گاهی انتخاب روش مقاوم سازی تحت تاثیر حفظ زیبای سازه قرار می گیرد . در بعضی ساختمانها ،نماها ،ورودی هاو پنجره های وجود دارد که ممکن است نظر معماری با اهمیت بوده ، و حفظ آنها ضروری باشد. نور طبیعی ساختمان به علت پر کردن بازشوها ،پنجره ها یا نورگیر سقف ها یا نصب مهاربندی در محل باز شوها کاهش می یابد ،ممکن است از نظر معماری و ساکنین ساختمان قابل قبول نباشد، بنابراین حفظ خصوصیات معماری ساختمان طرح و محل سیستم مهار بندی جدید را تحمیل می کند . در بسیاری از موارد نمی توان به همه این ملاحضات توجه کرد .با این حال با مشخص شدن هزینه های اضافی که باید برای حفظ خصوصیات معماری پرداخت شود . کارفرما می تواند تصمیم درستی در این زمینه اتخاذ کند.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

لرزه خیزی منطقه:

آیین نامه طرح ساختمان در برابر زلزله ویرایش سوم(استاندارد ۲۸۰۰ ) ایران را از نظر زلزله خیزی به چهار منطقه تقسیم کرده است ،که دارای خطر نسبی خیلی زیاد ،زیاد،متوسط و کم می باشد.مقاوم سازی لرزه ای برای ساختمانهای قدیمی که قبل از پیدایش آیین نامه لرزه ای ساخته شده اند یا در شرایطی ساخته شده اند که آیین نامه الزامات خود را تغییر داده ،ضروری است (به عنوان نمونه آیین نامه ۲۸۰۰ ویرایش سوم نسبت به ویرایش دوم برای برخی ساختمانها نیروهای لرزه ای بیشتری در نظر گرفته است).
با این حال ،چون این ساختمانها در طی زمان در برابر بارهای باد و زلزله ایستا بوده اند ، باید اطمینان داشت که تا حدی ،ظرفیت ذاتی برای مقابله با نیروهای لرزه ای را دارند.مشخص است که سازه های واقع شده در پهنه خطر نسبی کم زلزله ، نسبت به سازه های واقع در پهنه خطر نسبی زیاد ،با احتمال کمتری نیاز به مقاوم سازی دارند و روش های مقاوم سازی لرزه ای برای ساختمان های موجود که در ناحیه خطر نسبی کم قرار دارند ،برای نواحی با خطر نسبی زیاد مناسب نمی باشد[۷].
تعریف بهسازی ونوسازی
بهسازی^[۱] در لغت به مفهوم بهتر کردن،اصلاح یا بهبود بخشیدن به وضعیت یا شرایط است. در صنعت ساختمان ، بهسازی بر حسب تعریف، ایجاد قابلیت انجام وظیفه یا وظایفی در ساختمان، سازه یا اجزا^[۲] و عناصر^[۳] آن است که در وضع موجود قادر به انجام تمام و کمال آن وظیفه یا وظایف نیستند.ناتوانایی ساختمان برای انجام وظیفه ، که در این تعریف مورد اشاره قرار گرفته ممکن است ناشی از نارسایی طرح ، نامناسب بودن اجرا بهره برداری بی ضابطه یا فروپایگی ساختمان، سازه ساختمان یا اجزا و عناصر آن در اثر تغییر در ضوابط آیین نامه های ناشی از توسعه، مانند اطلاعات مهندسی ، از دست رفتن مشخصه های مصالح و تجهیزات به دلایل مختلف از جمله اثر فرساینده گذشت زمان ، سانحه، حادثه یا عوامل دیگر، یا حاصل تغییر و تحول درشرایط زیست و کار سنگین تر شدن وظایف مورد انتظار ساختمان باشد .اگر هدف از بهسازی، جبران فروپایگی و برگرداندن ساختمان، سازه یا اجزا و عناصر آن به وضع اولیه ، باشد به آن اعاده وضع گفته میشود.
اگر بهسازی به منظور پاسخگویی به تغییر و تحول شرایط بهره برداری و سنگین تر شدن وظایف مورد انتظار ساختمان یا تغییر در ضوابط آیین نامه ها باشد، اعم از اینکه در سازه ساختمان یا در اجزاء و عناصر آن فروپایگی به وجود آمده باشد یا خیر، ارتقا وضع نام دارد. بهسازی ،طیفی گسترده ازخدمات مهندسی است و فعالیت هایی را در برمیگیرد که ممکن است به منظورهای مختلف فنی، اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی، زیباشناسی و حتی سیاسی اجراشوند.
بطور کلی ، بهسازی صرف نظر از گستردگی آن مستلزم دخالت در وضع موجود ساختمان است همانطور که بهسازی طیفی گسترده را شامل میشود، حددخالت در وضع موجود ساختمان، اجزا و عناصر آن نیز طیف گسترده از بسیار کم تا بسیار زیاد را پوشش میدهد که از ترمیم آغاز میشود و پس ازعبور ازتعمیر ، تقویت، بازپیرایی ، نوکاری تغییر سازگاری ، تغییر اساسی و تغییر نوع بهره برداری، به گردشکاری و بازسازی می رسد. اگر هیچ یک ازاین راه حلها نتیجه بخش نباشد، درصورت عدم مزاحمت ، ساختمان به صورت متروکه رها میشود و یا تخریب شده و به جای آن بنایی با مشخصه های مورد هدف احداث میشود که به این کار، نوسازی میگویند. [۸]

بهسازی لرزه ای

از دیدگاه علمی منظور از اصطلاح مقاوم سازی^[۴] بهبود عملکرد اجزاء سازه (ساختمان ) در برابر نیروی زلزله است. به همین دلیل بهسازی لرزه ای اصطلاح رایجی است که در صنعت ساختمان به مفهوم احیاء و یا افزودن قابلیت بهره برداری ساختمان و افزایش طول عمر مفید آن می باشد. به عبارت دقیق تر بهسازی لرزه ای به مجموعه تمهیدات و عملیاتی گفته می شود که قابلیت وظیفه یا وظایفی را در ساختمان ایجاد نماید که سازه در وضع موجود قادر به انجام تمام و کمال آنها نیست. در عملیات میدانی بررسی های صورت گرفته بر روی ساختمان ها آموزشی مشخص گردید به غیر از مدارس ارزشمند ماندگار تاریخی همچون ایرانشهر, البرز و…. ساختمانهای آموزشی دیگری نیز قبل وبعد از تدوین آیین نامه های زلزله احداث گردیده که حداقل معیارهای مهندسی درآنهارعایت شده و تخریب و بازسازی مجدد آنها به صرفه و صلاح دولت نبوده و احداث مجدد آنها مشمول زمان خواهد شد.
این مدارس که در دهه شصت و هفتاد براساس ضوابط مهندسی و معیارهای وقت و آیین نامه های داخلی سازمان نوسازی مدارس کشور ساخته شده اند به عنوان ساختمانهای قابل قبول ولی نیازمند مقاوم سازی معرفی می گردند. بدیهی است تخریب و احداث بنای مجدد این فضاهای آموزشی علاوه بر صرف هزینه و زمان بسیار زیاد ؛ باعث مشکلاتی از جمله امکان جابجایی دانش آموزان و عدم رضایت اولیا خواهد شد. در مجموع می توان با روش های ذیل با صرف کمترین هزینه و در زمان فراغت مدارس ساختمانها را مورد مطالعه قرار داده و با اجرای مفاد دستورالعمل بهسازی با در نظر گرفتن وضع موجود، ساختمان را مقاوم نموده و اصطلاحاً برروی آن بهسازی لرزه ای صورت گیرد.
قابل ذکر است منظور از بهسازی لرزه ای؛ مقاوم سازی ساختمان های مدارس موجود در برابر بار جانبی ناشی از زلزله می باشد که طبق نشریه ۳۶۰ سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و با رعایت ضوابط آیین نامه زلزله ایران استاندارد ۸۴-۲۸۰۰ صورت می گیرد بعبارتی انتظار می رود مدارس بعد از بهسازی لرزه ای چنانچه در معرض زلزله ای که احتمال وقوع آن در ۵۰ سال آینده ۱۰% می باشد قرار گیرند؛ بمیزانی مورد خسارت واقع گردند که خسارت جانی در بر نداشته باشند.[۱]
مراحل مختلف بهسازی لرزه ای ساختمانهای موجود. [۹]
۱- بررسی ویژگیهای ساختمان
ویژگیهای ساختمان شامل مشخصات اجزای سازه ای و غیرسازهای آن، میزان خطـر زلزلـه در محـل اولیـه ی ارزیابی مقاومت لرزه ای، تاریخچه بهره برداری گذشته و آینده ساختمان، ملاحظات خاص اقتصادی، اجتماعی و مقررات و قـوانین حاکم، قبل از اقدام به هرگونه بهسازی باید توسط طراح با هماهنگی کارفرما مورد بررسی قرار گیرد.
۲- انتخاب هدف بهسازی
هدف بهسازی باید توسط طراح و با تصویب کارفرما انتخاب شود.
۳- جمع آوری اطلاعات وضعیت موجود ساختمان
اطلاعات موجود و در دسترس از ساختمان شامل نقشه های چون ساخت و سایر مدارک فنی بایـد بـرای بهـره گیـری در مراحـل بعدی، جمع آوری و دسته بندی شود
۴-نیاز یا عدم نیاز به بهسازی
ساختمانهایی که با توجه به درجه اهمیت آنها براساس آخرین ویرایش استاندارد ۲۸۰۰ ایران طراحـی لـرزه ای و اجـرا شـده باشند، نیازی به ارزیابی و بهسازی لرزهای براساس دستورالعمل ۳۶۰برنامه بودجه ندارند مگر آنکه درجـه اهمیـت فعلـی آنهـا بـیش از میـزان مفروض در طراحی اولیه آن ها بوده و یا سطح خطر مدنظر با سطح خطر موجود در طراحی اولیه با اسـتاندارد ۲۸۰۰ ایـران متفـاوت باشد. ساختمانهایی که برطبق شرایط فوق قرار است مشمول دستور العمل۳۶۰برنامه بودجه نباشند باید دارای کلیـه اطلاعـات سـاختمانی لازم (اعم از دفترچه محاسبات، نقشه های اجرایی و …) باشند .
۵- ارائه طرح بهسازی و ارزیابی آن
طـرح پـیشبینـی شـده بـرای بهسازی باید با تحلیل مدل بهسازی شده سازه مورد ارزیابی قـرار گیـرد. چنانچـه هـدف بهسـازی تـامین نشـده باشـد، بایـد روش انتخاب شده مورد بازنگری قرارگیرد. در صورت تامین هدف بهسازی، مدارک فنی لازم ازجمله نقشه ها و دستورالعملهای اجرایی تهیه شوند.
مراحل انجام بهسازی لرزه ای^[۵] یک ساختمان شامل مطالعات بهسازی واجرای طرح بهسازی لرزه ای می باشد.:

مطالعات بهسازی لرزه ای

مطالعات بهسازی در دو مرحله ” ارزیابی آسیب پذیری” و ” تهیه طرح بهسازی” صورت گرفته که مختصر به شرح آن می پردازد:

ارزیابی آسیب پذیری

ارزیابی آسیب پذیری شامل دومرحله ارزیابی کیفی وکمی می باشد.
-ارزیابی کیفی
جمع آوری اطلاعات اولیه مربوط به وضعیت موجود ساختمان مانند تهیه نقشه ها، وضعیت خاک؛ پی؛ زلزله خیزی منطقه؛ و جزییات سازه می باشد که اصطلاحا” به آن ارزیابی کیفی گفته می شود.سرفصلهای ارزیابی کیفی شامل موارد زیر می باشد: [۱۰]
-گردآوری اطلاعات اولیه
-ارزیابی اولیه وضعیت موجود ساختمان
-بررسی مقررات قوانین حاکم وملاحظات اجرایی
-ملاحظات اقتصادی واجتماعی
-تعیین اهمیت ساختمان با شاخص های معین
-ارزیابی اولیه وضعیت لرزه ای وپیشنهاد اولیه هدف بهسازی
-ارائه لیست مقدماتی برای انجام عملیات سونداژ وآزمایشهای مورد نیاز
-انجام آزمایشهای خدمات جنبی
مطالعات خدمات جنبی پس از اتمام و ارائه ی گزارشارزیابی کیفی آسیب پذیری لرزه ای، انجام میگیرد و هدف از انجام این مطالعات نیز به دست آوردن و یا تکمیل و تدقیق کلیه اطلاعاتی است که در ارزیابی آسیب پذیری لرزه ای سازه، مورد نیاز است. [۱۱]
لیست خدمات جنبی در حالت کلی شامل موارد زیر است:
– تهیه ی نقشه های معماری و سازه ای وضع موجود
– سونداژ و تخریب
– شناسایی
– برآورد خطر زلزله در صورت نیاز
-آماده سازی
– آزمایش های مقاومت مصالح
– آزمایش های خاک
– ترمیم
-ارزیابی کمی