۲‚۱‚۳‚۳.شاکر بخاطر نعمت های عام
سلامتی، عقل، ایمان و …:« الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لَمْ‏ یُصْبِحْ‏ بِی‏ مَیِّتاً وَ لَا سَقِیماً وَ لَا مَضْرُوباً عَلَى عُرُوقِی بِسُوءٍ وَ لَا مَأْخُوذاً بِأَسْوَإِ عَمَلِی وَ لَا مَقْطُوعاً دَابِرِی وَ لَا مُرْتَدّاً عَنْ دِینِی وَ لَا مُنْکِراً لِرَبِّی وَ لَا مُسْتَوْحِشاً مِنْ إِیمَانِی وَ لَا مُلْتَبِساً عَقْلِی»^[۵۵۳] ، «اللَّهُمَّ إِنَّکَ ابْتَدَأْتَنِی بِالنِّعَمِ وَ لَمْ أَسْتَوْجِبْهَا مِنْکَ بِعَمَلٍ وَ لَا شُکْرٍ…»^[۵۵۴].
۳‚۱‚۳‚۳.موحد
« الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لَا یَفِرُهُ الْمَنْعُ وَ الْجُمُودُ وَ لَا یُکْدِیهِ الْإِعْطَاءُ وَ الْجُودُ إِذْ کُلُّ مُعْطٍ مُنْتَقِصٌ سِوَاهُ» ^[۵۵۵]، «لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِیکَ لَهُ الْحَلِیمُ الْکَرِیمُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِیکَ لَهُ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی بِنِعْمَتِهِ تَتِمُ‏ الصَّالِحَاتُ‏ یَا هُوَ یَا مَنْ هُوَ هُوَ یَا مَنْ لَیْسَ هُوَ إِلَّا هُوَ یَا هُوَ یَا مَنْ لَا هُوَ إِلَّا هُو»^[۵۵۶].
۴‚۱‚۳‚۳.عارف
« اللَّهُمَّ إِنَّکَ آنَسُ الْآنِسِینَ لِأَوْلِیَائِکَ وَ أَحْضَرُهُمْ بِالْکِفَایَهِ لِلْمُتَوَکِّلِینَ عَلَیْکَ‏ تُشَاهِدُهُمْ‏ فِی سَرَائِرِهِمْ…»^[۵۵۷] ، « فَأَسْأَلُکَ بِاسْمِکَ الَّذِی ظَهَرْتَ بِهِ لِخَاصَّهِ أَوْلِیَائِکَ فَوَحَّدُوکَ وَ عَرَفُوکَ فَعَبَدُوکَ بِحَقِیقَتِکَ أَنْ تُعَرِّفَنِی نَفْسَکَ لِأُقِرَّ لَکَ بِرُبُوبِیَّتِکَ عَلَى حَقِیقَهِ الْإِیمَانِ بِکَ وَ لَا تَجْعَلْنِی یَا إِلَهِی مِمَّنْ یَعْبُدُ الِاسْمَ دُونَ الْمَعْنَى…»^[۵۵۸]
۵‚۱‚۳‚۳.معتصم
« اعْتَصَمْتُ بِاللَّهِ الَّذِی لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْبَاعِثُ‏ الْوَارِثُ‏ اعْتَصَمْتُ بِاللَّهِ الَّذِی لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْقَائِمُ‏ عَلى‏ کُلِّ نَفْسٍ بِما کَسَبَتْ…»^[۵۵۹]
۶‚۱‚۳‚۳.مسبّح
« أَنَّ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِ کَانَ یَقُولُ‏ إِذَا سَبَّحَ اللَّهَ تَعَالَى وَ مَجَّدَهُ سُبْحَانَهُ مَنْ إِذَا تَنَاهَتِ‏ الْعُقُولُ‏ فِی وَصْفِهِ کَانَتْ حَائِرَهً عَنْ دَرْکِ السَّبِیلِ إِلَیْهِ…» ^[۵۶۰]
۷‚۱‚۳‚۳.سائل
« اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ سُؤَالَ الْمِسْکِینِ الْمُسْتَکِینِ…»^[۵۶۱]، « ع اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ أَنْ تُمِدَّنِی‏ بِحُسْنِ‏ الْمَعُونَهِ…»^[۵۶۲]
۸‚۱‚۳‚۳.عبد
« کَانَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ- صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِ- یَقُولُ:اللَّهُمَّ مُنَّ عَلَیَّ بِالتَّوَکُّلِ‏ عَلَیْکَ‏، وَ التَّفْوِیضِ إِلَیْکَ، وَ الرِّضَا بِقَدَرِکَ، وَ التَّسْلِیمِ لِأَمْرِکَ حَتّى‏ لَا أُحِبَّ تَعْجِیلَ مَا أَخَّرْتَ، وَ لَاتَأْخِیرَ مَا عَجَّلْتَ، یَا رَبَّ الْعَالَمِینَ»^[۵۶۳]، « إِلَهِی کَفَى‏ بِی‏ عِزّاً أَنْ أَکُونَ لَکَ عَبْداً…»^[۵۶۴]
۹‚۱‚۳‚۳.امان خواه
« إِلَهِی صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ ارْحَمْنِی إِذَا انْقَطَعَ مِنَ الدُّنْیَا أَثَرِی وَ امْتَحَى مِنَ الْمَخْلُوقِینَ ذِکْرِی‏ وَ صِرْتُ‏ فِی الْمَنْسِیِّینَ کَمَنْ قَدْ نُسِیَ إِلَهِی کَبِرَتْ سِنِّی وَ رَقَّ جِلْدِی وَ دَقَّ عَظْمِی وَ نَالَ الدَّهْرُ مِنِّی وَ اقْتَرَبَ أَجَلِی وَ نَفِدَتْ أَیَّامِی وَ ذَهَبَتْ شَهَوَاتِی وَ بَقِیَتْ تَبِعَاتِی…»^[۵۶۵] ، « اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ الْأَمَانَ‏ یَوْمَ لا یَنْفَعُ مالٌ وَ لا بَنُونَ إِلَّا مَنْ أَتَى اللَّهَ بِقَلْبٍ سَلِیمٍ‏، وَ أَسْأَلُکَ الْأَمَانَ‏ یَوْمَ یَعَضُّ الظَّالِمُ عَلى‏ یَدَیْهِ یَقُولُ یا لَیْتَنِی اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِیلًا…»^[۵۶۶].
۱۰‚۱‚۳‚۳.سالک الهی
« إِلَهِی تَوَعَّرَتِ‏ الطُّرُقُ‏ وَ قَلَّ السَّالِکُونَ فَکُنْ أَنِیسِی فِی وَحْدَتِی وَ جَلَیسِی فِی خَلْوَتِی فَإِلَیْکَ أَشْکُو فَقْرِی وَ فَاقَتِی…»^[۵۶۷].
۱۱‚۱‚۳‚۳.عالم و قاری قرآن
« اللَّهُمَّ إِنَّکَ قُلْتَ فِی‏ مُحْکَمِ‏ کِتَابِکَ‏ الْمُنْزَلِ‏ عَلَى نَبِیِّکَ الْمُرْسَلِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ قَوْلُکَ الْحَقُ‏ کانُوا قَلِیلًا مِنَ اللَّیْلِ ما یَهْجَعُونَ وَ بِالْأَسْحارِ هُمْ یَسْتَغْفِرُونَ‏ وَ أَنَا أَسْتَغْفِرُکَ وَ أَتُوبُ إِلَیْکَ وَ قُلْتَ تَبَارَکْتَ وَ تَعَالَیْتَ‏ ثُمَّ أَفِیضُوا مِنْ حَیْثُ أَفاضَ النَّاسُ وَ اسْتَغْفِرُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ‏ وَ أَنَا أَسْتَغْفِرُکَ وَ أَتُوبُ إِلَیْکَ…» ^[۵۶۸]، قاری قرآن: « قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله علیه و آله: أُعَلِّمُکَ دُعَاءً لَاتَنْسَى الْقُرْآنَ، قُلْ‏: اللَّهُمَّ ارْحَمْنِی‏ بِتَرْکِ‏ مَعَاصِیکَ‏ أَبَداً مَا أَبْقَیْتَنِی، وَ ارْحَمْنِی مِنْ تَکَلُّفِ مَا لَا یَعْنِینِی‏ ، وَ ارْزُقْنِی حُسْنَ الْمَنْظَرِ فِیمَا یُرْضِیکَ عَنِّی، وَ أَلْزِمْ قَلْبِی حِفْظَ کِتَابِکَ کَمَا عَلَّمْتَنِی‏ ، وَ ارْزُقْنِی أَنْ أَتْلُوَهُ عَلَى النَّحْوِ الَّذِی یُرْضِیکَ عَنِّی‏ ؛ اللَّهُمَّ نَوِّرْ بِکِتَابِکَ بَصَرِی، وَ اشْرَحْ بِهِ صَدْرِی، وَ فَرِّحْ‏ بِهِ قَلْبِی، وَ أَطْلِقْ بِهِ لِسَانِی، وَ اسْتَعْمِلْ بِهِ بَدَنِی، وَ قَوِّنِی عَلى‏ ذلِکَ، وَ أَعِنِّی عَلَیْهِ؛ إِنَّهُ لَامُعِینَ عَلَیْهِ إِلَّا أَنْتَ، لَاإِلهَ إِلَّا أَنْتَ»^[۵۶۹] ، « عَنْ عَلِیٍّ ع أَنَّهُ قَالَ: شَکَوْتُ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ ص تَفَلُّتَ الْقُرْآنِ مِنِّی فَقَالَ یَا عَلِیُّ سَأُعَلِّمُکَ کَلِمَاتٍ یُثْبِتْنَ الْقُرْآنَ فِی قَلْبِکَ قُل« کَانَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع إِذَا خَتَمَ الْقُرْآنَ قَالَ- اللَّهُمَّ اشْرَحْ بِالْقُرْآنِ صَدْرِی وَ اسْتَعْمِلْ بِالْقُرْآنِ بَدَنِی وَ نَوِّرْ بِالْقُرْآنِ بَصَرِی‏ وَ أَطْلِقْ‏ بِالْقُرْآنِ لِسَانِی وَ أَعِنِّی عَلَیْهِ مَا أَبْقَیْتَنِی فَإِنَّهُ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّهَ إِلَّا بِک‏»^[۵۷۰] ، « عَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع قَالَ‏ حَبِیبِی رَسُولُ اللَّهِ ص أَمَرَنِی أَنْ أَدْعُوَ بِهِنَّ عِنْدَ خَتْمِ الْقُرْآنِ اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ إِخْبَاتَ‏ الْمُخْبِتِینَ‏ وَ إِخْلَاصَ الْمُوقِنِینَ وَ مُرَافَقَهَ الْأَبْرَارِ وَ اسْتِحْقَاقَ حَقَائِقِ الْإِیمَانِ وَ الْغَنِیمَهَ مِنْ کُلِّ بِرٍّ وَ السَّلَامَهَ مِنْ کُلِّ إِثْمٍ وَ وُجُوبَ رَحْمَتِکَ وَ عَزَائِمَ مَغْفِرَتِکَ وَ الْفَوْزَ بِالْجَنَّهِ وَ النَّجَاهَ مِنَ النَّار»^[۵۷۱].
۱۲‚۱‚۳‚۳.مستغفر
« اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِی مَا أَنْتَ أَعْلَمُ بِهِ مِنِّی فَإِنْ عُدْتُ‏ فَعُدْ عَلَیَّ بِالْمَغْفِرَهِ اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِی مَا وَأَیْتُ مِنْ نَفْسِی وَ لَمْ تَجِدْ لَهُ وَفَاءً عِنْدِی…» ^[۵۷۲].
۱۳‚۱‚۳‚۳.زاهد
« اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ سُلُوّاً عَنِ‏ الدُّنْیَا وَ مَقْتاً لَهَا فَإِنَّ خَیْرَهَا زَهِیدٌ وَ شَرَّهَا عَتِیدٌ وَ صَفْوَهَا یَتَکَدَّرُ وَ جَدِیدَهَا یَخْلَقُ وَ مَا فَاتَ فِیهَا لَمْ یَرْجِعْ…»^[۵۷۳].
۱۴‚۱‚۳‚۳.حزین
« کَانَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ص یَدْعُو بِهِ إِذَا أَحْزَنَهُ أَمْرٌ وَ الدُّعَاءُ اللَّهُمَّ احْرُسْنِی بِعَیْنِکَ الَّتِی لَا تَنَامُ وَ اکْنُفْنِی بِرُکْنِکَ الَّذِی لَا یُضَامُ وَ اغْفِرْ لِی بِقُدْرَتِکَ عَلَیَّ رَبِّ لَا أَهْلِکُ وَ أَنْتَ الرَّجَاءُ…»^[۵۷۴] ،«َعنْ عَلِیٍّ ع أَنَّهُ قَالَ مَا أَهَمَّنِی أَمْرٌ قَطُّ وَ لَا ضَاقَ‏ عَلَیَّ مَعَاشِی قَطُّ وَ لَا بَارَزْتُ قَرْناً قَطُّ فَقُلْتُهُ إِلَّا فَرَّجَ اللَّهُ هَمِّی وَ غَمِّی وَ رَزَقَنِی النَّصْرَ عَلَى أَعْدَائِی»^[۵۷۵] ،« أَنَّ مَوْلَانَا کَانَ إِذَا أَحْزَنَهُ أَمْرٌ خَلَا فِی بَیْتٍ وَ دَعَا بِهِ»^[۵۷۶].
۱۵‚۱‚۳‚۳.بیمار
« اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ تَعْجِیلَ‏ عَافِیَتِکَ‏، وَ صَبْراً عَلى‏ بَلِیَّتِکَ، وَ خُرُوجاً إِلى‏ رَحْمَتِکَ»^[۵۷۷] ، « اللَّهُمَّ إِنْ کَانَ أَجَلِی قَدْ حَضَرَ فَأَرِحْنِی‏ وَ إِنْ کَانَ مُتَأَخِّراً فَارْفَعْنِی وَ إِنْ کَانَ لِلْبَلَاءِ فَصَبِّرْنِی»^[۵۷۸] .
۱۶‚۱‚۳‚۳.پناه جو
« أَعُوذُ بِعِزَّهِ اللَّهِ‏ وَ قُدْرَتِهِ‏ عَلَى الْأَشْیَاءِ أُعِیذُ نَفْسِی بِجَبَّارِ السَّمَاءِ أُعِیذُ نَفْسِی بِمَنْ لَا یَضُرُّ مَعَ اسْمِهِ دَاءٌ أُعِیذُ نَفْسِی بِالَّذِی اسْمُهُ بَرَکَهٌ وَ شِفَاءٌ فَإِنَّهُ إِذَا قَالَ ذَلِکَ لَمْ یَضُرَّهُ أَلَمٌ وَ لَا دَاءٌ.»^[۵۷۹] ، «َنِ اشْتَکَى حَلْقَهُ وَ کَثُرَ سُعَالُهُ وَ اشْتَدَّ یَأْسُ بَنِیهِ فَلْیُعَوِّذْ بِهَذِهِ الْکَلِمَاتِ وَ کَانَ یُسَمِّیهَا الْجَامِعَهَ لِکُلِّ شَیْ‏ءٍ»^[۵۸۰] ، « مَنْ عَوَّذَ الْبَوَاسِیرَ بِهَذِهِ الْعُوذَهِ کُفِیَ شَرَّهَا بِإِذْنِ اللَّهِ تَعَالَى»^[۵۸۱]، « أَعُوذُ بِاللَّهِ السَّمِیعِ الْعَلِیمِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ وَ أَعُوذُ بِاللَّهِ أَنْ یَحْضُرُونِ…»^[۵۸۲] .
۱۷‚۱‚۳‚۳.نماز گزار
« کَانَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ ع یَقُولُ لِأَصْحَابِهِ‏ مَنْ سَجَدَ بَیْنَ الْأَذَانِ وَ الْإِقَامَهِ فَقَالَ فِی سُجُودِهِ رَبِ‏ لَکَ‏ سَجَدْتُ‏ خَاضِعاً خَاشِعاً ذَلِیلًا یَقُولُ اللَّهُ تَعَالَى مَلَائِکَتِی وَ عِزَّتِی وَ جَلَالِی لَأَجْعَلَنَّ مَحَبَّتَهُ فِی قُلُوبِ عِبَادِیَ الْمُؤْمِنِینَ وَ هَیْبَتَهُ فِی قُلُوبِ الْمُنَافِقِین‏.»^[۵۸۳] ، « کَانَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع یَقُولُ لِأَصْحَابِهِ‏ مَنْ أَقَامَ الصَّلَاهَ وَ قَالَ قَبْلَ أَنْ یُحْرِمَ وَ یُکَبِّرَ یَا مُحْسِنُ‏ قَدْ أَتَاکَ الْمُسِی‏ءُ وَ قَدْ أَمَرْتَ الْمُحْسِنَ أَنْ یَتَجَاوَزَ عَنِ الْمُسِی‏ءِ وَ أَنْتَ الْمُحْسِنُ وَ أَنَا الْمُسِی‏ءُ فَبِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ تَجَاوَزْ عَنْ قَبِیحِ مَا تَعْلَمُ مِنِّی فَیَقُولُ اللَّهُ تَعَالَى مَلَائِکَتِی اشْهَدُوا أَنِّی قَدْ عَفَوْتُ عَنْهُ وَ أَرْضَیْتُ عَنْهُ أَهْلَ تَبِعَاتِه‏»^[۵۸۴] ،« عَنْ عَلِیٍّ ص أَنَّهُ قَالَ: إِذَا اسْتَفْتَحْتَ الصَّلَاهَ فَقُلْ اللَّهُ‏ أَکْبَرُ وَجَّهْتُ‏ وَجْهِیَ‏ لِلَّذِی‏ فَطَرَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ حَنِیفاً مُسْلِماً وَ ما أَنَا مِنَ الْمُشْرِکِینَ‏- إِنَّ صَلاتِی وَ نُسُکِی وَ مَحْیایَ وَ مَماتِی لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ‏ وَحْدَهُ‏ لا شَرِیکَ لَهُ وَ بِذلِکَ أُمِرْتُ‏ وَ أَنَا مِنَ الْمُسْلِمِینَ.»^[۵۸۵]
۱۸‚۱‚۳‚۳.اهل مناجات
« کَانَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع یَقُولُ فِی سُجُودِهِ أُنَاجِیکَ یَا سَیِّدِی کَمَا یُنَاجِی‏ الْعَبْدُ الذَّلِیلُ مَوْلَاهُ وَ أَطْلُبُ إِلَیْکَ طَلَبَ مَنْ یَعْلَمُ أَنَّکَ تُعْطِی وَ لَا یَنْقُصُ مِمَّا عِنْدَکَ شَیْ‏ءٌ وَ أَسْتَغْفِرُکَ اسْتِغْفَارَ مَنْ یَعْلَمُ أَنَّهُ لَا یَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلَّا أَنْتَ وَ أَتَوَکَّلُ عَلَیْکَ تَوَکُّلَ مَنْ یَعْلَمُ أَنَّکَ عَلَى کُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدِیرٌ.»^[۵۸۶] ، مناجات مسجد کوفه، مناجات شعبانیه، مناجات الهیه، « أُنَاجِیکَ بِدَمْعٍ سَفُوحٍ»^[۵۸۷] .
۱۹‚۱‚۳‚۳.پدر
« مُعِینٍ أَسْتَوْدِعُ اللَّهَ دِینَکَ‏ وَ دُنْیَاکَ‏ وَ أَسْأَلُهُ خَیْرَ الْقَضَاءِ لَکَ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهِ وَ السَّلَامُ عَلَیْکَ وَ رَحْمَهُ اللَّهُ»^[۵۸۸]، اللهم احفظ حسنا و حسینا»^[۵۸۹].
۲۰‚۱‚۳‚۳.همسر
‏ أَنَّ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ ع غَسَّلَ فَاطِمَهَ ثَلَاثاً وَ خَمْساً وَ جَعَلَ فِی الْغَسْلَهِ الْخَامِسَهِ الْآخِرَهِ شَیْئاً مِنَ الْکَافُورِ وَ أَشْعَرَهَا مِئْزَراً سَابِغاً دُونَ الْکَفَنِ وَ کَانَ هُوَ الَّذِی یَلِی ذَلِکَ مِنْهَا وَ هُوَ یَقُولُ اللَّهُمَّ إِنَّهَا أَمَتُکَ وَ بِنْتُ‏ رَسُولِکَ‏ وَ صَفِیِّکَ‏ وَ خِیَرَتِکَ مِنْ خَلْقِکَ اللَّهُمَّ لَقِّنْهَا حُجَّتَهَا وَ أَعْظِمْ بُرْهَانَهَا وَ أَعْلِ دَرَجَتَهَا وَ اجْمَعْ بَیْنَهَا وَ بَیْنَ أَبِیهَا مُحَمَّدٍ ص.»^[۵۹۰] ، لَمَّا مَاتَتْ فَاطِمَهُ ع قَامَ عَلَیْهَا أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع وَ قَالَ اللَّهُمَّ إِنِّی رَاضٍ‏ عَنِ‏ ابْنَهِ نَبِیِّکَ اللَّهُمَّ إِنَّهَا قَدْ أُوحِشَتْ فَآنِسْهَا اللَّهُمَّ إِنَّهَا قَدْ هُجِرَتْ فَصِلْهَا اللَّهُمَّ إِنَّهَا قَدْ ظُلِمَتْ فَاحْکُمْ لَهَا وَ أَنْتَ خَیْرُ الْحَاکِمِی.»^[۵۹۱]
۲‚۳‚۳.اجتماعی
ناظر به مسائل و مسئولیت های اجتماعی و در ارتباط با رخدادهای اجتماعی است.
۱‚۲‚۳‚۳راهنما
« أَنَّ رَجُلًا أَتى‏ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام، فَقَالَ: یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ، کَانَ لِی مَالٌ وَرِثْتُهُ‏وَ لَمْ أُنْفِقْ مِنْهُ دِرْهَماً فِی طَاعَهِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ، ثُمَّ اکْتَسَبْتُ‏ مِنْهُ مَالًا، فَلَمْ أُنْفِقْ مِنْهُ دِرْهَماً فِی طَاعَهِ اللَّهِ‏ ، فَعَلِّمْنِی دُعَاءً یُخْلِفُ‏عَلَیَّ مَا مَضى‏، وَ یَغْفِرُ لِی مَا عَمِلْتُ، أَوْ عَمَلًا أَعْمَلُهُ.قَالَ: قُلْ…»^[۵۹۲] ، « یَا نَوْفُ ادْعُ بِهَذَا الدُّعَاءِ إِلَهِی إِنْ حَمِدْتُکَ‏ فَبِمَوَاهِبِکَ…»^[۵۹۳]، فاتی اعرابی و قال: یا امیر المؤمنین انی رجل معیل لا مال لی فقال: یا اخا العرب لم لا تستغفر حتى تحسن حالک؟ فقال: الاعرابی انا استغفر کثیرا و لا ارى تغییرا فی حالی؛ فقال امیر المؤمنین (ع) : یا اخا العرب ان اللّه یقول: اِسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ إِنَّهُ کٰانَ غَفّٰاراً یُرْسِلِ اَلسَّمٰاءَ عَلَیْکُمْ مِدْرٰاراً وَ یُمْدِدْکُمْ بِأَمْوٰالٍ وَ بَنِینَ وَ یَجْعَلْ لَکُمْ جَنّٰاتٍ وَ یَجْعَلْ لَکُمْ أَنْهٰاراً   انا اعلمک استغفارا تستغفر به عند المنام، ان اللّه عز و جل یوسع فی رزقک، ثم کتب الاستغفار و اعطاه الاعرابی، و قال: اذا اخذت مضجعک و اردت النوم فاقرأ هذا الاستغفار و ابک، و ان لم تبک فتباک…»^[۵۹۴] ، « أَنَّهُ رَأَى رَجُلًا یَدْعُو مِنْ دَفْتَرٍ دُعَاءً طَوِیلًا فَقَالَ لَهُ یَا هَذَا الرَّجُلُ إِنَّ الَّذِی یَسْمَعُ الْکَثِیرَ هُوَ یُجِیبُ عَنِ الْقَلِیلِ فَقَالَ الرَّجُلُ یَا مَوْلَایَ فَمَا أَصْنَعُ قَالَ قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ عَلَى کُلِّ نِعْمَهٍ وَ أَسْأَلُ اللَّهَ مِنْ‏ کُلِ‏ خَیْرٍ وَ أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنْ کُلِّ شَرٍّ وَ أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ مِنْ کُلِّ ذَنْبٍ.»^[۵۹۵] ، « أَ لَا أَحْبُوکَ کَلِمَاتٍ وَ اللَّهِ مَا حَدَّثْتُ بِهَا حَسَناً وَ لَا حُسَیْناً إِذَا کَانَتْ لَکَ إِلَى اللَّهِ حَاجَهٌ تُحِبُّ قَضَاءَهَا فَقُلْ:…»^[۵۹۶] .
۲‚۲‚۳‚۳.امام در طلب باران
« اللَّهُمَّ قَدِ انْصَاحَتْ جِبَالُنَا وَ اغْبَرَّتْ‏ أَرْضُنَا وَ هَامَتْ دَوَابُّنَا وَ تَحَیَّرَتْ فِی مَرَابِضِهَا وَ عَجَّتْ عَجِیجَ الثَّکَالَى عَلَى أَوْلَادِهَا وَ مَلَّتِ التَّرَدُّدَ فِی مَرَاتِعِهَا وَ الْحَنِینَ إِلَى مَوَارِدِهَا اللَّهُمَّ فَارْحَمْ أَنِینَ الْآنَّهِ وَ حَنِینَ الْحَانَّهِ..»^[۵۹۷] ، ‏« أَنَّ عَلِیّاً ع کَانَ إِذَا اسْتَسْقَى یَدْعُو بِهَذَا الدُّعَاءِ»^[۵۹۸] ، « کَانَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع یَدْعُو عِنْدَ الِاسْتِسْقَاءِ بِهَذَا الدُّعَاءِ یَقُولُ یَا مُغِیثَنَا وَ مُعِینَنَا عَلَى‏ دِینِنَا وَ دُنْیَانَا…» ^[۵۹۹].
۳‚۲‚۳‚۳.مجاهد فی سبیل الله
« دُعَاءَ جَدِّی عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ کَانَ إِذَا دَعَا بِهِ مَا بَرَزَ إِلَى عَسْکَرٍ إِلَّا هَزَمَهُ وَ لَا إِلَى فَارِسٍ إِلَّا قَهَرَهُ»^[۶۰۰]، « کَانَ عَلِیٌّ إِذَا سَارَ إِلَى الْقِتَالِ ذَکَرَ اسْمَ اللَّهِ حِینَ یَرْکَبُ ثُمَّ یَقُولُ: «الْحَمْدُ لِلَّهِ عَلَى نِعَمِهِ عَلَیْنَا وَ فَضْلِهِ الْعَظِیمِ- سُبْحانَ الَّذِی سَخَّرَ لَنا هذا وَ ما کُنَّا لَهُ مُقْرِنِینَ وَ إِنَّا إِلى‏ رَبِّنا لَمُنْقَلِبُونَ‏» ثُمَّ یَسْتَقْبِلُ الْقِبْلَهَ وَ یَرْفَعُ یَدَیْهِ إِلَى اللَّهِ ثُمَّ یَقُولُ: «اللَّهُمَّ إِلَیْکَ نُقِلَتِ الْأَقْدَامُ وَ أُتْعِبَتِ الْأَبْدَانُ وَ أَفْضَتِ الْقُلُوبُ وَ رُفِعَتِ الْأَیْدِی وَ شَخَصَتِ الْأَبْصَارُ- رَبَّنَا افْتَحْ بَیْنَنا وَ بَیْنَ قَوْمِنا بِالْحَقِّ وَ أَنْتَ خَیْرُ الْفاتِحِینَ‏ سِیرُوا عَلَى بَرَکَهِ اللَّهِ» ^[۶۰۱]، « مَا کَانَ عَلِیٌّ فِی قِتَالٍ قَطُّ إِلَّا نَادَى: «کهیعص‏».^[۶۰۲]
۴‚۲‚۳‚۳.مسافر
« عَنْ عَلِیٍّ ع أَنَّهُ قَالَ: مَنْ رَکِبَ سَفِینَهً فَلْیَقُلْ: بِسْمِ اللَّهِ مَجْراها وَ مُرْساها إِنَّ رَبِّی لَغَفُورٌ رَحِیمٌ‏ اللَّهُمَّ بَارِکْ‏ لَنَا فِی‏ مَرْکَبِنَا وَ أَحْسِنْ سَیْرَنَا وَ عَافِنَا مِنْ شَرِّ بَحْرِنَا.»^[۶۰۳] ، «رَکِبَ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ (عَلَیْهِ السَّلَامُ)، فَلَمَّا وَضَعَ رِجْلَهُ فِی الرِّکَابِ قَالَ:” بِسْمِ اللَّهِ”، فَلَمَّا اسْتَوَى عَلَى الدَّابَّهِ قَالَ:” الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی أَکْرَمَنَا، وَ حَمَلَنَا فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ، وَ رَزَقَنَا مِنَ الطَّیِّبَاتِ، وَ فَضَّلَنَا عَلَى‏ کَثِیرٍ مِمَّنْ‏ خَلَقَ تَفْضِیلًا «سُبْحانَ الَّذِی سَخَّرَ لَنا هذا وَ ما کُنَّا لَهُ مُقْرِنِینَ»” ثُمَّ سَبَّحَ اللَّهَ ثَلَاثاً وَ حَمَّدَ اللَّهَ ثَلَاثاً، وَ کَبَّرَ اللَّهَ ثَلَاثاً ثُمَّ قَالَ:” رَبِّ اغْفِرْ لِی، فَإِنَّهُ لَا یَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلَّا أَنْتَ» ^[۶۰۴]، « اللّهمّ أسعدنا بهذه الحرکه، و امددنا بالیمن و البرکه، و قنا سوء القدر، و اکفنا مهمّات السفر، و قرّب لنا البعد و النّأی، و سهّل علینا السّیر و السّرى، و وفّقنا لطیّ المراحل، و أنزلنا خیر المنازل، و احفظ مخلّفینا، و اجمع بیننا و بینهم بأحسن آمالنا و أمانیّنا، سالمین غانمین تائبین، برحمتک یا أرحم الراحمین، و صلّى اللّه على سیدنا محمّد و آله الطاهرین.»^[۶۰۵] .
۵‚۲‚۳‚۳.امام شیعیان
« اللَّهُمَّ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ نَبِیِّکَ إِلَّا مَا غَفَرْتَ‏ لِلْمُذْنِبِینَ‏ مِنْ شِیعَتِی» ^[۶۰۶]، اللَّهُمَّ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ عَبْدِکَ وَ رَسُولِکَ اغْفِرْ لِلْخَاطِئِینَ‏ مِنْ‏ شِیعَتِی»^[۶۰۷]
۴‚۳.گونه های دعای حضرت برای دیگران

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

با بررسی زندگی حضرت میبینیم متناسب با حوادث و اتفاقات برای اشخاص مختلف دعا نموده اند که شامل افراد گوناگون می شوند.
۱‚۴‚۳.دعای مثبت
۱‚۱‚۴‚۳.اهلبیت حضرت
۱‚۱‚۱‚۴‚۳.صدیقه کبری( سلام الله علیها)
أَنَّ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ ع غَسَّلَ فَاطِمَهَ ثَلَاثاً وَ خَمْساً وَ جَعَلَ فِی الْغَسْلَهِ الْخَامِسَهِ الْآخِرَهِ شَیْئاً مِنَ الْکَافُورِ وَ أَشْعَرَهَا مِئْزَراً سَابِغاً دُونَ الْکَفَنِ وَ کَانَ هُوَ الَّذِی یَلِی ذَلِکَ مِنْهَا وَ هُوَ یَقُولُ:« اللَّهُمَّ إِنَّهَا أَمَتُکَ وَ بِنْتُ‏ رَسُولِکَ‏ وَ صَفِیِّکَ‏ وَ خِیَرَتِکَ مِنْ خَلْقِکَ اللَّهُمَّ لَقِّنْهَا حُجَّتَهَا وَ أَعْظِمْ بُرْهَانَهَا وَ أَعْلِ دَرَجَتَهَا وَ اجْمَعْ بَیْنَهَا وَ بَیْنَ أَبِیهَا مُحَمَّدٍ ص»^[۶۰۸]،« لَمَّا مَاتَتْ فَاطِمَهُ ع قَامَ عَلَیْهَا أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع وَ قَالَ اللَّهُمَّ إِنِّی رَاضٍ‏ عَنِ‏ ابْنَهِ نَبِیِّکَ اللَّهُمَّ إِنَّهَا قَدْ أُوحِشَتْ فَآنِسْهَا اللَّهُمَّ إِنَّهَا قَدْ هُجِرَتْ فَصِلْهَا اللَّهُمَّ إِنَّهَا قَدْ ظُلِمَتْ فَاحْکُمْ لَهَا وَ أَنْتَ خَیْرُ الْحَاکِمِی.»^[۶۰۹]
۲‚۱‚۱‚۴‚۳. امام حسن و حسین ( علیهما السلام)

گزینه یا شاخص i مطلقاً مهمتر و قابل مقایسه با j نیست.

۳-۷-۱-۵-محاسبات وزن‌های نسبی
تعیین وزن «عناصر تصمیم» نسبت به هم از طریق مجموعه‌ای از محاسبات عددی .قدم بعدی در فرایند تحلیل سلسله مراتبی انجام محاسبات لازم برای تعیین اولویت هر یک از عناصر تصمیم با بهره گرفتن از اطلاعات ماتریس‌های مقایسات زوجی است. خلاصه عملیات ریاضی در این مرحله به صورت زیر است.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

مجموع اعداد هر ستون از ماتریس مقایسات زوجی را محاسبه کرده، سپس هر عنصر ستون را بر مجموع اعداد آن ستون تقسیم می‌کنیم. ماتریس جدیدی که بدین صورت بدست می‌آید، «ماتریس مقایسات نرمال شده» نامیده می‌شود.
میانگین اعداد هر سطر از ماتریس مقایسات نرمال شده را محاسبه می‌کنیم. این میانگین وزن نسبی عناصر تصمیم با سطرهای ماتریس را ارائه می‌کند.
۳-۷-۱-۶-ادغام وزنهای نسبی
به منظور رتبه‌بندی گزینه‌های تصمیم، در این مرحله بایستی وزن نسبی هرعنصر را در وزن عناصر بالاتر ضرب کرد تا وزن نهایی آن بدست آید. با انجام این مرحله برای هر گزینه، مقدار وزن نهایی بدست می‌آید.
۳-۷-۲-الگوریتم AHP
در این مرحله با مدل تحلیل سلسله مراتبی داده، مسأله را تجزیه و تحلیل کرده و آن را به چند قسمت ساده تر تجزیه می کنیم. پس از آن که گزینه ها و شاخص ها مشخص شد ، بین شاخص ها مقایسات زوجی انجام می دهیم. در مرحله ی بعد ، برای هر شاخص بین گزینه ها ، مقایسات زوجی انجام می دهیم. سپس از الگوریتم زیر پیروی می کنیم:
الف) به هنجار کردن ماتریس مقایسات زوجی
ب) به دست آوردن میانگین حسابی هر سطر ماتریس به هنجار شده ی مقایسات زوجی(که به آن وزن های نسبی گفته می شود)
ج) ضرب وزن های نسبی شاخص ها در میانگین حسابی گزینه ها
د) رتبه بندی کردن گزینه ها.
بعد از این مرحله ، به سراغ” سنجش نرخ ناسازگاری” می رویم.به این منظور ، مراحل زیر را طی می کنیم:
گام۱٫ محاسبه ی بردار مجموع وزنی(WSV): ماتریس مقایسات زوجی(D)را در بردار وزن های نسبی ضرب کنید. به بردار حاصل ،” بردار مجموع وزنی” گفته می شود.
WSV=D×W
گام ۲٫ محاسبه ی بردار سازگاری(CV): عناصر بردار مجموع وزنی را بر بردار وزن های نسبی تقسیم کنید.به بردار حاصل ، “بردار سازگاری” گفته می شود.
گام۳٫ محاسبه ی بزرگترین مقدار ویژه ی ماتریس مقایسات زوجی(maxλ):برای محاسبه ی بزرگترین مقدار ویژه ی ماتریس مقایسات زوجی ،میانگین عناصر بردار سازگاری محاسبه می شود.
گام ۴٫ محاسبه ی شاخص ناسازگاری(II): شاخص ناسازگاری به صورت زیر حساب می شود.
II=
گام۵٫ محاسبه ی نرخ ناسازگاری (IR): به این منظور ، به ترتیب زیر عمل می شود:
IR=
در اینجا،IRI (شاخص ناسازگاری تصادفی ) مقداری است که از جدول مربوطه استخراج می شود. جدول شاخص ناسازگاری تصادفی ،بر اساس شبیه سازی به دست آمده است و به صورت جدول ۳-۲ است:
جدول (۳-۲): شاخص ناسازگاری تصادفی

۱۰ ۹ ۸ ۷ ۶ ۵ ۴ ۳ ۲ ۱

n

۵۱/۱ ۴۵/۱ ۴۱/۱ ۳۲/۱ ۲۴/۱ ۱۲/۱ ۹۰/۰ ۵۸/۰ ۰ ۰

IRI

(مؤمنی ، ۱۳۸۷ ، ۴۴)
در صورتی که نرخ ناسازگاری ، کوچکتر یا مساوی ۱/۰ باشد ، در مقایسات زوجی ، سازگاری وجود دارد و می توان کار را ادامه داد. در غیر این صورت ، تصمیم گیرنده باید در مقایسات زوجی تجدید نظر کند.
لازم به ذکر است که برای پر کردن ماتریس مقایسات زوجی ، از مقیاس ۱ تا ۹ استفاده می شود تا اهمیت نسبی هر عنصر نسبت به عناصر دیگر ، در رابطه با آن خصوصیت ، مشخص شود . جدول( ۳-۳ ) ، مقیاس را برای انجام مقایسات زوجی نشان می دهد.
جدول(۳-۳): گزینه ها و مقدار عددی آنها

جدول شماره ۴-۱- توزیع فراوانی پاسخ‌گویان برحسب جنسیت ۵۱
جدول شماره ۴-۲- توزیع فراوانی پاسخ‌گویان برحسب مقطع تحصیلی ۵۱
جدول شماره ۴-۳ – توزیع فراوانی پاسخ‌گویان برحسب گروه تحصیلی ۵۲
جدول شماره ۴-۴- توزیع فراوانی پاسخ‌گویان برحسب وضعیت محل زندگی ۵۲
جدول شماره ۴-۵- توزیع فراوانی پاسخ‌گویان برحسب وضعیت تحصیلی والدین ۵۳
جدول شماره ۴-۶- توزیع فراوانی پاسخ‌گویان برحسب وابستگی و تعلقات مذهبی ۵۳
جدول شماره ۴-۷- توزیع فراوانی پاسخ‌گویان برحسب قومیت ۵۴
جدول شماره ۴-۸- توزیع فراوانی اعضا برحسب جنسیت و نوع باورهای سیاسی و مدنی ۵۵
جدول شماره ۴-۹- توزیع فراوانی اعضا برحسب جنسیت و نوع تلقی از رفتار مشارکتی ۵۵
جدول ۴-۱۰- توزیع فراوانی اعضا برحسب مقطع تحصیلی و نوع باورهای سیاسی و مدنی ۵۶
جدول ۴-۱۱- توزیع فراوانی اعضا برحسب مقطع تحصیلی و نوع تلقی از رفتار مشارکتی ۵۷
جدول شماره ۴-۱۲- توزیع فراوانی اعضا برحسب گروه تحصیلی و نوع باورهای سیاسی و مدنی ۵۷
جدول شماره ۴-۱۳- توزیع فراوانی اعضا برحسب گروه تحصیلی و نوع تلقی از رفتار مشارکتی ۵۸
جدول شماره ۴-۱۴- توزیع فراوانی اعضا برحسب وضعیت محل زندگی و نوع باورها ۵۹
جدول شماره ۴-۱۵- توزیع فراوانی اعضا برحسب وضعیت محل زندگی و تلقی از نوع رفتار مشارکتی ۵۹
جدول شماره ۴-۱۶- توزیع فراوانی اعضا برحسب وضعیت تحصیلات والدین و نوع باورها ۶۰
جدول ۴-۱۷ توزیع فراوانی اعضا برحسب وضعیت تحصیلات والدین و نوع رفتار مشارکتی ۶۱
جدول ۴-۱۸- توزیع فراوانی اعضا برحسب وابستگی و تعلقات مذهبی و نوع باورها ۶۱
جدول ۴-۱۹- توزیع فراوانی اعضا برحسب وابستگی و تعلقات مذهبی و نوع رفتار مشارکتی ۶۲
جدول ۴-۲۰- توزیع فراوانی اعضا برحسب وضعیت قومیت و نوع باورها ۶۳
جدول ۴-۲۱- توزیع فراوانی اعضا برحسب وضعیت قومیت و نوع تلقی از رفتار مشارکتی ۶۴
جدول ۴-۲۲- توزیع فراوانی اعضا برحسب اعتماد و نوع باورهای سیاسی و مدنی ۶۵
جدول ۴-۲۳- توزیع فراوانی اعضا برحسب اعتماد اجتماعی و نوع تلقی از رفتار مشارکتی سیاسی ۶۵
جدول ۴-۲۴- توزیع فراوانی اعضا برحسب تمایل به همکاری با نهادهای داوطلبانه و نوع باورها ۶۶
جدول ۴-۲۵- توزیع فراوانی اعضا برحسب تمایل به همکاری با نهادهای داوطلبانه و نوع تلقی از
رفتار مشارکتی ۶۵
جدول ۴-۲۶- توزیع فراوانی اعضا برحسب عضویت پیشین در گروه‌های داوطلبانه و نوع باورها ۶۷
جدول ۴-۲۷- توزیع فراوانی اعضا برحسب عضویت پیشین در گروه‌های داوطلبانه و نوع تلقی از رفتار
مشارکتی ۶۶
جدول شماره ۴-۲۸- آزمون رابطه بین اعتماد اجتماعی و نوع باورها ۶۸
جدول شماره ۴-۲۹-آزمون رابطه بین اعتماد اجتماعی و نوع تلقی از مشارکت ۶۸
جدول شماره ۴-۳۰- آزمون رابطه بین اعتماد اجتماعی و فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی ۶۹
جدول شماره ۴-۳۱- آزمون رابطه بین میزان عضویت پیشین در انجمن‌های داوطلبانه و باورها ۷۰
جدول شماره ۴-۳۲- آزمون رابطه بین عضویت پیشین در انجمن‌های داوطلبانه و نوع تلقی از مشارکت ۷۰
جدول شماره ۴-۳۳- آزمون رابطه بین عضویت پیشین در انجمن‌های داوطلبانه و فعالیت‌های
سیاسی و اجتماعی ۷۱
جدول شماره ۴-۳۴- آزمون رابطه بین تمایل به همکاری با انجمن‌های داوطلبانه و نوع باورها ۷۱
جدول شماره ۴-۳۵- آزمون رابطه بین تمایل به همکاری با انجمن‌های داوطلبانه و نوع تلقی از
مشارکت ۷۲
جدول شماره ۴-۳۶- آزمون رابطه بین تمایل به همکاری با انجمن‌های داوطلبانه و نوع مشارکت ۷۳
جدول شماره ۴-۳۷- آزمون رابطه بین جنسیت و فرهنگ سیاسی ۷۳
جدول شماره ۴-۳۸- آزمون رابطه بین مقطع تحصیلی و فرهنگ سیاسی ۷۴
جدول شماره ۴-۳۹- آزمون رابطه بین گروه تحصیلی و فرهنگ سیاسی ۷۴
جدول شماره ۴-۴۰- آزمون رابطه بین محل زندگی و فرهنگ سیاسی ۷۵
جدول شماره ۴-۴۱- آزمون رابطه بین تحصیلات والدین و فرهنگ سیاسی ۷۵

بر همین اساس، هنگام تقیّه نیز وقتی مکلّف بین دو وظیفه حفظ جان و انجام دادن احکام یا ابراز معتقدات سرگردان شود، عقل او را به انجام وظیفه مهم‌تر راه‌نمایی می کند.
۴- سیره متشرعه
یکی از ادلّه مشروعیّت تقیّه سیره متشرعه در طول تاریخ است… که همواره به تقیّه عمل کرده‌اند. و به یقین این سیره کاشف از ارشاد و راهنمایی ائمه ♣ و دستورات ایشان بوده، است. و در غیر این صورت، سیره‌ای در میان متشرعه محقق نمی‌شد.
مشروعیّت تقیّه از نظر علمای امامیّه و اهل سنّت
هر چند تقیّه شیوه‌ای عقلایی و فراگیر است و هیچ عاقلی با جواز آن برای حفظ جان، مخالف نیست. اما در موجبات، اهداف، موارد و احکام آن میان علمای شیعه و سنّی اختلاف است.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

الف) مشروعیّت تقیّه از نظر علمای امامیّه
مشروعیّت تقیّه ( در شرایط خاص) از دیدگاه علمای امامیّه اجماعی است. که در این‌جا دیدگاه چند تن از علما در رابطه با مشروعیّت تقیّه را نقل می‌کنیم.
۱- شیخ صدوق ◙ ( متوفای ۳۸۱ه) می نویسد:
التقیّه فریضه واجبه علینا فی دوله الظالمین، فمن ترکها فقد خالف دین الامامیّه و فارقه^[۱۱۰]
تقیّه یکی از تکالیف است که در زمان حکومت ظالمان واجب است. بنابراین اگر کسی تقیّه را ترک کند، با مذهب شیعه مخالفت کرده و از آن بیرون است.
و در اعتقادات می‌نویسد:
اعتقادنا فی التقیّه انّما واجبه، من‌ترکها کان بمنزله من ترک الصلاه^[۱۱۱]
به نظر ما تقیّه واجب است، کسی که آن را ترک نماید مانند کسی است که نماز را ترک کرده است.
و در ادامه می‌نویسد:
و التقیّه واجبه لایجوز رفعها الی ان یخرج القائم ☻ – فمن ترکها قبل خروجه فقد خرج عن دین الله و دین الامامیّه و خالف الله و رسوله و الائمه ♣ ^[۱۱۲]
تقیّه واجب است و این حکم تا زمان خروج امام زمان ☻ ادامه دارد. بنابراین اگر کسی آن را قبل از خروج ترک نماید، از دین خداوند و دین امامیّه بیرون رفته است و با خدا و رسول او و امامان مخالفت کرده است.
۲- شیخ طوسی ◙ ( متوفای ۴۶۰ھ) درباره تقیّه می‌نویسد:
و التقیّه – عندنا- واجبه عند الخوف علی النفس و قدروی رخصه فی جواز الافصاح بالحق عندها
ما شیعیان تقیّه را زمانی واجب می‌دانیم که شخص، احتمال خطر بر جان خویش را بدهد. ولی در بین اهل‌سنّت، جواز تقیّه نکردن در چنین شرایطی نیز وارد شده است.
حسن بصری روایت کرده است که مسیلمه کذّاب دو نفر از یاران رسول خدا ☺ را گرفته و به یکی از آن‌ ها گفت: آیا شهادت می‌دهی که محمد رسول خدا است؟ پاسخ داد: آری سپس پرسید آیا شهادت می‌دهی که من نیز رسول خدایم؟ پاسخ داد آری. او را آزاد کرد.
و سپس دیگری را فرا خواند و به او گفت: آیا شهادت می‌دهی که محمد فرستاده خدا است؟ پاسخ داد: آری، سپس پرسید آیا شهادت می‌دهی که من نیز فرستاده خدایم؟ آن شخص پاسخ داد که من نمی‌شنوم! مسیلمه این سوال را سه بار تکرار کرد و همان جواب شنید: به همین سبب گردن او را زدند.
این خبر به رسول خدا ☺ رسید، فرمود: کسی که کشته شده، در راه راستگویی و تقوای خویش کشته شده، و فضیلت شهادت را برده، گوارایش باد.
اما دیگری آن‌چه را خداوند به او اجازه داده است. قبول نمود: به همین سبب عقوبتی بر وی نیست.
این روایت ( که از اهل سنّت آمده است) چنین می‌رساند که تقیّه جائز است و گفتن حق بهتر!
وظاهر اخبارنا یدل علی انّها واجبه و خلافها خطأ^[۱۱۳]
اما روایات ما دلالت دارند که تقیّه واجب است و مخالفت با آن اشتباه است.
۳- امام خمینی ◙، در مبحث تقیّه در نخستین گام تقیّه را در حوزه سیاست، تقسیم‌بندی، نموده و گویا برای امام مهم‌ترین مسأله در باب تقیّه، اقسام تقیّه است. لذا اوّلین بحث خود را به اقسام تقیّه اختصاص می‌دهد. امام از چهار زاویه به تقسیم تقیّه می‌پردازد. ۱- تقیسم تقیّه به حسب ذات تقیّه۲- تقسیم تقیّه به حسب کسانی که تقیّه می‌کنند.(المتّقی) ۳- تقیّه بر حسب کسانی که از آنان تقیّه می‌شود (المتّقی منه) ۴- تقسیم بر حسب چیزهایی که تقیّه در آن‌ ها صورت می‌گیرد. ( المتّقی فیه) و در هر مورد فروعات زیادی را مطرح می‌کند که در مباحث آتی به بعضی از آن‌ ها اشاره می‌شود.^[۱۱۴]
امام راحل ◙ در بخشی از این فروعات می‌نویسد: و منها: ما تکون واجبه لنفسها، و هی ما تکون مقابله للإذاعه، فتکون بمعنی التحفظ عن افشاء المذهب و عن افشاء سرّ اهل‌بیت ♣ . فیظهر من کثیر من الروایات: انَّ التقیّه التی بالغ الائمه ♣ فی شأنها، هی هذه التقیّه فنفس اخفاء الحقّ فی دوله الباطل واجب، و تکون المصلحه فیه جهات سیاسیه دینیّه، و لولا التقیّه لصار المذهب فی معرض الزوال و الانقراض.
حضرت امام بعد از آنکه تقیّه بحسب ذات آن به خوفی و مداراتی تقسیم می‌کند می‌نویسد: و الخوف قد یکون لاجل توقع الضرر علی نفس المتقی، او عرضه، او ماله، او ما یتعلّق به و قد یکون لاجل توقعه عی غیره من اخوانه المؤمنین. و ثالثهً لاجل توقعه علی حوزه الاسلام، بان یخاف شنات کلمه المسلمین بترکها، و خاف ضرر علی حوزه الاسلام لاجل تفریق کلمتهم.. الی غیر ذلک.
و المراد بالتقیّه مداراهً، ان یکون المطلوب فیها نفس شمل الکلمه و وحدتها، بتحبیب المخالفین و جرّ مودّتهم، من غیر خوف ضرر…^[۱۱۵]
ب) تقیّه از دیدگاه علمای اهل سنّت
آنچه از کلمات علمای اهل سنّت استفاده می‌شود. این است که آن‌ ها نیز همانند پیروان اهل بیت ♣ به مشروعیّت تقیّه اذعان دارند و در هنگام ضرورت از آن استفاده کرده‌اند، البته برخی چون نخواسته‌اند که اعتقاد شیعیان را در مشروعیّت تقیّه تایید کنند. با ترفندی کاملا ماهرانه اسم آن را عوض و به جای تقیّه گاهی از کلمه « اکراه » و گاهی «مدارا با مردم» استفاده کرده‌اند. ^[۱۱۶]
بی تردید «اکراه» و مدارا با مردم، همان تقیّه‌ای است که پیروان اهل بیت ♣ به آن اعتقاد دارند. جهت آشنایی بیش‌تر دیدگاه چند تن از علمای اهل سنّت ذکر می‌گردد.
۱- ابوحیّان اندلسی می‌نویسد:
و قال قتاده : اذا کان الکفّار غالبین، او یکون المؤمنون فی قوم کفّار فیخافونهم،فلهم ان یخالفوهم و یداروهم دفعا لشرّ ،وقلبهم مطمئن بالایمان.^[۱۱۷]
قتاده گفته است: وقتی که کفّار بر مسلمانان پیروز شوند یا مؤمنان در بین گروهی کافر باشند، و بترسند. می‌توانند با آنان هم پیمان شده و مدارا نمایند تا شرشان را از خویش دور کنند به شرطی که قلبشان با ایمان محکم شده باشد.
۲- ابو محمد انصاری می‌نویسد:
علی بن حوشب عن محکول^[۱۱۸] قال: ذلّ من لا تقیّه له.^[۱۱۹]
از محکول روایت شده است که او گفته است: کسی که تقیّه نداشته باشد ذلیل می‌شود.
۳- ابن بطال در شرح صحیح بخاری می‌نویسد:
اجمع العلماء علی ان من اکره علی الکفر حتّی خشی علی نفسه القتل انه لا اثم علیه ِان کفر و قلبه مطمئن بالایمان، و لا تبین منه زوجته، و لا یحکم علیه بحکم الکفر.^[۱۲۰]
علماء اجماع دارند که اگر کسی وادار به کفر شود. تا حدی که بر جان خویش بترسد. اگر (ظاهرا) کافر شود. ولی قلب وی با ایمان محکم شده باشد. گناهی بر او نیست و همسرش (به سبب ارتداد) از او جدا نمی‌شود و نمی‌توان حکم کفر را بر او جاری کرد.
۳- ابن کثیر دمشقی در ذیل آیه اکراه می‌نویسد:
اتفق العلماء علی انّ المکره علی الکفر یجوز له ان یوالی ابقاء لمهجته^[۱۲۱]
علما اجماع دارند که شخص مجبور به کفر می‌تواند برای حفظ جان خویش با ایشان دوستی نماید.
۴- فخر رازی در تفسیر کبیر خود می‌نویسد:
انّ التقیّه انّما یکون اذا کان الرّجل فی قوم کفّار، و یخاف منهم علی نفسه و ماله…^[۱۲۲]
تقیّه زمانی است که شخص در بین قومی کافر باشد و از ایشان بر جان و مال خویش بترسد.
جمع‌بندی

خوشه بندی SVM
آماده سازی متن
استفاده از کلمات توقف
ریشه یابی و بازیابی اطلاعات
مدیریت و بازیابی دانش تکنیک‌های مصور سازی گراف و چارت

شکل (۳-۲): فرایند متن‌کاوی به عنوان فرایند تعاملی و تکرارشونده.
در شکل ۳-۲ روش تکرارشونده برای کشف دانش باارزش که از فرمت‌های داده‌های متنی، اقتباس شده‌اند نمایش داده شده است که در تحلیل داده‌های حاصل از پژوهش جاری کاربرد دارد. اطلاعات موجود در فرم‌ها از داده‌های متنی به عنوان ورودی جهت آماده‌سازی متن و روش‌های پردازش متن مورد استفاده قرار می‌گیرد. هر دو مرحله آماده‌سازی متن و مراحل پردازش متن باید به صورت تعاملی برای پیدا نمودن الگوهای مفید و قابل فهم در داده‌هایی که قرار است در مرحله پایانی یعنی تجزیه و تحلیل متن به صورت مصور نمایش داده شود پیاده‌سازی گردند. در نهایت نتایج به دست آمده در قالب نمودار یا جداولی نمایش داده می‌شوند. تکنیک‌های داده‌کاوی نسبت به متن‌کاوی کارآمدی پائین تری دارند چراکه داده در فرمت‌های بدون ساختار نسبت به پایگاه داده‌های ساختاریافته در دسترس تر است. روش‌های متن‌کاوی دارای مزایایی است که باعث مدیریت بهتر منابع دانش و فعالیت‌های مدیریت دانش و تجزیه‌وتحلیل پژوهش‌های کیفی می‌گردد. متن‌کاوی جهت کشف دانش مفید برای کمک به پردازش اطلاعات و بهبود بهره‌وری نتایج حاصل از پژوهش‌های کیفی مورد استفاده قرار می‌گیرد. نتیجه متن‌کاوی افزایش ارزش افزوده یک پژوهش در راستای تسهیل فرایند تصمیم‌گیری، بهبود تحلیل‌ها و کاهش هزینه، نسبت به سایر تکنیک‌های پردازش متن است. در اصل برای به‌دست آوردن مزایای رقابتی‌تر و بهره‌برداری از اطلاعات چندگانه، روش‌های کشف دانش در نظر گرفته می‌شود. در نتیجه باید توجه بیشتری به تکنیک‌های متن‌کاوی در راه‌ حل ‌های تحلیل کیفی گردد. تجزیه و تحلیل متن و طبقه‌بندی آن می‌تواند کمک بسزایی در شناسایی مسائل کلیدی نماید که در نهایت می‌تواند نقش مؤثری در آینده فرایند تصمیم‌گیری در بسیاری از زمینه‌های تحلیل کیفی می‌گردد. مدیریت بهتر منابع اطلاعاتی، کاهش زمان تحلیل‌ها، بهبود سطح رضایت محقق و یا کیفیت نتایج دلایل اصلی برای بازبینی داده‌های ذخیره شده در سیستم پایگاه داده فعلی است. بازنگری پژوهش با بهره گرفتن از تجزیه و تحلیل متن و تکنیک‌های طبقه‌بندی متون می‌تواند جهت تصمیم‌گیری بهتر محقق برای رسیدن به نیازهای پژوهش مقرون به‌صرفه‌تر و کارآمدتر باشد. فرضیه‌های ساخته شده در این کار پژوهشی، MKTPKS برای طبقه‌بندی اسناد به دو کلاس مختلف جهت بهبود دقت طبقه‌بندی در مقایسه با مدل مبتنی بر طبقه‌بندی Term مورد استفاده قرار می‌گیرد. اهداف پژوهش حاضر را می‌توان به شرح ذیل برشمرد: اول این که برای اعمال تکنیک‌های داده‌کاوی متنی برای به دست آوردن اولین سطح دانش و تولید MKTPKS به نمایندگی از دانش مفید که از طریق تکنیک‌های خوشه‌بندی کشف شده است نیاز است. دوم این که به منظور مطالعه تأثیرات مدل‌های نمایندگی متنی متفاوت برای رده‌بندی داده‌ها و روش‌های بهبود برای به دست آوردن طبقه‌بندی بهتر از نتایج این پژوهش استفاده می‌گردد. [۶۳]

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

کشف الگو
تحلیل و پردازش داده‌ها
تکنیک‌های داده کاوی
داده متنی خام
متدهای متن کاوی
اطلاعات تحکیم شده
راه حل‌های کسب و کار تاثیرات هزینه
و تحلیل ریسک
پایگاه دانش
شکل (۳-۳) داده‌کاوی متنی برای کشف دانش در پایین‌دست و راه‌ حل ‌های مدیریت

۳-۷-۱- روش تحقیق و معماری پیشنهادی

در این بخش یک سیستم پیشنهاد شده است که به تجزیه و تحلیل پایگاه داده متنی و طبقه‌بندی مطالب می‌پردازد به صورتی که مطالب را به کلاس متفاوت طبقه‌بندی می کند. در این تحقیق پیشنهاد سه سطح سیستم شامل ویژگی‌های مختلف جهت متن‌کاوی ارائه گردیده است. سطوح سیستم پیشنهادی شامل مواردی از قبیل پردازش دانش و ذخیره‌سازی در سطح اول، واحد پالایش در سطح دوم و کاربرد و طبقه‌بندی دانش در سطح سوم است. جریان اطلاعات و دانش از بخش‌های مختلف سیستم به تولید خلاصه متن از MKTPKS و پس از آن طبقه‌بندی اسناد موجود بر اساس MKTPKS است.^[۱۴۸] شرح مفصلی از دنباله‌ای از فعالیت‌ها در ذیل آمده است:

۳-۷-۲- پردازش اطلاعات و داده

اولین گام در بررسی و تحلیل فرمت داده‌های متنی بدین‌سان است که اطلاعات متنی به‌صورت مستندات متنی (متون حاصل از مصاحبه‌ها و مرور ادبیات) در دسترس باشند. معمولاً این مستندات توسط افراد خبره (کارشناسان) در سازمان و فرد محقق مورد بررسی قرار گرفته و تصمیمات ملزوم توسط این افراد اتخاذ می‌گردد که مفید یا غیرمفید است. این نوع بررسی گران است چراکه زمان و تلاش کارشناسان حوزه‌های مختلف را نیاز دارد. برای آغاز فرایند طبقه‌بندی خودکار متن داده‌های ورودی باید در یک فرمت مناسب برای استفاده از تکنیک‌های داده‌کاوی متنی مختلف آماده شوند، که شامل حذف کلمات توقف و توابع ریشه‌یابی لغات ساده است. برای رسیدن به هدف (ایجاد داده‌های کاربردی) جهت اعمال تکنیک‌های مختلف داده‌کاوی باید مراحل ذیل را طی نمود. گام اول حذف اطلاعات غیر ضروری موجود در فرم‌های توقف کلمه است. مانند: افعال، حروف ربط، اتصالات قطع، ضمایر و غیره. کلماتی که حذف می‌شوند در تفسیر معنای متن دارای تأثیر کمتر هستند. ریشه‌یابی به عنوان روند آمیختن کلمات به ساقه اصلی، پایه یا ریشه آن‌ها تعریف گردیده است. به طور مثال: ریشه رسیدن، می‌رسد، رساندن کلمه رسید است. این روش به گرفتن اطلاعات کل فضای حمل (دامنه فضای اطلاعات متنی) و هم چنین کاهش ابعاد داده و در نهایت به طبقه‌بندی داده‌ها کمک می کند. گام بعدی برای نمایش داده‌های متنی به فرم ماتریس این است که در آن هر بردار ردیف شامل شرایط و هر بردار ستون شامل کد شناسایی مربوط به سند شناسه (ID) باشد. برای کاهش اثرات فقدان اطلاعات کلیدی در این مرحله از نمایش داده‌های متنی از رویکرد BOW استفاده می‌نماییم که این متد از فضای کل اطلاعات برای تحلیل استفاده می کند. این روش مستقل از ساختار متن است و هر کلمه به عنوان یک نهاد مستقل حاوی برخی اطلاعات در نظر گرفته می‌شود.^[۱۴۹]

۳-۷-۲-۱- سطح اول: واحد پردازش و ذخیره‌سازی دانش

این بخش به تجزیه و تحلیل داده‌های متنی کمک می‌کند تا با بهره گرفتن از الگوریتم‌های داده‌کاوی مختلف داده‌هایی به دست بیاوریم که نماینده سودمندی از کلمات و عبارات تعریف شده در متن باشند. متدهای نمایش داده‌های مختلف که در این سطح استفاده می‌شوند اول بسامد کلمه (TF) و دوم بسامد معکوس اسناد (IDF). انتخاب نماینده از داده‌ها باید از طریق آزمایش‌های گسترده و هم چنین با در نظر گرفتن کل فضای اطلاعات باشد، که کل موارد از طریق ماتریس صورت می‌پذیرد. با این وجود در حال حاضر تمرکز در پژوهش جاری با بهره گرفتن از تکنیک‌های خوشه‌بندی جهت افراز بندی داده‌ها به زیرمجموعه‌های مفید از اطلاعات در هر خوشه است.^[۱۵۰]

۳-۷-۲-۱-۱- خوشه‌بندی

خوشه‌بندی پردازشی است که برای گروه‌بندی اطلاعات و داده‌ها به گروه‌های دارای خواص مشابه با بهره گرفتن از معیارهای فیزیکی یا کمی صورت می‌پذیرد. این معیار کیفی می‌تواند بر اساس مرکز ثقل خوشه، عمل خوشه‌بندی را انجام دهد. [۶۴] تکنیک دیگر در یافتن شبیه‌ترین اعضا از طریق Terms(مجموعه عبارات ساده) و روش K-Means است تا اولین سطح دانش را از بین ارتباطات طبیعی کشف نماید. یکی از مهم‌ترین معیارهای خوشه‌بندی محاسبه فاصله اقلیدسی است که از این رابطه در روش خوشه‌بندی K-Means نیز می‌توان استفاده نمود.^[۱۵۱] فرمول ۳-۱:
D(x,y)=
تشکیل پایگاه داده رابطه ای
مستندات متنی
با فرمت آزاد
واحد متن کاوی
(پردازش اطلاعات و داده)
واحد پردازش و ذخیره سازی دانش (سطح ۱)
واحد پالایش دانش (سطح ۲)
خوشه بندی
K-MEANS
MKTPKS تشکیل
واحد رده بندی متن و کاربرد دانش (سطح ۳)
مستندات اطلاعات بد
مستندات اطلاعات خوب
شکل (۳-۴) سیستم رده‌بندی متن و مدیریت دانش مبتنی MKTPKS

۳-۷-۲-۱-۲- تشکیل پایگاه داده رابطه‌ای

خروجی کاربرد خوشه‌بندی K-Means باید به صورت فرمت‌های قابل استفاده در جداول رابطه‌ای مختلف ذخیره‌سازی گردد. این جداول شامل ستون‌هایی به همراه شناسه خوشه‌بندی هستند، خوشه‌بندی و برچسب‌گذاری خوشه‌ها بیشتر در پردازش‌های هرس اطلاعات کلیدی یا کشف دانش مورد استفاده قرار می‌گیرد، این عملکرد به ذخیره‌سازی و مدیریت اطلاعات برای بیشتر تحلیل‌ها کمک می کند.

۳-۷-۲-۲- سطح دوم: واحد پالایش دانش

ورودی این واحد در قالب جداول رابطه‌ای که در آن اسناد به عنوان معاملات یا تراکنش‌های انجام شده شرایط به عنوان اقلام در نظر گرفته می‌شوند. فرایند با پالایش اطلاعات و دانش کلیدی به همراه تولید NKTPKS و از طریق کاربرد قوانین انجمنی APRIORI جهت کاوش انجام گردیده است. در ساخت MKTPKS یک بخش اساسی و ضروری استفاده از تحلیل داده‌ها برای رده‌بندی مستندات متنی است. ساخت MKTPKS بر یافتن قوانین انجمنی ارجحیت دارد به دلیل آن که شناسایی بیش از حد قوانین موجب ازدیاد جمعیت در پایگاه دانش می‌گردد. علاوه بر این MKTPKS می‌تواند به کشف روابط باارزش‌تر در شرایط تعریف شده در متن کمک نماید. این اعمال به یافتن ارتباطات در میان مفاهیم مختلف تعریف شده در مستندات متنی کمک می کند. نگاشت MKTPKS های کشف شده به مجموعه‌های ویژه از مستندات به شناسایی مجموعه مستندات حاوی اطلاعات خوب و بد کمک می کند.^[۱۵۲]

۳-۷-۲-۳- سطح سوم: واحد رده‌بندی متن و کاربرد دانش