۲-۹- سبزیهای مورد استفاده در پژوهش حاضر
۲-۹-۱- هویج
گیاهی خوراکـی از خانواده چتریان دارای برگهای بریده و ریشه ضخیم، زرد یا بنفش رنگ است. وجود ویتامین های A،B ،C و Dباعث شده تا هویج در ردیف مهمترین مواد خوراکی قرار گیرد. ویتامین c در ریشه و برگهای دندانه دار وجود دارد. هویج پخته نیز دارای مواد مشابه هویج خام است. البته با پخته شدن میزان ویتامین c آن کاهش می یابد (نظری، ۱۳۷۱).
۲-۹- ۱-۱- اهمیت مصرف
هویج ضد کم خونی است. تعداد گلبولهای قرمز خون و هموگلوبین را زیاد می کند. همچنین عامل رشد بدن است و از لحاظ دارا بودن خواص طبی با پرتقال برابر است از اینرو هویج را پرتقال فقرا می نامند. از هویج انسولین گیاهی مخصوصی به دست می آورند که قند خون را کاهش می دهد (نظری، ۱۳۷۱).
جدول ۲-۲: ترکیبات شیمیایی هویج (نظری، ۱۳۷۱)
۱۹
۲-۹-۲- گوجه فرنگی
میوه ای گوشتدار، پرآب و گیاه علفی است. بوته گوجه فرنگی دارای شاخه های بلند و برگهای بریده بریده است. گوجه فرنگی دارای چندین واریته گیاه شناسی می باشد. مهمترین آنها عبارتند از:
گوجه فرنگی پهن معمولی L.es.var.commune
گوجه فرنگی برگ پهن L.es.var.grandifolium
گوجه فرنگی کبابی L.es.var.cerasiform
گوجه فرنگی گلابی شکل L.es.var.pyriform
گوجه فرنگی ساقه استوار L.es.var.validum
(نظری، ۱۳۷۱)
۲-۹-۲-۱- اهمیت مصرف
گوجه فرنگی به علت دارا بودن مقدار زیادی املاح معدنی، یکی از بهترین و طبیعی ترین داروهای مفید برای معالجه روماتیسم، ورم مفاصل و تصفیه کننده خون است. مصرف آن برای افرادی که مبتلا به سنگ کلیه، مثانه و کبد هستند تجویز شده است. این میوه بعد از لیموترش بیش از سایر میوه ها ویتامین دارد و مقدار زیاد آهن، سیلیس، چربی و پروتئین دارد (نظری، ۱۳۷۱).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

جدول ۲-۳: ترکیبات شیمیایی گوجه فرنگی (نظری، ۱۳۷۱)
۲۰
۲-۹-۳- اسفناج
اسفناج از سبزی های برگی مهم تیره چغندر است. برگها و ساقه آن بصورت تازه یا فرآوری شده مصرف می شود (روهنس و نوز^۱، ۲۰۰۸). این گیاه بومی آسیای مرکزی و به احتمال زیاد ایران است. اسفناج گیاهی دیپلوئید (۲n=12)، یک ساله، روز بلند و دو پایه است. گاهی ژنوتیپ یک پایه آن گزارش شده است (آرشی^۲، ۲۰۰۰؛ بالکایا و همکاران^۳، ۲۰۰۵؛ بونا و همکاران^۴، ۲۰۰۸؛ روهنس و نوز، ۲۰۰۸). این سبزی به علت دارا بودن املاح معدنی، پروتئین، ویتامینA ،B ،C و آنتی اکسیدان ها در بین سبزیجات اهمیت زیادی دارد (پریور^۵، ۲۰۰۳؛ دانشور، ۲۰۰۰؛ روهنس و نوز، ۲۰۰۸؛ بونا و همکاران، ۲۰۰۸). گلهای آن در فاصله خرداد تا شهریور شکوفه می کند (نظری، ۱۳۷۱).
۲-۹-۳-۱- اهمیت مصرف
از زمان های گذشته مردم عقیده داشتند که اسفناج از نظر ارزش غذایی، بر سایر سبزیجات، ترجیح دارد. زیرا مقدار درصد مواد ازته و هیدروکربنه آن زیاد است. این سبزی به علت داشتن ید برای بیماران مبتلا به گواتر اثر شفا بخش دارد به جهت دارا بودن منیزیم ضد سرطان بوده و گلبولهای قرمز خون را افزایش می دهد. برگهای اسفناج مقدار زیادی آهن قابل جذب دارد. دارای مقدار زیادی ویتامین K، فسفر و کلسیم و کاروتن می باشد (نظری، ۱۳۷۱).^[۱۴]
۲۱
جدول ۲-۴: ترکیبات شیمیایی اسفناج (نظری،۱۳۷۱)
۲-۹-۴- کـرفس
گیاهی چتری از خانواده هویج است. علفی^۱ – دوساله، به ارتفاع ۲۰ تا ۶۰ سانتی متر که ساقه ی آن منشعب است. برگهای آن ضخیم و گلهای آن به رنگ سفید یا سفید مایل به سبز و مجتمع به شکل چتر مرکب است. این گیاه دارای ریشه ای بلند به طول ۶ تا ۷ سانتی متر است. کرفس سرشار از ویتامین A، B وC و سدیم، کلسیم و فسفر است. برگهای کرفس به علت دارا بودن مقدار زیادی ویتامین C برای جلوگیری از آسکوربوت بکار می رود (نظری، ۱۳۷۱). منشا کشت کرفس از مدیترانه بوده است. یونانیان و رومیان ۲۰۰۰ سال پیش از آن به عنوان گیاهی در طب استفاده می کردند. بهترین فصل تولید کرفس در فصل سرد و مرطوب است. محصول اصلی از اواسط مرداد تا اواخر مهر ماه بسته به نوع اقلیم تولید می شود (لاسی وگرافیوس^۲، ۱۹۸۰).
۲-۹-۴-۱- اهمیت مصرف
قرنهاست که از ریشه کرفس برای درمان آب آوردن انساج، بیماری نقرس، روماتیسم، زیاد شدن اسید اوریک خون و سنگ کلیه استفاده می شود. این گیاه دارای کلسیم و سایر املاح معدنی ارگانیکی می باشد^[۱۵]
۲۲
که به اعاده تعادل دستگاه عصبی کمک می کند. به علت دارا بودن فسفر زیاد و در ازدیاد هوش موثر است (نظری، ۱۳۷۱).
جدول ۲-۵: ترکیبات شیمیایی کـرفس (نظری،۱۳۷۱)
۲-۹-۵- بادنجان
گیاهی یک ساله با میوه هایی به رنگ سیاه یا بنفش است. بادنجان خام دارای ویتامین A، فسفر و کلسیم است (نظری، ۱۳۷۱). بادنجان متعلق به خانواده سولاناسه است. خانواده آن شامل ۷۵ جنس و بیش از ۲۰۰۰ گونه است. پایه های آن (۲n = 24) کروموزوم است (چادهاری^۱، ۱۹۷۶).
۲-۹-۵-۱- اهمیت مصرف
بادنجان برای کسانی که مبتلا به سنگ کلیه هستند مفید است. خوردن آن منجر به دفع سنگ می شود. بادنجان نارس دارای ماده سمی سولانین می باشد که خوردن آن سبب مسمومیت می شود. تخم بادنجان برای زکام و تنگی نفس بسیار مفید است (نظری، ۱۳۷۱). ^[۱۶]
۲۳
جدول ۲-۶: ترکیبات شیمیایی بادنجان (نظری، ۱۳۷۱)
۲-۹-۶- کدوسبز
گیاهی یک ساله و علفی است. برگ هایی پهن و به شکل قلب و پوشیده از کرک های زبر دارد و گل های آن زرد رنگ است (نظری، ۱۳۷۱). گل نر و گل ماده ی آن روی یکپایه قرار دارد. ریشه ی آن باریک و بلند است. کدو از جمله صیفی جاتی است که در کشورهایی نظیر ترکیه و ایران در سطح وسیعی کشت می شود. تحقیقات باستان شناسی نشان می دهد که کشت صیفی جات قدمتی ۴۵۰۰ ساله دارد (کاراکایا و همکارن^۱، ۱۹۹۵؛ روکیدا و همکاران^۲، ۲۰۰۳).^[۱۷]
۲۴
۲-۱۰- وضعیت سبزیجات در کل کشور
۲-۱۰-۱- سطح برداشت
در سال زراعی ۹۰- ۱۳۸۹، حدود ۵۵۸ هزار هکتار معادل ۶/۴ درصد از سطح برداشت اراضی محصولات زراعی کشور به گروه سبزیجات اختصاص داشته است.
از سطح برداشت گروه سبزیجات، سهم اراضی با کشت آبی ۹۵ درصد و سهم اراضی با کشت دیم ۵ درصد بوده است. بیش از نیمی (۲/۵۳درصد) از سطح برداشت این گروه در هفت استان خوزستان با ۷/۱۲ درصد، فارس با ۴/۸ درصد، هرمزگان با ۴/۷ درصد، کرمان با ۳/۷ درصد، همدان با ۱/۶ درصد، زنجان با ۶ درصد و گلستان با ۲/۵ درصد می­باشد. کمترین سطح برداشت سبزیجات متعلق به استان قم با سهم ۱/۰ درصد می­باشد.