رانش پاراسمپاتیک حافظ تعادل حیاتی بدن است (سی وارد ، ۱۹۹۷، ترجمه قراچه داغی ، ۱۳۸۰ )

هیپوتالاموس قدامی

عامل آزاد کننده کورتیکوتروفین (سی – آر – اف )[۳۲]

هیپوفیز قدامی

هورمون آدرنوکورتیکوتروفیک (ال –سی – تی –اچ) [۳۳]

غده ادرنال (کورتکس)

گلوکورتیکوئید(کورتیزول) میترال کورتیکوئید (الدوسترون)

شکل ۲-۱ : پاسخ فیزیولوژیابی به استرس

دستگاه اندروکرین شامل سلسله غددی می شود که هورمون هایی را ترشح می‌کند که در دستگاه گردش خون به حرکت درآمده ، به سمت اندام های هدف می‌روند . غده مهم استرس غده آدرنال است . غده آدرنال از دو بخش تشکیل می شود که هر کدام وظیفه خاصی بر عهده دارند . کورتکس (بیرونی ) کورتیزول و والدسترون ترشح می‌کنند ، درحالی که بخش مغزی (درونی ) اپی نفرین و نوراپی نفرین ترشح می نمایند ، بدن انسان از مکانیزم های حمایتی متعددی برخوردار است تا بقایای جسمانی یا فیزیکی تضمین شود (سی وارد ۱۹۹۷ ؛ قرچه داغی ، ۱۳۸۰ ) .

مهم ترین واکنش های دفاعی افراد در برابر استرس

هر چند که استرس علت بیماری نیست اما در شدت و وخامت آن مؤثر است .

اهمیت استرس تا حدی بستگی به شخصیت فرد دارد . افرادی که دارای شخصیت زود رنج می‌باشند کوچک‌ترین ناملایمات را به عنوان فشلر تلقی کرده و در مقابل آن واکنش نشان می‌دهند در حالی که شخصیت مستحکم ممکن است در مقابل استرس های شدید و چند جانبه هم حتی مقاومت خود را از دست ندهند . در هر صورت مهم ترین واکنش های افراد در برابر استرس عبارتند از :

    1. حمله

    1. عقب نشینی

    1. مصالحه

    1. حمله : در واکنش حمله فرد می کوشد بر موانعی که در راه ارضاء احتیاجاتش است موجود است فائق آمده و آن ها را از میان بردارد . ممکن است فرد از طریق واکنش حمله دچار شکست شده و فشار روانی او بیشتر گردد .

    1. عقب نشینی : در واکنش عقب نشینی فرد وقتی با فشار روانی مواجهه می شود در مقابل آن عقب نشینی می‌کند ولی این عقب نشینی ها منجر به عدم کفایت شخص در مقابل موقعیت های زنگی شده و فرد دارای شخصیتی انفعالی و غیر کارآمد گردیده که خود بیشتر منجر به فشار روانی او می شود .

  1. مصالحه : در واکنش مصالحه که شایع ترین واکنش های دفاعی شخص در مقابل فشار روانی است ، فرد با پذیرش هدفی به جای هدف قبلی و یا پایین آوردن سطح آرزوها به جای آرزوی اصلی فشار روانی را کاهش می‌دهد .

مکانیزم های نظم دهی به تنیدگی

      1. حضور جسمانی ایمنی بخش ، حرکات ریتم دار ، نوازش کردن و تاب دادن و صدای هر مادر به فرزند وی را آرامش می بخشد . روانشناسان معتقدند که شیوه دریافت عشق – که اضطراب را در خلال کودکی کاهش می‌دهد – شیوه ای است که بعد ها بزرگسالان برای مقابله با تنش های قلیل روزمره در روابط دوستانه و اجتماعی خود جستجو خواهند کرد .

    1. احساس ناکامی ناشی از برخی موقعیت ها می‌تواند خود دوستداری را افزایش دهد و فرد را به پذیرش موقت رفتار کودکانه برای جلب تأیید دیگری وادار کند ، اما دستیابی به چنین تاییدی مستلزم مهار نفرت ها و ترس هاست و این بهایی است که فرد برای کاهش تنش باید متحمل شود .

    1. خنده، گریه و دشنام که می‌تواند به زیان فرد یا به زیان دیگری باشد .

    1. بیان هیجانات ، اعترافات و دعا نیز به منزله شیوه های برون ریزی وابسته به تعارضات بین فردی ، خانوادگی یا حرفه ای ، سودمندی خود را نشان داده‌اند .

    1. به نظر می‌رسد که پناه بردن به خواب مفرط یا غیر عادی راهی است که پاره ای از افراد برای مقابله با مشکلات به کار می‌برند و آرامش خود را باز می‌یابند . مسلم است که واکنش همه افراد بدین گونه نیست و بسیارند کسانی که در برابر مشکلات دچار بی خوابی می‌شوند .

    1. عقلی سازی نیز مکانیزمی است که اغلب به آن پناه می‌برند .

    1. رفتار مبتنی بر عمل / برون ریزی تنش ها ؛ بازی ، کار ، ورزش

    1. فعالیت های خیال پردازانه نیز باعث کاهش تنش ها می شود.

    1. پدیده‌های مانند فراوانی ادرار و دفع ، زیاد خوردن یا تند خوردن ، مصرف زیاد سیگار یا مشروبات الکلی را می توان به منزله برون ریزی های بدنی کم و بیش هوشیاری در نظر گرفت که امروزه به آن متوسل می‌شوند .

شخصیت مقاوم در برابر استرس

گروهی از پژوهشگران به سرپرستی کوباسا [۳۴]به اشخاصی علاقه مند شدند که به نظر می رسید به رغم شرایط استرس آمیز در برابر تاثیرات روانی – فیزویولوژیابی استرس مقاومت می‌کنند . کوباسا این تیپ شخصیتی را شخصیت مقاوم نامگذاری کرد که سه ویژگی زیر برخوردارند :

    1. تعهد : داشتن و التزام به خود و خانواده خود که به شخص احساس تعلق می‌دهد . تعهد ملتزم سرمایه گذاری ، ارزش های زندگی برای رشد و تعالی توانمندی های بالقوه است که با قدرت اراده شخص در رابطه مستقیم است .

    1. کنترل : این احساس که می‌توانیم حوادث زندگی مان را سبب شویم و احساس یاس و درماندگی کنیم . داشتن کنترل بر خویشتن و به دست گرفتن زمام امور خود به شخص امکان می‌دهد بر عوامل و عناصر موجود در محیط خود غلبه کند تا احساس قربانی بودن نداشته باشد .

  1. استقبال از مبارزه طلبی ها : توانایی دیدن تغییرات و حتی مسایل به عنوان فرصتی برای رشد به جای تهدید ارزیابی کردن آن ها (کوباسا ، ۱۹۷۹ ، نقل از سی وارد ، ۱۹۹۷ ؛ ترجمه قراچه داغی ، ۱۳۸۰ ) .

روانشناسی استرس

نظریه های متعدد سعی بر تبیین روانشناختی استرس دارند این نظریه ها مبتنی بر جنبه گوناگون روانشناختی شامل شخصیت ، واکنش های احساسی ، ادراکات و دامنه وسیعی از رفتار های انسانی هستند که به برخی از آن ها می پردازیم .

    • فروید[۳۵] معتقد بود که انسان ها دارای سطحی از استرس غریزی هستند که هم از منابع درونی و هم از منابع بیرونی نشأت می گیرند و به نفس یا هویت ، حمله می‌کنند و نفس به کمک انواعی از مکانیزم های دفاعی یا استرس مقابله می‌کند .

    • یونگ [۳۶]معتقد است که میزان معینی از استرس درونی و فطری است ، استرس روانی ، میان ذهن هوشیار و ناهشیار وجود دارد و این استرس را می توان به کمک فرایند تفرد [۳۷]کاهش داد .

  • معناداری فرانکل[۳۸] براین اساس استوار است که برای این که زندگی کامل شود ، باید رنجی در میان باشد ، اما در ضمن باید جستجویی برای دست یابی به معنای رنج هم وجود داشته باشد تا استرس های احساسی را از میان بردارد (سی وارد ، ۱۹۹۷ ؛ ترجمه قراچه داغی ، ۱۳۸۰ ) .

کوبلر رأس[۳۹] بیان می‌کند که بر انگیخته شود . از جمله این ها می توان به افکار ، خشم ، چانه زدن ، افسردگی و پذیرفتن اشاره کرد . از میان برداشتن بار احساسی ، شخص را به مرحله آخر یعنی پذیرفتن سوق می‌دهد که این نیز به نوبه خود آرامش درون را افزایش می‌دهد .

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...