از طرفی، چنین به نظر می­رسد که کسب آمادگی جسمانی[۱] به عنوان یکی از فعالیت­های اساسی در دوران نوجوانی، به جهت برخورداری از ترکیب بدنی مطلوب و سازگاری بهتر با زندگی و محیط اجتماعی، از جایگاه ویژه­ای برخوردار است. چنانچه نوجوانان از نظر وضعیت جسمانی و ترکیب بدنی، شرایط مساعدی نداشته باشند، معمولاً مضطرب، بدبین و منزوی شده و از تعادل روانی مناسبی برخوردار نخواهند بود(۸۰). در همین راستا، تحقیقات بسیاری نشان داده است که آمادگی جسمانی علاوه براینکه ابزار ارزشمندی برای سلامتی­جسمانی است، رابطه­ نزدیکی با سلامتی­روانی و پیشگیری از بروز ناهنجاری­های روانی دارد. ورزش از اضطراب می­کاهد، اعتماد به نفس را افزایش می دهد و خودپنداره ­ی مثبت را تقویت می­ کند(۳۱). اگر انجام ورزش و کسب سطوح بالای قابلیت ­های جسمانی، نشان دهنده سلامت، توانمندی و کیفیت زندگی بالاتر است، کاهش تحرک بدنی و پایین بودن سطح آمادگی­جسمانی، بیانگر یک شیوه­ نامناسب در زندگی می­باشد.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

رسالت اصلی ورزش و تربیت بدنی در جامعه نیز؛ سلامت جسمی و روانی آحاد جامعه می­باشد(۲۸). از این لحاظ، بحث مربوط به آمادگی جسمانی نوجوانان همیشه مورد توجه بسیاری از متخصصان، مربیان و محققان علوم ورزشی قرار داشته است. شواهد علمی بسیاری وجود دارد که بر نیاز اساسی اقشار مختلف جامعه به ویژه نوجوانان به ورزش و زندگی فعّال تأکید دارد. فعالیت بدنی منظم؛ می تواند بخشی از رسالت حفظ حیات زیستی انسان را برعهده بگیرد و یکی ­از راه­های تأمین تندرستی و افزایش کیفیت زندگی­ است.
به طور کلی، اهمیت تربیت بدنی و آمادگی جسمانی برای آحاد جامعه بدان حد است که تشکیلات آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل(یونسکو[۲]) به سال ۱۹۷۸ در ماده­ یک منشور خود، جایگاه آن را به‌ عنوان یکی از اصول «حقوق اساسی بشر[۳]» به رسمیت شناخته است. بنابراین، تمام افراد جامعه به ویژه قشر نوجوان به منظور ارتقاء سلامت جسمی و روانی و نیز سطح مطلوب کیفیت زندگی خود نیازمند کسب و حفظ آمادگی جسمانی هستند. آمادگی جسمانی مطلوب از این جهت مهم است که تغییرات مثبت و منفی آن می ­تواند بر سایر ابعاد زندگی مانند تحصیل و شغل افراد اثر بگذارد.
۱-۲٫ بیان مسأله
نوجوانی، پلی بین کودکی و بزرگسالی و مرحله­ ای حساس و انتقالی در زندگی است که درآن پایه­ های سبک زندگی آینده­ شکل می­گیرد. به ویژه سرآغاز مرحله­ نوجوانی که سرشار از تحوّل، پویایی و تعاملاتی است که انتظار می­رود در راستای اهداف تربیتی، نهایتاً به توسعه مهارت­ های شناختی، عاطفی و روانی- حرکتی بینجامد. در این رابطه، داشتن آمادگی­جسمانی[۴] که به دارا بودن قوای­جسمانی­مطلوب برای اجرای مناسب فعالیت­های­بدنی روزمره تعریف می­ شود(۸۵)، یکی از بهترین راه­های بهبود ترکیب­بدنی[۵]، کیفیت­زندگی[۶] و کاهش خطر بیماری و مرگ بوده و تأثیر مثبتی بر رفع اختلالات­روانی نظیر اضطراب[۷] دارد (۱۰۶). اطلاعات اخیر سازمان بهداشت جهانی(۲۰۱۵)، حاکی از آن است که عدم فعالیت بدنی به عنوان چهارمین عامل خطر پیشرو برای مرگ و میر، علت حدود ۲/۳ میلیون مرگ و میر در سطح جهان شناخته شده است. از نظر این سازمان جهانی، افزایش آگاهی و درک مثبت از تأثیر رژیم غذایی، فعالیت بدنی و آمادگی جسمانی بر سلامت، به مثابه یک مداخله­ی پیشگیرانه از مهم­ترین مسائل مطرح در حوزه­ سلامت می باشد. با وجود اینکه فعالیت جسمانی یکی از ابعاد مهم سبک زندگی سالم است. با این حال، به نظر می رسد که تعداد زیادی از نوجوانان کشورهای در حال توسعه، برای دستیابی به مزایای مرتبط با این فعالیت، به اندازه کافی فعال نیستند.
در رابطه ­با موضوع آمادگی جسمانی و رابطه آن با ترکیب بدن، کیفیت زندگی و اضطراب نوجوانان، منظور از ترکیب بدنی، شاخص توده­ی بدن[۸]، و نسبت دور کمر به دور باسن[۹]می­باشد. همچنین، منظور از کیفیت­زندگی؛ ابعاد سلامت جسمانی، روانشناختی، روابط اجتماعی و محیط زندگی است که طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی، مفهومی متأثر از وضعیت جسمانی، روانی و اجتماعی نوجوان است. به ویژه در زمینه­ تعریف مفهوم کیفیت­زندگی و اندازه گیری عینی آن در سه دهه­ گذشته، تلاش زیادی صورت گرفته است. در این رابطه، برخی از محققین اعتقاد دارند که سطح پایین آمادگی­جسمانی، از مهمترین نشانه­ های کیفیت­زندگی پایین است(۸۶).
علاوه بر مسأله­ کیفیت­زندگی نوجوانان، نتایج تحقیقی مشابه نشان داده­اند که کاهش اضطراب نیز نه تنها از پیامدهای مستقیم و منافع هیجانی کسب آمادگی جسمانی است(۶۱)، بلکه سطح پایین آمادگی­جسمانی، از پیش­­بینی کننده­ های سطح اضطراب متوسط است(۶۵). بنابراین، با­عنایت به اینکه اضطراب، از شایع­ترین مشکلات روانی بخصوص در دوران نوجوانی است که اگر در رفع به موقع آن تلاش نشود، تعمیم بیشتری می یابد و تحت عناوین اضطراب تحصیلی یا اضطراب امتحان، منجر به کاهش اعتماد به نفس، افت تحصیلی، فرار از مدرسه، سوء مصرف مواد، اختلال در روابط بین فردی و اختلال­اضطرابی در بزرگسالی می­گردد(۶۷). بر این اساس، صاحب­نظران معتقدند دانش­آموزانی که به سبب فعالیت­های جسمانی­منظم، دارای آمادگی جسمانی هستند، با احتمال بیشتری دارای کیفیت زندگی بهتر در ارتباط با سلامتی­عمومی بوده و به همان میزان دارای ترس، اضطراب و خیال­پردازی منفی کمتری خواهند بود(۹۵). در همین ارتباط، برخی تحقیقات نشان داده است که اگر نوجوانان از نظر وضعیت جسمانی و ترکیب بدنی شرایط مساعدی نداشته باشند، از تعادل­روانی­مناسبی برخوردار نبوده و معمولاً مضطرب، گوشه­گیر و بدبین خواهند بود(۴).
از سویی، فقدان آمادگی­جسمانی که نتیجه­ کاهش فعالیت­بدنی­منظم است، همچنین می ­تواند بر ترکیب بدن تأثیر منفی گذاشته و افزایش وزن غیر­طبیعی را موجب شود که این روند سرآغاز بروز بسیاری از بیماری­های جسمی و روانی است(۲۰۰۶). یافته­های پژوهشی در این زمینه حاکی از آن است که کودکان چاق علاوه بر افزایش خطر در آینده، مشکلات تنفسی، فشار خون، علائم زودهنگام بیماری قلبی، مقاومت به انسولین و اثرات روانی[از جمله اضطراب] را هم تجربه می­ کنند(۳۵). از مؤلفه­ های اصلی آمادگی­جسمانی می­توان به استقامت قلبی- تنفسی[۱۰]، استقامت عضلانی[۱۱]، انعطاف پذیری[۱۲] و ترکیب بدن[۱۳] اشاره کرد. نتایج مطالعات در این زمینه نشان می­دهد که افزایش قدرت عضلانی، استقامت عضلانی و انعطاف پذیری اثرات مثبتی بر سیستم قلبی- عروقی دارد و باعث کاهش آسیب­های عضلانی و اسکلتی می­ شود. اهمیت ترکیب بدنی مناسب نیز که یکی از عوامل موثر بر تأمین تندرستی و آمادگی جسمانی است، به ویژه در آزمودنی­های در حال رشد – قشر نوجوان- قابل توجه است.
مروری بر پیشینه­ های پژوهشی نشان می دهد که داشتن آمادگی­جسمانی، موجب کاهش اضطراب می­گردد(۱۰۱)، بلکه کیفیت زندگی را نیز افزایش می­دهد(۷۲). در این رابطه، بوچارد و شپارد[۱۴](۱۹۹۳) مدلی را ارائه کرده ­اند که در آن آمادگی­جسمانی به عنوان متغیر­میانجی بین ورزش و سلامتی معرفی شده است. به اعتقاد آنها افرادی که در فعالیت­های ورزشی شرکت می­ کنند، فکر می­ کنند آمادگی­جسمانی­شان را بهبود بخشیده­اند و خودشان را آماده­تر از آنهایی می­دانند که در این برنامه­ ها شرکت نمی­کنند. همین امر منجر به ادراکی می­ شود که آنها از نظر ذهنی احساس کنند که داری سلامتی و کیفیت­زندگی بهتری هستند(۹).
با توجه به ویژگی­های رشد جسمانی و روان­شناختی در دوره­ نوجوانی، روش­های مختلفی مطرح است که می توانند به طور همزمان به بهبود ترکیب بدنی، کیفیت زندگی و کاهش اضطراب در نوجوانان کمک کنند. استفاده از فاکتورهای آمادگی­جسمانی یکی از روش­هایی است که به نظر می رسد می تواند این شاخص ها را تحت تأثیر قرار دهد. با عنایت به موارد فوق، اکنون این سؤال مطرح است که آیا بین آمادگی­جسمانی با ترکیب­بدنی، کیفیت­زندگی و اضطراب دانش آموزان دختر ۱۲ تا ۱۴ ساله ارتباط وجود دارد؟
۱-۳٫ اهمیت و ضرورت پژوهش
بررسی سطح آمادگی افراد به ویژه نوجوانان برای برنامه­ ریزی و ارتقای کمّی و کیفی عملکرد در زندگی و ورزشی ضروری است. در این راستا، آمادگی­جسمانی، از این جهت که با زندگی روزمره افراد ارتباط دارد، از اهمیت خاصی برخوردار بوده و قابل توجه همه اقشار جامعه از جمله افراد نوجوان می­باشد. باوجود این، اهمیت فعالیت­های­بدنی منظم و برخورداری از آمادگی­جسمانی مطلوب به ویژه در دوران کودکی و نوجوانی هنوز به خوبی شناخته شده نیست(۹۲).
آمادگی جسمانی و داشتن وضعیت بدنی مطلوب از این جهت در زندگی افراد از اهمیت خاصی برخوردار است که تغییرات مثبت و منفی آن می ­تواند بر سایر ابعاد زندگی به ویژه کیفیت زندگی انسان اثر بگذارد. به همین دلیل، امروزه اهمیت فعالیت بدنی به عنوان بخش مکمل یک زندگی سالم مورد توجه قرارگرفته و تحقیق در آمادگی جسمانی و ارتباط آن با ترکیب بدن، کیفیت زندگی و نیز اضطراب نوجوانان از ضرورت خاصی برخوردار است. بررسی­ها نشان داده­اند اجرای منظم فعالیت بدنی مزایای معنی­دار دارد و حفظ سطح مناسبی از عناصر آمادگی­جسمانی درکاهش خطر امراض قلبی، فشارخون، دیابت و ناراحتی­های روحی– روانی مؤثر است. اما در جوامع امروزی که متکی بر فناوری پیشرفته می­باشند، کاهش فعالیت­جسمانی بیش از هر زمان دیگری به چشم می­خورد. در کشور ما نیز فعالیت­بدنی ناکافی به شکل یک نگرانی بزرگ خودنمایی می­ کند. ماشینی­شدن زندگی و استفاده از سرگرمی­های کاذب­رایانه­ای، کاهش شدیدی را در میزان فعالیت های بدنی افراد جامعه به ویژه نوجوانان به وجود آورده است که این امر باعث بوجود آمدن نابسامانی­های فراوانی در زمینه ­های جسمی، روحی و اجتماعی در جامعه شده است(۲۴).
پژوهش­های­ مختلف نظیر ورن و گریسی[۱۵](۱۹۹۹) و وود هولزر و همکاران[۱۶](۲۰۱۱) و دیگران نشان داده­اند که از مهم­ترین عوامل در دهه­های اخیر که سبب بروز ناتوانی و مرگ­های زودرس می­شوند، از بیماری­های عفونی و واگیردار به سمت بیماری­های مزمن و تحلیل برنده تغییر جهت داده­اند(۱۰۱). یکی از شایع­ترین این بیماری­ها ترکیب­بدنی نامناسب به علت عارضه­ی چاقی است که با افزایش­خطر آثارجانبی در مراحل بعدی زندگی همراه است(۷۳). از شواهد عینی و پژوهشی متعدد می­توان دریافت؛ افرادی که تحرک کمتری دارند، دارای چربی بدنی بالا بوده و این امر سبب کاهش قدرت نسبی و عملکرد ضعیف آنان می­ شود(۹۸). در این زمینه، وگار و همکاران[۱۷](۲۰۱۱) معتقدند که فعالیت فیزیکی نوجوانان به عنوان یکی از عوامل اصلی پیش بینی­کننده­ سلامت جسمی و روانی از جمله پیشگیری از اضطراب می باشد(۱۰۰). تحقیقات زیادی نیز حاکی از آن است که افراد ورزشکار که دارای آمادگی­جسمانی نسبی هستند؛ چربی­بدنی­پائین و وزن مطلوب عضله، بر انجام درست فعالیت­های­بدنی و اجرای مناسب حرکات­فیزیکی­آنها تاثیرگذار است(۵۷). آنچه مسلم است اینکه پیامد زندگی ماشینی، امروزه فعالیت بدنی انسان را به حداقل خود رسانده و بشر را با فقر­حرکتی[۱۸] روبرو کرده است. فقر­حرکتی نیز، با ایجاد مشکلات بزرگتری به نام چاقی و اضافه وزن و کاهش توان هوازی، بسیاری از افراد را دست به گریبان خود کرده است(۷۶)، برخی از صاحب نظران معتقدند که اساساً پژوهش­ در زمینه­ آمادگی­جسمانی، یکی از مفاهیم مهم در دوران کودکی و نوجوانی است(۸۷). زیرا فقدان آمادگی جسمانی، با توجه به ارتباط آن با ترکیب بدن می ­تواند بر عملکرد آن دسته از نوجوانانی که به فعالیت­های با تحرک بیشتر مانند دویدن، پریدن و… نیاز دارند، تأثیری منفی بگذارد. همچنین، تحقیقات گوناگون حاکی از آن است که بین کسب آمادگی جسمانی و رفع مشکلات روانی مانند اضطراب رابطه وجود دارد(۴۴، ۵۳).
برخی از محققان معتقدند که آمادگی­جسمانی نوجوانان، هرچند تحت تأثیر رشد و بلوغ آنهاست، اما در واقع از جمله عواملی است که به دلیل تأثیرگذاری بر عملکردهای فردی، اجتماعی و تحصیلی دارای اهمیت بوده و مورد توجه خاص خانواده­ها و اولیای­مدارس است. در این راستا، برخی از تحقیقات علوم ­ورزشی نشان داده­اند که چاقی کودکان و نوجوانان یک مشکل بهداشتی پیچیده است که به عوامل متعددی از جمله چاقی ­والدین، تغذیه­ی دوران کودکی، وضعیت اقتصادی- اجتماعی و فعالیت­بدنی آنها بستگی دارد(۸۲). پژوهش حاضر از این جهت نیز حائز اهمیت است که علاوه بر ترکیب بدن، به طور همزمان به رابطه­ بین آمادگی­جسمانی با کیفیت­زندگی و میزان اضطراب نوجوانان نیز پرداخته است. در این رابطه، برخی یافته های پژوهشی نشانگر آن است که اضافه وزن و چاقی که نتیجه­ بی­تحرکی و عدم فعالیت­های بدنی منظم در دوران نوجوانی است، نه تنها احتمال خطر بیماری­های متابولیک را در سال­های بعد افزایش داده و بر رشد و بلوغ جنسی نوجوان اثر می­ گذارد(۹۰). بلکه، پدیده­ چاقی در دانش آموزان نوجوان، با آزار و اذیّت روانی از طرف هم­شاگردان نیز همراه است(۶۴).
صرف نظر از تفاوت­های فردی، از نتایج تحقیقی چنین برمی­آید؛ افرادی که از آمادگی جسمانی مطلوبی برخوردارند، دارای اندامی بهترو درصد چربی پائین­تر بوده و این امر نه تنها موجب بهبود عملکرد آنها در انجام تکالیف زندگی می­ شود، بلکه کیفیت زندگی و میزان اضطراب آنها را هم تحت تأثیر قرار می­دهد. به رغم پژوهش­های متعدد در مورد آمادگی­جسمانی، ترکیب بدنی، کیفیت زندگی و اضطراب­دانش آموزان، کمتر پژوهشی به طور ­یکجا به ارتباط این عوامل در دختران نوجوان پرداخته است. بنابراین، پژوهش حاضر که درصدد بررسی همزمان ارتباط آمادگی­جسمانی با ترکیب بدنی، کیفیت­زندگی و اضطراب­دانش آموزان دختر ۱۲ تا ۱۴ساله­ می­باشد، به نظر می­رسد از اهمیت مضاعفی برخوردار است.
۱-۴٫ اهداف پژوهش
۱-۴-۱٫ هدف کلی: تعیین ارتباط بین متغیرهای آمادگی­جسمانی با ترکیب بدن(BMI و WHR)، کیفیت زندگی و میزان اضطراب دانش آموزان دختر ۱۲ تا ۱۴ساله.
۱-۴-۲٫ اهداف فرعی
۱- تعیین ارتباط بین متغیرهای آمادگی جسمانی با BMI دانش ­آموزان دختر ۱۲ تا ۱۴ ساله؛
۲- تعیین ارتباط بین متغیرهای آمادگی جسمانی با WHR دانش ­آموزان دختر ۱۲ تا ۱۴ ساله؛
۳- تعیین ارتباط بین متغیرهای آمادگی جسمانی با مؤلفه های کیفیت زندگی دانش ­آموزان دختر ۱۲ تا ۱۴ساله؛
۴- تعیین ارتباط بین متغیرهای آمادگی­جسمانی با میزان اضطراب دانش ­آموزان دختر ۱۲ تا ۱۴ساله؛
۵- تعیین ارتباط نمره استاندارد آمادگی جسمانی با ترکیب بدنی، BMI، WHR، اضطراب و کیفیت زندگی دانش آموزان دختر ۱۲ تا ۱۴ ساله.
۱-۵٫ فرضیه‌های پژوهش
۱- بین استقامت قلبی- تنفسی با BMI دانش ­آموزان دختر ۱۲ تا ۱۴ساله ارتباط معنی داری وجود دارد.
۲- بین استقامت عضلانی با BMI دانش ­آموزان دختر ۱۲ تا ۱۴ساله ارتباط معنی داری وجود دارد.
۳- بین انعطاف پذیری با BMI دانش ­آموزان دختر ۱۲ تا ۱۴ساله ارتباط معنی داری وجود دارد.
۴- بین استقامت قلبی- تنفسی با WHR دانش ­آموزان دختر ۱۲ تا ۱۴ساله ارتباط معنی داری وجود دارد.
۵- بین استقامت عضلانی با WHR دانش ­آموزان دختر ۱۲ تا ۱۴ساله ارتباط معنی داری وجود دارد.
۶- بین انعطاف پذیری با WHR دانش ­آموزان دختر ۱۲ تا ۱۴ساله ارتباط معنی داری وجود دارد.
۷- بین استقامت قلبی- تنفسی با کیفیت­زندگی دانش ­آموزان دختر ۱۲ تا ۱۴ساله ارتباط معنی داری وجود دارد.
۸- بین استقامت عضلانی با کیفیت ­زندگی دانش ­آموزان دختر ۱۲ تا ۱۴ساله ارتباط معنی داری وجود دارد.
۹- بین انعطاف­پذیری با کیفیت ­زندگی دانش ­آموزان دختر ۱۲ تا ۱۴ساله ارتباط معنی داری وجود دارد.
۱۰- بین استقامت­قلبی- تنفسی با میزان اضطراب دانش ­آموزان دختر ۱۲ تا ۱۴ساله ارتباط معنی داری وجود دارد.
۱۱- بین استقامت ­عضلانی با میزان اضطراب دانش ­آموزان دختر ۱۲ تا ۱۴ساله ارتباط معنی داری وجود دارد.
۱۲- بین انعطاف­پذیری با میزان اضطراب دانش ­آموزان دختر ۱۲ تا ۱۴ساله ارتباط معنی داری وجود دارد.
۱۳- بین آمادگی­جسمانی کلی با ترکیب بدن، اضطراب و کیفیت­زندگی دانش ­آموزان دختر ۱۲ تا ۱۴ ساله ارتباط معنی داری وجود دارد.
۱-۶٫ محدودیت­های پژوهش
۱-۶-۱٫ محدودیت های قابل کنترل

    1. دامنه ی سنی شرکت کنندگان دختر، ۱۲ تا ۱۴ سال بود.
    1. افراد نمونه از طریق تکمیل برگه­ی آگاهی از سلامت انتخاب شدند.

۱-۶-۲٫ محدودیت های غیرقابل کنترل

    1. عدم کنترل تغذیه، خواب و استراحت شرکت کنندگان؛
    1. عدم همسانی شرایط عاطفی، روحی و روانی، فرهنگی، اقتصادی اجتماعی شرکت کنندگان؛
    1. میزان انگیزه شرکت کنندگان در اجرای آزمون های آمادگی جسمانی.

۱-۷٫ تعریف واژه ها(نظری، عملیاتی)

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...