تعریف مفهومی : تعارض زناشویی به مخالفت‌های آشکار میان زوجین اطلاق می‌شود که توسط زوجین به عنوان عدم توافق و اختلاف نظر یا منشاء مشکلات در روابط شناخته می‌شود (ون اوردن و همکاران، ۲۰۱۲). تعارض زناشویی نوعی عدم توافق مداوم و معنادار بین دو همسر است که حداقل یکی از آنها آن را گزارش دهد (هالفورد و همکاران، ۲۰۰۱) و می‌تواند دامنه گسترده‌ای از آزارهای کلامی و جسمانی تا رفتارها و ویژگی‌های شخصیتی داشته باشد (فینچام و بیچ، ۲۰۱۰).
استرس
تعریف عملیاتی : نمره‌ای که آزمودنی از پرسشنامه تعارضات زناشویی براتی و ثنایی کسب می‌کند.
تعریف مفهومی : استرس رابطه‌ای میان فرد و محیط است که فرد آن را افزون از حد توانایی و امکاناتش برآورد کرده و برای بهزیستی‌اش مخاطره آمیز قلمداد می‌کند (لازاروس و فولکمن، ۱۹۸۴). سلیه استرس را وضعیتی پویا برای موجود زنده توصیف می‌کند که از تعامل ارگانیسم با محرک یا شرایطی مضر و آسیب‌رسان ناشی می‌شود (به نقل از هینکل، ۱۹۷۳).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

تعریف عملیاتی : مجموع نمراتی که آزمودنی از استرس کوهن(PSS) دریافت می‌کند.
ذهن‌آگاهی
تعریف مفهومی : ذهن­آگاهی به معنی توجه کردن به زمان حال به شیوه‌ای خاص، هدفمند و عاری از قضاوت است (کابات- زین، ۱۹۹۰). از نظر کابات- زین (۱۹۹۴) ذهن‏آگاهی حالتی ذهنی است که در زمان حال بدون قضاوت و تعصب بر روی تجربیات متمرکز می­ شود. ذهن‌آگاهی به توجه انگیخته شده و آگاهی از لحظه اکنون اطلاق می‌شود (والش و همکاران، ۲۰۰۹). ذهن‌آگاهی، آگاهی لحظه به لحظه و بدون قضاوت و تعصب از احساسات، هیجانات و افکار است (مرکند، ۲۰۱۴). گرمر و همکارانش (۲۰۰۵)، ذهن­آگاهی را آگاهی از تجربیات موجود همراه با پذیرش آنها می‌دانند. ذهن‏آگاهی یعنی بودن در لحظه با هر آن چه اکنون هست، بدون قضاوت و اظهار نظر درباره­ آن چه که اتفاق می‌افتد؛ یعنی تجربه­ واقعیت محض بدون توضیح (سگال و همکاران، ۲۰۰۲).
تعریف عملیاتی : نمره‌ای است که فرد از پرسشنامه ذهن‌آگاهی بائر و همکاران (FFMQ) دریافت می‌کند.
طرحواره‌های هیجانی
تعریف مفهومی : استراتژی‌هایی که افراد برای تجربه‌های خاص هیجانی به کار می‌برند، این تفسیر و استراتژی‌ها همه در غالب باورهای فراشناختی و هیجانات و تشکیل طرحواره‌های هیجانی است (لیهی، a2002).
تعریف عملیاتی : نمره‌‌ای که آزمودنی در مقیاس طرحواره هیجانی لیهی (LESS) کسب می‌کند.
فصل دوم
مبانی نظری
و پیشینه پژوهش
تعارض زناشویی
تعریف تعارض زناشویی
تعارض زناشویی نوعی عدم توافق مداوم و معنادار بین دو همسر است که حداقل یکی از آنها آن را گزارش دهد (هالفورد^[۱۱۳] و همکاران، ۲۰۰۱). تعارض زناشویی می‌تواند شامل اختلاف نظرها، عدم توافق‌ها، بیزاری‌ها، تنش‌ها باشد (ون اوردن و همکاران، ۲۰۱۲؛ هورن مالرز، ۲۰۱۰) و می‌تواند دامنه گسترده‌ای از آزارهای کلامی و جسمانی تا رفتارها و ویژگی‌های شخصیتی داشته باشد (فینچام و بیچ، ۲۰۱۰). تعارضات زناشویی در شدت، نرخ تکرار، محتوا و نیت با هم متفاوتند و ممکن است آشکار یا پنهان باشند (گریچ^[۱۱۴] و فینچام، ۱۹۹۰).
حتی یک درخواست ساده می‌تواند در نظر یکی از زوجین نادیده انگاشته شدن هویت، ارزش یا جایگاه او قلمداد گردد (نادسون-مارتین و هونرگارت، ۲۰۱۵). درمانگران سیستمی تعارض زناشویی را تنازع بر سر تصاحب پایگاه‏ها و منابع قدرت و حذف امتیازات دیگری می‏دانند (بارکر^[۱۱۵] و چانگ^[۱۱۶]، ۲۰۱۳).
تقریبا سه‏ چهارم زوج‏هایی که برای درمان مراجعه می‏کنند، خشونت یک همسر نسبت به دیگری را در یک سال اخیر گزارش می‏کنند، این خشونت غالب اوقات به صورت پرتاب اشیاء، هل دادن، سیلی زدن یا پرتاب کردن می‏باشد (اولری و اسمیت، ۱۹۹۱). میزان خشونت در اوایل رابطه، یکی از پیش‏بینی کننده‏های مهم شکست در ازدواج است (هالفورد و مور^[۱۱۷]، ۲۰۰۲).
به عقیده گاتمن (۱۹۹۴) کیفیت تعامل بین زن و شوهرها پیشگوی مهمی برای آشفتگی زناشویی یا طلاق است. مطالعات وی نشان داد زوجینی که ارتباط منفی‏تری با همدیگر دارند، دارای ازدواج نابسامان بوده یا آشفتگی زناشویی در آینده را می‏توان به آنها نسبت داد؛ وی دریافت زوج‏هایی که درصدد طلاق هستند، در تعاملات زناشویی خود از هیجان‏های منفی بیش از هیجان‏های مثبت استفاده می‏کنند (گاتمن، ۱۹۹۴). امروزه بیش از آن که مرگ عامل پایان دهنده رابطه زوجین باشد، این طلاق است که به زندگی مشترک یک زوج پایان می‌دهد؛ طلاقی که یکی از مهمترین عوامل شکل‌گیری آن، اختلافات و تعارضات میان زوجین است (پینسوف، ۲۰۰۲).
ترنر^[۱۱۸] (۱۹۸۲) اصطلاح بهره‏برداری از تعارض را عنوان می‏کند و آن را فرایندی فعال و پویا در جهت استفاده زوج از تعارض و بسنده نکردن به حل مشکل تعریف می‏نماید؛ به نظر وی تعارض می‏تواند مثبت، مولد و عامل رشد باشد. هشت کارکرد مثبت تعارض از نظر ترنر عبارتند از :

1. 1. بهره‏گیری از انرژی به جای سرکوب آن

1. 1. استفاده خلاقانه از تعارض در جهت رشد پرسش‏ها و آرای جدید

1. 1. برملا شدن احساسات و افکاری که تا کنون مخفی مانده‏اند

1. 1. خلق شیوه‏هایی نوین برای مدیریت تعارض توسط زوجین

1. 1. ارزیابی مجدد قدرت در رابطه

1. 1. خلق یک فضای همکاری و مشارکت

1. 1. یادگیری داشتن دیدی منطقی نسبت به مسائل

1. 1. مذاکره دوباره در مورد قراردادهای دیرین و تغییر انتظارات در رابطه

انواع تعارض و برخورد با تعارض
تعارض می‌تواند فعال یا منفعل باشد : در تعارضات فعال زوجین به طور مداوم و طولانی مدت به بهانه‌های مختلف یکدیگر را متهم می‌کنند، همدیگر را مورد ظلم قرار می‌دهند، از هم انتقاد می‌کنند، با هم مشاجره می‌کنند و به هم توهین می‌کنند؛ بدون آن که به حرف‌های طرف مقابل اهمیت دهند (حجت^[۱۱۹]، ۲۰۰۰). تعارض غیر فعال یا منفعل در روابط زناشویی به مخالفت‌ها و تعارض‌های گاه به گاه زوجین منجر می‌شود، که به مرور زمان به سکوت و انفعال زوج می‌ انجامد؛ به عبارت دیگر زوج دیگر با هم ارتباط کلامی برقرار نمی‌کنند و از حل و فصل موقعیت‌های تعارض دوری می‌جویند (هارری^[۱۲۰] و باتل^[۱۲۱]، ۱۹۸۱؛ به نقل از کاراهان^[۱۲۲]، ۲۰۰۷). در چنین شرایطی ارتباطات زوج بسیار کاهش یافته و تعارضات حل نشده به تضعیف و بدتر شدن روابط آنها، بیش از پیش، می‌ انجامد. گفتگو نکردن زوج سبب می‌شود احساس تخاصم و بیزاری در روابط آنها افزایش ‌یابد. بنابر این می‌توان نتیجه گرفت که تعارضات منفعل توازن زناشویی را از بین می‌برند و به خانواده آسیب می‌رسانند (کاراهان، ۲۰۰۷).
گاتمن (۱۹۹۳) رفتار زوجین به هنگام تعارض را این چنین طبقه‌بندی می‌کند :

1. 1. ارزیابی تعارض

1. 1. فرار از حل تعارض

1. 1. اجتناب از بروز تعارض

1. 1. رفتار خصمانه

1. 1. رفتار خصمانه / دوری‌گزین

زوجینی که رفتارهای سه دسته اول را از خود نشان می‌دهند، معمولا در طول زندگی زناشویی رفتارشان پایدار می‌ماند. اما زوجین متخاصم یا متخاصم/ دوری‌گزین معمولا به طور متناوب به هنگام تعارض از رفتارهای دسته چهارم و پنجم استفاده می‌کنند.
عوامل موثر در بروز تعارض زناشویی
بنوم (۱۹۸۶) عقیده دارد تعارض زمانی رخ می‌دهد که زوج باورهای غیرمنطقی و تحریف شده‌ پایداری نسبت به یکدیگر، زندگی مشترک و آینده‌شان دارند. معمولا افرادی که اندوه، پریشانی، اضطراب یا رنج زیادی دارند شناخت‌های منفی و تحریف شده نسبت به همسر و زندگی زناشویی‌شان دارند (مورگانته^[۱۲۳] و همکاران؛ به نقل از الدریج^[۱۲۴] و همکاران، ۲۰۰۷). نداشتن ارتباط موثر و مهارت‌های حل تعارضات نیز در افزایش تعارض میان زوجین موثر است (کلاور^[۱۲۵] و همکاران، ۱۹۹۷).
لانگه^[۱۲۶] و همکاران (۲۰۰۰) اشاره می‌کنند که همسران پریشان و مضطرب نسبت به هم منتقد و متخاصم هستند و معمولا از فقدان خودکنترلی رنج می‌برند. جانسون (۲۰۰۸) با بهره گرفتن از نظریه دلبستگی علت بروز بسیاری از مشکلات در روابط زوجین را این چنین توضیح می‌دهد : نوع دلبستگی هر یک از زوجین با والدین خود در بروز تعارض در روابط وی با همسر خود و همچنین سایر موثر است. .
گاتمن و سیلور^[۱۲۷] (۱۹۹۹) چهار نوع ارتباط ناکارامد در زوجین را شناسایی کرده‌اند :

1. 1. انتقادگر بودن

1. 1. تحقیر کردن

1. 1. حالت تدافعی داشتن

1. دیوار سنگی بودن