نوع مشتریان^[۱۷]
مدت اقامت^[۱۸] مهمانان در هتل( پانسیون، سوئیت و …)
تسهیلات ارائه شده^[۱۹]

درجه بندی هتل

درجه بندی هتل ها براساس تسهیلات، کیفیت و چکونگی ارائه خدمات به مشتری می باشد، که غالبا با طبقه بندی اشتباه گرفته می شود. هرچه کیفیت، کمیت، ارائه خدمات، حس زیبایی شناسی، رفتار شایسته بالاتر از انتظار میهمان در هتل ها باشد، هتل از درجه بالاتری برخوردار است. درجه بندی هتل ها براساس دو معیار الماس و ستاره انجام می شود. این سیستم درجه بندی ابتدا در آمریکا ظهور پیدا کرد و سپس در نقاط مختلف دنیا مورد استفاده قرار گرفت (Stattus, 2006, p. 26).

درجه بندی براساس الماس

درجه بندی بر اساس الماس با توجه به شرایط ذکر شده در زمان بازرسی صورت می گیرد. تمام ویژگی های فیزیکی و کیفیت خدمت مورد توجه قرار می گیرد.
یک الماس: تمام ویژگی های لازم را دارد (انواع عملیات، امنیت، خانه داری و نگه داری، مبلمان، اثاثیه و امکانات).
دو الماس: علاوه بر تمام ویژگی های یک الماس، کیفیت مبلمان و دکوراسیون اتاق ها بهبود یافته است.
سه الماس: هتل هایی که دارای امکانات سطح بالا و خدمات و تسهیلات سطح بالایی است.
چهار الماس: هتل هایی که به جزئیات توجه می کنند.
پنج الماس: خدمات آن ها انتظارات سطح بالا و عالی را برآورده می سازد.

درجه بندی ستاره

درجه بندی یک ستاره: تاسیسات اقامتی تمیز و راحت هستند اما لوکس نمی باشند. حداقل خدمات را دارند، ممکن است فرانت آفیس، خدمات تلفن و خانه داری و شاید رستوران ۲۴ ساعته نداشته باشد.
دو ستاره: تاسیسات اقامتی کمی بهتر از یک ستاره و ممکن است کیفیت مبلمان آن بهتر، اتاق ها بزرگتر، رستوران، تلویزیون در اتاق مهمان، خدمات تلفن و تسهیلات تفریحی مانند استخر شنا داشته باشند. لوکس نیستند اما راحت و تمیز می باشند.
سه ستاره: تاسیساتی که تمام خدمات هتل های یک یا دو ستاره را دارند و آن ها را گسترش داده اند. در نتیجه در یک یا چند مورد آن خدمات برجسته تری دارند.
چهار ستاره: هتل هایی که دارای اتاق هایی بزرگتر از حد متوسط اند، مبلمان آن کیفیت بالایی دارد، کارکنان آن آموزش دیده، با ادب و علاقه مند به برطرف کردن نیازهای مهمان هستند. شکایات مهمانان کم است، اقامت در یک هتل چهار ستاره با یک تجربه خاطره انگیز باشد.
پنج ستاره: تسهیلات این هتل ها در آمریکا به عنوان بهترین تسهیلات شناخته می شود. یک رستوران فوق العاده دارند. خدمات خانه داری دوبار در روز انجام می شود. لابی راحت و زیبا و جذابی دارند. عامل کلیدی این هتل ها این است که مهمان خود را به عنوان شخصی^[۲۰] مهم احساس کند (Stattus, 2006).

طبقه بندی مراکز اقامتی در ایران

در ایران نیز اقامتگاه ها بر اساس آیین نامه ایجاد، اصلاح، تکمیل و درجه بندی و نرخ گذاری تاسیسات ایرانگردی و جهانگردی و نظارت بر مصوبه ۱۳/۲/۱۳۶۸ تقسیم بندی می شوند. در فصل اول این آیین نامه ابتدا تاسیسات ایرانگردی و جهانگردی تعریف شده و سپس انواع آن را شرح داده است که به قرار زیر می باشد: (زمانی فراهانی, ۱۳۷۹, ص. ۱۶۹)
مهمانخانه(هتل)
مهمانسرا
زائرسرا
متل
پانسیون
اقامتگاه جوانان
اردوگاه ایرانگردی و جهانگردی
تاسیسات ساحلی
تاسیسات حمام های آب معدنی
رستوران درون واحدهای اقامتی فوق ذکر
واحدهای پذیرایی داخل فرودگاه ها و ترمینال های مسافربری کشور
مجتمع سیاحتی و تفریحی( به استثنای موارد مربوط به شهرداری ها)
هتل آپارتمان

درجه بندی مراکز اقامتی در ایران

در این درجه بندی مراکز اقامتی به ترتیب متمایز بودن از ۵ ستاره تا ۱ ستاره درجه بندی می شوند. حداقل شرایط لازم برای هریک از هتل ها و مهمانخانه ها توسط دفتر تدوین استانداردهای فنی و نظارت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در سال ۱۳۸۳ تدوین شده به شرح زیر می باشد (زمانی فراهانی, ۱۳۷۹):

رعایت حداقل سطح کیفی در قسمت های مختلف
داشتن حداقل ۸% اتاق خواب
۷۵% دارای حمام و تسهیلات خصوصی باشند.
وجود محلی برای صبحانه خوری که متناسب با ظرفیت هتل باشد.
وجود سیستم سرمایشی و گرمایشی قابل کنترل در اتاق ها
به هتلی با حداقل امکانات یک ستاره تعلق می گیرد اما بر اساس خدمات ارائه شده و امکانات هر هتل هر ستاره و یا درجه به ۴ قسمت به شرح زیر تقسیم می شود (رمضانی, ۱۳۷۸)
T یا تاپ، که از نظر ارائه خدمات استاندارد، اعمال مدیریت اصولی و تجهیزات سبک و سنگین کلیه قسمت های هتل در سطح خوب قرار داشته باشد.
B، که ار نظر ارائه خدمت استاندارد، اعمال مدیریت اصولی و تجهیزات سبک و سنگین کلیه قیمت های هتل در سطح متوسط قرار داشته باشد.
C، که ار نظر ارائه خدمت استاندارد، اعمال مدیریت اصولی و تجهیزات سبک و سنگین کلیه قیمت های هتل در سطح ضعیف قرار داشته باشد.
بر این اساس تاسیسات اقامتی ایران بر حسب نوع تجهیزات، مشخصات فنی و کیفیت ارائه خدمات به شرح زیر درجه بندی می شود:
الف) مهمانخانه ها و مهمانسراها به پنج درجه(۱ تا ۵ ستاره)
ب) تاسیسات اقامتی دیگر به سه درجه( ۱ تا ۳ ستاره)