• روسین و همکاران^[۴۵] (۱۹۹۹) بیان مینماید که سودی با کیفیتتر است که پایدارتر باشد.

• کنان، ۲۰۰۱ بیان مینماید که هر چه فاصله سود و جریانهای نقدی کمتر باشد کیفیت سود بالاتر است.

• دچاو و دیچو (۲۰۰۲) بیان مینمایند که شرکتهایی که کیفیت اقلام تعهدی آنها بالاتر باشد سود پایدارتری خواهند داشت که اصطلاحا به آن سود با کیفیت بالا گفته میشود.

• پنمن و ژانگ^[۴۶] (۲۰۰۲) بیان مینماید که سودی با کیفیت است که شاخص مناسبی برای سود دوره آتی باشد. به این نوع سود اصطلاحاً سود با ثبات گفته میشود.

• ریچارد سون و همکاران^[۴۷] (۲۰۰۳) بیان مینمایند که کیفیت سود درجه پایداری عملکرد عایدات در دوره آتی است.

• بالسم و دیگران^[۴۸] (۲۰۰۳) بیان مینمایند که سودی با کیفیت است که کیفیت اقلام تعهدی و ضریب واکنش آن بالا باشد.

• ریچاردسون (۲۰۰۳) بیان مینماید که سودی با کیفیتتر است که پایدار باشد.

• میخائیل و دیگران^[۴۹] (۲۰۰۳) بیان نمودند که درجه ارتباط عایدات گذشته یک شرکت با جریانهای نقدی آتی است.

یکی از دلایل احتمالی تنوع در تعاریف به عمل آمده از کیفیت سود می تواند نگاه های متفاوت پژوهشگران به جنبه های گوناگون این مفهوم باشد، به همین دلیل موضوع کیفیت سود، موضوعی پیچیده به شمار می رود که تاکنون هیچ پژوهشگری نتوانسته است تعریفی واحد و شاخصی کامل برای آن ارائه نماید (کرمی و همکاران، ۱۳۸۵). ولی با این همه، چیزی که مسلم است، این است که، در تعریف مفهوم کیفیت سود به دو ویژگی برای تعیین کیفیت اشاره شده است. یکی سودمندی در تصمیم گیری است و دیگری ارتباط بین کیفیت سود و سود اقتصادی است. به عبارتی دیگر کیفیت سود عبارت است از بیان صادقانه سود گزارش شده، یعنی کیفیت سود بالا نشان دهنده مفید بودن اطلاعات سود برای تصمیم گیری استفاده کنندگان و همچنین مطابقت بیشتر آن با سود اقتصادی می باشد. یکی از مواردی که می تواند بر کیفیت سود اثرگذار باشد، نحوه ارائه اطلاعات مربوط به سود است، بدین معنی که هرچه اطلاعات سود از مربوط بودن و قابلیت اتکای بالاتری برخوردار باشد، کیفیت سود، بالاتر خواهد بود (احمدپور، احمدی، ۱۳۸۷).
۲-۴-۲- دیدگاه های مختلف درباره کیفیت سود
کیفیت سود را می توان از دو دیدگاه ارزیابی کرد. یک دیدگاه، مفید بودن آن جهت تصمیم گیری است. دیدگاه دوم از کیفیت سود، استفاده از مفهوم هیکز از سود است (شیپر و وینسنت، ۲۰۰۳). برخی از تحلیلگران، روی کیفیت سود از دیدگاه تحلیلی، تمرکز کرده اند. از نظر آنها سود با کیفیت بالا به معنی آن است که عملکرد سال جاری شرکت، شاخص خوبی از عملکرد آتی واحد تجاری است. (دچاو و شراند^[۵۰]، ۲۰۰۴)
یک روش جهت ارزیابی کیفیت سود، روش بزرگنمایی انحرافات تخمین تعهدات عملیاتی سال جاری است. این روش اندازه گیری چون به تعهدات عملیاتی جاری محدود نبوده و به دوره های زمانی طولانی از جریانات نقدی و اطلاعات سود برای تخمین اندازه گیری نیاز دارد، استفاده نشده است. دچاو و دیچو (۲۰۰۲) از این روش برای سنجش کیفیت سود استفاده کردند. روش دیگر ارزیابی کیفیت سود در تحقیقات قبلی، ضریب واکنش سود (ERC) است. از دیدگاه یک سرمایه گذار، تداوم سودآوری بالاتر، پیش بینی های درست تری را ارائه می دهد، لذا با کیفیت تر خواهد بود.
۲-۴-۳- کیفیت سود برای چه کسانی اهمیت دارد؟
با توجه به تاکید هیات استانداردهای حسابداری مالی بر سودمندی تصمیم، اعتقاد بر این است که کیفیت سود و به طور کلی کیفیت گزارشگری مالی مورد توجه آنهایی است که برای مقاصد معاملاتی و تصمیم گیری در مورد سرمایه گذاری های خود از این گزارش ها استفاده می کنند. به علاوه، تدوین کنندگان استانداردها نیز به طور غیرمستقیم کیفیت سود را به عنوان شاخصی برای ارزیابی کیفیت استانداردهای گزارشگری مالی قلمداد می کنند. (رحیمیان، جعفری،۱۹)
سود و اندازه گیری های ناشی از آن معمولاً در طرح های پاداش و قراردادهای مربوط به بدهی ها استفاده می شوند. اخذ تصمیمات براساس سود ناقص یا کم کیفیت باعث انتقال نامطلوب ثروت می شوند. به عنوان مثال، در صورت استفاده از سود به عنوان شاخصی برای ارزیابی عملکرد مدیران و پرداخت پاداش به آنها، گزارش بیش از واقع آن باعث پرداخت پاداش بیشتر به آنها خواهد شد. همچنین گزارش بیش از واقع سود ممکن است کاهش در توان پرداخت بدهی ها را بپوشاند و وام دهندگان را به سوی تداوم وام دهی سوق دهد. از دیدگاه سرمایه گذاری نیز سود کم کیفیت نامطلوب است. زیرا تخصیص نادرست منابع را به دنبال دارد و باعث کاهش رشد اقتصادی می شود. این سودها کارایی لازم را نداشته و منابع را از پروژه هایی سوق می دهند که واهی بوده و بازده های ساختگی و خیالی دارند. (رحیمیان، جعفری ، ۲۰).
۲-۴-۴- اهمیت ارزیابی کیفیت سود
بر طبق مفهوم سودمندی تصمیم ارائه شده توسط هیات استانداردهای حسابداری مالی ایالت متحده، کیفیت سود و به صورت عام تر کیفیت گزارشگری مالی، مورد علاقه کسانی است که از گزارش های مالی برای تصمیم گیری های سرمایه گذاری و انعقاد قراردادهای مختلف استفاده می کنند. علاوه بر این، می توان گفت که از دیدگاه تدوین کنندگان استاندارد ها، کیفیت گزارشهای مالی به صورت غیر مستقیم، نشان دهنده کیفیت استانداردهای گزارشگری مالی است. سود گزارش شده و روابط بدست آمده از آن معمولا در قراردادهای حقوق و پاداش و قراردادهای استقراض استفاده می شوند. تصمیم گیری برای قراردادی براساس کیفیت سود پایین، باعث انتقال ناخواسته ثروت خواهد شد. برای نمونه، سود های بیش از حد نشان داده شده که به عنوان معیار ارزیابی عملکرد مدیریت قرار می گیرد، منجر به تعلق حقوق و مزایای بیش از اندازه به مدیریت خواهد شد. به گونه ای مشابه، سود های متورم ممکن است ورشکستگی ناگهانی شرکت را پنهان سازد که این خود باعث اعتبار دادن نادرست از سوی اعتبار دهندگان خواهد شد.
از دیدگاه سرمایه گذاری، کیفیت سود پایین مطلوب نیست زیرا نشانگر وجود ریسک در تخصیص منابع به آن بخش می باشد و باعث کاهش رشد اقتصادی از طریق تخصیص نادرست سرمایه ها خواهد شد. از طرفی، کیفیت سود پایین باعث انحراف منابع از طرح های با بازده واقعی به طرح های با بازده غیر واقعی می شود که کاهش رشد اقتصادی را در پی خواهد داشت. (اسماعیلی، ۳۰)

• • • 1. 1. ارزیابی کیفیت سود

سه دیدگاه عمده برای ارزیابی کیفیت سود وجود دارد که از سه بعد متفاوت مدیریت سود را مورد بررسی قرار می دهد.
دیدگاه اول بر تغییرپذیری سود تمرکز دارد که مبتنی بر ایده گرایش مدیران به هموارسازی سود است زیرا آنها معتقد هستند سرمایه گذاران سودی که بطور یکنواخت افزایش می یابد را ترجیح می دهند. مکتب فکری این دیدگاه نبود تغییرپذیری نسبی است که گاهی اوقات با سودهای باکیفیت تر مرتبط می شوند. لویز^[۵۱] و همکاران ( ۲۰۰۳ ) تغییرپذیری را با محاسبه نسبت انحراف معیار سودهای عملیاتی به انحراف معیار جریانهای نقدی عملیاتی اندازه گیری نمودند(مقدار پایین این نسبت دلیلی برای سودهای هموارتر است.
EQ=SD(OI)/SD(CFO)
دومین دیدگاه توسط بارتون^[۵۲] و سیمکو در سال ۲۰۰۲ پیشنهاد شدکه بر ایده شگفتی سود تمرکز دارد و عبارتست از نسبت مانده اول دوره خالص داراییهای عملیاتی به فروش. آنها شواهد تجربی فراهم نمودند که شرکتها با نسبت پایین این دیدگاه با گزارش شگفتی سودهای از پیش تعیین شده روبرو هستند.
EQ=NOA/NS
سومین دیدگاه مورد مطالعه در این تحقیق بر نسبت جریان نقدی عملیاتی به سود متمرکز است. این معیار کیفیت سود مبتنی بر نظریه ای است که میل به جریانهای نقدی به معنای سودهای با کیفیت تر است این دیدگاه ساده توسط پنمن^[۵۳] در سال ۲۰۰۱ پیشنهاد شد.
EQ=CFO/NI
آلوک^[۵۴] ۲۰۰۹ در تحقیقی به بررسی کیفیت سود و ضریب پاسخ سود، در شرایط افزایش با ثبات در سود همراه با افزایش با ثبات در درآمد، پرداختند. نتایج تحقیق نشان داد که شرکت های با رشد سود همراه با افزایش درآمد از کیفیت سود بالاتری نسبت به شرکتهای با رشد همراه با کاهش هزینه برخوردار می باشند. همچنین شرکتهای با افزایش در آمد، سود عملیاتی آتی بالاتری دارند.همچنین نتایج تحقیق نشان داد شرکتهایی که دارای رشد همراه با درآمد هستند، ضریب پاسخ سود بالاتری دارند.
کردستانی و همکاران ( ۱۳۷۸ )به بررسی برخی از ویژگیهای کیفی اطلاعات با هزینه سرمایه در بورس اوراق بهادار تهران پرداختند. نتایج تحقیق آنها به عدم رابطه بین هزینه سرمایه با معیار محافظه کاری و کیفیت اقلام تعهدی اشاره دارد(کردستانی, ۱۲,۱۳۷۸)