از دیدگاه مسوولان هزینه کردن برای این میدان توجیه اقتصادی ندارد و با توجه به این که هزینه‌های تولید برای کلیه میادین نفتی یکسان است، تصمیم گرفته شده به جای سرمایه گذاری در این میدان در سایر میادین مشترک، مثل هنگام، فروزان و سلمان که تولید آنها بیشتر از میدان نصرت است، سرمایه گذاری شود.^[۲۱۷] تولید میدان نفتی نصرت هم اکنون کمتر از هزار بشکه در روز است و به همین دلیل از اولویت خارج شده است. اما همین میزان تولید محدود، هزینه حفر چندین چاه در میادین مشترک دیگر را تامین کرده است. با این وجود آنچه در مورد این میدان مشترک نفتی با امارات قابل توجه به نظر می‌رسد، بلایی است که توسط امارات بر سر میدان نصرت آمده و برداشت از آن را غیراقتصادی کرد چرا که بیم آن می‌رود این اتفاق در مورد سایر میادین مشترک ایران نیز تکرار شود و آنگاه آنچه برای ایران می‌ماند، باز هم حسرت فرصتهای از دست رفته خواهد بود.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در کل می توان گفت، میدان مبارک مشترک بین ایران امارات متحده عربی(شارجه) دارای ۶/۱۴ میلیارد مترمکعب گاز است، ناحیه سیری میدانهای نصرت و مبارک را در بر می گیرد که هر دو میدان با امارات مشترک است. میدان نصرت که در امارات با نام فاتح شناخته می شود توسط دو کشور و به صورت جداگانه مورد بهره برداری قرار گرفته است که بنا بر اعلام منابع آگاه ایران سهم ناچیزی از این میدان برداشت می کند.^[۲۱۸]
این در حالی است که بر اساس توافق صورت گرفته بین ایران و امارات میدان مبارک به صورت یکجانبه از سوی امارات و شرکت نفت الهلال مورد بهره برداری قرار گرفته و این کشور عربی متعهد شده بر اساس میزان برداشت خود ۵۰ درصد را به ایران اختصاص دهد.

بند پنجم: میدان هنــــگام – عمان

میدان هنگام تنها میدان مشترک ایران با کشور عمان می باشد که در گذشته به نام (HE-E1) مشهور بوده است. این میدان در مرز بین‌المللی آب‌های ایران و عمان و در فاصله تقریبی ۴۵کیلومتری جزیره قشم قرار دارد. این میدان توسط شرکت سوفیران در سال ۱۳۵۴ کشف گردید. گاز درجایی برابر با حجم ۴/٢٢ میلیارد متر مکعب در سازندهای ایلام و سروک در این میدان وجود دارد. با گذشت یک سال از آغاز تولید نفت از میدان هنگام توسط کشور عمان و برداشت بیش از سه میلیون بشکه ای نفت از این میدان مشترک، طرح تولید ایران، هنوز به نتیجه نرسیده است.
میدان مشترک هنگام در سال ۱۹۷۵ با حفر یک حلقه چاه در خلیج فارس کشف و به دنبال آن در سال ۲۰۰۶ میلادی با حفر دومین چاه و انجام مطالعات مخزن مشخص شد میزان نفت درجای این میدان بیش از ۷۰۰ میلیون بشکه و گاز درجای آن، حدود دو تریلیون فوت مکعب است. در همین حال عمان با مشارکت یک شرکت انگلیسی، تولید نفت خام از این میدان مشترک را از اسفند ماه سال گذشته و با ساخت یک خط لوله به طول ۲۵ کیلومتر از بخش مشترک میدان هنگام- البخاء و استفاده از تاسیسات موجود در راس الخیمه امارات با ظرفیت ۱۰ هزار بشکه نفت در روز آغاز کرد.
از سوی دیگر بیش از ۸۰ درصد میدان هنگام در آب های ایران قرار گرفته که بر این اساس کشورمان باید متناسب با سهم خود بیش از ۱۴ میلیون بشکه نفت از این میدان مشترک برداشت می کرد که هم اکنون سهم برداشت نفت ایران از این میدان ۴۰۰۰ بشکه در روز ، از ۳ ماه قبل است. عمان در حالی از اسفندماه ۱۳۸۷ با سرمایه گذاری حدود ۲۵۰ میلیون دلاری موفق به تولید نفت در میدان مشترک هنگام شده که هزینه های توسعه این میدان مشترک نفت، از مرز ۷۰۰ میلیون دلار گذشته است.^[۲۱۹]
با توجه به این که سیاست “مشارکت به جای رقابت” از سوی شرکت ملی نفت ایران برای تولید نفت و گاز از میادین مشترک مطرح شده است، مذاکرات متعددی با عمان برای توسعه مشترک میدان هنگام آغاز شد، که در مجموع این مذاکرات ۱۳ سال به طول انجامید.
اما در نهایت این مذاکرات به برداشت مشارکتی منجر نشد، چرا که عمانی‌ها از آذر سال ۱۳۸۶ در پی اقدامی یک جانبه و به صورت مشارکت در تولید با شرکت انگلیسی اینداگو، توسعه این میدان نفتی را آغاز کردند.
در این رابطه طرف عمانی با ساخت یک خط لوله به طول ۲۵کیلومتر از بخش مشترک میدان هنگام – البخاء و استفاده از تاسیسات موجود در راس‌الخیمه امارات، تولید روزانه خود را از میدان هنگام با حجم ۱۰هزار بشکه آغاز کرد.
البته درحال حاضر تولید نفت از این میدان توسط ایران حدود ۱۶ هزار بشکه در روز است که با تکمیل فاز دوم طرح توسعه این میدان مشترک تولید نفت خام آن به ۳۶هزار بشکه در روز افزایش می‌یابد. البته طبق برنامه قرار است تا پایان امسال تولید نفت خام از میدان هنگام به ۲۰تا ۲۵هزار بشکه در روز برسد.
براساس بررسی‌ های انجام شده، تولید نفت به میزان ۱۶هزار بشکه در روز تا پنج سال ثابت خواهد بود و سپس تا افق ۲۵ساله کاهش می‌یابد تا به روزانه ۵ هزار بشکه برسد، ولی در بخش گاز همراه درپنج سال اول ۴۰میلیون فوت مکعب است که در افق ۲۵ساله به تدریج به ۸۰میلیون فوت مکعب در روز افزایش پیدا می‌کند.
گاز تولیدی این میدان نیز با خط لوله‌ای دریایی به طول ۴۰کیلومتر به جزیره قشم و نفت تولیدی آن نیز به تاسیسات تفکیک‌گر این جزیره انتقال پیدا می‌کند و بعد از آن نفت تفکیک شده با خط لوله‌ای به طول ۱۱۲کیلومتر به منطقه سیری منتقل می‌شود.
البته قرار است با ساخت خط لوله‌ای جدید به طول ۷۵ کیلومتر، نفت تولید این میدان به صورت مستقیم از محل تولید به پالایشگاه بندرعباس منتقل شود تا این شیوه جایگزین تامین خوراک مورد نیاز این پالایشگاه از طریق کشتی شود و هزینه‌های حمل‌و‌نقل را کاهش دهد.^[۲۲۰]
علاوه بر این یکی دیگر از دلایل انتقال نفت میدان هنگام به پالایشگاه بندر عباس این است که گفته می‌شود نفت این میدان، بهترین نوع نفت در خاورمیانه است و می‌توان از آن بنزین بسیار مرغوب و در حجم بالا تولید کرد.

بند ششم: میادین گازی فرزاد B ، A- عربستان سعودی

میادین گازی فرزاد A و B، در زمره میادین کوچک گازی جزیره فارسی بلوک اکتشافی فارسی ایرانی هستند، روند ساختمان این دو میدان گازی به گونه‌ای است که بخش اعظم میدان گازی فرزاد A در عربستان به شکل شمال‌شرقی، جنوب‌غربی و بخش اعظم میدان گازی فرزاد B در ایران شمال‌غربی، جنوب شرقی قرار داده است. در میدان گازی فرزاد B دو چاه حفاری شده است، این میدان با ذخیره در جای حدود ۵/۱۲ تریلیون فوت مکعب گاز طبیعی در آبهای ایران قرار دارد، بخش خارجی میدان فرزاد A در عربستان با نام میدان حصبه معروف است.^[۲۲۱]
به زودی قرارداد توسعه مشترک ۲ میدان نفت و گاز در خلیج فارس با عربستان امضا می شود، اظهار کرده است: به تازگی قرارداد دو جانبه‌ای با عربستان برای توسعه میدان فرزاد A امضا شده است و به زودی قرارداد توسعه میادین فرزاد B و آرش هم امضا می‌شود.^[۲۲۲]
این توافق جدید نفتی تهران- ریاض در خلیج فارس در حالی مراحل نهایی خود را پشت سر می‌گذارد که شرکت ملی نفت ایران به منظور توسعه میادین مشترک نفت و گاز، اجرای سیاست “مشارکت به جای رقابت”(Unitization) با کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس را در دستور کار قرار داده است.
البته اجرای این طرح جدید برای توسعه میادین مشترک نفت و گاز ایران با کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس تاکنون جواب نداده است زیرا در طرح توسعه مشترک میدان نفتی هنگام، طرف عمانی بر خلاف جریان مذاکرات با ایران توسعه این میدان مرزی را با مشارکت امارات آغاز کرد.

بند هفتم: میدان گازی آرش – کویت

این میدان مشترک در بین ایران و کویت در سال ۱۳۷۹ کشف گردید. میدان نفتی و گازی آرش با نفت خام درجای اولیه ۴۵٧ میلیون بشکه در سازند گدوان و گاز درجای اولیه ۵/۲۲ میلیارد متر مکعب و ۶/٨٣ میلیون بشکه میعانات گازی در سازند فهلیان است. به نظر می رسد بخش هایی از این میدان در آبهای عربستان مشترک است.^[۲۲۳] میدان گازی آرش در عربستان و کویت با نام الدوره شناخته می‌شود. این میدان بهر‌ه‌مند از ۱۳ تریلیون فوت مکعب ذخیره گازی است.
این میدان در جنوب غربی جزیره خارگ و بین مرزهای سه کشور ایران، کویت و عربستان قرار گرفته است.
تاکنون بنا به دلایل متعدد، بهره‌برداری از این میدان به تاخیر افتاده است. شروع اختلافات از جایی شروع شد که کویت مدعی شد ذخایر گاز منطقه‌ای که ایران برای حفاری انتخاب کرده، با یکی از میادین این کشور به‌نام “الدوره” مشترک است و با تهدید به شکایت از ایران به نهادهای بین‌المللی، ایران را به متوقف کردن ادامه فعالیت‌های خود در این میدان مجبور کرد.
بعد از قبول مشترک بودن این میدان بین دو کشور ایران و کویت، تعیین میزان سهم دو کشور مورد بحث واقع شد. طرف ایرانی معتقد بود که نیمی از میدان آرش متعلق به ایران است، در حالی که طرف کویتی مدعی مالکیت بیش از ۵۰ درصدی از این میدان است.
از سوی دیگر علاوه بر اضافه شدن کشور مدعی عربستان به جمع صاحبان میدان آرش، اختلاف کویت و عربستان بر سر مسیر خط لوله انتقال گاز تولیدی از این میدان گازی نیز از دیگر دلایل عقب افتادن اجرایی شدن این پروژه شد. البته ریاض و کویت در سال ۲۰۰۰ به توافقی دو جانبه در باره مرز آبی میان دو کشور دست یافتند.^[۲۲۴]
با وجود این مذاکرات ایران و کویت برای تعیین خط مرزی از سال ۱۳۸۲ توسط کمیته مشترکی در وزارت امور خارجه و شرکت ملی نفت ایران با مسوولان کویت اغاز شده است و پس از ۱۰ سال همچنان ادامه دارد.
در حالی ایران متهم به اجرای یکطرفه توسعه میدان آرش از سوی مسوولان کویتی شده است که محمود زیرک‌چیان زاده – مدیر عامل شرکت نفت فلات قاره ایران، پیش از این اعلام کرده بود که کشور کویت‌ عملیات توسعه خود را در این میدان آغاز کرده است.^[۲۲۵]
از سوی دیگر با وجود این که در میدان‌های مشترک قانون نوشته‌ای وجود ندارد که طرفین با اجازه یکدیگر کار توسعه را آغاز کنند – مانند پارس جنوبی که قطر برداشت گاز را چند سال زودتر از ایران آغاز کرد – در ابتدای دهه ۸۰ ایران اقدام به حفر چند چاه اکتشافی در این میدان گازی کرده بود، اما با این وجود توسعه آن را تا هنگامی‌ که خط مرزی با کشورهای مشترک در این میدان تعیین شود، به تعویق انداخت.
ضمن این که مدیران نفتی ایران بارها اعلام کرده‌اند که ایران علاقه‌مند است که توسعه میدان مشترک گازی آرش با همکاری دو کشور کویت و عربستان صورت گیرد، چرا که با فعالیت‌های مشترک سه کشور در زمینه‌های اپراتور، سرمایه‌گذاری و مدیریت می‌توان هزینه‌ها را کاهش داد.
در مقابل همکاری ایران در این موضوع، این شرکت نفت کویت (KPC) بود که در سال ۱۳۸۶ اعلام کرد که باید قرارداد امضا شده با عربستان سعودی درخصوص میدان گازی آرش فورا اجرا شود، چراکه کویت به شدت به منابع گازی احتیاج دارد.^[۲۲۶]
به گزارش ایسنا، تجربه ثابت کرده است که عرب‌ها شریکان قابل اعتمادی در زمینه همکاری در برداشت از میدان مشترک نیستند و بهترین نمونه آن نیز میدان مشترک هنگام است. میدانی که قرار بود توسعه آن به صورت هماهنگ توسط ایران و عمان صورت گیرد، اما زمانی که ایران‌ها مشغول مذاکره با عربها برای توسعه مشترک این میدان بود، این کشور عربی در یک حرکت غافلگیرانه برداشت خود را از این میدان آغاز کرد.
با این شرایط به نظر می‌رسد که توسعه میدان آرش پشت چم و خم‌های مذاکراتی میان سه کشور گیر کرده است. طولانی شدن این مذاکرات و در نتیجه توسعه میدان به طور حتم به نفع هیچ کدام از این کشورها به‌ویژه کویت با توجه به کمبود گاز آن نیست. تعیین مرز آبی و توافق بر سر جزئیات مربوط به تولید گاز موضوع چندان غیر قابل حلی نیست که کویتی‌ها توسعه میدان را معطل آن کرده‌اند.^[۲۲۷]
در حالی دو کشور عربستان و کویت بر سر بهره‌برداری مساوی از ذخایر گازی این میدان به توافق رسیده‌اند که ایران و کویت از سال ۲۰۰۰ در این زمینه وارد مذاکره شده‌ بودند اما به دلیل عدم حصول توافق فی‌مابین تا کنون نتیجه‌ای حاصل نشده است.
در سال ۲۰۰۱، کشور کویت مانع از عملیات اکتشاف و حفر چاه از سوی ایران در آب های این میدان شد و ایران نیز با اعلام اعتراض به کویت عملیات اکتشاف از این میدان را متوقف کرد و از آن زمان مذاکره در خصوص این میدان نفتی بین ایران و کویت در حال انجام است. بر این اساس، شرکت عملیات مشترک خفجی که با سرمایه‌گذاری مشترک آرامکوی عربستان و شرکت نفت خلیج کویت تأسیس شده است به زودی حفاری‌های جدیدی را در میدان فراساحلی الدوره به منظور بهره‌برداری بهینه از میدان گازی آرش، آغاز خواهد کرد.^[۲۲۸]
با وجود اینکه ایران معتقد است نیمی از این میدان متعلق به کشورمان است، مقامات کویتی سهم خود را بیش از سهم ایران می دانند.

گفتار دوم: ایران و بهره برداری از میادین مشترک

بی شک دستیابی به سهم عادلانه از این میادین منوط به سرمایه گذاری بیشتر در میان مدت و به کارگیری روش علمی صحیح علمی در تولید خواهد بود. عدم بهره برداری بهینه از مخازن مشترک به علت نداشتن اطلاعات کامل مخزن و عدم آگاهی و به کارگیری مدیریت صحیحی مخازن می تواند منجر به کاهش تولید و مسدود شدن مخزن شده و منافع طرفین را تحت شعاع خود قرار دهد.
از میادین مشترک گازی ایران چهار مورد در حال بهره برداری و سه میدان در مراحل قبل از تولید مانند اکتشاف، مذاکره و عملیات حفاری اکتشافی قرار دارد. در اکثر میادین مشترک گاز طرف مقابل به بهره برداری مشغول بوده و هرگونه تعلل و کوتاهی در برنامه ریزی در دنبال کردن بهره برداری صورت گرفته و مشکلات و موانع موجود با درایت حل و فصل و راهکارهای مناسب جهت رفع موانع اتخاذ گردد.

بند اول: الگوی حقوقی بهره برداری از میادین مشترک گازی ایران

الف: موافقت نامه های تحدید حدود ایران

در حالی که فلات قاره در کل جهان دارای مساحتی برابر با ۱۵ میلیون کیلومتر مربع است، خلیج فارس با دارا بودن ۶۰ درصد، دریای شمال ۱۰ درصد و مکزیک ۹ درصد منابع و مخازن هیدروکربوری فلات قاره به ترتیب در جایگاه اول تا سوم قرار دارند.^[۲۲۹] در این مورد تحدید حدود میان کشورهای های که فلات قاره آنها در محاورت یکدیگر قرار دارد و از سوی دیگر میزبان منابع ترزشمند هیدروکربنی است اهمیت دو چندانی می یابد.
موافقت نامه هایی میان ایران از یک سو و کشورهای قطر، امارات متحده عربی، کویت، عمان و عربستان سعودی از سوی دیگر، به صورت جداگانه منعقد شده است که متن چهار توافقنامه های منعقده میان ایران و قطر، امارات متحده عربی، عمان و بحرین یکسان است و تنها در ماده ۱ ناظر بر تعیین مرزهای فلات قاره با یکدیگر تفاوت دارند.
به همین علت بررسی موافقت نامه ی تحدید حدود فلات قاره میان ایران و قطر می تواند تا حد مناسبی نمایانگر مکانیزم حقوقی برداشت از مخازن مشترک گاز ایران باشد. به خصوص که بزرگترین مخزن مشترک گاز ایران و جهان میان این دو کشور قرار گرفته است.
در تمامی این توافقات تحدید حدود فلات قاره براساس خط منصف مورد توافق طرفین قرار گرفته است. کنوانسیون ۱۹۸۲ حقوق دریاها نیز مرز فلات قاره در دریای بسته و نیمه بسته را بر طبق توافق طرفین و براساس خط منصف تعیین کرده و با صراحت مقرر داشته است که:
” در صورت عدم توافق، چنانچه فوق العاده مستلزم ترسیم خط مرزی به نحو دیگری نباشد، مرز فلات قاره به وسیله اعمال خط منصف معین می شود.”^[۲۳۰]
قانون مربوط به ” اکتشاف و بهره برداری از منابع طبیعی فلات قاره ایران” که در تاریخ ۲۸/۳/۱۳۳۴ به تصویب مجلس شورای ملی ایران رسیده است، به صراحت در ماده ی ۳ خود اعلام می دارد:
” در صورتی که فلات قاره تا سواحل کشور دیگری بسط داشته باشد یا با کشور همجوار مشترک باشد، در صورت بروز اختلاف نسبت به حدود فلات قاره ی ایران، اختلاف مزبور براساس انصاف حل خواهد شد و دولت برای حل این قبیل اختلافات احتمالی از طریق سیاسی، اقدامات لازمه را خواهد کرد.”
البته اشاره به حل اختلافات پیش آمده براساس اصل انصاف، مبتنی بر قانون “اصلاح قانون تعیین حدود آب های ساحلی و منطقه ی نظارت ایران” است، که در تیرماه سال ۱۳۱۳ به تصویب رسیده است. مطابق ماده ۴ این قانون:

• • کوتاهی در نگهداری پایگاه الکترونیکی: پایگاههایی که اطلاعاتشان منسوخ شده یا خطاهایش مزمن باشد برای هیچ بازدید کننده ای گیرایی ندارد. اگر به هنگام سازی روزانه ممکن نیست به طور هفتگی باید اطلاعات را نوسازی کرد.

  ( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

• سوال پیچ کردن بازدیدکنندگان: کسب اطلاعات درباره بازدید کنندگان فکر بسیار خوبی است اما اگر چنین کاری کلافه کننده باشد بازدیدکننده عطای سایت را به لقایش می بخشد.

• پیشرفته سازی بیش از حد سایت ها: استفاده از ابتکاری ترین و تازه ترین فن آوری ها در پایگاه های الکترونیکی کار بسیار خوبی است. اما افراط در آن سبب می شود که برای بازدید کنندگان دردسر ایجاد شود. برای مثال مرورگرشان قفل می کند.

• از کار انداختن مرورگر بازدیدکنندگان: هیچ چیز به این اندازه بازدیدکنندگان را کلافه نمی کند و این اغلب به علت ضعف برنامه نویسی در طراحی پایگاه های الکترونیکی است.

• استفاده از جلوه های صوتی: در اکثر مواقع گذاشتن جلوه های صوتی روی سایتهای جدی کار اشتباهی است چون کاربران بسیاری در محل کارشان ممکن است به بازدید سایت بروند و پخش ناگهانی یک آهنگ باعث شود که دیگران فکر کنند کاربر مربوطه دارد بازی می کند.

• استفاده افراطی از تصویر: تصویر باعث کندی بارگزاری صفحات می شود و اگر زیاد باشد سبب می گردد پایگاه به جای آن که در عرض چند ثانیه پدیدار شود چند دقیقه ای کاربر را معطل کند. در این هنگام ممکن است کاربر با بهره گرفتن از جستجوگرها به سراغ پایگاه های الکترونیکی دیگر برود.

• محل نگذاشتن به بازدید کنندگان: اگر کاربری به موضوعی در پایگاه الکترونیکی علاقه مند شد و با دست اندر کاران پایگاه الکترونیکی هم تماس گرفت و پاسخی دریافت نکرد صد در صد سرخورده می شود.

نمودار صفحه بعد به صورت ساده نحوه ارتباط کاربر با پایگاه الکترونیکی هتل را نشان می دهد:
ذخیره اتاق
آشنایی با شهر
آشنایی با هتل
پایگاه­های الکترونیکی کاربر
مشاهده قیمتها
ارتباط با هتل
پرسشهای متداول
شکل ۲-۵: ارتباط بین کاربر و پایگاه های الکترونیکی هتلها (فرزانه فر،۱۳۸۵: ۴۹)
فصل سوم
روش شناسی پژوهش
۳-۱ مقدمه
دگرگونی­های سریع اجتماعی و گوناگونی واقعیت­های زندگی، پژوهشگران اجتماعی را به گونه­ فزاینده­ای با مناظر و بافت­های جدید اجتماعی رو به­رو ساخته است(هومن، ۱۳۸۵: ۱). انتخاب یک روش تحقیق بستگی به شرایطی از جمله سؤالها و هدف هر تحقیق، توانایی­های شخص محقق و امکانات او، نوع داده ­های در دسترس، شرایط مورد مطالعه و محدویت­های آن دارد.
با توجه به اینکه دست­یابی به نتایج صحیح و مورد اعتماد، وابسته به استفاده­ی بجا و صحیح از روش­های تحقیق می­باشد، لذا باید تشخیص و درک روش­های پژوهشی در همان حد که موضوع تحقیقی برای پژوهشگر اهمیت دارد، مورد توجه قرار گیرد.
۳-۲ موقعیت جغرافیایی پروژه
استان یزد در مرکز ایران در حاشیه ی دشتهای کویر لوت قرار گرفته اسن که با دارا بودن مساحتی بالغ بر ۱۳۱ هزار و ۵۵۱ کیلومتر مربع چهارمین استان پهناور ایران محسوب می گردد (پایگاه الکترونیکی استانداری یزد، ۱۳۹۲). این استان از شمال با استانهای سمنان و خراسان رضوی، از غرب به استان اصفهان، از جنوب به استانهای فارس و کرمان و از شرق به استان خراسان جنوبی محدود می شود. استان یزد در مجموع شامل یازده شهرستان با نامهای: یزد، میبد، اردکان، طبس، تفت، خاتم، مهریز، بافق، ابرکوه، مهاباد و صدوق می باشد.(پایگاه الکترونیکی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری یزد، ۱۳۹۲)
استان یزد در فلات مرکزی ایران واقع شده است که از نظر آب و هوایی جزء استانهای خشک و بیابانی کشور محسوب می گردد. برای این شرایط اقلیمی دو دلیل ذکر شده که یکی قرار گرفتن استان بر روی کمربند خشک جهانی و دیگری دور بودن آن از بادهای رطوبت زای دریایی می باشد. (زنده دل، ۱۳۸۸: ۲۴). خوشبختانه وجود ارتفاعات در استان یزد ضمن ایجاد جاذبه های طبیعی متضاد باعث اعتدال نسبی هوا در بخشهای مختلف آن شده است. در سطح استان ارتفاعات به دو دسته تقسیم می شوند: یکی دنباله ی رشته کوههای مرکزی و دیگری کوههای پراکنده ی مرکزی است که مهمترین آن شیرکوه، بلندترین نقطه ی استان با ارتفاع ۴۰۷۵ می باشد (یزد/نگین کویر، ۱۳۷۵: ۳۲). همچنین وجود این کوه برای مناطق اطراف آن نقش حیاتی دارد چراکه باعث تعدیل هوا و تامین آب برای شهرهای اطراف آن خصوصا مرکز استان می شود. مسلما این دگرگونی اقلیمی استان یزد باعث رونق گردشگری هم داخلی و هم خارجی خواهد شد. نه تنها برای اروپاییان دیدن مناظر بکر و محسور کننده کویر مرکزی ایران بسیار دلپذیر خواهد بود بلکه گردشگران داخلی نیز از این مهم مستثنا نخواهند بود. نکته مهم دیگر این که برخی از این ناهمواری ها موجب گردیده تا جاذبه هایی همچون چک چک که یکی از معابد زرتشتیان است بوجود آید. از طرفی دیگر کمبود منابع آب شرب برای مناطق کویری باعث شده است تا مردمان این دیار آب راهه هایی در دل زمین به نام قنات ایجاد کنند تا منابع آب زیر زمینی را به مناطق مسکونی رسانده و از طریق آب انبار ها جهت شرب و مصارف دیگر استفاده نمایند.(یزد/نگین کویر، ۱۳۷۵ :۳۲) خالی از لطف نیست که اشاره کنیم در ایران حدود ۴۰ هزار رشته قنات وجود دارد که ۳ هزار و ۱۴۱ مورد از آن مربوط به استان یزد می شود.(جام جم آنلاین، ۴ آذر ۱۳۸۷)
۳-۳ موقعیت جمعیتی
طبق سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰ جمعیت استان یزد بالغ ۱ میلیون و ۷۴ هزار و ۴۲۸ نفر بوده که متوسط رشد سالانه برابر با ۱٫۶۳ درصد می باشد. میزان شهرنشینی ۸۲ درصد و بعد خانوار ۳٫۵ نفر برآورد شده است. (پایگاه الکترونیکی مرکز آمار ایران، ۱۳۹۲)
۳-۴ درباره شهر یزد
مرکز استان یزد شهر یزد است که محل اجرای پژوهش انتخاب شده است. شهر یزد اولین شهر خشت و خام به خاطر داشتن خانه های خشت و گلی لقب گرفته است. جمعیت این شهر طبق آمار نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰ مرکز آمار ایران ۵۸۲ هزار و ۶۸۲ نفر تعیین شده است.(پایگاه الکترونیکی مرکز آمار ایران، ۱۳۹۲) این شهر دارای ۷۴۰ هکتار بافت سنتی است و نماینده زیبایی های منحصر به فرد معماری ایران زمین است (دهقان، ۱۳۸۹)
شکل ۳-۱ نقشه استان یزد به تفکیک شهرستانها (پایگاه اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد، ۱۳۹۳)
۳-۵ روش تحقیق
مطالعات و تحقیقات اجتماعی را می­توان بر اساس ملاک­ها و معیارهای مختلفی دسته­بندی کرد:
این تحقیق بر اساس نوع داده ­های جمع­آوری و تحلیل­شده، تحقیقی کمی است. مطالعات کمی به بررسی­هایی اطلاق می­ شود که امکان گردآوری مجموعه اطلاعات قابل مقایسه­ ای را از واحدهای مورد مطالعه داشته باشد(طالب، ۱۳۸۰: ۲۳).
این تحقیق از لحاظ نوع برخورد با مساله مورد بررسی و ورود به آن مطالعه­ ای میدانی است. مطالعات میدانی بررسی­های علمی غیر آزمایشی هستند که هدفشان کشف روابط و تعامل بین متغیرهای جامعه ­شناسی، روان­شناسی و آموزشی در ساختارهای اجتماعی واقعی است. پژوهشگر مطالعه میدانی ابتدا موقعیت اجتماعی یا موسسه­ای را در نظر می­گیرد و سپس روابط بین نگرش­ها، ارزش­ها، ادراکات و رفتارهای افراد و گروه ­های موجود در موقعیت را مطالعه می­ کند(کرلینجر، ۱۳۷۶: ۵۵).
۳–۶ تکنیک تحقیق
در این تحقیق از تکنیک پیمایش استفاده شده است. تحقیق پیمایشی یا زمینه­یابی جمعیت­های کوچک و بزرگ (یا کل­ها) را با انتخاب و مطالعه­ نمونه­های منتخب از آن جامعه­ها برای کشف میزان نسبی شیوع، توزیع و روابط متقابل متغیرهای روان­شناختی و جامعه­شناختی مورد بررسی قرار می­دهد (کرلینجر، ۱۳۷۶: ۶۵). مشخصه پیمایش، مجموعه ساخت­مند یا منظمی از داده­هاست که ماتریس متغیر بر حسب داده ­های موردی نامیده می­ شود. بدین معنا که اطلاعاتی درباره متغیرها یا خصوصیات یکسان، دست کم دو مورد (و معمولا خیلی بیش از این) جمع آوری شده و به صورت ماتریس داده ­ها نمایش داده­ می­ شود ( دواس، ۱۳۸۳: ۱۴).
۳-۷ ابزار جمع­آوری داده ­ها
جمع­آوری اطلاعات در این تحقیق از طریق مراجعه­ی مستقیم پژوهشگر به پاسخگویان و ارائه پرسشنامه به آنها انجام گرفته است.
پرسشنامه ­ها فرم­هایی چاپی برای جمع­آوری داده­هاست که حاوی پرسش­ها یا اظهاراتی است که آزمودنی­ اغلب بدون ذکر نام خود به آنها پاسخ می­دهد(سلیجر و شوهامی، ۱۳۷۸: ۱۶۲). پرسشنامه بعد از تعریف نظری و عملیاتی مفاهیم طراحی می­ شود. پرسشنامه تابع تعریف عملیاتی مفاهیم است. محتوای پرسشنامه را سنجه­های قابل مشاهده تشکیل می­دهد. در پرسشنامه هر یک از معرف­ها تبدیل به یک سوال می­شوند(ساعی، ۱۳۸۶: ۸۷). سوالات پرسشنامه به دو صورت سوالات بسته و سوالات باز ارائه می­شوند. سوالات بسته سوالاتی است که حدود پاسخ­ها از قبل در پرسشنامه درج شده است و پاسخگو به انتخاب یکی از گزینه ­هایی که در آن مشخص شده می ­پردازد. منظور از پرسش­های باز، سوالاتی است که در آن پاسخگو خود اقدام به نوشتن پاسخ می­ کند و حدود آن از قبل مشخص نشده است.
ماهیت سوالاتی که در پرسشنامه مطرح می­ شود می ­تواند متفاوت باشد. از نظر کیوی و کامپنهود، سوالات معمولا شامل وضعیت اجتماعی، شغلی و خانوادگی افراد مورد بررسی، درباره عقاید و ایستارهایشان راجع به مسایل انسانی، دنیوی و معنوی، درباره انتظارشان، سطح معرفت یا آگاهی­شان در مورد یک حادثه یا یک مساله و یا کلا درباره هر نکته­ای می­باشد که اطلاع از آن برای محقق جالب توجه است(کیوی و کامپنهود، ۱۳۷۷: ۱۸).
دیلمان^[۳۷] چهار نوع محتوا برای پرسش مطرح می­ کند: رفتار، اعتقادات، نگرش­ها و خصیصه­ها(دواس، ۱۳۸۳: ۸۸).
پرسشنامه­ مورد استفاده در این تحقیق پس از مطالعات اسنادی و بررسی تحقیقات پیشین توسط محقق، با بهره گرفتن از سوالات بسته، در سه بخش تهیه شده است که بخش اول مربوط به سوالات فردی و جمعیت­شناختی می­باشد. در این بخش از پاسخگویان درباره جنسیت، سن، شغل، درآمد، تحصیلات و محل زندگی آنان پرسیده شده است.
بخش دوم پرسش­نامه مربوط به سوالات نوع وسیله سفر، دلیل مسافرت، مدت زمان اقامت، تعداد همراهان، طریقه آشنایی با هتل، طریقه رزرو و سابقه اقامت در این هتل، در این بخش مطرح شده است.
در بخش سوم پرسشنامه به شیوه های متنوع رزرو، ترجیحات پاسخگویان، اعتماد و امنیت شیوه های ذخیره آنلاین، رضایت از پایگاه الکترونیکی هتل، سهولت اجرای ذخیره اتاق اشاره دارد.
متغیرهای بخش سوم پرسشنامه، با بهره گرفتن از مقیاس لیکرت سنجیده شده ­اند. مقیاس لیکرت از افراد می­خواهد با انتخاب یکی از موارد “کاملا موافق”، “موافق”، “بی­نظر”، “مخالف” و “کاملا مخالف” به پرسش­ها پاسخ دهند(سلیجر و شوهامی، ۱۳۷۸: ۱۶۴). نام دیگر این مقیاس را طیف مجموع نمرات می نامند. بر این اساس به هر کدام از گزینه­ ها نمره­ای تعلق می­گیرد و نمره ­های سوالات با هم جمع شده و نمره کل برای یک متغیر ساخته می­ شود.
از لحاظ پاسخ­ها می­توان سوالات را به باز و بسته تقسیم کرد. سوال باز، سوالی است که پاسخگو در ارائه جواب با محدودیتی مواجه نیست و می ­تواند آنچه از سوال برداشت می­ کند بیان کند. سوال بسته و یا پرسش با گزینه­ های تحمیلی، پرسشی است که در پاسخ آن چند گزینه ارائه شده و پاسخگو باید یک یا چند گزینه را انتخاب کند(طالب، ۱۳۸۰: ۱۹۷). در پرسشنامه­ تحقیق حاضر، تنها از نوع پرسش بسته استفاده شده است.
متغیرهایی که در پرسشنامه پرسیده شده ­اند، همراه با نوع متغیر، سطح سنجش و شماره سوال مربوطه در پرسشنامه در جدول ۳-۱ ذکر شده ­اند.
جدول ۳-۱:معرفی ساختار صفات موردمطالعه درپرسشنامه کاربران در پژوهش حاضر

برامهندکار و دیگران،(۲۰۰۷)^[۱۸۸] در تحقیق خود با عنوان”سرمایه فکری و عملکرد شرکت­ها: یک مطالعه تجربی در صنایع داروسازی” به بررسی تأثیر سرمایه فکری بر عملکرد ۱۳۹ شرکت داروسازی پرداختند که عملکرد شرکت­ها را بازده دارایی(ROA)، بازده حقوق صاحبان سهام (ROE)، بازده سرمایه ­گذاری (ROI) و ریسک β (beta) نامیدند. که نتایج حاکی بود از اینکه رابطه معناداری بین اجزای سرمایه فکری و عملکرد شرکت­ها وجود دارد.
تان، پلومن و هانکوک،(۲۰۰۷)^[۱۸۹] در تحقیق خود تحت عنوان”سرمایه فکری و بازده مالی شرکت­ها”ابتدا با بهره گرفتن از مدل پولیک (۱۹۹۸) با تمرکز بر آسیا و کسب اطلاعات ۱۵۰ شرکت عمومی در بورس سنگاپور بین سال­های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۲ و با بهره گرفتن از آزمون آماری PLS (برای آنالیز داده ­ها)، ارتباط سه بخش (سرمایه انسانی، سرمایه ساختاری و سرمایه ارتباطی) با بازده مالی (عملکرد) شرکت­ها، بر اساس بازده حقوق صاحبان سهام (ROE)، سود هر سهم (EPS) و بازده کل سهام عادی (ASR) سنجش شده ­اند. نتایج حاکی از آن است که اولاً بین سرمایه فکری شرکت و بازده مالی فعلی و آتی شرکت­ها رابطه مثبت معناداری وجود دارد ثانیاً تأثیر سرمایه فکری در بازده مالی شرکت­ها در صنایع مختلف متفاوت می­باشد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

رودز و میهالیک، (۲۰۰۷)^[۱۹۰] در تحقیق خود تحت عنوان”سرمایه فکری در صنعت هتلداری؛ یک مطالعه موردی از اسلوونی”به بررسی تأثیر اجزای سرمایه فکری بر عملکرد مالی در صنعت هتلداری در اسلووانی پرداختند. نتایج این تحقیق نشان داد که اولاً یک رابطه مثبت معناداری بین اجزای سرمایه فکری و عملکرد مالی در این صنعت وجود دارد و این امر نشان­دهنده تأثیر سرمایه فکری بر عملکرد شرکت­ها می­باشد. ثانیاً ضریب تأثیر بالای سرمایه ارتباطی در مقایسه با سایر اجزای سرمایه فکری بر عملکرد مالی شرکت­ها می­باشد.
سالبرانت و دیگران،(۲۰۰۷)^[۱۹۱] در تحقیق خود تحت عنوان “مدیریت ریسک بوسیله صورت­های سرمایه فکری” به بررسی رابطه بین شفافیت صورت­های سرمایه فکری و مدیریت ریسک در شرکت­های تکنولوژی اطلاعات سوئدی پرداخته­اند که نتایج حاکی از این بود که بین شفافیت صورت­های سرمایه فکری و ریسک غیرسیستماتیک رابطه منفی و بین شفافیت صورت­های سرمایه فکری و ریسک بازار (سیستماتیک) رابطه مثبت وجود دارد.
یانگ­چو و دیگران،(۲۰۰۶) در تحقیقی تحت عنوان “سرمایه فکری؛ یک مطالعه تجربی از ITRI” به بررسی ارتباط بین اجزای سرمایه فکری (سرمایه انسانی، سرمایه ارتباطی و سرمایه ساختاری) با عملکرد، صنایع پیشرفته تخصصی^[۱۹۲] انستیتو تحقیقات تکنولوژی صنعتی (ITRI) پرداختند و نتیجه گرفتند که اولاً یک رابطه مثبت معناداری بین اجزای سرمایه فکری و عملکرد شرکت­ها وجود دارد و ثانیاً افزایش سرمایه فکری منوط به فرایند خلق ارزش و ذخیره استراتژیک آنها در سازمان می­باشد .
یوهانسن و دیگران، (۲۰۰۵) یک مدل تجزیه و تحلیل سرمایه فکری را که مبتنی بر فرایند خلق ارزش می­باشد را ارائه داده و به بررسی نقش سرمایه فکری در فرایند خلق ارزش در سازمان­ها می­پردازند.
چن، ژو و یوان،(۲۰۰۴) ^[۱۹۳]۱در مقاله­ای تحت عنوان ” اندازه ­گیری سرمایه فکری؛ یک مدل جدید و مطالعه تجربی ” یک مدل سنجش سرمایه فکری را که مبتنی بر شاخص­ های کیفی است بیان می­ کنند. در این تحقیق، سرمایه فکری به ۴ بخش تقسیم شده و شاخص­ های کیفی مربوط به هر کدام از آنها معرفی و اعتبار روائی آنها تأیید شدند. سپس یک آزمون معناداری بین نتایج حاصل از ۴ بخش سرمایه فکری شرکت و عملکرد کسب و کار شرکت­ها، انجام شد که نتایج حاکی از یک رابطه معنادار قابل توجیه بین آنها می­باشد.
کینتیا و دیگران،(۲۰۰۴) ^[۱۹۴]۲ در تحقیقی تحت عنوان”نقش سرمایه فکری در رسیدن به مزیت رقابتی، در سیستم ERP ” نشان می­ دهند که ERP در مقایسه با IT ، تکنولوژی توانمندتری برای ساخت و تقویت سرمایه فکری در سازمان­ها می­باشد. ثانیاً آنها عنوان می­ کنند که هدف اصلی از استفاده ERP، بستری برای رشد و شکل­دهی سرمایه فکری در سازمان­ها می­باشد.
دونگووک و اینگوهان، (۲۰۰۴)^[۱۹۵]۳در تحقیقی تحت عنوان ” اولویت­ بندی و انتخاب شاخص­ های سنجش سرمایه فکری با بهره گرفتن از فرایند تحلیل سلسله مراتبی برای صنعت ارتباطی موبایل” ابتدا یک چارچوب مفهومی از اطلاعات کیفی اعم از اطلاعات مالی و سیستم اطلاعاتی ایجاد کردند، سپس با بهره گرفتن از فرایند تحلیل سلسله مراتبی، به هر یک از این اطلاعات وزن داده و در صنعت ارتباطی موبایل بررسی کرده ­اند. یافته­ ها حاکی از آنست که این صنعت دارای رشد چشمگیر در ارزش شرکت­های حاضر در صنعت موبایل می­باشد و همچنین شاخص­ های ویژه­ای برای بکارگیری در این صنعت خاص انتخاب شده ­اند.
برنارد مار،(۲۰۰۴)^[۱۹۶] در تحقیقی تحت عنوان” اندازه ­گیری و الگوبرداری^[۱۹۷] سرمایه فکری” پس از طرح مباحث، تئوری­ها و اصول مربوط به اندازه ­گیری سرمایه فکری و الگوبرداری، نتیجه گرفت که قبل از هرگونه الگوبرداری از IC، شناخت سازمانی، قابلیت سازمان و خط سیر خلق ارزش سازمان بسیار مهم می­باشد.
رین و مارتی،(۲۰۰۴)^[۱۹۸] در تحقیقی تحت عنوان “اندازه ­گیری سرمایه فکری و ارتباط آن با مالکیت ساختاری؛ یک مطالعه تجربی در صنعت بیوتکنولوژی فنلاند” با بهره گرفتن از روشی جدید برای اندازه ­گیری سرمایه فکری مبتنی بر الگوی پلت فرم ارزش^[۱۹۹] به اندازه گیری ۸۴ شرکت فعال در صنعت بیوتکنولوژی در فنلاند پرداخته شده است. این شرکت­ها در سه گروه زمانی ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۱، ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۶ و قبل از ۱۹۹۱، طبقه ­بندی و آزمون شده ­اند. نتایج نشان داد که اولاً بین اجزای سرمایه فکری و تامین سرمایه درونی، یک رابطه معنادار مثبت وجود دارد. ثانیاً این ارتباط بین شرکت­های بیوتکنولوژیی که در محصولات دارویی فعال بوده ­اند، معنادارتر و موثرتر بوده است.
بوم و سیلورمن، (۲۰۰۴)^[۲۰۰] در تحقیق خود تحت عنوان “سرمایه فکری و سرمایه انسانی، عوامل موثر بر ریسک و عملکرد مالی در صنعت بیوتکنولوژی” به بررسی و آزمون ارتباطی بین اجزای سرمایه فکری و تصمیمات ریسک مالی و عملکرد شرکت­ها و تأثیر این اجزاء بر عملکرد آتی شرکت­ها پرداخته­اند. نتایج حاکی از یک تأثیر معنادار اجزای سرمایه فکری بر عملکرد و ریسک مالی شرکت­های حاضر در صنعت بیوتکنولوژی می­باشد.
آنه­هو و ویلیامز، (۲۰۰۳)^[۲۰۱] در تحقیق خود تحت عنوان”ارتباط بین ساختار هیات مدیره و کارایی ارزش افزوده سرمایه فکری و سرمایه فیزیکی در شرکت­های بین المللی” ابتدا با مطالعه­ ای که از ۲۸۶ شرکت که ۸۴ شرکت از آفریقای جنوبی، ۹۴ شرکت سوئدی و ۱۰۸ شرکت انگلیسی بوده ­اند، صورت گرفت، ارزش افزوده سرمایه فکری شرکت­ها را با بهره گرفتن از مدل پولیک (۱۹۹۸) اندازه ­گیری و ارتباط آنها با ساختار هیات مدیره شرکت­ها نیز بررسی شد و نتیجه گرفته شد که یک ارتباط مثبت و معناداری بین این دو وجود دارد اما میزان این ارتباط در شرکت­های فعال در شرکت­های مختلف متفاوت بوده که ناشی از تفاوت­های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی عنوان شد.
هرمن و دیگران،(۲۰۰۳)^[۲۰۲] در مقاله خود تحت عنوان ” مدل­های اندازه ­گیری سرمایه فکری؛ یک ارزیابی مقایسه­ ای ” ضمن معرفی و تشریح روش­های متداول اندازه ­گیری سرمایه فکری، مدل­ها را براساس داده ­های زمانی، پویایی سیستم و از جهت علّی طبقه بندی کرده و یک ارزیابی مقایسه­ ای از آنها به عمل می­آورند.
پوکو، (۲۰۰۲)^[۲۰۳] در تحقیق خود نشان داد که در میان انواع مختلف دانش، شرکت­ها مناسبترین منبع مزیت رقابتی را دانش تیمی و دانش فنی کارکنان می­دانند. برخی مطالعات دیگر سعی دارند انواع دانش را با توجه به درجه اهمیت شان برای رقابتی شدن عملکرد یک شرکت طبقه بندی کنند.
ردوف و للیارت،(۲۰۰۲)^[۲۰۴] در مقاله خود تحت عنوان “FIMIAM؛ روش­های مالی برای اندازه ­گیری سرمایه فکری” ضمن تشریح روش­های متداول اندازه ­گیری سرمایه فکری و مقایسه مدل­ها بر اساس عملکرد تاریخی و آینده، قابلیت الگوبرداری و قابلیت کمی سازی، روش­های مالی­ای را برای اندازه ­گیری سرمایه ­های فکری و دارایی­ های ناملموس معرفی می­ کنند. در ضمن برای تکمیل ترازنامه شرکت­ها، ترازنامه­ای را معرفی می­ کنند که حاوی دارایی­ های مشهود و نامشهود شرکت می­باشد
موریتسن و دیگران،(۲۰۰۱)^[۲۰۵] در تحقیق خود تحت عنوان “سرمایه فکری و شرکت­های مستعد^[۲۰۶]؛ توضیحی، بینشی^[۲۰۷] و کمی” با بهره گرفتن از اطلاعات ۱۷ شرکت فعال در صنعت IT در کشور کانادا به بررسی و رتبه ­بندی توانایی شرکت­ها بر اساس شاخص ­ها و معیارهای مختلف سرمایه فکری شرکت­ها پرداخته­اند
مک پرسون و پایک،(۲۰۰۱)^[۲۰۸] در تحقیق خود تحت عنوان “حسابداری، اندازه ­گیری تجربی و سرمایه فکری” با رویکرد حسابداری به بررسی اندازه ­گیری عملکرد شرکت­ها با بهره گرفتن از شاخص جریان نقدی و سرمایه فکری با بهره گرفتن از شاخص برند، شهرت و سرقفلی، پرداخته­اند. در این تحقیق، اندازه شرکت­ها، سهم دارایی­ های نامشهود برای ایجاد جریان نقدی و ارزش کسب و کار خلق شده توسط سرمایه فکری نیز بررسی شده است. برای اثبات تجربی این مدل، میزان عملکرد و سرمایه فکری یک هتل محاسبه شده و حاکی از یک رابطه مثبت معنادار بین عملکرد و سرمایه فکری این هتل می­باشد.
۲-۴-۲) تحقیقات داخلی
عباسی و صدقی(۱۳۸۹) به بررسی تأثیر کارایی عناصر سرمایه ی فکری بر عملکرد مالی در بورس تهران(۱۳۷۹-۱۳۸۲) پرداختند.سرمایه ی فکری با مدل پالیک محاسبه می شود نتایج این پژوهش نشان داد که ضریب کارایی هر یک از عناصر سرمایه فکری بر نرخ بازده حقوق صاحبان سهام تأثیر مثبت و معناداری دارد.تآثیر ضریب کارایی سرمایه فیزیکی و انسانی بر سود هر سهم مثبت اما تأثیر ضریب کارایی سرمایه ساختاری منفی و معنادار است . ضریب کارایی سرمایه انسانی بر نرخ بازده سالانه تآثیر منفی و معناداری می گذارد اما ضریب کارایی سرمایه فیزیکی و ساختاری برآن تآثیر مثبت و معنادار می گذارد. هم چنین شرکتهایی که سرمایه فکری بالاتری دارند،عملکرد مالی بهتری دارند و میانگین ضریب سرمایه فکری بین هفت صنعت تفاوت معناداری دارد.
نمازی و ابراهیمی(۱۳۸۸) در تحقیقی به بررسی تأثیر سرمایه فکری را بر عملکرد مالی جاری و آینده پرداختند.سرمایه فکری بر اساس مدل پالیک محاسبه شد نتایج حاکی از این بود که صرف نظر از اندازه شرکت، ساختار بدهی و عملکرد مالی گذشته، بین سرمایه فکری و عملکرد مالی جاری و آینده شرکت، هم در سطح کلیه شرکتها و هم در سطح صنایع، رابطه مثبت وجود دارد.افزون بر این، در سطح کلیه شرکتها و سطح کلیه صنایع، بین اندازه شرکت و عملکرد جاری و آتی رابطه منفی معنادار،و بین عملکرد گذشته و عملکرد جاری،و عملکرد گذشته و عملکرد آتی رابطه مثبت معناداری وجود دارد.اما رابطه بین ساختار بدهی و عملکرد جاری و آتی در سطح کلیه شرکتها مثبت و معنادار و در سطح صنایع،در صنعت شیمیایی و دارویی مثبت و معنادار و در صنعت خودرو و فلزات و کانی غیرفلزی مشخص نبود.
محمدجواد زارع (۱۳۸۸)، تحقیقی را با عنوان ” بررسی رابطه سرمایه فکری و عملکرد شرکت­ها، مطالعه موردی : شرکت­های داروسازی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ” انجام داده­ است که در آن ابتدا با بهره گرفتن از منطق فازی، سرمایه فکری شرکت­های داروسازی را مورد سنجش قرار داده و سپس رابطه اطلاعات بدست آمده را با عملکرد مالی (بازده دارایی ROA، بازده سرمایه گذاری ROI، بازده حقوق صاحبان سهام ROE و نسبت کیوتوبین Q) شرکت­های مورد مطالعه برای سال­های بین ۱۳۸۳ الی ۱۳۸۷ مورد بررسی قرار داده است. نتایج بدست آمده نشان می­دهد که رابطه مثبت معناداری بین سرمایه انسانی و سرمایه ارتباطی با عملکرد شرکت­ها وجود دارد ولی بین سرمایه ساختاری و عملکرد شرکت­ها رابطه معنادار وجود ندارد.
مهدی اصغرنژاد (۱۳۸۷)، در تحقیق خود با عنوان ” سنجش سرمایه فکری و بررسی رابطه آن با بازده مالی ” ابتدا با بهره گرفتن از مدل پولیک (۱۹۹۸) ارزش سرمایه فکری شرکت­های سرمایه ­گذاری برای دوره ۶ ساله از ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۵ محاسبه، سپس در مرحله بعد ارتباط بین ارزش سرمایه فکری و بازده مالی شرکت­های سرمایه ­گذاری فعال در بورس اوراق بهادار تهران، مورد ارزیابی قرار داد. که در این تحقیق با بهره گرفتن از آزمون آماری OLS (برای آنالیز داده ها)، ارتباط سه بخشی (سرمایه انسانی، سرمایه ساختاری، سرمایه ارتباطی) با بازده مالی شرکت­ها، بر اساس بازده حقوق صاحبان سهام (ROE)، سود هر سهم (EPS)، بازده کل سهام عادی (ASR)، سنجش شده ­اند. نتایج حاکی از آنست که رابطه مثبت معناداری بین سرمایه فکری و بازده مالی; سرمایه فکری و بازده مالی آتی; نرخ رشد سرمایه فکری و نرخ رشد بازده مالی شرکت­های سرمایه ­گذاری در بورس اوراق بهادار وجود دارد
حمیدرضا یزدانی و دیگران(۱۳۸۵)، نیز در تحقیق خود با نام ” بررسی روابط متقابل میان اجزای سرمایه فکری و اثرات آنها بر عملکرد سازمانی شعب بانک ملت تهران ” به بررسی اثر سرمایه فکری بر عملکرد بانک ملت تهران پرداخت. این تحقیق از نوع توصیفی و همبستگی و مبتنی بر مدل معادلات ساختاری می­باشد. بدین منظور پرسشنامه­ای با ۵۱ سئوال برای اجزاء سرمایه فکری طراحی گردید و مقدار عملکرد سازمانی شعب بانک ملت نیز از طریق تکنیک تحلیل پوششی داده ­ها محاسبه شده است. این تحقیق نشان داد که بین اجزای سرمایه فکری روابط متقابل نسبتاً قوی وجود داشته است ولی این سرمایه­ها هیچگونه تأثیری بر روی عملکرد سازمانی شعب بانک ملت استان تهران نداشته است
عطیه بطحایی و دیگران (۱۳۸۵)، تحقیقی را با عنوان ” بررسی اثرات سرمایه ­های فکری بر عملکرد سازمانی شرکت­های تحت پوشش سازمان گسترش و نوسازی صنایع و معادن ” انجام داده­اند که در این تحقیق ضمن مطالعه مفاهیم بنیادی و زیر ساخت­های کاربردی و علمی مدیریت دانش و سرمایه ­های فکری، بر ضرورت توجه سازمان­ها، دولت­ها و جوامع بدین بحث تأکید نموده و ضمن ارائه مدل طبقه ­بندی اجزاء این دسته از سرمایه ­های نامشهود، و همچنین بر پایه دستاوردهای حاصل از پرسشنامه انجام گرفته و سرانجام با بهره­ گیری از رهنمودها و نظرات محققین برتر در این حوزه، به شناسایی و تبیین نقش و اثرات سرمایه ­های فکری بر هر یک از زوایای فعالیت کسب و کارها پرداخت. در این تحقیق اطلاعات کمی و کیفی از طریق پرسشنامه­ای جامع و مدون جمع­آوری شده و فرضیات اصلی و فرعی تحقیق با بهره­ گیری از تکنیک­های پیشرفته آماری با ضریب ۹۵% و نیز نرم افزار SPSS اثبات گردید.
انواری رستمی و همکاران(۱۳۸۴)، در تحقیق خود با عنوان “سنجش سرمایه فکری و بررسی رابطه میان سرمایه فکری و ارزش بازار سهام شرکت­های بورس اوراق بهادار” بر اساس داده ­های ۷ ساله شرکت­های بورس اوراق بهادار تهران طی سال­های ۱۳۷۶ الی ۱۳۸۲ پنج روش سنجش پیشنهادی در محاسبه سرمایه فکری را مورد آزمون قرار داده است. نتایج آزمون­های آماری بیانگر آن است که در سطح اطمینان ۹۵ درصد، روش­های پیشنهادی چهارم و پنجم (با ضریب همبستگی بالای ۹۷ درصد) همبستگی بالا و معناداری را با ارزش بازاری سهام شرکت­ها و صنایع بورس اوراق بهادار تهران نشان داده­اند و با توجه به مقدار ضریب تعیین بالاتر نسبت به سه روش اول، دوم و سوم از توان تبیین بهتری برخوردارند.

فصل سوم: روش تحقیق

۳-۱ ) مقدمه
در فرایند تحقیق علمی، روشی که برای کشف موضوع بکار گرفته می شود اصلی ترین نقش را دارا می باشد. در حقیقت نتایج حاصل از تحقیق تا حد زیادی بستگی به نوع روشی دارد که برای دست یافتن به آنها بکار گرفته می شود.
«جان دیویی» پژوهش را عبارت از فرایند جست وجوی منظم برای مشخص کردن یک موقعیت می­داند. بنابراین پژوهش فرآیندی است که که از طریق آن می توان درباره ناشناخته به جست وجو پرداخت و نسبت به آنها شناخت لازم را کسب کرد. در این فرایند از چگونگی گردآوری شواهد و تبدیل آنها به یافته ها تحت عنوان «روش شناسی» یاد می شود. روش علمی یا روش پژوهش علمی، فرایند جستجوی منظم برای مشخص کردن یک موقعیت نا معین است (مقیمی، ۱۳۸۰، ۱۷).
تحقیق علمی، مشکل گشایی و پیگیری یک روش گام به گام، منطقی، منظم و دقیق برای شناسایی مشکلات، گردآوری و تجزیه و تحلیل داده ­ها و استنتاج­های معتبر از آنهاست.(سکاران،۱۳۸۵، ص۱۳)
در این فصل تلاش بر این است که با تکیه بر تئوریهای اقتصاد سنجی و مالی و با توجه به اطلاعات موجود، ویژگیها و تاثیر سرمایه فکری بر مدیریت سود بررسی و بر اساس آن مدلی ارائه شود. در این فصل به تشریح روش اجرای تحقیق پرداخته می شود. لذا در این راستا به بیان فرضیه های تحقیق، نوع روش تحقیق، نحوه­ اندازه گیری متغیرهای تحقیق، جامعه آماری و نمونه آماری، منابع جمع آوری داده ها و چگونگی تجزیه و تحلیل داده ها و روش های آماری بکار گرفته شده برای برازش مدل در فصل چهارم پرداخته می شود.
۳-۲) روش تحقیق
تحقیق حاضر از نوع هدف کاربردی است . در زمینه پژوهش های کاربردی روش های پژوهش متعددی وجود دارد که بر حسب شرایط خاص مطالعه و جامعه مورد مطالعه متفاوت است. این تحقیق بدنبال بررسی رابطه بین دو متغیر اصلی سرمایه فکری و مدیریت سود می باشد، بنابراین تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر نوع روش تحقیق از نوع نیمه تجربی و با بهره گرفتن از رویکرد پس رویدادی (از طریق اطلاعات گذشته) است. ابتدا برای مباحث تئوریک وادبیات مربوط به تحقیق از روش کتابخانه ای (در بخش کتابخانه ای، مبانی نظری پژوهش از کتب و مجلات تخصصی فارسی و لاتین و مقالات و پایان‌نامه‌های نگارش شده قبلی در دستور کار قرار می‌گیرد) استفاده خواهد شد. سپس با بهره گرفتن از داده های جمع­آوری شده که در صفحه گسترده Excel وارد شده و دسته بندی شده به کمک نرم افزارEVIEWS تحلیل­های اقتصادسنجی و نیز برآوردهای لازم انجام خواهد شد و سپس با بهره گرفتن از شاخص های آماری متداول و نتایج حاصل از برآورد تجزیه و تحلیل صورت خواهد گرفت.
۳-۳) جامعه آماری و روش نمونه گیری
جامعه آماری شامل کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است که در بازه زمانی سالهای ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰ سهامشان بطور فعال در سازمان بورس معامله شده است انتخاب شدند که جامعه آماری با توجه به اطلاعات منتشره در سازمان بورس ۴۴۸ شرکت می باشد.
روش نمونه گیری در این تحقیق بصورت حذفی می باشد. ویژگیهای نمونه آماری مورد مطالعه شرکتهایی هستند که:
در فاصله زمانی بین سالهای ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰، در بورس حضور داشته باشند.
تا پایان اسفندماه سال ۱۳۸۴ در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده باشند و سال مالی آنها منتهی به پایان اسفند ماه باشد.
شرکتها نبایستی سال مالی خودرا در طی دوره های مورد نظر تغییر دهند.
اطلاعات مالی مورد نیاز برای انجام پژوهش رادر دوره ی زمانی ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰ بطور کامل ارائه کرده باشند و سودده باشند.
جزو شرکتهای سرمایه گذاری، هلدینگها ، بانکها و موسسات مالی نباشند.
پس از جمع آوری اطلاعات از طریق روش کتابخانه ای با توجه به نمونه های انتخابی از شرکتها با مراجعه به صورتهای مالی ،یادداشتهای شرکتهای منتخب ،ترازنامه و صورت سودو زیان و جداول ارائه شده از طرف شرکتها و گزارشهای سازمان بورس و شبکه های اینترنتی و بانکهای اطلاعاتی آنها و همچنین نرم افزارهای ره اورد نوین و تدبیرپرداز استفاده خواهد شد که نمونه آماری این تحقیق پس رعایت موارد فوق به تعداد ۷۳ شرکت می باشد.(اسامی شرکتها رجوع شود به پیوستها)
۳-۴) روش تجزیه و تحلیل داده ها
برای تجزیه و تحلیل داده های تحقیق از تجزیه و تحلیل همبستگی و رگرسیون استفاده خواهد شد.بدلیل نوع داده ها و روش های تجزیه و تحلیل آماری موجود، از روش داده های ترکیبی استفاده میشود. زیرا به منظور بررسی سرمایه فکری و مدیریت سود ، متغیرهای مستقل و وابسته از دو جنبه متفاوت مورد بررسی قرار میگیرند، از یک سو، این متغیرها در میان شرکتهای مختلف و از سوی دیگر، در بازه زمانی۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰ آزمون می شوند. داده های ترکیبی روندهای گذشته متغیرها را در برگرفته و از نظر لحاظ کردن پویایی متغیرها، اطمینان ایجاد می کند. کاربرد داده های ترکیبی در اقتصاد سنجی، برتر ی های زیادی نسبت به استفاده از داده های مقطعی یا سری زمانی دارد. داده های ترکیبی اطلاعات مقاطع متفاوت و پویایی آنها را همزمان در نظر می گیرد. از آنجا که لحاظ نکردن برخی از متغیرها در ساختار مدل ها موجب ایجاد عدم کارایی در برآورد مدلهای اقتصاد سنجی می شود، روش داده های ترکیبی که از اطلاعات سری های زمانی و داده های مقطعی تشکیل شده است، اثر این نوع متغیرهای لحاظ نشده یا غیر قابل اندازه گیری را بهتر از داده های مقطعی طی یک سال یا داده های سر ی های زمانی برای یک مقطع نشان می دهد. داده های ترکیبی روندهای گذشته متغیرها را دربر میگیرد و از نظر لحاظ کردن پویایی متغیرها، اطمینان ایجاد می کند.
۳-۵ )متغیرهای تحقیق وتعاریف عملیاتی آنها
متغیر یک مفهوم است که می­توان بیش از دو یا چند ارزش یا عدد را جایگزین آنها قرار داد، متغیر بر اساس نقشی که در پژوهش بر عهده دارد، به دو دسته تقسیم می شود :
الف ) متغیر مستقل ب ) متغیر وابسته
۳-۵-۱) متغیرهای مستقل

۳-۳-۲: مواد استفاده شده جهت انجام PCR
بافر ۱۰X (10X Buffer)
MgCl₂
پرایمر­های رفت و برگشت برای ژن­های GPX1 و SOD1

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

dNTP
Taq Polymerase
همگی ساخت سینا ژن
۳-۳-۳: مواد استفاده شده جهت انجام الکتروفورز
بافر TBE (X 5/0)
Agarose (ساخت Invitrogen)
۶X Loading Buffer (سینا ژن)
محلول اتیدیم برماید (X 1000)
DNA Ladder 100bp (Vivantis)
Boric acid (Merck)
Tris base (Merck)
EDTA (Merck)
۳-۳-۴: مواد استفاده شده جهت اثر دادن آنزیم محدود کننده
آنزیم­ های محدود کننده ApaI و MspI (ساخت Fermantas )
B Buffer برای آنزیم ApaI
Tango Buffer برای آنزیم MspI
استخراج DNA به روش جوشاندن (Boiling)
۳-۴-۱: ساخت محلول­های مورد نیاز جهت استخراج
برای ساخت محلول NH₄Cl(170 میلی­مولار) ۱/۰گرم NH₄Cl را در ۱۰ سی­سی آب استریل حل شده و بلافاصله استفاده مورد استفاده قرار می­گیرد.
در تهیه محلول NaCl-EDTA (10 میلی­مولار) ۹/۰ گرم EDTA و ۱۴۶/۰ گرم NaCl مورد نیاز هستند که در ۲۵۰ میلی­لیتر آب مقطر حل شده و pH آن به ۵/۷ رسانده می­ شود. این محلول پیش از استفاده باید اتوکلاو گردد.
محلول NaOH (50 میلی­مولار) از ۵/۰ گرم NaOH در ۲۵۰ میلی­لیتر آب مقطر تهیه شده و پیش از استفاده اتوکلاو شد.
برای ساخت محلول Tris-HCl (یک مولار) ۹۴/۳ گرم Tris-HCl در ۲۵ میلی­لیتر آب مقطر حل شده و pH آن به ۵/۷ رسانده شد. این محلول نیز پیش از استفاده اتوکلاو گردید.
۳-۴-۲: فرایند استخراج به روش جوشاندن
فرایند استخراج توسط محلول­های تهیه شده و با بهره گرفتن از ۲۰۰ میکرولیتر خون براساس روش ارائه شده در منبع انجام شد (Newton, 1995 ).

تعیین ژنوتیپ با روش PCR-RFLP^[25]
۳-۵-۱: PCR
از واکنش زنجیره­ای پلیمراز یا PCR جهت تعیین ژنوتیپ­ چند­شکلی­های­ ژنتیکی ژن­های GPX1pro198leu و SOD1A251G استفاده شد. در جدول ۱ شرح مواد مورد نیاز برای انجام یک واکنش PCR آمده است. به منظور انجام PCR ابتدا تمامی اجزا گفته شده در جدول به جز Taq polymerase از فریزر ۲۰- درجه سانتی گراد خارج و در دمای اتاق قرار داده می­شوند..
پس از ذوب شدن، تمامی اجزاء ورتکس شده و به یخ چهار درجه سانتی ­گراد برای انجام سایر مراحل انتقال داده می­شوند. پس از اضافه شدن DNA الگو تیوب­ها توسط دستگاه، spin down شده و در دستگاه PCR قرار داده می­شوند.
جدول ۳-۲: مواد مورد نیاز برای انجام PCR

اجزاء واکنش
میزان مورد نیاز برای هر واکنش (میکرولیتر)

۱۰x buffer

۵/۲

MgCl₂ (۵۰ mM)

۷۵/۰

Forward primer (10 μM)

۱

– تصمیم در مورد اخراج یا نگهداری
– اعتبارسنجی ملاکهای انتخاب
– ارزیابی برنامه‌های آموزشی
– تصمیم‌گیری در مورد پاداش و جبران خدمات
– برآوردن مقررات قانونی
– برنامه‌ریزی پرسنلی

– فراهم آوردن بازخورد عملکرد
– شناسایی نقاط قوت و ضعف فردی
– تشخیص عملکرد افراد
– کمک به شناسایی اهداف
– ارزیابی میزان دستیابی به اهداف
– شناسایی نیازهای آموزشی فردی
– شناسایی نیازهای آموزشی سازمانی
– تقویت ساختار قدرت
– بهبود ارتباطات
– فراهم آوردن زمینه‌ای برای کمک مدیران به کارکنان

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

هدف اصلی از ارزشیابی عملکرد کارکنان، ارتقای کارایی، اثربخشی و بهره­وری کارکنان و سازمان است. اما، ارزیابی عملکرد کارکنان، نتایج دیگری را نیز به دنبال دارد. می­توان گفت که اهداف ارزیابی عملکرد کارکنان بدین شرح است.(نمودار ۲-۱)
اهداف
ارزیابی عملکرد کارکنان
اهداف
نمودار۲-۱- اهداف و فواید ارزیابی عملکرد کارکنان(شهلایی، ۱۳۹۱، ۲۸۳)

• افزایش بهره­وری سازمان: هدف اولیه سازمان از ارزیابی عملکرد کارکنان، بالا بردن کارایی و اثربخشی و در نتیجه، بهره­وری سازمان است. شناخت کافی از کارکرد و کارآمدی کارکنان، به بهسازی عملکرد آنان و سازمان، منتج می­گردد.

• شناسایی توانمندی کارکنان: ارزیابی سبب می­ شود که سازمان با نقاط قوت و نقاط ضعف و استعداد کارکنان آشنا گردد. شناخت ویژگی کارکنان، به معنای استعداد­یابی و آشنایی با افراد علاقمند و پرتلاش و مشخص شدن کارکنان کم استعداد و بی­تفاوت است. ارزیابی صحیح، سازمان را با استعدادهای بالقوه­ی کارکنان نیز آشنا می­ کند. شناسایی صحیح کارکنان، زمینه­ طبقه ­بندی عادلانه­ی کارکنان، برای اعطای پاداش را فراهم می­نماید و مشخص می­ شود که کارکنان به چه میزان در راستای اهداف سازمان حرکت می­ کنند.

۳٫آگاهی کارکنان از عملکرد خود: با ابلاغ نتایج ارزیابی عملکرد، افراد با نحوه کارکرد خود آشنا می­شوند. دادن بازخورد به کارکنان، سبب آگاهی آنها به نقاط قوت و ضعف می­گردد در ضمن کارکنان مطلع می­شوند که مدیر یا سرپرست آنها نیز وضعیت عملکردشان را می­داند. آگاهی کارکنان از عملکرد خود، موجب ایجاد میل به کار و زمینه­ای برای پیشرفت آنان است.

• ایجاد نظام منطقی پاداش: از اهرم­های اثرگذار در مدیریت کارکنان، نظام پاداش است. در این نظام مشخص می­گردد که کدامیک از کارکنان به چه علت و به چه میزان تشویق و تنبیه گردد. نظام پاداش مبتنی بر ارزیابی عملکرد، انگیزه را در کارکنان تقویت می­ کند. برقراری روش صحیح واگذاری امتیازات و اعطای پاداش به کارکنانی که وظایف خود را به خوبی انجام می­ دهند و تنبیه افرادی که به شغل خود بی­اعتنا هستند، سازمان را به سمت پیشرفت و تعالی هدایت خواهد کرد.

• ایجاد نظام منطقی پرداخت حقوق: پرداخت حقوق در سازمانهای دولتی، بر اساس قوانین آمره، به عوامل مختلف مرتبط شده است و در این عوامل، کیفیت عملکرد افراد نیز موثر می­باشد. اما در بنگاه­ها و شرکت­های خصوصی، عموما کیفیت کارکرد کارکنان، بیشترین تاثیرگذاری را در نظام پرداخت حقوق دارد و دستمزد و مزایا، بر اساس سنجش عملکرد کارکنان تعیین و پرداخت می­گردد.

۶٫تعیین نیازهای آموزشی سازمان: با کسب آگاهی از نقاط ضعف کارکنان، احتیاجات آموزشی را تعیین و برنامه­ ریزی آموزشی را جهت­دار می­ کند. در این صورت، با تشخیص نیازهای آموزشی، جهت رفع نیازهای کارکنان برنامه­ ریزی می­نماید. شناخت هنجارها و ناهنجاری­های رفتار کارکنان، در سازمان نیز از نتایج ارزیابی عملکرد است، در تعیین نیازهای آموزشی و پرورشی، اثرگذار می­باشد.
۷٫ترفیع، انتصاب و انتقال صحیح: مدیران با شناخت مناسب از کارکنان، با دید باز و آگاهانه، آنان را در مشاغل جابجا می­نمایند. از این رو، انتصاب صحیح و واگذاری کار به کاردان، ثمره­ی ارزیابی عملکرد است. سازمان با اطلاع از شایستگی و استعداد بالقوه کارکنان، به آنها ترفیع و ارتقا می­دهد و نظام ترفیعات، مبتنی بر توانایی کارکنان و نیاز سازمان خواهد شد. مدیران نیز با جابجایی صحیح و متناسب با ویژگی هریک از کارکنان، نقل و انتقالات را به درستی اجرا خواهند کرد.

• برنامه ریزی نیروی انسانی: با اجرای صحیح ارزیابی عملکرد کارکنان، سازمان متوجه خواهد ­شد که برای چه مشاغلی نیاز به جذب جدید دارد و کارکنان، چه ویژگی­هایی را باید داشته باشند. اطلاع از کمیت و کیفیت نیروی انسانی، مبنای اصلی برنامه­ ریزی نیروی انسانی است.

۹٫اصلاح شیوه نیرویابی و جذب: همه کارکنان از طریق نیرویابی و جذب، وارد سازمان می­شوند. ارزیابی، به ما نشان می­دهد که سازمان به چه میزان در جذب کارکنان مورد نیاز، موفق عمل کرده است و می­توان اصلاح یا عدم کارایی معیارهای استخدام را از نتایج ارزشیابی، استنتاج نمود.

• کاهش نارضایتی از تبعیض: یکی از عوامل نارضایتی کارکنان، تبعیض در تشویق، انتصاب، ارتقاء و ترفیع سایر کارکنان است. هرگاه واگذاری امتیازات و اعطای پاداش، بر نتایج ارزیابی عملکرد مبتنی باشد، میزان نارضایتی از اعمال نظرهای شخصی کاهش می­یابد.

۲-۴- معیارهای ارزیابی عملکرد کارکنان
۲-۴-۱- تعریف معیارهای ارزیابی عملکرد
مفهوم معیار: کلمه معیار در فرهنگ لغت فارسی به معنای ملاک، سنجه، ایاره، پیمانه، سنجانه، محک، انگبایه، ضابطه و میزان آمده است که از آنها برای ارزیابی موضوع مورد مطالعه استفاده می شود. به سخنی دیگر معیارها منظرهای تعریف شده هستند که از دریچۀ آنها می توان به مطالعه­ ای موضوع مورد نظر پرداخت.
عوامل و معیارهایی که مدیریت برای ارزیابی کارکنان انتخاب می­ کند، بر روی آنچه که آنها انجام می­ دهند، اثر بسیار شدیدی دارد. سئوالی که مطرح می­ شود این است که مدیریت چه چیزی را مورد ارزیابی قرار می­دهد؟ سه دسته از معیارهای شناخته شده عبارتند از:
۱- نتایج کار فردی: اگر قرار باشد که هدف مورد توجه باشد(نه وسیله)، در آن صورت مدیریت باید نتیجه کار افراد را مورد ارزیابی قرار دهد. بعنوان مثال، برای ارزیابی عملکرد یک فروشنده، باید حجم فروش وی را در منطقه مورد نظر مورد توجه قرار داد(رابینز، ۱۳۸۶، ۳۴۹). معیار قرار دادن نتایج کار فردی، دارای مزایا و معایبی است. از آنجا که منظور نهایی هر سازمان، نیل به اهداف وجودی آن می­باشد، هر سیستم ارزیابی که نتیجه عملکرد کارکنان را معیار اصلی برای ارزیابی قرار دهد، از این مزیت برخوردار است که موجبات تشویق آنها را برای حصول اهداف سازمانی فراهم می­ کند. ولی مشکل این است که اگر تنها هدف دستیابی به نتایج، ملاک و معیار ارزیابی قرار گیرد وسیله نیل به هدف، منابع هدر رفته و ضایعات احتمالی در شغل، در سیستم ارزیابی منعکس نمی­گردد. بعلاوه، شکل دیگر این نوع معیار گذاری این است که اغلب، عدم موفقیت در نیل به هدف در اثر کوتاهی یا ناتوانی فرد نیست، بلکه دلیل اصلی، عوامل خارج از کنترل مستقیم وی مثل ناقص بودن اسباب و وسایل کار، جو نامساعدکار یا عدم همکاری دیگران با او می­باشد. سرانجام باید به این نکته اشاره کرد که اگر نیل به هدف تنها معیار ارزیابی باشد، هرگز از کمّ و کیف فعالیت­های کارمند در راه رسیدن به هدف، اطلاعی بدست نخواهد آمد و مشخص نخواهد شد چرا در رسیدن به هدف ناموفق بوده و در نتیجه، نمی­ توان با مشاوره و راهنمایی به او برای بهبود عملکردش کمک کرد(رابینز، ۱۳۸۶، ۲۲۱).
۲- رفتارها: در بسیاری از موارد نمی­ توان به سادگی نتایج خاصی را مشخص کرد که بتوان آن را به عمل افراد نسبت داد. به ویژه این امر در مورد کسانی صادق است که پست مشاوره دارند، یا کسانی که بصورت تلویحی و غیر مستقیم بعنوان جزئی از تلاش گروه به حساب می­آیند. در رابطه با مورد دوم، می­توان عملکرد گروه را براحتی ارزیابی کرد ولی نمی­ توان نقشی را که هر یک از اعضای گروه در آن داشته اند بصورتی دقیق مشخص نمود(رابینز،۱۳۸۶، ۳۴۹). برای غلبه بر چنین مشکلاتی می­توان رفتار یا فعالیت افراد را بعنوان معیاری برای ارزیابی قرا داد. البته فقط فعالیتهای افراد ملاک و معیار ارزیابی قرار دادن خالی از عیب نیست و ممکن است باعث شود تمام همّ و غم افراد در انجام دادن همان فعالیتی متمرکز شود که براساس آن ارزیابی می­ شود و از اینکه اصولاً هدف از این فعالیت­ها چیست یا به چه دلیل و برای نیل به چه هدفی انجام می­گیرد، غافل بماند. بزرگترین مزیت معیار قرار دادن فعالیت­های افراد برای ارزیابی، آگاهی از کمّ و کیف اعمالی است که برای رسیدن به هدف انجام می­دهد. با بهره گرفتن از این اطلاعاتی که بدست می ­آید، مسئولان سازمان در موقعیت مناسبی قرار می­گیرند تا برای بهبود عملکرد کارکنان ضعیف، برنامه ­های آموزشی سودمندی را طراحی نمایند(رابینز،۱۳۸۶، ۲۲۱و ۲۲۲).