در نهایت ‌می‌توان تحقیق را ‌به این صورت تعریف کرد: تحقیق فعالیتی است هدف­دار، منظم و طرح­ریزی­ شده که به منظور یافتن پاسخ سؤالی یا تأیید فرضیه­ای، درک و شناخت علل پدیده­ای و یا کشف حقیقتی به کار می­رود.

در این فصل، ابتدا روش پژوهش بیان شده است و در ادامه، جامعه آماری، حجم نمونه آماری و روش گردآوری و ابزار تجزیه و تحلیل داده ­ها تشریح ‌شده‌اند. در پایان، روش­های آماری مورد استفاده برای تجزیه و تحلیل داده ­ها بیان شده است.

۳-۲ روش­شناسی پژوهش

پژوهش حاضر از نظر هدف؛ پژوهشی کاربردی ‌می‌باشد؛ چرا که تأثیر تأمین مالی خارج از ترازنامه را از طریق مهم­ترین ابزار آن یعنی اجاره عملیاتی، بر واکنش سرمایه ­گذاران نسبت به اعلان سود را مورد توجه قرار داده است. در طبقه ­بندی از نظر نحوه­ گردآوری داده ­ها، ‌به این دلیل که هدف پژوهش توصیف کردن شرایط و یا پدیده ­های مورد بررسی و همچنین شناخت بیشتر شرایط موجود است، توصیفی ‌می‌باشد و به دلیل اینکه رابطه بین متغیرها مورد توجه است، از نوع همبستگی ‌می‌باشد. همچنین از نظر نوع داده ­ها، کمّی و از نظر زمان اجرای پژوهش، مقطعی ‌می‌باشد.

۳-۳ جامعه آماری و نحوه انتخاب شرکت­ها جهت آزمون فرضیه ­های پژوهش

در این تحقیق، تمامی شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه^ء زمانی سال ۱۳۸۷ تا پایان سال ۱۳۹۲ به عنوان جامعه آماری در نظر گرفته شده است. دلایل انتخاب جامعه آماری مذکور این است که سازمان بورس اوراق بهادار تهران اطلاعات نسبتاً جامعی در خصوص وضعیت شرکت­ها و روند عملکرد مالی و اقتصادی آ­ن­ها دارد و ‌می‌توان گفت تنها منبع اطلاعاتی است که ‌می‌توان با بهره گرفتن از آن به منابع اطلاعاتی مالی شرکت­ها دسترسی یافت. از این رو، نمونه آماری به روش حذف سیستماتیک انتخاب شده است. در این روش ابتدا شرایطی جهت انتخاب نمونه تعریف شده و نمودهای فاقد شرایط مذکور از نمونه، حذف ‌شده‌اند. دلیل استفاده از این روش و تعریف چنین شرایطی، همگون نمودن نمونه آماری با کل جامعه و امکان تعمیم نتایج حاصل از آزمون­ها به جامعه آماری ‌می‌باشد. جامعه آماری تحقیق با توجه به شرایط و ملاحظات ذیل، محدود شده و نمونه آماری از آن استخراج شده است:

۱٫ اطلاعات و صورت­های مالی آن در دسترس ‌می‌باشد.

۲٫ طی سال­های ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۲ شرکت از ابزار اجاره عملیاتی استفاده کرده باشد.

۳٫ برای رعایت قابلیت مقایسه­پذیری، سال مالی شرکت­ها منتهی به ۲۹ اسفند ماه هر سال باشد.

۴٫ شرکت طی سال­های ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۲ تغییر سال مالی نداشته باشد.

۵٫ شرکت تا پایان ۱۳۸۶ در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده و طی سال­های ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۲ از بورس اوراق بهادار تهران نیز خارج نشده باشد.

۶٫ سهام شرکت در پایان اسفند ماه هر سال بایستی حداقل یک بار معامله شده باشد و توقف معاملاتی بیش از سه ماه ‌در مورد سهام یاد شده اتفاق نیفتاده باشد.

شرح
تعداد

جمع کل

اعضای جامعه آماری در پایان سال ۱۳۹۲

۴۷۰

محدودیت ۱

اطلاعات و صورت­های مالی آن در دسترس نمی ­باشد.

(۳۸)

محدودیت ۲

طی سال­های ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۲ شرکت از ابزار اجاره عملیاتی استفاده کرده باشد.

(۳۸)

محدودیت ۳

سال مالی شرکت­ها منتهی به پایان اسفند ماه هر سال نمی ­باشد.

(۴۲)

محدودیت ۴

شرکت­هایی که طی سال­های ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۲ تغییر سال مالی داشته­­اند.

(۲۲)

محدودیت ۵

شرکت­هایی که بعد از ۱/۱/۱۳۸۸در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده یا قبل از پایان اسفند ۱۳۹۲ از تابلوی بورس خارج ‌شده‌اند.

(۴۴)

محدودیت ۶

شرکت­هایی که سهام آن­­ها در پایان اسفند ماه هر سال حداقل یک بار معامله نشده و توقف معاملاتی بیش از سه ماه ‌در مورد سهام یاد شده اتفاق افتاده است.

(۱۲)

کل محدودیت­ها

جمع شرکت­های حذف شده از جامعه آماری

(۱۹۶)

جمع شرکت­های انتخابی
۲۷۴

جدول (۳-۱) چگونگی انتخاب شرکت­های مورد مطالعه پژوهش

۳-۴ روش گردآوری داده ­ها

در این پژوهش برای گردآوری داده ­ها و اطلاعات، ابتدا از روش کتابخانه ­ای استفاده به عمل می ­آید. در بخش کتابخانه ­ای، مبانی نظری پژوهش از کتب، پایان نامه­ های تحصیلی و مجله ­های تخصصی فارسی و لاتین گردآوری می­گردد و سپس داده ­های پژوهش از طریق جمع ­آوری داده ­های شرکت­های منتخب با مراجعه به صورت­های­مالی، یادداشت­های توضیحی، گزارش­های هفتگی و ماهنامه بورس اوراق بهادار جمع ­آوری شده است.

۳-۵ ابزار تجزیه و تحلیل داده ها

اطلاعات مورد نیاز شرکت­ها از طریق نرم افزار ره آورد نوین، بانک­های اطلاعاتی تدبیر­پرداز و سایت رسمی بورس اوراق بهادار تهران گردآوری می شود و سپس با جمع ­بندی و محاسبات مورد نیاز در صفحه گسترده نرم افزار اکسل برای تجزیه و تحلیل آماده شده است. تجزیه و تحلیل نهایی به کمک نرم افزار آماری Eviwse8 انجام می­گردد.

۳-۶ روش­های تجزیه و تحلیل داده ­ها

شاخص­ های مرکزی و پراکندگی برای متغیرهای تحقیق به منظور تحلیل توصیفی متغیرها، قبل از آزمون فرضیه ­ها تعیین ‌شده‌اند. این اقدام به منظور ارائه دیدگاهی کلی نسبت به جامعه آماری و شناخت بیشتر آن صورت ‌می‌گیرد. قبل از هر چیز، باید نوع داده ها از جهت تابلویی (پانل) و یا تلفیقی (پولینگ) بودن مشخص شود که برای این منظور از آزمون F لیمر استفاده شده است. آزمون هاسمن برای تعیین استفاده از مدل اثرات ثابت در مقابل مدل اثرات تصادفی انجام گرفت.

برای بررسی آنکه در یک مدل رگرسیون، جملات خطا خود همبسته می­باشند یا خیر، از آزمون دوربین واتسون استفاده شد. ضریب تعیین معیاری است که قوت رابطه میان متغیر مستقل و متغیر وابسته را تشریح می­ کند. مقدار ضرایب متغیرهای مستقل، مشخص­کننده آن است که چند درصد از تغییرات متغیر وابسته، توسط متغیر مستقل توضیح داده شده است. معنادار بودن معادله رگرسیون با بهره گرفتن از آماره F صورت گرفته است. بعد از آزمون معنادار بودن رگرسیون، معنادار بودن هر یک از ضرایب آزمون گردید که برای این امر از آزمون t استفاده شد. شایان ذکر است که تمامی آزمون­های آماری در سطح معناداری ۹۵% انجام گرفته است.

۳-۷ روش­های آماری آزمون فرضیه ­ها

۳-۷-۱ آمار توصیفی

شاخص های مرکزی و پراکندگی برای متغیرهای تحقیق به منظور تحلیل توصیفی متغیرها قبل از آزمون فرضیه ­ها تعیین می­شوند. میانگین به عنوان مهم­ترین شاخص مرکزی به همراه انحراف معیار به عنوان مهم­ترین شاخص­ های پراکندگی محاسبه خواهد شد، انحراف معیار نیز پراکندگی داده ­ها را نشان می­دهد. این اقدام به منظور ارائه دیدگاهی کلی نسبت به جامعه آماری و شناخت بیشتر آن صورت ‌می‌گیرد.

۳-۷-۲ بررسی نرمال یا غیر نرمال بودن داده ­های پژوهش

برای اجرای روش های آماری و محاسبه آماره آزمون مناسبت و استنتاج منطقی درباره فرضیه ­های پژوهش مهم­ترین عمل قبل از هر اقدامی، انتخاب روش آماری مناسب برای پژوهش است برای این منظور آگاهی از توزیع داده ­ها از اولویت اساسی برخوردار است.