کلّى او با یک سخن باطلى عملى مى‏شود و به طور مسلّم سخنانى که در مقابل برنامه‏ها و آراى إلهى باشد: هر چه باشد باطل و مخالف حقّ خواهد بود.
باید توجّه داشت که: بهترین موفقیّت و سعادت انسان در اینست که خداوند متعال او را طبق نظر و خواسته خود، به راه حقّ و کمال و خوشبختى هدایت فرموده و تولیت برنامه خیر و صلاح حقیقى او را در زندگى او به عهده بگیرد و کسى که از حدود ظاهرى و معنوى خود خارج شده و دست تجاوز بحقوق دیگران دراز مى‏کند، مخصوصاً که درباره حقوق و برنامه‏هاى إلهى باشد: از هدایت و لطف او محروم خواهد شد.^[۶۴۹]
۴-۱-۳-۳) اختلاف­افکنی و تفرقه­انگیزی:
دشمنان برای تسلط یافتن بر مردم، دست به ایجاد اختلاف و تفرقه در بین مردم می­زنند، همان کاری که فرعون و فرعونیان در هر عصر و زمان کرده و می­ کنند. قرآن کریم در این زمینه می­فرماید:«إِنَّ فِرْعَوْنَ عَلا فِی الْأَرْضِ وَ جَعَلَ أَهْلَها شِیَعاً یَسْتَضْعِفُ طائِفَهً مِنْهُمْ یُذَبِّحُ أَبْناءَهُمْ وَ یَسْتَحْیِی نِساءَهُمْ إِنَّهُ کانَ مِنَ الْمُفْسِدِینَ‏»^[۶۵۰]: فرعون در زمین برترى‏جویى کرد و اهل آن­را به گروه‏هاى مختلفى تقسیم نمود گروهى را به ضعف و ناتوانى مى‏کشاند، پسرانشان را سر مى‏برید و زنانشان را (براى کنیزى و خدمت) زنده نگه مى‏داشت او به یقین از مفسدان بود!
صاحب تفسیر انوار درخشان در تفسیر این آیه می­نویسد: این آیه بیان آنست که فرعون در اثر پادشاهى و فرمانروائى خود مردم آن سرزمین را به پرستش خود دعوت و الزام می نمود و کسى نمى‏توانست با او مبارزه نماید و دعوى «أَنَا رَبُّکُمُ الْأَعْلى»‏ در آن اقطار طنین­انداز بود و همه ساکنان آن سرزمین مجبور بودند که دعوى او را پذیرفته با این که فرعون شخصاً خود بت پرستش می­کرد ولى نسبت به اهالى و ساکنان آن سرزمین دعوى الوهیت و پرستش می­نمود و خود را شایسته و مستحق پرستش معرفى می­کرد.
بدین جهت ساکنان آن سرزمین متفرق و پراکنده نمود که وحدت مرام و مقصد نداشته باشند از جمله بر بنى اسرائیل بسیار سخت‏گیرى مى‏کرد و آنان را زبون و خوار در انظار معرفى نموده بود به طوری که سال­هاى چندى که دستور داده بود که نوزادان پسر از بنى اسرائیل را بی­درنگ به قتل برسانند کسى در مقام اعتراض برنمی­آمد و این حکم ستمگرانه به موقع اجراء گذارده می­شد.
خلاصه نظر به این­که فرعون پادشاه قبط در اثر نخوت و خود­خواهى و نیز براى ادامه فرمانروائى خود سرزمین کشور مصر به سلطنت خود ادامه دهد و مزاحمى نداشته باشد میان ساکنان آن سرزمین که از دو نژاد بودند یکى اکثریت بومى نژاد قبط و دیگر نژاد سبط یعنى بنى اسرائیل که در شهر مصر سکونت گزیده بودند اختلاف افکنده بنى اسرائیل را منکوب و ذلیل نموده به طوری که سال­ها براى بدست آوردن موسى فرزند عمران که شنیده بود از بنى اسرائیل جوانى خواهد آمد که سلطنت و فرمانروائى فرعون را پایان بخشد براى قتل او سال­ها دستور داده بود که نوزادان پسر از بنى اسرائیل را بی­درنگ به قتل برسانند.^[۶۵۱]
فرعون، برای ادامه دادن حکومت و تسلّطش بر مردم مصر، میان اهل آن سرزمین اختلاف افکنده، بدین گونه که قبطى را عزیز و گرامى داشته و با انواع کرامت‏ها او را تکریم نموده، سبطى را با انواع اهانت‏ها خوار داشته، یا سبطى را در به بردگى کشیدن و اعمال شاقّه گروه­هاى پراکنده و مختلف قرار داده، زیرا قبطیان اهل مصر بودند و آنان را سزاوارتر به انواع کرامت مى‏دانست.^[۶۵۲]
۴-۱-۳-۴) محاصره اقتصادی:
دشمنان برای نابودی پیرامون حق نخست مبارزه­ی منفی را آغاز می­ کنند، اگر با این شیوه به آمالشان نرسیدند، آن­گاه به«سلاح گرم» متوسّل می­شوند. از جمله­ این مبارزات منفی و به تعبیر دیگر«جنگ سرد» می­باشد، از جمله مصادیق جنگ سرد، ایجاد تنگناهای اقتصادی و محاصره اقتصادی، است تا بلکه از این طریق، این زمین پهناور را برای آن­ها بسان یک زندان کوچک گردانند و ملّت اسلام را یارای ادامه­ مسیر حق نباشد. قرآن کریم در این­باره می­فرماید: « هُمُ الَّذِینَ یَقُولُونَ لا تُنْفِقُوا عَلى‏ مَنْ عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ حَتَّى یَنْفَضُّوا وَ لِلَّهِ خَزائِنُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ لکِنَّ الْمُنافِقِینَ لا یَفْقَهُونَ‏»^[۶۵۳]: آن­ها کسانى هستند که مى‏گویند: «به افرادى که نزد رسول خدا هستند انفاق نکنید تا پراکنده شوند!» (غافل از این­که) خزاین آسمان­ها و زمین از آن خداست، ولى منافقان نمى‏فهمند!
گاهى در انجمن­هاى سرّى خود تصمیم مى‏گرفتند، کمک­هاى مالى خود را از یاران رسول خدا (ص) به کلّى قطع کنند، تا از اطراف او پراکنده شوند.^[۶۵۴]
منافقان بازداشتن مردم را از انفاق و فراخواندن آنان به بخل را وسیله‏اى براى منحرف کردن آنان از راه خدا و جنگ با رسول و رسالت او مى‏دانند که جهانیان را به عدالت و ایستادگى در برابر وضع طبقاتى ناهنجار و بهره‏کشى از مردم و… فرا مى‏خوانند و این همه با منافع و مصالح آنان مخالفت دارد. خداى تعالى گوید: «هُمُ الَّذِینَ یَقُولُونَ لا تُنْفِقُوا عَلى‏ مَنْ عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ حَتَّى یَنْفَضُّوا وَ لِلَّهِ خَزائِنُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ لکِنَّ الْمُنافِقِینَ لا یَفْقَهُونَ » اینان همانهایند که مى‏گویند: به آن­ها که گرد پیامبر خدایند چیزى مدهید و انفاقى نکنید تا از گرد او پراکنده شوند. و حال آن­که خزاین آسمان­ها و زمین از آن خداست ولى منافقان نمى‏فهمند و این آیه به هدف و غرضى دیگر از امر کردن منافقان به بخل­ورزى اشاره مى‏کند.^[۶۵۵]
کلمه «ینفضوا» مضارعى است که از مصدر «انفضاض»گرفته شده و انفضاض به معناى متفرق شدن است، و معناى آیه این است که: منافقین همان کسانى هستند که مى‏گویند مال خودتان را بر مؤمنین فقیر که همواره دور رسول اللَّه را گرفته‏اند انفاق نکنید، چون آن­ها دور او را گرفته‏اند تا یاریش کنند و اوامرش را انفاذ و هدف­هایش را به کرسى بنشانند و وقتى شما به آن­ها کمک نکردید از دور او متفرق مى‏شوند و او دیگر نمى‏تواند بر ما حکومت کند.
«وَ لِلَّهِ خَزائِنُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ» این جمله پاسخ از گفته‏هاى منافقین است که گفتند: «لا تنفقوا» مى‏فرماید: دین، دین خدا است و خدا براى پیشبرد دین خود احتیاج به کمک منافقان ندارد. او کسى است که تمامى خزینه‏هاى آسمان و زمین را مالک است، از آن هرچه را بخواهد و به هر کس بخواهد انفاق مى‏کند. پس اگر بخواهد مى‏تواند مؤمنین فقیر را غنى کند، اما او همواره براى مؤمنین آن سرنوشتى را مى‏خواهد که صالح باشد، مثلاً آنان را با فقر امتحان مى‏کند و یا با صبر به عبادت خود وامى‏دارد، تا پاداشى کریمشان داده، به سوى صراط مستقیم هدایتشان کند ولى منافقان این را نمى‏فهمند.^[۶۵۶]
۴-۱-۳-۵) تحقیر و کوچک شمردن:
همیشه در کشورها و ملت­های کفر، روحیّه­ی تکبّر و خود بزرگ­بینی وجود دارد و تحمّل عظمت و سیادت ملت اسلام برایشان بسی مشکل است و همیشه خواهان ذلّت پیروان اسلام می­باشند، لذا در صدد تحقیر و کوچک شمردن طرفداران حق بر می­آیند تا بلکه از این رهگذر توانسته باشند ضمن کاهش دادن عقده­های درونی خود، آن­ها را از پیمودن مسیر حقّ پشیمان سازند، این شیوه­ همیشگی آن­ها در طول تاریخ بوده است. قرآن کریم در این­باره می­فرماید:« قالُوا أَ نُؤْمِنُ لَکَ وَ اتَّبَعَکَ الْأَرْذَلُونَ‏»^[۶۵۷]: گفتند: آیا ما به تو ایمان بیاوریم در حالى که افراد پست و بى‏ارزش از تو پیروى کرده‏اند؟!
الارذلون، این کلمه از ماده «رذاله» است که به معناى پستى و فرومایگى است. و مؤمنان به این نسبت خوانده شدند یا به علّت این است که از خانواده‏هاى گم نام و مستمند بودند و یا به این علّت است که کسب­هاى پستى (البته به نظر قوم نوح) مانند بافندگى و شبیه آن داشتند.^[۶۵۸]
در شأن نزول این آیه نوشته­اند: خداوند، پس از آن پیغمبر اکرم(ص) از پذیرفتن خواسته مشرکین درباره این که «با ضعفاء و ناتوانان از مسلمانان نشست و برخاست نکرده آنان را از خود دور گرداند» نهى نموده و بازداشته می­فرماید: اى محمّد (صلّى اللَّه علیه و آله) از مجلس خود مران و دور مکن کسانى را که بامداد و شبانگاه (همیشه) پروردگارشان را می­خوانند (به یاد دارند و به عبادت و بندگیشان) رضاء و خوشنودى او را می­طلبند، چیزى از حساب (عمل و کردار) ایشان بر تو نیست (تا این­که آنان را برنجانى) و چیزى از حساب تو برایشان نیست تا (از آن­ها بترسى و) برایشان، پس (با این حال اگر آنان را برانى) از ستمکاران (به خود و به دیگرى) باشى.^[۶۵۹]
نویسنده تفسیر آسان در تفسیر خود می­نویسد: هنگامى که اتمام حجت‏هاى حضرت نوح(علیه السّلام) پایان یافت آن قوم گمراه و لجوج و بدبخت به جاى این­که از دعوت و محبت آن بزرگوار استقبال و خویشتن را براى همیشه با سعادت و سرفراز نمایند پاسخى را به نوح دادند که انتظار آن نمى‏رفت. و آن اینکه گفتند؟ آیا جا دارد: ما به تو ایمان بیاوریم، در صورتى که افراد اراذل و اوباش از تو پیروى مى‏کنند. افرادى که ثروت و قدرت و شهرتى ندارند. آخر ما مردمى هستیم ثروتمند و قدرتمند و مشهور و صاحب جاه و جلال. آرى از این قبیل اعتراضات غیر وارد را مشرکان قریش هم به پیامبر اسلام( صلّى اللّه علیه و آله و سلّم) وارد مى‏کردند.^[۶۶۰]
نویسنده تفسیر روشن ذیل این آیه می­نویسد:«این سخن از آثار ظاهر بینى و چشم پوشى از حقایق است و افراد ظاهر بین، در همه موارد فریب تظاهرات مى‏باشند و حتّى علم و معرفت و تقوى و فضائل روحانى دیگر را نیز در سایه اسم و رسم و عنوان و سایر امور مادّى بررسى مى‏کنند».^[۶۶۱]
نویسنده تفسیر نمونه آیه را چنین تفسیر می­ کند: مشرکان یاران فقیر پیامبر(ص) را به واسطه نداشتن مال و ثروت متهم به دورى از خدا مى‏کردند که اگر اعمال آن­ها در پیشگاه خدا مورد قبول بود، چرا آن­ها را از نظر زندگى مرفّه قرار نداده است؟ به علاوه آن­ها را متّهم مى‏کردند که ایمانشان شاید به خاطر تأمین زندگى و رسیدن به آب و نان بوده است.
قرآن پاسخ مى‏دهد به فرض این­که آن­ها چنین بوده باشند، ولى حسابشان با خدا است، همین اندازه که ایمان آورده‏اند و در صف مسلمین قرار گرفته‏اند، به هیچ قیمتى نباید رانده شوند و به این ترتیب جلو بهانه‏جوئی­هاى اشراف قریش را مى‏گیرد.