روش پژوهش:
در این بخش اطلاعات مربوط به روش پژوهش شامل: نوع پژوهش، جامعه پژوهش، نمونـه پژوهش، مشخصات واحدهای مورد پژوهش، محیط پژوهش، حجم نمونه و روش نمونه گیری، ابزارهای گردآوری اطلاعات، متغیرهای تحقیق، اعتبار و اعتماد علمی و روش تجزیه و تحلیل داده ها توضیح داده خواهد شد.
نوع پژوهش:
این پژوهش یک مطالعه مقطعی از نوع توصیفی- تحلیلی است که به بررسی سلامت عمومی پرستاران شاغل در مراکز آموزشی درمانی شهر رشت و ارتباط آن با تعارض متقابل کار– خانواده می پردازد. در مطالعات مقطعی پژوهشگر هیچ گونه دخل و تصرفی ندارد یعنی در فرایند پژوهش هیچ گونه مداخله ای انجام نمی دهد بلکه فقط با بررسی مساله و علل مرتبط با آن سعی می کند اثرات عوامل خطر و تاثیر آن بر مشکلات را در یک دوره مطالعه نماید. (۸۹).
جامعه پژوهش:
این جامعه در زمان انجام پژوهش شامل ۱۱۶۹ نفر از پرستاران بوده است که در مراکز آموزشی درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی گیلان در شهر رشت مشغول به کار بوده اند.
مشخصات واحدهای مورد پژوهش:
در این پژوهش معیارهای پذیرش و مشخصات واحدهای مورد پژوهش عبارت بود از :
دارا بودن مدرک کارشناسی و بالاتر در رشته پرستاری
داشتن حداقل یک سال سابقه کار بالینی
اشتغال واحدهای مورد پژوهش به صورت (رسمی، پیمانی، قراردادی و یا طرحی) در یکی از مراکز آموزشی درمانی شهر رشت
افرادی که در مرخصی استعلاجی (بیماری) و یا استحقاقی طولانی مدت بوده و یا به اظهار خودشان سابقه مشکلات شناخته شده سلامتی را داشتند۰۳:۲۴:۳۷ PM از تحقیق کنار گذاشته شدند.
محیط پژوهش:
محیط این پژوهش شامل کلیه مراکز آموزشی درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی گیلان درشهر رشت (پورسینا،حشمت،شفا،هفده شهریور، الزهرا، ولایت،رازی وامیرالمومنین) می باشد که پرستاران در بخش های مختلف آن مشغول به کار هستند. محیط فوق محیط طبیعی بوده و هیچ دستکاری توسط پژوهشگر در آن صورت نمی گیرد.
تعیین حجم نمونه:
نمونه های پژوهش در این مطالعه تعداد ۳۷۴ نفر از پرستاران (رسمی، پیمانی، قراردادی و طرحی) دارای مدرک کارشناسی و بالاتر وحداقل یک سال سابقه کار بالینی در بیمارستانهای وابسته به دانشگاه علوم پزشکی گیلان در شهر رشت بودند که بعد از یک مطالعه اولیه در ۲۲ نفر از پرستاران و با توجه به تحقیق مشابه توسط مدسن و همکاران در سال ۲۰۰۵ تحت عنوان” تعارض کار – خانواده و تاثیر آن بر سلامتی” با اطمینان ۹۵ درصد و قدرت آزمون ۹۰ درصد بر حسب فرمول نمونه گیری زیر برآورد گردید.
W= Ln
=۳۶۳/۲ W= Ln
از آنجا که در این مطالعه متغیر های دیگری نیز مانند متغیرهای زمینه ایی و دموگرافیک مورد بررسی قرار گرفت، با توجه به مقدار همبستگی چند گانه (Multiple Correlation) بر اساس مطالعه مدسن و همکاران در مدل Multiple Regrration )) در ارتباط با تعارض کار- خانواده و سلامتی، حجم نهایی این مطالعه بر اساس فرمول زیر به دست آمد.
۰/۰۲۹ N= = = ۳۷۴
ابزار گردآوری داده ها:
در این پژوهش، ابزار گرد آوری داده ها پرسشنامه می باشد. به منظور دستیابی به اهداف پژوهش از پرسشنامه ایی شامل سه بخش استفاده گردید. بخش اول شامل: پرسشنامه اطلاعات فردی و اجتماعی واحدهای مورد پژوهش با ۲۵ سوال (سن، جنس، وضعیت تاهل، مدت زمان تاهل، تعداد فرزندان، سن کوچکترین فرزند، میزان تحصیلات و اشتغال همسر، مشارکت همسر در امور منزل، متوسط درآمد ماهیانه خانواده، نگهداری ازافراد سالمند یا معلول، استفاده از سیستم حمایتی، میزان تحصیلات، وضعیت استخدامی، پست سازمانی، نوبت کاری، سابقه کار بالینی، نوع بخش، سابقه کار در بخش فعلی، اشتغال در سازمان دیگر، علاقه به کار، میزان متوسط اضافه کاری ماهیانه، نوع اضافه کار و امکان استفاده از مرخصی) مشخص گردید.
در بخش دوم از پرسشنامه ۲۸ سوالی بررسی وضعیت سلامت عمومی گلدبرگ و هیلر (۱۹۷۹) که یک پرسشنامه استاندارد است، استفاده شد. سوال های این پرسشنامه، به بررسی وضعیت سلامتی فرد در یک ماهه اخیر می پردازد و نشانه هایی مانند افکار، احساسات نابهنجار و جنبه هایی از رفتار قابل مشاهده که بر موقعیت اینجا و اکنون تاکید می شود را بررسی می نماید. این پرسشنامه دارای ۲۸ سوال چهار گزینه ای می باشد که با سوالات مربوط به علایم جسمانی شروع شده و در ادامه سوال هایی که بیشتر علایم روانپزشکی را مطرح می کند، ارائه می شود. پرسشنامه ۲۸ سوالی از ۴ خرده آزمون تشکیل شده است که هر کدام از آنها دارای ۷ سوال می باشد. سوالهای هر خرده آزمون به ترتیب و پشت سر هم آمده است به نحوی که سوال ۷-۱ مربوط به خرده آزمون نشانه های جسمانی، ۱۴-۸ مربوط به اضطراب و بیخوابی، ۲۱-۱۵ خرده آزمون اختلال در کارکردهای اجتماعی و ۲۸ -۲۲ مربوط به افسردگی می باشد. در خرده آزمون نشانه های جسمانی، وضعیت و مشکلات جسمانی که فرد در یک ماه گذشته تجربه کرده است، مورد بررسی قرار می گیرد. در خرده آزمون اضطراب و بی خوابی، از علائم و نشانه های بالینی اضطراب شدید، تحت فشار بودن، عصبانیت، دلشوره، بی خوابی و داشتن وحشت و هراس ارزیابی به عمل می آید. در خرده آزمون اختلال در کارکردهای اجتماعی توانایی فرد در انجام کارهای روزمره، داشتن قدرت تصمیم گیری، احساس رضایت در انجام وظایف، احساس مفید بودن در خانواده و لذت بردن از فعالیت های روزمره مورد بررسی قرار می گیرد و سرانجام در خرده آزمون افسردگی علائم ویژه افسردگی، از جمله احساس نا امیدی، بی ارزش بودن در خانواده، داشتن افکار خودکشی و آرزوی مردن، احساس بی ارزشی و ناتوانی در انجام کارهای روزمره بررسی می شود(۹۰).
روش نمره گذاری که در این ابزار استفاده شده است، روش لیکرت است که بر اساس این شیوه هر یک از سوالهای چهار درجه ایی آزمون به صورت: ( به هیچ وجه)، (در حد معمول)، (بیش از معمول )، (بسیار بیش از معمول) با صفر تا سه نمره گذاری می شوند. فقط در سوالات ۲۱-۲۰-۱۹-۱۸-۱۷-۱۵ نمره دهی بر عکس می باشد. در نهایت نمرات خرده آزمون ها با هم جمع می شود و در نتیجه نمره کل فرد، از صفر تا ۸۴ متغیر خواهد بود. نتایج نشان داده است که بهترین نمره برش با بهره گرفتن از روش نمره گذاری لیکرت، برای افراد مورد مطالعه نمره ۲۳ است. با این روش نمره گذاری، کسانی که نمره ۲۳ و کمتر به دست آورند به عنوان فرد سالم و کسانی که نمره ۲۴ و بالاتر بگیرند مشکوک به اختلال در سلامتی هستند(۹۲،۹۱).

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

بخش سوم شامل: پرسشنامه تعارض کار- خانواده کارلسون و همکاران(۲۰۰۰) است. این پرسشنامه استاندارد دارای ۱۸ سوال می باشد که در دو جهت (تعارض کار- خانواده و تعارض خانواده – کار ) که هر کدام دارای ۹ سوال است، و سه بعد برای هر جهت که شامل: (تعارض کار با خانواده بر مبنای فشار، تعارض کار با خانواده بر مبنای زمان، تعارض کار با خانواده بر مبنای رفتار) برای تعارض کار با خانواده و (تعارض خانواده با کار بر مبنای فشار ،تعارض خانواده با کار بر مبنای زمان و تعارض خانواده با کار بر مبنای رفتار)، برای تعارض خانواده با کار که هر کدام دارای ۳ سوال است، بسط یافته است این پرسشنامه بر اساس مقیاس ۵ درجه ایی لیکرت کاملاً مخالفم، مخالفم، نظری ندارم، موافقم، کاملاً موافقم، پاسخ داده می شود. پس از پاسخ دهی، نمرات ۶ خرده آزمون با هم جمع می شود که در نتیجه نمره بیشتر نشانه تعارض بیشتر است.
تعیین اعتبار و اعتماد علمی ابزارها:
پرسشنامه ۲۸ سوالی سلامت عمومی گلدبرگ و هیلر یک پرسشنامه استاندارد بوده که به دفعات در مطالعات گوناگون در ایران و سایر کشورها مورد استفاده قرار گرفته است. مرور مطالعات انجام گرفته در کشورهای مختلف جهان در زمینه اعتبار یابی پرسشنامه سلامت عمومی ( ماری و ویلیامز^[۱۱۸]، ۱۹۸۵؛ بریجز و گلدبرگ^[۱۱۹] ، ۱۹۸۶ گلدبرگ و همکاران، ۱۹۹۷ ) دلالت بر روایی و پایایی بالای آزمون داشته است. در مطالعه انجام شده توسط سازمان بهداشت جهانی این پرسشنامه قابل استفاده در فرهنگ های مختلف و کشور های در حال رشد می باشد (۹۲). همبستگی بالای موجود بین نتایج حاصل از فرم ۲۸ سوالی پرسشنامه عمومی در تشخیص اختلالات سلامتی، دلالت بر این دارد که این پرسشنامه، از توانایی لازم برای ارزیابی شدت اختلالات سلامتی برخـوردار بوده و می تواند به عنوان ابزار غربالگری صرفه جویی در وقت و هـزینه را در
پژوهش ها به همراه داشته باشد. در ایران نیز، یعقوبی و همکاران در بررسی اعتبار یابی پرسشنامه ۲۸ سوالی سلامت عمومی، نمره برش ۲۳ را با روش لیکرت گزارش نموده اند و ضریب پایایی پرسشنامه ( با روش بازآزمایی) ۸۸ درصد بوده است. نور بالا و همکاران در سال ۱۳۸۰، اعتبار یابی پرسشنامه ۲۸ سوالی سلامت عمومی را بر روی ۸۷۹ نفر از خانوادهای تحت پوشش مراکز بهداشت دانشگاههای علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران، تهران و شهید بهشتی به شیوه نمونه گیری تصادفی خوشه ای انجام دادند. نتایج نشان داد که بهترین نمره برش با بهره گرفتن از روش نمره گذاری لیکرت، برای افراد مورد مطالعه نمره ۲۳ است. حساسیت ، ویژگی و میزان اشتباه طبق بندی کلی با این نمره برش به ترتیب برابر با ۵/۷۰، ۳/۹۲ و ۳ /۱۲ درصد بود با این روش نمره گذاری، کسانی که نمره ۲۳ و کمتر به دست آورده اند به عنوان فرد سالم و کسانیکه نمره ۲۴ و بالاتر گرفته اند مشکوک به اختلال در سلامتی هستند (۹۲-۹۱).
پرسشنامه تعارض کار- خانواده کارلسون نیز یک پرسشنامه استاندارد بوده که به دفعات توسط محققین خارج از کشور مورد استفاده قرار گرفته است. در این مطالعه، پژوهشگر اصل پرسشنامه را از یک محقق ایرانی مقیم استرالیا دریافت نموده و پس از ترجمه به زبان فارسی جهت باز ترجمه به زبان انگلیسی، در اختیار متخصص زبان قرار گرفت. سپس پرسشنامه ترجمه شده همراه با متن اصلی در اختیار ۱۴ نفر از اعضاء هیات علمی دانشکده شهید بهشتی شهر رشت گذاشته شد تا با بهره گرفتن از شاخص های اعتبار محتوی (CVI^[120]) روایی محتوای پرسشنامه تعیین شود که در نهایت تک تک سوالات در سه حیطه واضح بودن، مرتبط بودن و سادگی نمره ۸/۰ تا ۱ را کسب کردند.
برای تعیین پایایی ابزار، پرسشنامه توسط ۲۰ نفر از پرستاران تکمیل گردید. انسجام درونی ابزار نیز با بهره گرفتن از روش آلفای کرونباخ محاسبه شد که ۸۱ درصد به دست آمد. همچنین ثبات درونی ابزار در دو جهت اندازه گیری شد که برای تعارض کار- خانواده ۷۷ درصد و تعارض خانواده- کار ۷۴ درصد به دست آمد که نشان دهنده ثبات درونی مناسب این ابزار می باشد. کارلسون و همکاران، ضریب پایایی را برای هر کدام از خرده آزمون ها در حدود ۸۹- ۷۶ درصدگزارش کرده اند.
روش گردآوری داده ها:
جهت انجام پژوهش از روش نمونه گیری به شیوه تصادفی طبقه ای استفاده شد. در یک نمونه گیری تصادفی طبقه ای، محقق واحدهای جامعه پژوهش را از نظر یک یا چند صفت مورد نظر خود به طبقات مختلف تقسیم نموده و سپس از میان طبقات، واحدهای مورد پژوهش را بطور تصادفی و با رعایت نسبت آن ها بر می گزیند. در مطالعه ما هشت مرکز آموزشی درمانی شهر رشت که محل کار پرستاران می باشد به عنوان طبقه در نظر گرفته شد و پژوهشگر با مراجعه به دفتر اداره پرستاری استان آمار تعداد کل پرستاران شاغل را در این مراکز را که ۱۱۶۹ نفر بود دریافت کرد و سپس با مراجعه به هر بیمارستان، تعداد پرستاران شاغل در هر بیمارستان و در هر بخش را نیز تعیین کرد. سپس با توجه به تعداد نمونه ها در هر بیمارستان و بخش های آن نسبت به کل نمونه ها، حجم نمونه مورد نیاز از هر بخش بیمارستان تعیین نمود.
بطور مثال بیمارستان حشمت دارای ۲۰۷ پرستار می باشد و با توجه به این که تعداد نمونه مورد نیاز ما ۳۷۴ پرستار است با توجه به فرمول زیر تعداد نمونه مورد نیاز از بیمارستان حشمت ۶۶ نفر (۶/۱۷%) برآورد گردید. سپس با توجه به تعداد کل پرستاران در هر بخش بیمارستان مجدداً با بهره گرفتن از فرمول زیر نمونه مورد نیاز از هر بخش به صورت تصادفی و بر اساس لیست افراد با ۳K= صورت گرفت.
ni=
ni=تعداد نمونه مورد نیاز
N=جمعیت کل پرستاران
n= حجم نمونه مورد نیاز
Ni=جمعیت پرستاران بیمارستان
پژوهشگر پس از طی مراحل اخلاقی و قانونی انجام پژوهش و پس از اخذ معرفی نامه در طی سه ماهه پاییز ۹۰ به منظور جمع آوری داده ها در نوبت های کاری (صبح،عصر،شب) به مراکز آموزشی درمانی شهر رشت، مراجعه نموده و ضمن معرفی خود و بیان اهداف پژوهش ضمن توضیح پیرامون نحوه پاسخگویی و تاکید بر محرمانه ماندن مندرجات پرسشنامه و کسب رضایت از نمونه های مورد نظر، ابزار را در اختیار ایشان قرار داد. پژوهشگر از نمونه ها درخواست کرد که هیچ تبادل نظری با هم حین پاسخگویی به سوالات نداشته باشند. در ضمن محقق در بخش تا جمع آوری پرسشنامه ها حضور داشت. در نهایت ۲۳ پرسشنامه به دلیل ناقص بودن از مطالعه کنار گذاشته شدند.
روش تجزیه و تحلیل داده ها:
داده ها پس از جمع آوری جهت تجزیه و تحلیل در نرم افزار آماری SPSS نسخه ۱۷ وارد شد.
جهت رسیدن به هدف شماره یک و دو تحقیق(تعیین میانگین نمره تعارض کار- خانواده و خانواده- کار و
ابعاد آن ها در واحدهای مورد پژوهش) از آمار توصیفی و فراوانی نسبی، میانگین و انحراف معیار با فاصله اعتماد ۹۵% استفاده شد. جهت رسیدن به هدف شماره سه( تعیین میانگین نمره سلامت عمومی و ابعاد آن در واحدهای مورد پژوهش) نیز از روش های آماری توصیفی و فراوانی و میانگین و انحراف معیار استفاده گردید. سپس سلامت عمومی به صورت کیفی با بهره گرفتن از نقطه برش ۲۳ تقسیم بندی گردید که افراد به دو دسته سالم و ناسالم تقسیم بندی شدند. سپس جهت تعیین توزیع نرمال سلامت عمومی و تعارض کار- خانواده و خانواده- کار و ابعاد آن ها از آزمون کلوموگرو اسمیرنوو استفاده شد.جهت دستیابی به اهداف چهار و پنج تحقیق (ارتباط ابعاد سلامت عمومی با تعارض خانواده- کار و کار- خانواده ) از ضریب همبستگی اسپیرمن دوطرفه و آزمون من ویتنی استفاده شد. جهت رسیدن به اهداف شماره شش و هفت (تعیین ارتباط میانگین نمره تعارض کار – خانواده و خانواده- کار وابعاد سلامت عمومی با تعدیل اثرات متغیر های زمینه ای و مداخله گر) از مدل رگرسیون لجستیک چندگانه استفاده گردید.
ملاحظات اخلاقی:
دراین پژوهش پژوهشگر بارعایت نکات اخلاقی زیر مطالعه را انجام می دهد:
۱- اخذ مجوز انجام پژوهش از معاونت محترم پژوهشی دانشکده
۲- ارائه معرفی نامه کتبی به مسئولین محیط های پژوهش از طریق معرفی نامه صادره از سوی ریاست محترم دانشکده پرستاری و مامایی شهید بهشتی رشت
۳- بیان اهداف به مسئولین محیط های پژوهش، ضمن ارائه معرفی نامه کتبی
۴- تشریح اهداف پژوهش به واحد های مورد پژوهش و بیان این نکته که شرکت در تحقیق اجباری نیست
۵- انجام تحقیق پس از کسب رضایت از واحدهای مورد پژوهش
۶- جمع آوری اطلاعات بدون قید نام و نام خانوادگی در پرسشنامه به منظور محرمانه ماندن اطلاعات
۷- ارائه خلاصه ای از یافته ها به مسئولین محیط های پژوهش در صورت تمایل آنان
۸- تشکر و قدردانی از تمامی افراد شرکت کننده در پروژه