به طور کلی اهداف تحقیق عبارتند از:

– ارائه راهکارهایی جهت کاهش هزینه­ های نمایندگی

– کاهش مدت زمان رسیدگی به پرونده ­های مالیاتی

– کاهش هزینه­ های دولت برای اخذ مالیات از مودیان و علی الخصوص مودیان بزرگ مالیاتی

۱-۴- سوالات و فرضیه های تحقیق:

سوالات تحقیق:

این تحقیق به دنبال ارائه پاسخ برای سوال زیر ‌می‌باشد:

آیا مسئولیت پذیری اجتماعی با اجتناب مالیاتی رابطه دارد؟

فرضیه های تحقیق:

فرضیه ‌بر اساس تحقیق انجام شده توسط هوی و همکاران (۲۰۱۳) به شرح ذیل تدوین شده است:

1. 1. اجتناب مالیاتی با فعالیت­های مسئولانه اجتماعی رابطه دارد.

1. اجتناب مالیاتی با بدهی­های احتمالی ناشی از فعالیت­های غیر مسئولانه اجتماعی رابطه دارد.

نکته: از آنجایی که در این پژوهش اجتناب مالیاتی با سه روش مجزا محاسبه می­ شود، و نیز برای فعالیت­های مسئولیت اجتماعی سه متغیر در نظر گرفته شده است، برای هر فرضیه نه حالت آزمون می­ شود ؛ که در ادامه تحقیق به تفصیل شرح داده خواهد شد.

۱-۵- مدل های تحقیق

مدلهایی که برای آزمون فرضیه ­های این تحقیق در نظر گرفته ‌شده‌اند، بر گرفته از مدل‌های رگرسیون چند متغیره تحقیق هوی و همکاران (۲۰۱۳) است که در فصل سوم به طور کامل به آن اشاره می­ شود. در اینجا نیز مدل­های مورد استفاده در تحقیق به اختصار و به صورت زیربیان می­ شود:

ج

AGGRESSIVE_it = β_۰ + β_۱ CSR_it + β_۲ POS_CSR_it + β_۳ ABS_DA_it + β_۴ IO_it + β_۵ CASH_it + β_۶ ROA_it + β_۷ LEV_it+ β_۸NOL_it + β_۹ ΔNOL_it+ β_۱۰ FI_it + β_۱۱ PPE_it + β_۱۲ INTANG_it + β_۱۳ EQINC_it + β_۱۴ R&D_it + β_۱۵EMP_it+ β_۱۶ ΔSALE_it + β_۱۷ SIZE_it-1 + β_۱۸MB_it-1+ ε_it

که در آن:

AGGRESSIVE_it: اجتناب مالیاتی با استفاده سه روش ذیل برآورد می شود:

نام متغیر
نماد
نحوه اندازه گیری

نرخ مؤثر مالیاتی نقدی

CETR

وجه نقد پرداختی بابت مالیات

سود قبل از کسر مالیات

نرخ مؤثر مالیاتی نقدی بلند مدت

LCETR

مجموع وجوه نقد پرداختی بابت مالیات درطی۳سال

مجموع سود قبل از کسر مالیات طی همان دوره

اختلاف دائمی مالیات

PBT

مالیات ابرازی – مالیات طبق برگ تشخیص

مجموع دارایی‌های اول دوره

نرخ مؤثر مالیاتی نقدی:

منظور از وجه نقد پرداختی، مبلغی است که بعد از برگ تشخیص قطعی به اداره دارایی پرداخت می­گردد؛ حال آنکه هر شرکت برای سود قبل از کسر مالیات خود درصدی را به عنوان مالیات عملکرد (در ایران ۲۵%) ذخیره در نظر ‌می‌گیرد و ‌به این ترتیب نسبت ذخیره مذکور به سود قبل از کسر مالیات ۴/۱ یا ۲۵% ‌می‌باشد ولی نسبت مبلغ پرداختی بعد از برگ تشخیص قطعی به سود قبل از کسر مالیات می ­تواند بیشتر، مساوی و یا کمتر از ۴/۱ باشد.

نرخ مؤثر مالیاتی نقدی بلند مدت:

با توجه به فرمول نرخ مؤثر مالیات نقدی که انحراف مثبت، منفی و یا عدم انحراف از مالیات را برای سال جاری نشان می­دهد، میتوان میانگین نرخ مؤثر مالیاتی نقدی چند سال اخیر شرکت را نیز به دست آورد و مالیات گریزی یا عدم آن را تعیین نمود و قضاوت کامل­تری نسبت به وضعیت شرکت داشت.

اختلاف دائمی مالیات:

با توجه به فرمول فوق مشاهده می­ شود که انحراف مالیاتی نسبت به دارایی­ های اول دوره سنجیده می­ شود زیرا هرچه اجتناب مالیاتی بالاتر باشد رقم افزوده شده به دارایی­ های اول دوره(سرمایه شرکت) بیشتر خواهد بود و بالعکس. در این تحقیق سه پارامتر تعیین کننده فوق ‌در زمینه اجتناب مالیاتی در رگرسیون سنجیده خواهد شد.

CSR_it: برای مسئولیت پذیری اجتماعی از سه روش به شرح ذیل استفاده می­ شود

۱) نحوه محاسبه مخارج EER: علاوه بر دستمزد کارمندان، شرکت ها نیز باید با تامین سود، مراقب کیفیت زندگی کارمندان باشند. این تحقیق از منابع انسانی صرف شده به صورت درصدی از درآمد برای سنجش واکنش شرکت نسبت به کارمندان استفاده می­ کند. این مخارج عبارتند از حقوق،
هزینه­ های اضافه کاری، پرداخت ساعت کار، پاداش به مدیران و سرپرست­ها، هزینه رفت و آمد، پاداش­های آخر سال، دستمزد، انگیزه­ های تجاری، پرداخت به پیمانکاران، بازنشستگی، جبران خسارت، حقوق بازنشستگی، هزینه­ های تعلیم و آموزش، مزایا، پرداخت بیمه، هزینه­ های ناهار، هزینه مناسبت­ها برای کارمند، پرداخت پول غذا، مخارج دارویی، و سود سهام به کارمندان.

EER =درآمد/ مخارج منابع انسانی.

۲) نحوه محاسبه حفاظت زیست محیط(EP): با هماهنگی بابخش کنترل کیفیت شرکت­های نمونه انتخابی اطلاعات مربوط به نوع گواهینامه­ ها (که در این پژوهش دو گواهینامه ایزو ۹۰۰۱ و ایزو۱۴۰۰۱ مورد مطالعه تحقیق بوده است) و زمان اخذ آن ها به دست آمده است و برای اطمینان بیشتر، اطلاعات به دست­آمده از شرکت­های نمونه با لیست سازمان ملی استاندارد، سازمان تأیید صلاحیت مدیریت و سازمان غذا و دارو مطابقت داده شده است. برای محاسبه از لوجیت باینری استفاده می­ شود. چنانچه شرکت دارای گواهینامهISO باشد ۱ و و در غیر این­صورت ۰ را نشان
می­دهد.

۳) اگر شرکت جزو شرکت­های آلاینده محیط زیست باشد یک در غیر اینصورت صفر.

۱-۶- تعاریف عملیاتی متغیرها و واژه های کلیدی

متغیرهای مدل اصلی تحقیق به ترتیب فرمول شرح داده شده است:

AGGRESSIVE_it = β_۰ + β_۱ CSR_it + β_۲ POS_CSR_it + β_۳ ABS_DA_it + β_۴ IO_it + β_۵ CASH_it + β_۶ ROA_it + β_۷ LEV_it+ β_۸NOL_it + β_۹ ΔNOL_it+ β_۱۰ FI_it + β_۱۱ PPE_it + β_۱۲ INTANG_it + β_۱۳ EQINC_it + β_۱۴ R&D_it + β_۱۵EMP_it+ β_۱۶ ΔSALE_it + β_۱۷ SIZE_it-1 + β_۱۸MB_it-1+ ε_it

POS_CSR_it: اگر شرکت در بدهی­های احتمالی خود در یادداشت­های همراه صورت­های مالی بدهی بابت مشکلات اجتماعی و دعاوی حقوقی داشته باشد یک در غیر اینصورت صفر

ABS_DA_it: قدرمطلق اقلام تعهدی اختیاری که با بهره گرفتن از مدل دیچو و دیچو (۲۰۰۲) به صورت ذیل برآورد می­ شود.

مدل ذیل در هرصنعت برای هرسال برآورد می­ شود:

: جریان نقدی حاصل از عملیات تقسیم بر جمع دارایی­ ها

: تغییر سود شرکت تقسیم بر جمع دارایی­ ها

: مانده خالص اموال، ماشین آلات و تجهیزات تقسیم بر جمع دارایی­ ها

: اگر جریان خروج وجه نقد حاصل از عملیات باشد ۱ در غیر اینصورت صفر

که در آن:

: اقلام تعهدی سرمایه گردش که ار رابطه ذیل به دست می ­آید: (چن و همکاران (۲۰۱۱))

تغییرات دارایی­ های جاری: CurrentAssets

تغییرات وجه نقد: Cash

تغییرات بدهی­های جاری: CurrentLiabilities

تغییرات تسهیلات دریافتی کوتاه مدت: CurrentDebt

ذخیره مالیات: Taxpayables

جمع کل دارایی­ ها: TotalAssets

باقیمانده مدل فوق بیانگر خطای تخمینی در اقلام تعهدی است که با جریان نقدی حاصل از عملیات ارتباط ندارد و اینکه نمی­تواند با تغییر سود و دارایی­ های ثابت توجیه شود. از مقدار باقیمانده مدل به عنوان کیفیت اقلام تعهدی ‌می‌باشد.

سایر متغیر­های مدل اصلی تحقیق: