مبانی نظری
۱-۳) مقدمه:
بهره‌وری به یک موضوع با اهمیت در تمام سطوح مبدل گردیده است. از آنجا که تغییر در بهره‌وری از یک سو عملکرد فنی و سازماندهی واحد اقتصادی را در طول یک دوره معین بازگو می کند و از سوی دیگر سیاست‌های گذشته را در بخش‌ها منعکس می‌کند معیار بهره‌وری و تغییرات آن راهنمای خوبی برای مدیران واحدهای تولیدی و برنامه‌ریزان اقتصادی در ارزیابی جایگاه بخش تولیدی خواهد بود.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

این فصل به بررسی دیدگاه‌ها و سیر تحولات در زمینه بهره‌وری و کارایی می‌پردازد.
۲-۳) مقایسه کارایی و بهره وری:
کارایی ایده اصلی در مفهوم سازی بهره‌وری است. اما این موضوع روشن است که بهره‌وری از تفاسیر وسیع‌تری برخوردار است. بهره‌وری بر تولید کیفی محصول و کیفیت خروجی‌ها نیز می‌پردازد به این ترتیب مفهوم بهره‌وری مفاهیم کارایی و اثر بخشی را نیز در بر می‌گیرد.
در کل، بهره‌وری شاخص مقایسه خروجی با اهداف تعیین شده (اثربخشی) با مقایسه خروجی با ورودی (کارایی) است در واقع بهره‌وری شامل مقایسه خروجی‌های به‌دست آمده با اهداف از بیش تعیین شده و داده‌های به‌کار رفته می‌باشد.
۳-۳) انواع بهره‌وری:
در مطالعات اقتصادی با توجه به تابع تولید تقسیم‌بندی انواع بهره‌وری به‌صورت زیر انجام می‌شود:
۱-۳-۳) بهره‌وری جزیی^[۱۲]:
شاخص بهره‌وری جزیی از تقسیم ستانده بر نهاده خاص به‌دست می‌آید.
دایره‌المعارف بریتانیکا، بهره‌وری را نسبت ستانده (کالا یا خدمت یا مجموعه‌ای از ستانده‌ها) به داده (عامل یا نهاده) تعریف می‌کند.
۲-۳-۳) بهره‌وری متوسط^[۱۳]:
یک نهاده را به‌صورت نسبتی از کل ستانده یک فرایند اقتصادی به مقدار کل نهاده مورد نیاز برای تولید آن محصول تعریف می کنند.
۳-۳-۳) بهره‌وری نهایی^[۱۴]:
بهره‌وری نهایی یک نهاده عبارت است از نسبت افزایش در ستانده که در اثر افزایش نهایی یک واحد نهاده مورد بحث به‌دست می‌آید. به‌عبارت دیگر بهره‌وری نهایی به‌عنوان کارایی نهایی یک واحد اضافی نهاده نسبت به ستانده تعریف می‌شود مشروط بر آنکه در مقدار سایر نهاده‌ها تغییری ایجاد نشود.
۴-۳-۳) بهره‌وری عوامل کل^[۱۵]:
شاخص بهره‌وری عوامل کل(TFP) یکی از شاخص‌های معروف و شناخته شده است که تغییر در ستانده کل را نسبت به تغییر در همه نهاده‌ها نشان می‌دهد. این شاخص نسبت به بهره‌وری جزیی که فقط یک نهاده را در نظر می‌گیرد ترجیح داده می‌شود.(بابائی،۱۳۸۵:۵۳)
۴-۳) کارایی:
واژه کارایی، برابر با تعریف کمپل^[۱۶] در سال ۱۹۷۷ نسبتی است که برخی از جنبه‌های عملکرد واحد را با هزینه‌هایی که برای انجام آن متحمل شده مقایسه می‌کند. کارایی به‌معنای آگاهی از چگونگی انجام کار می‌باشد و انجام صحیح کار زمانی محقق می‌شود که به‌ازای هر واحد ورودی (داده)، خروجی (ستانده) بیشتری تولید گردد. این تعریف نسبتاً جامع در سال ۱۹۸۳ از جانت توتل^[۱۷] عرضه شده است.
کارایی در واقع نسبت بازده واقعی به‌دست آمده به بازدهی مورد انتظار (استاندارد و یا تعیین شده) و به‌عبارت دیگر، کارایی نسبت مقدار کار انجام شود به مقداری کاری است که باید انجام گیرد.
در قلمرو علم اقتصاد، مفهوم کارایی نشان‌دهنده تخصیص بهینه منابع است.
کارایی فنی نشان دهنده میزان توانایی یک بنگاه برای حداکثر سازی تولید با توجه به عوامل تولید مشخص و کارایی تخصیصی نشان دهنده توانایی بنگاه برای استفاده از ترکیب بهینه عوامل تولید با توجه به قیمت آنها می باشد که از حاصلضرب دو کارایی فوق، کارایی اقتصادی حاصل می‌شود.

کارایی فنی
×
کارایی تخصیصی
=
کارایی اقتصادی

که کارایی فنی نیز شامل کارایی مدیریت و کارایی مقیاس می باشد.

کارایی مدیریت
×
کارایی مقیاس
=
کارایی فنی

۱-۴-۳) کارایی مقیاس^[۱۸]:
کوشش‌های زیادی برای اندازه‌گیری کارایی مقیاس و تأثیر آن بر روی تولید در طول زمان انجام گرفت. بنکر و تارال^[۱۹] در سال ۱۹۹۴ و فار و گروسکوف^[۲۰] در سال ۱۹۹۸ و بالک^[۲۱] در سال ۲۰۰۱ یک چارچوب برای تعریف کارایی مقیاس بیان کردند.
ویلسون^[۲۲] در سال ۱۹۹۹ تغییرات بهره‌وری را به تغییرات کارایی، تغییرات تکنولوژیکی و
مقیاس تجزیه کردند.
کارایی مقیاس یک مفهوم ساده برای نشان دادن یک داده- ستانده است.

۳ـ احیاء موات: اگر جماعتی( به قصد احیاء) اقدام به حفر نهری کرده باشند، به قدر عمل و هزینهای که کردهاند، مالک میشوند. که به نظر اهل خبره است».^[۸۳۷] اهل خبره باید مالکیت هر یک را به میزان عمل و هزینه مشخص کند.
۴ـ تعیین زمین مفتوحالعنوه: در تعیین زمین مفتوحالعنوه (زمینی که به وسیلهی جنگ در اختیار دولت اسلامی قرارگرفته است) «فرقی بین رجوع به اهل خبره و رأی عرف و لغت در فهم معنی آن نیست».^[۸۳۸] « (پس میتوان) به ظن حاصل از اهل خبره در تشخیص مفتوح العنوه رجوع کرد، چه اینکه شک در مفهوم موضوعات باشد یا در مصادیق آن».^[۸۳۹]

۵ـ رجوع به خبره برای تقویم (قیمتگذاری):

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۵ـ ۱ ارش: ارش از بایع به نسبت تفاوت قیمت صحیح و معیب گرفته میشود. و زمانی که قیمت مشخصی نداشت، ناگزیر باید به اهل خبرهای که به قیمت در روز بیع مطلعند (حسب حدس و خرص وتخمین)، مراجعه شود.^[۸۴۰]
فقهاء در مقوّم شرایطی را لازم میدانند؛ برخی امانت و وثاقت در خبره را کافی دانسته اند.^[۸۴۱] محقق اردبیلی هم تعدد و معتبر بودن را درخبره شرط میداند.^[۸۴۲] در حاشیهی مجمعالفائده نیز آمده است : «به کسانی(میتوان رجوع کرد) که از قول ایشان ظن حاصل میشود».^[۸۴۳] و گفته شده «در اکتفاء به قول واحد وجهی است».^[۸۴۴] برخی معتقدند واحد کفایت میکند به شرط اینکه بنا بر اقوی موثوق باشد. اگر چه احتیاط مستحب است به دو مقوّم عادل رجوع شود به خصوص در جایی که گمان غبن و نزاع میرود.^[۸۴۵] حتی برخی علاوه بر عدالت، ایمان را نیز شرط میدانند.^[۸۴۶]
به نظر میرسد اختلاف نظر در خصوص اشتراط شرایط شهادت (از جمله تعدّد و عدالت و اخبار از حس در مقوّم ) و یا عدم اشتراط آن بدین جهت است که نحوهی اعلام نظر کارشناس به سه شکل می باشد و یا به عبارتی مقوّمین سه دستهاند:
مقوّم «۱-گاهی از قیمت متعارفی که نزد اهل بلد معلوم و معین است خبر می دهد، یا قیمت متعارفی که نزد این نوع اهل فن برای این مبیع معین و یا برای مبیعی که در صفات مقصود مثل اوست بیان میکند ؛ مانند کسی که خبر میدهد این نوع گندم و مانند آن را در بازار به فلان قیمت خرید و فروش می کنند…
۲-زمانی هم از روی حدس و گمان خبر میدهد، به جهت اینکه با اشیایی مانند آن زیاد ممارست دارد…
۳- موقعی هم به اعتبار خصوصیاتی که در مبیـع است و آنها را میشناسد از قیــمت آن خبر میدهد. با اینکه قیمت آن در صورت علم به خصوصیاتش واضح است».^[۸۴۷] مثلاً طلاساز میگوید این طلا هیجده عیار است و طلای هیجده عیار هم قیمتش معلوم است.
عدهای از فقهاء قسم اول را از باب شهادت دانسته، بنابراین شرایط شهادت از جمله عدالت ، اخبار از حس (مثلاً بگوید دیدم که این مقدار خرید و فروش میکردند) و تعدد شاهدان را شرط میدانند.^[۸۴۸]
امام خمینی در تحریرالوسیله در خصوص قسم اول میفرمایند: «و اقوی آن است که قول یک مقوّم هم به شرطی که مورد وثوق باشد معتبر است، هر چند که نزدیکتر به احتیاط آن است که همهی شرایط شهادت یعنی دو تعدد و عدالت رعایت شود».^[۸۴۹] و دو قسم دیگر را داخل در تصدیق اهل خبره دانسته ومعتقدند در این دو قسم شرایط شهادت معتبر نیست و رجوع به ایشان از باب رجوع جاهل به عالم است.^[۸۵۰]
شیخ انصاری در مکاسب میفرماید: «منظور فقهاء از مقوّم، همان قسم دوم است».^[۸۵۱] و قسم اول و سوم را اصلاً مقوّم نمیداند. سید یزدی نیز معتقد است: «قسم اول از باب شهادت نبوده وتعدد در مقوّم واجب نیست».^[۸۵۲]
ممکن است اشکالی در اینجا مطرح شود و آن اینکه باب اخبار از موضوعات خارجی، باب شهادت است که در آن عدالت، تعدد و اخبار ازحس معتبر است (پس در دو قسم دیگر نیز باید شرایط شهادت معتبر باشد).
در پاسخ باید گفت: در بسیاری از موارد در موضوعات خارجی دلیل وارد شده است که میتوان از باب بنای عقلاء (بر ترتیب اثر دادن به قول ثقه ….) به قول واحد اکتفاء کرد، مانند اوقات فرایض. البته در بعضی از موارد نیز بر لزوم شهادت عدلین دلیل وجود دارد، مانند باب مرافعات و قضاء.^[۸۵۳] بنابراین به جهت فقد دلیل مبنی بر داخل شدن قسم دوم و سوم تحت ادله حجیت بیّنه، تعدد وعدالت در مقوم شرط نیست و به اهل خبرهی مورد وثوق و اطمینان میتوان مراجعه کرد.
۵ـ۲ تعیین قیمت ثمن (۱۰۰ درهم الا دیناراً): اگر مشتری ( کالایی را ) به ۱۰۰ درهم الا دیناراً یا بالعکس بخرد برای تقویم به اهل خبره رجوع میشود.^[۸۵۴]
۵-۳ تعیین قیمت مروارید و جواهر: « برای تعیین قیمت مروارید… به اهل خبره رجوع میشود و واجب نیست متبایعین آن را وزن کنند… اگر چه اهل خبره در تقویم نیاز به وزن پیدا خواهند کرد».^[۸۵۵] «(وهمچنین برای تعیین قیمت) جواهر نصب شده بر لباسی که از طلا و نقره ساخته شده ، واجب نیست کندن و وزن کردن آن، بلکه اعتبار نظر اهل خبره در آن کفایت میکند».^[۸۵۶]
۵ـ ۴ تعیین قیمت دینار و درهم: «زمانی که به تعیین قیمت دینار و درهم احتیاج باشد باید به اهل خبره مراجعه شود».^[۸۵۷]
۵ـ۵ تخمین قیمت (در تعیین تفاوت قیمت): اگر عامل در پرورش زرع کوتاهی کند و محصول کم شود. ظاهراً عامل به حسب تخمین اهل خبره ضامن تفاوت (حصهی مالک) است.^[۸۵۸]
۵ـ۶ تقویم ابیّنه و اشجار و…(برای تعیین میراث زوجه) : « در تقویم بناها، درختان و نخلها و اشیاء ثابت در زمین به تقویم اهل خبرهی مورد اعتماد رجوع میشود».^[۸۵۹]
۵ـ۷ تعیین قیمت متلف: «کسی که حیوان دیگری را (که شرعاً قابل تملک باشد) تلف کند، باید قیمت آن در نزد اهل خبره را بپردازد».^[۸۶۰] و یا در مقبوض به عقد فاسد، «اگر مبیع تلف شده باشد (برای تعیین قیمت) باید به اهل خبره رجوع کرد».^[۸۶۱]
۵ـ۸ تعیین قیمت ثلث مال: «میزان در تعیین قیمت ثلث مال، رجوع به خبرهی عادل است و باید دو نفر باشند».^[۸۶۲]
۵ـ۹ تقویم ترکه: «زمانی که وصی ترکه را تقویم میکند، چنانچه به اهل خبره مراجعه نکند از وصایت منعزل میشود».^[۸۶۳]
۵ـ۱۰ تشخیص اجرتالمثل: اجرتالمثل «اجرتی است که اهل خبره ارزیابی و تعیین میکند».^[۸۶۴]
*در اجارهی زمین در مزارعه و مساقات ،چنانچه قبل از تعیین اجرت از زمین استفاده کند، اجرتالمثل تعیین خواهد شد که توسط اهل خبره معین میشود».^[۸۶۵]«(و) بهتر آن است که اهل خبره دو نفر عادل باشند و شاید به یک نفر عادل هم بتوان اکتفاء کرد».^[۸۶۶]
* در اجارهی خانه چنانچه اجرت درزمانهای مختلف متفاوت باشد، به تقویم اهل خبره مراجعه میشود. «(به طور مثال) اجرت خانه در زمستان بیشتر از اجرت آن در تابستان است. یا (برعکس) اجرت زمین در تابستان بیشتر از زمستان است. و یا اجارهی خانه در مکه در موسم حج بیشتر است. (در این صورت) در تقویم باید به اهل خبره رجوع کرد».^[۸۶۷]
۶ـ تشخیص مثلی و قیمی: در تشخیص مثلی و قیمی فقهاء گفتهاند: «به ثقات اهل خبره مراجعه میشود».^[۸۶۸]
۷ـ تخمین وزن در بیع عریّه: گاه خبره به طور دقیق نمیتواند قیمت را تعیین کند، اما میتواند تخمین بزند و تخمین خبره به واقع نزدیکتر است، به طور مثال «در بیع عریّه کارشناس باید بگوید که اگر رطب آن خشک شود، به تخمین، وزن آن چه مقدار میشود».^[۸۶۹]
۸ـ تعیین خسارت: «خسارت مستند به تقصیر صاحب گوسفند توسط خبره تعیین میشود».^[۸۷۰]
۹ـ تشخیص بدوّ صلاح:^[۸۷۱] قبل از بدوّ صلاح، بیع میوهی نخل جایز نیست. بدوّ صلاح؛ یعنی «میوه به حدی برسد که از آفت در ایمن باشد و مرجع در آن اهل خبره است».^[۸۷۲]
۱۰ـ تشخیص حمل در بیع حیوان: فقهاء بیع حمل همراه با پشم را در حیوان جایز دانستهاند؛ زیرا حمل نزد اهل خبره امری غیرمجهول است؛ یعنی اهل خبره میتوانند وجود حمل را تشخیص دهند.^[۸۷۳]
۱۱ـ تشخیص عیب: « عیب چیزی است که از قیمت مبیع در نزد اهل فن مثل تجار و اهل خبره میکاهد».^[۸۷۴]فقهاء نیزگفتهاند: عیب آن چیزی است که در نزد اهل خبره و معرفت، عیب باشد.^[۸۷۵]پس در جایی که صحت و معیب بودن مشکوک است «چنانچه از مواردی باشد که تشخیص آن به اهل خبره و بصیرت احتیاج دارد باید به ایشان رجوع کرد. پس اگر از قول ایشان وثوق حاصل شود کفایت میکند».^[۸۷۶] در موارد زیر باید به اهل خبره مراجعه کرد:
* در صورت اختلاف موجر و مستأجر در عیب بودن آنچه که موجود است، به اهل خبره مراجعه میشود.^[۸۷۷]
* اگر بایع عبدی را بخرد و ادعا کند که در او اثری از عیب نمیباشد، واجب است ردّ، و این امر به ادعای او ثابت نمیشود. بلکه احتیاج به شهادت اهل خبره (به وجود عیب) دارد.^[۸۷۸]
* «در تشخیص خرمای معیب در بیع سلم به اهل خبره مراجعه میشود».^[۸۷۹]
* «در عسل رقیق، اگر اهل خبره رقّت را به گرما نسبت دهند، قبول عسل (بر مشتری) لازم است. و اگر(رقّت) را به عیب اسناد دادند، اجبار به قبول عسل نیست».^[۸۸۰]
* «مرجع در ارزیابی و تعیین نقص حاصل از زراعت (در اجاره)، اهل خبره و معرفت است».^[۸۸۱]
* مرجع تشخیص عیب و نقص در عین مغصوبه، اهل خبره است. «اگر اهل خبره عین را معیب محسوب کنند، لازم است غاصب عین را با دفع ارش، رد کند…».^[۸۸۲]
* «…گاهی اهل خبره عیب مشک در شیشه را میدانند (که در این صورت خریدار بین ردّ و ارش مخیر است)».^[۸۸۳]
* در تشخیص مرض عبد (عیب مجوّز فسخ بیع) «به اهل خبرهی مورد اطمینان از اطباء مراجعه میشود».^[۸۸۴]
۱۲ـ تشخیص مقدار مأذون و متعارف (در استفاده از عین مستأجره): حدی که مستأجر اجازهی استفاده دارد، مقدار متعارفی است که اهل خبره تشخیص میدهند.^[۸۸۵] «در صورت اختلاف موجر و مستأجر در این که فعل انجام شده تعدی محسوب میشود یا نه، به اهل خبره رجوع میشود».^[۸۸۶]
۱۳ـ تشخیص مصلحت: تشخیص مصلحت تصرف در اموال طفل: «اگر ولی از اهل خبره باشد، به نظر خود میتواند تصرف کند و در غیر این صورت ، باید(برای تشخیص مصلحت وعدممفسده) به اهل خبره رجوع کند».^[۸۸۷]
* تشخیص مصلحت تصرف وصی در اموال: تصرف وصی در مال، منوط به مصلحت است که«این مصلحت را اهل خبره تشخیص میدهند».^[۸۸۸] حتی وصی در مصالحه با کسی که ادعایی بر میت دارد، باید مصلحت را رعایت کند و تشخیص مصلحت به تأیید اهل خبره است.^[۸۸۹]
* تشخیص مصلحت قطع درختان: در بارور کردن درختان نخلی که رهن شده، اگر نخلها به هم فشرده و مزاحم هم باشند واهل خبره به جهت مصلحت بیشتر به درآوردن درختان حکم کنند، جایز است.^[۸۹۰]
۱۴ـ تشخیص غبن : «مرجع تشخیص غبن اهل خبره است».^[۸۹۱] بنابر نظر فقهاء در جایی که خود خبره مغبون واقع شود، ادعای غبن از وی پذیرفته نمیشود. ^[۸۹۲] به طور مثال اگر مشتری کالایی را به قیمت بیشتر از آنچه که قیمت کالاست بخرد، چنانچه از اهل خبره و معرفت باشد، خیار ندارد.^[۸۹۳] همچنین چنانچه بایع خود اهل خبره باشد و دانسته به کمتر از قیمت واقعی بفروشد، دعوای غبن او ساقط است.^[۸۹۴] و چنانچه هر دو (بایع و مشتری) اهل خبره باشنـد و اختلاف قیمت کم باشد به گونهای که معمولاً مصالحه میشود، غرری وجود نخواهد داشت و بیع صحیح است.^[۸۹۵]
دلیل عدم توجه به قول مغبون خبره، آنست که «چنانچه (خبره) مدعی جهل به قیمت شود، تناقض به وجود میآید؛ زیرا مقتضی ظاهرخبره بودن (مشتری) آن است که معامله از جانب کسی صادر شده که علم و آگاهی دارد».^[۸۹۶] «(بنابراین) اگر علم به عدم معلوم بودن جهل یا قطع به عدم احتمال جهل در حق او وجود داشته باشد، قولش شنیده نمیشود» ؛ ^[۸۹۷]زیرا «جهل به قیمت تنها به سبب غفلت و مثل آن محقق میشود»^[۸۹۸] که در حق خبره معنا ندارد. البته برخی معتقدند امکان جهل در خبره هم وجود دارد.^[۸۹۹]
۱۵ـ رفع جهالت و غرر با ارزیابی اهل خبره: فقهاء گفتهاند: «غرر چیزی است که در عرف و نزد اهل خبره غرر شمرده شود».^[۹۰۰]
* به طور مثال در باب تبعّض صفقه و در جایی که شرط فاسد، مفسد عقد نیست «با تعیین و تشخیص اهل خبره، جهالت رفع میشود».^[۹۰۱]
* زمانی که شخص نخلی را به ارث ببرد (در حالی که آن را مشاهده نکرده است)، اما اهل خبره آن را به مقدار معینی از مال ارزیابی و قیمتگذاری کنند و سپس بفروشد… زمانی که بایع از قول اهل خبره به مقدار مالکیت مبیع و مشاهدهی مشتری اطمینان حاصل کند، اشکالی در بیع او از جهت(وجود) غرر نیست.^[۹۰۲]
* «سنّ یکی از اوصاف جنس است و باید مشخص و معلوم باشد. اگر مولای غلام نسبت به سن جاهل باشد، به ظنّ اهل خبره رجوع میشود».^[۹۰۳] «واگر کبیر باشد به قول خود غلام رجوع شده و با اشتباه، به اهل خبره مراجعه میکنند».^[۹۰۴]

امنيت با حاكميت و استقلال كل يك كشور رابطه مستقيم دارد. يعني اگر در شهر يا استاني از يك كشور جنگ داخلي يا ناامني پديد آمد نمي‌توان ادعا كرد چون در ديگر شهرها امنيت به هم نخورده پس كشور داراي امنيت ملي كامل است. (كاظمي،37:1386).
2-15-2- ابعاد امنيت ملي
امنيت ملي داراي ابعاد و اجزاء و متغيرهاي مختلفي است كه با يكديگر در پيوند مي‌باشند و در اين ميان منافع استراتژيك هسته و مركز ثقل امنيت ملي را تشكيل مي‌دهد. تعادل يا عدم تعادل منافع استراتژيك بازيگران درگير در يك محيط با يكديگر سرآغاز و منشاء پيدايي و ظهور امنيت يا ناامني در آن محيط معين خواهد بود. (كاظمي،38:1386)
امنيت يك نياز اجتناب ناپذير و غير قابل انكار است و جامعه فاقد امنيت داراي جمعيتي فاقد آرامش روحي و رواني خواهد بود. (صنعت نگار، 1378: 5)
در جامعه ما همچون ساير جوامع رويكردهاي تئوريكي متفاوتي درباره امنيت و امنيت ملي وجود دارد. اين ديدگاه‌هـاي متنوع ناشـي از موضـوعات گوناگون امنيتي است كه در زمينه‌‌هـاي مختلف اجتماعي، سياسي، فرهنگي، اقتصادي و نظامي سايه گسترده است. (تاجيك، 1380: 87)
هم اكنون امنيت به يكي از مهمترين مباحث جامعه ايران تبديل شده است كه جزء لاينفكي از بسياري از نيازهاي اساسي جامعه است، از مهمترين مفاهيمي كه امنيت با آن معني مي‌يابد، عدالت، آزادي و شناخت است. (نيك گوهر، 1379: 8)
بررسي امنيت و ابعاد امنيت در ايران مستلزم شناخت پيش فرض‌هايي است كه بايد بدان توجه داشت:
پيش فرضي كه در ابتدا بايد به آن تأكيد شود اين است كه ديدگاه‌هاي سنتي رئاليستي و ايده آليستي به سبب تغيير ماهيت گفتمان هاي امنيتي در ايران چندان كارآمد نيستند و نمي توانيم همانند گذشته موضوع امنيت را براساس اين ديدگاه‌ها پيگيري و بررسي كنيم. البته در ايران رويكردهايي وجود دارد كه به گونه اي به ديدگاه‌هاي رئاليستي و ايده آليستي نزديك است ليكن در رابطه با ايران چندان مصداق ندارند. بنابراين قدري بايد مسئله را عيني‌تر مطرح كنيم. به ويژه از اين جهت كه مي‌خواهيم بگوئيم ديدگاهي كه امنيت را در حيطه مسائل نظامي جستجو مي‌كرد، در كشور ما كمرنگ‌تر شده است، اگرچه بحث امنيت نظامي، در مبحث امنيتي هيچ گاه ناديده گرفته نمي‌شود.
پيش فرض ديگري كه وجود دارد اين است كه ديدگاه‌ها و برداشت‌هاي امنيتي كاملاً خاستگاه و مبناي اقشاري، طبقاتي و ساختاري دارد. در جامعه ما نظير هر جامعه ديگر رويكردهاي امنيتي كاملاً مبتني بر شرايط و آرايش طبقاتي جامعه است و سبب شده كه با رويكردهاي متنوعي سر و كار داشته باشيم كه نتوان آنها را به طور دقيق اولويت بندي كرد.پيش فرض سوم اين است كه در بررسي امنيت مسئله تهديدات نقش اساسي را ايفا مي‌كند، برحسب اينكه كدام تهديد را جدي تلقي كنيم ديدگاه‌ها و رويكردهاي امنيتي متفاوتي وجود دارد. (نيك گوهر، 1379: 87)
در سايه دستيابي به امنيت است كه مي توان فارغ از تهديداتي كه در اطراف وجود دارد به رشد و بالندگي و اعتلاي فكري و روحي دست يافت. اين مقوله داراي ابعاد مختلفي است كه از آن جمله مي‌توان به امنيت اقتصادي، امنیت اجتماعي، امنیت سياسي، امنیت نظامی‎و امنیت فرهنگی اشاره كرد و اين مسئله ميسر نمي‌شود جز با اهتمام و توجه ويژه دولت ها و بايد همواره يكي از مشغوليت‌ها و دغدغه‌هاي دولتمردان و برنامه ريزان دستيابي به اين مقوله باشد. (قنبري، 1381: 6).
درذیل اشاراتي به مسئله ابعاد امنيتي جمهوری اسلامی‎ایران خواهيم داشت:
2-15-2-1- امنيت اقتصادي:
امنيت اقتصادي در دنياي پس از جنگ سرد به طور روزافزوني بعنوان يك بعد از امنيت طرح شده است. (مزروعي، 1383: 3)
امنيت اقتصادي عبارتست از ميزان حفظ و ارتقاي شيوه زندگي مردم از طريق تامين كالاها و خدمات، هم از مجراي عملكرد داخلي و هم حضور در بازارهاي بين المللي (نظری، 1389: 28) ثبات و امنيت اقتصادي از پايه هاي اساسي توسعه پايدار كشور است (ملكي، 1383: 6) و يكي از پايه‌هاي اصلي حكومت و امنيت ملي را تشكيل مي‌دهد و همه نيروهاي سياسي و اجتماعي كه دل در گرو نظام دارند و بقاي حكومت را مي‌‌طلبند و صادقانه به حل مشكلات و مسائل اقتصادي مردم فكر مي‌كنند بايد در تحقق اين امر، حكومت را ياري رسانند.
اين ديدگاه امنيت را در چهارچوب نوسازي اقتصادي تحليل مي كند، براساس اين ديدگاه امنيت فقط با توسعه اقتصادي حاصل مي‌شود، منظور از توسعه اقتصادي نوعي مدرنيسم و نوسازي اقتصادي در بعد صنعت و حوزه هاي نزديك به آن است.
2-15-2-2- امنيت سياسي:
امنيت به لحاظ سياسي از مفاهيم مناقشه بردار بوده و اصطلاحاً به آن متناقض نما مي‌گويند. چون داراي مفهومي با ابعاد ذهني و عيني مي‌باشد. يعني اينكه به لحاظ عيني به اطمينان آنان برمي‌گردد. لذا اين عوامل باعث عدم ارائه يك تعريف روشن و دقيق و متفق القول از مفهوم امنيت شده است. (صنعت نگار، 1378: 5)
عمده‌ترين مطالبات و درخواستهاي مردمي كه نسبت به مشاركت در سرنوشت خود و كشورشان بي تفاوت نيستند، حق آزادي سياسي و تأمين امنيت آن است. امنيت سياسي افراد در جامعه از شرايط رشد و زنده بودن، مشروعيت و اقتدار يك حكومت است. (موسوی تبريزي، 1382: 12)
مهم ترين مؤلفه امنيت سياسي آزادي سياسي است كه شامل حقوق افراد براي مشاركت در حكومت، حق انتخاب شدن و حق انتخاب كردن در سايه برگزاري انتخاباتي آزاد است. مؤلفه ديگر اين مفهوم حق آزادي بيان و آزادي پس از بيان است. چه به صورت شفاهي و چه به صورت كتبي، آزادي تشكيل مجامع، احزاب، انجمن‌ها و به طور كلي تحقق جامعه­مندي، و حتي آزادي براي نقد و مخالفت كردن از جمله همين مؤلفه‌هاست. مصونيت شهروندان از تعرض قدرتمندان، وجود امكان ابراز هويت سياسي، امكان دفاع از حقوق افراد و امكان متفاوت زيستن از ديگر مؤلفه‌هاي بارز امنيت سياسي است. تضمين امنيت سياسي در گرو آن است كه منتقدان به علت بيان نظراتشان مورد تعرض قرار نگيرند و حقوق اجتماعيشان محذوش نشود.
آزادي سياسي و اجتماعي تا آنجا با منافع ملي و فرهنگ ديني اصطكاكي نداشته باشد، بايد از سوي دستگاه‌هايي چون وزارت كشور و دستگاه قضايي تأمين شود. امنيت سياسي به سه دسته امنيت فردي، اجتماعي و امنيت حاكمان تقسيم مي‌‌شود. امنيت اجتماعي نيز شامل امنيت گروه‌ها و اصناف ملت، امنيت فردي به امنيت قانوني براي هر يك از شهروندان كشور اشاره دارد و امنيت حاكمان هم مربوط به ثبات و اقتدار در قدرت ماندن و بودن مي باشد.
در جامعه‌اي كه به امنيت رسيده سه نوع امنيت فوق وجود دارد، لازمه وجود اين تعامل در جامعه تأمين حداقل معيشت در جامعه و تدوين مناسبات تعامل بين مبحث هاي اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و سياسي است. حاكم شدن احساس عدم امنيت در جامعه باعث انزوا و خود سانسوري فعالان سياسي و كشيده شدن آن‌ها از صحنه‌هاي علني به صحنه‌هاي غير علني خواهد شد. در محدوده مجاز قوانين و مقررات هر فرد حقيقي يا حقوقي و يا هر مجموعه‌اي بايد بتواند فعاليت سياسي انجام دهد بدون اين كه نگراني و دغدغه اين را داشته باشند كه پس از فعاليت‌ها با آنان چه برخوردي خواهد شد. در چنين شرايطي است كه با تضارب افكار زمينه براي مردسالاري ديني به طور كامل فراهم مي‌شود و در محدوده مقررات و قوانين سلايق مختلف مي‌تواند بروز كند موجبات رشد را در كشور به وجود آورد و مردم هم آگاهانه و آزادانه مي‌توانند از ميان سليقه‌هاي مختلف انتخاب كنند. برخي محققان بر اين باورند كه بين آزادي سياسي و تنشهاي قومي رابطه وجود دارد، به اين شكل كه هر زماني آزادي‌هاي سياسي در كشور گسترش يافته موج ناآرامي‌هاي قومي هم افزايش پيدا كرده است، هر چه سركوب دولت بيشتر و آزادي سياسي پايين تر بوده تنش قومي هم وجود نداشته، براي مثال مشاهده مي‌شود كه در دوران انقلاب، تنشهاي قومي در بالاترين سطحش بوده و در مقابل آزادي‌ها هم در بالاترين سطح بوده است و بعد به سرعت سقوط كرده و دوباره در يك حالت تعادل قرار گرفته است. (رمضان زاده، 1377: 226)
يك گروه قومي زماني امنيت سياسي را بر هم مي زند كه تحت تبعيض سياسي باشد، يعني اعضاي آن در اعمال حقوق سياسي خويش يا دسترسي به مناصب سياسي، در مقايسه با ديگر گروههاي جامعه، به صورت نظام مند دچار محدوديت شده باشند. اين محدوديتها به سه دسته تقسيم مي‌شود: زماني كه فعاليت براي بيشتر يا همه اعضاي در مقايسه با گروه‌هاي ديگر شديداً محدود يا ممنوع شده باشد، زماني كه فعاليت براي بيشتر يا همه اعضاي گروه نسبتاً محدود شده باشد يا براي برخي به شدت محدود شده باشد و مورد سوم براي هيچ گروهي محدوديت خاصي قرار نمي دهد.بخشي از اين حقوق سياسي كه ايجاد محدوديت براي برخورداري از آنها و شدت تبعيض سياسي را مشخص مي كند عبارتند از: محدوديت آزادي بيان، محدوديت استخدام در نيروي انتظامي يا نظامي، محدوديت در اعمال حق راي، محدوديت سازماندهي سياسي به گروه‌هاي قومي، محدوديت در دستيابي به مناصب عالي و … (قاسمي، 1381: 129).
2-15-2-3- امنيت فرهنگي:
در اين رويكرد امنيت در چهارچوب توسعه سياسي، فرهنگي و اجتماعي جستجو مي‌شود. خاستگاه و مقر اصلي اين بحث هم جامعه روشنفكري است. يعني ارباب جرايد، دانشگاهيان، متخصصان و حرفه‌اي ها، در اينجا بيشتر به فرهنگ و سياست توجه مي‌شود. در اين رويكرد اساساً به جاي مفهوم تهديد، بيشتر از مفهوم آسيب‌پذيري استفاده مي‌شود. آسيب پذيري ها صبغه و جنبه داخلي دارد، برخلاف تهديدات كه بيشتر جنبه خارجي دارد. مصاديق اين آسيب‌پذيري‌ها عبارتست از آسيب پذيري هاي قومي، مذهبي، زباني و طبقاتي.در اين گفتمان امنيتي بر مسئله رشد فرهنگ سياسي تأكيد زيادي مي شود. اصلاح فرهنگ سياسي جامعه، هدف عمده اين رويكرد است. (تاجيك، 1381: 94)
چنان چه بخواهيم در جامعه از سطحي معقول از امنيت فرهنگي برخوردار شويم بايد جسارت آن را داشته باشيم كه فرهنگ خودمان را در برابر ديگر فرهنگ‌ها قرار دهيم چرا كه در اين تقابل است كه فرهنگ انعطاف پذيري لازم را بدست مي‌آوريم و در برخورد با ديگر فرهنگها بدون هيچ ترس و واهمه‌اي به مقابله بر مي‌خيزیم. براي اينكه فرهنگ يك ملت آماده چنين برخوردي شود بايد ميزان تسامح و تساهل را در مباحث فرهنگي افزايش داد.
زماني كه يك گروه قومي تحت تبعيض فرهنگي قرار بگيرد يعني اعضاي آن در پيگيري علايق فرهنگي يا ابراز و اجراي رسوم و ارزش‌هاي فرهنگي خويش محدود شده باشند امنيت را با مانع روبرو مي‌كند، اين محدوديتها عبارتست از: محدوديت رعايت و اجراي امور مذهبي گروه، محدوديت نشر يا سخن گفتن به لهجه يا زبان گروه، محدوديت آموزش به زبان گروه قومي، محدوديت در بزرگداشت اعياد، مراسم و مناسبت‌هاي فرهنگي، محدوديت در پوشش، البسه و ظواهر و رفتار و هم چنين در ازدواج و زندگي خانوادگي و … (قاسمي، 1381: 130)
در اين رويكرد به مسئله اقليت‌ها و حل مشكل آنها توجه جدي مي‌شود، الگوها و ايدئولوژي‌هاي مطلق انگارانه به شدت رد مي‌شود و بر نوعي پلوراليسم هم در صحنه سياست و هم در عرصه فكر و انديشه تأكيد مي شود. گسترش مشاركتها، نو انديشي ديني و رشد نهادهاي سياسي و مدني از اهداف ديگر اين رويكرد است. مفاهيمي مانند قانون، آزادي، امنيت، حق حكومت و جامعه مدني در اين رويكرد به شكلي غالب و برجسته مطرح مي‌شود و تبيين و نقد الگوهاي رفتار سنتي مورد توجه قرار مي‌گيرد. به هر تقدير ديدگاه امنيتي حاصل از اين رويكرد عبارتست از اينكه هر نوع تحول، ثبات، امنيت و آرامش در جامعه مرهون نوگرايي و نقد الگوهاي سنتي است.
2-15-2-4-امنيت اجتماعي
اين ديدگاه امنيت را در چهارچوب رفاه اجتماعي و عدالت به ويژه عدالت توزيعي ترسيم مي‌كند. براساس اين ديدگاه جامعه امن جامعه اي است كه ساختارهاي اقتصادي و اجتماعي شكننده‌اش تعديل شود و مردم از سطح بالايي از رفاه برخوردار شوند و در شرايط نسبتاً مطلوبي از نظر عدالت قرار گيرند.بنابراين توسعه در ابعاد مختلف بدون لحاظ كردن رفاه نسل حاضر رد مي‌شود. طبيعي است كه در اين رويكرد بحث ارزشها و سنتها مورد ترديد قرار مي‌گيرد. عامه مردم چنين تحليلي از امنيت ملي دارند، يعني امنيت خودشان را در گرو حفظ و بسط رفاه اجتماعي و آسودگي در زندگي معمولي و روزمره خويش مي‌بينند. شاخص‌هايي كه در اين رويكرد مطرح مي‌شود مربوط به افزايش سطح زندگي است. تفاوت اين رويكرد با رويكرد اول در اين است كه در رويكرد اول يك ديدگاه غالب حكومتي شكل مي‌گيرد كه حتي مسئله سطح زندگي فقط در چهارچوب نوسازي معني مي‌يابد، ولي در اين رويكرد افزايش سطح زندگي و ارتقاء كيفيت زندگي بخشی از امنيت تلقي مي شود. در اين رويكرد رشد فعاليت‌هاي صنعتي مدنظر قرار نمي‌گيرد و بيشتر به آسايش خيال و آرامش رواني مردم مي‌پردازد و به عنوان زيرساخت اقتدار سياسي و هرگونه تحول و پيشرفت و رفاه ملي است و قدرت مردمي به عنوان پشتوانه هر حركت قانوني از سوي نظام هر نوع برخورد با متجاوزان به حريم حقوق مدني، سياسي و اجتماعي را معقول، مشروع و لازم مي‌سازد.
بوزان^[22] امنيت اجتماعي را توان حفظ و ايمني الگوهاي سنتي زبان، فرهنگ، هويت مذهبي و ملي مي داند. ناامني اجتماعي زماني به وجود مي‌آيد كه هر نوع از جوامع ملي، قومي، مذهبي و نژادي يك تحول با ترتيبات جديد را به عنوان يك تهديد عليه بقايشان ( هويت اجتماعي) تعريف كنند. ( بوزان، 1378: 36)
امنيت اجتماعي را مي توان به سه تعبير مطرح كرد يكي به معناي اعم آن كه ابعاد سياسي، اقتصادي، فرهنگي و اجتماعي را در برمي گيرد. دوم امنيت اجتماعي به معناي عرصه تعاملات اجتماعي و زندگي روزمره كه به اعتماد مردم مرتبط مي‌شود و در نهايت عرصه‌اي كه بتوان منهاي اقتصاد و سياست از آن به عنوان جامعه مدني ياد كرد. (صنعت نگار،1378: 5).
امنيت اجتماعي همراه با شاخه هاي گوناگوني همچون فرهنگ، سياست و اقتصاد و … متصور است. به هر ميزان كه امنيت اجتماعي دچار تزلزل و آسيب پذيري شود جامعه به بحران‌هاي مختلفي دچار خواهد شد.اولي ويور^[23]امنيت اجتماعي را فراتر از امنيت سياسي، اقتصادي و … دانسته و معتقد است كه مفهوم هم طراز امنيت اجتماعي، امنيت ملي است. زيرا امنيت اجتماعي در شرايط كنوني، مرجع امنيت ملي قلمداد مي‌شود. امنيت ملي با امنيت اجتماعي رابطه‌اي تنگاتنگ دارد چرا كه هر نوع تهاجم خارجي به حريم ملي، امنيت اجتماعي (داخلي) را مختل مي‌نمايد و بالعكس هر نوع ناامني در سطح جامعه شرايط را براي تخريب و تضييع امنيت ملي در كنار امنيت اجتماعي حاصل مي‌شود. از سوي ديگر پيوند رفاه اقتصادي و امنيت اجتماعي در جامعه بستر ساز تحكيم امنيت ملي است.باتوجه به تعريف بوزان از امنيت اجتماعي نيز كه معتقد است عكس العمل يك اقليت در دفاع از هويت اجتماعي خود، في نفسه عملي سياسي است، مي‌توان گفت كه امنيت اجتماعي به اندازه امنيت ملي واجد اعتبار است.(کاظمی،72:1386)
2-15-2-5-امنيت نظامي:
امنيت نظامي عبارت است از ميزان قابليت نيروهاي مسلح يك كشور براي حفاظت از حكومت و مردم در مقابل تهديدات قهر آميز. (حاج يوسفي، 1383: 613)
بدون ترديد قدرت ملي، اساس مفهوم امنيت ملي است و امنيت نظامي نيز بعنوان اصلي ترين عنصر قدرت ملي محسوب مي‌شود. در واقع عنصر نظامي‌گري معياري مي‌‌شود كه به وسيله آن ميزان كلي پتانسيل اقتدار و توان امنيت ملي سنجيده شده و مورد قضاوت قرار مي‌گيرد. (نراقي، 1379: 103)
مركز سنتي نگراني‌هاي مربوط به امنيت ملي تهديدات نظامي است. معمولاً اقدام نظامي مي‌تواند همه اجزاء دولت را تهديد كند و در عمل نيز اينگونه است يعني پايه‌هاي مادي دولت تحت فشار قرار مي‌گيرد و امكان دارد خسارت و زيان ببار آورد. تهديدات نظامي ممكن است موجب اختلال يا نابودي نهادها شده و تفكر مربوط به دولت را سركوب، تخريب و يا محو نمايد. دولت‌هاي قومي از توسل به زور هراس دارند زيرا حكومت ساخته شده بر پايه رضايت را بر حكومت تحميلي ترجيح مي‌دهند.
از نقطه نظر ملي، دولت‌هاي ضعيف تهديد نظامي را جدي‌تر مي‌گيرند. صرف نظر از ضعيف يا قوي بودن دولت همواره هزينه‌هاي سنگين انساني و اقتصادي اقدامات نظامي به قوت خود باقي هستند. چون استفاده از زور مي‌تواند تحولات نامطلوب ناگهاني در سطح گسترده را سبب شود. معمولاً تهديدات نظامي در برنامه‌هاي امنيت ملي از بالاترين اولويت برخوردارند. (بوزان، 1378: 141).
2-16- همگرایی
همگرایی به لحاظ مفهومی‎عبارت است از تقریب و نزدیک شدن افراد به سمت نقطه­ای مشخص که معمولاً به­عنوان هدف مشترک آنان شناخته می­ شود (حافظ­نیا، 1385: 373).
همگرایی هم در سطح داخل یک کشور معنی می­دهد و هم در یک منطقه بین تعدادی از کشورها. همگرایی یک طیف است که حد پایین آن به مفهوم ادغام اقتصادی و حد بالای آن به مفهوم اتحاد سیاسی و در پیش گرفتن سیاست خارجی مشترک است. همگرایی اقتصادی به معنی تعمیق وابستگی متقابل در یک منطقه از طریق شاخص­ هایی چون تجارت درون منطقه­ای و هماهنگ­سازی رویه­ ها، استانداردها و مقررات بازرگانی است (یحیی زاده،22:1392).
همگرایی سیاسی فرآیندی است که طی آن واحدهای سیاسی به طور داوطلبانه از اعمال اقتدار تام خویش برای رسیدن به هدف‎های مشترک صرف نظر کرده و از یک قدرت فوق ملّی پیروی می‎کنند. اما نظریه پردازان همگرایی، بر سر تعریف دقیق این واژه، توافق کامل بایکدیگر ندارند. از اوایل قرن هفدهم به این سو، به دنبال هر نوع مناقشه ای که در اروپا به وقوع می‎پیوست، مسئله «همگرایی» در شکل‎های گوناگون، مانند ایجاد فدراسیونی برای استقرار صلح، مطرح می‎گردید. ولی عملاً پس از تجدید حیات اقتصادی اروپا به دنبال جنگ جهانی دوم بود که موضوع اتحاد و همکاری میان واحدهای جداگانه ای سیاسی، از اهمیت خاصی برخوردار شد. نظریه پردازان همگرایی با بهره گرفتن از تجربه بازار مشترک اروپا، به ارائه مدل ها و فرضیه‎های جدید پرداختند. (بیتا،17:1392).

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

همگرایی در چارچوب فرهنگ علوم سیاسی به فرایندی اطلاق می‎گردد که در آن جوامع از خواست و قدرت هدایت مستقل سیاست‎های عمده و اساسی خود چشم می‎پوشند و سعی می‎کنند، به تصمیم‎های مشترک و هماهنگ دست یابند و تصمیم گیری را به نهادهای مرکزی تازه ای واگذار کنند.
همگرایی می‎تواند هم به عنوان فرایند و هم به عنوان وضعیت تعریف شود. وضعیت همگرایی یعنی شرایطی که در آن کنشگران به یک اجتماع جدید می‎رسند. فرایند یا فرایندهای دخیل در آن نیز عبارتند از وسایل ابزاری که این اجتماع از طریق آنها حاصل می‎شود. فرایند همگرایی باید داوطلبانه و مبتنی بر اجماع باشد(صفوی،150:1387).
همگرایی به عنوان یک مفهوم انتزاعی تلقی می‎گردد که در علوم انسانی تعاریف زیادی از آن به عمل آمده و در این زمینه بین اندیشمندان اجماع نظری وجود ندارد. ارنست هاوس، همگرایی را فرایندی می‎داند که طی آن بازیگران سیاسی چندین واحد ملی مجزا ترغیب می‎شوند تا وفاداری ها، فعالیت‎های سیاسی و انتظارات خود را به سوی مرکز جدیدی معطوف سازند که نهادهای این مرکز یا از صلاحیتی برخوردارند که دولتهای ملی موجود را تحت پوشش خود می‎گیرد، یا چنین صلاحیتی را می‎طلبند. با توجه به تعریف فوق می‎توان گفت که نویسنده به دو موضوع در این رابطه تأکید می‎نماید، اول داوطلبانه بودن مسئله همگرایی. دوم، عدم استفاده از زور(قوام،41:1384).
از نظر کارل دویچ، همگرایی اساس اجتماعی واحد در محدوده یک قلمرو و همچنین دستیابی به فعالیت ها و سازمان‎های وسیع و قدرتمندی است که تحولات صلح آمیز را در میان مردم به وجود آورده است. وی معتقد است که همگرایی یک موضوع همیشگی و به حق است، نه یک موضوعی که به زمان خاصی مربوط باشد و نیز شرایطی است که مردم در اختلافاتشان به جای جنگ آن را بر می­گزینند(صفوی،153:1387).
همگرایی سیاسی فرآیندی است که طی آن واحدهای سیاسی به طور داوطلبانه از اعمال اقتدار تام خویش برای رسیدن به هدف‎های مشترک صرف نظر کرده و از یک قدرت فوق ملّی پیروی می‎کنند. اما نظریه پردازان همگرایی، بر سر تعریف دقیق این واژه، توافق کامل بایکدیگر ندارند. از اوایل قرن هفدهم به این سو، به دنبال هر نوع مناقشه ای که در اروپا به وقوع می‎پیوست، مسئله «همگرایی» در شکل‎های گوناگون، مانند ایجاد فدراسیونی برای استقرار صلح، مطرح می‎گردید. ولی عملاً پس از تجدید حیات اقتصادی اروپا به دنبال جنگ جهانی دوم بود که موضوع اتحاد و همکاری میان واحدهای جداگانه ای سیاسی، از اهمیت خاصی برخوردار شد. نظریه پردازان همگرایی با بهره گرفتن از تجربه بازار مشترک اروپا، به ارائه مدل ها و فرضیه‎های جدید پرداختند(www.Wikipedia.org).

تصویر پنهان نگاری شده
تقسیم تصویر پنهان نگاری شده به aR , aG , aB
DWT از aR, aG, aB
SVD از بلوک HH
ادغام سه ماتریس حاصل و بدست آوردن تصویر مخفی
تقسیم مقادیر منفرد بدست آمده بر ضریب K ذخیره شده
تفاضل مقادیر منفرد کلید ذخیره شده از مقادیر منفرد تصویر مخفی
معکوس SVD
معکوس DWT
شکل ۳-۷ الگوریتم استخراج پیشنهادی به روش DWT-SVD
تصویر رنگی پوشش
فصل چهارم
محاسبات و یافته های تحقیق
در این فصل جزییات پیاده سازی روش پنهان نگاری مبتنی بر DWT-SVD و نتایج حاصل از تحقیق ارائه می شود. در ادامه این مطلب ابتدا به تشریح روش پیاده سازی و نرم افزار تولید شده و ابزار مورد استفاده و پارامترهای اندازه گیری نتایج در آن می پردازیم. در ادامه روش اجرای الگوریتم و مراحل رسیدن به نتایج آزمایش را بیان می کنیم.
نتایج حاصل از آزمایشات در قالب جداول و اشکال نشان داده می شوند. در انتهای این بخش نتایج آزمایشات انجام شده بر روی روش پیشنهادی خود را با روش نهان نگاری زارعی (۲۰۱۴) مورد مقایسه و ارزیابی قرار می دهیم.
۴-۱- پیاده سازی الگوریتم
الگوریتم پیشنهاد شده برای پنهان نگاری غیر قابل تشخیص تصاویر دیجیتال در حوزه تبدیل موجک گسسته و تجزیه مقدار منفرد می باشد. برای پیاده سازی الگوریتم از نرم افزار MATLAB2013 استفاده شده است. این برنامه روی کامپیوتری با پردازنده Pentium – IV 3.2 GH و حافظه Ram 4Gاجرا شده است. کدهای مربوط به پیاده سازی الگوریتم در پیوست (الف) قرار داده شده است.

۴-۱-۱- ابزار مورد استفاده برای آزمایش و پارامترهای اندازه گیری
برای آزمایش طرح پنهان نگاری مبتنی بر DWT-SVD پیشنهاد شده، از یک تصویر رنگی RGB شکل (۴-۱) بعنوان تصویر پوششی C و یک تصویر رنگی RGB شکل (۴-۲) بعنوان تصویر مخفی S استفاده شده است.
شکل ۴-۱ تصویر پوششی
شکل ۴-۲ تصویر مخفی
در این روش اندازه تصویر پوششی و اندازه تصویر مخفی محدودیتی ندارد. نتایج حاصل از اجرای الگوریتم یک تصویر پنهان نگاری شده A شکل (۴-۳) (که هم اندازه با تصویر پوششی است) و یک تصویر پوششی استخراج شده C* شکل (۴-۴) ایجاد می شود.
شکل ۴-۴ تصویر مخفی استخراج شده
شکل ۴-۳ تصویر پنهان نگاری شده
بر روی تصویر پنهان نگاری شده A برخی حملات صورت گرفته می شود. برای بررسی کیفیت تصاویر پنهان نگاری پس از فرایند پنهان نگاری و اعمال حملات بر روی آنها، روش های متعددی وجود دارند. یکی از روش های رایج اندازه گیری PSNR یا (اوج نسبت وزن سیگنال به نویز) و MSE^[131] (میانگین مربع خطاها) است که در آن کیفیت بصری تصویر پنهان نگاری استخراج شده S* و تصویر پنهان نگاری اصلی S مورد بررسی قرار می گیرد.
محاسبه PSNR با بهره گرفتن از رابطه زیر انجام می شود (L طول بردار X و X* است).
۴-۱ اوج نسبت سیگنال به نویز
برای محاسبه MSE از رابطه زیر استفاده می شود:
۴-۲ میانگین مربع خطاها
۴-۲- نتایج پیاده سازی
در این قسمت نتایج اجرای برنامه را بطور کامل مورد مطالعه قرار می دهیم. این نتایج شامل تصویر
پنهان نگاری شده و تصویر پنهان نگاری استخراج شده است. همچنین بر روی تصویر پنهان نگاری شده، شش نوع حمله صورت گرفته است. این حملات شامل Salt & Pepper، Rotation، Gaussian و Cropping می باشند. بعد از اعمال هر حمله بر روی تصویر پنهان نگاری شده، تصویر پنهان نگاری را استخراج کردیم و اوج نسبت سیگنال به نویز و میانگین مربع خطاها را برای هر یک از تصاویر پنهان نگاری استخراج شده بدست آوردیم. تصاویر و نتایج آزمایشات در زیر آمده است.
شکل (۴-۵) و شکل (۴-۶) نتایج آزمایش پنهان نگاری توسط الگوریتم DWT-SVD پیشنهاد شده الگوریتم نهان نگاری مبتنی بر SVD چندگانه زارعی (۲۰۱۴) را نمایش می دهد. تصاویر (a) تصویر پنهان نگاری شده، (b) تصویر پنهان نگاری استخراج شده می باشند. نتیجه مربوط به PSNR و MSE در جدول (۴-۱) و جدول (۴-۲) آمده است.
(a)
(b)
(a)
(b)
شکل ۴-۵ تصویر پنهان نگاری شده توسط الگوریتم DWT-SVD پیشنهاد شده
شکل ۴-۶ تصویر پنهان نگاری شده توسط الگوریتم زارعی
شکل (۴-۷) و شکل (۴-۸) نتایج آزمایش حمله Salt & paper (نمک و فلفل) به تصویر پنهان نگاری شده توسط الگوریتم DWT-SVD پیشنهاد شده و تصویر پنهان نگاری شده توسط الگوریتم نهان نگاری مبتنی بر SVD چندگانه زارعی (۲۰۱۴) را نمایش می دهد. در این حمله Salt & Paper نویزهایی با مقیاس ۰٫۱ از ۱٫۰ به تصویر پنهان نگاری شده اضافه شد. تصاویر (a) تصویر پنهان نگاری شده مورد حمله قرار گرفته، (b) تصویر پنهان نگاری استخراج شده می باشند. نتیجه مربوط به PSNR و MSE در جدول (۴-۱) و جدول (۴-۲) آمده است.
(a)
(b)
(a)
(b)
شکل ۴-۷ حمله Salt & paper بر روی الگوریتم DWT-SVD پیشنهاد شده