خَیَّـمَت^[۱۱۰] ظُلمهُ تَحَـجّـبَ فیهـا من سَنَا الرُشدِ وَ الهُدَی کوکبانِ
ظَلَّ دیجــورُهــا المُضَلِّلُ حِیناً فــی سَعِیـــرٍ مُــوَّجِج النِّیرَانِ
خَبطَ عَشوَاءَ^[۱۱۱] یضرِبُ الناسُ فیه بین حـالِ الوَسنَــانِ و الیقظانِ
( همان)
گمراهی و ظلمت بعد از حضرت عیسی بر همه جا سایه افکند گمراهی که در آن نور ستارگان هدایت و ارشاد پنهان شدند .
تاریکی گمراه کننده اش زمانی در شعله ای با زبانه های آتشین باقی ماند .
حالتی بود که هیچ نظمی نداشت و مردم در آن گاه بیدار بودند و گاه خواب آلود .
شاعر در ادامه نقش پررنگ شیطان را در گمراهی ها و بدی ها برای خواننده بیان می کند :

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

إنَّ کَیدَ الشیطانِ کان ضعیفاً و هــو یــدعـو للشرِّ و العِصیانِ
یـوقع الناسَ خادِعاً و کَـذوباً فی شَباکٍ^[۱۱۲] من مُغریاتِ^[۱۱۳] الامانی
یدفعُ النَفس للفُجُورِ فَتَشقَی و المَلَـــذَّاتُ طُعمَـــهُ النَّیــرَانِ
( منبع پیشین )
حیله شیطان ضعیف است و او همیشه به گناه و بدی فرا می خواند .
و شیطان دروغ گو و فریبنده مردم را در دامی از آرزوهای فریبنده قرار می دهد .
و شیطان نفس را به سوی بدی ها فرا می خواند و انسان را بدبخت می کند و لذت ها طعمه آتش است.
۵-۱۰-۳- حضرت موسی (ع)
باز وحی آمد که در آبـش فکن روی در امید دار و مـو مـکن
در فکن در نیلش و کن اعتمید من ترا با او رسانم رو سفیـد
مادرش انداخت انــدر رود نیل کار را بگذاشت با نِعمَ الوکیل
( مولوی ، بی تا ، ۴/۱۰۶)
در زمان حضور بنی اسرائیل در سرزمین مصر حاکمان آن دیار کار را بر قوم خود سخت گرفته بودند ، به گونه ای که فرعون به سبب علاقه خاص و فراوانش به ساختن بناهای بزرگ و با شکوه دستور داد تا برده های بسیاری برای این کار سخت و دشوار وادار کنند .
هم چنین فرمان به قتل اولاد ذکور را داد به خاطر این که فرعون شنیده بود که از میان بنی اسرائیل مردی به نام موسی (ع) متولد می شود که هلاکت فرعون و یاران او به دست او صورت
می گیرد، به همین خاطر فرزندان ذکور را به قتل می رساند اما در چنین شرایطی بود که کودکی از سبط لاویان تولد یافت و مقدر بود که همین کودک به طور معجزه آسایی زنده ماند و هدایت قوم را به دست گیرد .
از آن جا که موسی (ع) از نشانه های حق و حقیقت برخوردار بود ، قوم بنی اسرائیل به جای این که از او پیروی کنند از اوامر سفیهانه و احمقانه ی فرعون پیروی می کردند .
آن ها بدون هر فکر و اندیشه ای کورکورانه از قوانین و فرامینی پیروی و اطاعت می کردند که فرعون وضع کرده بود . این اطاعت محض از انسانی سفیه و نابخردی چون فرعون آن هم بدون تامل و تدبر جز اهانت به خود نبود ، فرعون نیز با حکومت جبارانه ی خود هم دنیای قوم خود را مانند پسر نوح غرق و نابود ساخت و هم آخرت آن ها را .
قوم فرعون مانند چهار پایانی که فقط از چوپانان کورکورانه اطاعت می کنند چه در دنیا و چه در آخرت تسلیم محض فرعون هستند که فرجام و عاقبت این اطاعت کورکورانه هم غرق شدن در دنیا و هم گرفتار شدن در آتش دوزخ است و بس .
مَثل این قوم فرعون مانند : آبراهی که عطش را فرو نمی نشاند ، بلکه امعاد و احشای آنان را بریان می سازد و همه این آسیب ها عقوبت رهبری نابخردانه فرعون بوده که خداوند با لحن استهزاء و تحقیر ، فرجام تلخ آن ها را به عطایی بسیار بد تعبیر می کند و آن عطا عبارت است از : « لعنت و طرد از رحمت الهی در دنیا و آخرت است . »
قوم فرعون چون با او هم راه و هم گاه شدند ، مانند قوم نوح به غرقاب در دنیا و آتش دوزخ در آخرت دچار آمدند ، حال آن که اگر از موسی پیروی می کردند در دنیا آسیب نمی دیدند و در قیامت نیز از پی او به بهشت در می آمدند . ( بی آزار شیرازی ، باقر حجتی ، ۱۳۷۹ هـ ، ۷/۳۲۲)
صبری در قصیده « موسی » این چنین شرح حال حضرت را بازگو می کند :
أینَ موسی مَن جاءَ فِرعَونَ طِفلاً تَرقُبُ النَّجمَ عَینُهُ النَّجلاءُ
اُودِعَ اَلیَّــم خَــوفَ بَطشٍ عَدُوٍّ وَ تَــولَّی مَهدَ الکلیمِ الماء
أکــرمَـــوهُ إذ قِیلَ قُــرَّهُ عَینٍ تَمَّ حَقّـاً ما قَدَّرتهُ السمـاء
( صبری ، بی تا ، ص ۹۳)
کجاست موسی ؟ کسی که هنگامی که کودک بود نزد فرعون آمد و چشم درشت او ستاره را دنبال می کرد .
از ترس هجوم دشمن به دریا سپرده شد و آب عهده دار گهواره موسی شد .
او را اکرم کردند آن گاه که گفتند عزیز است و حقیقتاً آن چه خداوند مقرر کرده بود صورت گرفت.
عطار نیشابوری سروده است که :
گهی تابوتم اندازی به دریا گهی بر تخت فرعونم نشانی
( عطار نیشابوری ، ۱۳۴۵ هـ ، ص ۶۶۱)
شاعر در مورد فرعون این چنین سخن می گوید :
إن فرعـونَ قد طَغیَ و تَعَالَی بِئسَ عهدٌ اُبِیحَ فیه الدمـاء
آلُ فرعونَ عَذَّبُوا قَومَ موسی فاستجارت رِجالُهم و النِّسا
و دَعَــوا رَبَّهُم فأرسل سَیفاً کان حِصناً عَزَّت به الابرِیاء
( صبری ، بی تا ، ص ۹۳)
فرعون طغیان کرد و عصیان ورزید و چه بد دوره و زمانه ای آن هنگامی که خون ها در آن مباح شمرده شد .
قوم فرعون قوم موسی را عذاب دادند و زن و مرد آن ها را به بردگی گرفتند .
و خدای خود را خواندند و خداوند نیز شمشیری را فرستاد که قلعه ای بود بی گناهان با آن قدرتمند شدند .
شاعر در این اشعار راز دل خودش را با خداوند بیان می کند :
ربِّ هَب لی هُدیً و أَطلِق لسانی وَ أنــر خاطری و ثبِّت جنـانی ^[۱۱۴]
کُن مُعِینِی إِن أعجَـزَتنِی القوافی و نصیری فی سامیاتِ المعانی
أنتَ قَصدِی و غایتـی و رجــائی مالِــکَ المُلکِ مُبدِعَ الأکـوانِ
( صبری ، بی تا ، ص ۲۷)
خداوندا مرا هدایت فرما و زبانم را بگشا و افکارم را روشن کن و قلبم را محکم گردان .
که این بیت اشاره ای است به آیه قرآن کریم : [ وَ احللُ عُقَدهً من لسانی^[۱۱۵]]( قرآن کریم ، طه ۲۰/۲۷)
خداوندا اگر قافیه ها نمی توانند گویای ضمیر باطنی من باشند تو یاورم باش و در رسیدن به معانی بلند مرا یاری کن .
تو هدف و مقصد و امید من هستی ، مالک و الملک و آفریننده ی جهان هستی .
و شاعر چه زیبا در این بیت از آیه قرآن کریم استعانت جسته : [ وَ یَسّرِ لی اَمری ^[۱۱۶] ] ( قرآن کریم ، طه ۲۰/۲۶)
و در این جا شاعر حرف دل خودش را بیان می کند و از خداوند استمداد می جوید و در ابیات خود از همان عبارت هایی استفاده می کند که در داستان موسی ذکر شده و موسی به وسیله آن ها از خداوند طلب کمک می کند و این نوع تضمین قرآنی است .

زمانی که کالایی خریداری می شود، مصرف کننده معمولاً از یک فرایند تصمیم گیری چهار مرحله ای پیروی می کند. این مراحل عبارتند از شناخت مشکل، جمع آوری اطلاعات، ارزیابی گزینه ها، خرید و ارزیابی پس از خرید. این چهار مرحله نشان دهنده یک فرایند عمومی هستند که مصرف کننده از شناسایی یک محصول یا خدمت مورد نیاز تا ارزیابی آن و خرید طی می کند. این فرایند راهنمایی برای مطالعه نحوه ی تصمیم گیری مصرف کنندگان است. به یاد داشتن اینکه مصرف کننده در تصمیم گیری خود لزوماً نباید همه ی این مراحل را طی کند نکته ای حائز اهمیت است. در حقیقت مصرف کننده هر لحظه ممکن است به این فرایند خاتمه دهد و حتی ممکن است خرید نکند.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

از دیگر مواردی که در فرایند خرید استنباط می شود این است که فرایند خرید پیش از تحقق خود خرید آغاز می شود و پس از انجام آن نیز ادامه دارد. بنابراین بازاریاب باید به جای توجه صرف عواملی که موجب تصمیم گیری خرید می شود به کل فرایند رفتار خرید مصرف کننده توجه کند. در ادامه توضیحاتی برای هر مرحله آمده است (پییر و همکاران، ۱۹۹۹، ۱۱).
الف) شناخت مشکل:
اولین مرحله در فرایند تصمیم گیری مصرف کننده، شناخت مشکل است. مشکل زمانی شناسایی می شود که مصرف کننده اختلاف عمده ای میان وضعیت موجود و وضعیت مطلوب یا ایده آل خود احساس کند. مصرف کننده این وضعیت را به عنوان مشکل تلقی و سعی می کند آن را برطرف کند. شناسایی مشکل زمانی که مصرف کننده تحت تأثیر محرک های درونی و بیرونی قرار دارد شروع می شود. این چنین خواسته هایی معمولاً توسط آگهی های تجاری و دیگر اقدامات تبلیغاتی ایجاد می شوند.
ب) جمع آوری اطلاعات:
پس از شناسایی مشکل، مصرف کنندگان به جمع آوری اطلاعات در مورد گزینه های مختلف موجود، به منظور برطرف کردن خواسته هایشان می پردازند. جمع آوری اطلاعات می تواند داخلی، خارجی یا به هر دو صورت باشد. جمع آوری اطلاعات داخلی عبارت است از فرایند یادآوری اطلاعات ذخیره شده در حافظه. این اطلاعات ذخیره شده تا حد زیادی از تجربیات پیشین فرد از مصرف محصول نشأت می گیرد. در مقابل فرد در جمع آوری اطلاعات خارجی به دنبال اطلاعاتی است که در محیط خارجی وجود دارد. دو منبع عمده ی جمع آوری اطلاعات خارجی عبارتند از منابع اطلاعاتی کنترل شده و کنترل نشده بازاریابی. منبع اطلاعاتی کنترل نشده ی بازاریابی، ارتباطی با تبلیغات بازاریابان در مورد محصول ندارد. منابع اطلاعاتی کنترل نشده بازاریابی شامل تجربیات شخصی (آزمایش یا مشاهده کالای جدید)، منابع شخصی (خانواده، دوستان، آشنایان) و منابع عمومی مانند کتابخانه های دانشگاه ها و نظر مصرف کنندگان است. از سوی دیگر، منابع اطلاعاتی کنترل شده شامل آگهی های تبلیغاتی رسانه ها، پیشبرد فروش، فروشندگان و همچنین بسته بندی و برچسب روی محصولات است. (مک دانیل، ۲۰۰۰، ۱۵۴)
ج) ارزیابی گزینه ها و خرید
پس از جمع آوری اطلاعات و دستیابی به مجموعه گزینه هایی که می توانند به عنوان محصول مورد نظر انتخاب شوند مصرف کننده آماده تصمیم گیری است. مصرف کننده با بهره گرفتن از اطلاعات ذخیره شده در حافظه خود و همچنین دستیابی به منابع خارجی، معیارهایی برای خود تعیین می کند. هدف مدیران بازاریابی تعیین مهم ترین ویژگی های تأثیرگذار بر انتخاب مصرف کننده است. چندین عامل به طور مشترک ارزیابی مصرف کننده از محصول را تحت تأثیر قرار می دهند یک ویژگی مانند قیمت، به تنهایی برای توصیف چگونگی ارزیابی مصرف کننده کافی نیست. به علاوه ویژگی هایی که به نظر بازاریاب از اهمیت زیادی برخوردارند ممکن است برای مصرف کننده اهمیت چندانی نداشته باشد. پس از ارزیابی گزینه ها، مصرف کننده یا یکی از محصولات را خریداری کرده و یا هیچ یک از آنها را خریداری نمی کند. در صورتی که خریدی صورت گیرد مرحله بعد، ارزیابی محصول پس از خرید آن است.
د) رفتار پس از خرید:
زمانی که محصول خریداری می شود، مصرف کنندگان توقع نتایج معینی از خرید خود دارند. تفاوت میان انتظارات مصرف کننده و عملکرد کالا تعیین می کند که مصرف کننده از خرید کالا راضی است یا نه. هر قدر فاصله میان انتظارات مصرف کننده و عملکرد کالا بیشتر باشد نارضایتی وی بیشتر خواهد بود زمانی که مردم احساس کنند میان عقاید آنها و رفتارشان ناهماهنگی وجود دارد، احساسی به آنها دست می دهد که به آن ناهماهنگی شناختی گفته می شود. ناهماهنگی شناختی به این دلیل بروز می کند که شخص می فهمد که کالای خریداری شده علاوه بر مزایا نقاط ضعفی هم دارد. مصرف کنندگان علاوه بر اینکه به دنبال اطلاعاتی هستند که نظر مثبتشان را در مورد کالای خریداری شده تقویت کند، از اطلاعاتی که با تصمیم گیری آنها تناقض داشته باشد نیز اجتناب می کنند (مک دانیل، ۲۰۰۰، ۱۵۷).
۲-۲۲ مدیران و ادراک آنها از محیط داخلی سازمان
مدیران
مدیران در جایی که ما را سازمان می خوانیم، کار می کنند. در واقع سازمان امکان تربیت منظم افراد را برای دستیابی به اهداف میسر می سازد. گرچه مدیران در سازمان کار می کنند، اما هرکس که در سازمان است، مدیر نیست. اعضای سازمان را می توان به دو دسته مدیران و غیرمدیران تقسیم کرد.
غیرمدیران یا مجریان کسانی هستند که به طور مستقیم در رابطه با یک شغل یا وظیفه کار می کنند و مسئولیتی بر نظارت کار دیگران ندارند. اما مدیران فعالیت های دیگران را هدایت می کنند و ممکن است به میزانی نیز دارای فعالیت های اجرایی باشند. از این نظر در سطوح سازمانی مدیران را به سه سطح دسته بندی می نمایند (سید جوادین، ۱۳۸۴، ۲۴).
جدول ۲-۶ سطوح مدیریت و دسته بندی مدیران

عنوان سازمانی
سطح سازمانی
نسبت سازمانی

رئیس یا معاون
مدیر فروش
سرپرست تولید، سرکارگر
کارمند و کارگر

مدیریت عالی
مدیریت میانی
مدیریت عملیاتی
کارمند و کارگران

ریاست
مدیریت کل
سرپرستی
کارکنان

مهارت های مدیران:
صاحب نظران معتقدند که مدیران برای انجام وظایف خود نیازمند سه دسته مهارت عمده می باشند که عبارتند از:
الف) مهارت های فنی: یعنی توانایی به کار بردن روش، فنون، وسایل و ابزار مورد نیاز برای انجام وظایف خاصی که از راه تجربه و آموزش به دست آمده باشد. این چنین دانش هایی ممکن است شامل کار کردن با تجهیزات، نگهداری از ابزار، حسابداری، کار با رایانه، بهره گیری از فنون، بازاریابی و تبلیغات باشد.
ب) مهارت های انسانی: شامل توانایی کار با و به وسیله ی مردم، به انضمام آگاهی از فنون تشویق و اینکه به کارگر متن رهبری موثر از طریق ایجاد ارتباط، انگیزاننده ها و گرایش ها است، می باشد.
ج) مهارت های اداراکی: شامل توانایی ادراک مشکلات سازمان، مفاهیم برنامه ای، تشخیص موقعیت ها و مسائل و اینکه یک فرد برای چه بخشی از سازمان مناسب است، می باشد. یک مدیر مهارت های ادراکی یا مخصوصی را برای شناخت روابط فی ما بین عوامل وضعی گوناگون در رابطه با تصمیم گیری به بهترین وجه و به نفع سازمان دارا می باشد. نمودار زیر رابطه سطوح مدیریت، مهارت ها و مسئولیت های مدیران را نشان می دهد (سید جوادین، ۱۳۸۴، ۱۴).

تشخیص و تنظیم محیطی، بهبود و توسعه دیدگاه های سازمانی تصمیم گیری

فنی انسانی ادراکی

مدیران سطح بالا

گرد پشتی برگشت پذیر که گردپشتی متحرک^[۲۴] نامیده می­ شود به آسانی قابل اصلاح است. ولی گرد پشتی برگشت ناپذیر یا ثابت^[۲۵] که تغییر شکل ستون مهره­ای با اقدامات جدی درمانی و از طریق پزشک قابل اصلاح است. ملاحظات اصلاحی و درمانی: اصلاح وضعیت بدنی فرد و عادات غلط جسمی او از طریق آشنا ساختن وی با وضعیت بدنی مطلوب. ایجاد جنبش پذیری در مفصل شانه و انعطاف پذیری و کشش عضلات جلویی ناحیه سینه. تقویت عضلات ناحیه عقبی بالای پشت. افزایش ظرفیت تنفسی فرد با اجرای تمرینات تنفسی (علیزاده و همکاران، ۱۳۸۱).
۹.۵.۷.۲. عارضه زانوی پرانتزی
زانوی پرانتزی (ژنوواروم، زانوی درون گرد یا پای کمانی) یکی از اختلالات در مفصل زانو است که در آن زانو­ها از هم فاصله زیادی می­گیرند، این عارضه می ­تواند وضعیتی یا ساختاری باشد. نوع ساختاری آن در اثر اختلالات و تغییر شکل­های استخوانی و نوع وضعیتی آن در اثر ترکیبی از موقعیت­های مفصلی که باعث ایجاد راستای غلط در زانو می­ شود بدون اینکه در استخوان­های دراز تغییر یا انحنایی وجود داشته باشد، ایجاد می­ شود. نوع ساختاری این عارضه بیشتر در بین ورزشکاران عمومیت دارد. این اختلال وقتی که زانو در حالت اکستنشن بیش از حد بوده و استخوان درشت نی چرخش داخلی داشته باشد، بیشتر مشهود است، لذا بیشتر مواقع وقتی که زانوی عقب رفته اصلاح شود، این عارضه نیز اصلاح می­ شود (نوربخش و همکاران، ۱۳۷۹، سخنگویی، ۱۳۷۹).
این عارضه همان طور که در شکل ۱۰-۲ مشاهده می­ شود از نمای قدامی و خلفی قابل رویت می­باشد و دقیقاً حالت عکس اختلال زانوی ضربدری است، یعنی در این عارضه وزن بدن توسط جانب داخلی سطوح مفصلی زانو تحمل می­ شود. به مرور زمان در نتیجه این شرایط، غضروف مفصلی به علت وجود فشار ممکن است تخریب شود. در این اختلال فشار اضافی بر روی لیگامنت جانب خارجی زانو وارد می­ شود (جینکینز و همکاران، ۱۹۸۹).
علایم فیزیکی عارضه

1. 1. وجود فضای غیر طبیعی در بین کندیل­های دو پا، که قوزک­ها به هم چسبیده است و کشکک­ها به رو برو نگاه می­ کنند.

1. 1. ران چرخش خارجی بیش از حد و محدودیت در برابر چرخش داخلی دارد.

1. 1. ساق (درشت نی) چرخش داخلی بیش از حد و محدودیت در برابر چرخش خارجی دارد.

1. 1. به علت چرخش ران استخوان کشکک به سمت خارج انحراف دارد.

1. 1. راه رفتن به شیوه­ای که پا به سمت داخل چرخیده است.

روش­های اندازه گیری زانوی پرانتزی نیز به مانند زانوی ضربدری شامل استفاده از متر نواری، خط کش، کولیس یا کالیپر است. برای اندازه گیری این اختلال، زانو­ها باید در حالت اکستنشن کامل قرار گرفته و قوزک­های دو پا به گونه ­ای به هم چسبیده باشند که استخوان­های کشکک زانو­ها به روبرو نگاه کنند. در این حالت فاصله بین دو کندیل داخلی ران­ها (فوق لقمه داخلی ران) به وسیله متر نواری، خط کش، کولیس یا کالیپر اندازه گیری و ثبت می­ شود. در برخی متون، بیشترین فراوانی (فاصله بین دو کندیل) در دامنه ۴-۲ سانتیمتر قید شده است (جینکینز و همکاران، ۱۹۸۹). در صورتی که فاصله بین کندیل­های ران بیشتر از ۴ سانتیمترباشد، نشانه ناهنجاری و عارضه زانوی پرانتزی می­باشد (نوربخش و همکاران، ۱۳۷۹).

البته مانند زانوی ضربدری، به منظور غربال کردن می­توان از خط کش شاقولی یا پوسچر اسکرین استفاده کرد. برای این منظور فرد پشت صفحه شطرنجی یا خط شاقولی می­ایستد. در حالت طبیعی خط مرجع باید از استخوان ران (مفصل ران) شروع شده، از مرکز استخوان کشکک و ستیغ درشت نی عبور کرده و در میان شست و انگشت دوم فرود آید. در فرد مبتلا به ژنو وارم بسته به شدت عارضه، خط از روی سایر انگشتان پا عبور می­ کند.
۱۰.۵.۷.۲. عارضه زانوی ضربدری
زانوی ضربدری (ژئووالگوم یا زانوی برون گرد یا پای X) اختلال ارتوپدی است که همان گونه که در شکل ۸.۲ نشان داده شده است، مچ پا از یکدیکر فاصله پیدا کرده ولی زانو­ها به هم
چسبیده­اند. در این اختلال به علت زاویه داخلی ران و ساق پا، خط اعمال وزن به سمت بیرون از مرکز مفصل زانو انتقال می­یابد. این حالت باعث می­ شود که وزن بدن توسط جانب خارجی سطوح مفصلی زانو تحمل شود. این شرایط (فشار به سطوح خارجی مفصل) در طولانی مدت باعث خرابی و از بین رفتن غضروف مفصلی در آن ناحیه می­ شود و در X-ray ممکن است که تغییرات غضروفی قابل مشاهده باشد. در این اختلال لیگامنت جانب داخلی زانو تحت کشش ریادی قرار گرفته و باعث عدم ثبات و تعادل مفصل زانو گشته که در نتیجه آن را آماده آسیب پذیری می­ کند. همچنین عضله کشنده پهن نیام نیز در حالت کوتاه شدهقرار می­گیرد. اگر اختلال زاویه زانو به ۱۰ درجه برسد، اعمال وزن به ناحیه مورد ابتلا تا سه برابر افزایش می­یابد. لازم به ذکر است ژنو والگوم بیشتر در مردان مشاهده می­ شود و علت این عارضه می ­تواند بیماری­های متابولیکی و یا اختلالات پوسچری باشد (سخنگویی، ۱۳۷۹).
علایم فیزیکی عارضه زانوی ضربدری

1. 1. وجود فضای غیر طبیعی بین قوزک­های پا، وقتی که زانو­ها به هم چسبیده است و کشکک­ها به روبرو نگاه می­ کنند.

1. 1. والگوس ممکن است که در یک پا بیشتر از دیگری باشد (یک طرفه) که در این صورت بر طول اندام و ناحیه کمر نیز تاثیر گذار خواهد بود و باعث عدم تعادل آن می­ شود.

همچنین ممکن است

1. 1. ران چرخش داخلی و محدودیت در برابر چرخش خارجی داشته باشد.

1. 1. ساق (درشت نی) چرخش خارجی و محدودیت در برابر چرخش داخلی داشته باشد.

1. 1. استخوان کشکک به علت چرخش ران انحراف پیدا کند.

1. 1. پا دچار پرونیشن شود (جینکینز و همکاران، ۱۹۸۹).

از روش­های متداول اندازه گیری این ناهنجاری استفاده از متر نواری، خط کش، کولیس یا کالیپر است. برای اندازه گیری میزان ژنووالگوم (واگوس) زانو­های آن­ها را باید در حالت اکتنشن کامل قرار داد به صورتی که کشکک­های زانو به سمت جلو بوده و به روبرو نگاه کنند. سپس فاصله بین دو قوزک داخلی مچ پا مطابق با شکل ۲-۹ از طریق متر نواری، خط کش، کولیس یا کالیپر اندازه گیری و ثبت می­ شود (نوربخش و همکاران، ۱۳۷۹، جینکینز و همکاران، ۱۹۸۹).

شکل ۶.۲. روش اندازه گیری زانوی ضربدری با بهره گرفتن از خط کش
البته برای غربال کردن می­توان از روش خط شاقولی نیز استفاده کرد. برای این منظور فرد پشت صفحه شطرنجی یا خط شاقولی می­ایستد. در حالت طبیعی خط مرجع در امتداد طولی از سر استخوان ران (مفصل ران) شروع می­ شود و از مرکز استخوان کشکک و ستیغ درشت نی عبور کرده و در میان شست و انگشت دوم فرود می ­آید. در فرد مبتلا به ژنووالگوم بسته به شدت عارضه، خط شاقولی به سمت داخل پا متمایل شده و از روی انگشت شست به سمت داخل عبور می­ کند (نوربخش و همکاران، ۱۳۷۹).
در برخی از متون حرکات اصلاحی، این عارضه به ۴ درجه به شکل زیر تقسیم شده است:
(درجه ۱) فاصه بین دو قوزک از ۵/۲ سانتی­متر کمتر است.
(درجه ۲) فاصه بین دو قوزک بین ۵/۲ تا ۵ سانتی­متر است.
(درجه ۳) فاصه بین دو قوزک بین ۵ تا ۵/۷ سانتی­متر است.
(درجه ۴) فاصه بین دو قوزک از ۵/۷ سانتی­متر بیشتر است (جینکینز و همکاران، ۱۹۸۹).
۱۱.۵.۷.۲. انحراف مچ پا به خارج- پا­های دمر
این ناهنجاری با عنوان پا­های چرخیده به خارج نیز شناخته شده است. و با برآمدگی دو قوزک داخلی و صافی کف پای کاذب که با پیچش داخلی مچ پا ایجاد شده ­اند، مشخص می­ شود. بهترین درمان برای این ناهنجاری استفاده از یک وسیله طبی از همان سنین اولیه و استفاده از یک سری تمریناتی است که حرکات خم شدن پنجه پا، خم کردن مچ پا به پایین و چرخش خارجی را در بر می­گیرد (هایاشی و یاکوبی، ۱۹۸۵).
۱۲.۵.۷.۲. پای چرخیده به داخل- پیچش داخلی درشت نی
این عارضه که اغلب از آن به عنوان پای چرخیده به داخل یاد شده است با چرخش داخلی در مفاصل ران مشخص می­ شود. این امر باعث می­ شود که زانو­ها چرخش داخلی پیدا کنند
(عارضه زانوان متقاطع) و پنجه­های پا به سمت داخل بچرخند (هلال زاده، ۱۳۸۵). در واقع پیچش داخلی غیر طبیعی درشت نی معمولا در ارتباط با چرخش پاشنه به داخل یا زانوی پرانتزی است. این تغییر شکل به صورت تکی بسیار کم مشاهده می­ شود. مشکل اصلی چرخش انگشتان به داخل است. قوزک داخلی نسبت به قوزک خارجی در سمت عقب قرار می­گیرد. درگیری معمولا متقارن است و چون انگشتان با زاویه­ی حدود ۱۵ الی ۳۵ درجه در سمت داخل قرار دارند، مرکز جاذبه­ی بدن در خارج دومین استخوان کف پایی (که مرکز شعاع پاست) می­افتد. در بچه­های بزرگ­تر این تغییر مرکز جاذبه­ی بدن از طریق صاف (راست) و دور کردن جلو پا جبران می­ شود. این عارضه می ­تواند مادرزادی یا اکتسابی باشد. در شکل مادر زادی پیچش داخلی درشت نی کشکک می ­تواند خیلی زیادتر از حالت طبیعی به داخل بچرخد اما چرخش به خارج در حد طبیعی است. این عارضه ممکن است در نتیجه­ یک تغییر شکل ثابت استخوانی، کوتاهی بافت نرم، فلج عضلانی، عدم تعادل عضلانی و یا تغییر در صفحه­ی مفصلی باشد (۱۲).
۸.۲. بررسی پیشینه تحقیقات
۱.۸.۲. تحقیقات انجام شده در داخل کشور
علیرضا بیاتی در سال ۱۳۹۳ به مقایسه شاخص­ های اصلی آنتروپومتریکی، بیومکانیکی، فیزیولوژیکی، روانی و وضعیت قامتی اسکلتی- عضلانی تیر اندازان نخبه بزرگسال زن و مرد پرداخت. نتایج تحقیق نشان داد که بین شاخص­ های اصلی آنتروپومتریکی، بیو مکانیکی، فیزیولوژیکی و روانی تفاوت معنا داری بین دو گروه وجود داشت وتنها در وضعیت قامتی، اسکلتی- عضلانی تیراندزان نخبه زن و مرد تفاوت معنا داری مشاهده نشد (بیاتی، ۱۳۹۳).
شیخ در سال ۱۳۹۲ به مقایسه شاخص­ های اصلی آنتروپومتریکی، بیومکانیکی، فیزیولوژیکی، روانی و وضعیت قامتی اسکلتی- عضلانی فوتسالیست­های زن تیم ملی ایران و زنان غیر ورزشکار پرداخت. نتایج تحقیق نشان داد بین شاخص­ های اصلی آنتروپومتریکی (جز در پهنای تنه از سطح ناف، محیط تنه در سطح لگن، بیشترین محیط ساق وچربی دو سر)، بیومکانیکی جز در استقامت عضلانی (درازونشست)، توان عضلانی (پرش سارجنت)، چابکی (ایلینویز)، تعادل ایستا (تست لک لک) وتعادل پویا، وضعیت قامتی (جز در پشت کج، پشت گرد و کف پای صاف)، و آسیب­ها (جز در آسیب سر، ران، زانو ومچ پا) اعضای تیم ملی فوتسال بانوان و زنان غیر ورزشکار تفاوت وجود ندارد (شیخ، ۱۳۹۲).
ولی اله زلفی در سال ۱۳۹۲ به مقایسه شاخص­ های اصلی ویژگی­های آنتروپومتریکی، بیومکانیکی، روانی ووضعیت قامتی اسکلتی- عضلانی پسران ۱۸-۱۵ ساله منطقه بزینه رود استان زنجان پرداخت. نتایج تحقیق نشان داد که بین گروه ­های مختلف آزمودنی­های پژوهش به لحاظ قد، ارتفاع از زائده آخرومی، محیط تنه در سطح سینه، فاصله دو بال، بیشترین محیط بازو، محیط آرنج، بیشترین محیط ساعد، ارتفاع زانوتا زمین و چربی ساق پا از پارامتر­های آنتروپومتریکی وتوان عضلانی (پرش سارجنت)، قدرت (قدرت مچ دست)، تست ستاره (در جهت قدامی داخلی، داخلی وخلفی) از پارامتر­های بیومکانیکی وسیستول، ضربان بعد از فعالیت و رکورد ۵۴۰ متر از پارامتر­های فیزیولوژیکی و به لحاظ اختلال در عملکرد اجتماعی و برون گرایی و شادمانی از ویژگی­های روانی وکتف وزانوی پرانتزی از پارامتر­های وضعیت قامتی اسکلتی- عضلانی در بین گروه ­های سنی ۱۵، ۱۶، ۱۷ و ۱۸ ساله تفاوت معناداری وجود دارد (زلفی، ۱۳۹۲).
مهربان در سال ۱۳۹۲ به مقایسه شاخص­ های اصلی ویژگی­های آنتروپومتریکی، بیومکانیکی، فیزیولوژیکی، روانی و ناهنجاری­های اسکلتی- عضلانی دختران ۹ تا ۱۱سال شهر یاسوج پرداخت. بنا به نتایج وی بین شاخص­ های اصلی ویژگی­های آنتروپومتریکی (جز در محیط کمان پا، وزن، پهنای سر، محیط تنه در سطح لگن، ارتفاع از زائده آخرومی، محیط آرنج، محیط زانو، محیط ران، بیشترین محیط ساعد، قد، محیط تنه در سطح ناف، چربی سینه­ای، چربی فوق خاصره­ای، چربی زیر بغل، پهنای مچ دست، طول ران و پهنای آرنج)، بیومکانیکی (جز در انعطاف، توان (پرش طول و پرتاب توپ)، چابکی (ایلینویز)، سرعت (۴۰متر سرعت) و تعادل (تست yخلفی داخلی)، فیزیولوژیکی، سلامت روانی، هوش هیجانی، تیپ شخصیتی (جز در پذیرا بودن) و وضعیت اسکلتی-عضلانی دختران ۹ تا ۱۱سال تفاوتی وجود ندارد. در گروه سنی۹ سال کف پای گود، شست کج، پهنای لگن در حالت نشسته، طول ران، قد، پهنای مچ دست، پهنای تنه از ارتفاع نوک سینه، در گروه سنی ۱۰سال پرش طول و مواردِ برون گرایی، قطر قوزک، چربی سه سر، چربی ران، درازونشست، تعادل (تست y در قسمتخلفی داخلی) و اختلال عملکردی و افسردگی برای ۱۱ساله­ها به عنوان شاخص اصلی شناسایی شدند (مهربان، ۱۳۹۲).
بیاتی در سال ۱۳۹۲ به مقایسه شاخص­ های اصلی آنتروپومتریکی، بیومکانیکی، فیزیولوژیکی، روانی و وضعیت قامتی قبل و بعد از بلوغ دختران ۱۳-۱۱ ساله پرداخت. ۶۰ دختر ۱۳-۱۱ ساله قبل و ۴۰ دختر ۱۳-۱۱ ساله بعد از بلوغ استان البرز به صورت نمونه تصادفی در دسترس به عنوان آزمودنی در این تحقیق شرکت کردند. نتایج تحقیق نشان داد که بلوغ موجب تفاوت در شاخص­ های اصلی آنتروپومتریکی، بیومکانیکی، فیزیولوژیکی، روانی و وضعیت قامتی در دختران ۱۱ تا ۱۳ ساله شده است. در ویژگی­های آنتروپومتریکی، قد در دختران قبل از بلوغ و محیط تنه در سطح سینه در دختران بعد از بلوغ چشمگیرتر است و به مرور توانایی­های حرکتی و آمادگی جسمانی آن­ها بهبود می­یابد و به همین نسبت ناهنجاری­های اسکلتی بیشتر دیده می­ شود (بیاتی، ۱۳۹۲).
کریلی در سال ۱۳۹۱ به مقایسه شاخص­ های اصلی ویژگی­های آنتروپومتریکی، بیومکانیکی، فیزیولوژیکی، روانی و ناهنجاری­های اسکلتی– عضلانی در دختران ۹ تا ۱۱ سال پرداخت. یافته­های تحقیق نشان داد رشد موجب تفاوت در شاخص­ های اصلی ویژگی­های آنتروپومتریکی، بیومکانیکی، روانی و ناهنجاری­های اسکلتی–عضلانی در دختران ۱۱-۹ ساله شده است. در ویژگی­های آنتروپومتریکی ترکیب بدن در دختران ۹ ساله، محیط اندام در دختران ۱۰ ساله و طول اندام در دختران ۱۱ ساله چشم گیرتر است و به تدریج قدرت و استقامت عضلانی آن­ها افزایش یافته و در کل مهارت­ های حرکتی آن­ها بهبود می­یابد. همچنین کودکان به تناسب رشد جسمانی با احساسات جدید که در نتیجه دگرگونی­های جسمانی پدید می ­آید و موجب برانگیخته شدن حالات روحی و روانی آن­ها می­ شود، سازگارتر می­شوند (کریلی، ۱۳۹۱).
رحمتی در سال ۱۳۹۱ به مقایسه شاخص­ های اصلی ویژگی­های آنتروپومتریک، بیومکانیک، روانی و ناهنجاری­های اسکلتی- عضلانی دختران ۱۸-۱۶ ساله منطقه یک شهر تهران پرداخت. نتایج تحقیق نشان داد که فقط بین زائده آخرومی تا سطح زمین، طول سر، چربی تحت کتفی، چربی شکمی، چربی سه سر و چربی دو سر از پارامتر­های آنتروپومتریکی و استقلال و واقع گرایی از بین پارامتر­های هوش هیجانی در بین گروه ­های سنی ۱۶ تا ۱۸ ساله تفاوت معناداری وجود دارد، که می­توان گفت تعادل ایستا (تست لک لک) برای گروه سنی ۱۶ سال، واقع گرایی برای گروه سنی ۱۷ سال و چربی شکمی و تحت کتفی برای ۱۸ ساله­ها به عنوان شاخص اصلی شناسایی شدند (رحمتی، ۱۳۹۰).
حسینی در سال ۱۳۹۰ به مقایسه بین ویژگی­های آنتروپومتریکی، بیومکانیکی و ناهنجاری­های اسکلتی زنان ۱۸ تا ۳۵ سال ورزشکار و غیر ورزشکار پرداخت. یافته­های تحقیق نشان داد بین میانگین­های قد نشسته، پهنای آرنج، پهنای تنه در سطح ناف، محیط تنه در سطح ناف، محیط ران در قسمت میانی و شاخص کورومیک و تیپ بدنی مزومورفی زنان ورزشکار و غیر ورزشکار تفاوت معنادار وجود داشت. در مورد فاکتور­های بیومکانیکی بین میانگین قدرت، سرعت، چابکی، استقامت و تعادل زنان ۱۸ تا ۳۵ سال ورزشکار و غیر ورزشکار تفاوت معنادار تایید شد. در مورد ناهنجاری­های اسکلتی، انحراف جانبی ستون مهره­ها، انحراف گردن به جلو و شکم افتاده تفاوت معنا دار تایید شد. نتیجه می­گیریم که ورزشکار بودن می ­تواند در برخی از فاکتور­های آنتروپومتریکی، بیومکانیکی، و ناهنجاری­های اسکلتی تأثیر مثبتی داشته باشد (حسینی، ۱۳۹۰).
شادمانی در سال ۱۳۹۰ به بررسی رابطه لوردوزیس کمر با ویژگی­های آنتروپومتریکی، ترکیب بدنی و آمادگی جسمانی در دانش ­آموزان دختر هنرستان تربیت بدنی شیراز پرداخت. یافته­های تحقیق نشان داد بین لوردوزیس کمر با شاخص توده بدنی (BMI) دانش ­آموزان تربیت بدنی (r=0. 351) در سطح ۰۱/۰<α با ۹۹ درصد اطمینان رابطه معناداری وجود دارد و بین لوردوزیس کمر با درصد چربی بدن (BF%) دانش ­آموزان تربیت بدنی رابطه معناداری وجود دارد. بین لوردوزیس کمر با نسبت دور کمر به باسن (WRH) دانش ­آموزان تربیت بدنی رابطه معناداری وجود ندارد. همچنین بین لوردوزیس کمر با قدرت عضلات شکم دانش ­آموزان تربیت بدنی رابطه معناداری وجود ندارد (شادمانی، ۱۳۹۰).

شکل ‏۵‑۸: تاخیر پایان به پایان برحسب تعداد گره

شکل ‏۵‑۹: نرخ تحویل موفق بسته

شکل ‏۵‑۱۰: سربار نرمال شده مسیریابی برحسب تعداد گره
همانطور که مشخص است، پروتکل DSDV-Het با ۴ خوشه، عملکرد بسیار بهتری نسبت به پروتکل DSDV مسطح دارد. همچنین در همه نمودارها شاهد آن هستیم که پروتکل DSDV-Het با ۴ ناحیه در حالت ۱۲۰ گره عملکرد بهتری نسبت به سایر تعداد گره ها دارد. این امر بیانگر آن است که تعداد ۴ خوشه برای ۱۲۰ گره بهترین حالت است. اما در تعداد گره بیشتر (۱۵۰، ۱۸۰ و ۲۱۰ گره )، باید تعداد خوشه بیشتری بکار برد. همچنین در تعداد گره کمتر (۶۰ و ۹۰ گره) فاصله مستقیم بین مبدا و مقصد کمتر از فاصله از طریق سرخوشه‌ها می‌باشد. به این معنا که در این تعداد گره، مبدا بسته را مستقیم به مقصد ارسال کند، راحت تر از آن است که بسته را ابتدا به سرخوشه ارسال کند، سپس سرخوشه مبدا بسته را به سرخوشه مقصد ارسال کند و در نهایت سرخوشه مقصد بسته را به مقصد برساند. همچنین شاهد آن هستیم که AODV-Het با ۴ ناحیه نیز در ۱۲۰ گره به اوج عملکرد خود می رسد که این امر نیز تایید کننده ادله بیان شده در بالا میباشد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در نمودار تاخیر پایان به پایان شاهد هستیم که پروتکل ADOV مسطح کمترین میزان تاخیر را در حالت ۲۱۰ گره دارد. علت این امر در این است که بسیاری از بسته ها در حالت ۲۱۰ گره به مقصد نمی رسند و در بین راه از بین می روند. این اتفاق در نمودار نرخ تحویل موفق بسته دیده می شود. بسته هایی که در بین راه از بین می روند در محاسبه تاخیر تاثیری ندارند. بنابراین شاهد کاهش ناگهانی تاخیر در ۲۱۰ گره هستیم. در اصل در ۲۱۰ گره تاخیر کم نشده است بلکه بسته هایی که موفق به مقصد رسیده اند، بسیار کاهش یافته است.
بررسی اثر تعداد خوشه ها
تعیین شعاع خوشه‌ها یا به عبارت دیگر تعیین تعداد خوشه‌ها می تواند تاثیر بسزایی در عملکرد پروتکل‌های مسیریابی سلسله مراتبی داشته باشد. به همین دلیل در این شبیه سازی شعاع خوشه‌ها را برای شبکه‌ای با ۱۲۰ گره و ۲۱۰ گره افزایش داده‌ایم تا تاثیر این پارامتر را بر عملکرد پروتکل DSDV-Het مشاهده کنیم. پارامترهای شبکه مانند آزمایش قبلی است و تغییر نکرده‌اند. تنها تعداد گره‌ها ثابت فرض شده است و برای تعداد ۲،۴،۶،۹و ۱۲ ناحیه عملکرد پروتکل پیشنهادی مورد بررسی قرار گرفته است:

شکل ‏۵‑۱۱: توان عملیاتی برحسب تعداد خوشه

شکل ‏۵‑۱۲: تاخیر پایان به پایان برحسب تعداد خوشه

شکل ‏۵‑۱۳: نرخ تحویل موفق بسته برحسب تعداد خوشه

شکل ‏۵‑۱۴: سر بار نرمال شده مسیریابی برحسب تعداد خوشه
همانطور که می بینیم در حالت ۴ خوشه ؛ ۱۲۰ گره عملکرد بهتری نسبت به ۲۱۰ گره دارد. به همین علت است که در نمودار های قسمت پیشین دیدیم که DSDV-Het در ۱۲۰ گره بهترین عملکرد را دارد.
همچنین شاهد آن هستیم که با افزایش تعداد خوشه‌ها عملکرد شبکه به یک حالت پایدار نزدیک می‌شود و ۱۲۰ گره زود تر به این حالت پایداری می رسد. علت این امر در آن است که افزایش تعداد خوشه‌ها تا حدی باعث بهبود عملکرد می شود و افزایش بیش از حد تعداد خوشه‌ها همیشه باعث بهتر شدن عملکرد شبکه نمی شود. در نتیجه باید برای هر تعداد گره بدانیم که با چه تعداد خوشه‌ها بهترین عملکرد را دارد؛ تا بتوان با قرار دادن این تعداد خوشه، هم عملکرد خوبی داشته باشیم و هم اینکه در مصرف تکنولوژی گره ها سرخوشه زیاده روی نکرده باشیم. زیرا گره‌های سرخوشه، گره‌هایی با دو رادیو می‌باشند، که این گره‌ها نسبت به گره‌های عادی هزینه بیشتری در بر دارند. در اصل به یک تعادل بین بالاترین عملکرد و میزان تکنولوژی گره های سرخوشه برسیم.
همانطور که مشخص است در ۱۲۰ گره، تفاوت چندانی بین ۹ ناحیه و ۱۲ ناحیه وجود ندارد. پس در زمان طراحی شبکه، می دانیم که داشتن ۹ گره ها قوی می تواند، منجر به بهترین عملکرد شبکه شود.
بررسی اثر تحرک بر پروتکل پیشنهادی
یکی از عوامل اصلی که عملکرد شبکه های اقتضایی متحرک را تهدید می کند، میزان تحرک شبکه است. یک پروتکل مسیریابی مناسب باید در برابر این تهدید مقاوم باشد. در این راستا، تاثیر تحرک بر عملکرد شبکه در پروتکل DSDV-Het و AODV-Het بررسی شده است. پارامترهای شبیه سازی مانند قبل است. تنها تعداد گره ها ۱۸۰ می باشد و ثابت می باشد. میانگین سرعت حرکت گره ها از ۰ m/s تا ۱۰.۵m/s افزایش پیدا کرده است. شبکه به چهار خوشه تقسیم شده است.

شکل ‏۵‑۱۵ توان عملیاتی براساس سرعت حرکت گره‌ها
شکل ‏۵‑۱۶ تاخیر پایان به پایان براساس سرعت حرکت گره‌ها

دیدگاه آیت‌الله جوادی آملی

تطبیق

عمومیت لفظ یا خصوص سبب

اعتبار به گستردگی لفظ است

حجیت عموم لفظ، نه خصوص سبب

با توجه به اختلاف در تعابیر، دیدگاه هر دو دانشمند یکسان است

جمع‏بندی دیدگاه‌های آیت‌الله معرفت و آیت‌الله جوادی آملی در بحث «اسباب نزول»
هر دو دانشمند با توجه به اختلاف در تعابیر، معنای واحدی برای اسباب نزول بیان داشته و به اهمیت جایگاه آن در پژوهش‌های قرآنی اذعان کرده‌اند.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

آیت‏الله معرفت، بین سبب نزول و شأن نزول تفاوت قائل است و شأن را أعم از سبب می‏داند؛ اما آیت‏الله جوادی آملی، این دو را مترادف دانسته و در کنار بیان اهمیت اسباب نزول در تفسیر، به ضرورت آشنایی مفسر با فضا و جوّ نزول نیز تأکید می‌کند.
آیت‏الله معرفت، با استناد به آیه‌ی ۱۲۲ از سوره‌ی توبه، بر حجیت گفتار صحابه در تفسیر و اجتهادشان صحه گذاشته و در جای دیگر، تعبد و تسلیم در برابر نظرات ایشان را بدون دلیل می‌داند، اما آیت‌الله جوادی آملی، ضمن بحثی مفصل پیرامون نقش روایات در فهم قرآن، از معدود کسانی است که به بحث پیرامون عدم حجیت روایات غیر معصوم پرداخته و ارزش آن‌ها را در حد نقل تاریخی می‌داند. هر دو دانشمند، راه دست‌یابی به اسباب نزول را از طریق روایات متواتر، با سند صحیح متصل به معصوم، می‌دانند.
هر دو دانشمند، به بحث مستقل پیرامون «تعابیر بازگو کننده‌ی اسباب نزول» نپرداخته‌اند، اما در بررسی‌های خود از روایات اسباب نزول، از این مورد غفلت نورزیده‌اند. هرچند دو دانشمند، به بحث مستقل پیرامون «فواید شناخت اسباب نزول» نپرداخته‌اند، اما به نظر می‌رسد، تأکید ایشان بر اهمیت شناخت اسباب نزول در فهم مقاصد و مفاهیم آیات، ناظر به فایده‌ی مهم اسباب نزول است.
هر دو دانشمند، در جای جای آثارشان، در بررسی روایات اسباب نزول، در هنگام برخورد با اسباب نزول‌های متعدد، عموم لفظ را ملاک می‌دانند، نه خصوص سبب را.
فصل سوم: بررسی تطبیقی دیدگاه‌های آیت‌الله معرفت و آیت‌الله جوادی آملی در بحث «محکم و متشابه»
مقدمه فصل
هر متنی که به همراه نویسنده‌اش نباشد، چه‌بسا نتواند مراد و مقصود او را به مخاطب ابلاغ نماید. حال این ویژگی را یا نویسنده خود به متن داده است تا مثلاً مخاطب را به جهات مختلف مفهوم متن آشنا سازد و یا مثلاً او را بفریبد و منحرف نماید. نیز ممکن است این ویژگی در بستر زمان به وجود آمده باشد و یا به خاطر گستردگی مفاهیم و محدود بودن الفاظ به ضرورت ایجاب شده باشد. البته این ویژگی هر متنی است و قرآن کریم نیز متن است، متنی مقدس که از این ویژگی مبرا نیست. پس این دیدگاه قابل ارائه است که خالق این متن یعنی خدای متعال به منظور بهره‌بری بیشتر مخاطب، الفاظ و عبارات قرآنی را به صورتی خاص ایجاد کرده است و یا قرآن کریم به جهت گستردگی مفهوم آن و محدودیت لفظ عربی دچار چند مفهومی گشته و متشابه شده است.
در میان قواعد فهم قرآن، مسائل مربوط به «محکم و متشابه»، جایگاه ویژه‌ای دارد. بیان سخن از محکم و متشابه، ویژه‌ی قرآن و حتی زبان عربی نیست و گویندگان و نویسندگان ـ به هر زبان ـ می‌توانند همه یا بخشی از سخن خود را به صورت محکم یا متشابه بیاورند؛ ولی به لحاظ تأثیر این قاعده در فهم آیات و تأکید خاص قرآن بر آن، در زمره‌ی قواعد ویژه‌ی فهم قرآن جای می‌گیرد. از آن‌جا که خاستگاه این بحث در خود قرآن کریم است، دانشمندان علوم قرآنی و مفسران به بحث و بررسی این دانش قرآنی ذیل آیه‌ی ۷ از سوره‌ی آل عمران پرداخته‌اند: ( (هُوَ الَّذِیَ أَنزَلَ عَلَیْکَ الْکِتَابَ مِنْهُ آیَاتٌ مُّحْکَمَاتٌ هُنَّ أُمُّ الْکِتَابِ وَأُخَرُ مُتَشَابِهَاتٌ فَأَمَّا الَّذِینَ فی قُلُوبِهِمْ زَیْغٌ فَیَتَّبِعُونَ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ ابْتِغَاء الْفِتْنَهِ وَابْتِغَاء تَأْوِیلِهِ وَمَا یَعْلَمُ تَأْوِیلَهُ إِلاَّ اللّهُ وَالرَّاسِخُونَ فِی الْعِلْمِ یَقُولُونَ آمَنَّا بِهِ کُلٌّ مِّنْ عِندِ رَبِّنَا وَمَا یَذَّکَّرُ إِلاَّ أُوْلُواْ الألْبَابِ) او کسى است که این کتاب (آسمانى) را بر تو نازل کرد، که قسمتى از آن، آیات «محکم» (صریح و روشن‏) است که اساس این کتاب مى‏باشد (و هرگونه پیچیدگى در آیات دیگر، با مراجعه به این‌ها، برطرف مى‏گردد.) و قسمتى از آن، «متشابه» است (آیاتى که به‌ خاطر بالا بودن سطح مطلب و جهات دیگر، در نگاه اول، احتمالات مختلفى در آن مى‏رود ولى با توجه به آیات محکم، تفسیر آن‌ها آشکار مى‏گردد.) اما آن‌ها که در قلوبشان انحراف است، به دنبال متشابهاتند، تا فتنه‏انگیزى کنند (و مردم را گمراه سازند) و تفسیر (نادرستى) براى آن مى‏طلبند در حالى‌که تفسیر آن‌ها را، جز خدا و راسخان در علم، نمى‏دانند. (آن‌ها که به دنبال فهم و درکِ اسرارِ همه‌ی آیات قرآن در پرتو علم و دانش الهى هستند،) مى‏گویند: «ما به همه‌ی آن ایمان آوردیم، همه از طرف پروردگارِ ماست.» و جز صاحبان عقل، متذکر نمى‏شوند (و این حقیقت را درک نمى‏کنند).^[۱۹۱]
۳-۱-تعریف «محکم و متشابه»
با توجه به بررسی معنای لغوی و اصطلاحی «محکم و متشابه» در فصل اول، به بررسی و تطبیق دیدگاه آیت‌الله معرفت و آیت‌الله جوادی آملی در تعریف «محکم و متشابه»، می‌پردازیم.
۳-۱-۱-تعریف «محکم و متشابه» در دیدگاه آیت‌الله معرفت
«اِحکام در قرآن به سه معنا به کار رفته:
۱٫استوار بودن گفتار یا کردارى که راه خلل و شبهه در آن بسته باشد. در مقابلِ‏ آن، متشابه قرار دارد، گفتارى نارسا یا کردارى شبهه انگیز.
۲٫پایدار و ثابت‏بودن، در مقابل ناپایدار. احکام ثابته در شریعت را محکم‏ گویند، در مقابل احکام منسوخه. چنان‌چه در باب ناسخ و منسوخ، اصطلاح‏ «احکام‏» به کار مى‏رود و بر آیات غیر منسوخه ‏«محکمه‏» گفته مى‏شود.
۳٫اتقان و دقت در عمل یا گفتار، که بر اساسى متین و مستحکم استوار بوده‏ باشد، آن را محکم یا مستحکم گویند. چنان‌چه در سوره‌ی هود آمده: (الَر کِتَابٌ أُحْکِمَتْ آیَاتُهُ ثُمَّ فُصِّلَتْ مِن لَّدُنْ حَکِیمٍ خَبِیرٍ )(هود/۱) آیات قرآنى تماماً حساب شده و با کمال دقت و بر پایه‏اى مستحکم استوار گردیده، آن‌گاه در بخش‏هاى گوناگون بر پیامبر اسلام۲‏ نازل گردیده است.
احکام ـ به معناى سوم ـ تمامى آیات قرآن را دربر مى‏گیرد و به معناى دوم، مخصوص آیات غیر منسوخه است. به معناى نخست صرفاً در مقابل آیات متشابهه‏ به کار رفته است.
محکم ـ در مقابل متشابه ـ به معناى استوار و خلل ناپذیر، از ریشه‌ی ‏«حکم ـ حکما» به معناى ‏«منع ـ منعا» گرفته شده است و معناى بازداشتن و جلوگیرى از هرگونه ‏اخلال‌گرى و تباهى را مى‏رساند. بدین جهت دهانه‌ی اسب (لگام) را در لغت عرب‏ «حکمه الفرس‏» گویند، زیرا لگام او را از سرکشى و ناهموارى در حرکت ‏باز مى‏دارد.
تشابه نیز در قرآن به دو معنا به کار رفته:
۱٫همانند و یکسان بودن، چنان‌چه در سوره‌ی زمر مى‏خوانیم: (اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَدِیثِ کِتَابًا مُّتَشَابِهًا مَّثَانِیَ تَقْشَعِرُّ مِنْهُ جُلُودُ الَّذِینَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ…) (زمر/۲۳)، خداوند بهترین گفتار را فرو فرستاده و آن نوشته‏اى است (سر تا پا) یکسان و یکنواخت (در نیرومندى ‏بیان و استوارى گفتار) و قابل تکرار در تلاوت. آنان که از پروردگارشان مى‏هراسند، اندام بدنشان از آن به لرزه مى‏افتد. این خود دلیل بر آن است که از نزد خداوند فروفرستاده شده و سخن بشرى نیست، زیرا اگر گفتارى همانند گفتار آدمیان بود، هر آینه در آن اختلاف و دگرگونى به چشم مى‏خورد: (أَفَلاَ یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ وَلَوْ کَانَ مِنْ عِندِ غَیْرِ اللّهِ لَوَجَدُواْ فِیهِ اخْتِلاَفًا کَثِیرًا )(نساء/۸۲).
۲٫شبهه انگیز بودن، چنان‌چه گفتار یا کردارى ـ بر اثر احتمالاتى چند ـ شبهه‏برانگیز باشد و مقصود پنهان گردد. در سوره‌ی بقره آمده: (…إِنَّ البَقَرَ تَشَابَهَ عَلَیْنَا… )(بقره/۷۰) گاوى‏ که دستور ذبح آن صادر گشته اکنون براى ما ـ بنى اسرائیل ـ مایه‌ی شبهه گردیده و روشن ‏نیست که مقصود، کشتن یک گاو معمولى است‏ یا آن‌که در پس پرده‌ی این دستور، رازى نهفته که ما از آن آگاهى نداریم. در آیه‌ی ۷ سوره‌ی آل عمران‏، «متشابهات‏» به همین معنا به کار رفته است. برخى آیات، بر اثر وجوه محتمله، ظاهرى شبهه انگیز به خود یافته، دست‏خوش کج‌اندیشان قرارگرفته تا با تأویل بردن آن‏ها مایه‌ی فتنه گردند و مردم ساده لوح را از راه به در برند.
تشابه از ریشه‌ی‏ «شبه‏» اسم مصدر، به معناى‏ «مثل و همانند» یا «شبه‏» مصدر، به معناى همانند بودن گرفته شده است، که این همانندى مایه‌ی شبهه گردد، زیرا حقیقت پنهان گردیده، حق و باطل به هم آمیخته مایه‌ی اشتباه حق به باطل شده است، لذا یک گفتار یا یک کردار حق‌گونه به صورت باطل جلوه‏گر گردیده است. اصطلاحاً در تعریف آن گفته‏اند: «ما لا ینبى‏ء ظاهره عن مراده، آن‌چه ظاهر آن ‏مراد واقعى‏اش را ارائه ندهد». یعنی نارسایى لفظ یا عمل موجب گردد که حقیقت و واقع ‏آن آشکار نباشد. این تعریف خود نارسا است، زیرا شامل مبهمات نیز مى‏گردد که نیاز به تفسیردارند نه تأویل. متشابه باید علاوه بر نارسایى و ابهام، مایه‌ی شبهه و اشتباه نیز باشد.
راغب اصفهانی از واژه‌ی «متشابه»، تعریف بهتری دارد: «و المتشابه من القرآن ما أشکل تفسیره لمشابهته بغیره؛ متشابهات قرآن آن باشد که تفسیر آن مشکل آید، زیرا نمود آن‌چه هست را ندارد و به چیز دیگر شباهت ‏دارد». لذا در مورد قرآن، آن چیز دیگر جز ضلالت و گمراهى نباشد، فماذا بعد الحق‏ إلا الضلال.^[۱۹۲] پس کلام حق (قرآن کریم) هرگاه نمودى جز حق داشته باشد و به باطل ‏مى‌ماند، آن را متشابه گویند. طبق این تعریف، تشابه ـ در آیات متشابهه ـ تشابه حق و باطل است که سخن ‏حق‌گونه‌ی خداوند، باطل‌گونه جلوه‏گر شود.
لذا تشابه علاوه بر آن‌که بر چهره‌ی لفظ یا عمل، پرده‏اى از ابهام مى‏افکند، موجب شبهه نیز مى‏باشد. بدین ترتیب هر متشابهى هم به تفسیر نیاز دارد که رفع ‏ابهام کند و هم به تأویل نیاز دارد تا دفع شبهه کند. لذا تأویل نوعى تفسیر است که ‏علاوه بر رفع ابهام، دفع شبهه نیز مى‏کند. بنابراین مورد تأویل نسبت به تفسیر، أخص مطلق است. هر کجا تأویل باشد، تفسیر نیز هست. تفسیر، در مورد مبهمات است که در محکم و متشابه هر دو وجود دارد و تأویل، صرفاً در متشابه است که هم ابهام دارد و هم تشابه.»^[۱۹۳]
ایشان می‌افزاید: «شبهه آن است که به جهت وجود شباهت بین دو چیز، یکی از دیگری تمییز داده نشود (چه شباهت عینی باشد و چه معنوی). متشابه در قرآن کلامی است که به دلیل مشابهت لفظی یا معنوی‌اش به چیز دیگر، تفسیر آن مشکل گردیده است. فقها می‌گویند متشابه چیزی است که ظاهرش خبر از باطنش نمی‌دهد و گویای مرادش نمی‌باشد. «اشتباه» نیز به جهت مشابهت دو یا چند چیز به یک‌دیگر رخ می‌دهد. بنابراین متشابه در اصطلاح قرآن، لفظی است که احتمال چندین معنا در آن وجود دارد. به همین جهت در آن شک و شبهه ایجاد می‌گردد و همان‌گونه که امکان تأویل صحیح آن وجود دارد، احتمال تأویل فاسد نیز در آن می‌رود و همین احتمال باعث گشته است تا منحرفان درصدد تأویل آن متناسب با اهداف خویش برآیند.»^[۱۹۴]
۳-۱-۲-تعریف «محکم و متشابه» در دیدگاه آیت‌الله جوادی آملی
آیت‌الله جوادی آملی ابتدا به بیان نقل و نقد نظریات در معنای محکم و متشابه از بیان استادشان، علامه طباطبایی۶ پرداخته‌اند.^[۱۹۵]
««حکم»، منع کردن و بازداشتن برای اصلاح است، از این‏ رو زمام چهارپا را «حَکَمه» نامیده‏اند.^[۱۹۶] اِحکام، استوار کردن و اتقان است. «أحکمت الشی‏ء» یعنی شی‏ء را متقن و استوار کردم.^[۱۹۷] محکمات، آیات متقن و استواری‏اند که از ناحیه‌ی لفظ یا معنا شبهه‏ای بر آن‏ها عارض نمی‏شود.^[۱۹۸]
محکم، گاهی در مقابل متشابه است: (…مِنْهُ آیَاتٌ مُّحْکَمَاتٌ هُنَّ أُمُّ الْکِتَابِ وَأُخَرُ مُتَشَابِهَاتٌ… )(آل‌عمران/۷) و «محکمات» آیاتی هستند که در دلالتشان ابهامی نیست، چون یا صریح‏اند و احتمال خلاف در آن‏ها نیست؛ یا ظاهرند و به احتمال خلافشان اعتنایی نیست؛ و زمانی محکم در برابر مفصّل است: (الَر کِتَابٌ أُحْکِمَتْ آیَاتُهُ ثُمَّ فُصِّلَتْ مِن لَّدُنْ حَکِیمٍ خَبِیرٍ )(هود/۱) اِحکام در برابر تفصیل، یعنی آیات قرآن که همه متقن‏اند، به صورت سوره سوره و آیه آیه از هم جدا شده‏اند، محکم در این آیه به معنای بسیط و غیر مفصل است، نه در مقابل متشابه.»^[۱۹۹]
«اصل جامع در کلماتی مانند «حکم»، «حکمت»، «حکومت» و «محکم»، همان اتقان و استواری است و آیات محکم یعنی آیاتی که در دلالت خود استحکام دارند و ابهام و تردیدی در دلالتشان وجود ندارد و این آیات در دلالت بر معنای خاص یا صریح است و احتمال خلاف آن معنای صریح وجود ندارد و یا ظاهر، و معنای خلاف ظاهر، ملغی و بی‏اعتبار است.»^[۲۰۰]
««مشابهت»، همگونی در کیفیت و «مماثلت»، همانندی در ذات است.^[۲۰۱] به آیاتی که در دلالتشان ابهام وجود داشته باشد، و هم‌چنین به آیاتی که غیر صریح‌اند و احتمال خلاف در آنان می‌رود (البته با توجه به نوع مخاطبین، وگرنه قرآن به تمامه محکم است و برای افرادی چون معصومین% یا فرشتگان، همه‌ی آیات قرآن در احکام و اتقان خود، ثابت هستند. اما برای بشر غیر معصوم، هم‌چون کفی که بر روی آب خالص قرار می‌گیرد، متشابهات شکل گرفته که با ارجاعشان به محکمات، آن‌ها نیز محکم گشته و برطرف می‌گردند.)، متشابه گویند. آیات متشابه، آیاتی‏اند که از جهت لفظ یا معنا به غیر خود (الفاظ و معانی ناصواب) می‏مانند، از این ‏رو تفسیرشان دشوار است.^[۲۰۲]
«متشابه» اگر وصف برای قرآن باشد: (اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَدِیثِ کِتَابًا مُّتَشَابِهًا مَّثَانِیَ… )(زمر/۲۳) به این معناست که همه‌ی آیات وحی در تأمین هدف واحد، هماهنگ و همگون‏اند و اگر در برابر محکم باشد، وصف برای بعضی آیات است که معنای آن‏ها به غیر می‏ماند.»^[۲۰۳]
«تشابه امری لفظی نظیر عموم یا اطلاق و اجمال نیست که اگر شخصی بدون توجّه به مخصّص و مقید، به آن‌ها عمل کند فتنه‏ای ایجاد نشود؛ قرآن کریم ویژگی تشابه را فتنه‏انگیزی می‏داند. نیز سخنی که اجمال داشته باشد نمی‏تواند متشابه باشد چون در مطلبی ظهوری ندارد تا مورد پیروی قرار گیرد و اگر ظهوری نداشت فتنه‏انگیز هم نخواهد بود. پس تشابه صفت لفظ نیست و از همین‌جا روشن می‏شود که رابطه‌ی محکم و متشابه، از سنخ رابطه‌ی قرینه و ذوالقرینه نیست که آیات محکم قرینه‏ای باشند برای آیات متشابه؛ بلکه رابطه‏ای معنایی خواهد بود، معنای محکمات، معنای متشابهات را سامان می‏بخشد به گونه‏ای که دیگر زمینه‏ای برای فتنه‏انگیزی و اضطراب باقی نمی‏گذارد. متشابه در مقابل محکم قرار دارد و محکم چه یک معنا داشته باشد یا چند معنا، موجب شبهه نمی‌شود. اما متشابه خواه دارای یک معنا باشد یا چند معنا، موجب شبهه می‌شود. زیرا مفهوم ظاهری آن شبیه حق است ولی حق نیست. بنابراین تقابل محکم و متشابه در القای شبهه یا عدم القای آن است نه در بساطت و ترکیب.»^[۲۰۴]