مرحله اول

مرحله دوم

مرحله سوم

شناسایی مفهوم

آزمون دریافت مفهوم

تحلیل راهبردهای تفکر

* معلم نمونه ها و مثال هایی برای مفهوم تازه ارائه می دهد.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

*دانش آموزان به مقایسه ویژگی های و خواص در نمونه های مثبت و منفی می پردازند.
*دانش آموزان فرضیه هایی درباره ی مفهوم تازه طرح می کنند.
*دانش آموزان بر اساس ویژگی ها و خواص حدسی به بیان قواعد یا تعاریف می پردازند.

*دانش آموزان مثال ها و نمونه های دیگری را بدون طرح نام و مفهوم با عنوان «بلی و خیر» تشخیص و تمیز می دهند.
*معلم بر اساس ویژگی های مفهوم تازه، فرضیه ها را تأیید، مفهوم را نامگذاری و تعاریف لازم را بیان می کنند.
*دانش آموزان مثال های دیگری را بیان می کنند.

*دانش آموزان نحوه ی تفکر خود را توضیح می دهند.
*دانش آموزان درباره ی نحوه ی کشف مفهوم تازه بحث می کنند.
*دانش آموزان درباره ی ویژگی های مفهوم، گفتگو می کنند.
*دانش آموزان درباره ی نوع و تعداد فرضیه ها بحث می کنند.

۲-۲-۱۵ جمع بندی مبانی نظری
در جمع بندی مبانی نظری پژوهش دو بعد را باید در نظر داشت و موضوعات حواشی این دو بعد را مورد جمع بندی قرار داد. در ابتدا به آموزش های مبتنی بر متن های دیجیتال و در قالب درس افزارها و نرم افزارها توجه کرد و در ادامه الگوهای مورد استفاده در تدریس به شکل کلی و الگوی دریافت مفهوم در شکل خاص آن و چگونگی تلفیق دو حوزه ی فناوری اطلاعات و الگوهای مبتنی بر نظریه های روان شناسی به منظور اثربخشی آموزشی، مورد بررسی قرار داد. آموزش الکترونیکی و آموزش مبتنی بر چندرسانه ای های آموزشی در قالب نرم افزار و درس افزار، اگر چه دارای عمر کوتاهی است اما به خوبی در تمام جوانب سیستم آموزشی وارد گردیده و همه گیر شده است و به خاطر ویژگی های خاص خود به خوبی جایگاه خود را در میان متخصصین آموزشی یافته و مورد توجه نظام های آموزشی بی شماری واقع گردیده است. ویژگی عمده و خوب این چندرسانه ها در قیاس با آموزش های سنتی، بهره گیری از رسانه های چندحسی و ممکن نمودن آنچه که در دنیای واقعی امکانش، یا نیست یا بسیار هزینه بر است. اما واقعیت این است که رسانه ها به صرف رسانه بودنشان نمی توانند سبب یادگیری شوند بلکه شیوه ی طراحی و ایجاد این رسانه ها باید منطبق بر اصول علمی و متناسب با ویژگی های دانش آموزان جامعه ی هدف باشد و به منظور کاربرد آن‌ها نیز باید شرایط محیطی مناسبی از تمام جوانب مهیا گردد. الگوی دریافت مفهوم به عنوان یکی از تکنیک های یادگیری مشارکتی، از شرایطی برخوردار است که به راحتی می توان آن را در ساخت چندرسانه ای ها مورد استفاده قرار داد. این الگو از طریق مقایسه و مقابله مثال ها و غیر مثال ها شرایطی را ایجاد می نماید که دانش آموزان بتوانند مفهوم مورد نظر را کشف و دریافت نمایند. ایجاد شرایط برای مثال ها و غیر مثال در چند رسانه ای هم با بهره گرفتن از متن و هم با بهره گرفتن از تصویر به راحتی می تواند صورت گیرد. ضمن اینکه تهیه و تکثیر تصاویر در چند رسانه ای بسیار راحت تر و ارزان تر از شیوه ی سنتی است. از این رو الگوی دریافت مفهوم از جمله ی الگوهایی است که می تواند به سادگی در تهیه چندرسانه ای به منظور ارتقاء سطح اثربخشی آن‌ها مورد استفاده قرار گیرد.
۲-۳ مبانی تجربی پژوهش:
فناوری آموزشی و به ویژه فناوری های نوین، از جنبه های مختلف بر عملکرد یادگیری زبان تأثیر دارند. بررسی تأثیر فناوری آموزشی بر یادگیری زبان آموزان سال هاست موضوع پژوهش متخصصان تعلیم و تربیت است. در ادامه به نتایج مطالعات مشابه با موضوع پژوهش حاضر اشاره می گردد.
۲—۱ مطالعات انجام شده در داخل ایران:
در پژوهشی که حیدری و همکاران (۱۳۸۹)، با عنوان مقایسه تأثیر تدریس با بهره گرفتن از نرم افزار آموزشی زبان انگلیسی و تدریس به شیوه سنتی انجام دادند، نتایج پژوهش بیانگر این بود که استفاده از نرم افزارهای آموزشی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان موثرتر از شیوه سنتی است، همچنین تدریس با بهره گرفتن از نرم افزار آموزشی در انگیزه دانش آموزان نسبت به یادگیری زبان انگلیسی موثرتر بود.
گنجی و همکاران (۱۳۹۱) در مطالعه ای به شیوه ی فراتحلیل به بررسی پژوهش های انجام یافته در خصوص نقش الگوهای تدریس بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پرداخته اند. آن‌ها در این مطالعه، تعداد ۲۱ مطالعه را که دارای ویژگی های لازم برای بررسی بودند مورد تحلیل قرار دادند. نتایج مطالعه ی آنان نشان داد که بر اساس میزان اثربخشی الگوهای تدریس، الگوی دریافت مفهوم در بین ۹ الگوی مؤثر رتبه ی هشتم را کسب نموده است.
استاد و سلیمان پور (۲۰۱۴) در مطالعه ای به بررسی تأثیر دو شیوه ی آموزش مبتنی بر الگوی دریافت مفهوم و آموزش مهارتی بر پیشرفت درسی و مهارت های فراشناختی دانش آموزان دبیرستانی پرداختند. آنان در این مطالعه تعداد ۴۵ نفر از دانش آموزان دختر مقطع متوسطه شهرستان رضوانشهر را به شیوه ی نمونه گیری چند مرحله ای انتخاب و در دو گروه آزمایشی و یک گروه کنترل قرار دادند. نتایج مطالعه ی آنان نشان داد که بین میزان اثربخشی دو روش آموزش دریافت مفهوم و یادگیری مهارتی بر میزان پیشرفت درسی و مهارت های فراشناختی دانش آموزان مورد مطالعه تفاوت معنادار وجود ندارد. اما عملکرد دو گروه آزمایشی در هر دو مورد از گروه کنترل بیشتر بوده است.
۲-۳-۲ مطالعات انجام شده در خارج ایران:
مایر (۲۰۱۲) در مطالعه ی به مقایسه ی تأثیر الگوی دریافت مفهوم با استدلال قیاسی در درس زیست شناسی پرداخته است. نتایج پژوهش او نشان داد که درک دانش آموزان از مفاهیم و مهارت های تفکر آنان با بهره گرفتن از روش دریافت مفهوم افزایش می یابد. دانش آموزان درباره ی فرایند تفکر خودشان و اینکه آن‌ها چگونه یاد می گیرند وقتی فعالیت های الگوی دریافت مفهوم را انجام می دهند، می اندیشند. نگرش و انگیزه های دانش آموزان مقداری ارتقاء می یابد وقتی که آن‌ها فعالیت های دریافت مفهوم را به شکل بازی انجام می دهند. و انگیزه و نگرش معلمان نیز با به کارگیری این شیوه ی آموزشی ارتقاء می یابد.
کومار و ماتهور^[۳۲] (۲۰۱۳) در مطالعه ای با عنوان «بررسی تأثیر الگوی دریافت مفهوم در دستیابی به مفاهیم فیزیک» به بررسی و مقایسه ی تأثیر دو شیوه ی آموزشی دریافت مفهوم و شیوه ی سنتی آموزش فیزیک بر کسب مفاهیم فیزیک توسط دانش آموزان کلاس نهم در هاریانا پرداخته اند. نتایج پژوهش آنان بیانگر آن بود که استفاده از روش دریافت مفهوم در کسب مفاهیم فیزیک توسط دانش آموزان مؤثرتر از روش مرسوم است.

جدول ۲-۲: خلاصه ی نتایج مطالعات تجربی مرتبط با موضوع پژوهش

پژوهشگر

سال

موضوع

نتایج