با توجه به محاسبات انجام شده که در فصل ۴ آمده است. نشان داده شد که آموزش بازی درمانی گروهی بر متغیر پرخاشگری و مولفه های آن اثربخشی معناداری دارد. نتایج پژوهش فوق با نتایج ترابی و همکاران (۱۳۹۲)، خدیوی زندواصغری(۱۳۹۱)، رجب پور و همکاران (۱۳۹۱)، مهدویان و همکاران(۱۳۹۰)، امجدی(۱۳۸۵)، قادری، اصغری مقدم، شهیدی (۱۳۸۵)، جی یون شین(۲۰۱۲)هم خوانی دارد. به طوری که جی یون شین(۲۰۱۲) در تحقیقات خود به این نتیجه رسید که تاثیر بازی درمانی کوتاه مدت روی اضطراب و پرخاشگری کودکانی که زلزله چین را تجربه کرده اند تاثیر داشته و نتایج نشان دهنده کاهش چشم گیر میزان سطح اضطراب، پرخاشگری و احتمال خطر خودکشی بعد از بازی درمانی بوده است. ترابی و همکاران (۱۳۹۲)در پژوهشی به بررسی تاثیر بازی درمانی گروهی بر پرخاشگری کودکان پیش دبستانی شهر شیراز پرداختند. این پژوهش به صورت آزمایشی، با گروه آزمایش و کنترل همراه با پیش آزمون –پس آزمون و انتخاب تصادفی انجام شد. بدین منظور ۲۸ نفر از کودکان مقطع پیش دبستانی شهر شیراز پس از تکمیل پرسشنامه پرخاشگری پیش دبستانی توسط والدین انتخاب و به صورت تصادفی در گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایش به مدت یک ماه تحت بازی درمانی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بین میزان پرخاشگری گروه آزمایش و گروه کنترل تفاوت معناداری وجود داشت. بدین معنی که پرخاشگری گروه آزمایش بعد از انجام بازی درمانی به طور معناداری پایین تر از گروه کنترل بود. خدیوی زند و اصغری (۱۳۹۱) در تحقیقات خود به بررسی تاثیر بازی درمانی گروهی بر پرخاشگری جهانی کودکان پیش دبستانی پرداختند و نتایج این پژوهش نشان داد که بازی درمانی گروهی موجب کاهش پرخاشگری جهانی کودکان در گروه مداخله در مقایسه با گروه کنترل می شود. به عبارت دیگر بین پرخاشگری جهانی کودکان با حذف اثر پیش آزمون تفاوت معناداری وجود دارد. رجب پور و همکاران(۱۳۹۱)در پژوهشی به بررسی اثربخشی گروه درمانی رابطه والد – کودک بر پرخاشگری کودکان پیش دبستانی پرداختند و نتایج نشان داد که گروه درمانی رابطه والد –کودک منجر به کاهش معنادار پرخاشگری فیزیکی –تهاجمی و کلامی –تهاجمی در گروه آزمایشی در مقایسه با گروه گواه می شود اما باعث کاهش معنادار پرخاشگری رابطه ای در پی جلسات درمان در گروه آزمایشی در مقایسه با گروه گواه نشد. مهدویان و همکاران(۱۳۹۰) در پژوهشی به بررسی اثربخشی بازی درمانی مبتنی بر رابطه کودک – والدبر کاهش پرخاشگری کودکان پیش دبستانی و شیوه های والدگری مادران پرداختند. تحلیل یافته ها بیانگر این نکته بود که کودکان مادران گروه آزمایش در مقایسه با کودکان مادران گروه کنترل در پرخاشگری کل و زیر مقیاس های پرخاشگری کلامی –تهاجمی، فیزیکی –تهاجمی و رابطه کاهش معنادار نشان دادند.
در تبیین این که چرا بازی درمانی گروهی بر کاهش رفتارهای پرخاشگرانه و مولفه های آن اثر مثبت دارد می توان گفت که پرخاشگری در کودکان پیش دبستانی به دلیل ابراز استقلال و تک فرزندی در برخی از خانواده ها امری طبیعی است و یکی از مشکلات اساسی بین والدین و مربیان با کودکان می باشد، اهداف و اصول مورد توجه در بازی درمانی گروهی کاهش این پرخاشگری و بالا بردن کیفیت در روابط بین همسالان می باشد. از این رو در این روش جهت کاهش و کنترل پرخاشگری کودکان از بازیهای متنوع چون گل رس استفاده شد. زیرا کودکان می توانستند برای نشان دادن خشم و ناکامی به راحتی به گل رس بکوبند، آن را له کنند، به شدت گلوله کنند و به تکه های کوچکی تقسیم کنند، کودک می تواند با گل رس شخصیتهایی برای بازی بسازد، هم چنین استفاده از حیوان های اسباب بازی که نمایشگر حیوانات وحشی باشند در نشان دادن احساسات پرخاشگرانه بسیار موثر است. زیرا کودکان برای مثال به عروسک پدر شلیک نمی کنند بلکه به شیر جنگل شلیک می کنند و در انتها کودکان پرخاشگر از این که اجازه می یابند تا در اتاق بازی احساسات پرخاشگرانه خود را تخلیه کنند احساس رضایت می کنند و می توانند در جهت احساسات مثبت تری که نظر آنها را ارتقا می دهد گام بردارند. از آنجا که شلیک کردن، دفع کردن، ضربه زدن و به هم کوبیدن اسباب بازی ها نمادین هستند در اتاق بازی مجاز شمرده می شوند.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

فرضیه دوم: بازی درمانی گروهی بر افزایش مهارت های اجتماعی و مولفه های آن در کودکان پیش دبستانی موثر است.
با توجه به محاسبات انجام شده که در فصل ۴ آمده است نشان داده شد که آموزش بازی درمانی گروهی بر افزایش مهارتهای اجتماعی و مولفه های آن اثربخشی معناداری دارد. نتایج پژوهش فوق با نتایج رشیدی و همکاران(۱۳۹۱)، انصاری، حکیمه (۱۳۹۳)، صفری و همکاران (۱۳۹۰)، بابائی و همکاران(۱۳۸۰)، محمودی قرایی و همکاران (۱۳۸۵)، باکگرلی (۲۰۰۹)، ری (۲۰۰۸)، لاندرس وهمکاران (۲۰۰۷)، بارکی و پارکر(۲۰۰۵)، براتون و همکاران(۲۰۰۵)، دانجر(۲۰۰۳)، مک گیو(۲۰۰۰) هم خوانی دارد. به طوری که بارکی و پارکر(۲۰۰۵) در تحقیق خود به این نتیجه رسیده اند که بازی درمانی برای یادگیری، خودکنترلی، مسئولیت، ابراز احساسات، احترام گذاشتن پذیرش خود و دیگران، بهبود مهارتهای اجتماعی، عزت نفس و کاهش افسردگی موثر است. رشیدی و همکاران (۱۳۹۱) در پژوهشی به بررسی اثربخشی بازی درمانی گروهی بر ارتقاء رفتار اجتماعی مثبت کودکان پیش دبستانی پرداخته اند و نتایج به دست آمده حاکی از این است که بازی درمانی گروهی در مرحله پس آزمون باعث افزایش معنادار رفتار اجتماعی مثبت بر خرده مقیاس های همدلی، جهت گیری اجتماعی، رفتار اخلاقی، خودمهارگری، حرمت خود، اطاعت پذیری، جرات ورزی، احترام به قانون و تمایل به مشارکت در گروه آزمایشی شد. انصاری، حکیمه (۱۳۹۱) در پژوهش خود به تاثیر بازی درمانی بر افزایش مهارتهای اجتماعی کودکان پرداخت. نتایج تحقیق نشان داد که جلسات بازی درمانی میزان مهارتهای اجتماعی، کفایت اجتماعی و ارتباط با همسالان در کودکان افزایش می دهد.
در تبیین این که چرا بازی درمانی گروهی در افزایش مهارتهای اجتماعی و مولفه های آن اثر مثبت دارد می توان گفت که افزایش مهارت اجتماعی روش مفیدی برای تغییر رفتار کودکان در آینده و به خود اطمینان داشتن و از بین رفتن حسادت و گوشه گیری که از مولفه های مهارت اجتماعی است و هم چنین تغییر سبک زندگی این کودکان می باشد. از این رو در این روش برای افزایش مهارتهای اجتماعی از بازی هایی همچون مکعبهای چوبی، قطعه های خانه سازی استفاده گردید. زیرا کودکان در بازی خانه سازی می توانند با همکاری و تبادل نظر یکدیگر آنها را به شکل خانه در آورند و یا می توانند آنها را با هم به شکل قلعه در آورند و یا بر روی هم تلنبار کنند و با لگد فرو بریزند و از این طریق دریابندکه سازنده بودن و ویرانگر بودن چگونه است و پی به مهارتهای اجتماعی یکدیگر ببرند و یا با کشیدن نقاشی با آبرنگ خلاق باشند و احساساتشان را ابراز کنند و یا از طریق بازی با حباب و بادکنک واجرای نمایش می توانند ترس از روابط با دیگران، آغازگر رابطه بودن، دوست یابی و تقاضای کمک، تشکر و قدردانی که از عوامل مهم مهارتهای اجتماعی است را یاد بگیرند.
به طور کلی نتایج به دست آمده از این پژوهش با یافته های دیگر هماهنگ است. بر مبنای این پژوهش و سایر پژوهشهای انجام شده و با در نظر گرفتن پیشینه نظری این تحقیق می توان تاثیر مداخله های بازی درمانی گروهی را در کاهش رفتارهای پرخاشگرانه و افزایش مهارتهای اجتماعی تایید نمود. علاوه بر این کودکان پیش دبستانی در صورتی که ضداجتماعی، پرخاشگر و از لحاظ ظاهری زشت و یا از نظر پیشرفت تحصیلی ضعیف باشند احتمال دارد که طرد شوند. اگرچه کودکان مطرود بیش از حد پرخاشگر نیستند اما رفتارهای پرخاشگرانه در میان این کودکان بسیار متداول تر از کودکان پذیرفته شده است. به نظر می رسد که این خود پرخاشگری نیست که باعث طرد اجتماعی می شود بلکه پرخاشگری با فقدان مهارتهای اجتماعی در هم می آمیزند و چنین شرایطی را به وجود می آورند. از این رو با بازی درمانی می توان این کودکان را به کودکانی بسیار محبوب در بین همسالان و مهربان و باهوش و آرام با مهارتهای اجتماعی مناسب و عزت نفس بالا تبدیل کرد.
۵-۲-محدودیتهای پژوهش
-کمبود ابزار و وسایل بازی درمانی به دلیل پرهزینه بودن
-کوچک بودن فضای بازی درمانی
-محدودیت زمانی برای ارائه آموزشها
۵-۳-پیشنهادهای پژوهش
پیشنهادی پژوهش حاضر در دو بخش پژوهشی و کاربردی بیان خواهد شد.
پیشنهادی پژوهشی:
– با توجه به تجربیات و یافته های به دست آمده، تکرار پژوهشهای مشابه روی تعداد بیشتر با همگنی بالاتر و پیگیری این افراد در فواصل زمانی مشخص و به مدت طولانی تر، می تواند نتایج قوی تر حاصل نماید.
– برای افزایش اعتبار این روش درمانی و قابلیت تعمیم پذیری آن شیوه ی مداخله توسط متخصصین متفاوتی اعمال گردد.
پیشنهادهای کاربردی:
– از آنجایی که تحقیقات نشان داده اند که بازی در زندگی و در رشد کودک نقش موثری داشته و آنان را در رشد جسمانی، عاطفی، اجتماعی، عقلانی، اخلاقی، روانی و حرکتی به تکامل می رساند و کودکان را با نشاط و با شخصیت و مسئولیت پذیربارمی آورد جهت تشویق و ترغیب هر چه بیشتر دانش آموزان به بازی اقدامات لازم و هدایت جویانه از طرف اولیای مدرسه و سایر ارتباطات اجتماعی صورت پذیرد.
– والدین و مربیان به اهمیت بازی از دیدگاه کودک توجه نموده و آن را در انجام بازی ها به سوی هدف های سازنده یاری نمایند.
– همچنین پیشنهاد می شود که آموزش همراه بازی باشد تا کودک در تمامی موارد ابعاد جسمی و ذهنی رشد مناسبی پیدا کند.
– دوره های آموزشی در مورد نحوه برخورد والدین و اطرافیان با کودکان دارای این مشکلات برگزارشود.
– مسئله ای که مقرون به صرفه وآسان تر از درمان است پیشگیری است. لذا پیشنهاد می شود جهت جلوگیری از آسیب های جدی ناشی از پرخاشگری در آینده، جلسات بازی برای بچه ها برگزار شود و با آموزش بعضی از مهارت ها از آسیب های احتمالی جلوگیری شود.
– همچنین در سطح کارمندان آموزش و پرورش برگزاری کارگاههای بازی درمانی گروهی به صورت آموزش های ضمن خدمت اعمال گردد تا آینده سازان به نحو شایسته ای جهت به عرصه رساندن افرادی سالم و شاداب با مهارتهای مطلوب اجتماعی افرادی تاثیرگذار در جامعه باشند که این مهم متضمن سلامتی جامعه انسانی خواهد شد.
– پیشنهاد می شود با توجه به کارآمدی رویکرد آموزشی بازی درمانی گروهی، مراکز خدمات روانشناسی و مشاوره ای از یافته های این پژوهش در ارائه راهکارهای مناسب به مراجعان استفاده نمایند.
منابع
منابع فارسی
احمدوند، محمدعلی.(۱۳۸۲). روان شناسی بازی.دانشگاه پیام نور .چاپ اول.
امجدی فر، رضا (۱۳۸۵). اثر بخشی بازی های درمانی شناختی، رفتار گروهی بر کاهش پرخاشگری دانش آموزان دبستانی.پایان نامه ی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
ام.اکسلاین،ویرجینیا.(۲۰۰۲). دیبز در جستجوی خویشتن.ترجمه سرور مزینی و مریم نوذرآدان(۱۳۸۱). تهران: انتشارات روزبهان.
ابوالمعالی، خ. (۱۳۸۹). نظریه‌های جرم‌شناسی و بزهکاری، تهران: ارجمند.
اللهیاری، ع. (۱۳۷۶). تعیین پرخاشگری نوجوانان برحسب مؤلفه‌های شخصیت و بررسی رابطه این مؤلفه‌ها و سطح پرخاشگری با مؤلفه‌های شخصیتی پدران و تأثیر شیوه درمانگری تنیدگی‌زدایی بر پرخاشگری، پایان‌نامه دکتری، رشته روان‌شناسی، تهران:دانشگاه تربیت مدرس.
ارونسون، الیوت.(۲۰۰۳) .روان شناس اجتماعی، ترجمه حسین شکر کن، (۱۳۸۲)انتشارات رشد.
انصاری ،حکیمه(۱۳۹۳)،بررسی میزان اثر بخشی بازی درمانی بر افزایش مهارت های اجتماعی کودکان دارای اضطراب ،اولین کنفرانس سراسری توسعه پایدار در علوم تربیتی و روانشناسی ،مطالعات اجتماعی وفرهنگی،به صورت اکترونیکی ،مرکز راهکارهای دستیابی به توسعه پایدار.
بابائی،م؛ یزدی، س.م؛ و حسینیان، س. (۱۳۸۰). بررسی اثربخشی بازی درمانی گروهی بر اختلالات سلوکی دانش آموزان دبستانی. پایا نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی.
بارون،رابرت.(۲۰۰۵).روانشناسی اجتماعی.ترجمه دکتریوسف کریمی(۱۳۸۹).تهران: نشرروان.
بارون رابرت، بیرن،دان، برنسکامپ، نایلا (۲۰۰۹). روان‌شناسی اجتماعی، ترجمه یوسف کریمی(۱۳۸۸) ، چ سوم، تهران:روان.
با عدی، زهرا.(۱۳۸۰). بررسی کارآمدی بازی درمانی در کاهش پرخاشگری کودکان، مبتلا به اختلالات سلوک. پایان نامه ی کارشناسی ارشد، انیسیتو روان پزشکی.
بدار، لوک.دزیل، ژوزه و لامارش، لوک (۱۹۹۱). روان‌شناسی اجتماعی، ترجمه دکتر حمزه گنجی (۱۳۸۰) تهران‌: نشر سالاوان‌.
برکووتیز(۲۰۰۴). روانشناسی اجتماعی، ترجمه محمد حسین فرجاد و عباس محمدی اصل(۱۳۸۳) تهران: نشر اساطیر.
پروچاسکا، جیمز، او ؛ نورکراس، جان، سی.(۲۰۰۲). نظریه­ های روان درمانی. ترجمه سید محمدی، یحیی(۱۳۸۱). تهران :انتشارات رشد.
پارسا، محمد.(۱۳۷۰).روانشناسی رشد،انتشارات بعثت،ص۱۶٫
ترابی، م؛ سهرابی شگفتی، ن؛ و سامانی، س. (۱۳۹۲). تأثیر بازی درمانی گروهی بر پرخاشگری کودکان پیش دبستانی شهر شیراز. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرو دشت.
حامدی، ر. (۱۳۸۵). کنترل خشم، تهران: قطره.
خدیوی زند،س؛ و اصغری نکاح، م. (۱۳۹۱). بررسی تأثیر بازی درمانی گروهی بر پرخاشگری جسمانی کودکان پیش دبستانی. دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تبریز.
درتاج، ف؛ مصایبی، ا؛ اسدزاده، ح. (۱۳۸۸). «تأثیر مدیریت خشم بر پرخاشگری و سازگاری اجتماعی دانش‌آموزان پسر ۱۵- ۱۲ساله»، روان‌شناسی کاربردی، سال دوم، ش ۴، ص ۶۲-۷۲٫
دادستان، پ؛ بیات، م؛ عسگری، الف.(۱۳۸۹). اثربخشی بازی درمانی بر کاهش مشکلات رفتاری کودکان. مجله علوم رفتاری. ۳(۴): ۲۶-۳۵٫