انتقال اطلاعات بین نود ها، نیازمند این است که به هر نود یک آدرس یکتا تخصیص دهیم. آدرس‌های یک شبکه پروفیباس می‌توانند بین صفر تا ۱۲۶ تعیین شوند یعنی حداکثر می‌توانیم ۱۲۷ ایستگاه در یک شبکه پروفیباس داشته باشیم.
اگر بخواهیم بین یک Master و Slave‌هایش ارتباط برقرار کنیم باید از روش Master-Slave استفاده نماییم. همانطور که گفته شد مدیریت باس در این روش بر عهده Master است که تعیین می‌کند کدام Slave اطلاعات را روی باس بگذارد یا از روی باس بخواند. درواقع با برقراری ارتباط رئیس ومرئوس، تضمین نموده ایم که هیچگاه تداخل اطلاعات روی باس به وجود نمی آید.
اگر بخواهیم بین چند Master ارتباط برقرار کنیم از روش Token Pass استفاده می‌کنیم. در این روش یک حلقه منطقی(و نه فیزیکی) بین نودها برقرار می‌شود. جهت حلقه بر طبق آدرس نودها از آدرس کمتر به آدرس بیشتر است. نودهای تشکیل دهنده این حلقه، ایستگاههای Master هستند و Token از یک Master به Master با آدرس بالاتر منتقل می‌شود. واضح است که زمانی که Token به Master با بالاترین آدرس برسد، آن را به Master با پایین ترین آدرس منتقل می‌کند و به این ترتیب یک حلقه نرم افزاری تشکیل می‌شود[۲].
شکل ‏۲‑۲۱: نحوه ارسال دیتا در پروفیباس[۲]
فریم Token
ساختار Token در پروفیباس به صورت شکل زیر و متشکل از ۳ قسمت است:

SA

DA

SD

شکل ‏۲‑۲۲: ساختار Token در پروفیباس[۴۱]
SD : شروع ارسال را نشان می‌دهد.
DA : آدرس مقصد را نشان می‌دهد.
SA : آدرس مبدا را نشان می‌دهد.
وقتی ایستگاه فعلی دیتایی برای ارسال ندارد Token را تحویل ایستگاه بعدی (NS) می‌دهد. ایستگاه بعدی دریافت Token را Acknowledge می‌کند. اگر ایستگاه فعلی پس از دوبار ارسال Token از ایستگاه بعدی تاییدیه دریافت نکرد در اینصورت آدرس ایستگاه بعدی را حذف و Token را به ایستگاه بعدتر می‌فرستد. با اطلاعات فوق چرخش Token در حلقه منطقی به راحتی انجام می‌گیرد. لازم به ذکر است اگر سیستم Monomaster باشد پرچم Token مرتبا به خود همان Master برگردانده می‌شود. مدت زمانی که طول می‌کشد تا Token حلقه را دور زند و در اختیار همه ایستگاهها قرار گیرد Token Rotation Time نامیده می‌شود. ماکزیمم زمانی که Token Rotation Time می‌تواند طول بکشد،TTR^[56] نامیده می‌شود که این زمان قابل تنظیم است[۲].

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

پروفیباس FMS :
FMS^[57] لایه های ۱و۲و۷ مدل OSI را مورد استفاده قرار می‌دهد. در لایه کاربرد، سرویس FMS به کار می‌رود. سرویس قدرتمند FMS در رنج وسیعی از کاربردها استفاده می‌شود و به خصوص زمانی که ارتباطات پیچیده ای در شبکه برقرار باشد، سرویس FMS می‌تواند گزینه مناسبی باشد[۲].
شکل ‏۲‑۲۳: لایه های مورد استفاده در پروفیباس FMS [۲]
محیط انتقال و نحوه در اختیار گرفتن باس در FMS و DP یکسان می‌باشد از اینرو می‌توانند به طور همزمان در یک شبکه قرار گیرند. به طور خلاصه ویژگی های مهم FMS عبارتند از:
روش انتقال: کابل مسی(با استاندارد RS485 و با سرعت حداکثر ۱۵۰۰ kbps یا فیبر نوری
لایه های مورد استفاده: لایه ۱ و ۲ و ۷
روش دسترسی به باس: Token Pass
سیگنالینگ: آسنکرون با بسته های ۱۱ بیتی UART (مشابه DP )
با توضیحات مفصلی که در قسمت قبل راجع به مفاهیم فوق داده شده نیازی به تکرار آنها برای FMS وجود ندارد. معمولا سرویس FMS را برای حالتی که که حجم اطلاعات بالاست به کار می‌گیرند و جایگاه آن در هرم اتوماسیون بیشتر در سطح پروسس است. امروزه با توجه به رشد سریع اترنت معمولا در این سطح به جای استفاده از سرویس FMS از اترنت استفاده می‌شود و در نتیجه سرویس FMS کاربرد محدودتری پیدا کرده است [۲].
پروفیباس PA :
پروفیباس PA در واقع یک نمونه تکامل یافته پروفیباس DP است و ممولا برای سطح فیلد استفاده می‌شود. در این روش تکنیک انتقال دیتا بر اساس استاندارد IEC 1158-2 می‌باشد و در نتیجه به صورت ذاتی در این روش یک ایمنی بالا به دست می‌آید چون تغذیه عناصر متصل به این شبکه مستقیما از طریق خط ارتباطی تامین می‌گردد.

شکل ‏۲‑۲۴: پروفیباس PA/DP [۲]
انتقال دیتا بر اساس پروتکل MBP^[58] موسوم و نام دیگر آن H1 است. در پروتکل MBP بیت ۰ زمانی رخ می‌دهد که لبه بالا رونده سیگنال جریانی داشته باشیم و بیت ۱ زمانی رخ می‌دهد که لبه پایین رونده سیگنال داشته باشیم مانند شکل زیر:
شکل ‏۲‑۲۵: انتقال دیتا در پروتکل H1 [۲]
نحوه انتقال سیگنال به این صورت است که سطح صفر و یک به صورت ۹ mA± بر روی جریان باس مدوله می‌شوند. در این روش سرعت انتقال دیتا ثابت و برابر ۳۱٫۲۵kbps می‌باشد یعنی به طول کابل بستگی ندارد. محیط انتقال می‌تواند یک کابل Twisted Pair از نوع شیلددار (STP) یا بدون شیلد (UTP) باشد [۲].
در شبکه پروفیباس PA امکان استفاده از ساختارهای Bus، Star،Tree و یا ترکیبی از آنها وجود دارد. برای افزایش توانایی سیستم امکان ایجاد یک سیستم Redundant نیز وجود دارد.
حداکثر تعداد نود‌ها که امکان اتصال به یک سگمنت PA را دارند به منبع تغذیه باس، جریان مصرفی نودها و طول و جنس کابل استفاده شده بستگی دارد. در بیشترین حالت، ۳۲ ایستگاه می‌تواند به یک سگمنت PA وصل شوند. تعداد ماکزیمم باید با توجه به محدودیت های جریان و توان مصرفی هر نود محاسبه شود.
می‌توان پروفیباس PA را از طریق کوپلر به پروفیباس DP وصل کرد. ممکن است عملا این نیاز وجود داشته باشد تا دیتا از شبکه PA به DP یا برعکس منتقل شود. از آنجا که پروتکل ارتباطی این دو متفاوت است نیاز به واسطه ای به نام کوپلر داریم که در شکل زیر نشان داده شده است. نکته ای که باید به آن توجه داشت این است که پس از اتصال دو شبکه به یکدیگر، آدرس نودها در کل شبکه باید منحصر به فرد باشند به علاوه خود کوپلر دارای آدرس نیست[۲].
جمع بندی
در این فصل ابتدا تاریخچه مختصری از پیشرفت شبکه‌های صنعتی و ظهور تکنولوژی اترنت و پروفیباس مطرح و دلایل گسترش بکارگیری آنها در صنعت به خاطر سودمندی و مزیت‌هایی که ارائه می کند بررسی شدند. با افزایش توجه صنعتگران و محققین به این شبکه‌ها لزوم استانداردسازی این تکنولوژی مطرح شد و شرکت‌های مختلف فعال در زمینه تولید تجهیزات کنترل صنعتی، هریک درصدد برآمدند تا با استانداردسازی این فناوری براساس تکنولوژی خود، سهم بیشتری از بازار رقابت را به خود اختصاص دهند. تشکیل نسخه‌های مختلف اترنت و پروفیباس نتیجه تلاش آنهاست. در این بخش شبکه اترنت و پروفیباس بطور اجمالی معرفی گردید و پس از نیم نگاهی به تاریخچه این دو شبکه صنعتی با تکیه بر مدل OSI به بیان تکنولوژی انتقال و توپولوژی‌های هریک از آنها، فریم بندی و نحوه نبادل اطلاعات و ارتباطات منطقی در دو شبکه پرداخته و نحوه تشکیل دیتا بررسی گردید. حال در فصل بعد به بررسی تبادل دیتا در PLC در این شبکه‌ها خواهیم پرداخت.
فصل سوم
تبادل داده بین PLC‌ها با بهره گرفتن از شبکه‌های صنعتی
(اترنت و پروفیباس)
تبادل داده بین PLC‌ ها با بهره گرفتن از شبکه‌های صنعتی
(اترنت و پروفیباس)
مقدمه

۱-۶-۳- قلمرو زمانی : به لحاظ زمانی پژوهش حاضر در یک گستره ی شش ماهه ، نیمه اول تابستان ۱۳۹۲ تا زمستان سال ۱۳۹۲ هجری شمسی انجام پذیرفته است .
۱-۷- تعریف واژه و اصطلاحات :
۱-۷-۱- تعریف مفهومی :
دیویس(۱۹۸۷) رضایت شغلی را مجموعه احساسهای سازگاری و ناسازگاری یا به عبارت دیگر خوشایند و ناخوشایند می داند که کارکنان با توجه به آن احساسات به کار خود نگاه می کنند.او معتقد است که وقتی کارکنان به سازمان می پیوندند مجموعه ای از خواسته ها,نیازها و آرزوها و تجربه های گذشته را با خود به همراه می آورند و رضایت شغلی نشان دهنده همسویی توقعات انسانی با پاداشهای است که برای او فراهم میکند.رضایت شغلی ابعاد وسیعی دارد و می تواندنمایانگر نگرش کلی باشد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

هایکی(۱۹۲۲)خودکارآمدی عبارت است از قضاوت فرد از خود در مورد توانایی انجام یک عمل ویژه است.خودکارآمدی وابسته به احساس کنترل فرد روی محیط و رفتارش می باشد.
در این تحقیق معلمان پژوهنده معلمانی هستند که طی سالهای ۱۳۹۰و۱۳۹۱ فعلیت پژوهشی داشته و به عنوان معلم پژوهنده شناخته شده اند
۱-۷-۲- تعریف عملیاتی :
منظور از رضایت شغلی نمره ای است که معلمان از پرسشنامه رضایت شغلی اسمیت,کندال و هاپلین کسب می کنند.
منظور از خودکارآمدی نمره ای است که معلمان از پرسشنامه خودکارآمدی شرر کسب می کنند.
فصل دوم :
مبانی نظری و پیشینه پژوهش
۲-۱- مقدمه :
در این فصل اشاره ای به پژوهش های صورت گرفته توسط آقایان بهرامی و عباسیان فرد ( ۱۳۸۹ ) در پژوهشی با عنوان (( رابطه خودکار آمدی با انگیزه پیشرفت در دانش آموزان دختر دوره پیش دانشگاهی شهر تهران )) و بهنیا ( ۱۳۷۹ ) در پژوهشی (( رابطه فرسودگی شغلی با سلامت روانی با توجه به متغیر تعدیل کننده سرسختی در دبیران و در دروس ریاضیات ، علوم اجتماعی ، فیزیک و ادبیات نظام متوسطه جدید استان خوزستان در سال تحصیلی ۷۸-۷۷ )) را مورد بررسی قرار می دهد در داخل کشور و همچنین باندورا و همکاران ( ۱۹۹۶ ) رابطه مثبت و معناداری بین خودکار آمدی تحصیلی و پیشرفت تحصیلی را نشان دادند . و واتیلی و همکاران ( ۱۹۹۱ ) مشخص نمودند که زنان به طور معناداری بیش از مردان فشار روانی کاری را گزارش کرده اند . در خارج کشور پرداخته شده است . در این فصل به بررسی مبانی نظری مربوط به پژوهش پرداخته شده است .در این راستا مباحث مربوط به رابطه بین احساس خودکار آمدی و رضایت شغلی معلمان پژوهنده و غیر پژوهنده را مورد مطالعه قرار داده شده است . در بخش اول مباحث نظری مربوط به احساس خودکار آمدی ، تعریف و دیدگاه ها و مطالب مربوط به آن و در ادامه در بخش دوم به بررسی مبانی نظری مربوط به رضایت شغلی ، تعاریف و دیدگاه های مربوط به آن ، در بخش سوم به تعاریف مربوط به معلمان پژوهنده پرداخته شده است .
بخش اول : مباحث مربوط به احساس خودکار آمدی
۲-۲- مبانی نظری مربوط به خود کار آمدی
۲-۲-۱- اهمیت مفهوم خود
شخصیت مجموعه منظّم، متکامل و نسبتاً ثابت خصایص و رفتارهاى بدنى، عقلى و اجتماعى فرد است که او را از دیگران متمایز مى سازد و موجب ناسازگارى او با محیط به ویژه محیط اجتماعى مى شود. به باور اندیشمندان، قسمت عمده ویژگى هاى شخصیتى، منش و خصوصیات رفتارى هر فرد به تصویرى که از خود در ذهن دارد یعنى انگاره وى بستگى دارد. خودپنداره مثبت کلید رشد و سازندگى فردى و اجتماعى است؛ تصورى که شخص از وحدت و یکپارچگى وجود خویشتن دارد، نحوه اى که خود را مى بیند، مجموعه خصایصى که با خود در ارتباط است و استنباط هایى که از مشاهده خود در بسیارى از موقعیت ها به عمل آورده است و الگوى خاصى که او را توصیف مى کند، بیانگر مفهوم «خود» است. شخص به تدریج، از روى تجربه هاى شخصى و تأثیر دنیاى خارج، نگرشى ثابت و پایدار از محیط و از خود و از ارتباط این دو با یکدیگر به دست مى آورد و بر اساس آن مسائل، زندگى را ارزیابى مى کند و براى مقابله با کاستى ها به کوشش مى پردازد. نگرش هاى فرد از حقایق زندگى، اخلاق، آرزوها و خواسته هاى او وابسته به تصویرى هستند که او از خود دارد; یعنى ارزشى که وى براى خود قائل است. به عبارت دیگر، تصور از خود، منشأ احساس امنیت شخص مى شود( دلیری به نقل از ورعی وهمکاران ،۱۳۹۲).
۲-۲-۲- دو ویژگی خود
۲-۲-۳- خودسازمان یافته
این مسئله که خود عمدتاً از نوعى کیفیت پایدار برخوردار بوده و از ویژگى هاى این کیفیت، هماهنگى و نظم است، مورد توافق محققان مى باشد. بعضى از اعتقادات به طبیعت خود نزدیکند و از اهمیت بالایى برخوردار مى باشند ودر مقابل تغییرات مقاوم مى باشند. اعتقادات کم اهمیت تر ناپایدار مى باشند. پس خود به طور کلى، کیفیتى ثابت دارد که داراى نظم و هماهنگى خاص است. دومین بخش تصویر سازمانى از خود مبتنى بر این است که هر مفهومى در این سیستم ارزش کلى منفى یا مثبت خود را دارد. کیفیت سوم سازمان یافته خود به چگونگى تعمیم موفقیت و شکست در سرتاسر سیستم مربوط است. وقتى توانایى مهمى که ارزش زیادى به آن داده مى شود، با شکست روبه رو شود، باعث پایین آمدن ارزشیابى سایر توانایى هاى فردى مى گردد و بر عکس، موفقیت یک توانایى مهم و با ارزش باعث بالا بردن ارزشیابى سایر توانایى هاى شخص مى شود (دیگورى^[۲۵]، ۱۹۶۶).
۲– ۲– ۴- خود پویا
شاید مهم ترین فرض از نظریه هاى جدید «خود» این باشد که انگیزه تمام رفتارها حفاظت و ارتقاى خودِ ادراک شده است. تجارب بر حسب ارتباطشان با خود درک مى شوند و رفتارها نیز از این درک ها سرچشمه مى گیرد. در این صورت، مى توان نتیجه گرفت که تنها یک نوع انگیزش وجود دارد و آن هم انگیزه شخصى درون است که هر انسان در تمام زمان ها و مکان ها هنگام دست زدن به هر عمل دارد (لکی^[۲۶]، ۱۹۴۵). خود قالب اساسى مراجعات شخصى و هسته مرکزى ادراک است که بقیه منطقه ادراک نیز در اطراف آن سازمان مى یابد. در این مفهوم، «خود» پدیده اى است که هم محصول تجربیات گذشته و هم سازنده تجربیات جدیدى است. دنیا از نظر فرد، همان چیزى است که او مى فهمد و از آن آگاهى دارد. به عبارت دیگر، جهان و مفاهیم را به همان طریقى که خودمان مى بینیم، مورد ارزشیابى قرار مى دهیم. خود در مقابل تغییر مقاومت مى کند، براى هماهنگى با خود مى کوشد، و در واقع، این مقاومت در مقابل تغییر، یک جنبه مثبت است؛ چرا که اگر بنابراین باشد که خود زیاد تغییر کند، شخص فاقد شخصیت پایدار خواهد شد (کمبز و اسنیگ^[۲۷]، ۱۹۵۳).
۲-۳ – شکل گیری خود
از میان پیشرفت هاى ذهنى مؤثر در اولین سال هاى زندگى، مى توان به تحوّل خویشتن پندارى و درک ضمیر اول شخص مفرد (من) اشاره کرد. اولین مرحله رشد خویشتن پندارى، کودک را به این آگاهى مى رساند که متمایز از دیگران است و به عقیده لوویس، بروکس و دیگران، این آگاهى بر اساس کنش متقابل سنّ کودک و محیط انجام مى گیرد. مطالعه این پژوهشگران بدین نحو بود که آنان نمونه اى از کودکان (۹، ۱۲، ۱۸، ۲۱، ۲۴ ماهه) را در مقابل آینه قرار مى دادند و واکنش هاى آنان را بر روى نوار ویدیویى ضبط مى کردند. آن گاه مادر هر یک، او را از مقابل آینه دور مى کرد و به دماغ او رنگ قرمز مى مالید و کودک را دوباره به مقابل آینه مى آورد. تعداد کمى از کودکان کمتر از ۱۲ ماهه و ۲۵ درصد کودکان ۱۵ـ۱۸ ماهه و ۸۸ درصد کودکان ۲۴ ماهه با دست زدن به بینى واکنش مى دادند. این واکنش نشانگر آن است که آن ها از وجود خود به عنوان یک شخص، آگاهى داشتند، زیرا مى دانستند که چهره واقعى آن ها چه شکلى است( دلیری ، ۱۳۹۲ )
۲-۳-۱- انواع خود
«خود مفعولى» مجموعه چیزهایى است که شخص مى تواند آن را مال خود بنامد و شامل توانایى ها، خصوصیات اجتماعى و شخصیتى و متعلّقات مادى است. «خود فاعلى» خود داننده است. این جنبه خود دایم تجارب حاصل از ارتباط با مردم، اشیا و وقایع را به نحوى کاملا ذهنى سازمان داده، تفسیر مى­کند. به عبارت دیگر، خود فاعلى در خود تأمل مى کند و از طبیعت خود با خبر است. خود مفعولى داراى جنبه هاى مادى، فعّال، اجتماعى و روانى مى باشد. کودکان تا دوره پیش دبستانى، «خود» را بر حسب مشخصات بدنى و خصوصیات عینى مانند رنگ مو، قد، وزن و متعلّقات مادى خود توصیف مى کنند(پروچسکا^[۲۸]، ۱۹۵۷).
۲-۳-۲- جنبه هایی از خود پنداره پدیدار شناختی
الف. خودپنداره فردى: بیانگر خصوصیات رفتارى فرد است از دیدگاه خودش. این خودپنداره از خصوصیات جسمانى تا هویّت جنسى، قومى، طبقه اجتماعى ـ اقتصادى و هویّت من یا حس استمرار و یگانگى فرد در طول زمان را در برمى گیرد.
ب. خودپنداره اجتماعى: ویژگى ها و یا خصوصیات رفتارى شخص است که وى تصور مى کند دیگران آن را مشاهده مى کنند.
ج. خودآرمانى با توجه به خودپنداره شخصى فرد: این آرمان ها خودپنداره هایى هستند که فرد شخصاً امیدوار است همانند آن ها باشد.
د. خودآرمانى با توجه به خودپنداره هاى اجتماعى فرد: این آرمان ها پنداره هایى هستند که فرد دوست دارد دیگران آن گونه مشاهده کنند. که هسته اصلى وجودش مورد تهدید قرار گرفته است (دلیری به نقل از کورسینى^[۲۹]، ۱۳۹۲).
خود، دومین ساختار شخصیت فروید است که ارباب منطقی شخصیت است. هدف خود جلوگیری از تکانه های نهاد نیست، بلکه هدف آن کاهش دادن تنش است.خودتابع «اصل واقعیت» است و از یک سو به ارضای تمایلات می پردازد و از سوی دیگر این ارضا را در چهارچوب ضوابط قابل قبول اجتماعی در می آورد.خود به انسان کمک می کند تا از تنش درونی خود بکاهد و نیازهای خود را بر اساس واقعیت و با بهره گرفتن از امکانات واقعی برطرف سازد. بنابراین خود از روشهایی استفاده می کند که به آن روشها «فرایند ثانویه» گفته می شود خود طبق روش های فرایند ثانویه، برای ارضای تمایلات، نقشه ای واقع بینانه تنظیم می کند، بعد آن را با انجام اعمالی، آزمایش می کند تا مشخص کند که آیا طبق این نقشه موفق خواهد شد یا نه؟ این جریان را «واقعیت آزمایی» نام گذاری کرده اند (شاملو، ۱۳۸۲).
۲-۴- تعارف و مفاهیم خود کار آمدی
۲-۴-۱- تعریف خود کارآمدی
خودکارآمدی به توان فرد در رویارویی با مسائل برای رسیدن به اهداف و موفقیت او اشاره دارد. خودکارآمدی بیشتر از این که تحت تأثیر ویژگی های هوش و توان یادگیری دانش آموز باشد تحت تأثیر ویژگی های شخصیتی از جمله باور داشتن خود (اعتماد به نفس)، تلاشگر بودن و تسلیم نشدن، وارسی علل عدم موفقیت به هنگام ناکامی (خودسنجی)، آرایش جدید مقدمات و روش های اجتماعی رسیدن به هدف (خودتنظیمی) و تحت کنترل درآوردن تکانه ها (خودرهبری) قرار دارد. این عوامل در برخی از دانش آموزان حتی بیشتر از توان یادگیری موجب پیشرفت و موفقیت تحصیلی می شود (پورجعفر دوست، ۱۳۸۶).
خود کارآمدی به عنوان اعتقادی تعریف شده است که یک فرد به توانایی خود جهت انجام دادن یک طریقه یا روش مشخصی برای کسب اهداف معین دارد. به عبارت دیگر خودکارآمدی اعتقادی است که یک فرد به توانایی خود برای به انجام رساندن یک جریان کاری دارد، تا با انجام این جریان کاری موقعیت هایی را در آینده اداره نماید. در واقع قضاوت فرد روی توانایی های خود بر اساس تسلط، مهارت و صلاحیت های فردی در چارچوب مشخص بنا می شود. این تسلط و مهارت فرد بر مبنای تجارب قبلی وی شکل گرفته و به وی احساس قدرت برای تولید یک اثر یا وظیفه را به طور کامل می دهد (دلیری به نقل ازورعی و همکاران، ۱۳۹۲).
۲-۴ -۲- مفهوم خود کارآمدی
باندورا (۱۹۷۷) خود کارآمدی را یکی از فرایندهای شناختی می داند که ما از طریق آن بسیاری از رفتارهای اجتماعی و خصوصیات شخصی را بسط میدهیم . اینکه افراد به آزمایش یا کنار آمدن با موقعیت های مشکل خواهند پرداخت یا نه ، تابعی از میزان اطمینان آنها به کارآمدی خود است . افراد از موقعیت های تهدید کننده ای که معتقدند توان کنار آمدن با آن را ندارند می ترسند و از این موقعیتهااجتناب می ورزند ، درحالی که وقتی خود را در کنار آمدن موفق با موقعیت ها توانا می بینند ، قاطعانه عمل می کنند . خود کارآمدی ادراک شده ، نه تنها ترسها وبازداریهای انتظاری را کاهش می دهد ، بلکه از طریق انتظار موفقیت احتمالی بر میزان تلاش برای کنار آمدن اثر می گذارد . انتظار خودکارآمدی ، معین می کند که تلاش افراد تا کجا ادامه می یابد و تا کجا در مواجهه با موانع و تجارب مشکل آفرین مقاومت می ورزند ، هرچه انتظار کارآمدی بیشتر باشد تلاشها فعالتر هستند( باندورا ،۱۹۹۶).
خودکارآمدی از نظریه شناخت اجتماعی آلبرت بندورا^[۳۰] (۱۹۹۷) روان‌شناس مشهور، مشتق شده است که به باورها یا قضاوت های فرد به توانائی های خود در انجام وظایف و مسئولیت ها اشاره دارد. نظریه شناخت اجتماعی مبتنی بر الگوی علّی سه جانبه رفتار، محیط و فرد است. این الگو به ارتباط متقابل بین رفتار، اثرات محیطی و عوامل فردی(عوامل شناختی، عاطفی و بیولوژیک) که به ادراک فرد برای توصیف کارکردهای روان شناختی اشاره دارد، تأکید می کند. افراد در یک نظام علّیت سه جانبه بر انگیزش و رفتار خود اثر می گذارند. بر رفتار فرد که یکی از فرضیه های مهم روان شناسان رفتار گرا بوده است، را رد کرد. انسان ها دارای نوعی نظام خود کنترلی و نیروی خود تنظیمی هستند و توسط آن نظام برافکار، احساسات و رفتار های خود کنترل دارند و بر سرنوشت خود نقش تعیین کننده‌ای ایفا می کنند. بدین ترتیب رفتار انسان تنها در کنترل محیط نیست بلکه فرایندهای شناختی نقش مهمی در رفتار آدمی دارند. عملکرد و یادگیری انسان متاثر از گرایشهای شناختی، عاطفی و احساسات، انتظارات، باورها و ارزش هاست. انسان موجودی فعال است و بر رویدادهای زندگی خود اثر می گذارد. انسان تحت تاثیر عوامل روان شناختی است و به‌طور فعال در انگیزه ها و رفتار خود اثر دارد. افراد نه توسط نیروهای درونی رانده می شوند، نه محرکهای محیطی آنها را به عمل سوق می دهند، بلکه کارکردهای روان شناختی، عملکرد، رفتار، محیط و محرکات آن را تعیین می کند.
خود کارآمدی، توان سازنده ای است که بدان وسیله، مهارتهای شناختی، اجتماعی، عاطفی و رفتاری انسان برای تحقق اهداف مختلف، به گونه ای اثربخش ساماندهی می شود. به نظر وی داشتن دانش، مهارت ها و دستاوردهای قبلی افراد پیش بینی کننده های مناسبی برای عملکرد آینده افراد نیستند، بلکه باور انسان در باره توانایی های خود در انجام آنها بر چگونگی عملکرد خویش مؤثر است. بین داشتن مهارت های مختلف با توان ترکیب آنها به روش های مناسب برای انجام وظایف در شرایط گوناگون، تفاوت آشکار وجود دارد. «افراد کاملاً می دانند که باید چه وظایفی را انجام دهند و مهارت های لازم برای انجام وظایف دارند، اما اغلب در اجرای مناسب مهارتها موفق نیستند». باور افراد به خودکارآمدی خویش، بخش عمده‌ای از خودآگاهی آنان را تشکیل می دهد. برای ایجاد و تغییر نظام باورهای خود کارآمدی چهار منبع مهم تشخیص داده است. این منابع عبارتند از: تجربه های موفق، تجربه های جانشینی، ترغیب های کلامی یا اجتماعی و حالات عاطفی و فیزیولوژیک (بندورا، ۱۹۹۷).
بنابراین بندورا خودکارآمدی را در تئوری شناختی اجتماعی خود به عنوان یک مفهوم مرکزی ارائه داد که به ادراک توانایی ها برای انجام دادن عملی که مطابق میل است، اشاره می کند (موریس^[۳۱]، ۲۰۰۲). در نظام بندورا (۱۹۹۷) منظور از خودکارآمدی، احساس شایستگی و کفایت در کنار آمدن با زندگی است و در واقع عبارت است از یک عقیده ی محکم که ما بر اساس منابع اطلاعاتی مختلف توانایی هایمان را ارزیابی می کنیم. خودکارآمدی به این معنی است که فرد فکر کند قادر است پدیده ها و رویدادها را برای رسیدن به وضعیت مطلوب با رفتار و کردار مناسب خود سازمان دهد(جاین و داوسون^[۳۲]، ۲۰۰۹).
خودکارآمدی به معنای توانایی ادراک شده ی فرد در انطباق با موقعیت های مشخص است و به قضاوت افراد درباره توانایی آنها در انجام­دادن یک کار یا انطباق با یک موقعیت خاص­مربوط است. خودکارآمدی به احساس عزت نفس،ارزش خود،احساس کفایت و کارایی در برخورد با زندگی اطلاق می شود(بندورا، ۱۹۹۷). پورافکاری(۱۳۸۵) باورهای شخص در مورد توانایی برای کنار آمدن با موقعیت های متفاوت را خودکارآمدی می­داند. باور خودکارآمدی بر بسیاری از جنبه­ های زندگی مثل گزینش اهداف، تصمیم گیری، میزان تلاش، سطح استمرار و پایداری و رویارویی با مسایل چالش برانگیز تأثیر دارد (بندورا، ۱۹۹۱).
خودکارآمدی به عمق اطمینان ما راجع به کارایی شخصی خود اشاره دارد ، افراد چنانچه خود را در موقعیت­های گوناگون ناتوان ببینند، ممکن است مشکلات را سخت­تر از واقعیت تصّورنمایند.رفتار نامناسب یا غیرانطباقی دراین موقعیتهاممکن است ادراک فرد را از خود مبنی بر اینکه نالایق ، ناتوان و منفعل است ، تأیید کند.این امر موجب می شود که فرد از موقعیت های مشکل زا اجتناب نماید و یا از تلاش برای رفع آن بکاهد، به این ترتیب دور باطلی ایجاد خواهد شد که همواره ادامه دارد(تارک،به نقل از نجاریان، ۱۳۷۱).
خودشناسی از طریق پردازش مهارت های شناختی، انگیزشی و عاطفی که عهده دار انتقال دانش و توانائیها به رفتار ماهرانه هستند، فعال می شود. به‌طور خلاصه، خودکارآمدی به داشتن مهارت یا مهارت ها مربوط نمی شود، بلکه داشتن باور به توانایی انجام کار در موقعیت های مختلف شغلی، اشاره دارد. باور کارآمدی عاملی مهم در نظام سازنده شایستگی انسان است. انجام وظایف توسط افراد مختلف با مهارت های مشابه در موقعیت های متفاوت به‌صورت ضعیف، متوسط و یا قوی و یا توسط یک فرد در شرایط متفاوت به تغییرات باورهای کارآمدی آنان وابسته است. مهارت ها می توانند به آسانی تحت تأثیر خودشکی یا خود تردیدی قرار گیرند، درنتیجه حتی افراد خیلی مستعد در شرایطی که باور ضعیفی نسبت به خود داشته باشند، از تواناِیی های خود استفاده کمتری می کنند. به همین دلیل، احساس خودکارآمدی، افراد را قادر می سازد تا با بهره گرفتن از مهارت ها در برخورد با موانع، کارهای فوق العاده ای انجام دهند(دلیری به نقل از وایت^[۳۳]،۱۳۹۲)
پیاژه معتقد است طرحواره های خودکارآمدی طی درون سازی و برون سازی های بی شماری شکل می گیرد که در محیط های غنی رخ می دهد. خودکارآمدی به واسطه انگیزه درونی موجب می شود که فرد به طور خود انگیخته در محیط تلاش کند و به باورهای کارآمدی خود دست یابد. طبیعت همچون معلمی نامرئی است که فرد را به جنب و جوش وا می دارد تا ظرفیت های گوناگون خود را در مراحل متنوع و متفاوت تحول آشکار نماید (عباسیان فرد و همکاران، ۱۳۸۹).
خودکارآمدی درک شده عاملی مهم برای انجام موفقیت آمیز عملکرد و مهارت های اساسی لازم برای انجام آن است. عملکرد مؤثر هم به داشتن مهارت ها و هم به باور در توانایی انجام آن مهارت ها نیازمند است. اداره کردن موقعیت­های دائم التغییر، مبهم، غیرقابل پیش بینی و استرس ­زا مستلزم داشتن مهارت­ های چندگانه است. مهارت­ای قبلی برای پاسخ به تقاضای گوناگون موقعیت­های مختلف باید غالباً به شیوه ­های جدید، ساماندهی شوند. بنابراین، مبادلات با محیط تا حدودی تحت­تأثیر قضاوت­های فرد در مورد توانائی های خویش است. بدین معنی که افراد باور داشته باشند که در شرایط خاص، می توانند وظایف را انجام دهند. خودکارآمدی درک شده معیار داشتن مهارت های شخصی نیست، بلکه بدین معنی است که فرد به این باور رسیده باشد که می تواند در شرایط مختلف با هر نوع مهارتی که داشته باشد، وظایف را به نحو احسن انجام دهد(دیگوری، ۱۹۶۶).
بنابراین به عنوان نتیجه می توان بیان داشت که به طور ضمنی این ایده به صورت تاریخی ریشه در مفهوم اراده آزاد دارد. اراده آزاد به نوعی قائل شدن حق انتخاب و آزادی عمل برای شخص اشاره دارد. با تأکید بر این نکته که فرد و داشته هایش نقطه شروع عمل می باشند. این ایده در سال های اخیر توسط آلبرت باندورا و در حوزه روانشناسی در شبکه مفهومی پیچیده تری مطرح شد. او تحت تأثیر مکتب شیکاگو در جامعه شناسی که بر کنش وری انسان تأکید دارد و نیز عمل گرایی دیویی که موقعیت ها و تجربه های برخاسته از آن موقعیت ها را تلقی می کند، معنایی از عاملیت را مطرح می سازد که بیشتر نمودی سازنده گرایانه دارد. این عاملیت منشأ شکل گیری خودکارآمدی مد نظر باندورا است.
۲-۵ – اهمیت وضرورت خودکارآمدی
باندورا(۱۹۷۷) معتقد است که انتظارات کارآمدی از نظر اهمیت ، عمومیت وقوت متفاوتندمثلآً از نظر اهمیت موقعی که تکالیف براساس سطح دشواری مرتب شده باشند انتظارات کارآمدی افراد مختلف ممکن است به تکالیف ساده یا تکالیف متوسط و یا پیچیده محدود شود . از نظر عمومیت بعضی تجارب انتظارات تسلط محدودی را خلق می کنند و بعضی یک احساس کارآمدی عمومی تری را می سازد که به موقعیتهای دیگر نیز گسترش می یابند . از نظر قوت ، انتظارات ضعیف براحتی بوسیله تجارب مخالف خاموش می شوند اما افرادی که انتظارات قوی دارند در تلاشهای سازشی خود مقاومت بیشتری دربرابر تجارب مخالف دارند .
باندورا (۱۹۷۷)افراد را از نظر کارآمدی شخصی به دو دسته تقسیم می کند : افرادی که دارای کارآمدی شخصی بالا هستند وافرادی که دارای کارآمدی شخصی پایین هستند . وی معتقد است اشخاصی که دارای کارآمدی سطح بالایی هستند،بیشتر می کوشند ، بیشتر موفق می شوند و از کسانی که سطح کارآمدی آنها پایین است پشتکار بیشتری از خود نشان می دهندو ترس کمتری را تجربه می کنند . چون افراد دارای خود کار آمدی بالابرامور کنترل بیشتری دارند، عدم اطمینان کمتری را تجربه می کنند ، زیرا افراد از رویدادهایی که برآنه کنترل ندارند می ترسند ودر نتیجه از آنها نامطمئن هستند . یک فرد با خود کارآمدی بالا پشتکار و مقاومت بیشتری در تکالیف نشان می دهد و جهت­گیری تشویقی دارد و یک فرد با خود کارآمدی پایین این احتمال هست که اجتناب­و­جهت­گیری تنبهی و یک انجام­اقص از تکالیف را­نشان دهد.
یکی­دیگر از جلوه­های مسئله خود کارآمدی، تأثیر آن بر موفقیت یا عدم موفقیت است. افراد موفق معتقدند که می­توانند به شکل موفقیت ­آمیز عمل نمایند و در واقع نیز چنین هستند . خود کارآمدی بر دشواری اهداف انتخاب شده توسط فرد تأثیر میگذارد بطوری که افراد دارای خودکارآمدی بالا به انتخاب اهداف چالش انگیز و دشوارتر می پردازند . علاوه بر این خودکارآمدی بر میزان سعی وکوششی که فرد در یک فعالیت از خود نشان می دهد و مدتی که فرد می تواند در برابر کارها و تکالیف مشکل استقامت و پایداری نشان دهد ، تأثیر می گذارد . یک حس قوی خود کارآمدی نه تنها انجام خوب کارها را تسهیل می کند بلکه فرد را به ایستادگی و پایداری در برابر شکست و ناکامی یاری می دهد . بعلاوه قضاوت افراد در مورد توانایی های خود ، در چگونگی تفکر و احساس آنها درباره یک تکلیف یا یک کار ، انتظارات آنها در مورد انجام یک کار و اینکه چگونه آن را به پایان خواهند رساند تأثیر می گذارد(باندورا، ۱۹۹۶).
۲-۶- مبانی روانشناختی خودکارآمدی
خودکارآمدی مستلزم در نظر گرفتن عنصر هشیاری است. هشیاری عنصری است که در روانشناسی شناختی مورد تأکید می باشد. هشیاری در این حوزه ناظر به ابعاد شناختی تعامل فرد با محیط پیرامون است که در ان فرد آگاهانه به شناخت می رسد. تأکید بر این عنصر به عنوان منشا شکل گیری مبحث خودکارآمدی در بین مکتب های مختلف روانشناسی متفاوت بوده است. در روانشناسی آزمایشی وونت با محدود ساختن موضوع روانشناسی به تجربه هشیار و اعلام اینکه روان شناسی علم مبتنی بر تجربه است توانسته دامنه روانشناسی را از بحث های مربوط به روح نامیرا و بدن میرا بزداید. او با تأکید بر استعداد خودسازی انسان، نظام خود را اراده گرایی خواند که به صورت عمل یا اراده کردن تعریف شده است (هرگنهان و السون^[۳۴]، ۲۰۰۵).
به رغم تأکید وونت بر اراده گرایی به معنی کاربرد عنصر هشیاری در عمل، این عنصر بعد از او در مکتب ساخت گرایی تیچنر به فراموشی سپرده شد. در رویکرد تیچنر عناصر یا محتواهای ذهنی و پیوند مکانیکی آنها از طریق فرایند تداعی پذیرفته شده بود، اما خبری از اراده گرایی وونت نبود (شولتز و سیدنی^[۳۵]، ۲۰۰۹). از نطر تیچنر، هدف روان شناسی مطالعه کل تجربه هشیار بود. بعد از ساخت گرایی، مکتب کارکردگرایی زمینه را برای احیای مجدد هشیاری فراهم کرد. کارکردگرایی با کارکرد ذهن یا استفاده از آن توسط موجود زنده در سازگاری با محیط خود سروکار دارد و پرسش بنیادی آن این است که فرایندهای ذهنی چه کاری انجام می دهند؟ این مکتب زمینه را برای رشد مکتب رفتارگرایی در روان شناسی فراهم کرد. رفتارگرایی در شکل اولیه و جدیدش با آن همه شهرت و تأثیر از سوی تعدادی از روانشناسان از جمله تعدادی که خود را رفتارگرا می نامیدند، مورد انتقاد قرار گرفت. آنها انکار کلی فرایندهای ذهنی یا شناختی (به ویژه هشیاری) را مورد سئوال قرار دادند و نهضت جدیدی با نام رویکرد یادگیری اجتماعی یا رویکرد رفتاری – اجتماعی شکل دادند. این مکتب وجه مشخصه سومین مرحله یعنی نورفتار گرایی جدید در رشد مکتب فکری رفتارگرایی است نبود (شولتز و همکاران، ۲۰۰۹). از مهمترین نماینده های این نحله آلبرت بندورا و جولیان راتر^[۳۶] هستند.

در گردآوری مطالب و نگارش این نوشتار مشکلاتی مانع پیشرفت سریع پژوهش بود که از جمله آن می­توان به این موارد اشاره کرد:

1. 1. 1. برای شناخت بهتر این عارف نیشابوری، کمبود منابع وجود داشت. در همگی منابع موجود نیز، مطالب اندکی به دست می­آمد که در غالب موارد تکراری بود.

      (( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

1. 1. بیشتر آثارابوسعد­یا به صورت نسخه­ خطی است که شوربختانه در ایران موجود نیست. یا آثار موجود در ایران دیگر تجدید چاپ نمی­شوند، لذا در کمتر کتابخانه­ای می­توان به آن­ها دست یافت و یا در طول تاریخ از میان رفته و مفقود شده ­اند و جز نامی از آن­ها اثری باقی نمانده است.

۲-۱ تاریخ نیشابور
نیشابور، دارالعلم خراسان، که ابوسعد در آن پرورش یافت شهری بود که عالمان و بزرگان بسیاری در مدارس آن کسب علم کرده ­اند. در خراسان شهرهای نیشابور، هرات، بلخ، بخارا،غزنین و مرو، به خاطر موقعیت خاص یا بسیاری جمعیت مورد توجه بودند، ولی هیچ کدام با نیشابور برابری نمی­کردند. شاید داشتن چنین خصوصیاتی که در سایر شهرها کمتر وجود داشته، سبب شد که این شهر دستخوش دگرگونی­ها و حوادثی گردد.
نام قدیم نیشابور، ابر شهر و شکل قدیمی این کلمه پس از اسلام نیوشاه پوهر بود که به معنای کار نیک شاهپور یا جای نیک شاهپور است. دلیل نسبت دادن نام این شهر به شاهپور دوم پادشاه ساسانی، بازسازی شهر در سده چهارم پس از میلاد بود. ساخت اصلی شهر نیشابور به شاهپور اول پسر اردشیر بابکان منسوب است.^[۱]
در سال۳۳۴ق امیر نوح سامانی به نیشابور آمد و۵۰ روز آن­جا اقامت داشت، سپس حکومت را به ابراهیم بن سیمجور واگذار کرد و خود به بخارا رفت. در کتاب تاریخ بیهق آمده، زمانی که فخرالدوله دیلمی بر خراسان مسلط شد در نیشابور به نام او سخنرانی کرد. وزیر نامی او صاحب ابن عباد دو سال مالیات بیهق را وضع کردو در سال­های۳۸۳و۳۸۴ق مالیات نیشابور را نصف کرد. در آن سال­­ها شهر نیشابور به دست دیلمی­ها، سامانی­ها و سیمجوری­ها بود. در سال۳۸۴ق امیر نوح سامانی نیشابور را از تصرف ابوعلی وفایق خارج کرد و حکومت آن­جا را به امیر محمود پسر سبکتکین که از سرداران او بود واگذار نمود و به او لقب سیف الدوله داد و خود دوباره به بخارا بازگشت. در دوره­ سلطنت غزنوی­ها، به ویژه سلطنت سلطان محمود شهر نیشابور در کمال رونق و آبادانی بود. حسنک وزیر که نیشابوری بود در اواخر دوره­ سلطان محمود وزیر شد و چند سال در این شهر حکمرانی کرد و آبادی­ها و ساختمانهای زیادی بنا نمود که به قصور و عمارات حسنکی معروف بوده است.^[۲]
۲-۲ اوضاع سیاسی واجتماعی
دوران سلطنت محمود بیشتر به لشگر کشی و جنگ گذشت اما ۴۰ سال حکومت او و به روایتی ۳۴ سال(۳۸۷-۴۲۱ق)، در خراسان ثمر بخش بود. در زمان او نیشابور که مرکز گردهمایی اهل علم و ادب بود، به دست نصر پسر سبکتکین اداره می­شد و رو به رونق و کمال داشت.^[۳]تا این­که در سال۴۰۱ق در خراسان به ویژه نیشابور قحطی بزرگی رویداد. در بارکده که محل گردآوری کالاها در نیشابور بود بیشتر از ۱۰۰۰ نفر هلاک شدند و کسی به خاکسپاری مردگان نمیرسید. مردم ناگزیر به خوردن جانوران و مردار روی آوردند. حتی بالاتر از این گفته­اند که مادر بچه­ی خود را می­خورد و برادر از گوشت برادر برای رفع گرسنگی استفاده می­کرد.^[۴] در محله­ها و منطقه­های دور کسی جرأت نداشت تنهایی به جایی برود. حتی ابوالطیب صعلوکی مورد تعرض گرسنگان قرار گرفت ولی نجات یافت. آن قحطی مدتی طول کشید تا این­که سلطان دستور داد تا درب همه انبارهای شهر را باز کرده و مردم را از گرسنگی نجات داد. ابن فندق از قول ابوالفضل بیهقی آورده است که در سال۴۰۰ق۶۷ بار برف سنگین در نیشابور بارید و قحطی سال۴۰۱ق به خاطر سرمایی بود که به محصولات کشاورزی و باغداری رسید. قحطی در خراسان و عراق فراگیر بود و نیشابور که بوی فقر و مرده گرفته بود رفته رفته رو به آبادانی ­رفت اما،این آرامش دیری نپایید، زیرا ترکان غزنوی مردم را مورد آزار قرار می­دادند به حدی که تلاش محمود غزنوی در اواخر عمرش سودمند نبود و منجر به ظهور سلجوقیان شد ودر پی آن ۱۰۰۰۰۰ نفر به هلاکت رسیدند.
۲-۳ دیدار محمود غزنوی و ابوسعد خرگوشی
از آن­جا که محمود بسیار دوستدار طلا و نقره بود به غنیمت­هایی که از جنگ­ها و فتوحات به دست می­آمد خشنود و قانع نبود و هر از چند گاهی به اموال مردم چشم طمع میدوخت. هم­چنین نقل کرده ­اند که سلطان محمود مالیاتی معین کرده بود که مردم نیشابور و دیگر شهرها بپردازند. ابوسعد که در نزد محمود جایگاه خاصی داشت روزی به سلطان گفت: «شنیده­ام که به سوی مردم دست گدایی دراز کرده­ای.» محمود برآشفته شد و گفت: «چگونه؟»گفت: « مال مردم ضعیف را می­گیری و این گدایی است.» با این سخن سلطان محمود از گرفتن مالیات منصرف شد.^[۵]
۲-۴ تصوف در خراسان
این­که خراسان را مهد تصوف دانسته‌اند بدین خاطر است که از آغاز در پرورش تصوف تأثیر قابل ملاحظه‌ای داشته است. درست است که تصوف در اسلام با زهد و فقر آغاز شد و با عشق الهی و ذوق و وحدت وجود و شهود به کمال خویش رسید؛ ظهور آن در ایران طی سده­های نخستین اسلامی، بعید به نظر نمی‌رسد، زیرا ایران به عنوان مهد اولیه­ آئین زرتشت با عوالم زهد و فقر آشنایی نداشت تا از این جهت آمادگی خاصی برای پرورش و پذیرش تصوف نشان داده باشد. افزون بر این شکی وجود ندارد که شماری از پیشگامان تصوف یا کسانی که قدمای صوفیه آن­ها را به طریقت خود منسوب می‌کردند مانند حسن بصری، ابراهیم ادهم، ابوهاشم کوفی و… در ایران سده­های­نخستین اسلامی پدید آمده‌اند و این نکته از آمادگی محیط فکری و مادی ایران آن دوران برای پیدایش تصوف حکایت دارد.
طریقه اهل خراسان ملامتی و مرکز ملامتیان خراسان نیشابور بود. نخستین نویسندگانی که درباره ملامتیان نوشته‌اند، یعنی خرگوشی و سلمی، هر دو نیشابوری بودند. ولی ملامتیان فقط در نیشابور نبودند. خرگوشی و سلمی هر دو اقوالی از عبدالله بن‌مبارک نقل کرده‌اند. یکی از آن­ها درباره اصل ملامتیه است که عبارت است از آشکار نکردن خوبی و پنهان نکردن بدی. یکی دیگر درباره دعوی نداشتن ملامتی است. اگر این اقوال واقعاً متعلق به عبدالله بن‌مبارک مروزی (م۱۸۱ق) باشد، در آن صورت سابقه طریقه ملامتیان خراسان به قرن دوم و شهر مرو می‌رسد. ولی احتمال این مطلب بسیار کم است. آنچه مسلم است این است که ملامتیان خراسان بیشتر اهل نیشابور بودند و این طریقه به شهرهای دیگر خراسان راه یافت.^[۶]
به نظر می‌رسد اطلاق عنوان «صوفی» به مشایخ عراق و «ملامتی» به خراسانیان در قرن سوم مرسوم شده است. در خراسان نیز مشایخی بودند که در قرن سوم و اوائل قرن چهارم صوفی خوانده می‌شدند، مانند ابوبکر واسطی، ولی این عنوان در مورد کسانی به کار می‌رفت که شاگردان مشایخ بغداد، از جمله جنید و ابوالحسین نوری بودند و به خراسان آمده بودند. در ماوراءالنهر، بخصوص در ترمذ، برای اهل عرفان عنوان «حکیم» به کار می‌رفت و مثلاً محمد بن‌علی ترمذی (م حدود ۲۹۵ق) به «حکیم ترمذی» معروف است. ابوبکر ورّاق (م۲۸۰ق) نیز که اصلاً از ترمذ بود و مقیم بلخ شده بود حکیم خوانده شده و خواجه عبدالله درباره وی گفته است که او حکیم بود نه صوفی.^[۷]
۲-۵ زندگی­نامه
ابوسعد عبدالملک بن محمّد بن ابراهیم خَرگوشی نیشابوری، مشهور به ابوسعد زاهد، ابوسعد واعظ، زاهد، محدّث،‌ حافظ و مفسّر بود. در اصطلاح محدثان حافظ به کسی گفته می­ شود که متن ۱۰۰هزار حدیث را از حفظ داشته باشد. حاکم نیشابوری او را با عنوان الزاهد، عبدالغافر بن اسماعیل واعظ و استاد کامل، اسنوی استاد کامل، زاهد بن زاهد، واعظ و حسین بیهقی و ابن جوزی او را واعظ نامیده­اند.^[۸]
تاریخ تولد ابوسعد برای ما مشخّص نیست ولی می‌دانیم که چند سال از حاکم نیشابوری(متولد۳۲۱ق) کوچک‌تر بوده است. هم­چنین حاکم نیشابوری از حسن بن محمّد الجلال ‌بیهقی و دیگران بزرگ­تر بوده است.^[۹] سال وفات ایشان ۴۰۶یا ۴۰۷ق ذکرشده که در ادامه بررسی خواهد شد.
او از عالمان صوفی نامی سده­ی چهارم قمری است که به ارشاد مریدان و تدریس و تألیف همت گماشته بود.
محدّث نامدار حاکم نیشابوری درباره او گفته است: «لم أر أجمع منه علماً و زهداً و تواضعاً و ارشاداً اِلی الله و الی الزهد زاده الله توفیقاً و اَسعدنا بأیامه و قد سارت مصنفاته» و خطیب گوید: «کان ثقه ورعاصالحاً».^[۱۰]
کنیه‌اش بنا بر منابع اولیه و نیز بیشتر نسخه­های خطی آثار وی «ابوسعد» است نه «ابوسعید». برخی او را به محله­ی «خرگوش»نسبت داده­اند که محله­ای بزرگ در نیشابور بود و خانه و خانقاه ابوسعد در آن­جا قرار داشت.
از دیگر عالمانی که به خرگوش نسبت داده شده­است، ابوالفتوح عبدالله بن علی خرگوشی(۴۶۶_۵۴۴ق) و عثمان خرگوشی(م۴۱۶ق) و از معاصران ابوسعد بوده و کتابی را تألیف نمود که این کتاب را «ابرد الاشیاء» نامیده است.^[۱۱]
از آن­جا که ابوسعد به فقیهی شافعی شهرت داشت قیس آل قیس از او در کتاب الایرانیون و الادب العربی، رجال فقه الشافعیه یاد کرده است.^[۱۲]
عنوان «زاهد» که به ابوسعد داده شده به برخی پارسایان که شماری از آن­ها از صوفیان و عارفان بوده‌اند، به ویژه در سده سوم وچهارم قمری، نیزاطلاق می‌شد.
افراد دیگری که عنوان «زاهد» داشته اند و معاصر ابوسعد بودند عبارتند از: ابوعبدالله بن دینار زاهد نیشابوری(م۳۳۸ق)، ابن داود زاهد نیشابوری(م۳۴۲ق)، ابوعمر زاهد محمّد بن عبدالله(م۳۴۵ق)، ابونصر ترمذی زاهد(م۳۴۶ق)، ابوبکر زاهد روشنایی احمد بن موسی(م۴۰۱ق)، ابن البغدادی زاهد حسین بن احمد(م۴۰۴ق).
البته یکی دو نفر از هم کنیگان معاصر ابوسعد خرگوشی نیز لقب وعنوان «زاهد»داشته اند: یکی ابوسعد احمد بن محمّد مالینی(م۴۱۲ق) است که از عالمان و عارفان هرات است که از او به ابوسعد یا بوسعد زاهد یاد شده^[۱۳]و دیگر ابوسعد زاهد بن احمد نیشابوری است که جّد مادری شیخ الاسلام ابوعثمان صابونی(۳۷۳-۴۴۹ق) و از نبیرگان ابوسعد یحیی بن منصور بن حَسنویه سلمی معروف به «ابوسعد الزّاهد الاکبر» است.^[۱۴]
پدرش ابوعثمان محمّد نیز از زاهدان و عالمان و مشایخ نیشابور بوده که ابوسعد از او روایت حدیث می­کرده است. حاکم نیشابوری از ابوسعد با عبارت «الزاّهد بن الزّاهد» یاد می‌کند. گویا وی همان «محمّد بن ابراهیم ابوعثمان» مذکور در تاریخ نیشابور است که از مشایخ بوده و حاکم درباره او می‌نویسد: «وکان من الصوفیه العبّاد».^[۱۵]
۲-۶ استادان ابوسعد
ابوسعد از آغاز جوانی در نیشابور آن زمان که «دار السنه و العوالی» بود و مکان جمع شدن فقیهان و محدّثان و صوفیان بود، علم آموخت و حدیث شنید که در میان ایشان پدرش و دیگر اساتید فقه و حدیث و تصوف دیده می شود.^[۱۶] از جمله استادان او:
۱- ابوالعباس محمّد بن یعقوب اصَمّ(۲۴۷ـ۳۴۶ق) «محدّث المشرق» که از طالبان حدیث بود و مدت ۷۶ سال حدیث می‌گفت.^[۱۷]
۲- ابومحمّد یحیی بن منصور بن عبدالملک(م۳۵۱ق) قاضی نیشابور.^[۱۸]
۳- ابوعلی حامد بن محمّد بن عبدالله رفّاء هروی(م۳۵۶ق)از محدّثان و واعظان هرات.^[۱۹]
۴- ابوعمرو اسماعیل بن نُجَید بن احمد سُلَمی نیشابوری(م ربیع الاول ۳۶۶ق) شیخ صوفیه خراسان که جّد مادر یا ابوعبدالرحمان سلمی صاحب طبقات الصوفیه است که از جنید و ابوعثمان حیری بهره برده است.^[۲۰]
۵- ابوسهل محمّد بن سلیمان صُعلوکی نیشابوری(۲۹۰-۳۶۹ق) از فقهای معروف شافعیه خراسان که در لغت و نحو و کلام و تفسیر تخصّص داشته است.^[۲۱]
۶- ابوسهل بشربن احمد بن بشر بن محمود بن أشرس اسفراینی تمیمی دهقان(م شوال۳۷۰ق)از محدّثان، ‌که در نیشابور مجلس املا داشته است.^[۲۲]
۷- ابوالحسن علی بن بندار بن حسین صوفی صَیرفی نیشابوری از صوفیّان و محدّثان نیشابور که از مشایخ سرزمین­های مختلف بهره­ برده است.^[۲۳]
۸- ابواسحاق ابراهیم بن محمّد بن یحیی بن سختویه مُزکّی نیشابوری(م۳۶۲ق) از عالمان و محدّثان بزرگ نیشابور و از شاگردان ابن خزیمه(۲۲۳-۳۱۱ق).^[۲۴]
ابوسعد در فقه شافعی که مذهبش بود، از شاگردان فقیهان نامدارابوالحسن محمّدبن علی بن سهل ماسرجسی نیشابوری(م۶جمادی­الآخر۳۸۶ق) و ابواسحاق مروزی(م۳۴۰ق) بود، که سال­ها در “دارالسّنه” نیشابور مجلس املا داشت.^[۲۵]
پس از چندی ابوسعد به میان عابدان و زاهدان رفت و راه زهد در پیش گرفت. در سال­های دهه۳۷۰ق برای رفتن به حجّ نیشابور را ترک کرد و سال­ها در مکّه سکنی گزید.^[۲۶] یاقوت حموی در معجم البلدان درباره او می­گوید: «او زاهد و واعظ و فقیهی شافعی، که معروف به اعمال خیر و نیکی و زهد در دنیا بوده با عالمان هم­نشین و تصنیفات مفید زیادی در علوم شریعت و دلایل النبوه و سیّرالعبّاد و الزهّاد و… دارد.» او هم­چنین به عراق و شام و فلسطین و مصر سفر کردو در همه جا از محدّثان و عالمان حدیث شنید یا برای اساتید خود احادیثی را بیان ‌کرد.^[۲۷]
در مکّه از افرادی هم­چون ابوعمر محمّد بن سهل البستی، ابواسحاق ابراهیم بن محمّد الدینوری، ابوالفضل جعفر بن الفضل ابن حنزابه(م۳۹۱ق)، ابوجعفر امام و قاضی مکّه، اسحاق بن زروان بن قهزادالفقیه، ابوبکر محمّد بن هارون الاصبهانی، ابوعبدالله الحسین بن محمّد الزاهد، ابن سراقه محمّد بن یحیی(م۴۱۰ق)، ابوالحسن علی بن عمر بن موسی و ابوالحسن علی بن عبدالله بن جهضم احادیثی شنیده و روایت کرده است.^[۲۸]
در مدینه از الشّریف ابومحمّد عبدالله بن یحیی بن طاهر الحسینی، ‌ابوذر عمّار بن محمّد البغدادی، ابوالحسین یحیی بن الحسین المطلبی و در مجلس املا محدّث نامی ابوالحسن علی بن عمر الدّار قطنی (۳۰۶-۳۸۵ق) شرکت کرده است. در بغداد نیز هنگام بازگشت از حجّ، ابوالقاسم التنّوخی^[۲۹](۳۵۵-۴۴۷ق) از جمله کسانی است که از او حدیث شنیده است. در شام ابوالحسین محمّد بن احمد بن جمیع الغسّانی، در فلسطین از ابومحمّد بن بکربن محمّد العابد الطبرانی و ابوالفتح محمّد بن ابراهیم بن محمّد یزید الطّرسوسی و در مصر از ابومحمّد عبدالله بن عبدالرحمان الازدی، ‌ابوسعد علی بن الحسن بن عمر الغافقی الاسکندرانی، ابوالحسن علی بن محمّد بن اسحاق الحلبی القاضی، ابوالقاسم عمر بن ابراهیم بن یحیی البصری، ابوالحسن محمّد بن احمد بن عباس الاخمیمی، ابوطلحه المالکی، ابوالقاسم الفارسی الحافظ و ابوالوفاء تمام بن عبدالله الصقّلی احادیثی شنیده و روایت کرده است.^[۳۰]
این سفر ابوسعد چنان­که سمعانی گفته، باید در دهه۳۷۰ق رخ داده باشد. مؤیّد این مطلب آن است که ابوسعد در سال۳۷۶ق در مکّه از ابوعمر بستی حدیث شنیده است. در تهذیب الاسرار(ق ۴۷آ) حدیثی نقل کرده که آن را در بغداد در مجلس املا ابوالحسن علی بن الدّار قطنی شنیده بوده ­است. چون وفات الدّار قطنی درپنج­شنبه هفتم ذی القعده ۳۸۵ق رخ داده، اقامت ابوسعد در بغداد باید در سال­های پیش از۳۸۵ق بوده باشد نه پس از آن.^[۳۱]
در تعارض با گفته­ی سمعانی دو، سه روایت دیگر وجود دارد که نشان می­دهد سفر ابوسعد در دهه ۹۰ بوده است. به گفته­ی ابوالقاسم علی بن المحسّن التنوخی(۳۵۵-۴۴۷ق) «ابوسعد در سال۳۹۳ق به قصد حجّ به بغداد آمد و در سال۳۹۶ق وقتی به نیشابور باز می­گشت از او حدیث شنیده­ایم.»^[۳۲] و دیگر اجازه­ی روایت کردن شرف النّبی است که ابوسعد به دو عالم اندلسی در مکّه داده، یکی به ابومحمّد عبدالله بن سعید شتنجالی(م۴۳۶ق) که از۳۹۱ق تا ۴۳۰ق مجاور در مکّه بوده و دیگر به ابوعمرو احمد بن محمّد بن هشام القرطبی(م۴۳۰ق) که در سال۳۹۵ق به مکّه رفته و چند سال آن­جا زندگی کرده‌ است.^[۳۳]
در مورد گفته­ی تنوخی ممکن است بتوان احتمال داد که کلمه«تسعین» مصحّف«سبعین» است و سال۳۷۶ق بوده که تنوخی از ابوسعد حدیث شنیده­است نه۳۹۶ق. ولی درباره‌ی شتنجالی، که حتماً در۳۹۱ق از اندلس به سوی مشرق رفته و در مکّه زندگی کرده­است و در۴۳۰ق به اندلس و درروز جمعه ۱۸ محرم ۴۳۳ق به قرطبه بازگشته است. اما چنین احتمالی شدنی نیست هم­چنان که در مورد ابوعمر و قرطبی این گونه است.^[۳۴]
در هیچ منبعی اشاره به مدت اقامت ابوسعد در مکّه نشده، ولی می‌توان گمان برد که ابوسعد سه دهه اخیر سده چهارم را در مکّه گذرانیده باشد. به این صورت تعارضی بین روایت­های مختلف مربوط به تاریخ سفر پدید نمی‌آید. ولی این فرض هر چند با روایت کردن شَتنجالی و ابوعمرو قرطبی از ابوسعد در مکّه در سال­های ۹۰ ناسازگار نیست، با قول تنوخی که می­گوید: ابوسعد در سال ۳۹۳ق در راه حجّ وارد بغداد شد(قدم علینا حاجّاً) تعارض دارد. فرض دیگر آن است که ابوسعد جز آن سفر اول که در دهه۳۷۰ق داشته، سفری دیگر نیز در دهه ۳۹۰ق به حجّ داشته و در این سفر اخیر درسال۳۹۳ق به بغداد وارد شده است و در مکّه کسانی چون ابومحمّد شتنجانی و ابوعمرو قرطبی اجازه روایت کتاب شرف النّبی را از او گرفته‌اند و پس از مدتی مجاورت بیت الله در سال۳۹۶ق در راه بازگشت به خراسان در بغداد تنوخی از او حدیث شنیده­است. این فرض، که در واقع بین گفته­های مختلف است، پذیرفتنی­تر است. هر چند در آثار ابوسعد و منابع ترجمه‌ شده­اش اشاره‌ای به دو بار سفر او به مکّه نیست.^[۳۵]اما در منبعی دیگر، این گونه آمده که خرگوشی پس از مدتی به جمع زاهدان و صوفیان وارد شد و گویا در۳۷۰ق نیشابور را برای رفتن به حجّ ترک کرد و سال­ها در مکّه بود. البته خطیب بغدادی از قول تنوخی گفته که او در۳۹۳ق در راه حجّ به بغداد رفت. ابن عساکر نیز نوشته که وی در۳۹۰ق در عراق بوده و در همین سال به حجّ رفته است. شاید وی به جز نخستین سفر حجّ در دهه­ ۷۰، در دهه­ ۹۰ نیز سفری به قصد حجّ داشته و آن­گاه سال­های پایانی سده چهارم را در مکّه گذارنده است.^[۳۶]
هنگامی که ابوسعد به نیشابور بازگشت به ارشاد و تدریس و تألیف پرداخت. مجلس او سال­ها برقرار بود و افزون بر این به مردم خدمت می­کرد و بناهای خیریه‌ای مثل خانقاه و بیمارستان و مدرسه ساخت. در بیمارستان شماری از یارانش به پرستاری بیماران مشغول بودند. همان­طور که در آغاز نوشتار درباره اوضاع اقتصادی و اجتماعی دوره­ غزنویان توضیح داده شد، ایشان و شاگردانش نقش فعّالی در کمک رسانی به مردم در قحطی سال۴۰۱ق داشته اند. ابوسعد به گفته‌ی ابونصر عتبی، کارهای بسیاری انجام داد از جمله مراقبت از بیماران و بردن آن­ها به بیمارستان و خاکسپاری مردگان.^[۳۷]

در رابطه با این مجهولات پارامترهایی نقش متغیر را بازی میکنند از جمله
عمق تونل از سطح زمین
ارتفاع تونل
لایه بندی و زمین شناسی منطقه و …
برای همین منظور در حفر تونل های مترو سعی بر اینست که از سیستم نگهداری استفاده شود که کمترین نشست را داشته باشد و تاثیرات مخرب بر سطح زمین و ساختارهای بالادستی را نداشته باشد و منظور ما در این تحقیق مدل کردن تونل و مشخصات آن با نرم افزار فلک برای اینکه تمام این پارامترها را محاسبه و مورد بررسی و تحلیل قرار دهیم تا بتوان برای نشست واقعی در عمل بتوان تدابیر مهندسی را اتخاذ نمود .

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

د – اهمیت و ضرورت انجام تحقیق (شامل اختلاف نظرها و خلاءهای تحقیقاتی موجود، میزان نیاز به موضوع، فواید احتمالی نظری و عملی آن و همچنین مواد، روش و یا فرایند تحقیقی احتمالاً جدیدی که در این تحقیق مورد استفاده قرار می‏گیرد:
نشست سطحی در بالای تونل های حفر شده توسط انسان سالیانه در سرتاسر جهان دستخوش حوادث و اتفاقات زیادی میشود که بررسی و مدل کردن این تونل ها و محیط اطراف آن کمک حائز اهمیتی به جلوگیری از بروز حوادث میشود. بدلیل گسترش روز افزون مترو در شهرهای بزرگ کشورمان بررسی احتمالی نشست بسیار حائز اهمیت میباشد بخصوص که در چندین شهرفقط مترو راه اندازی شده است تحقیقات و تحلیل های عددی قبل از اجرای پروژه و همینطور درحین انجام پروژه در این زمینه و نیز حوادث احتمالی نشست در زیر سازه ها حائز اهمیت است و در آینده برای دیگر شهرها که میخواهند از مترو بهره ببرند مفید خواهد بود
ه- مرور ادبیات و سوابق مربوطه (بیان مختصر پیشینه تحقیقات انجام شده در داخل و خارج کشور پیرامون موضوع تحقیق و نتایج آنها و مرور ادبیات و چارچوب نظری تحقیق):
امروزه برای بررسی و مدل کردن تونل وتاثیرات حفر تونل نرم افزار های گوناگونی ارائه گردیده مانند فلک و پلکسز و .. و همینطور استانداردهای نشست برای محیطهای مختلف شهری و … ارائه گردیده است که ما سعی بر استفاده از نرم افزار فلک و استاندارد های محیط شهری را در نظر داریم بر این اساس تحقیقاتی از محققان در سرتاسر جهان در این زمینه در ادامه آورده شد ه است
آقایان(شئوری و لیو (sheory , luio) در سال ۲۰۰۰ ) تحقیقات خود را بر روی معادن زغال هند متمرکز کردند تا نشست را براساس مشاهدات زمین و یک مدل عملی اصلاح شده تاثیر گذار پیشبینی کنند. عمق معدن و شیوه استخراج را در نشست سطح تاثیر گذار دانستند .حداکثر نشست را متاثراز نسبت عرض حفاری به عمق دانستند . پیشبینی های خود را با نشست واقعی مقایسه کردند . لبه های پایه ها (روش اتاق و پایه) و سقف بلافاصله در شکل نشست در سطح را موثر دانستند و نوع نشست روش را نامتقارن میدانند
آقایان (وانگ و لیو و همکاران سال ۲۰۰۵ ) بررسی های خود را بر روی نشست حاصل از معدن زغالسنگ که به روش جبهه کار طولانی کار میکرد متمرکز نمودند . فاکتور c را معرفی کردند که وابسته به مشخصات فیزیکی و مکانیکی ماده سنگ است و آن را موثر در نشست در گذشت زمان دانستند پارامترهایی به شرح ذیل را در نشست سطح زمین موثر دانستند .فاصله از سینه کار. ضخامت روباره . نسبت پیشروی سینه کار . روش معدنکاری زغال . معادلاتی که وابسته به زمان بود را برای نشست بدست آوردند
آقایان (ونگ کینگ و همکاران سال ۲۰۰۵) آنالیز عددی نشست سطحی که بر اثر ساخت مترو چینلددم بوجود می آمد را بررسی کردند . هر چه عمق مترو بیشتر باشد سطح نشست بیشتر خواهد شد و میزان ارتفاع نشست کمتر خواهد بود . منحنی رگرسیون را برای نشست رسم و یک معادله بدست آوردند . نشست را در ۵مرحله تقسیم کردند . مرحله قبل از نشست .مرحله نشست سطح حفاری ( فاصله ۲cm بین نگهداری و حفاری) .شروع مرحله نشست (۱۵ تا ۲۰درصد نشست) .نشست درزه های انتهایی شیلد (۶۰ تا ۷۰ درصد نشست) .مرحله بعد نشست
آقایان (نیسیزا و همکاران سال ۲۰۰۵ ) تاثیر عملکرد نشست ۳ بعدی جدیدی را نشان دادند . ابتدا نشست را تابع نیروی وزن و کار معدنی دانستند .شکل نشست را سهمی گون عنوان نمودند . سقف و کف سازه تونل و عمق را در نشست موثر دانستند . درزه ها و شکاف ها را در نشست و شکل نشست موثر دانستند
آقایان (کیم و وانگ کیم و همکاران سال ۲۰۰۷ ) حرکات زمین را بر اثر حفاری تونل مترو که در زیر ساختمان هاست و آنالیز پارامترهی حساس را در چین بررسی کرده اند . با بهره گرفتن از نرم افزار Flac 3D مدلسازی کرده اند . پارامترهای (L/D) و ( H/D) را پارامترهای مهم در نشست زمین دانستند . واقعیت ها را با مدل سازی مقایسه کردندکه مقادیر مدلسازی مقداری کمتر از واقعیات است نتایج: گسترش حفاری و حرکت دستگاه حفاری دو عامل اصلی نشست هستند .ترک های موجود در سازه ها به علت کشش و فشاری است که بر اثر ناهمواری نشست بوجود می آید
آقایان (محمد حسین صدقیانی و شیما الیاسی سال ۱۳۸۶) بر روی تونل مترو خط ۱ تهران حد فاصل ایستگاه R1 و T1 که با روش اتریشی (چند مرحله ای مقطع ) کار شده است مورد بررسی قرار داده اند . از نرم افزار PLAXIS جهت مدل کردن در تحقیقات خود استفاده کردند. نتایجی که بدست آوردند به شرح ذیل بود : پروفیل فلزی بعنوان نگهداری اولیه و پوشش بتنی به عنوان نگهداری نهایی تونل مناسب و تغییر شکلهای کمی ایجاد خواهد کرد . پوشش کف تونل برای ایجاد صلبیت وواقعی تر کردن مدل ضروری است در غیر این صورت تغییر شکل ها بزرگ میشود که غیر واقعی است .رابطه نشست و تاج تونل را به صورت خطی دانسته اند .حداکثر نشست را ۶ میلیمتر برآورد کردند
آقایان (حسین شفیعی و نادر هاتف در سال ۱۳۸۷) بررسی هایشان بر روی متروی شیرازانجام شده است .از ۲ نرم افزار PLAXIS 3D TUNNEL برای برای مدل سازی و از نرم افزارSEEP/W برای افت حد ناشی اززهکشی آب زیرزمینی . پایین انداختن سطح آب زیرزمینی در نشست سطح زمین تاثیر گذار دانستند.
آقایان (علی دباغ و محمد فاتحی مرجی و حبیب ا… فرقانی در سال ۱۳۸۸) بر روی معدن زغالسنگ طبس تحقیقات خود را انجام دادند . شیب لایه و عرض حفاری و عمق و ترکیب مواد بالایی را در نشست موثر دانستند . تاثیرات ضریب پواسون و مدول یانگ را بر نشست بررسی کردند . نتایجی را که بدست آوردند به شرح ذیل بیان کردند: نشست با کسینوس زاویه لایه نسبت مستقیم دارد . با افزایش عرض استخراج نشست و کرنش افزایش میابد . ضریب پواسون تاثیری بر نشست نداشته ولی مدول یانگ با نشست نسبت عکس دارد
(آرزو وطن پور و علیرضا ستوده و عرفان فرهیخته در سال ) ۱۳۸۸ عواملی همچون (فضای خالی بین شیلد و حفاری – تزریق ناقص حین عملیات – تنظیم نامناسب فشار TBM EPB -عدم آب بندی کامل تونل – تغییر شکل سگمنت ها به هر دلیل ممکن – توقف دستگاه که به دلیل وزن ) بر نشست تاثیر میگذارند . با دو روش مطالعات تجربی و مطالعات عددی ( مدل سازی ) نشست را پیشبینی کرده اند . نشست پس از ساخت سازه را نیز مطرح میکنند که دلیل آن را تغییر فشار آب منفذی و تونل حفاری مجاور دانسته اند . عوامل اصلی نشست در طول مسیر رابه شرح ذیل دانستند:. وجود فضا های خالی مانند قنات ها وخاک دست ریز در برخی نقاط و خندق قدیمی . نشست توسط شسته شدن خاکها توسط حمام های مسیر و آبهای فاضلاب شهری . تئوری آقای پیک را با منحنی قوس تایید کردند .فاصله بین سگمنتها و فضای خالی ایجاد شده را دلیلی مهم در نشست بیان نمودند
آقایان (هررا و توماس و همکاران ( herera , tomas) سال ۲۰۰۹) تحقیقات خود را برای مدلسازی و ارزیابی برای تفسیر پیشرفته نشست در مورسیای اسپانیا متمرکز کردن دلایل نشست شهر را عوامل زیر دانستند : استخراج معادن حفاری تونل های مترو و تونل های شهری استخراج نفت و گاز و ماعات از زمین فشردگی خاک فرسایش خاک خشکسالی سالهای اخیر از تکنیک سیستم سنجش از راه دور و با بهره گرفتن از مدل سازی بررسی های خود را انجام داده اند
آقایان (وحدتی راد و قدرت و فیروزیان و براری و ترابی در سال ۲۰۰۹( آنالیزی از بازارچه زیرزمینی واقع شده بالای متروی تبریز انجام دادند .با نرم افزار Plaxis مدلسازی را انجام دادند . پارامترهایی مثل کاهش بار در بازار و کم کردن تردد و تزریق سیمان در اعماق مختلف و بهبود خاک را پیشنهاد کردند .نتایج حاصل از نرم افزار را بر اساس مطالعات ژئوتکنیکی و با استاندارد های مجاز و ریسک ارائه دادند .ضخامت گروت (نوعی سیمان ) تزریقی را بین ۱۱.۴ تا ۱۹.۱۱ متر پیش بینی کردند
(حسین اینانلو عربی شاد و کاوه آهنگری در سال ۱۳۸۹) از شبکه های عصبی مصنوعی برای تکمیل روش عددی در پیشبینی نشست خط ۱ متروی تبریز بهره برده اند و روش تجربی را نیز با آنها بکار گرفته اند از نرم افزار Flac 2D برای مدل سازی استفاده کردند میزان اختلاف در (میزان نشست ٬ همگرایی ٬ شعاع تاثیر نشست ) بین داده های نرم افزار با واقعیت قابل قبول است گام حفاری را باید تاحد امکان برای کاهش نشست کاهش داد و نگهداری موقت را سریع انجام داد مقاومت فشاری تک محوره و زاویه پیچ دستگاه و نیروی محوری وارد بر صفحه حفار بیشترین تاثیر را بر میزان نرخ نفوذ TBM دارند
(مصطفی شریف زاده و محمد عفیفی پور و مهدی تسوجی زاده ۱۳۸۹( از شبکه های عصبی مصنوعی برای تکمیل روش عددی در پیشبینی نشست خط ۱ متروی تبریز بهره برده اند و روش تجربی را نیز با آنها بکار گرفته اند .از نرم افزار Flac 2D برای مدل سازی استفاده کردند . میزان اختلاف در (میزان نشست ٬ همگرایی ٬ شعاع تاثیر نشست ) بین داده های نرم افزار با واقعیت قابل قبول است . گام حفاری را باید تاحد امکان برای کاهش نشست کاهش داد و نگهداری موقت را سریع انجام داد .مقاومت فشاری تک محوره و زاویه پیچ دستگاه و نیروی محوری وارد بر صفحه حفار بیشترین تاثیر را بر میزان نرخ نفوذ TBM دارند
(محمد حسین صدقیانی و بهروز حامد میر جعفری و علی ملا حسنی ۱۳۸۹ ) برروی خط ۲ مشهد و تاثیر حفاری TBM بر سازه های مجاور کا کرده اند . مورد مطالعه انها سازه برج تجاری و تفریحی آلتون بود .از نرم افزار Plaxis برای مدلسازی استفاده کردند .منطقه از ۵ لایه تشکیل شده است که این ۵ لایه را از نظر نشست مورد بررسی قرار داده و نتایج ذیل حاصل شده است : بیشترین میزان نشست در لایه ۴ که بستر فوقانی تونل است وجود دارد . بین لایه ۳و ۴ و ۵ که مدول الاستیک در حال کاهش است ولی بیشترین نشست مربوط به لایه ۴ است . با توجه به کاهش مدول الاستیسیته لایه ۵ نسبت به لایه ۳ ولی میزان نشست لایه ۵ بیشتر است . افزایش E ,C , Q باعث کاهش نشست میشود . در فشار بالا و زاویه ۱۵ لایه ۳(خاک رس) و ۳۰ درجه لایه ۴( ماسه ) گسیخته میشوند
(مصطفی شریف زاده و رحمان دارایی و محسن شریفی بروجردی۲۰۱۱) آنالیز معکوس از تونل های حفاری مداوم در سنگهای ضعیف بر اساس یافته های جابجایی انجام دادند در سه ناحیه تونل شبلی در زنجان ریزش اتفاق افتاده بود که آنها را مورد بررسی قرار دادند نتایج حاصله به شرح ذیل بود تونل در سنگهای ضعیف با ناپایداری و مشکلات زیست محیطی همراه است عدم حفاری مداوم یا اشکال در پیوستگی حفاری از عوامل مهم در نشست است محاسبات و بررسی های حین کار برای جلوگیری از ریزش پیشنهاد شده است
(آقایان لیو و کی و همکاران سال ۲۰۱۱ (QI و Liu)) حرکات زمین را بر اثر حفاری تونل مترو که در زیر ساختمان هاست و آنالیز پارامترهی حساس را در چین بررسی کرده اند با بهره گرفتن از نرم افزار Flac 3D مدلسازی کرده اند پارامترهای (L/D) و ( H/D) را پارامترهای مهم در نشست زمین دانستند واقعیت ها را با مدل سازی مقایسه کردندکه مقادیر مدلسازی مقداری کمتر از واقعیات است نتایج: گسترش حفاری و حرکت دستگاه حفاری دو عامل اصلی نشست هستند .ترک های موجود در سازه ها به علت کشش و فشاری است که بر اثر ناهمواری نشست بوجود می آید
آقایان (یانگ و وانگ (Yang,Wang ) در سال ۲۰۱۱ ) اثر حفاری تونل مترو را بر نشست سطح با بهره گرفتن از مدیریت دادهGIS را بررسی کرده اند . مدلسازی با نرم افزار Flac 3D انجام شد . یک سازه را مدل و نشستش را بررسی میکنند ومعتقدند اگر اطلاعات کامل از سازه داشته باشند مدیریت آن در نگهداری راحت تر است . نظرشان بر این است که ما یک پایگاه اطلاعاتیGIS از سازه ها و اطلاعات مهندسی آنها داشته باشیم تا در حین انجام یک کار مهندسی مانند مترو مدیریت نگهداری سازه را در برابر نشست بتوانیم به راحتی پیش بینی و تعیین کنیم
آقایان (تایو و گائو در سال ۲۰۱۱ ( GAO و Taiyue ) ) بررسی خود را بر روی نشست لایه یکپارچه که بر اثر ساخت مترو در خاک رس نرم اشباع روی داده بود انجام دادند . بررسی های خود را بر روی سه حالت اشباع و نیمه اشباع و خشک انجام دادند. نشست در حالت خشک از سایر حالات کمتر و مناسب تر است . در مناطق اشباع نشست بیشتر و نگهداری و ساخت سازه با مشکلات بیشتری مواجه است . میزان نشست در حالت خشک ۸.۴ میلیمتر در حالت نیمه اشباع ۱۹.۵ میلیمتر و در حالت اشباع ۸۳ میلیمتر بدست آوردند
(عبدالستار رودینی و محمد علی ابراهیمی فرسنگی و رضا رحمان نژاد ۱۳۸۸ ) از شبکه عصبی جهت پیشبینی نشست در تونل های کم عمق استفاده کردند .عوامل موثر در نشست را : نشست طبیعی رسوبات جوان پایین آمدن سطح آب زیرزمینی از طریق زهکش ها . تزریق ناقص و سست شدن خاک . تغییر شکل انحنای قطعات بتن . حرکت زمین به سمت سینه کار و…. از نرم افزار مطلب برای شناخت داده ها برای شبکه عصبی استفاده کردند .نتایج حاصل از شبکه های عصبی را با واقعیت مقایسه کردندکه نتایج خوب اعلام گردیده .شبکه عصبی را بهترین شیوه برای پیشبینی نشست میدانند
(سید محسن شفیعی و فریدون خسروی و همایون خسروی و جعفر رهنما راد۱۳۸۷)اثرات حفاری تونل مترو شیراز را بر روی سازه های اطراف در زیرگذر زند بررسی کردند .از نرم افزار plaxisبرای مدلسازی استفاده کردند . در ۵ حالت مختلف در نحوه قرارگیری تونلها از یکدیگر و فاصله تاج تا سطح زمین مورد بررسی قرار دادند .نتایج نشان دهنده اینست که با افزایش فاصله دو تونل از هم و نزدیک شدن به سازه ها نسشت افزایش میابدو نزدیکی دو تونل به هم نیز باعث تداخل نشست دو تونل و افزایش نشست میشود . با افزایش عمق نشست به علت پدیده بالا زدگی که در تونل های کم عمق رخ میدهد زیاد میشود . مقایسه بین ابزار دقیق و محاسبات عددی صحت کار را نشان داد.
و – جنبه جدید بودن و نوآوری در تحقیق:
بررسی زاویه نشست و حداکثر نشست و فاصله طولی نشست بر روی سطح و مقایسه آن با نتایج تحقیقات دیگران و بررسی تاثیرات عوامل دیگر در نشست ازجمله عمق تونل – زمین شناسی منطقه – لایه بندی – ارتفاع تونل و…
ز- اهداف مشخص تحقیق (شامل اهداف آرمانی، کلی، اهداف ویژه و کاربردی):
اهداف آرمانی : نتایج حاصل از مدل اینکه تونل حفر شده هیچگونه نشستی بر روی سطح زمین ایجاد نکرده است.
اهدف کلی : بررسی اینکه برج زیست خاور تحت تاثیر زاویه نشست تونل خط ۲ متروی مشهد قرار میگیرد و میزان نشستی را که در زیر این برج اتفاق خواهد افتاد و مقایسه با حداکثر نشست استاندارد و اینکه چگونه میتوان این نشست را به حداقل رساند .
اهداف ویژه : اینکه زاویه نشست را به حداقل ممکن برسد و عمق نشست کمترین حالت را داشته باشد و منحنی نشست به سازه برج زیست خاور نرسد
اهداف کاربردی : مدلی که از تمام جنبه های تئوری قابل تشریح باشد و پارامترهای نشست تا حد ممکن تعدیل شود و راه حل های ارائه شود برای کاهش نشست سطح زمین .
ح – در صورت داشتن هدف کاربردی، نام بهره‏وران (سازمان‏ها، صنایع و یا گروه ذینفعان) ذکر شود (به عبارت دیگرi محل اجرای مطالعه موردی):
سازمان قطار شهری و شهرداری و شرکت های مشاور تونل سازی- محل اجرای پروژه : خط ۲ متروی مشهد
ط- سؤالات تحقیق:
حفر تونل خط ۲ مترو مشهد بر روی برج زیست خاور تاثیر خواهد گذاشت ؟
زاویه نشست که تونل ایجاد خواهد کرد چقدر خواهد بود؟
حداکثر فاصله طولی که نشست بر روی زمین ایجاد میکند چقدر است؟
حداکثر نشست با توجه به زمین شناسی منطقه و روش حفاری و نوع نگهداری تونل چقدر است ؟
نشست حداکثر در کجا اتفاق خواهد افتاد؟
حداکثر نشست ایجاد شده احتمالی در زیر برج زیست خاور چقدر است؟
برج زیست خاور داخل گودال نشست یا بر روی منحنی نشست و یا خارج از گود نشست و یا در ناحیه ایمن قرار خواهد گرفت ؟
ی- فرضیه ‏های تحقیق:
با اندازه گیری فاصله افقی برج زیست خاور و مرکز تونل و گودال نشستی که توسط تونل ایجاد میشود میتوان تاثیر تونل با برج زیست خاور را را فهمید .
با توجه به شکل سازه و نوع نگهداری و منحنی نشست زاویه لبه منحنی که با خط عمودی که از مرکز تونل حفر شده محاسبه میشود
منحنی نشست بر روی زمین از نقطه ای که قوس شروع خواهد شد تا نقطه پایان قوس قابل محاسبه است که همان فاصله طولی نشست است .
حد اکثر نشست همان نقطه داخلی منحنی نشست که بیشترین عمق را دارد .
محل نشست حداکثر نیز با توجه به مختصات نقطه بدست می آید
میزان حداکث نشست زیر برج زیست خاور بدست می آید .
بررسی انجام شده نشان میدهد که برج زیست خاور در کدام از سه ناحیه (داخل گودال نشست – روی منحنی نشست – ناحیه ایمن ) قرار خواهد گرفت.

مؤلفین متعددی اظهار داشته اند که مشاهده ی خود بهبود یافته ناشی از آموزش ذهن آگاهی می تواند استفاده از مهارت های مقابله ای را ارتقاء بخشد. کابات زین (۱۹۸۲؛ به نقل از امیدی و محمدخانی، ۱۳۸۷) مطرح می کند که آگاهی فزون یافته از حس های درد و پاسخ های استرس، افراد را قادر می سازد که در انواع پاسخ های مقابله ای درگیر شوند.
لینهان (۱۹۹۳؛ به نقل از امیدی و محمدخانی، ۱۳۸۷) معتقد است که مشاهده ی بدون قضاوت، فرصت شناخت پیامدهای یک رفتار را ممکن می سازد (نظیرعصبانی کردن کارفرما با تأخیرهای مکرر خود). این شناخت، تغییرات رفتاری مؤثرتری را به دنبال خواهد داشت. به اعتقاد وی، این مهارت باعث ایجاد کنترل توجه می گردد و مهارت مفیدی برای افرادی است که در تکمیل تکالیف مهم به علت حواس پرتی ناشی از نگرانی ها، خاطرات یا خلق های منفی مشکل دارند (امیدی و محمدخانی، ۱۳۸۷).
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

آرام سازی^[۲۲۰]
مؤلفین متعددی (گلدبرگ و همکاران،۱۹۹۴ ؛ کابات زین و همکاران، ۱۹۹۸؛ به نقل از امیدی و محمدخانی، ۱۳۸۷) خاطرنشان می سازند که مراقبه غالباً آرامش بخش است و از این راه می تواند در اداره ی این اختلالات مؤثر باشد. ایجاد آرامش از طریق راهبردهای گوناگون مراقبه ثبت شده است (امیدی و محمدخانی، ۱۳۸۷). گرچه تمرینات ذهن آگاهی ممکن است منجر به آرام سازی شوند، اما این پیامد، دلیل اولیه ی درگیری در مهارت های ذهن آگاهی نیست ( امیدی و محمدخانی، ۱۳۸۷).
پذیرش
رابطه بین پذیرش و تغییر، یک مفهوم محوری در بحث های رایج روان درمانی است (به نقل از امیدی و محمدخانی، ۱۳۸۷). هایز (۱۹۹۴؛ به نقل از امیدی و محمدخانی، ۱۳۸۷) مطرح می کند که پذیرش شامل”تجربه ی رویدادها به طور کامل و عاری از دفاع، همان گونه که هستند” می باشد.
اکثر برنامه های درمانی پذیرش را در بردارند، از جمله پذیرش درد، افکار، احساسات، کشش ها، یا سایر پدیده های بدنی، شناختی و هیجانی، و در آن ها کوششی برای تغییر، گریز، یا اجتناب وجود ندارد. همان گونه که بیان شد کابات زین (۱۹۹۰؛ به نقل از امیدی و محمدخانی، ۱۳۸۷) پذیرش را به عنوان یکی از مبانی متعدد تمرین های ذهن آگاهی توصیف کرده بود. رفتاردرمانی دیالکتیکی در برنامه های درمانی خود، آموزش تکنیک هایی را تأکید می ورزد که پذیرش واقعیت را ارتقا می دهند. از این رو، به نظر می رسد که آموزش ذهن آگاهی ممکن است برای تعلیم مهارت های پذیرش ضرورى باشد (امیدی و محمدخانی، ۱۳۸۷).
۲-۱-۱۴- انواع مداخلات مبتنی بر ذهن آگاهی
مداخلات مبتنی بر ذهن آگاهی شامل روش های متعددی برای آموزش هوشیاری آگاهانه است. بعضی از این مداخلات شامل تمرین های رسمی مراقبه است، افراد برای مدت زمان معینی (حتی گاه تا ۴۵ دقیقه) در حالتی نشسته قرار می گیرند و توجه خود را به شیوه های خاصی کنترل می کنند. بعضی دیگر از مداخلات دربردانده ی تمرین های کوتاه تر و غیر رسمی است که بر ذهن آگاهی در زندگی روزانه تاکید دارد، در این مداخلات از افراد خواسته می شود تا آگاهی خویش را نسبت به فعالیت های معمول هم چون قدم زدن، خوردن، رانندگی کردن یا حمام کردن، افزایش دهند (بائر، ۲۰۰۶).
باید توجه داشت که آموزش ذهن آگاهی مرکز اصلی MBSR و MBCT است و هر دو، تمرین های رسمی ذهن آگاهی را به کار می برند (مراقبه نشسته). در مقابل در DBT و ACT ، مهارت های ذهن آگاهی در کنار سایر راهبردهای رفتاری آموزش داده می شود و تمرین های رسمی ذهن آگاهی ممکن است به کار برده شود یا نشود (بائر، ۲۰۰۳؛ به نقل از کانگ^[۲۲۱] و وتینگهام^[۲۲۲]، ۲۰۱۰). در ذیل به اختصار، اشاره ای به هر یک از مداخلات می شود:
۲-۱-۱۴-۱- برنامه درمانی کاهش استرس براساس ذهن آگاهی (MBSR)
جان کابات زین، کلینیک کاهش استرس را در مرکز پزشکی دانشگاه ماساچوست در وسترن، در دهه ۱۹۷۰ تاسیس کرد. وی در کلینیک کاهش استرس خود، به شرکت کنندگان تمرین آرامش ذهنی همراه با ذهن آگاهی می داد. این کوشش ها به شکل گرفتن مدل کاهش استرس براساس ذهن آگاهی انجامید.
برنامه درمانی کاهش استرس براساس ذهن آگاهی ، سابق بر این، با عنوان برنامه ی کاهش استرس و تن آرامی شناخته می شد (کابات زین،۱۹۸۲ ؛ ۱۹۹۰؛ به نقل از امیدی و محمدخانی، ۱۳۸۷). این روش شامل برنامه ی ۸ تا ۱۰ هفته ای است که برای گروه هایی با بیش از ۳۰ شرکت کننده اجرا می شود. جلسات به طور هفتگی و هر جلسه حدود ۵/۲-۲ ساعت برگزار می گردند. دستور جلسات شامل تمرین مهارت های مراقبه، بحث در مورد استرس، روش های مقابله ای و تکالیف خانگی می باشند.
جلسات متراکم ذهن آگاهی نیز تشکیل می شوند که یک روزه هستند و حدود ۸-۷ ساعت طول می کشند و مهارت های مراقبه ای متعددی هم چون وارسی بدنی، مراقبه نشسته، ژست های یوگا و .. آموخته می شود.
هم چنین، شرکت کنندگان، ذهن آگاهی داشتن را در طول فعالیت های روزمره نظیر پیاده روی،
ایستادن، و خوردن به کار می گیرند. تمرین این مهارت ها روزانه حداقل ۴۵ دقیقه، و شش روز در هفته ادامه می یابد (امیدی و محمدخانی، ۱۳۸۷).
فرض MBSR این است که با تکرار آموزش مراقبه ی ذهن آگاهی، سرانجام افراد یاد می گیرند که نسبت به تجاربشان کم تر واکنش نشان دهند و کم تر درباره ی آن ها قضاوت کنند و قادر خواهند شد که الگوهای همیشگی و ناسازگارانه ی تفکر و رفتار را شناسایی کرده و آن ها را تغییر دهند (کنگ و همکاران، ۲۰۱۱). افراد آموزش می بینند تا به افکار و احساساتشان توجه کنند، اما به محتوای آن نچسبند، حتی به افکار قضاوتی خود (مثل” این یک اتلاف وقت احمقانه است” ) بدون آن که درباره آن ها داوری کنند، توجه نمایند.
یکی از پیامدهای تمرین های ذهن آگاهی این است که افراد در می یابند، اکثر حس ها، افکار و هیجانات دارای نوسان، یا زودگذرند و مانند امواج دریا عبور می کنند (لینهان، ۱۹۹۳؛ به نقل از امیدی و محمدخانی، ۱۳۸۷).
در متون تجربی معاصر، مداخلات بالینی مبتنی بر آموزش مهارت های ذهن آگاهی به سرعت در حال رشد است (امیدی و محمدخانی، ۱۳۸۷). گراسمن^[۲۲۳] و همکاران (۲۰۰۴؛ به نقل از کانگ و وتینگهام، ۲۰۱۰) دریافتند که مدل کاهش استرس براساس ذهن آگاهی، برای طیفی از مشکلات بالینی و غیربالینی شامل درد، سرطان، بیماری قلبی، افسردگی و اضطراب موثر می باشد و اثر سازگار و نسبتا قوی در شرایط گوناگون دارد و پیشنهاد می کنند تمرین ذهن آگاهی می تواند توانایی فرد را برای مقابله با پریشانی کلی زندگی بهبود بخشد.
بایر و همکاران (۲۰۰۸؛ به نقل از کانگ و وتینگهام، ۲۰۱۰) بررسی نظام مندی روی مداخلات مبتنی بر ذهن آگاهی مثل MBSR، MBCT وMBCT اصلاح شده انجام دادند و نتیجه گرفتند که مداخلات مبتنی بر ذهن آگاهی ممکن است برای موضوعات بالینی متنوع موثر باشد و عملکرد روانی را بهبود بخشد.
کنگ و همکاران (۲۰۱۱) در پژوهش خود که بخشی از آن، به بررسی کوشش های آزمایشی کنترل شده در خصوص اثرات MBSR بر کارکرد روان شناختی پرداخته، نشان دادند که MBSR به طور کلی منجر به کاهش سطوح اضطراب، افسردگی، خشم، نشخوارفکری، پریشانی روان شناختی کلی مثل استرس ادراک شده، درهم ریختگی شناختی، نشانگان اجتناب پس از سانحه و علایم پزشکی می شود. هم چنین مشخص شد که الگوی MBSR منجر به افزایش عاطفه ی مثبت، احساس معنویت، همدلی، حس انسجام ، سطح ذهن آگاهی، بخشش، شفقت به خود، رضایت از زندگی و کیفیت زندگی در میان جمعیت های بالینی و غیربالینی می شود.
۲-۱-۱۴-۲- برنامه درمانی ذهن آگاهی مبتنی بر درمان شناختی^[۲۲۴] (MBCT)
ذهن آگاهی مبتنی بر درمان شناختی توسط سگال، ویلیامز و تیزدل (۲۰۰۲) طراحی شد. MBCT، ترکیبی از جنبه های شناخت درمانی بک و MBSR است.
به نظر تیزدل، سگال و ویلیامز (۱۹۹۵؛ به نقل از امیدی و محمدخانی، ۱۳۸۷) مهارت های کنترل توجه که در مراقبه ی ذهن آگاهی آموخته می شوند می توانند در پیشگیری از عود دوره های افسردگی اساسی مفید واقع شوند. این جلسات شامل ۸ جلسه هفتگی است که به صورت گروهی برگزار می شود.
همانند درمان های شناختی، MBCT نیز در پی آن است که به شرکت کنندگان کمک کند تا افکارشان را به صورت وقایع ذهنی ببینند تا واقعیت، نقش افکار خودآیند منفی را در حفظ نشانگان افسردگی بشناسند و وقوع افکار منفی را از اثرات روان شناختی منفی آن ها رها سازند (بارنوفر^[۲۲۵]، کران^[۲۲۶] و دیدونا، ۲۰۰۹؛ به نقل از کنگ و همکاران، ۲۰۱۱). با این حال برخلاف رویکرد درمان های شناختی کلاسیک که تاکید قابل توجهی را بر ارزیابی و تغییر اعتبار محتوای افکار و ایجاد افکار جای گزین قرار می دهد، MBCT در درجه ی اول در پی آن است که هوشیاری فرد و روابطش با افکار و هیجانات را تغییر دهد (تیزدل و همکاران، ۲۰۰۰؛ به نقل از کنگ و همکاران، ۲۰۱۱).
این رویکرد نوید تازه ای در تبیین درمان شناختی رفتاری است. آموزش ذهن آگاهی مستلزم یادگیری فراشناختی و استراتژی های رفتاری جدید برای متمرکز شدن روی توجه، جلوگیری از نشخوارهای فکری و گرایش به پاسخ های نگران کننده است و باعث گسترش افکار جدید و کاهش هیجانات ناخوشایند است (آذرگون و همکاران، ۱۳۸۸).
فرض اصلی MBCT این است که اولین مرحله در ایجاد ارتباط به شکلی متفاوت، پذیرفتن و کنارآمدن با امور به همان صورتی است که هستند. در نهایت پذیرش ما را قادر خواهد کرد تا به صورت آشکارتری آن چه را که نیاز به تغییر دارد شناسایی کنیم (کرین، ۲۰۰۹).
افراد در طی این برنامه می آموزند تا افکار و احساسات خود را بدون قضاوت مشاهده کنند و آنها را به سادگی به عنوان رویدادهای ذهنی بنگرند که در حال رفت وآمد هستند، و لزوماً نمایانگر واقعیت نیستند. در این رویکرد فرض بر این است که افراد می آموزند چگونه در دام الگوهای نشخوار فکری خود گیر نیفتند (امیدی و محمدخانی، ۱۳۸۷). در واقع فرد یاد می گیرد که چطور به شیوه ای متفاوت با افکار و احساسات منفی خود رابطه برقرار کند و به تغییر محتوای باورها و افکارشان متمرکز شود.
۲-۱-۱۴-۳- برنامه درمانی رفتار درمانی دیالکتیک^[۲۲۷] (DBT)
رفتاردرمانی دیالکتیکی (لینهان، ۱۹۹۳؛ به نقل از کنگ و همکاران، ۲۰۱۱) برای اولین بار به عنوان درمانی برای رفتارهای خودکشی مزمن و خودجرحی که اغلب در بیماران مبتلا به اختلال شخصیت مرزی (BPD) شدید دیده می شود، ایجاد شد.
مارشال لینهان، علاقه ای شخصی به ذن بودیسم داشت و در پی آن بود تا اصول و تکنیک های برگرفته از سنت بودیسم را با تکنیک های بالینی یکپارچه کند (دیدونا، ۲۰۰۹).
چهار بررسی کنترل شده، اثر بخشی DBT را در بیماران مرزی نشان داده است. شواهد تازه ای نیز درخصوص اثر بخشی DBT اصلاح شده، در دیگر شرایط بالینی هم چون اختلال خوردن، می
گساری و افسردگی مزمن وجود دارد (فیگنبام^[۲۲۸]، ۲۰۰۷؛ به نقل از کانگ و وتینگهام، ۲۰۱۰).
رفتاردرمانی دیالکتیکی، بدکارکردی های رفتاری در افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی را به صورت زنجیره ای از بدکارکردی های اساسی سیستم تنظیم هیجانی که دربردارنده ی واکنش عاطفی شدید و ناتوانی در تعدیل هیجان ها است، در نظر می گیرد. این الگو، عناصر CBT کلاسیک را با فلسفه و تمارین ذن تلفیق می کند و به طور همزمان بر راهبردهای پذیرش و تغییر رفتار تمرکز دارد تا به بیماران کمک کند که توانایی های تنظیم هیجانشان را بهبود بخشند (لینهان، ۱۹۹۳؛ رابینز، ۲۰۰۲؛ به نقل از کنگ و همکاران، ۲۰۱۱).
در این رویکرد، مراجعان ترغیب می شوند که خود، تاریخچه و موقعیت فعلی خود را دقیقاً آن طور که هستند، بپذیرند در ضمن اینکه، به طور متمرکز رفتارها و محیط خود را به منظور ساخت یک زندگی بهتر تغییر دهند (امیدی و محمدخانی، ۱۳۸۷).
لینهان سه مهارت ذهن آگاهی را در قالب سوال های “چه” و “چگونه” مطرح می سازد: “چه چیزهایی مشاهده، توصیف و مورد مشارکت قرار می گیرند و چگونه می توان ذهن اگاهی موثر بدون قضاوت و داوری داشت؟”. هدف از مهارت های “چه” این است که فرد را قادر می سازد تا آگاهانه زندگی کند. مهارت های “چگونه” به این اشاره دارد که چگونه این عمل از طریق موضع غیرقضاوتی، متمرکز بر یک چیز در لحظه و به صورت موثر، انجام می شود (کانگ و وتینگهام، ۲۰۱۰).
چهار حالت درمانی در DBT وجود دارد: درمان انفرادی، آموزش مهارت های گروهی، مشاوره ی تلفنی میان درمانگر و بیمار و جلسات مشاوره ی تیمی برای درمان گران. مهارت های ذهن آگاهی در بافت آموزش مهارت های گروهی به عنوان شیوه ای کمکی به بیماران برای افزایش پذیرش خویشتن و به عنوان راهبرد مقابله با هدف کاهش اجتناب از هیجانات مشکل و پاسخ های ترس آموخته می شود (لینهان، ۱۹۹۳؛ به نقل از کنگ و همکاران، ۲۰۱۱).
در رفتاردرمانی دیالکتیکی، مراجعان مهارت های ذهن آگاهی را به شکل گروهی و هفتگی در طول یک سال یاد می گیرند. آن ها در گروه، این مهارت ها را به همراه درمانگر خود تمرین می کنند تا این که بتوانند به زندگی روزمره تعمیم دهند (امیدی و محمدخانی، ۱۳۸۷).
تمرین های ویژه ای که برای تقویت ذهن آگاهی به کار برده می شوند؛ شامل تجسم افکار، احساسات و حس ها به صورت ابرهای در حال گذر در آسمان، مشاهده ی تنفس با شمارش یا همگام کردن آن ها با قدم ها و آوردن آگاهی هوشیارانه به فعالیت های روزانه می باشد (کنگ و همکاران، ۲۰۱۱).
در مقایسه با MBCT و MBSR آموزش ذهن اگاهی در DBT، در زمینه شخصیت مفیدتر است و مسلما برای افرادی که مشکلات آشکارتری در حفظ توجه دارند، مناسب تر است (مک، ۲۰۰۷).
۲-۱-۱۴-۴- درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد^[۲۲۹] (ACT)
درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (هایز، استروسال و ویلسون، ۱۹۹۹؛ به نقل از امیدی و محمدخانی، ۱۳۸۷)، از دیدگاه نظری مبتنی بر تحلیل رفتار زمان حال است (امیدی و محمدخانی، ۱۳۸۷). این درمان بر این فرضیه استوار است که پریشانی روان شناختی اغلب با تلاش هایی برای کنترل و اجتناب از افکار و هیجانات منفی مرتبط است که اغلب به طور معکوس، فراوانی، شدت یا برجستگی این وقایع درونی را افزایش می دهد و در نتیجه منجر به پریشانی بیش تر و ناتوانی بیش تر برای پرداختن به رفتارهایی می شود که در پی اهداف ارزش مند و طولانی مدت است (کنگ و همکاران، ۲۰۱۱).
براین اساس، هدف اصلی ACT این است که با آموزش مهارت هایی که تمایلات افراد را برای تماس کامل با تجاربشان، شفاف سازی ارزش آن ها و انجام رفتارهایی که با این ارزش ها سازگار است، افزایش می دهد؛ انعطاف پذیریی روان شناختی بیش تری را ایجاد کند (کنگ و همکاران، ۲۰۱۱).
شش فرایند اصلی در درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد مشخص شده است: پذیرش، گسلش، تماس با
لحظه ی اکنون، خود مشاهده گری (خود به عنوان بافت)، ارزش ها و عمل متعهدانه (هایز، لوما^[۲۳۰]، باند^[۲۳۱]، ماسور^[۲۳۲]و لی لیز^[۲۳۳]، ۲۰۰۶؛ به نقل از کنگ و همکاران، ۲۰۱۱). ذهن آگاهی در متن چهار فرایند اول آموخته می شود، جایی که انواعی از تمرین ها به کار گرفته می شود تا آگاهی را از مشاهده ی خویشتن افزایش داده و افکار و عقاید حقیقی و اصیل را پرورش دهد (کنگ و همکاران، ۲۰۱۱).