منطقه پشت­کوه مساحتی در حدود ۱۲۷۴۴ کیلومتر مربع را دارا می­باشد ، شهرستان بویراحمد فعلی در این منطقه قرار­گرفته است . منطقه پشت کوه خود به سه قسمت تقسیم می­شده است :
۳-۲۱-۲-۱ تل­خسرو
منطقه­ای در شمال شرقی استان است و اکنون نام یکی از روستاهای حومه شهر یاسوج می­باشد . تل خسرو ۵/۱۴درصد محدوده پشت کوه را شامل می­ شود .
۳-۲۱-۲-۲ رون
رون­ کل منطقه پشت­کوه را تشکیل می­دهد و در شمال استان واقع شده و سردسیر می­باشد ، رون ۳/۳۹ درصد محدوده پشت­کوه را شامل می­ شود .
۳-۲۱-۲-۳ بلاد شاپور
منطقه­کم ارتفاع و پست پشت­کوه را تشکیل می­دهد و ۲/۴۶ درصد محدوده پشت­کوه را شامل می­ شود ، مرکز بلاد شاپور درگذشته شهر دهدشت بوده است .
کهگیلویه در زمان قاجاریه ضمیمه استان فارس­گردید و حاکم آن از سوی فرماندار فارس منصوب می­شد. پیشتر در زمان صفویه «شاه عباس اول» در سال ۱۰۰۵ برای مدتی کهگیلویه را ضمیمه فارس کرد و حکومت آن را به «الله وردیخان» واگذار کرد ، اما از آن پس تا زمان قاجار این منطقه به صورت یک ایالت مستقل اداره می­شد (اقتداری،۱۳۵۹ص۴۳).
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

تقسیم بندی کهگیلویه در زمان حکمرانی سلسله پهلوی دگرگون شده و در طول فرمانروایی رضاخان کهگیلویه به عنوان شهرستانی تابع استان فارس محسوب می­شد که مرکز آن تل خسرو بود. این وضع تا سال ۱۳۲۲ه .ش ادامه داشت ، در این سال کهگیلویه از فارس مجزا و ضمیمه استان خوزستان گردید. در سال ۱۳۴۳ کهگیلویه از خوزستان مجزا گردید و به صورت فرمانداری مستقل تحت عنوان «فرمانداری کل استان کهگیلویه و بویراحمد» درآمد و مرکز آن به یاسوج منتقل گردید. تا قبل از سال ۱۳۴۳ بویراحمد سردسیر جزئی از استان ارجان(کهگیلویه) بوده و خود ارجان هر چند گاهی به تناوب از استان مستقل خارج گردیده و به صورت شهرستانی تابع خوزستان یا فارس گردیده است. ایالت ارجان از قرن هشتم به بعد یعنی در زمان حکومت صفویه تغییر نام داد و به کهگیلویه معروف شد . در دوره قاجار و پهلوی بیشترین درگیری­ها دربویراحمد اتفاق افتاد که بعضی درون ایلی و یا طایفه­ای و برخی با ایل­های مجاور و پاره­ای نیز با دولت مرکزی بوده است (همان ،ص ۲-۳)
۳-۲۲ علل پیدایش استان کهگیلویه و بویر احمد
در پی پایان یافتن غائله بویراحمد ، دست اندرکاران ریاست و سیاست و فرماندهان نظامی برای تصمیم ­گیری به رایزنی نشستند تا چه کنند که بار دیگر حوادث و نبردهای گذشته بویر­احمد تکرار نشود. به همین خاطر جلسه­ای که «شورای فرماندهان» نامگذاری شده بود و متن آن در کتاب «تاریخچه عملیات نظامی جنوب» آمده تشکیل شد. نتیجه سه روزه بحث و بررسی فرماندهان ذکر شده در دفتر کار «سپهبد بهرام آریانا» ارائه یک سری پیشنهادات به شرح زیر بوده است. فرمانداری کل بویراحمد، جان نثار تأسیس یک فرمانداری کل در منطقه بویراحمدی را به شرف عرض مبارک شاهانه رسانیده و لزوم حیاتی این موضوع را به هیئت دولت و مقامات وزارت کشور نیز روشن گردانیده است ، اینک استقرار و تأسیس فوری این فرمانداری کل احساس می­ شود و این اقدام هرچه زودتر عمل گردد به استقرار امنیت درآن منطقه کمک بزرگی خواهد نمود و خاصه اینکه واحدهای نظامی به سبب پایان یافتن عملیات نظامی قسمت عمده این منطقه را ترک می­نمایند . فرمانداری کل بویر­احمد چنانچه یک افسر ارشد ارتش برای احراز این مقام مناسب­تر خواهد بود، ترجیحاً از افسرانی انتخاب گردد که کاملاً به این منطقه آشنا بوده و به روش­های اداره امور عشایر آگاهی داشته باشد.
استقرار کلیه سازمان­های اداری
استقرار پاسگاه­های ژاندارمری
مسأله خلع سلاح کامل مناطق
انجام اقدامات عمرانی مثل راه سازی و …
فعالیت­های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی (اکبری، ۱۳۷۰، ص۱۱۱).
۳-۲۳ ویژگیهای جمعیتی
از میان پدیده های مختلف جغرافیایی ، پدیده جمعیت به لحاظ صفات گوناگون خود بارزترین مشخصه کل هر سرزمین است . جمعیت نقطه عطفی است که تمامی عناصر دیگراز آن شکل می گیرد ومتأ ثرمی شود ومهمترین عنصراساسی وتحلیلی متمایز کننده مکان وتشکیلات فضایی است که موضوع اصلی جغرافیای جمعیت راتشکیل می دهد ، هرنوع برنامه ریزی وتعیین خط مشی های اقتصادی واجتماعی درسطوح مختلف ناحیه ای ، منطقه ای ، ملی مستلزم آگاهی ازکم وکیف پدیده های جمعیتی است . جهت برنامه ریزی و تعیین خط مشی های اقتصادی و اجتماعی شهرستان گچساران می بایست در تعیین حوزه نفوذ شهر دوگنبدان و افزایش و کارآمد نمودن نقش آن درتحولات جمعیتی به صورت کاملا” علمی و کارساز مورد مطالعه قرار گیرد تا ضمن تبیین اهمیت جمعیت در تعیین حوزه نفوذ شهر دوگنبدان ، برنامه ریزیهای انجام شده اثرات نا مطلوب آن را کم نموده و بتواند با بهبود و رفع مشکلات عدیده امروزی راه ترقی و پیشرفت را برای آینده باز نماید .
۳-۲۳-۱ خصوصیات جمعیتی شهر دوگنبدان
برپایه اولین سرشماری نفوس ومسکن ( ۱۳۳۵ ه .ش ) جمعیت شهر دوگنبدان که درآن سال روستایی بیش نبوده است ۱۲۵۶ نفربوده است . درفاصله سالهای ۱۳۳۵تا ۱۳۴۵ با تاثیر پذیری از گسترش حوزه نفوذ خود جمعیت آن بیش از ۱۰ برابر گردید. این افزایش اساسا” به سبب شروع عملیات اکتشاف وبهره برداری ازمنابع حوزه نفتی گچساران که مرکزیت آن درشهر مورد مطالعه ( دوگنبدان ) می باشد بوده است که تاثیرات بسزائی در افزایش حوزه نفوذ شهر دوگنبدان داشته است . متوسط رشد سالیانه شهر دراین دوره نزدیک به ۲۷ درصد بوده است که رشد بسیار بالایی است . گرچه این رشد در دهه های بعدی تکرارنشد ولی همچنان شهر ازرشد بالایی برخورداربوده است طی دوره ۵۰ ساله (۱۳۳۵-۱۳۸۵ ) جمعیت شهر ۶۰ برابر ومتوسط رشد سالانه آنها نزدیک به ۱۲ درصد بوده است که درمقایسه با رشد جمعیت شهری کشور طی این دوره رشد چشمگیری رانشان می دهد . اما دردوره (۱۳۶۵-۱۳۷۵) برعکس نرخ رشد سالیانه شهر دوگنبدان (۱۶/۳ ) کمترازنرخ رشد شهری کشور (۲۰/۳ ) می باشد وهمچنین سهم آن از جمعیت شهری استان کهگیلویه وبویراحمد روبه کاهش بوده است . چنانچه که براساس آمار سهم آن از ۸۷ درصد جمعیت شهری استان کهگیلویه وبویراحمد درسال ۱۳۴۵، به ۳/۳۲ درصد درسال ۱۳۷۵ تنزل یافت ، این تغییرات بیانگراین است که حوزه نفوذ جمعیتی شهرهای دیگراستان نقش بیشتری درجذب مهاجرین داشته اند. درواقع می توان گفت رشد بالای جمعیت این شهر درگذشته عمدتا” مرهون عملیات اکتشافی وبهره برداری ازمنابع نفتی از یک طرف و گسترش حوزه نفوذ جمعیتی آن از طرف دیگر بوده است ودرآینده نیزعمدتا” به توسعه آن بستگی دارد.
جدول شماره( ۳-۱) تعداد جمعیت شهر دوگنبدان طی سالهای ۱۳۵۵-۱۳۸۵

۱۳۵۵
۱۳۶۵
۱۳۷۵
۱۳۸۵
۲۳۴۴۱
۵۱۱۰۷
۶۹۰۹۰
۹۲۲۰۵

مأخذ : مرکز آمارایران – نتایج تفضیلی نفوس ومسکن سالهای ۱۳۵۵-۱۳۶۵-۱۳۷۵-۱۳۸۵ شهرستان گچساران
۳-۲۳-۲ تراکم جمعیت
مطالعه توزیع جمعیت بدون بیان نحوه تراکم آن ناقص می باشد ٬ در حقیقت مفهوم تراکم جمعیت روشنگر مقیاس کمی درجه تمرکز جمعیت در هر محل می باشد ( نظری ٬ ۱۳۷۲ ٬ص ۳۶ ). به بیانی دیگر تراکم جمعیت رابطه بین تعداد افراد و فضای تحت اشغال آنهاست (همان ص۱۹۸ ).
۳-۲۳-۳ تعداد وتراکم وروند رشد جمعیت شهرستان گچساران
براساس نخستین سرشماری کشور درسال ۱۳۳۵ جمعیت شهرستان گچساران معادل ۲۲۴۳۲ نفر ذکرشده است . تراکم جمعیت شهرستان دراین دوره برابر ۷/۴ نفر درهرکیلومترمربع بوده است ودرسال ۱۳۴۵ این تعداد جمعیت به ۳۷۷۰۸ نفررسیده که حدود ۱۵۲۷۶ نفربه جمعیت شهرستان طی این مدت ۱۰ ساله افزوده شده است . نرخ رشد سالانه جمعیت شهرستان دردوره(۴۵-۱۳۳۵ )برابر با ۵ درصد وتراکم جمعیت شهرستان ۷/۶ نفر درکیلومتربرآورد می شود. دراین دوره ده ساله ۲۱۴۰۱ نفربه جمعیت شهرستان با نرخ رشد ۴/۴ درصد افزوده شده است وتراکم جمعیت دراین دوره به عدد ۶/۱۲ نفردرکیلومترمربع بوده است . درپایان سال ۱۳۵۵ زمان لازم برای دو برابرشدن جمعیت شهرستان ۱۶ سال بود که نسبت به دوره قبل ، دوسال افزایش داشته ونشانه کاهش رشد جمعیت این شهرستان درنتیجه کمی زاد و ولد وکاهش مهاجرت از حوزه نفوذ جمعیتی آن بوده است . درسرشماری نفوس ومسکن سال ۱۳۶۵ ، با نرخ رشد سالیانه ۳/۵ درصد جمعیت این شهرستان به ۱۰۲۱۶۷ نفررسیده وتراکم جمعیت دراین سال به ۸/۲۱ نفردرهرکیلومترمربع می رسد که نسبت به سال ۱۳۵۵ ، ۴۳۰۵۸ نفر به جمعیت شهرستان افزوده گردیده ومدت زمان لازم برای دوبرابرشدن جمعیت شهرستان به کمترین حد یعنی ۲/۱۳ سال رسیده که براساس سرشماری سال ۱۳۶۵ این شهرستان درردیف شهرستان های مهاجرپذیر بوده است که دارای حوزه نفوذ جمعیتی گسترده ای نسبت به قبل بوده است . بیشترمهاجرت ها به این شهرستان ، مهاجرت ازسایراستان ها ذکرشده که می توان علت آن راهم جنگ تحمیلی عراق علیه ایران ومهاجرت جمع زیادی از آوارگان به این شهرستان توجیه کرد وهم زمینه های ا شتغال ناشی ازتوسعه صنعت نفت وشرکتهای وابسته به آن و فعالیتهای اکتشافی و بخش ساختمان درشهرستان دانست. بررسی آمارهای سال ۱۳۷۵ کشورنشان می دهد که جمعیت شهرستان به ۱۲۵۴۹۱ نفر افزایش یافته که بانرخ رشد ۰۴/۲ درصد ، زمان دوبرابرشدن جمعیت طی ۱۰ سال برای سالهای ۷۵-۱۳۶۵ ، ۳/۳۴ سال تخمین زده می شود.باروری از این نظر حائظ اهمیت است که هر گونه تغییر بنیاد ساخت جمعیت را باید در تغییرات سطح باروری جستجو کرد٬ کاهش مستمر باروری موجبات (سالخوردگی جمعیت) را فراهم می سازد و افزایش آن بالعکس به جوانی جمعیت منجر می شود. که سالخوردگی موجب کاهش مستمر جمعیت و جوانی باعث افزایش مداوم جمعیت را تا رسیدن به سطح معینی بر می انگیزد ( مرکز آمار ایران ، ۱۳۸۰ )
هر گونه حرکت و جابجایی مکانی جمعیت به هر منظور و به هر هدف و به هر مدت و به هر فاصله را مهاجرت گویند( .(kulls,1980,258مهاجرت عبارت از ترک وطن و مسکن گزیدن در سرزمین دیگر بطور موقت و یا دائم٬ مشروط به آنکه قصد مهاجرت در نظر گرفته شده باشد. مهاجرت ها به دو صورت داخلی و خارجی صورت می گیرد ( تاجداری ٬ ۱۳۶۸ ٬ ص۸۳ ). جان جکسون نیز در تعریف مهاجرت عقیده دارد که مهاجرت عبارت از از حرکت موقتی و یا دایمی یک جمعیت از یک مکان فیزیکی به یک مکان فیزیکی دیگر( jakson,1980,5). و ریچارد شفر نیز در این ارتباط می نویسد « مهاجرت عبارتست از تحرک نسبتا دائمی مردم با هدف تغیر محل سکونت ( schacfer,1983,470 ).
بالا رفتن زمان دوبرابرشدن جمعیت شهرستان نشانه محدودیت در حوزه نفوذ جمعیتی در شهرستان و کاهش موالید بوده است علل کاهش رشدجمعیت شهرستان گچساران طی سالهای(۱۳۶۵-۱۳۷۵) به دلایل زیربوده است
۳-۲۳-۴ کاهش مهاجرت به شهرستان
کا هش میزان موالید درنتیجه اجرای سیاستهای کنترل باروری وبالا رفتن سطح آگاهی وفرهنگ عمومی
فشارهای اقتصادی ومشکلات ناشی از آن که به صورت عامل بازدارنده موالید عمل نموده است .
درسال ۱۳۸۵ جمعیت شهرستان گچساران به ۱۴۰۵۳۱ نفر رسیده است که با نرخ رشد شهرنشینی ۸٫۶۷ درصد روبرو بوده است.
۳-۲۴ پراکندگی وتوزیع جمعیت ( شهری وروستایی )
تاریخ سکونت گزینی درشهر دوگنبدان مربوط به سال ۱۳۳۴ می باشد که سازمان شهری این شهر اعلام می شود وجمعیت شهری ثبت شده این شهرستان تا سال ۱۳۶۵ تنها شامل شهر دوگنبدان می شود که تنها نقطه شهری شهرستان بوده است .دراولین سرشماری نفوس ومسکن کشور درسال ۱۳۳۵ جمعیت این شهرستان ۲۲۴۳۲ نفربوده که ازاین تعداد ۱۲۵۶ نفرمعادل ۵/۵ درصد کل جمعیت شهرستان ساکن درنقاط شهری و ۲۱۱۷۶ نفرمعادل ۴/۹۴ درصد درنقاط روستایی شهرستان ساکن بوده اند. درسرشماری دوم کشوری درسال ۱۳۴۵ ازجمعیت ۳۷۷۰۸ نفری شهرستان ، ۱۳۴۳۰نفریعنی ۶/۳۵ درصد کل جمعیت درنقاط شهری سکونت داشته و ۲۴۲۷۸ نفرنیزدرنقاط روستایی تحت حوزه نفوذ شهر دوگنبدان سرشماری شده اند که دراین مدت حدود ۱/۳۰ درصدازجمعیت روستایی شهرستان کا سته شده وبه ۴/۶۴ درصد رسیده است . یعنی دراین دوره جمعیت حوزه شهری با نرخ رشد سالانه ۲۰ درصد وجمعیت مناطق روستایی با نرخ رشد سالانه ۳/۱ درصد افزایش داشته اند. درسرشماری ۱۳۵۵ مجددا” شاهد سیرصعودی جمعیت شهری وسیرنزولی جمعیت روستایی شهرستان می باشیم وازمجموع جمعیت شهرستان ۹/۳۹ درصد ( ۲۳۴۴۱ ) درحوزه شهری و ۰۷/۶۰ درصد ( ۳۵۲۷۱ ) درنقاط روستایی سرشماری شده اند . طی این دوره نرخ رشد سالانه جمعیت شهری ۴/۵ درصد وروستایی ۴/۴ درصد برآوردشده که نشان دهنده رشد سریع جمعیت روستایی ناشی اززاد و ولد بالاترمی باشد . درسرشماری نفوس ومسکن سال ۱۳۶۵ ازجمعیت ۱۰۳۱۶۷ نفری شهرستان سهم نقاط شهری رشد قابل ملاحظه ای رانشان می دهد به طوری که ۲/۵۰ درصد جمعیت شهرستان درنقاط شهری متمرکزبوده و۳/۴۷ درصد درنقاط روستایی ساکن بوده اند. یعنی جمعیت شهری شهرستان با نرخ رشد سالانه ۴/۷ درصد به ۵۱۱۰۷ نفروجمعیت مناطق روستایی بانرخ رشد سالیانه ۳/۵ درصد به ۴۸۳۸۶ نفررسیده است . دراین سال ضمن این که نسبت جمعیت مناطق روستایی تحت حوزه نفوذ شهر دوگنبدان به نفع حوزه شهری درحال کاهش است اما مناطق روستایی موالید بالایی دارند. درسال ۱۳۷۵ جمعیت شهری شهرستان گچساران با احتساب دونقطه شهری دوگنبدان وشهرباشت بوده است . دراین زمان ۳/۶۲ درصد جمعیت شهرستان درنقاط شهری و ۶/۳۵ درصد هم درنقاط روستایی پراکنده بوده اند جمعیت شهر دوگنبدان براساس سرشماری نفوس ومسکن ۱۳۷۵ برابر با ۶۹۰۹۰ نفربوده که نرخ رشد سالانه آن به ۰۹/۳درصد برآوردشده است . مسلما” روند رشد جمعیت شهری این شهرستان به ویژه شهر دوگنبدان رامی توان هم ناشی از رشد طبیعی جمعیت دانست وهم فرایند تحولات وشکاف عمیق اقتصادی بین جامعه روستایی وشهری که با انجام اصلاحات ارضی که سبب کاهش اهمیت بخش کشاورزی گردید و هم گسترش حوزه نفوذ شهر دوگنبدان ارزیابی نمودکه این شکاف راعمیق ترنموده است. بروز تحولات گسترده اقتصادی درمنطقه درنتیجه کشف واستخراج نفت سرمایه گذاریهای ملی صورت گرفته دراین بخش به نوبه خود زمینه های اشتغال رادرحجمی وسیع باعث شد و توسعه بخش ساختمان برای جمعیت تازه وارد اعم ازنیروهای فنی ومهندسی ، اداری ودفتری و… سبب جلب نیروی کار ساده مناطق روستایی گردیده ومهاجرتهای وسیع روستاییان رادرپی داشت باعث افزایش جمعیت مناطق شهری به ویژه شهر دوگنبدان گردید . مضافا” باید مهاجرت آوارگان جنگ تحمیلی رادلیل دیگری برافزایش جمعیت نقاط شهری شهرستان به حساب آورد. (سرشماری عمومی نفوس ومسکن ، ۱۳۷۵ ص ۲۴)

۲-۲- ابن بابویه از زمان تولد تا وفات
۳-۲- سفرهای شیخ صدوق در جستجوی علم و حدیث
۲۶
۳۱
۳۳
۳۶
۳۸
۳۹
۵۰
۵۱
۵۳
۶۸
۶۹
۷۳
۷۶
۸۲
۸۳
۸۶
۸۸
۹۱
۹۵
۹۶
۴-۲- نظر علما و دانشمندان در مورد شیخ صدوق
۵-۲- اساتید شیخ صدوق
۶-۲- شاگردان شیخ صدوق
فصل سوم : تألیفات و شرح مختصری از آثار علمی شیخ صدوق
۱-۳- تقسیم بندی ادواری حدیث از زمان پیامبر اسلام(ص) تا پایان عصر شیخ صدوق
۲-۳- تابیفات و آثار شیخ صدوق
۳-۳- ویژگی های آثار شیخ صدوق
۴-۳- شرح مختصری از برخی آثار شیخ صدوق
فصل چهارم : بررسی اوضاع سیاسی – مذهبی در دوران شیخ صدوق
۱-۴- اوضاع سیاسی و موضع گیری عباسیان در مواجهه با تشیع تا عصر شیخ صدوق
۲-۴- موضع گیری مذهبی سیاسی سامانیان در عصر شیخ صدوق
۳-۴- آل بویه و روابط گسترده با فرهنگ تشیع در زمان ابن بابویه
فصل پنجم : شیخ صدوق در دوران حیات و تاثیرات آن پس از فوت ایشان
۱-۵- نگارش کتب و حراست از میراث تشیع
۲-۵- برگزاری مناظرات کلامی در مواجه با تشیع ستیزی
۳-۵- تلاش برای رونمایی از چهره حقیقی اهل بیت (ع)

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۴-۵- تلاش در جهت تنظیم اعتقادات شیعه
نتیجه گیری
فهرست منابع و ماخذ
چکیده:
ابوجعفرمحمدبن‌علی(ابن بابویه) یکی از چهره‌هایی علمی برجسته عالم تشیع است که در قرن‌چهارم هجری می‌زیسته و با بهره وری از اصالت نژادی، استعداد ذاتی، کوشش در تحصیل علوم دینی و پیروی دقیق از سیره‌های علوی، قله های علم و فضیلت را فتح کرد و با همت بلند و ذهن پویای خود در آسمان فضیلت چنان اوج گرفت که در‌آغاز جوانی در شمار حدیث شناسان و فقیهان بلند پایه ی مکتب ائمه‌ی معصوم (ع) در آمد.
بعلاوه وی یکی از مولفان کتب اربعه‌ی شیعه به حساب می‌آید که توانسته در آثار خود، سره را از ناسره تمیز دهد و آنچه نقل کرده از چنان ارزش علمی برخوردار است که لقب صدوق و رئیس المحدثین را برای وی برگزیده‌اند.
در این پژوهش سعی شده است که زندگی و آثار این محدث بزرگ با توجه به اوضاع سیاسی ، اجتماعی و مذهبی آن روزگار بویژه نقش و تاثیر وی در گسترش و تعلیم مفاهیم شیعی مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد.
واژگان کلیدی: شیخ صدوق ، ابن بابویه ، تشیع ، حدیث ، آل بویه
مقدمه:
رسول خدا (ص) فرمودند: ((بار خدایا، جانشینان را مورد رحمت و مرحمت قرار ده. سوال شد: ای رسول خدا جانشینان شما چه‌کسانی هستند؟ فرمودند: همانها‌که پس از من ظاهر شوند، احادیث و سنن مرا روایت کنند، و مفاد آن را به مردم آموزش دهند)).
دانسته است که احادیث پیامبر(ص) و امامان معصوم(ع) پس از قرآن کریم مهمترین منبع شناخت جهان‌بینی اسلامی و احکام و مقررات دینی است که البته آیات متعددی از قرآن، بر اعتبار و جاودانگی آن گواهی می‌دهد.
به همین دلیل حفظ و حراست این سرمایه‌ی عظیم فکری و انتقال آن به نسل‌های بعد رسالتی بزرگ بشمار می‌رود که در طول تاریخ علمای دینی و مجتهدان و بویژه محدثان بزرگ بار این رسالت را به دوش کشیده‌اند.

در این معادله P درصد تجزیهپذیری در زمان t،a ذرات محلول (بخش سریع تجزیه)، b ذرات نامحلول (بخش کند تجزیه)که بطور بالقوه تجزیه پذیر هستند، C سرعت تجزیهپذیری یا ثابت نرخ تجزیه (درصد / ساعت) و a + b مواد خوراکی که به طور بالقوه قابل تجزیه هستند، به صورت درصد بیان میشوند. تجزیهپذیری مؤثر شکمبه از ترکیبات علوفهای به صورت زیر محاسبه می‌شود، که K، میزان جریان مواد شکمبهای است:
ED=a+[b×c/c+k] رابطه (۳-۱۰)
ماده خشک، ماده آلی و پروتئین مواد خوراکی با بهره گرفتن از تکنیک کیسههای نایلونی ارزیابی می شوند. در این تحقیق مواد خوراکی در ۶۵ درجه سانتیگراد و برای ۴۸ ساعت خشک شد و با الک ۵/۲ میلیمتری آسیاب شدند. ۵ گرم از هر نمونه در کیسههای نایلونی که وزن شدهاند، قرار میگیرند. منافذ کیسه ها ۴۰ نانومتر و اندازه آن‌ها ۱۲ × ۵/۶ سانتیمتربود. کیسه ها در شکمبه قرار داده شدند و در ساعات ۳، ۶، ۹، ۱۲، ۲۴، ۳۶، ۴۸، ۷۲ و ۹۶ بیرون آورده شدند. کیسه ها مستقیماً پس از بیرون آوردن از شکمبه وارد آب سرد شده و به آرامی زیر آب سرد به مدت ۳۰ دقیقه شسته شوند. در پایان کیسه ها در دمای ۶۵ درجه سانتیگراد و به مدت ۴۸ ساعت در آون خشک شدند و پس از سرد شدن در دسیکاتور، توزین شدند. برای تعیین کاهش ماده خوراکی پس از انکوباسیون و شستشو، دو کیسه دیگر به عنوان زمان صفر، شامل ۵ گرم ماده خوراکی مورد آزمایش در آب ۳۹ درجه سانتیگراد به مدت یک ساعت شیکر گردید. به طور مشابه کیسه ها شسته شده و خشک شدند و به این ترتیب میزان ناپدیدشدگی (تجزیهپذیری) ماده خشک، ماده آلی و پروتئین از طریق روش in situ در دوره انکوباسیون تعیین گردید.

۳-۴-۳- آزمون تولید گاز
تعیین میزان گاز تولیدی از تخمیر نمونه‌ها مطابق با روش منک و استینگاس (۱۹۸۸) انجام گرفت. شیرابه شکمبه از گاوهای نر بومی (فیستوله دار) گرفته شد.
۳-۴-۳-۱- آماده‌سازی نمونه و سرنگ‌ها
نمونه ها با بهره گرفتن از یک الک یک میلیمتری آسیاب شدند. مقدار ۵ ± ۲۱۰ میلیگرم نمونه (۳ تکرار) در داخل هر سرنگ ریخته شد ((Makkar, 2000. سرنگ‌های شاهد در شروع، وسط و انتهای سرنگها قرار داده شد. بعد از ریختن نمونه در سرنگها، بدنه پیستون با وازلین چرب شد و سپس سرنگهای حاوی نمونه در انکوباتور با دمای ۳۹ درجه سانتیگراد قرار گرفت، تا در زمان اضافه کردن شیرابه شکمبه ، محیط کشت باید دمای مناسبی داشته باشد.
۳-۴-۳-۲- محلول‌های لازم برای آزمون تولید گاز
۳-۴-۳-۳- محلول عناصراصلی (ماکرومینرال)
– فسفات هیدروژن دی سدیم ۷/۵ گرم ( Na₂ HPO₄)
– فسفات پتاسیم دی هیدروژن ۲/۶ گرم (KH2PO4)
– سولفات منیزیم ۶/۰ گرم (MgSO₄, 7 H₂O )
۳-۴-۳-۴- محلول عناصر کم مصرف (میکرومینرال)
– کلرید کلسیم ۲/۱۳ گرم (CaCl₂. 2H₂O)
– کلرید منگنز ۱۰گرم (MnCl₂. 4H₂O)
– کلرید کبالت ۱ گرم ( CoCl₂. 6H₂O)
– کلرید آهن ۸ /۰ گرم (FeCl₃. 6H₂O)
۳-۴-۳-۵- محلول بافر
– کربنات هیدروژن سدیم ۷۰گرم (NaHCO₃)
– کربنات هیدروژن آمونیوم ۴ گرم HCO₃ ( NH₄)
۳-۴-۳-۶- محلول رزازورین
۱۰۰ میلی گرم رزازورین که با افزودن آب مقطر به حجم ۱۰۰میلیلیتر رسانیده شد.
۳-۴-۳-۷- محلول احیا کننده
دو میلیلیتر سود یک نرمال و سپس ۲۸۵میلی گرم سولفید دی سدیم ۷ آبه با آب مقطر به حجم ۵/۴۷ میلیلیتر افزوده شد. محلول احیاکننده باید به صورت تازه و در مدت زمان کوتاهی قبل از شروع آزمایش تهیه شود. برای تهیه محیط کشت از هر یک از محلولهای تهیه شده به مقدار ذیل، داخل فلاسک ریخته شد. حجم کل با بهره گرفتن از آب مقطر به حجم یک لیتر رسانیده شد و پس از مخلوط شدن، توسط همزن مغناطیسی، تا دمای ۳۹ درجه سانتیگراد گرم شدند.
۳-۴-۳-۸- مواد لازم برای تهیه و آمادهسازی محیط کشت
– آب مقطر ۴۷۴ میلیلیتر
– محلول عناصر پرمصرف ۲۳۷ میلیلیتر
– محلول بافر ۲۳۷ میلیلیتر
– محلول عناصر کم مصرف ۱۲/۰ میلیلیتر
– محلول رزازورین ۲۲/۱ میلیلیتر
– محلول احیا کننده ۵۰ میلیلیتر
۳-۴-۳-۹-۱- آمادهسازی محیط کشت
آب مقطر، محلول بافر، محلول عناصر پر مصرف، محلول عناصر کم مصرف و محلول رزازورین در داخل فلاسک ته صافی ریخته شد، تا دمای ۳۹ درجه سانتیگراد حرارت دهی صورت گرفت و سپس محلول احیا کننده اضافه گردید. حمام آب روی همزن در دمای ۳۹ درجه تنظیم و مگنت در فلاسک قرار داده شد و جریان CO₂ به آرامی در محلول برقرار گردید تا اینکه رنگ آبی محلول به ارغوانی و سپس شفاف تبدیل شد (آماده بودن محیط کشت احیا). لوله CO₂ بالا آورده شد، تا در بالای سطح مخلوط شیرابه شکمبه – محیط کشت قرار گیرد، و اتمسفر بدون اکسیژن ایجاد گردد، pH باید ۷ تا ۳/۷ باشد.
۳-۴-۳-۹-۲- تهیه مخلوط شیرابه شکمبه – محیط کشت
پیشنهاد شده که مایع شکمبه قبل از تغذیه گرفته شود، زیرا ثبات بیشتری از لحاظ ترکیب و فعالیت میکروارگانیسم‌ها دارد. شیرابه شکمبه از سه راس دام (فیستولهدار) جمعآوری و از ۴ لایه پارچهای صاف گردید، نسبت نهایی محیط کشت به شیرابه شکمبه ۲ به ۱ بود. منک و استینگاس (۱۹۸۸) عنوان کردند که زمانی که هدف مقایسه نمونه‌ها باشد بهترین نسبت بافر به مایع شکمبه ۱:۲ (دو قسمت بافر به یک قسمت مایع شکمبه) است. مایع شکمبه صاف شده به بزاق مصنوعی اضافه گردید. در طول انتقال مخلوط شیرابه شکمبه – بزاق مصنوعی به داخل سرنگها وارد شد، با نگه داشتن سرنگ به صورت عمودی و باز کردن گیره و فشار دادن پیستون، هوای اضافی سرنگها تخلیه گردید. حجم سرنگها یادداشت و در دمای ۳۹ درجه سانتیگراد قرار داده شدند. قرائت حجم گاز تولیدی در زمآن‌های ۲، ۶، ۸، ۱۲، ۲۴، ۴۸،۷۲، و ۹۶ ساعت صورت پذیرفت.
۳-۵-۱- برآورد قابلیت هضم ماده آلی(OMD)
برای تخمین قابلیت هضم ماده آلی از حجم گاز تولیدی بر اساس ۲۰۰ میلیگرم ماده خشک در طول ۲۴ ساعت و رابطه (۳-۹) زیر استفاده شد (Makkar, 2004).
OMD = 88/14+8893/0GP+0448/0 CP+0651/0 ASH رابطه (۳-۱۱)
OMD: قابلیت هضم ماده آلی (g/kg DM)
GP: حجم گاز تولیدی تصحیح شده برای ۲۴ ساعت (ml/ 200 mg of DM).
CP: پروتئین خام (g/kg DM)
ASH: خاکستر خام (g/kg DM)
۳-۵-۲- برآورد ماده آلی قابل هضم در ماده خشک
برآورد DOMD با بهره گرفتن از رابطه (۳-۱۰) انجام گرفت:
رابطه(۳-۱۲) DOMD= OMD × %OM
DOMD: ماده آلی قابل هضم در ماده خشک (درصد)
OMD: قابلیت هضم ماده آلی (درصد)

H. huso

Acipenseridae

Acipenseriformes

Actinopterygii

Chordata

Animalia

تاس‌ماهیان^[۱۳] دارای پنج ردیف صفحات استخوانی^[۱۴] بر روی بدن خود هستند. دهان در این ماهیان تحتانی و فاقد دندان بوده، به صورت مستقل از دهان ماهیان استخوانی به وجود آمده و مشخصا به همراه اسکلت غضروفی به رشد خود ادامه داده است. از دست دادن استخوان به اجزای دهان اجداد ماهیان غضروفی استخوانی این امکان را داده است تا آزاد بوده و بتوانند دهان را برای مکش غذا به داخل حمایت کنند. باقی‌ماندن و عمل‌آوری غذا توسط گروهی از غضروف‌های پهن (مجموعه کامی^[۱۵]) بر روی سقف دهان صورت می‌گیرد که در امتداد بالشتک زبان به همراه برجستگی‌های تیز موجود بر روی آن حرکت می‌کنند و به شکستن غذا می‌پردازند. ماهیان خاویاری را با توجه به آمیزه‌ای از بدن دوکی شکل و قوی و پوزه پهن،‌ می‌توان به عنوان گشت زنان کف بستر^[۱۶] به حساب آورد. آن‌ها با پیدا کردن تکه‌هایی از طعمه و سپس مکیدن آن‌ از کف بستر به سمت بالا به تغذیه می‌پردازند. یافتن طعمه از طریق سیبیلک‌های بسیار حساس و اندام‌های آمپولی الکتریکی^[۱۷] صورت می‌گیرد. این آمپول‌ها بر روی سطح تحتانی پوزه آن‌ها قرار گرفته است [۸].

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

در جنسHuso غشاهای پایه آبششی به طور وسیع به یکدیگر متصل بوده و از ناحیه گلو آزاد هستند. دهان در تاس‌ماهیان بزرگ و هلالی شکل است اما در جنس Huso کوچک و عرضی است. فیل‌ماهی Huso huso یکی از مهم‌ترین گونه‌های ماهیان خاویاری در دریای خزر محسوب می‌شود [۳۹]. بیشینه درازا، وزن و سن این ماهی تاکنون به ترتیب ۵۰۰ سانتی‌متر، ۲۰۷۲ کیلوگرم و ۱۱۸ سال گزارش شده است. ماهی کفزی و رودکوچ است که در آب‌های شیرین، لب شور و دریایی (مناطق معتدل) در اعماق۱۸۰-۷۰ متر به سر می‌برد و از اهمیت صیادی و پرورشی بالایی برخوردار است [۸]. این گونه دارای رشد بسیار سریع بوده و برای آبزی‌پروری گونه مناسبی محسوب می‌شود. پرورش فیل‌ماهی تا سایز بازاری باعث کاهش فشار بر جمعیت‌های طبیعی در دریای خزر شده و می‌تواند بعنوان یک منبع پروتئینی و هم‌چنین تولید خاویار مورد توجه قرار گیرد [۳۷].
مطالعات بسیاری در مورد احتیاجات غذایی، شرایط محیطی و پرورشی، استفاده از مواد محرک رشد و سیستم ایمنی به منظور بهبود پارامترهای رشد، پارامترهای خون‌شناسی، ترکیب لاشه، فلور میکروبی و افزایش بازماندگی فیل ماهی انجام شده است [۱۱،۱۷،۳۷،۳۹،۴۴،۵۹،۶۱،۶۷].
به علت عدم وجود اطلاعاتی در مورد تاثیر گیاه رزماری بر شاخص‌های رشد و سیستم ایمنی ماهیان، این تحقیق با هدف بررسی تاثیر عصاره روغنی رزماری بر میزان رشد، عملکرد سیستم ایمنی غیراختصاصی و پارامترهای بیوشیمیایی خون فیل‌ماهیان جوان پرورشی انجام شد.
فصل دوم
کلیات و مروری بر منابع
اثر داروهای گیاهی بر سلامتی انسان و بسیاری از جانوران خشکی‌زی بررسی شده و اطلاعاتی نیز راجع به استفاده از این گیاهان در پرورش ماهیان در دسترس می‌باشد. محققان تلاش‌های زیادی را برای معرفی و گسترش مکمل‌های غذایی و افزودنی‌های سالم که باعث افزایش طول عمر، سلامتی و کارایی سیستم ایمنی در ماهیان پرورشی می‌شود به انجام رسانده اند. تحقیقات اخیر اثرات مفید استفاده از گیاهان دارویی و محصولات گیاهی در پرورش ماهیان را به اثبات رسانده‌ است. گیاهان به علت فعالیت آنتی‌اکسیدانی و ضد‌میکروبی آن‌ها، به عنوان یک منبع مهم از داروها در پرورش ماهیان به شمار می‌رود [۲۲].
۲-۱- استفاده از گیاهان دارویی بعنوان محرک سیستم ایمنی
ماده محرک سیستم ایمنی یک ماده شیمیایی است که موجب افزایش پاسخ سیستم ایمنی شده و از این طریق باعث مقاومت جانور در مقابل بیماری می‌شود [۱۹]. پیشرفت روش‌های مدیریت بیماری‌ها در پرورش ماهیان مستلزم توجه ویژه برای یافتن مواد محرک سیستم ایمنی، نظیر منابع گیاهی (که هم برای ماهی و هم برای انسان بی‌خطر هستند) است [۲۰]. در ماهیان استخوانی^[۱۸]، مواد محرک سیستم ایمنی باعث افزایش فعالیت سلول‌های فاگوسیت، سلول‌های لنفوسیت، فعالیت لیزوزیمی و تولید آنتی‌بادی می­گردد [۶۲]. مواد محرک سیستم ایمنی ممکن است با تزریق، حمام‌دادن و یا به صورت خوراکی به ماهیان داده شود که شیوه آخر موثرترین شیوه محسوب می‌شود [۴۲]. استفاده از روش تزریق برای انتقال دارو، مواد محرک سیستم ایمنی را قادر می‌سازد تا سریعا جذب شده و تاثیر بگذارند، اما انجام این کار بسیار سخت، پرزحمت و استرس‌زا است. بنابراین، به نظر می‌رسد استفاده از روش خوراکی روش موثری برای تعداد زیادی از ماهیان و با تمام اندازه‌ها است [۶۳]. مواد محرک سیستم ایمنی طبیعی، سازگار با موجود، قابل تجزیه، کم‌هزینه و برای محیط زیست نیز بدون زیان هستند [۴۹]. داروهای گیاهی مختلف به عنوان داروهای تجاری برای تحریک عملکرد سیستم ایمنی انسان به کار می‌روند و برای تحریک علمکرد سیستم ایمنی ماهیان پرورشی نیز توصیه شده‌اند به طوری‌که
استفاده از ترکیبات گیاهی بعنوان عامل محرک سیستم ایمنی به سرعت جایگزین استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های مصنوعی خطرناک شده است [۴۲].
۲-۲- استفاده از گیاهان دارویی در ماهیان مختلف
۲-۲-۱- کپور^[۱۹]
یوان و همکاران (۲۰۰۷)^[۲۰] تاثیر استفاده ازگیاهان آستراگالوس ممبرانسوس (Astragalus membranaceus)، پلی‌گونوم مولتیفلورام (Polygonum multiflorum)، ایساتیس تینکتوریا (Isatis tinctoria) وگلیسیریزا گلابرا (Glycyrrhiza glabra)(شیرین‌بیان) در جیره کپور معمولی را مورد بررسی قرار دادند [۷۷]. یین و همکاران (۲۰۱۱)^[۲۱] از گیاه شیرین‌بیان در جیره کپور معمولی استفاده کرده و خاصیت آنتی‌اکسیدانی آن‌ را تایید نمودند [۷۶]. چیو و همکاران (۲۰۰۲)^[۲۲] اثرات آنتی‌اکسیدانی و حذف‌کنندگی رادیکال‌های آزاد گیاه Polygonum multiflorum را در کپور معمولی به اثبات رساندند [۲۵]. ژای و جو^[۲۳] (۱۹۸۷) اثرات ضد التهابی ریشه گیاه Isatis tinctoria را در کپور معمولی به اثبات رساندند [۸۰]. پراستی و همکاران^[۲۴] (۲۰۰۷) با بررسی گیاه تانین در جیره ماهی روهو (Labeo rohita) (از کپور ماهیان هندی) تاثیر معنی‌دار این گیاه بر افزایش عملکرد سیستم ایمنی را به اثبات رساندند [۵۳]. هاریکریشنان و همکاران^[۲۵] (a2009) با بررسی تاثیر ترکیب سه گیاه چریش^[۲۶]، کافور^[۲۷] و زردچوبه^[۲۸] بر کپورماهی هندی مریگال (Cirrhina mrigala) تاثیر مثبت این گیاهان را بر فعالیت لیزوزیمی به اثبات رساند [۳۱]. چن و همکاران (۲۰۰۳) با بررسی عملکرد چهار گیاه چینی ایساتیس ایندیگوتیکا (Isatis indigotica)، آندروگرافیس پانیکولاتا (Andrographis paniculata) ، رئوم اوفیسینال (Rheum officinale) و لونیسرا ژاپونیکا (Lonicera japonica) بر ماهی کاراس (Carassius auratus)، افزایش فعالیت فاگوسیتوزی سلول‌های سفید را گزارش کردند [۲۴].
۲-۲-۲- تیلاپیا^[۲۹]
وو و همکاران (۲۰۱۰)^[۳۰] افزایش راندمان تنفسی و افزایش فعالیت لیزوزیمی و افزایش فعالیت سلول‌های فاگوسیت در تیلاپیای موزامبیک که از گیاه چینی تونا سیننسیس (Toona sinensis) استفاده کرده بودند را گزارش کردند [۷۳]. عصاره آبی گیاه هندی اوسیموم سانکتوم (Ocimum sanctum) باعث افزایش ایمنی اختصاصی و غیر اختصاصی در تیلاپیای موزامبیک شد [۶۹]. آزادیراکتین^[۳۱] که یک فرآورده تری‌ترپن از گیاه چریش (Azadirachta indica) است باعث افزایش راندمان تنفسی، افزایش تعداد گلبول‌های سفید و پاسخ اولیه و ثانویه آنتی‌بادی‌ها در تیلاپیا شد [۴۶]. تعداد لوکوسیت، شاخص فاگوسیتوزی و فعالیت لیزوزیم در ماهیان تیلاپیای موزامبیکی که از گیاهان دارویی سینودون داکتیلون (Cynodon dactylon)، ایگل مارملوس (Aegle marmelos)، ویتانیا سامنیفرا (Withania somnifera) و زنجبیل (Zingiber officinale) تغذیه شده بودند، ‌افزایش نشان داد [۳۸].
۲-۲-۳- قزل‌آلای رنگین‌کمان^[۳۲]
در ماهیان قزل‌آلای تغذیه شده با پروتئین سویا، فعالیت فاگوسیتوزی و آنتی‌باکتریایی سلول‌های لوکوسیت افزایش نشان داد [۲۶]. پدیه و سکومبس (۲۰۰۳)^[۳۳] گزارش دادند که مهاجرت لوکوسیت‌های صفاقی، میزان تنفس سلولی و فعالیت فاگوسیتوزی در قزل‌آلای رنگین‌کمانی که از ترکیب سه گیاه اکیناسه آنگویستیفولیا (Echinacea anguistifolia)، اوپاتوریوم پرفولیاتوم (Eupatorium perfoliatum) وباپتیستا تینکتوریا (Baptista tinctoria) استفاده کرده بود افزایش یافت [۵۱]. دوگنسی و همکاران (۲۰۰۳)^[۳۴] اثرات گیاهان متعددی نظیر ویسوم آلبوم (Viscum album)(دارواش)، گزنه (Urtica dioica) و زنجبیل (Zingiber afficinale) را در قزل‌آلای رنگین‌کمان مورد بررسی قرار دادند. استفاده از عصاره آبی پودر زنجبیل باعث افزایش معنی‌دار فعالیت فاگوسیتوزی و افزایش میزان تنفس سلولی سلول‌های سفید خون در قزل‌آلای رنگین‌کمان شد [۲۹].
۲-۲-۴- سایر ماهیان
در ماهیان گروپر Epinephelus bruneus تغذیه شده با عصاره اتانولی قارچ خوراکی فلینوس لینتئوس (Phellinus linteus)، فعالیت لیزوزیم سرم و همچنین فعالیت فاگوسیتی و شاخص فاگوسیتیک افزایش نشان داد [۳۳]. هاریکریشنان و همکاران (b 2011) نتیجه گرفتند که استفاده از ترکیب چای سبز^[۳۵] در ماهیان گروپر باعث افزایش ایمنی غیر اختصاصی خونی و سلولی می‌شود [۳۴]. استفاده از عصاره متانولی برگ گیاه ویتانیا سامنیفرا () در ماهیان گروپر Epinephalus Tauvina سبب بهبود پارامترهای ایمنی نظیر فعالیت آنتی‌باکتریایی سرم، فعالیت فاگوسیتی و نسبت آلبومین به گلوبولین شد [۶۶].
۲-۳- استفاده از گیاهان دارویی در درمان بیماری‌ها
با افزایش تولید ماهیان پرورشی، وقوع انواع گوناگون بیماری‌های عفونی افزایش یافت که منجر به ضررهای قابل توجه اقتصادی شد. داروهای شیمیایی گوناگونی برای درمان و پیشگیری از بیماری‌ها مورد استفاده قرار گرفت. اگرچه با توسعه عوامل بیماریزای مقاوم به دارو و تجمع ضایعات دارو در ماهی و محیط، استفاده از روش‌های جایگزین برای کنترل عوامل بیماریزا به طور قابل ملاحظه‌ای در سال‌های اخیر گسترش یافت [۵۵]. در این زمینه، مواد ضد میکروبی گیاهی، منابع ناشناخته وسیعی از داروها با خاصیت‌های درمانی متعددی در پرورش ماهیان هستند. گیاهان متعدد یا محصولات آن‌ها نظیر فنول‌ها، پلی‌ساکاریدها^[۳۶]، پروتئوگلیکان‌ها^[۳۷] و فلاونوئیدها به علت خاصیت درمانی و پیشگیرانه آن‌ها در درمان انواع گوناگونی از بیماری‌های ماهیان مورد بررسی قرار گرفته‌اند [۲۶]. عصاره‌های گیاهی باعث بهبود پارامترهای مختلف دفاعی نظیر لیزوزیم^[۳۸]، سیستم کمپلمانت^[۳۹] ، ضدپروتئاز^[۴۰]، ROS^[41]، فاگوسیتوز، فعالیت تنفسی و آداپتاسیون پارامترهای ایمنی نظیر تقویت آنتی‌بادی‌ها، باکتری‌کشی، ایجاد لخته‌های خونی علیه باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها و باکتری‌های انگلی در انواع مختلفی از گونه‌های ماهیان می‌شوند [۲۲].
۲-۳-۱- بیماری‌های باکتریایی
باکتری‌های گرم‌مثبت جنس استرپتوکوکوس^[۴۲] مهم‌ترین عامل بیماری استرپتوکوکوزیس^[۴۳] در انواع مختلفی از ماهیان آب شور و شیرین هستند [۵۶،۵۷]. گیاهان مختلف بعنوان جایگزینی مطمئن‌تر و ارزان‌تر نسبت به آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای شیمیایی برای کنترل استرپتوکوکوزیس در ماهی نیل مورد استفاده قرار گرفتند. ماهیانی که از جیره‌های حاوی پودر برگ و یا ماده خشک حاصل از عصاره گیاه آندروگرافیس پانیکولاتا () که حاوی پروتئین آرابینوگالاکتان^[۴۴] و آندروافولید^[۴۵] هست استفاده کرده‌اند، میزان تلفات کمتری هنگام آلودگی با باکتری استرپتوکوکوس آگالاکتیا (Streptococcus agalactiae) نسبت به گروه شاهد داشتند [۵۶]. نتایج مشابهی نیز هنگام استفاده از گیاه دارچین (Cinnamomum verum) که حاوی سینامالدهیدها^[۴۶] به عنوان یک ماده شیمیایی گیاهی با خاصیت آنتی‌باکتریایی است در تیلاپیای آلوده شده به باکتری استرپتوکوکوس اینیا (Streptococcus iniae) مشاهده شد [۵۷]. بیماری کلومناریس^[۴۷] که عمدتا به وسیله فلاووباکتریوم کلومنار (Flavobacterium columnare) ایجاد می‌شود یکی دیگر از بیماری‌های باکتریایی معمول است که ماهیان آب شیرین را آلوده می‌کند. هیچ‌گونه مرگ و میری در ماهیان تیلاپیای آلوده به این باکتری که با جیره حاوی پیاز کوهی(Allium tuberosum) تغذیه شدند مشاهده نشد [۵۵].
۲-۳-۲- بیماری‌های ویروسی
مطالعات اندکی راجع به استفاده گیاهان دارویی در مورد عوامل بیماریزای ویروسی در ماهیان مورد بررسی قرار گرفته است. مایکول و همکاران (۲۰۰۵) توانستند رابدوویروس^[۴۸] سالمونیدها و عفونت ویروسی خونی (^[۴۹]VHSV) را توسط عصاره برگ درخت زیتون (Olea europaea) که حاوی ترکیبات اصلی نظیر اولئوروپئین^[۵۰] است به خوبی کنترل کنند [۴۸]. تزریق صفاقی عصاره برگ گیاه انار (Punica granatum) به ماهی پانائلوس اولیواسئوس (Panaeolus olivaceus) باعث افزایش قدرت سیستم ایمنی و ایجاد مقاومت در برابر بیماری ویروسی لیمفوسیستیس^[۵۱] (^[۵۲]LDV)شد [۳۲].
۲-۳-۳- بیماری‌های ایجاد شده توسط کرم‌های انگل
ترماتودهای تک‌جنسی^[۵۳] کرم‌های هرمافرودیتی هستند که در پوست و آبشش ماهیان سکنی می‌گزینند. این انگل‌ها می‌توانند مشکلات جدی را برای ماهیان آلوده شده به وجود آورند. آن‌ها باعث هجوم عوامل بیماریزای ثانویه شده و کاهش اشتها، کاهش رشد و افزایش مرگ و میر را باعث می‌شوند. استفاده مکرر از مواد شیمیایی دارویی برای کنترل این انگل‌ها باعث ایجاد مقاومت دارویی انگل‌ها و آلودگی محیط می‌شود [۷۱].
حمام دادن ماهیان گلدفیش مبتلا به انگل داکتیلوژیروس (Dactylogyrus intermedius) با عصاره اتانولی گیاه آنجلیکا پابسنتیس (Angelicae pubescentis) با غلظت ۱۲۰ میلی‌گرم بر لیتر، باعث مقابله کامل با این انگل شد. استول (osthole) نیز که از اصلی‌ترین ضدانگل‌های گیاهی است، در غلظت ۶/۱ میلی‌گرم بر لیتر باعث از بین بردن ۱۰۰ درصد انگل‌ها می‌شود. ژینکگولیک اسید^[۵۴] که از عصاره اتری درخت ژینگو (Ginkgo biloba) می‌آید، برای از بین بردن انگل پسودو داکتیلوژیروس (Pseudodactylogyrus) در مارماهیان مبتلا به آن صددرصد موثر گزارش شده است [۷۲].
۲-۴- عامل ضد استرس
در پرورش ماهی، استرس‌هایی که به اختلالات زیستی، فیزیکی و شیمیایی وابسته است، باعث ایجاد مرگ و میر و خسارات جبران‌ناپذیر اقتصادی می‌گردد. استرس را می‌توان به عنوان یک عامل موثر ایجادکننده تغییر در شرایط زیستی که باعث ایجاد اختلالات خونی و در نتیجه باعث تهدید سلامت ماهیان می‌شود در نظر گرفت. علاوه بر این حضور ترکیبات مضر خارجی^[۵۵] در آب یا غذا باعث ایجاد اثرات مضر نظیر آسیب به کبد، تجمع زیستی در بافت، ایجاد جهش و سرطان و توقف عملکرد آنزیم‌های مختلفی نظیر آنزیم‌های خانواده سیتوکروم^[۵۶] در ماهی می‌شود [۷۰].
کپورمعمولی تغذیه شده با گیاه ریواس (Rheum officinale) به مدت ۱۰ هفته که حاوی امودین^[۵۷]، رئین^[۵۸] و کریزوفانول^[۵۹] به عنوان ترکیبات اصلی است، قادر به کاهش استرس تراکم است زیرا میزان کورتیزول خون، قند و مالون‌آلدئید^[۶۰] کبد پایین‌تر، اما میزان فعالیت کاتالاز^[۶۱] و ^[۶۲]SOD کبدی بالاتری را در هنگام مواجه با استرس تراکم به مدت ۱ تا ۷ روز نشان داد [۷۵].
۲-۵- اثر ضد اکسیداسیونی و محافظت‌کنندگی گیاهان دارویی در برابر فلزات سنگین
اغلب گیاهان دارویی مولکول‌های فعال ردوکس^[۶۳] هستند و ممکن است باعث جلوگیری از تولید آنیون‌های اکسیژن شوند و رادیکال‌های آزاد را از بین ببرند. این آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی رده وسیعی از ترکیبات هستند که پایه و اساس آن‌ها ادویه‌ها و گیاهان هستند. نشان داده شده است که اثرات آنتی‌اکسیدانی گیاهان تقریبا شبیه اثرات ممانعت‌کننده‌های SOD، M-IC^[64] و XO^[65] است [۲۶]. اثر گیاهان دارویی بر استرس اکسیداتیو مزمن در ماهیان باعث تمرکز تحقیقات بر روی این موضوع شده است. رده‌های اصلی گیاهان دارویی که دارای اثرات آنتی‌اکسیدانی هستند، شامل ترپنوئیدها^[۶۶]، فنول‌ها و ارگانوسولفیدها^[۶۷] هستند. استفاده روزانه از آلیسین^[۶۸] (۱۰میلی‌گرم بر کیلوگرم بدن) که یک ارگانوسولفید است، باعث کاهش تجمع مواد در کبد، کلیه، مغز، استخوان و خون در کپورماهیان شده است [۶۴]. مکانیسمی که باعث ایجاد چنین اثری می‌شود ممکن است قابلیت تشکیل پیوند آلیسین با اتم‌های آهن باشد که باعث کاهش میزان آن‌ها در بافت‌ها می‌شود. پالیپوچ و همکاران (۲۰۱۱)^[۶۹] اثر محافظت‌کنندگی عصاره اتانولی برگ گیاه دارویی تانبرجیا لاریفولیا (Thunbergia laurifolia) را نسبت به سم در ماهی تیلاپیا O. niloticus مورد بررسی قرار دادند. ماهیانی که به مدت ۲۸ روز از غذای حاوی عصاره این گیاه تغذیه کردند، کاهش چشمگیری را در میزان تجمع سم در کبد و ماهیچه خود نشان دادند و میزان فعالیت آنتی‌اکسیدانی ذاتی نظیر کاهش گلوتاتیون^[۷۰]، کاتالاز، گلوتاتیون رداکتاز^[۷۱] و گلوتاتیون پراکسیداز^[۷۲] در آن‌ها افزایش یافت و اکسیداسیون چربی در آبشش، کلیه و کبد آن‌ها از بین رفت. علاوه‌براین، با بهره گرفتن از تصویر میکروسکوپ الکترونی، نویسنده بیان کرد که در ساختار بافت آبشش ماهیان تیمار شده با غذای حاوی عصاره این گیاه، هیچ‌گونه تغییرساختاری در مقایسه با ماهیان گروه شاهد مشاهده نشد [۵۰].
اثر نگهدارندگی کلم بروکلی (Brassica oleracea) و ماده ارگانوسولفیدی گیاهی آن، سولفوروفان^[۷۳]، در مقابل ماده آلوده‌کننده و سرطان‌زای بنزوآلفا پیرن^[۷۴] و فنول در ماهی تیلاپیای نیل مورد بررسی قرار گرفت. ماهی تیلاپیای نیل Oreochromis niloticus تغذیه شده با جیره‌های حاوی کلم بروکلی و سولفوروفان، افزایشی را در میزان فعالیت آنزیم‌های سیتوکروم و حذف سریع بنزوآلفاپیرن نشان داد که باعث کاهش میزان خطر سمیت شد [۷۰].
رن و همکاران (۲۰۰۶)^[۷۵] اذعان کردند در ماهیان قزل‌آلای رنگین‌کمانی که از جیره‌ حاوی جعفری (Coriandrum sativum) استفاده کردند، ۳۰-۲۰ درصد از تجمع کادمیوم در کبد کاسته شد. ترکیبات متعدد بیولوژیکی موجود در جعفری باعث ایجاد ساختارهای ماکرومولکولی در هنگام ترکیب با کادمیوم در روده می‌شوند که این فرایند باعث عدم جذب کادمیوم و حضور آن در خون می‌شود [۶۰]. ماهیان تیلاپیا Oreochromis mossambicus تغذیه شده با جیره حاوی عصاره ریشه گیاه گلایسین تومنتلا (Glycine tomentella) به مدت ۱۲ هفته که حاوی ایزوفلاونوئیدهای آزاد^[۷۶] و ایزوفلاونوئید گلیکوزیدهایی^[۷۷] نظیر دایدزین^[۷۸]، جنیستین^[۷۹] و مالونیلدایدزین‌ها ^[۸۰] هستند، میزان پایین‌تری از تری‌آسیل گلیسرول^[۸۱]، کلسترول کل و کلسترول ^[۸۲]LDL و میزان بالاتری از آنتی‌اکسیدان‌های پلاسما را نسبت به گروه شاهد نشان دادند [۲۴].

۲

لاستیک و پلاستیک

۱۸

۶

ماشین آلات و تجهیزات

۱۹

۲۰

مواد دارویی
جدول ۴-۱

۲۰

سیستم خبرۀ پیشنهادی هفت ورودی بنیادی دارد که عبارتند از Relative P/E، Relative P/S، Relative MV/BV، Relative ROE، LI، Relative DPS/EPS، Relative EBT، که به ترتیب عبارتند از نسبت نسبی قیمت به عایدی هر سهم، نسبت نسبی قیمت به فروش، نسبت نسبی ارزش بازار به ارزش دفتری، نسبت نسبی بازده صاحبان سهام شرکت، شاخص نقدشوندگی، نسبت نسبی سود تقسیمی هر سهم به سود عایدی هر سهم و نسبت نسبی سود قبل از کسر مالیات. از آنجایی که شاخص نقدشوندگی قدرت خرید و فروش سهام را در بازار نشان می دهد و نشان دهندۀ این است که آیا سهام مورد نظر را می­توان به راحتی خرید و یا فروخت، ماهیت متفاوتی نسبت به دیگر نسبت­ها دارد. بنابراین این شاخص را نسبی در نظر نگرفته­ایم.

علاوه بر ورودی­های بنیادی، دو ورودی تکنیکال به نام­های RSI و Chaikin Money Flow نیز داریم. داده ­های تکنیکال بر مبنای تغییرات گذشتۀ قیمت و حجم معاملات پایه­گذاری شده است و برای پیش بینی حرکات آینده قیمت سهام به کار می­روند. CMF نوسان­نمایی است که به کمک خط تجمع/ توزیع محاسبه می­ شود. فرمول محاسبۀ آن به شرح زیر است:
Money Flow Multiplier (MFM)= ( (CLOSE(i)-LOW(i))-(HIGH(i)-CLOSE(i)) ) / (HIGH(i)-LOW(i))
MFV(i)= MFM(i) * VOLUME(i)
CMF(n)= sum(MFV, n) / sum(Vol, n)
برای محاسبۀ CMF از دورۀ زمانی ۲۱ روزه استفاده کرده­ایم. دورۀ زمانی ۲۱ روزه به خوبی می ­تواند فشار خرید یا فروش در ماه گذشته را نمایش دهد.
RSI (شاخص قدرت نسبی)، افزایش و کاهش را در قیمت­های پایانی برای یک دورۀ معین اندازه گیری می­ کند و از این طریق شرایط اشباع خرید/ اشباع فروش را نشان می­دهد. RSI در مقیاس ۰ تا ۱۰۰ رسم می­ شود و سطوح ۳۰ و ۷۰ به عنوان سطوح سیگنال درنظر گرفته می­شوند. طریقۀ محاسبۀ RSI به شرح زیر است:
به طور کلی سیستم ارزیابی سهام ۹ ورودی خواهد داشت. سیستم، سهام­ها را با درنظر گرفتن این ورودی ها ارزیابی می­ کند و نتیجۀ آن رتبه ­بندی هر سهم از طریق رویه استنتاج فازی خواهد بود. رتبۀ نهایی عددی بین ۰ تا ۱۰۰ می­باشد. این سیستم استنتاج فازی، در محیط MATLAB توسعه داده شده است. قواعد فازی این سیستم از طریق مصاحبه با خبرگان حوز­ۀ سرمایه ­گذاری نوشته شده است. از آنجایی که خبرگان دانششان را به صورت زبانی بیان می­ کنند، ورودی­ ها و خروجی­ها هر دو باید به صورت زبانی بیان شوند. از این رو سیستم پیشنهادی ارزیابی سهام، از تکنیک استنتاج ممدنی که توسط ممدنی و آسیلان (۱۹۷۵) ارائه شده است استفاده می­ کند. قواعد مورد استفاده در این سیستم در جدول ۴-۲ نمایش داده شده است. به طور کلی ۵۳ قاعده برای این سیستم در نظر گرفته شده­است، قاعده­های شامل شاخص های تکنیکال وزنی دوبرابر وزن قواعد بنیادی خواهند داشت.

شماره قاعده

IF

THEN

۱

P/E is high

Rating is low

۲

P/E is low

Rating is high

۳

P/S is high

Rating is low