۴- بازسازی و احیای بافت های مساله دار به منظور هماهنگی با مناطق مختلف شهری
۵- مطرح شدن این مقولات از یک سو نشان دهنده حاد تر شدن مسائل مربوط به بافت مرکزی و کهن شهرها و مشکل فزاینده کمبود مسکن و از سوی دیگر نشانه توجه و نگرش تازه به بافت های تاریخی به عنوان موضوعی مهم از سیاست های توسعه شهری است. در حقیقت برنامه ریزان متوجه راهکاری شدند که به طور همزمان به هر دو مساله مسکن و بافت های تاریخی به عنوان میراث فرهنگی بیندیشند. در این برنامه، سیاست توجه به توسعه درونی شهرها شکل رسمی تری پیدا کرد.در سال ۱۳۷۳ ه.ش و در راستای اهداف برنامه، طرح تعیین نقاط مناسب خانه سازی در ۴۰ شهر ایران تهیه شد.مهم ترین اهداف آن عبارت بودند از:
۱-هدایت و حمایت بخش خصوصی و مصرف کننده برای سرمایه گذاری در بافت موجود شهری

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۲-احداث خانه های سازمانی در بافت فرسوده با بهره گرفتن از اعتبارات بخش خصوصی
۳-ایجاد الگوی مسکن اقتصادی در شهرها
۴-پاکسازی اطراف آثار با ارزش تاریخی در بافت قدیم طبق ضوابط سازمان میراث فرهنگی و احداث بنا در اراضی این بافت ها و تشویق شهروندان به سکونت در آنها،همچنین در پی این طرح حوزه هایی در بافت شهری به نام مساله دار معرفی شد.
۲-۲۰-۲ برنامه سوم توسعه اقتصادی-اجتماعی و فرهنگی کشور(۱۳۸۳-۱۳۷۸)
در طول برنامه سوم توسعه اقتصادی-اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، نقش سازمان ها و دستگاه های اجرایی به خصوص سازمان میراث فرهنگی و شهرداری ها در احیاء و مرمت بافت تاریخی شهرها بیشتر پدیدار شد. در این برنامه با تصویب ماده ۱۳۶ بخشی از وظایف دستگاه های اجرایی به شهرداری ها محول گردیده و شهرداری ها اقدام به تهیه طرح بهسازی و احیاء بافت قدیم شهرها نمودند.
مهم ترین سیاست های مطرح در خصوص بافت قدیمی شهرها در این برنامه عبارتند از:
– تجدید نظر در خصوص تعریف محدوده ها،حریم شهرهاو گسترش حیطه نظارت شهرداری ها بر حوزه استحفاظی شهرها به منظور جلوگیری از فعالیت های جذب کننده جمعیت و جلوگیری از عدم تعادل جمعیتی پیرامون شهرهای بزرگ
– توسعه موزون و هماهنگ شهرها و جلوگیری از گسترس بی رویه آنها به همراه مرمت و احیای بافت های شهری و هدایت و کنترل و توسعه موزون مناطق
در راستای سیاست های برنامه سوم توسعه اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی کشور با همکاری شهرداری شهرهای بالای ۱۰۰ هزار نفر جمعیت ، سازمان بهسازی و نوسازی بافت قدیم تاسیس شد که وظایف عمده این سازمان به شرح زیر است:
– شناسایی محله های قدیم و بافت های باارزش تاریخی
– پیشنهاد تغییر و تعیین کاربری اراضی و ارائه طرح های مناسب به منظور بهینه سازی کحله های یادشده
– احداث ساختمان ها و تاسیسات مورد نیاز عمومی شهر
– استفاده بهینه از اراضی مرغوب شهری که بر اثر عدم برنامه ریزی صحیح، متروک شده و از نظر اجتماعی،اقتصادی و شهرسازی به معضل پیچیده ای تبدیل شده است.
– سرمایه گذاری و مشارکت با بانک ها و موسسات سرمایه گذاری در امور مربوط، به طریقی که برای سازمان منابع مالی تامین کند.
– شناسایی بافت های باارزش تاریخی شهر و ارائه طرح های مناسب به منظور بهینه سازی،به مراجع ذیصلاح قانونی.
– شناسایی بافت های با ارزش تاریخی و پیشنهاد کاربری مناسب برای هر کدام از این بناها(رضایی،۱۱۳:۱۳۹۰).
۲-۲۰-۳ برنامه چهارم توسعه اقتصادی-اجتماعی و فرهنگی کشور(۱۳۸۸-۱۳۸۴)
برنامه چهارم توسعه علاوه بر مرمت بافت های قدیمی ،به ایمن سازی و مقاوم سازی ساختمان ها و شهرها نیز توجه دارد.
مهم ترین اهداف این برنامه در زمینه حفاظت و مرمت بناها و بافت های تاریخی به شرح زیر است:
-ماده۳۰ :دولت موظف است به منظور هویت بخشی به سیمای شهر و روستا،استحکام بخشی ساخت و سازها،دستیابی به توسعه پایدار و بهبود محیط زندگی در شهر و روستاها،اقدامات زیر را در بخش های عمران شهری،روستایی و مسکن به عمل آورد:
الف) هویت بخشی به سیما و کالبد شهرها، حفظ و گسترش فرهنگ معماری و شهرسازی و ساماندهی ارائه خدمات شهری از طریق احیای بافت های فرسوده و نامناسب شهری و ممانعت از گسترش محدوده شهرها بر اساس طرح های جامع شهری و ساماندهی بافت های حاشیه ای در شهرهای کشور با رویکرد توانمند سازی ساکنان این بافت ها.
ب) ایمن سازی و مقاوم سازی ساختمان ها و شهرها به منظور کاهش خسارات انسانی و اقتصادی ناشی از حوادث غیرمترقبه شامل بازسازی و نوسازی بافت های قدیمی شهرها و روستاها و مقاوم سازی ابنیه موجود در مقابل زلزله با بهره گرفتن از منابع داخلی و خارجی حداکثر ظرف ۱۰ سال (قادری اردکانی،۹۸:۱۳۸۵-۹۴).
۲-۲۱- بررسی برخی از طرح های احیای بافت های قدیم و فرسوده شهری در ایران:
با توجه به مطالعات موردی نسبتاً زیاد در خصوص بافت قدیم شهرهای ایران، در این قسمت ۸ طرح مطالعاتی که دارای اهداف مشخص و معین بوده اند، بررسی شده است :
۲-۲۱-۱- طرح ساماندهی بخشی از بافت فرسوده شهر کرمان
-سابقه
برنامه مرمت ناحیه تاریخی و بافت فرسوده کرمان در سال ۱۳۶۷ توسط جهاد دانشگاهی واحد تهران به انجام رسیده است . کارفرمای طرح ، وزارت کشور بوده است.
-مشکلات
ناحیه تاریخی شهر کرمان همانند سایر شهرهاش مشابه ، دارای مشکلات ناشی از نبود شبکه آمد و شد ، مشکلات کالبدی به صورت فرسودگی بیش از حد ساختمان ها ، مشکلات اجتماعی نظیر وراثت ، عدم امنیت ، فقدان مشارکت در امور اجتماعی، مساله وقف ، دگرگونی رفتارهاو هنجارهای اجتماعی ، عدم توجه دولت به ناحیه تاریخی، مشکلات اقتصادی از جمله عدم توان مالی ساکنان و سرمایه گذاری های دولتی و بخش خصوصی ، مشکلات خدماتی،تاسیساتی و تجهیزاتی و… بوده است.
-هدف
هدف اصلی طرح، هماهنگ ساختن ناحیه و تقویت مرکز شهر بوده است تا با بهره گرفتن از امکانات موجود و از طریق عملکردها وتوزیع مناسب فعالیت ها به این هدف دست پیدا کند.
اقدامات مرمتی
از جمله اقداماتی که در راستای مرمت ناحیه تاریخی ارائه شده،مشارکت مردم در تمامی مراحل کمک های حمایتی دولت به ساکنان، ایجاد تعاونی های ساخت و ساز، به کارگیری نیروی مردم در مرمت، ایجاد سازمان های مرمت ناحیه تاریخی و پیشنهاد تاسیسات و خدمات و الگوی پیشنهادی جهت مرمت ناحیه تاریخی است.
۲-۲۱-۲- طرح ساماندهی بخشی از بافت فرسوده سمنان
-سابقه
ساماندهی ناحیه فرسوده سمنان در سال ۱۳۷۰ توسط مهندسان مشاور پارت تهیه شده است. کارفرمای این برنامه وزارت مسکن و شهرسازی بوده است.
-مشکلات
مشکلات عمده در ناحیه فرسوده شهر سمنان عرض کم دسترسی ها ، متروکه شدن ساختمان ها و نارسایی های خدماتی بوده است.
-هدف
هدف از تهیه سند فوق ایجاد تجهیزات و دسترسی های لازم در ناحیه تاریخی شهر و بهبود وضع مسکن در آنها بوده است .
-برنامه های بهسازی و مرمت
در سال ۱۳۶۴ احداث معبر ۸ متری در محله کهندژ سمنان با حضور نمایندگان شهرداری ، دفتر فنی استانداری ، سازمان حفاظت محیط زیست، احیای آثار باستانی و دادستانی آغاز و به انجام رسید . توافق با صاحبان اراضی ، پرداخت قیمت زمین در صورت عدم امکان صدور پروانه مرمت دیوار منازل، واگذاری زمین معوض در سایر قسمت های شهر و بازسازی ساختمان ها در مسیر اجرای برنامه، راه حل هایی بود که برای جلب مشارکت مردم و تسریع در بازنمودن معبر به کار گرفته شد .