شروع فرایند و توافق برای انجام آن: هدف، گفت و گو با تصمیم­گیرندگان کلیدی در داخل و احتمالاً خارج از سازمان برای توافق در مورد کلیت تلاش ناظر بر برنامه­ ریزی استراتژیک و مراحل اصلی آن است؛ زیرا جلب حمایت و تعهد این افراد برای موفقیت در برنامه­ ریزی، عاملی کاملاً تعیین کننده است.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

روشن ساختن مسئولیت­های سازمانی: مسئولیت­های رسمی و غیررسمی که بر عهده سازمان گذارده می­ شود «بایدهایی» هستند که سازمان با آن­ها روبروست.
روشن ساختن رسالت و ارزش­های سازمان: رسالت هر سازمان، دلیل وجودی و توجیه اجتماعی ناظر بر حیات آن را مشخص می­سازد که باید تعیین گردد.
ارزیابی محیط خارجی: به شناسایی موقعیت­ها و تهدیدهایی که سازمان در محیط بیرونی خود با آن­ها مواجه است مبادرت می­ شود.
ارزیابی محیط داخلی: برای تعیین و شناسایی نقاط ضعف و قوت داخلی، سازمان باید منابع (درون داده ­ها) را مورد توجه قرار دهد.
شناسایی مسائل استراتژیک فراروی سازمان: با بهره گرفتن از اطلاعات حاصله از مراحل قبلی، سیاست­های بنیادی که بر دستورها، رسالت و ارزش­ها، سطح تولید یا خدمات، مراجعان، مصرف­ کنندگان خدمات و کالاها یا مالیات دهندگان، هزینه­ های امور مالی، با مدیریت تأثیرگذارند، شناسایی می­شوند.
تدوین استراتژی برای حل مسائل: در این مرحله به تدوین استراتژی یعنی الگویی از اهداف، خط­مشی­ها، برنامه­ ها، اقدام­ها و تصمیم­ها مبادرت می­ شود.
تبیین دورنمای سازمانی مؤثر برای آینده: سازمان از چهره­ای که در صورت اجرای موفقیت­آمیز استراتژی­ های پیش ­بینی شده و دستیابی به ظرفیت بالقوه کامل خود پیدا خواهد کرد، تصویری توصیفی ترسیم می­نماید که دورنمای موفقیت سازمان را نشان می­دهد (۳۶).
۲-۱-۲۱-۳-مدل دیوید (الگوی جامع مدیریت استراتژیک)
این مدل شامل مراحل زیر است:
تعیین مأموریت سازمان: بر اساس این مدل، مأموریت سازمان دربرگیرنده مشتریان، محصولات یا خدمات، بازارها، فن­آوری، توجه به بقاء، رشد و سودآوری، فلسفه، ویژگی ممتاز، توجه به تصور مردم و توجه به کارکنان است.
بررسی عوامل خارجی: هدف از این مرحله شناسایی متغیرهای اصلی­ای است که سازمان باید در برابر آن­ها واکنش عملی نشان دهد. عوامل اثرگذار اقتصادی؛ اجتماعی، فرهنگی، بوم­شناختی و محیطی؛ سیاسی، دولتی و قانونی؛ فن­آوری؛ و رقابتی بررسی و فرصت­ها و تهدیدهای اثرگذار آن­ها بر سازمان ارزیابی و شناسایی می­شوند.
بررسی عوامل داخلی: فرایند ارزیابی عوامل درونی درست موازی فرایند بررسی عوامل خارجی است. در این مرحله اطلاعاتی درباره مدیریت، بازاریابی، امور مالی/ حسابداری، تولید/ عملیات، سیستم اطلاعات رایانه، و تحقیق و توسعه گردآوری و دسته­بندی می­ شود و از این طریق به شناسایی مهم­ترین نقاط قوت و ضعف سازمان مبادرت می­گردد.
تعیین اهداف بلندمدت: این اهداف به صورت کمی، قابل سنجش، واقعی، قابل درک، چالش­گر، و قابل دستیابی تدوین می­شوند و با اهداف واحدهای سازمانی سازگاری دارند؛ و معمولاً برای یک دوره زمانی ۵-۲ ساله تنظیم می­شوند.
تدوین، ارزیابی و انتخاب استراتژی­ها: که در سه مرحله به شرح زیر انجام می­گیرد:
الف- مرحله ورودی: اطلاعات اصلی مورد نیاز برای تدوین استراتژی­ها با بهره گرفتن از ماتریس­های ارزیابی عوامل خارجی، ماتریس ارزیابی عوامل داخلی، و ماتریس بررسی رقابت مشخص می­ شود.
ب- مرحله مقایسه: در این مرحله به انواع استراتژی­ های امکان­ پذیر توجه می­ شود و بین عوامل اصلی داخلی و خارجی سازمان نوعی توازن و تعادل برقرار می­ شود.
ج- مرحله تصمیم ­گیری: انواع استراتژی­ های قابل اجرا با بهره گرفتن از ماتریس برنامه­ ریزی استراتژیک کمی، به شیوه­ای عینی و بدون اعمال نظر شخصی ارزیابی می­ شود.
تعیین اهداف سالانه و سیاست­ها: اهداف سالانه به عنوان رهنمودهایی برای عملیاتی مورد استفاده قرار می­گیرند که فعالیت­ها و تلاش­ های اعضای سازمان را در مسیری مشخص هدایت می­ کند. سیاست­ها عبارت از رهنمودها، روش­ها، رویه­ ها، و شیوه­ هایی مدیریتی برای تقویت کارها هستند به­ طوریکه سازمان بتواند به اهداف تعیین شه دست یابد.
تخصیص منابع: فعالیتی است که اجرای استراتژی را امکان­ پذیر می­سازد و در آن منابع بر اساس اولویت­هایی که به وسیله اهداف سالانه تعیین شده ­اند، تخصیص می­یابند.
محاسبه و ارزیابی عملکرد: در این مرحله به بررسی مبانی اصلی استراتژی­ های سازمان، مقایسه نتیجه­های مورد انتظار با نتیجه­های واقعی و انجام دادن اقدامات اصلاحی برای اطمینان یافتن از مطابقت عملکردها با برنامه ­های پیش ­بینی شده مبادرت می­ شود (۴۳).
۲-۱-۲۱-۴-مدل DISM
این مدل ترکیبی از چند مدل است که شامل مراحل زیر می­باشد:
تشکیل کمیته راهبردی
شناخت سازمان از لحاظ ساختار سازمانی و مدیریتی، منابع مالی، سیستم مالی و حسابداری، و سیستم تولید و عملیات
تعیین وضعیت سازمان در منحنی دوره عمر سازمان؛ در این مرحله با توجه به مفاهیم هر مرحله از منحنی دوره عمر سازمان (۱۰ دوره)، جایگاه سازمان تعیین شده و جهت مقابله با مشکلات مربوطه، استراتژی­ها تدوین می­گردد.
بررسی مأموریت و اهداف سازمان
بررسی و تحلیل محیط درونی سازمان از لحاظ معیارهایی مانند عوامل خدماتی، تحقیق و توسعه، بازار، منابع انسانی، منابع مالی و مدیریت
بررسی و تحلیل محیط بیرونی سازمان از لحاظ عوامل اقتصادی، تکنولوژیک، سیاسی و قانونی، فرهنگی و اجتماعی، و رقابتی
تعیین استراتژی­ های کلان سازمان
تحلیل SWOT
تحلیل نیروهای بازدارنده و ترغیب کننده
بررسی موقعیت استراتژیک داخلی و خارجی سازمان
تعیین استراتژی­ های ماتریس ADL (تدافعی، محافظه­کار، تهاجمی، رقابتی)
جمع­بندی، اولویت­ بندی و عملیاتی نمودن استراتژی­ها (۲۹).
۲-۱-۲۱-۵-مدل Goal-Based
این مدل یکی از متداول­ترین مدل­های مورد استفاده در برنامه­ ریزی استراتژیک است که بر مواردی همچون رسالت سازمان (و چشم­انداز و یا ارزش­ها)، اهداف در راستای فعالیت رسالت سازمان، استراتژی­ها برای دستیابی به اهداف و برنامه­ ریزی عملیاتی (چه کسی کار را انجام خواهد داد و چه موقع) تأکید دارد. مراحل آن عبارتند از:
شناسایی قوت­ها، ضعف­ها، فرصت­ها و تهدیدهای سازمان
تحلیل استراتژیک برای شناسایی و اولویت­ بندی مسائل اصلی
طراحی استراتژی­ های اصلی (یا برنامه­ ها) برای مقابله با مسائل اصلی
تدوین یا به­روز کردن چشم­انداز، رسالت و ارزش­ها (می­توانند در ابتدای کار نیز تدوین شوند)
تدوین برنامه ­های اجرا (اهداف، منابع مورد نیاز، نقش­ها و مسئولیت ­ها برای اجرا)
ثبت مسائل، اهداف، استراتژی­ها یا برنامه­ ها، چشم­انداز و رسالت (به­روز شده)، برنامه ­های اجرایی در سند برنامه استراتژیک به انضمام تحلیل SWOT و غیره
تدوین سند برنامه عملیاتی (تقسیم برنامه استراتژیک به برنامه ­های سالیانه مجزا)
تنظیم و تخصیص بودجه سالیانه