۳-۲) بین اشتیاق هوادار و شناسه­ی هواداری ارتباط معناداری وجود دارد.

۴/۴۹

۰/۴۳

تأیید

۳-۳) بین مشارکت هوادار و شناسه­ی هواداری ارتباط معناداری وجود دارد.

۶/۰۴

۰/۶۶

تأیید

۴. بین شناسه­ی تیم و توانایی شناخت صحیح حامیان مالی ارتباط معناداری وجود ندارد.

۴/۴۹

۰/۴۳

رد

۵. بین شناسه­ی تیم و نگرش نسبت به حامیان مالی ارتباط معناداری وجود دارد.

۹/۱۴

۰/۷۴

تأیید

۶. بین شناسه­ی تیم و حمایت از حامیان مالی ارتباط معناداری وجود دارد.

۱۱/۱۲

۰/۸۰

تایید

۷. بین شناسه­ی تیم و رضایت از حامیان مالی ارتباط معناداری وجود دارد.

۱۱/۱۶

۰/۸۶

تأیید

۱-۳-۵) فرضیه اول، بررسی یا تعیین رابطه­ بین وجهه و اعتبار درک شده از تیم با شناسه­ی آن تیم
یکی از موضوعات مرتبط با شناسه­ی تیمی که در مطالعات مربوطه مطرح است، وجهه و اعتبار درک شده از تیم است.
برای فرضیه اول، مقدار ضریب مسیر ۳/۱۵ و T-value=0/37 بدست آمده است. این شاخص ­ها وجود ارتباط قوی میان این دو متغیر را تأیید می­ کند. این بدان معنی است که وجهه و اعتبار در زندگی فرد تأثیر مثبتی بر شناسه­ی یک تیم ورزشی دارد. وجود این رابطه توسط گوینر و اسوانسون (۲۰۰۳)، نیز به اثبات رسیده است.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

عواملی که می ­تواند بر وجهه و اعتبار یک تیم تاثیرگذار باشد عبارتند از: حضور در لیگ برتر، وجود بازیکنان مشهور، نتایج خوب در لیگ برتر، مشهور بودن هوادارانش به پرشورترین هواداران.(گوینر و اسوانسون، ۲۰۰۳، ص۲۸۴) وجود این عوامل باعث می­ شود تا فرد تیم فوتبال تراکتورسازی را به عنوان یک دارای وجهه و اعتبار قوی تلقی کند. این وجهه باعث می­ شود تا فرد به این تیم روی آورده و اخبار و اطلاعات مربوط به آن را دنبال کند و در نهایت میزان هوادارایی فرد از تیم مورد علاقه­اش افزایش یابد.
مسئولین تیم تراکتورسازی باید از وجهه و اعتبار تیم استفاده کنند تا بتوانند هواداران بیشتری به تیم جذب نمایند و شناسه­ی تیمی را با این روش روز به روز قوی­تر کنند. در این میان، انجام تحقیقات کیفی به همراه تحقیقات کمی به منظور شناسایی محرک­ها و انگیزه­هایی که میزان وجهه و اعتبار تیم را افزایش می­ دهند، از اهمیت ویژه­ای برخوردار است.
داشتن درک درست از عواملی که وجهه و اعتبار تیم را تحت تأثیر خود قرار می­ دهند، می ­تواند مدیران بازاریابی را در توسعه برنامه ­های بازاریابی مؤثر یاری رساند. علاوه بر آن این درک جامع می ­تواند مدیران را در توسعه برنامه ­های جانبی که می ­تواند میزان شناسه­ی تیمی را تحت تأثیر خود قرار دهد، یاری رساند.
۲-۳-۵) فرضیه دوم، بررسی یا تعیین رابطه­ بین مشارکت در حوزه­ ورزش و شناسه­ی آن تیم
مشارکت در حوزه­ ورزش یکی دیگر عوامل تاثیرگذار برای شناسه­ی تیم است است که در این تحقیق به­عنوان یک متغیر برونزا و اثر­گذار بر میزان شناسه­ی تیمی در نظر گرفته شد.
برای این فرضیه، مقدار ضریب مسیر۴/۶۸ و T-value=0/43بدست آمده است. این شاخص ­ها حاکی از ارتباط قوی بین مشارکت در حوزه­ ورزش هواداران با شناسه­ی تیمی است.
برخی از افراد ممکن است علاقه به یک سبک ورزشی خاص را نشان دهند، علاوه بر این علاقه­ خود را به یک تیم ورزشی خاص نیز نشان می­ دهند. فیشر و ویکفیلد(۱۹۹۸) به این نتیجه می­رسد که حوزه­ مشارکت مخصوصا برای هوادارانی تیم­هایی نفوذ می­ کند که میزان موفقیتشان کمتر است به خاطر اینکه تیم به آنها اجازه می­دهد تا فرد با یک خود پنداره­ی مثبت و قوی بوسیله­ی ارتباط تیم (و بنابراین در گروه عضو می­شوند) با دامنه­ وسیعی از هواداران به جای یک تیم در یک رشته ورزشی موفق بماند(گوینر و اسوانسون، ۲۰۰۳، ص۲۸۳).
بنابراین مدیران باشگاه­های ورزشی باید بستر حضور هواداران و مشارکت­شان را در ورزشگاه­ها فراهم آورند چرا که با توجه به تاثیری که روی شناسه­ی تیمی می­ گذارد می ­تواند یکی از عوامل تاثیرگذار مهم تلقی شود. وجود این رابطه توسط گوینر و اسوانسون (۲۰۰۳)، نیز به اثبات رسیده است.
۳-۳-۵) فرضیه سوم، بررسی یا تعیین رابطه­ بین شناسه­ی هواداری و شناسه­ی آن تیم
همان­طور که از جدول (۱-۵) پیدا است، برای این فرضیه مقدار ضریب مسیر ۰/۸۷ و T-value=12/84 بدست آمده است. این شاخص ­ها وجود ارتباط قوی میان این دو متغیر را تأیید می­ کند.
همانطوری که در تحقیق اشاره شد آنچه به شناسه­ی هواداری تاثیر گذار می­باشد عبارتند از: تعلق هوادار، اشتیاق هوادر و مشارکت هوادار
میزان تعلق فرد به یک تیم ورزشی در افراد مختلف متفاوت است. هوادارانی که از تعلق تیمی پایین­تری برخوردارند، روابط منفعلی با تیم دارند و احتمالا بخاطر سرگرم شدن، استرس­زدایی و یا داشتن فرصتی برای مراوده با دیگران جذب تیم می­شوند. در حالی که هواداران با تعلق تیمی بالا، بسیار وفادار می­باشند و تیم نقش مهمی در زندگی آنان ایفا می­ کند بطوری که شکست­ها و موفقیت­های تیم را به عنوان شکست­ها و موفقیت­های خود در نظر می­گیرند. این وفاداری، بسیار بلندمدت و تنزل ناپذیر است و فرد نسبت به آن احساس تعهد مالی و زمانی می­ کند. این احساس تعهد و دلبستگی به تیم موجب می شود تا نگرش های مثبتی که فرد از تیم محبوب خود دارد، به حامی نیز منتقل شود و تصویر شناسه حامی بهبود یابد. تعلق و وفاداری نسبت به تیم می ­تواند نتایج مطلوبی برای تیم به­همراه داشته باشد. بر اساس ایده تعصبات گروهی^[۱۳۵]، تعلق تیمی بالا در افراد می ­تواند رابطه مثبتی با شناسه­ی هواداران تیم­های ورزشی داشته باشد. بر این اساس، می­توان بیان کرد که تعلق روانی به یک تیم ورزشی بیانگر جنبه های مهمی از هویت شخصی فرد است که می ­تواند باعث ایجاد نیات رفتاری در جهت حمایت از تیم گردد(گوینر و اسوانسون، ۲۰۰۳، ص ۲۸۵).
یکی از موضوعات مرتبط با شناسه­ی هواداری که در مطالعات مربوط به هواداری مطرح است، اشتیاق هوادار است. عوامل اثر­گذار بر اشتیاق هوادار که می­توانند شکل­ گیری اشتیاق فرد نسبت به یک رویداد ورزشی را تحت تأثیر قرار دهند عبارتند از: ویژگی­های شخصیتی و عوامل محیطی.
ویژگی­های شخصیتی عبارتند از نگرش­ها، ارزش­ها، انگیزه­ ها، نیازها و ترجیحات. عوامل محیطی نیز عبارتند از هنجارهای فرهنگی و اجتماعی، محدودیت های زیرساختی و فردی و انتظار از منافع اجتماعی (هاویتز، ۱۹۹۹، ص۱۳).
نظریه­ های مربوط به رفتار هواداران نشان می­دهد که افراد در طول عمر خود روندهای مختلفی از خود نشان می­ دهند. به همین ترتیب، میزان اشتیاق هوادار نیز به عنوان یک متغیر چند بعدی (محوریت و جذابیت) می ­تواند در طول حیات افراد تغییر کند. اشتیاق هوادار به عنوان یک متغیر چند بعدی این امکان را در اختیار بازاریابان قرار می­دهد تا بتوانند هواداران خود را بر اساس میزان اشتیاق­شان بخش­بندی کنند( فانک و همکاران، ۲۰۰۴، ص۴۸).
آخرین مولفه­ی تاثیر­گذار برای شناسه­ی هواداری مشارکت هوادار است، آنچه که می ­تواند یک رویداد را پررونق کند و به بازی و رویداد رنگ و بوی خاصی را ببخشد حضور و مشارکت هواداران در استادیم­ها است. در اینجا باید توجه داشت که تماشاگر با هوادار فرق می­ کند، آنکه برای تماشای مسابقه آمده است با آنکه برای تشویق تیم مورد علاقه­ خود آمده متفاوت است.
بنابراین باید توجه داشت که شناسه­ی هواداری بر شناسه­ی تیمی تاثیرگذار است که وجود این رابطه توسط گوینر و اسوانسون (۲۰۰۳)، نیز به اثبات رسیده است.

حریم خصوصی: اینکه یک وب سایت از چه مقیاس امنیتی جهت محافظت از اطلاعات جمع آوری شده استفاده می کند و بازدیدکنندگان چطور می توانند اطلاعاتشان را تغییر دهند و یا حذف کنند برای جلب اطمینان بازدیدکنندگان و خریداران حایز اهمیت است. در این راستا پیشنهاد می شود آژانس ها سیاست مربوط به حریم خصوصی خود را توسط برخی موسسات معتبر و مورد اطمینان تایید و از آن ها گواهی اعتبار دریافت کنند مانند نماد اعتماد الکترونیک. اکثر این موسسات بازدیدکنندگان را مطمئن می سازند که سیاست مربوط به حریم خصوصی آن وب سایت کاملا بی طرفانه و عادلانه تهیه شده است در پایان نیز پیشنهاد می گردد به مشتریان این اطمینان داده شود که از اطلاعات مربوط به کاربران نظیر آدرس ایمیل ، تلفن ، نام و … حفاظت و از سوء استفاده از اطلاعات جلوگیری می شود. همچنین از دریافت اطلاعات غیر ضروری که ممکن است باعث نگرانی مشتری شود پرهیز گردد و نهایتا از ارائه اطلاعات شخصی مشتریان به وب گاه های دیگر و یا اشخاص حقیقی و حقوقی دیگر پرهیز می شود.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

قدرت نام تجاری: از آنجا که قدرت نام تجاری یکی از عوامل موثر بر اعتماد است و اولین شرط ایجاد یک نام تجاری قوی، به خاطر سپاری قوی در ذهن مصرف‌کنندگان است به مدیران آژانس ها توصیه می گردد با تبلیغات مناسب، برند و نام تجاری خویش را در ذهن مصرف کنندگان پر رنگ سازند. از آنجا که تعهد به برند منجر به وابستگی روانی در مصرف‌کنندگان می‌شود، مدیران باید با شناخت هرچه بیشتر نیازهای عاطفی کاربران، قدرت برند خود را افزایش داده و از هر فرصتی برای نوآوری در این زمینه استفاده کنند. به نظر می‌رسد استفاده از تبلیغات جذاب به‌ منظور بر انگیختن احساسات و عواطف، علاوه ‌بر تقویت تعهد کاربران فعلی، می‌تواند در آگاه ساختن و جذب کاربران جدید موثر واقع شود. بنابرگفته کاتلر، بهترین برنامه تبلیغاتی آن است که رجحان را در مصرف‌کنندگان متعهد تقویت کند و در عین حال بر مصرف کنندگانی که احتمال تعویض برند مصرفی در آنها وجود دارد، تاثیرگذارد و ایجاد آگاهی کند.
پیشنهادات کلی
ایجاد و الزام استفاده کامل از سیستم رده بندی کالا(بحث رده بندی کالا، سرویس و محصولات در بازار سرمایه، خدمات و تولید ایران به صورت معمول نیز مغفول مانده است(به جز پرژوه بارکد- ایران کد) ایجاد این سیستم می تواند به افزایش رقابت که زیر ساخت پنهان توسعه تجارت الکترونیکی می باشد کمک کند).
الزام ارائه دهندگان تبلیغات و کالا و خدمات به داشتن گواهی مدیریت امنیت اطلاعات^[۷۰] در سطوح مختلف(در ایران علی رغم قدمت ۱۰ساله در حوزه پیاده سازی مدیریت امنیت اطلاعات (ISO 27001) و تاکید قوانین و بخشنامه های بالا‌دستی مانند شورای عالی امنیت کشور به کلیه سازمان ها در ضرورت ایجاد مدیریت امنیت اطلاعات هنوز تعداد معدودی از موسسات موفق به گرفتن گواهی مربوطه شده‌اند. بروز رسانی گواهی ها باعث افزایش اعتماد مشتریان و سازمان های درگیر به ارائه دهندگان کالا و خدمات می گردد.
محفوظ ماندن اطلاعات شخصی و مالی خریداران.
تایید امنیت سایت توسط یک موسسه و مرکز ملی اعتماد.
استفاده از توصیه نامه^[۷۱] که نشان دهنده آن است که آیا مشتریانی که قبلا از وب سایتی خرید کرده اند از کالا و یا سرویسی که خریده اند راضی هستند یا خیر.
فراهم آوردن مشخصات تماس فروشنده برای کاربران.
۵-۵- محدودیت های پژوهش
قلمرو مکانی پژوهش صرفا آژانس های مسافرتی دارای سایت استان مازندران بود بنابر این ممکن است امکان تعمیم وجود نداشته باشد.
باتوجه به اینکه پرسشنامه در حضور کارکنان آژانس تکمیل می شد احتمال پاسخ های غیر واقعی وجود داشت.
۵-۶- پیشنهادات برای پژوهش­های آتی
با انجام و به پایان رساندن هر پژوهش، دیدگاه های جدیدی به وجود می آید و مسیرهایی نو برای تحقیقات آینده باز می شود. بعضی از پیشنهاد ها جهت انجام پژوهش های آتی برای سایر پژوهشگران در ذیل اشاره می گردد.
این پژوهش صرفا در آژانس های مسافرتی استان مازندران انجام شد پیشنهاد می گردد تحقیق مشابهی در سایر جوامع آماری صورت گیرد.
همچنین برای نتیجه بهتر پیشنهاد می گردد پرسشنامه به صورت الکترونیک ارسال گردد که متاسفانه امکان چنین کاری در این پژوهش فراهم نشد.
دسته بندی های مختلفی برای ویژگی های سایت و کاربر وجود دارد پیشنهاد می گردد با شناسایی متغیرهای دیگر در این غالب پژوهش دیگری انجام گردد.
پیشنهاد می گردد در زمینه اولویت بندی عوامل موثر بر اعتماد الکترونیک در وب سایت های گردشگری پژوهشی صورت گیرد.
پیشنهاد می گردد مطالعه ای در زمینه نقش سازمان مدیریت مقاصد^[۷۲] در توسعه گردشگری الکترونیک در ایران انجام گردد.
همچنین پیشنهاد می گردد در پژوهشی دیگر اعتماد به عنوان متغیر میانی در نظر گرفته شود و تاثیرش بر متغیرهایی نظیر وفاداری و رضایت و یا قصد خرید سنجیده شود.
همچنین پژوهشی با عنوان بهره گیری از قدرت نفوذ شبکه های اجتماعی و بازاریابی آنلاین در صنعت گردشگری صورت گیرد.
منابع و مآخذ
منابع فارسی:
الهی، شعبان، شایان، علی و قیصری رمضانیان، ملیحه (۱۳۸۸). طراحی چهار چوبی برای پذیرش تجارت الکترونیکی از سوی کاربران:تبیین نقش اعتماد، کیفیت و رضایت. ششمین کنفرانس بین المللی مدیریت فناوری اطلاعات و ارتباطات، تهران.
الوانی، سید مهدی و دانایی فرد، حسن (۱۳۸۰). مدیریت دولتی و اعتماد عمومی، دانش مدیریت، سال چهارم، شماره ۵۵.
امینی، مرجان، رحیم نیا، فریبرز و نبی زاده، طاهره (۱۳۹۰). ارائه چارچوبی برای فرایند ایجاد اعتماد الکترونیک و توسعه تجارت الکترونیک، ششمین همایش ملی تجارت و اقتصاد الکترونیک، تهران.
بمانیان، محمدرضا، پور جعفر، محمدرضا و محمودی نژاد، هادی (۱۳۸۷). ارائه مدل پیشنهادی جهت پیاده سازی گردشگری الکترونیک در طرحهای توسعه گردشگری روستائی. فصلنامه مدیریت شهری، شماره ۲۳، ص ۷۳- ۷۸.
بشیری، لعیا (۱۳۹۰). گردشگری الکترونیک، ماهنامه دولت الکترونیک، شماره سیزده، ۱-۱۷.
پاپلی یزدی، محمدحسین و سقایی، مهدی (۱۳۸۵). گردشگری ( ماهیت و مفاهیم)، تهران: انتشارات سمت.
پور برات، حمیدرضا (۴مرداد ۱۳۹۴). گزارش سازمان جهانی گردشگری از آخرین وضعیت جهانی توریسم، اقتصاد ایران، http://www.ireconomy.ir/،] ۲۳/۰۷/۱۳۹۴[.
ترابی، مهرنوش و زمانی، کرشنا (۱۳۹۲). بررسی اعتماد و امنیت در تجارت الکترونیک و ریسک ها و تهدید های موجود در آن، هشتمین سمپوزیوم پیشرفت در علم و صنعت ،آذر، مشهد.
جمال آباد، غدیر (۱۳۹۰). شناسایی المان های اثرگذار بر احساس امنیت و احساس اعتماد به هنگام استفاده از سیستم های پرداخت الکترونیکی، ششمین همایش ملی اقتصاد و تجارت الکترونیک، تهران.
حمیدی زاده، محمدرضا و مجرد، فائق (۱۳۸۸).ارزیابی تطبیقی وب گاه هتل های لوکس بر اساس مدل۷cدر بازاریابی اینترنتی. فصلنامه اقتصاد و تجارت نوین، شماره های ۱۵و۱۶، ص۲۱۲-۲۲۷.
حنفی زاده، پیام و مهرداد، رضائی (۱۳۸۵). تجارت الکترونیکی: تعاریف، موانع و راهکارها،انتشارات ترمه، تهران، ص۱۱۵.
حافظ نیا، محمدرضا (۱۳۸۲). مقدمه ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، چاپ نهم، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها(سمت)، ص۳۶-۴۳.
خدادادحسینی، سید حمید؛ شیرخدایی، میثم و کردنائیج، اسد الله (۱۳۸۸). عوامل مؤثر بر اعتماد مشتری در تجارت الکترونیک.مدرس علوم انسانی، شماره ۶۱، تابستان، ۹۳-۱۱۸.
دلاور، علی (۱۳۸۰). مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی، انتشارات رشد، تهران.
دهدشتی، زهره و شکیبا جمال آباد، غدیر (۱۳۹۲). مدل ساختاری جهت شناسایی مولفه های استراتژیک اثربخش بر نهادینه سازی گردشگری الکترونیک. فصلنامه مطالعات مدیریت گردشگری، شماره۲۲، ۱۶۳-۱۹۰.
دلدار، محمد (۱۳۹۳). رفتار شکایتی مشتریان در هتل ها: نقش هوش هیجانی، خود کارآمدی، استراتژی های مقابله ای و تحمل ابهام، پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی، دانشگاه مازندران.
دانایی فرد، حسن; الوانی، سیدمهدی و آذر، عادل (۱۳۹۱). روش شناسی پژوهش کمی در مدیریت: رویکردی جامع.چاپ ششم، تهران:انتشارات صفار-اشراقی.
رضوانی، حمیدرضا (۱۳۹۱). روش تحقیق در مدیریت. موسسه کتاب مهربان نشر، چاپ دوم، تهران.
راودراد، اعظم و محمدی، علی (۱۳۸۹). تفاوت شناخت حاصل از گردشگری واقعی و گردشگری مجازی (۱۳۸۹). فصلنامه تحقیقات فرهنگی، شماره دو، ۶۱-۸۸.
رحیم نیا، فریبرز; عبدی، زهرا و فاطمی، زهرا (۱۳۹۰). کنکاشی بر عوامل اعتماد زای وب سایت ها در بستر تجارت الکترونیک به منظور ارائه مدل مفهومی. ششمین همایش ملی تجارت و اقتصاد الکترونیک، تهران.
زرندی، سعید و عابدی جعفری، عابد (۱۳۸۸). بررسی مفهوم اعتماد در شهر الکترونیک. دومین کنفرانس بین المللی شهرداری الکترونیک، تهران.
سیدنقوی،علی و شکیبا جمال آباد، غدیر (۱۳۹۲). مولفه های مؤثر بر اعتماد گردشگران در حوزه گردشگری الکترونیک. مطالعات گردشگری، شماره ۲۱، بهار،۱-۲۸.
سیدجوادین، سیدرضا ؛ امینی، علیرضا و امینی، زهرا (۱۳۸۹). ارزیابی تاثیر برند بر وفاداری مشتریان صنعتی. چشم انداز مدیریت بازرگانی، شماره سوم، ص۵۷-۷۳.
شیخی، آزاده ؛ شافعی، رضا و فاروقی، هیوا (۱۳۹۲). بررسی عوامل موثر بر افزایش اعتماد مشتریان در خرید کالا و خدمات اینترنتی. مجله مدیریت بازاریابی، شماره۲۲، ۷۷-۹۷.
شفیعی، سعید (۱۳۹۰). مروری بر عوامل مؤثر بر اعتماد در تجارت الکترونیکی. ماهنامه دولت الکترونیک، شماره۱۳، ۴۱-۵۵.
صادقپور، بهرام و مرادی، وهاب (۱۳۹۲). تحلیل آماری با نرم افزار SPSS و AMOS . بابلسر، انتشارات دانشگاه مازندران.
طهماسبی پاشا، جمعلی و مجیدی، روفیا (۱۳۸۴). چشم انداز گردشگری سواحل جنوبی دریای خزر و آثار آن بر توسعه شهرها و روستاهای منطقه (مطالعه موردی: شهرستان تنکابن). مجموعه مقالات اولین همایش سراسری نقش صنعت گردشگری در توسعه استان مازندران. صفحه ۳۸.
عرفانیان، مجید (۱۶دی۱۳۹۳). رکوردهای گردشگری جهان در سال۲۰۱۴، روزنامه دنیای اقتصاد، شماره ۳۳۸۷.

۲) از آنجا که این مدل در اکثر کشورهای اروپایی، به عنوان مدل مرجع انتخاب شده است، امکان الگو برداری از طیف وسیعی از سازمان‌ها در کشورهای مختلف اروپایی با شرایط و ویژگیهای متفاوت وجود دارد و امکان مراجعه و بازدید از سازمان‌های سرآمد (یا سازمانهایی که برای رسیدن به آن کوشیده‌اند) در برخی از این کشورها مثل ترکیه برای متخصصین کشور ما آسانتر است.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۳) روابط کشور ما با کشورهای اروپایی، عموماْ روابط خوبی بوده است که امکان انتقال دانش و استفاده مستقیم از خبرگان این مدل را برای سازمانهای ایرانی فراهم می‌کند.
۴) دیدگاه سیستماتیک قوی، توجه دقیق به مدیریت مبتنی بر فرآیندهای سازمانی و نتیجه‌گرایی مدل EFQM ، برای سازمانهای ایرانی که معمولاْ در این حوزه‌ها با مشکلات جدی روبرو هستند، بسیار آموزنده و اجرایی است.
۵) مدلی که مبنای ارزیابی و اهدای «جایزه ملی بهره‌وری و تعالی سازمانی» در بخش صنعت و معدن ایران قرار گرفته است، منطبق بر مدل EFQM است (نجمی; منوچهر; حسینی; سیروس, ۱۳۸۸).
در ایران با تصویب مدل EFQM از سال ۱۳۸۲، این مدل در زیر مجموعه های وزارت نفت به اجرا درآمد. در سال ۸۵-۱۳۸۴ نیز شرکت بهرهبرداری نفت و گاز گچساران اقدام به پیادهسازی این مدل نمود. لذا به دلیل اهمیت موضوع یاد شده، ضروری است تا جوانب آن بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.
شرکت بهرهبرداری نفت و گاز گچساران یکی از شرکتهای مهم فرعی تابع شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب است که با تولید متوسط ۷۴۰ هزار بشکه نفت در روز سهم عمدهای در تامین درآمدهای اقتصادی کشور دارد. اداره مرکزی این شرکت از حیث جغرافیائی در استان کهگیلویه و بویراحمد واقع شده، لیکن تأسیسات شرکت در چهار استان خوزستان، بوشهر، کهگیلویه و بویراحمد و فارس قراردارد. همین ویژگی، موقعیت این شرکت را در بین سایر شرکتها از درجه اهمیت ویژهای برخوردار نموده است (http://gsogpc.nisoc.ir). ارزیابی میزان موفقیت این مدل در صنایع نفت و گاز گچساران به دلیل جایگاه مهم این شرکت در مجموعهی وزارت نفت، میتواند اهمیت ویژهای داشته باشد.
۱-۵) اهداف تحقیق
۱-۵-۱- هدف اصلی تحقیق
هدف اصلی پژوهش: بررسی میزان موفقیت مدل تعالی در بهبود عناصر تشکیل دهندهی این مدل در شرکت بهرهبرداری نفت و گاز گچساران میباشد.
۱-۵-۲- اهداف فرعی
ارزیابی تاثیر پیاده سازی مدل EFQM بر بهبود نتایج کلیدی عملکرد در سازمان
ارزیابی تاثیر پیاده سازی مدل EFQM بر بهبود نتایج کارکنان در شرکت نفت وگاز گچساران
ارزیابی تاثیر پیاده سازی مدل EFQM برمنجر به بهبو نتایج مشتری در شرکت نفت وگاز گچساران
ارزیابی تاثیر پیاده سازی مدل EFQM بربهبود نتایج جامعه در شرکت نفت وگاز گچساران
ارزیابی تاثیر پیاده سازی مدل EFQM بر بهبود فرایندها در شرکت نفت وگاز گچساران
ارزیابی تاثیر پیاده سازی مدل EFQM بر بهبود استراتژی و خط مشی در شرکت نفت وگاز گچساران
ارزیابی تاثیر پیاده سازی مدل EFQM بر بهبود کارکنان در شرکت نفت وگاز گچساران
ارزیابی تاثیر پیاده سازی مدل EFQM بر بهبود شرکای تجاری و منابع در شرکت نفت وگاز گچساران
ارزیابی تاثیر پیاده سازی مدل EFQM بر بهبود رهبری در شرکت نفت وگاز گچساران
۱-۵-۳- هدف کاربردی
هدف کابردی پژوهش خودارزیابی در شرکت نفت وگاز گچساران میباشد.
۱-۶) چهارچوب نظری تحقیق
هر تحقیق به یک چارچوب نظری نیاز دارد. چارچوب نظری مبنایی است که تمام تحقیق بر روی آن قرار داده میشود. چارچوب نظری یک شبکه منطقی، توسعه یافته، توصیف شده و کامل بین متغیرهایی است که از طریق فرآیندهایی مانند مصاحبه، مشاهده و بررسی ادبیات و موضوع فراهم می شود (خاکی, ۱۳۸۲). در نتیجه، پس از شناسایی متغیرهای مناسب، باید شبکه ای از روابط میان متغیرها تدوین شود تا بتوان فرضیه های مرتبط با آن را پدید آورد و سپس آزمود. به این ترتیب چهارچوب نظری گام مهمی در فرایند پژوهش به شمار می آید (سکاران, ۱۳۸۵).
در این تحقیق از مدل EFQM که در سال ۱۳۷۴-۱۳۷۵ در شرکت بهره وری نفت و گاز گچساران اجرا شده، میزان موفقیت یا شکست آن سنجیده میشود تا معین شود که آیا ضعف رضایت از پیاده سازی سیستم مدیریت در جامعه آماری وجود دارد یا خیر.
شکل (۱-۱): مدل مفهومی تحقیقwww.efqm.org
بر اساس این مدل معیارهای ارزیابی عبارتند از:

1. 1. رهبری

1. 1. خط مشی و استراتژی

1. 1. ۳٫ کارکنان

1. 1. شرکتها و منابع

1. 1. فرایندها

1. 1. نتایج مشتری

1. 1. نتایج کارکنان

1. 1. نتیج جامعه

1. 1. نتایج کلیدی عملکرد (نجمی; منوچهر; حسینی; سیروس, ۱۳۸۸).

۱-۷) فرضیه های تحقیق
فرضیه اصلی تحقیق: پیاده سازی مدل EFQM باعث بهبود عملکرد شرکت نفت وگاز گچساران میشود.
فرضیه های فرعی:
– از نظر پاسخگویان، پیادهسازی مدل EFQM باعث بهبود نتایج کلیدی عملکرد در شرکت نفت وگاز گچساران میشود.
– از نظر پاسخگویان، پیادهسازی مدل EFQM باعث بهبود نتایج کارکنان در شرکت نفت وگاز گچساران میشود .
– از نظر پاسخگویان، پیادهسازی مدل EFQM باعث بهبود نتایج مشتری در شرکت نفت وگاز گچساران میشود.
– از نظر پاسخگویان، پیادهسازی مدل EFQM باعث بهبود نتایج جامعه در شرکت نفت وگاز گچساران میشود.
– از نظر پاسخگویان، پیادهسازی مدل EFQM باعث بهبود فرایندها در شرکت نفت وگاز گچساران میشود.
– از نظر پاسخگویان، پیادهسازی مدل EFQM باعث بهبود استراتژی و خط مشی در شرکت نفت وگاز گچساران میشود.
– از نظر پاسخگویان، پیادهسازی مدل EFQM باعث بهبود کارکنان در شرکت نفت وگاز گچساران میشود.
– از نظر پاسخگویان، پیادهسازی مدل EFQM باعث بهبود شرکای تجاری و منابع در شرکت نفت وگاز گچساران میشود.
– از نظر پاسخگویان، پیادهسازی مدل EFQM باعث بهبود رهبری در شرکت نفت وگاز گچساران میشود.

الف)‌در انسان بسیاری از تغییرات ریز ماهواره‏ای موجب تغییر در نشان‌گر های مجاور ناحیه ی ریز ماهواره‏ای نمی‌شود. بنابراین در ایجاد چنین تغییراتی نوترکیبی بی‏تاثیر است. از آنجا که جهش در فرضیه کراسینگ اور نامساوی، وابسته به نوترکیبی است، تغییرات ریز ماهواره ای و عدم تغییر نقاط مجاور با این فرضیه قابل توجیه نیست.

ب)‌نقصان در ژن‏هایی که در نوترکیبی نقش اساسی دارند تاثیری در پایداری ریز ماهواره‏ها ندارد.
ج)‌مطالعات انجام گرفته در ساکارومایسزسرویزیه^[۴۷] نشان می‏دهد که پایداری ریز ماهواره‏ها در سلول‏هایی که تقسیم میوز را انجام می‏دهند مشابه با یاخته ها در تقسیم میتوز است. با توجه به اینکه نوترکیبی در میوز بیشتر از میتوز است، پس اگر فرضیه‏ی کراسینگ اور نامساوی صادق باشد، باید ریز ماهواره‏ها در میوز ناپایدارتر از میتوز باشد(۲۳).
۱-۶ دامنه تنوع واحدهای تکرارشونده
دو مدل متفاوت برای توصیف دامنه‏ی تنوع تعداد واحدهای تکرار شونده‏ی ریز ماهواره‏ای وجود دارد:
۱٫مدل جهش گام به گام^[۴۸]

1. 1. مدل آللی نا محدود^[۴۹]

۱-۶-۱ مدل جهش گام به گام
اگر فرض کنیم در ریزماهواره‏ها یک گام معادل تغییر در یک واحد تکرار شونده باشد، بنابر این مدل ریز ماهواره‏ها از نظر اندازه فقط در تعداد محدودی گام تفاوت دارند، به‌طوری که هر گام از گام بعدی به وسیله‏ی یک واحد تکرار شونده جدا می‏شود. در این مدل چنین فرض می‏شود که بسیاری از جهش‏های با فراوانی زیاد، فقط ریزماهواره‏ها را در یک گام یا دو گام‌(در یک زمان) تغییر می‏دهند. طرفداران این نظریه معتقدند که در بیشتر آزمایش‏ها، بیشترین تغییر در ساختار ریزماهواره‏ها مربوط به افزایش یا کاهش در یک واحد تکرار شونده بوده است(۱۰).
۱-۶-۲ مدل آللی نا‏محدود
بر اساس این مدل هیچگونه محدودیتی در اندازه‏ی پتانسیل ریزماهواره‏ها وجود ندارد. از این رو تعداد نا محدودی از انتخاب‏ها می‌توانند اتفاق بیفتند که تمامی آنها احتمال یکسان را داشته باشند.
بسیاری از پژوهشگران معتقدند که ترکیبی از این دو مدل(عموما تغییر در یک یا دو واحد تکرار شونده و به مقدار کمتر تغییرات بزرگتر) بهتر می‌تواند تغییرات جهشی در ریزماهواره‏ها را توضیح دهد(۱۰).
۱-۷ مارکرهای STR
توالی‏های تکراری کوتاه پشت سر هم(STR_S) ، توالی‏های تکرارشونده کوتاه با طول ۱-۱۳ نوکلئوتید هستند که به شکل سر به دم قرار می‏گیرند. در ژنوم انسان، معمول‏ترینSTR ، توالی دو نوکلئوتیدی [CA]n است،که در این فرمول n تعداد تکرارهاست که معمولا بین ۵ تا ۲۰ بار متغیر است(۲۴).
۱-۸ کاربرد مارکرهای STR
مارکرهایSTR کاربردهای فراوانی دارد که از مهمترین آنها تعیین هویت افراد است(۲۵). تعیین هویت در موارد بسیاری کاربرد دارد که از جمله‏ی آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱- مطالعات شجره‏ای و روابط فامیلی
۲- شناسایی هویت قربانیان حوادث
۳- تعیین هویت در موارد جنایی
۴- ردیابی تاریخ بشر و مطالعات جمعیتی(۲۶).
۱-۸-۱ مطالعات شجره‏ای و روابط فامیلی
از مارکرهایSTR می توان برای بررسی خویشاوندی دو یا چند نفر استفاده کرد. این نوع مطالعه را آنالیز فامیلی^[۵۰] می‌گویند و کاربرد متداول آن در بررسی رابطه والدین ـ فرزندی است(۲۷).
هرساله بیش از ۳۰۰۰۰۰ مورد تست ابویت به منظور تعیین رابطه پدر فرزندی در ایالات متحده انجام می‏شود. این تست‏ها معمولا شامل یک مادر، یک کودک و یک یا چند پدر مدعی است. همانطور که می‏دانیم هر فرد دارای دو سری آلل می‏باشد که یک سری آن را از پدر و سری دیگر را از مادر دریافت کرده است. بدین منظور آلل‏های پدر و فرزند برای یافتن تعدادی از جایگاه‏هایSTR مورد بررسی قرار می‏گیرند. اساس این تست بر این است که در فقدان جهش، آلل‏های کودک باید مطابقت کاملی با آلل‏های پدری و مادری داشته باشد(۲۸-۲۹-۳۰).
شکل ۱-۴ آلل‏های فرزندان مجموعه‏ای از آلل‏های والدین آنها می‏باشد(۲۶).
علاوه بر این بسیاری از افراد برای شناسایی اقوام خود از مارکرهایSTR استفاده می‏کنند. برای مثال با آنالیز STR های کروموزومY می توان نسبت فامیلی میان مردان یک خانواده را مشخص کرد. زیرا همان‌طور که می‏دانید کروموزومY توارث پدری دارد و از پدر به تمام پسران به ارث می‌رسد. پس طبیعی است که تمام پسران خانواده در همه‏ی نسل‌هاSTR های یکسانی روی کروموزوم Y خود داشته باشند. آزمایشی که بدین منظور انجام می‏گیرد آزمایش Y-filer نامیده می‏شود. به کمک این آزمایش می‏توان روابط میان برادرها، عمو و برادرزاده و… را مشخص نمود(۲۷-۳۱).
۱-۸-۲ شناسایی هویت قربانیان حوادث
فجایع بزرگ، طبیعی یا بدست بشر، می‌تواند جان افراد بسیاری را بگیرد، تست‏‏‏هایی که برای شناسایی قربانیان حادثه انجام می‏شود، تست تعیین هویت قربانیان حادثه نامیده می‏شود. از این تست در مواردی مانند سقوط هواپیما ،آتش سوزی‏های بزرگ و حوادث تروریستی استفاده می‏شود. در این قبیل حوادث با بهره گرفتن از اسامی افراد، خانواده‏های آنها شناسایی می‏شوند و پس از مراجعه‏ی خانواده‌ها، از اعضای خانواده شامل پدر، مادر، فرزند، خواهر و برادر نمونه‏ی DNA گرفته می‏شود و نواحی STR آنها بررسی می‏شود. پس از این مرحله با بهره گرفتن از DNAبه دست آمده از بقایای اجساد پروفایل ژنتیکی آنها تهیه می‏شود و در نهایت با مقایسه‏ی پروفایل‏های تهیه شده هویت قربانیان شناسایی می‏شود(۳۲).
۱-۸-۳ تعیین هویت در موارد جنایی
تعیین هویت در موارد جنایی شامل دو بخش می‏باشد:
شناسایی افراد مجهول الهویه
ردیابی مجرمین(۲۵).
۱-۸-۳-۱ شناسایی افراد مجهول الهویه
هر ساله میلیون‏ها نفر در سراسر جهان تحت شرایط مشکوکی مفقود می‏شوند. بسیاری از این افراد قربانی فعالیت‏های مجرمانه از قبیل تجاوز و قتل می‏شوند و هویت آنها ناشناس باقی می‏ماند. در این موارد هم می‏توان از مارکرهای ژنتیکی موجود در DNA افراد برای تعیین هویت آنها استفاده کرد(۳۳).
سه دسته نمونه در مورد افراد قربانی وجود دارد:
۱-نمونه مستقیم از فرد قربانی
۲-نمونه خانواده قربانی
۳-نمونه‌های ناشناس باقی مانده از انسان در صحنه‏ی جرم
این نمونه‏ی باقی مانده می‏تواند استخوان، دندان، بافت، تار مو، لکه ی خون و یا هر چیز دیگری باشد(۳۴).
۱-۸-۳-۲ ردیابی مجرمین
علاوه بر این می‏توان از آنالیز DNA برای ردیابی و شناسایی مجرمین استفاده کرد. این که فردی مرتکب جرم و جنایتی بشود و نمونه‌ای از DNA خود را به جا نگذارد، تقریبا غیرممکن است. مو، لکه‌های خون و حتی اثر انگشت، مقادیر بسیار جزئی از DNA را دارند که برای مطالعه با PCR کافی هستند. این بررسی‌ها لازم نیست که بلافاصله انجام شوند، زیرا در سال‌های اخیر، با آزمایش DNA روی مواد بایگانی شده، تعدادی از جنایات گذشته ـ با عنوان پرونده‌های مختومه ـ نیز روشن شده است(۳۵).
باید به خاطر داشته باشیم که یک پروفایل DNA به تنهایی فاقد اعتبار است و کاربردی ندارد. همیشه برای بررسی یک پروفایل DNA نیاز است که یک مقایسه‏ای انجام شود:
۱-نمونه ی مورد بررسی که با Q مشخص می شود
۲-نمونه شناخته شده که با K نمایش داده می شود
در موارد جنایی، نمونه ی صحنه ی جرم (Q) با نمونه ی فرد مظنون (K) و یا مظانین (K_1,K_2,K_3,K…) مقایسه می شود . در یک مورد بدون مظنون، نمونه ی صحنه ی جرم با نمونه هایی که در اطلاعات کامپیوتری از افراد سابقه دار وجود دارد، بررسی می شود . (K_1,K….,K_N)(34).
شکل ۱-۵ شناسائی مجرمین به کمک مارکرهای STR(26).

• خانواده به عنوان یک سیستم حمایتی:

به عقیده کاپلان (۱۹۶۷) خانواده از چند راه مختلف به اعضای خود خدمت می­ کند: به عنوان یک منبع اطلاعاتی درباره جهان، سیستمی برای کنترل و اصلاح متقابل، منبع ایدئولوژی، راهنما و واسطه­ای در حل مشکلات، منبع خدمات عملی و راهنمایی صحیح، پناهگاهی برای استراحت و رفع خستگی و به عنوان یک گروه کنترل و مرجع. خانواده تاریخچه­ای از چگونگی زندگی اعضا و ارتباط متقابل و مقابله با مشکلات زندگی را برای اعضای خود تهیه می کند. خانواده روی رفتار، تجربیات و احساسات اعضای خود کنترل خاصی اعمال می­ کند. و به عنوان آیینه ارزش­های افراد و رفتارشان، در واقع منبع بزرگ حمایت خانواده است. علاوه بر این، خانواده منبعی از ایدئولوژی است که سیستم اعتقادی و معیارهای رفتاری را که درک فرد را از طبیعت و جهان مشخص می­سازد، پایه­گذاری می­ کند.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

ساختار خانواده می ­تواند به عنوان یک حلال مشکل برای تصمیم ­گیری در شرایط بحرانی کمک کند. اعضای خانواده می ­تواند راهنمایی و میانجی­گری کنند و بالاخره اینکه خانواده پناهگاهی برای شکست­ها و ناکامی­هاست. خانواده می ­تواند به عنوان نیروی قدرتمند برای حمایت در برابر دگرگونی­ها عمل نماید. از این رو خانواده قادر است سپری قوی برای فرد در مقابل عوامل استرس­زای خارجی باشد و برعکس اگر خانواده نتواند از افراد خود حمایت کند یا در واقع خودش به عنوان یک منبع استرس عمل نماید، فرد به طور واضح در مقابل استرس حساس­تر خواهد شد (کاپلان، ۱۹۶۷).

• حمایت اجتماعی در محیط کار:

زندگی خانوادگی تنها شکل حمایت اجتماعی نیست. برای افراد، بسیاری از همکاران به عنوان نوعی جانشین اعضای خانواده عمل می­نماید. کارفرمای یک فرد می ­تواند انتقاد دو طرفه و حمایت لازم را برای سالم نگه داشتن روان فرد به عمل آورد. از طرف دیگر همکاران نیز ممکن است در موقعیت­های استرس زا نوعی دوستی و همدردی لازم را از خود نشان دهند به نظر می­رسد شرکت فعال و موثر در کار، ایجاد حمایت اجتماعی نموده و شخص را در مقابل اضطراب مقاوم می­نماید. سیستم پیچیده روابط کاری و اثرات بالقوه آن­ها در برخورد با استرس­ها، افراد را در جستجوی حمایت از طرف همنوعانش به عنوان یک سیستم حمایت غیررسمی هدایت می­نماید. بهترین نوع منابع اجتماعی آن است که به فرد کمک شود که مشکل خود را شناخته و آن را درجه بندی نماید (کویر^[۱۳۱]، ۱۹۹۰ به نقل از شعبانی ۱۳۸۸).
۲-۳-۴- نظریه­ های مربوط به حمایت اجتماعی
تئوری­ها و مدل­های مختلفی پیرامون حمایت اجتماعی مطرح شده است. برخی از تئوری­ها تاکید بر پیوندهای اولیه فرد با اعضای خانواده دارد (مندرسون^[۱۳۲]، ۱۹۸۲) و برخی تئوری­ها بر گستره تماس های روزانه فرد با اعضای شبکه ارتباط اجتماعی اشاره می­ کند و تئوری­هایی نیز به هر دو جنبه (پیوندهای اولیه فرد با اعضای خانواده و رابطه با اعضای شبکه اجتماعی) پرداخته­اند و در نهایت بعضی تئوری­ها به بررسی مکانیزم­ های حمایت اجتماعی می­پردازند (این­ولین^[۱۳۳] ۱۹۷۷ به نقل از یونگ^[۱۳۴]، ۱۹۸۴).
۲-۳-۴-۱- دیدگاه روانپویشی
رویکردهای روانپویشی^[۱۳۵] یا نو فرویدی سعی دارند عقاید فروید را گسترش دهند و آن­ها را کامل کنند و به طور کلی تاکید روانکاوی بر نهاد و تعارض­های درون روانی است ولی در روان پویشی به تاکید برخورد و تعارض­های میان­فردی تبدیل شده است.
در این نظام مادر برای کودک معرف حمایت، ایمان، عشق و تغذیه است. کودک چه از نظر وضع بدنی خود و چه از نظر روانی احتیاج به عشق و توجه بی قید و شرط مادرانه دارد. وقتی که کودک رشد می­ کند و پرورش می­یابد، کم­کم یاد می­گیرد که اشیا را آن طور که هستند، درک کند و پی می­برد که مادر هنگام غذا دادن به او لبخند می زند و هنگام گریستن و یا به خاطر اجابت مزاجش او را در آغوش می­کشد. همین کودک در شش سالگی به عشق پدر و راهنمایی و حکمروایی او احتیاج پیدا می­ کند. مادر وظیفه دارد برای او یک زندگی امن ایجاد کند. پدر وظیفه دارد او را تعلیم دهد و طوری راهنماییش کند که بتواند با مشکلات اجتماعی که در میان آن­ها زاده شده است، مقابله کند. نوع عالی عشق مادرانه هرگز مانع رشد کودک نمی­ شود و کودک به مرور از مادر استقلال یافته و سرانجام از او جدا می­ شود. عشق پدرانه باید در کودک احساس قابلیتی فزاینده بیدار کند و سرانجام به کودک اجازه دهد که حکمروای خود شود و از پدر جدایی گزیند (فروم، ۱۳۸۷).
۲-۳-۴-۲- دیدگاه روانی – اجتماعی
بر خلاف فروید، اریکسون^[۱۳۶] دیدگاهی روانی – اجتماعی^[۱۳۷] بر اساس ساختار شخصیت داشت و به تاثیرگذاری عوامل اجتماعی – فرهنگی بر ساختار شخصیت افراد اعتقاد داشت. اریکسون هشت مرحله رشدی را در فرد در نظر گرفت که در اینجا در مورد مراحل اول و سوم اریکسون که در برگیرنده تاثیر حمایت و نقش آن در زندگی اجتماعی افراد است، بحث خواهیم کرد (شولتز^[۱۳۸]، ۱۳۷۷). در نظام اریکسون در مرحله اول (اعتماد در برابر بی اعتمادی)، کودک معمولاً نخستین رابطه را با مادر برقرار می­سازد. او باید بتواند در کنار مادر احساس ایمنی بدست آورد. یعنی این احساس را که مادر دایماً برای ارضای نیازهایش در کنارش قرار دارد. مراقبت­های منظم و محبت آمیز برای ایجاد احساس اعتماد در کودک ضروری است و اولین رابطه عاطفی اگر خوب برقرار شود، برای کودک یک ایمنی است که اعتماد به دنیای بیرونی را میسر می­سازد. احساس ایمنی شرط هر نوع پیشرفتی است.
در مرحله سوم، ابتکار در برابر احساس گناه، بر حسب نظریه اریکسون، تقویت شدن از سوی همسالان، پشتیبانی والدین و تشویق­هایی که کودک در اولین کوشش هایش دریافت می­ کند، می ­تواند به کودک در تشکیل تصور مثبت از خود و همچنین ایجاد یک شخصیت مستحکم کمک کند(منصور و دادستان، ۱۳۸۷).
از دیدگاه آدلر^[۱۳۹] شخصیت افراد به علت تعاملی که بین محیط و تعاملات اجتماعی فردی وجود دارد، شکل می­گیرد. آدلر اهمیت نیروهای اجتماعی و تاثیر آن بر افراد را قویتر از نیروهای زیستی می­دانست و معتقد بود توان افراد برای داشتن علاقه اجتماعی، یک مورد ذاتی است. آدلر همکاری و همیاری افراد و همچنین حمایت­های آن­ها را برای حل مشکلات و معضلات خویش، علاقه اجتماعی می­دانست و معتقد بود که هر فرد ناگزیر به برقراری روابط اجتماعی با دیگران است. وی ریشه اختلالات رفتاری را در تجارب دوران کودکی فرد می­داند و به نظر او مهمترین عامل در تامین سلامت روانی شخص، شرایط محیط اجتماعی و نحوه ارتباطات او با دیگران است (شفیع آبادی، ۱۳۷۷). آدلر به طور وسیعی طیف حمایت تا بی­اعتنایی را با عناوین حمایت افراطی والدین، نازپرورده کردن کودک، جانبداری، سلطه والدین، مسامحه و غفلت والدین مورد بررسی قرار می­دهد و تاکید می­ورزد که چنین رفتاری در نهایت منجر به ناسازگاری کودک می­گردد (رحیمیان، ۱۳۸۱).
۲-۳-۴-۳- رویکرد انسان­گرا
یکی از مفاهیمی که مزلو^[۱۴۰] ( ۱۹۷۰ به نقل از شولتز، ۱۳۷۷) به عنوان یک نیاز اساسی برای فرد ضروری می­داند، حمایت اجتماعی است. وی مشاهده کرد که اکثر افراد نوروتیک که برای روان درمانی به او مراجعه می کنند دارای احساس فقدان امنیت، تعلق خاطر، عشق، توجه و حرمت رنج می­برند. در افراد سالم بین نیازهای اساسی امنیت، تعلق خاطر، عشق، توجه و حرمت رابطه تنگاتنگی وجود دارد که موجب پویایی و تعامل فردی و خودشکوفایی می­ شود. مازلو معتقد است افراد از طریق محیط اجتماعی نیازهای اساسی خود را رفع می­ کنند و از این رو نسبت به احساسات و نیات دیگران حساس هستند. حمایت اجتماعی یک کمک دو جانبه است که موجب تصور مثبت، پذیرش خود و احساس مورد محبت و عشق بودن می­ شود که در همه این­ها فرصت­های لازم جهت رشد و تحول را فراهم می­ کند. حمایت اجتماعی تکاملی دایمی است که موجب تعدیل فرایند رشد شخصیت می­ شود. به نظر مزلو افرادی که به خودشکوفایی رسیده اند نیاز اندکی به حمایت اجتماعی دارند زیرا آن ها متکی به خود بوده و منبع مثبتی برای دیگران محسوب می­شوند. از طرفی دیگر طبق نظریه راجرز^[۱۴۱]( ۱۹۸۹ به نقل از هاشمی، ۱۳۷۳)، اگر ما بتوانیم به افراد توجه مثبت نامشروط نشان دهیم، آن­ها قادر هستند تا ناهمخوانی­های درونی خود را کاهش دهند و به تمامیت برسند. این نوع پذیرش نسبت به مراجع او را به عنوان یک شخص مجزا در بر می­گیرد و اجازه می­دهد تا او احساسات و تجربه های خودش را داشته باشد و فضاهای خود را در آن پیدا کند. در مجموع می توان گفت که در دیدگاه انسان­گرایی، عملاً بر حمایت تاییدی، عاطفی و بیانی تاکید می­ شود.
۲-۳-۴-۴- دیدگاه شناختی
در نظریه شناختی^[۱۴۲] برخی از پژوهشگران بر این باورند که تنیدگی به شناخت فرد از خود و محیط بستگی پیدا می­ کند. از سویی این پژوهشگران به دو راهبرد اشاره می­ کنند که توسط فرد برای کاهش اثرات تنیدگی استفاده می­ شود. راهبردهای مشکل مدار و راهبردهای هیجان­مدار. راهبردهای مشکل مدار جهتشان به طرف اداره و رویارویی با مشکل است در صورتی که راهبردهای هیجان­مدار جهتشان به سوی بهینه­سازی پریشانی هیجانی است. به علاوه راهبردهایی وجود دارد که از هر دو واکنش هیجان­مدار و مشکل­مدار استفاده می­ کنند. حمایت اجتماعی یکی از این راهبردهاست و بدین ترتیب ناظری بر حمایت اطلاعاتی، عاطفی و ابزاری است (فلمینگ و باوم^[۱۴۳]، ۱۹۸۴ به نقل از فلاتی، ۱۳۸۰).
۲-۳-۴-۵- دیدگاه یادگیری اجتماعی – شناختی
به عقیده بندورا^[۱۴۴](۱۹۸۸ به نقل از شولتز، ۱۹۹۴) علاوه بر تاکید بر رفتارهای آشکار فرد باید به متغیرهای شناختی در رابطه بین محرک و پاسخ نیز توجه کنیم. بندورا همچنین به مفهوم تقویت جانشینی در عقاید خود می ­پردازد و معتقد بود که گاهی برخی از یادگیری­ها توسط فرد، بوسیله مشاهده او از تقویتی که دیگران بخاطر عملی دریافت می­ کنند، حاصل می­ شود. نظریه پردازان یادگیری اجتماعی – شناختی^[۱۴۵] به این عقیده رسیده اند که بخش عمده تقویت در تجربه انسان (دست کم پس از طفولیت) ارتباط اندکی با نیازهای فیزیولوژیکی دارد و یا هیچ ارتباطی ندارد. در عوض اکثر تقویت­کننده­هایی که برای افراد اهمیت دارند، تقویت­کننده­ های اجتماعی – پاسخ­های تایید­کننده یا رد کننده سایر افراد- هستند . تاکید بر این عقیده که تقویت­کننده های عمده در تجربه انسان ماهیتی اجتماعی دارند، اولین مفهوم از چند مفهومی است که این نظریه ­ها بدان وسیله، نظریه­ های یادگیری اجتماعی نامیده شده ­اند. اصطلاح تقویت خود هم به معنای ساده آن که افراد پس از انجام فعالیتی تقویتی به خودشان بدهند هم به این معنا که افراد با تایید و عدم تایید نسبت به اعمال خودشان واکنش نشان می­ دهند، مستقیماً از مفهوم تقویت اجتماعی اقتباس شده است که به طور کل این مفاهیم به حمایت اجتماعی بر می­گردد(بندورا، ۱۹۸۶ به نقل از شعبانی، ۱۳۸۸).
۲-۳-۵- مدل های مطرح شده پیرامون حمایت اجتماعی
۲-۳-۵-۱- مدل اپی ژنتیک
مدل اپی زنتیک^[۱۴۶] مشروحی از تحولات اجتماعی است. موضوع اصلی آن بر این فرض استوار است که مجموعه تجارب اجتماعی با یکدیگر ارتباط دارند. بدین معنا که اگر نوزاد در ارتباط با مادر یک رابطه سازگارانه داشته باشد، این رابطه صمیمانه اولیه تجارب بعدی کودک را متاثر می­سازد. این مدل دارای سه مشخصه اصلی می­باشد که عبارتست از :۱) دارای یک توالی ثابت است. ۲) جبری است. ۳) ساختار کیفی دارد.
الف) توالی ثابت: در نظریه اپی ژنتیک بحث از ارتباط خطر پیش رونده­ای است که در ابتدا نوزاد را با شخصی که عضو شبکه ارتباطی است و معمولاً مادر می­باشد منطبق می­ کند و این شالوده­ای برای سازگاری در ارتباطات اجتماعی بعدی است. بالبی ( ۱۹۶۹) اساساً بر این باور است که ارتباط منحصر به فرد زیستی بین مادر و نوزاد، اساس سازگاری­های بعدی است. اینسورث^[۱۴۷] و همکاران (۱۹۷۸) به توصیف فرمول کلی پرداخته­اند که در آن دلبستگی نتیجه طبیعی تعاملات اولیه نوزاد با دیگران است. گرچه بیشتر بر رابطه مادر و نوزاد تاکید دارد اما رابطه با پدر، خواهر و برادر، پدر بزرگ و مادربزرگ، همسالان و سایر افراد نیز مهم تلقی می­ شود و ممکن است کودک به آن­ها نیز دلبستگی داشته باشد. البته این دلبستگی تا حدی نیز فرهنگی است، زیرا در برخی از فرهنگ­ها، خانواده گسترده هستند و افراد بزرگ خانواده چون عموها، دایی­ها، خاله­ها و عمه­ها را نیز در بر می­گیرد و تمام این افراد می­توانند از موضوعات دلبستگی محسوب شوند که ارتباطات اولیه کودک را متاثر می­سازند (به نقل از شه­بخش، ۱۳۹۰).
ب) جبری بودن: فروید و بالبی علاوه بر اینکه توالی ثابتی را در تحول ارتباطات مورد توجه قرار داده­اند، تجارب اجتماعی بعدی را نیز حاصل تجارب اولیه بین مادر و کودک دانند. بالبی (۱۹۵۱) معتقد است بدون وجود ارتباط مناسب بین مادر و نوزاد کودک در معرض خطر مجموعه ­ای از بدکارکردی­های تحولی است که اثرات آن دیرپاست و می ­تواند منجر به مرگ کودک شود. لوییس^[۱۴۸] و همکاران (۱۹۷۵) دریافتند ارتباط کودک با همسالانش منشا سایر ارتباطات است. بنابراین علاوه بر رابطه کودک با والدین باید سایر ارتباطات کودک را نیز مورد توجه قرار داد. در دیدگاه اپی ژنتیک نخستین دلبستگی بین مادر و کودک منجر به ایجاد ویژگی خاصی می­ شود که وجود یا عدم وجود این ویژگی تعیین­کننده ماهیت ارتباطات بعدی است ( به نقل از طاهری، ۱۳۸۹).
۲-۳-۵-۲- مدل سلسله­مراتبی جبرانی
این مدل مطرح می­ کند که تامین حمایت مبتنی بر اولویت و اهمیت روابطی است که افراد با یکدیگر دارند. روابط اولیه به لحاظ اهمیت و اولویتی که دارند، ایده­آل نوع رابطه حمایتی برای طیف وسیعی از حمایت­هایی است که طرفین رابطه می­توانند برای هم فراهم کنند. در غیاب روابط اولیه­ای مثل همسر و فرزند، روابط مرتبه پایین­تر مثل دوستی می ­تواند جانشین جبرانی روابط همسر و فرزند شود. این مدل پیوندهای اولیه را حالت­های مرجع برای حمایت اجتماعی به حساب می ­آورد. وقتی که افراد فاقد این نوع پیوندها باشند، پیوندهای مرتبه بعدی را جایگزین آن­ها می­ کنند. از این رو طبق این مدل، اولاً پیوندها به لحاظ شدت رابطه و حمایت حاصل از دارای اهمیت سلسله­مراتبی است. لذا روابط به دو دسته روابط اولیه و روابط مرتبه پایین تر تقسیم می­ شود. ثانیاً در صورت فقدان یا عدم دسترسی به روابط اولیه، فرد روابط مرتبه پایین­تر را برای جبران آن به کار می­گیرد. مکانیزم جبران یا جانشینی از سوی افراد بیوه و مطلقه و نیز کسانی که با فرزندانشان تماس محدودی دارند مورد استفاده قرار می­گیرد. این افراد به علت از دست دادن روابط اولیه خود، منابع حمایتی دیگری که عمدتاً مرتبه پایین­تر هستند را به کار می­گیرند (کانتور^[۱۴۹]، ۱۹۷۰ به نقل از بیات، ۱۳۸۶).
۲-۳-۵-۳- مدل صمیمیت
این مدل بر کیفیت روابط افراد بیشتر از کمیت آن تاکید دارد. بر اساس این مدل اشخاصی که دارای روابط صمیمانه­ای با اطرافیان خود هستند از نظر سلامت در سطح بالاتری قرار دارند. پژوهش ها نشان داده­اند که داشتن پیوندهای نزدیک و اطمینان بخش با دیگران در جلوگیری از اقدام به خودکشی و بیماری­های روانی از جمله افسردگی عامل تعیین­کننده ­ای است . مدل صمیمیت، روابط سودمند را به عنوان روابط نزدیک و با اعتماد مشخص می­ کند (برهیم، ۱۹۹۳).
۲-۳-۵-۴- مدل تعداد حمایت­کننده­ های در دسترس
این مدل بر تعداد حامیان در دسترس شخص به هنگام نیاز تاکید می­ کند و حمایت اجتماعی را تعداد افرادی که یک شخص از آن­ها حمایت دریافت کرده است، تعریف می­ کند. افرادی که حمایت کننده­ های بیشتری دارند از سلامت بهتری برخوردار هستند و پژوهش­ها نیز نشان می­دهد که آن­هایی که حمایت کنندگان بیشتری دارند از نظر سلامتی وضع بهتری را تجربه می­ کنند (کوهن و هابرمن^[۱۵۰]، ۱۹۸۳). این یافته­ ها طبیعت متعامل حمایت اجتماعی را نشان می­ دهند به این معنا که برای بدست آوردن حمایت اجتماعی مردم باید آن را در دنیای خارج جستجو کنند. از آنجا که مردم وقتی نیازمند باشند به دنبال حمایت اجتماعی هستند، پس افرادی که نیاز بیشتری دارند از حمایت کننده­ های بیشتری برخوردار هستند (کوهن و پیترسون^[۱۵۱]، ۱۹۸۹، به نقل از بیات، ۱۳۸۶).
۲-۳-۵-۵- نظریه دو عاملی سلامت هیجانی
طی دو دهه گذشته تحقیقات قابل ملاحظه ای برای تعیین وضعیت سلامت هیجانی بزرگسالان انجام شده است. بنا بر این تحقیقات، حوادث، فشارهای زندگی، میزان برخورداری از حمایت اجتماعی در راهبردهای مقابله موثر می­باشد(کسلر و همکاران، ۱۹۹۸ به نقل از بهمنی، ۱۳۸۱). در این نظریه انسان دارای دو نیاز اصلی است: ۱٫ نیاز به اجتناب از درد و ۲٫ نیاز به تحول.
هرزبرگ^[۱۵۲] و همکاران (۱۹۷۴ به نقل از زارع، ۱۳۸۲) اظهار داشتند دامنه نتایج رفع نیازهای اجتناب از درد، حالات هیجانی متنوعی را موجب می­ شود. در حالی که رفع نیازهای تحولی حالات انگیزشی را موجب می­ شود که دامنه اش در دو بعد پوچی از درد و خودشکوفایی قرار دارد. شکست خوردن در رفع اجتناب از درد موجب عواطف منفی و نارضایتی می­ شود. در حالی که شکست در تحقق نیاز به تحول، موجب از دست دادن عواطف مثبت و رضامندی می­گردد. بر این باورند که تنها عوامل بهداشتی چون فقدان موقعیت­های استرس­زای کاری می ­تواند نیازهای اجتناب از درد را برطرف سازند و تنها عوامل انگیزشی چون هماوردجویی و علاقه به کار می­توانند نیازهای مربوط به تحول را تحقق بخشند. همچنین میزان برخورداری از حمایت و داشتن فعالیت اجتماعی توام با عواطف مثبت فرض شده است. این یافته­های تجربی منطبق بر تئوری دو عاملی­اند. محققین پیشنهاد می­ کنند که حمایت اجتماعی می ­تواند تنها در رفع نیاز به تحول از طریق ایجاد عواطف مثبت موثر باشد.
۲-۳-۵-۶- چشم انداز محیط­نگر
رویکرد محیط­نگر در حمایت اجتماعی، توجه خویش را به سوی اثرات محیط اجتماعی بر سلامتی متمرکز کرده است. یکی از موثرترین مشارکت­های شناخت­شناسانه، توسط کاسل^[۱۵۳](۱۹۷۶) ارائه شد. به عقیده وی یک جنبه خاص از محیط یعنی حضور همنوعان می ­تواند آمادگی ابتلا به بیماری­های محیطی را کاهش دهد. کاپلان (۱۹۶۷) نیز از نقطه نظر جامعه­شناختی و روانپزشکی، بر نقش سیستم­های حمایتی در مقابله با استرس­های زندگی متمرکز شدند. کاپلان به طور اختصاصی علاقه مند به مطالعه حمایت انجام شده از طرف خانواده و همکاران و گروه ­های خودیاری بود. او به نقش بازخوردهای متقابل در روابط حمایت­گرانه تاکید کرد. وایز^[۱۵۴] ( ۱۹۷۴، به نقل از هاشمی نصره آباد، ۱۳۷۳) بیان کرده است که برای روابط اجتماعی شش شرط عمده وجود دارد: دلبستگی، انسجام اجتماعی، فرصت­هایی برای مهرورزی، اطمینان آفرینی از نگرانی شخصی، حس اتحاد و پیوستگی منسجم و دسترس­پذیری و راهنمایی.
۲-۳-۵-۷- چشم­انداز تفاوت فردی
اجتماعات و گونه­ های متعدد سازمان­های اجتماعی می­توانند به عنوان مراجع حمایت­گر طبقه بندی شوند و افراد نیز می­توانند تحت عنوان حمایتی که دریافت می­ کنند، طبقه ­بندی شوند. بازشناسی حمایت اجتماعی به عنوان متغیر تفاوت فردی، منجر به کثرت ابزارهایی شده است که به منظور سنجش آن درست شده است. این ابزارها، حمایت اجتماعی را مطابق با ملاک­هایی چون قابلیت دسترسی و فراوانی اشخاص حمایتگر، یا حمایت مهیا شده توسط افراد خانواده، دوستان یا اطرافیان یا حمایت مهیا شده در درون روابط بسته و سری یا کارکردهای خودبسندگی حمایتی و یا چگونگی جفت شدن کارکردها با نیازهای افراد و رضامندی از حمایت قابل دسترسی طبقه بندی می­ کنند. تعدادی از تحقیقات اظهار می­ کنند که حمایت اجتماعی یک مفهوم چند بعدی است و شامل این عقیده است که فرد در وجود خودش، احساس نزدیکی و تعلق هیجانی نسبت به دیگران و منابع حمایتی پیدا کند (هاشمی نصره آباد، ۱۳۷۳).
۲-۳-۵-۸- تئوری نظام شبکه ­های ارتباطی
تئوری نظام شبکه ­های ارتباطی بیشتر یک مدل اجتماعی است و در پی تحلیل علل رفتارهای اجتماعی است. در این مدل فشارها و اجبارها، ارتباطات اجتماعی را متاثر می­سازند و رفتارها در این مدل کاملاً آگاهانه است.
نظام شبکه ارتباط اجتماعی دارای وجوه قابل ملاحظه­ای است که عبارتند از: ۱) عناصر،۲) بهم پیوستگی عناصر، ۳) غیرتجمعی بودن عناصر۴) جمع عناصر برابر با کل نظام نیست. ۵) عناصر تحت یک اصل ثابت عمل می­ کنند. ۶) نظام­ها هدفدار می­باشند. حمایت اجتماعی ادراک شده به کارکرد شبکه­ ها گفته نمی­ شود بلکه به تاثیری که این شبکه­ ها روی شخص دارد، اطلاق می­گردد. نوزاد به دنیای مملو از شبکه­ ها وارد می­ شود که اصلی­ترین آن خانواده است. اجتماعی شدن نوزاد نتیجه فرایند عضویت وی در این شبکه­هاست (لوییس، ۱۹۸۷ به نقل از طاهری، ۱۳۸۹).

• عناصر: سیستم­ها ترکیبی از مجموعه عناصر است و هرکدام از اعضای خانواده به عنوان یک عنصر محسوب می­شوند. این عناصر شامل پدر، خواهر و برادر، سایر خویشاوندان مانند پدربزرگ مادربزرگ، عمو، دایی، عمه و خاله می­باشد.همچنین همسالان نیز جزء مهمی از عناصر به حساب می­آیند. تعاملات موفقیت­آمیز با همسالان و ارتباط موثر توام با دلبستگی به آن­ها متاثر از ساختار جامعه و ارزش­های فرهنگی است.

• بهم پیوستگی عناصر: هرچند شبکه ­های ارتباطی از عناصر مختلفی تشکیل شده است اما بر یکدیگر تاثیر متقابل دارند. تعاملات اعضای خانواده با یکدیگر دارای سطوح مختلفی است که بر یکدیگر اثر گذاشته و از هم تاثیر می­پذیرند. تعداد اعضای خانواده، سن نوزاد، میزان رضایتمندی از زندگی زناشویی بر کنش تعاملی آن موثر است.

• غیرتجمعی بودن نظام ارتباطی: بدین معنا که رفتارهایی که مجموعه عناصر در نظام باهم دارند، متفاوت از رفتارهایی است که به تنهایی بروز می­ دهند. مثلاً رابطه مادر و کودک با رابطه والدین با یکدیگر متفاوت است و وقتی پدر حضور دارد رابطه مادر با کودک متفاوت است.

• عناصر برابر با کل نظام نیست.

• ثبات وضعیت: یعنی نظام اجتماعی در عین اینکه ثبات خود را حفظ می­ کند دارای سطوحی از تغییر است. این امر حاکی از میزان درجه انعطاف پذیری و حفظ ثبات نظام است.

• هدفمند بودن نظام: مجموعه عناصر نظام، خود را با اهداف نظام سازگار می­ کنند. مثلاً در خانواده فرایندهای اساسی با تحول کودک تغییر می­ کند، به گونه ­ای که مهارت­ های کودک و اطلاعات و رفتارهای اعضای خانواده دایماً تغییر یافته و در حفظ ثبات نظام موثر است. لوییس و بن^[۱۵۵](۱۹۷۱ به نقل از طاهری ۱۳۸۹) دریافتند که ماهیت تعاملات کودک که در طی دو سال اول زندگی با هر دو والد تغییر می یابد. بدین معنا که تماس های بدنی کاهش می یابد و بر میزان رفتارهای اکتشافی و صحبت کردن افزوده می­ شود. بنابراین در طی دوره­ های تحولی ارتباطات نیز دچار تحول می­ شود.