نمودار ۱۸: نمودار مهارت های پولی برای ساسان مسرور IQ=69 قبل و بعد از کار با نرم افزار ۴۹

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

نمودار ۱۹: نمودار مهارت های پولی برای محمد امین شیردل IQ=59 قبل و بعد از کار با نرم افزار ۵۰
نمودار ۲۰: نمودار مهارت های پولی برای اسماعیل فریدی پور IQ=52 قبل و بعد از کار با نرم افزار ۵۰
نمودار ۲۱ : مقایسه میانگین مهارت ها قبل و بعد از کار با نرم افزار ۵۲
فهرست تصاویر
عنوان شماره صفحه
شکل ها ۱:تصاویری از شرکت کنندگان در تحقیق ۲۷
شکل ها ۲:مراحل مدل ارائه شده برای آموزش مهارت پولی به افراد ناتوان ذهنی ۲۹
شکل ها ۳: صفحه ورود کابر ۳۰
شکل ها ۴:آموزش تبدیل ریال به تومان ۳۰
شکل ها ۵:تمرین شناسایی پول ۳۱
شکل ها ۶:آموزش ارزش پول ۳۱
شکل ها ۷:تمرین خرید کالا ۳۲
شکل ها ۸:جمع پول های دارای ارزش یکسان ۳۳
شکل ها ۹: ترکیب های عدد ۱۰۰ ۳۳
شکل ها ۱۰: تمرین محاسبه میزان باقی مانده ۳۴
شکل ها ۱۱: تست گرفته شده از شرکت کنندگان ۳۷
فصل اول
مقدمه
امروزه با افزایش تحقیقات در تکنولوژی و گسترش روز افزون آن باعث دسترسی آسان به انواع تکنولوژی ها مانند اتومبیل، هواپیما، تلفن، تلویزیون و امروزه کامپیوتر، تلفن همراه با قیمت پایین شده است. ازکامپیوتر در جهت رفع نیازهای تمام افراد جامعه می توان استفاده کرد، حتی برای افرادی که دارای ناتوانی جسمی یا ذهنی هستند. امرزوه از کامپیوتر بعنوان یک ابزار برای آموزش استفاده می شود، که باعث ایجاد مبحث آموزش الکترونیک، به معنی آموزش از طریق ابزار های الکترونیکی متنوع مانند اینترنت، انترانت، اکسترانت، شبکه های ماهواره ای، نوار های صوتی و تصویری می باشد، شده است. از کامپیوتر برای آموزش به افراد ناتوان ذهنی استفاده می شود.

۱-۱ تعریف ناتوانی ذهنی

سال های متمادی تعریف مورد قبول و استاندارد در مورد ناتوانی های ذهنی، متعلق به ادگاردال^[۲] بوده است از نظر او برای ارائه یک تعریف درست در این مورد، رعایت پنچ معیار ضرورت دارد:
عدم قابلیت های اجتماعی که از ناتوانی ذهنی ناشی می شود
ناتوانی های که جریان رشد را متوقف می سازد
ناتوانی های ذهنی ای که مانع بلوغ و پیشرف هستند
ناتوانی های ذهنی ای که ریشه سرشتی دارند
ناتوانی های ذهنی ای که لزوما غیر قابل درمان هستند
تعریف گروسمن ^[۳] ( انجمن آمریکایی ناتوانی های ذهنی(AAMD) ): ناتوانی ذهنی سطحی از عملکرد هوش عمومی است که میزان آن، دو انحراف معیار از حد متوسط کمتر بوده به طوری که منجر به نقاصی در رفتار سازشی فرد گردیده و در جریان رشد، خود را نشان دهد]۱[.
پیاژه^[۴] روان شناس معروف سوئیسی هوش را نتیجه تاثیر دائمی و متقابل فرد با محیط می داند و معتقد است که اگر این رابطه متقابل به طور متعادل صورت گیرد، موجب توانایی سازگاری با محیط و پیشرفت هوش می شود. کودک در مراحل مختلف رشد، تصاویر ذهنی مختلفی دارد که از تصاویر ساده شروع شده و به تصاویر پیچیده تری می رسد. گذشتن از این مراحل پایین و رسیدن به مراحل بالاتر ، بستگی به رشد هوشی، ساختمان عصبی و بدنی، روابط اجتماعی و تجارب زندگی او دارد ]۲[.
اینهلدر^[۵] (۱۹۶۸) با توجه به نظریه پیاژه طرحی را ارائه کرد که در آن افراد ناتوان ذهنی به طور مرحله ای دسته بندی شده اند. به طور مثال توقف در مرحله حسی و حرکتی باعث ناتوانی ذهنی عمیق(حمایت پذیر)، توقف در مرحله پیش عملیاتی باعث ناتوانی ذهنی شدید (تربیت پذیر) و توقف در مرحله عملیاتی باعث ناتوانی ذهنی خفیف (آموزش پذیر) می شود]۲[.
ناتوانی ذهنی، پدیده پیچیده ای است که عقاید اولیه در مورد آن در حال تغییر است. تفکر اصلی که امروزه در جریان است، به عنوان یک حالت، سطح عملکرد فعلی فرد را در بر می گیرد. انجمن آمریکایی ناتوانی ذهنی (AAMD) در سال ۲۰۰۲ تعریف زیر را از ناتوانی ذهنی ارائه می کند، ناتوانی ذهنی، یک نوع ناتوانی است که با محدودیت های عمده در عملکرد ذهنی و رفتار سازشی همراه می باشد به گونه ای که در مهارت های مفهومی، اجتماعی و عملی، آشکار و مشخص می شود. این ناتوانی بایستی قبل از سن هجده سالگی شروع شده باشد. مهارت های سازشی ذکر شده عبارتند از: ارتباطات، مهارت های خود یاری، گذراندن زندگی روزمره، مهارت های اجتماعی، حفظ سلامت و امنیت، استفاده از اوقات فراغت، یادگیری آموزش مسائل کاربردی( مثل شمارش پول، شناخت فصل ها، خواندن ساعت)، کار کردن، توانایی اداره کردن خود و استفاده از وسایل نقله عمومی می باشد]۳[.

۲-۱ عوامل موثر بر ایجاد ناتوانی ذهنی

نقص در هوش و رفتارهای سازشی به علت عوامل گوناگون می باشد که می توان آن ها را تحت دو علت عمده ارگانیکی و محیطی تقسیم بندی نمود. علت ارگانیکی شامل مشکلات ارگانیکی قبل، هنگام و بعد از تولد کودک شامل داروها، عفونت و وراثت (ژنتیک) می باشد. علل محیطی شامل مسمومیت، سوء تغذیه، نامناسب بودن مراقبت های بهداشتی و محدودیت محیطی است]۴[.

۳-۱ طبقه بندی ناتوانی های ذهنی

ناتوانی ذهنی طیف وسیعی از ویژگی ها و سطوح را در بر می گیرد. از این رو برای طبقه بندی افراد ناتوان ذهنی، نظام های طبقه بندی متعددی توسعه یافته است. از آن جمله می توان به طبقه بندی روانشناسان، پزشکان، روانپزشکان و متخصصان آموزش و پرورش( طبقه آموزشی) اشاره نمود. در این طبقه بندی روانشناسان کودکان ناتوان ذهنی را بر اساس شدت ناتوانی بر چهار گروه خفیف^[۶]، متوسط^[۷]، شدید^[۸]، عمیق^[۹] تقسیم بندی می شوند. از نظر پزشکی افراد ناتوان ذهنی بر اساس علت شناسی به دو دسته همده ناتوانی ذهنی ارثی و محیطی تفکیک می شوند. بالاخره در طبقه بندی آموزشی به سه دسته آموزش پذیر^[۱۰]، تربیت پذیر^[۱۱]، حمایت پذیر^[۱۲] طبقه بندی می شوند]۳[.

۴-۱ دلیل آموزش مهارت پولی به افراد ناتوان ذهنی

قانون همسان سازی^[۱۳] برای افراد ناتوان ذهنی^[۱۴] از سال ۱۹۶۰ اجرا شده است. همسان سازی به معنی نزدیک کردن الگوی زندگی افراد ناتوان ذهنی به محیط منظم و الگوی زندگی افراد عادی است. همسان سازی به معنی عادی کردن این افراد نیست. همسان سازی به معنی فراهم کردن فرصت ها و حمایت های لازم برای این افراد است تا بتوانند روش زندگی خود را مشابه زندگی طبیعی دیگر افراد جامعه کنند ]۵[.
برای اجرای قانون همسان سازی باید سطح مهارت های لازم برای زندگی روزانه ی این افراد را افزایش داد (مهارت های روزانه مانند استفاده از وسایل نقلیه عمومی، خرید از فروشگاه ها). پیشرفت در مهارت های زندگی روزانه از مهم ترین اولویت های درمان افراد ناتوان ذهنی است زیرا باعث افزایش استقلال آن ها می شود ]۶[. صرف نظر از اینکه فرد ناتوان ذهنی، دارای عقب ماندگی خفیف یا شدید است، یادگیری مهارت های زندگی روزانه باعث افزایش استقلال او می شود. یکی از مهارت های لازم برای ایجاد استقلال رفتاری^[۱۵]، که باعث حرکت از وابستگی به دیگران برای مراقبت و راهنمایی به سوی مراقبت از خود و خود هدایتی^[۱۶] می شود، داشتن استقلال در کسب کردن، مدیریت کردن، خرج کردن پول است. بیشتر افراد ناتوان ذهنی روی پول خود کنترل ندارند و این به دلیل فقدان مهارت ها و فرصت ها است. نداشتن استقلال روی امور مالی برای افراد ناتوان ذهنی باعث فقدان استقلال در تصمیم گیری های کلیدی در مورد فعالیت های اولیه و ثانویه زندگی روزمره می شود]۷[. افزایش کیفیت زندگی افراد ناتوان ّذهنی با بدست آوردن مهارت های زندگی مانند تعامل اجتماعی، کار کردن، مدیریت پول، تنظیم ارتباطات، زندگی مستقل، خود تشخیصی^[۱۷]، انتخاب شخصی، عکس العمل بدست می آید، بنابراین نیاز افراد ناتوان ذهنی به استقلال در خرید امری آشکار است]۸[.

۵-۱ روش های آموزش به افراد ناتوان ذهنی

بعد از گذشت چهار دهه توسعه موثر استراتژی های آموزش برای آموزش مهارت های زندگی روزانه به افراد ناتوان ذهنی و توسعه توانایی های آن ها مورد توجه قرار گرفته است.

۱-۵-۱ آموزش در محیط طبیعی

آموزش در محیط طبیعی شامل استفاده از محرک های طبیعی در محیط معیار است. فایده اصلی آموزش در محیط طبیعی این است که این آموزش باعث پیشرفت استفاده از مهارت ها در محیط طبیعی می شود و باعث کاهش نیاز به برنامه برای تعمیم می گردد. اغلب تدارکات لازم برای آموزش در محیط طبیعی شامل زمانبندی، سرمایه گذاری و محدودیت زمان می باشد که باعث کاهش امکان پیاده سازی می شود. مشکل آموزش در محیط طبیعی این است که آموزش مهارت های فردی درمحیط طبیعی ممکن است ناامن باشد ]۹[.

۲-۵-۱ آموزش بوسیله تصاویر ویدیویی(^[۱۸]VBI)

در این روش فیلم ضبط شده از یک مهارت خاص را که در محیط واقعی رخ داده شده است، برای فرد ناتوان ذهنی پخش می کنند. بعد برای فرد فرصتی فراهم می کنند تا آن رفتار خاص را تقلید کند که در فیلم نمایش داده شده است. این روش برای آموزش آماده سازی غذا و مهارت های مراقبت از خود مفید بوده است ]۱۰[و]۱۱[.

۳-۵-۱ آموزش بوسیله دخالت های مبتنی بر کامپیوترCBI))

در CBI مانند VBI ،کامپیوتر آموزش بوسیله محرک های صوتی و تصویری مربوط به مهارتی خاص را ارائه می دهد، هر چند برخلاف VBI به یادگیرنده اجازه تعامل با برنامه را از طریق سخت افزار های خارجی مانند صفحات لمسی، trackballs، موس و صفحه کلید را می دهد. با انالیز مطالعاتی که از این روش برای آموزش مهارت های زندگی به افراد ناتوان ذهنی استفاده کرده اند، روش استفاده از دخالت های مبتنی بر کامپیوتر بعنوان استراتژی مداخله کننده مناسبی برای آموزش مهارت های زندگی به افراد ناتوان ذهنی معرفی می شود ]۱۲[و]۱۳[.
نتیجه تحقیقات نشان می دهد CBI یک روش امید بخش برای آموزش مهارت های زندگی روزانه به افراد ناتوان ذهنی می باشد.
فصل دوم
مروری بر تحقیقات پیشین