در این تحقیق به منظور تعیین پایایی آزمون، از روش آلفای کرونباخ استفاده گردیده است. این روش، برای محاسبه هماهنگی درونی ابزار اندازه ­گیری که خصیصه­ های مختلف را اندازه ­گیری می­ کند به­کار می­رود. گفته می­ شود اگر ضریب آلفا بیشتر از ۷/۰ باشد، آزمون از پایایی قابل قبول برخوردار است.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

رابطه آلفای کرونباخ عبارت است از:

: ضریب آلفای کرونباخ
: تعداد سوال­های پرسشنامه
: واریانس سوال i
: واریانس کل پرسشنامه (سرمد و دیگران، ۱۳۸۳، ۱۶۹).
بنابراین، به­منظور اندازه ­گیری قابلیت اعتماد، از روش آلفای کرونباخ و با استفاده نرم­افزار spss انجام گردیده است.
به این منظور پس از تایید روایی پرسشنامه‌ها، تعداد ۶۰ پرسشنامه بر روی یگ گروه ۶۰ نفری از جامعه مورد نظر اجرا شد سپس به کمک نرم‌افزار spss ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شد و نتایج نشان داد آلفای بدست آمده به اندازه کافی به یک نزدیک است، بنابراین پرسشنامه و در نتیجه داده‌های حاصل از آن و تجزیه و تحلیل آنها معتبر خواهد بود.
در جدول زیر میزان آلفای کرونباخ برای هر مؤلفه پرسشنامه ذکر شده است:
جدول ۳-۲ مربوط به پایایی مؤلفه های پرسشنامه

مؤلفه

میزان اعتبار

دانش شغلی

۰/۷۶۷

مهارت شغلی

۰/۸۸۷

کارایی

۰/۹۴۳

رفتار سازمانی

۰/۸۳

نتایج جدول فوق نشان می دهد متغیر رفتار سازمانی دارای اعتباری برابر با۰/۸۳می باشد که این میزان نشان دهنده مناسب و مطلوب بودن سؤال های مربوط به این متغیر است همچنین مولفه دانش شغلی دارای اعتبار ۰/۷۶۷ ، مولفه مهارت شغلی دارای اعتبار ۸۸۷/۰ و مولفه کارایی دارای اعتبار ۹۴۳/۰ می باشد در واقع همه مولفه ها دارای اعتبار کافی و مطلوب می باشند.
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل داده ها
مقدمه :
تحلیل به معنی طبقه بندی ، تنظیم ، پردازش ، دستکاری و خلاصه کردن داده ها برای یافتن پاسخ برای پرسش ها ی پژوهش است. هدف از تحلیل ، تقلیل داده ها به شکل قابل فهم و قابل تفسیر است به نحوی که بتوان روابط متغیرهای گوناگون مرتبط با مسأله پژوهش رامورد مطالعه قرار داد.( خاکی ، ۱۳۸۷، ۳۲۵) پژوهشگر نتایج و استنباط های حاصل از داده ها را با نظریه و نتایج سایر پژوهش ها مقایسه می کند و معنی و کاربردهای نتایج پژوهش را در داخل نتایج حاصل از مطالعه و همانندی و یا عدم همانندی آن ها را با نتایج سایر پژوهشگران بررسی می کند مهمتر آنکه شخص این نتایج را با نیازها و انتظارات نظریه مقایسه می کند. ( کرلینجر ، ۱۳۷۴ ، ۲۱۲-۲۱۳)
تجزیه­وتحلیل درست و علمی داده ­های پژوهش، جزء لاینفک انجام پژوهش­های علمی قلمداد می­ شود. چه بسا پژوهش­های بسیاری که علی­رغم در اختیار داشتن داده ­های درست، به ­خاطر تشخیص و اجرای نادرست آزمون­های آماری، یافته­های­شان از خطای بالا و قابلیت اتکای پائینی برخوردار است. ضرورت این مسأله موجب گردید تا فصل حاضر درباره نحوه پردازش داده ­های حاصل از پژوهش تدوین گردد. این فصل شامل ۲ بخش است؛ در بخش اول، متغیرهای جمعیت ­شناختی تحقیق به کمک آمار توصیفی تجزیه­وتحلیل می­ شود. و در بخش دوم، فرضیات پژوهش به کمک آمار استنباطی تجزیه­وتحلیل می­ شود .
برای تجزیه­ و تحلیل داده ­های پژوهش از نرم­افزارهای آماری spss استفاده­گردیده­ است. نرم­افزار spss به معنای ”بسته آماری برای علوم اجتماعی“ می­باشد که اولین­ بار در سال ۱۹۸۴ به عنوان یک سیستم تحلیل آماری تحت داس^[۷۹] توسط شرکتی با همین نام تولید گردیده ­است.
۴-۱) بخش اول : توصیف داده ها
الف ) ویژگی های بیوگرافی افراد نمونه
جدول (۴-۱) توزیع فراوانی مربوط به جنسیت

بعد از جنگ جهانی دوم به مدت تقریباً۴۰ سال ژئوپلتیک به عنوان یک مفهوم و یا روش تحلیل، به علت ارتباط آن با جنگ‎های نیمه اول قرن بیستم منسوخ گردید، هر چند ژئوپلیتیک در این دوره از دستور کار دولت ها در مفهوم قبلی خود خارج شد، اما همچنان در دانشگاهها تدریس می­شد. برای تبدیل شدن نقش فعال جغرافیا در تعریف ژئوپلیتیک به نقش انفعالی سه دلیل عمده قابل ذکر است:

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

اول اینکه جغرافیدانان بعد از شکست آلمان در جنگ، ژئوپلیتیک خاص آلمان را مقصر اصلی عنوان کردند و سیاست‎های آلمان نازی را متأثر از این مکتب می‎دیدند. خود را از مطالعات در مقیاس جهانی کنار کشیده، توجه خود را به دولت ها و درون مرزهای سیاسی بین المللی معطوف داشتند و واژه ژئوپلیتیک بر چسب غیر علمی‎به خود گرفت و از محافل علمی‎و دانشگاهی طرد شد.دلیل دیگری که موجب افول نقش جغرافیا در جنگ سرد شد ظهور استراتژی باز دارندگی هسته ای بود. توانایی پرتاب سلاح‎های هسته ای بوسیله هواپیما و موشک به فاصله‎های دور،باعث شد که دیگر نه فاصله و نه عوامل جغرافیایی مثل ناهمواری ها و اقلیم چندان مهم تلقی نمی‎شدند. دلیل سوم، ظهور ایدئولوژی به عنوان عامل تعیین کننده ی جهت گیری سیاست ها بود. ژئوپلیتیک جنگ سرد و ژئوپلیتیک عصر هسته ای از مشخصات دوره افول ژئوپلتیک هستند (زین العابدین، ۱۳۸۹ : 13).
۲-۱-۳- دوره احیا
بعد از پایان جنگ جهانی دوم جغرافیدانان شرمنده شدند و از آن پس تلاش نمودند جغرافیدانانی که ژئوپلیتیک را در اختیار آلمان نازی (هیتلر) گذاشته اند،کنار گذارند، و نتیجه اینکه حدود ۴۰ سال ژئوپلیتیک طرد شد. تا اینکه در دهه 1980 در جنگ ویتنام^[2] و کامبوج^[3] بر سر تصاحب منطقه ی مکنگ^[4]، گر چه هر دو کشور از بلوک شرق بودند، ایدئولوژی نتوانست جنگ را از بین ببرد. بنابراین، در گزارش این مناقشه و روابط دو کشور، مجدداً از مفهوم ژئوپلتیک استفاده شد و سپس کسینجر^[5] بصورت تفننی از واژه ی ژئوپلیتیک در مسائل جهان استفاده نمود. علاوه بر آن در جنگ ایران و عراق (1988-1980) و اشغال کویت توسط عراق (1991-1990 ) و به ویژه سقوط پرده آهنین در اروپا از سال 1989 موجب پر رنگ تر شدن این مفهوم شد و به خصوص فروپاشی شوروی (سابق) و برجسته شدن ملیت ها این مفهوم را به صورت یک مفهوم کلیدی در عرصه بین المللی قرار داد (زین العابدین،۱۳۸۹ :۲۸).
در حالیکه نامداران جغرافیای سیاسی چون ریچارد هارتشورن و استیفن جونز سخت در تلاش شکوفا ساختن جغرافیای سیاسی در جهان دوران میانه ی قرن بیستم شدند و سیاستمدارانی چون هنری کیسینجر واژه ژئوپلیتیک را دوباره به زبان روزمره سیاسی نیمه دوم قرن بیستم باز گرداند، جهانی اندیشانی چون ژان گاتمن و سوئل کوهن پیروزمندانه جهانی اندیشی جغرافیایی(ژئوپلتیک) را به بستر اصلی مباحث دانشگاهی باز گرداندند.در این زمینه ژان گاتمن^[6] با طرح تئوری «آیکنوگرافی^[7]– سیروکولاسیون^[8]» «حرکت» را در مباحث ژئوپلیتیک در معرض توجه ویژه قرار داد و عوامل روحانی یا عامل «معنوی» را در جهانی اندیشی «اصل» یا «مرکز» دانست و «ماده» یا «فیزیک» را تأثیر گیرنده قلمداد کرد (مجتهد زاده،۱۳۸۶:۹۶).
سائول بی کوهن می‎گوید: موضوعات ژئوپلیتیکی مهمتر از آن بودند که جغرافیدانان آنها را کنار بگذارند و اکنون خیلی از جغرافیدانان با یک تأخیر به او ملحق شده اند و از باز گشت و تجدید حیات ژئوپلتیک به اندازه او استقبال کرده اند.
2-2-رویکردهای جدید ژئوپلیتیک
همه نظریه‎های ژئوپلیتیکی جنبه ژئواستراتژیکی داشته و برای کسب قدرت بر فضای جغرافیایی تأکید داشتند. اما پس از پایان جنگ سرد و با مطرح شدن نظام نوین جهانی بسیاری از دیدگاه های ژئوپلیتیکی جنبه ی کمی‎پیدا کرد و حتی بعضی از این دیدگاه ها در عالم سایبر اسپیس مطرح شدند. در نظام نوین جهانی عده ای در تحلیل ژئوپلیتیکی خود، رویکرد انرژی را مد نظر قرار دادند،عده ای به مسائل زیست محیطی معتقد بودند، بعضی فرهنگ را عامل اصلی ژئوپلیتیک دانستند و بالاخره، عده ای مسائل ژئواکونومی‎را در تحلیل ژئوپلیتیکی خود مورد توجه قرار دادند. می‎توان گفت که معیار‎های قدرت که نظامی‎گری بود، به طور کلی جای خود را با معیار‎های مذکور تغییر داد. یعنی، قبل از پایان جنگ سرد، معیار اصلی قدرت نظامی‎گری بوده و تمام عوامل اقتصادی، اجتماعی به صورت ابزار مورد توجه بوده است.به علاوه مشخصه ی اصلی ژئوپلیتیک دوره جنگ سرد جهان دو قطبی، جهان سوم و کشورهای عدم تعهد بودند، اما در نظریه ی جدید ژئوپلیتیکی، جهان چهارم مطرح است (زین العابدین، ۱۷۱:۱۳۸۹).
۲-2-۱-رویکرد نظم نوین جهانی
اولین بارجورج بوش پدر^[9] رئیس جمهور اسبق آمریکا در جریان جنگ خلیج فارس در1990م نظام نوین جهانی^[10] را مطرح نمود. و در سال 1991 پس از مذاکرات خود در هلسینکی^[11] با گورباچف^[12] و مارگارت تاچر^[13]، رهبران اروپا، سازمان ملل متحد،کشورهای عربی به ویژه خلیج فارس و سایر هم پیمانان خود، نظریه نظام نوین جهانی خود را اعلام نمود (حافظ نیا،۵۳:۱۳۸۵).
این نظام دیدگاه‎های جدید آمریکا را بیان می‎کند. با فروپاشی نظام سیاسی اتحاد جماهیر شوروی و بلوک شرق و از بین رفتن رقابت قدرت ها، جهان از این پس صاحب نظام نوینی شود که بر قدرت همه جانبه آمریکا استوار است. قدرت و سلطه آمریکا بر جهان بدون تسلط بر خلیج فارس ممکن نبود. نظام نوین جهانی طرحی جدید برای سلطه بر مناطق مهم جهان توسط آمریکا بود. این نظام به رغم عنوان گول زننده آن، شکل جدیدی از استعمار نو است که جهان را به سوی مخاصمه و تلاطم سوق می‎دهد. جورج بوش پدر نظم نوین جهانی را این چنین تعریف می‎کند: «نظم نوین جهانی می‎گوید که بسیاری از کشورها با سوابق متجانس و همراه با اختلافات، می‎توانند دور هم جمع شوند تا از اصل مشترکی پشتیبانی کنند و آن اصل این است که شما با زور کشور دیگری را اشغال نکنید…» اما آمریکائیها از زمان پی ریزی چنین نظریاتی، کمترین توجهی به آنچه خود معتقدند نداشته اند و تعبیر «نوام چامسکی» نظم نوین جهانی تعبیر تازه ای از توسل به زور و انقیاد مضاعف ملت ها است.تمام ابعاد نظم نوین جهانی بر پایه منافع و توسعه طلبی آمریکا استوار است در عصر نظم نوین جهانی، ثبات و امنیت تقریباً به طور کامل برای هیچ کشوری- حتی آمریکا- وجود ندارد.
2-2-2-رویکرد ژئواکونومی
پایه و اساس ژئواکونومی‎استدلالی است که از طرف ادوارد لوتویک^[14] ارائه شده است. او خبر از آمدن نظم جدیدبین المللی در دهه نود می‎داد که در آن ابزار اقتصادی جایگزین اهداف نظامی‎می‎شوند. به عنوان وسیله اصلی که دولت ها برای تثبیت قدرت و شخصیت وجودی شان در صحنه بین المللی به آن تأکید می‎کنند و این ماهیت ژئواکونومی‎است (عزتی،۱۰۷:۱۳۸۸)
ژئواکونومی‎عبارت ازتحلیل استراتژی­ های اقتصادی بدون درنظر گرفتن سودتجاری،که ازسوی دولتها اعمال می­ شود،به منظورحفظ اقتصادملی یا بخشهای حیاتی آن وبه دست آوردن کلیدهای کنترل آن ازطریق ساختارسیاسی وخط مشیهای مربوط به آن پرداخت. (عزتی،1387: 110)
ژئواکونومی‎رابطه بین قدرت و فضا را مدّ نظر دارد و هدف اصلی آن کنترل سرزمین و دستیابی به قدرت فیزیکی نیست بلکه دست یافتن به استیلای اقتصادی فناوری و بازرگانی است بدین ترتیب به نظر می‎رسد مفاهیم ژئواکونومی‎در رویارویی با مسائل قرن 21 از کارآیی مناسبی در مقیاس جهانی برخوردار خواهد بود (واعظی،1388 :32)
ژئواکونومی‎رابطه بین قدرت وفضا را بررسی می‎کند. فضای بالقوه ودرحال سیلان همواره حدود ومرزهایش درحال تغییروتحول است،ازاین رو آزادازمرزهای سرزمین وویژگیهای فیزیکی ژئوپلیتیک است.درنتیجه تفکر ژئواکونومی‎شامل ابزارآلات لازم وضروری است که دولت می‎تواندازطریق آنها به کلیه اهدافش برسد.(عزتی،1387: 110)
ژئواکونومی‎و ژئوپلیتیک دارای تفاوتهای اساسی با هم می‎باشند،اول اینکه ژئواکونومی‎محصول دولت ها وشرکتهای بزرگ تجاری با استراتژیهای جهانی است درحالی که این خصیصه در ژئوپلیتیک نیست. نه دولت ونه شرکتهای تجاری هیچ نقشی درژئوپلیتیک ندارندبلکه یکپارچگی اتحادیه ها،منافع گروهی وغیره برپایه نمونه‎ های تاریخی با عملکردی نامرئی دراستراتژیهای ژئوپلیتیکی پایه واساسی برای همه صحنه‎های ژئوپلیتیکی هستند.
دوم اینکه هدف اصلی ژئواکونومی‎کنترل سرزمین ودستیابی به قدرت فیزیکی نیست بلکه دست یافتن به استیلای تکنولوژی وبازرگانی است. ازلحاظ کاربردی بایدگفت که مفهوم وعلم ژئوپلیتیک می‎تواند درنشان دادن راه وروش‎هایی برای پایان دادن به نزاعها ودرگیری ها ودرمجموع اختلافات نقش اساسی داشته باشددرحالی که ژئواکونومی‎ازچنین ویژگی برخوردارنیست(عزتی،1387: 112)
2-2-3- رویکرد ژئوکالچر
ژئوکالچر یا ژئوپلیتیک فرهنگی فرایند پیچیده ای از تعاملات قدرت،فرهنگ، و محیط جغرافیایی است که طی آن فرهنگها همچون سایر پدیده‎های نظام اجتماعی همواره در حال شکل­ گیری، تکامل،آمیزش، جابجایی در جریان زمان و در بستر محیط جغرا فیایی کره زمین اند.به عبارت دیگر ژئوکالچر ترکیبی از فرایند ‎های مکانی – فضایی قدرت فرهنگی میان بازیگران متنوع و بی شماری است که در لایه‎های مختلف اجتماعی و درعرصه محیط یکپارچه سیاره زمین به نقش آفرینی پرداخته و در تعامل دائمی‎با یکدیگر بسر می­برندو بر اثر همین تعامل مداوم است که در هر زمان چشم انداز فرهنگی ویژه خلق می‎شود.از این رو ساختار ژئو کالچر جهانی بیانگر موزاییکی از نواحی فرهنگی کوچک و بزرگی است که محصول تعامل‎های مکانی – قضایی قدرت فرهنگی اند که در طول و موازات یکدیگر حرکت می‎کنند (دیلمی‎معزی،2:1387).
ژئوکالچر پدیده ای است که بر شالوده نظام اطلاع رسانی نوین و یا صنایعی استوار است که به تولید محصولات فرهنگی مبادرت می‎ورزد وظیفه این صنایع تولید انبوه محصولات فرهنگی است. نظام سلطه فرهنگی در جهان کنونی در کنار نظام سلطه اقتصادی یا سیاسی از عناصر اصلی نظام ژئوپلیتیک جهانی می‎باشند. امروزه منطق حاکم بر فرایند‎های ژئوکالچر جهانی بر اشکال پیچیده و تکامل یافته تر شیوه‎های رقابتی مبتنی است. این فرایند در عین نافذ بودن، مدام در تکامل می‎باشد
پدیده‎های فرهنگی به دلیل خصیصه‎های مکانی شان همواره میل به ثبات و پایداری در مقابل نوآوری ها دارند که می‎توان به تلاش جوامع سنتی و حفظ میراث فرهنگی و آداب و سنن و نمادهای تاریخی و … اشاره کرد. از طرفی الگوهای تمدنی به واسطه ماهیت فضائیشان در جهت سرعت بخشیدن به تغییرات فرهنگی و زدودن مرزهای قراردادی هستند(حیدری،۱۳۸1 :۱۶۸).
۲-2-4- رویکرد ژئوپلیتیک زیست محیطی
مسایل ژئوپلیتیک زیست محیطی از اواخر قرن بیستم به موضوع اصلی فعالیت­ها و نگرانی­ها بین گروه‎های انسانی و بازیگران ملی و فراملی در سطوح منطقه ای و جهانی تبدیل شده است. محیط زیست بشری در سطوح محلی، ملی، منطقه ای و جهانی دستخوش مخاطرات گردیده است. این مخاطرات در سه بعد: کاهش و کمبود منابع، تخریب منابع و آلودگی محیط زیست تجلی یافته است. از دید ژئوپلیتیک، کمبود منابع زیست محیطی یا محروم کردن انسانها از زیستن در مکان مورد علاقه آنها رقابت و کنش متقابل بین گروه‎های انسانی و بازیگران سیاسی در سطوح مختلف را در پی دارد.(www.civilica.com).
طی چند دهه گذشته، افزایش جمعیت، گسترش دامنه مداخلات بشر در طبیعت برای تأمین نیازهای فزاینده از منابع کمیاب طبیعی، گسترش رویکرد سودانگاری در غالب طرح‎های توسعه ای، بی پروایی نسبت به جستار پایداری محیط زیست در ساخت سازه ها و زیر ساخت ها و مانند آن،پیامدهای ناگواری همانند گرمایش کروی، ویرانی لایه ازن، پدیده ال نینو، طوفانهای سهمگین، بالا آمدن سطح آب دریاها، گسترش گازهای گلخانه ای، خشکسالی، سیل، فرو نشست زمین، کاهش آب شیرین، بیابان زایی، کاهش خاک مرغوب، آلودگی هوا، باران‎های اسیدی، جنگل زدایی و نابودیت تنوع زیستی، نشانه‎هایی از جهانی شدن پیامدهای فروسایی محیط زیست در سطح فروملی و فراملی و جهانی بودن بوده اند. تداوم وضعیت موجود،آینده زیست و تمدن فراروی بشر را مبهم و نامطمئن کرده است.نگرانی از این وضعیت به همراه شرایط نا مطلوب کنونی، در طرح رویکردهایی همانند امنیت زیست محیطی، ژئوپلیتیک انتقادی، ژئوپلیتیک زیست محیطی، توسعه پایدار بسیار اثر گذاشت. با توجه به این که مفهوم «جهان» از مقیاس‎های مطالعاتی دانش یاد شده است، مرزهای محلی و ملی را در نوردیده اند، محیط زیست سویه ای ژئوپلیتیک یافته است (کاویانی،۱۳۹۰: ۸۵).
2-2-5-رویکرد ژئوپلیتیک انتقادی
در مورد ماهیت و چیستی ژئوپلیتیک انتقادی نظریه‎های مختلفی ارائه شده است. عده ای از نظریه پردازان، ژئوپلیتیک انتقادی را در مقایسه با ژئوپلیتیک سنتی، که به دلیل سوء استفاده از شواهد جغرافیایی به نفع مقاصد امپریالیستی لکه دار گردیده، از لحاظ علمی‎مستقل و بی طرفانه می‎دانند که می‎تواند با دیدگاهی متعالی به امور جهانی نگریسته و تحقیق عینی بپردازد(مویر،220:1379). عده ای را باور بر این است که ژئوپلیتیک انتقادی در جستجوی آشکار کردن سیاست­های پنهان دانش ژئوپلیتیک است (میرحیدر،42:1386)
از اوایل1970، شاهد ظهوررویکردی نوین به نام «ژئوپلیتیک انتقادی^[15]»هستیم.دانشمندان ژئوپلیتیک چون اتوتایل^[16] ومیشل فوکو را می‎توان ازپیشگامان این حرکت نوین دانست. این دانشمندان به طور همزمان، هم از ژئوپلیتیک انتقاد کردند و هم خود از اندیشمندان این عرصه بودند. این افراد، سیاست اندیشمندانه خود را بر «ضد ژئوپلیتیک» تعریف کرده و با وجود این، در چارچوب زیر بنایی مفاهیم ژئوپلیتیک کار می‎کردند (مویر،۳۷۸:۱۳۷۹).
محققین ژئوپلیتیک انتقادی تمایل دارند بجای تمرکز بر شناسایی عوامل جغرافیایی مؤثر بر شکل گیری قدرت دولتها و سیاست خارجی ایشان، از یک سو دریابند که سیاستمداران چگونه «تصاویر ذهنی» خود را از جهان ترسیم نموده اند و این بینش ها چگونه بر تفاسیر آن ها از مکان‎های مختلف تأثیر می‎گذارند؟ ژئوپلیتیک انتقادی به عنوان نظریه ای نسبتاً جدید که توانسته است خود را بر اساس مؤلفه‎های حاکم میان بازیگران روابط بین الملل، نظام مند سازد، چارچوبی مناسب برای فهم ژئوپلیتیکی جدید، به دور از عناصر سختی هم چون مرز و مکان ایجاد کرده است. بر اساس فهم برخی از موضوعات، بدون توجه به بعضی مسائلی که طبق نظریات سنتی غیرمرتبط می‎نمودند، امری ناقص خواهد بود. از منظر ژئوپلیتیک انتقادی، استراتژی قدرت همیشه نیازمندبه کارگیری فضا وهمین سبب گفتمان می­باشد. (www.javanemrooz.com)
رویکرد انتقادی، کوشش منتقدانه برای کشف ساختارهای جامعه معاصر است که ضمن نقد زیربنایی رویکردهای رایج در شناخت جامعه به تبیین کاستی ها ی روش شناسی آنها می‎پردازند و شیوه‎های اثبات گرایی (پوزیتیوسیتی) را در مطالعه جامعه نقد می‎کند و بر این انگاره استوار است که صرف تجربه و روش‎های تجربی کافی نیست و نباید مطالعه جامعه را همسان با مطالعه طبیعت انگاشت. هدف نظریه پردازان مکتب انتقادی، ایجاد دگرگونی‎های فرهنگی و روشنگرانه برای کاهش نابرابری‎های جهانی، برقراری عدالت بین المللی، احترام به تفاوت ها و گرایش به ارزش‎های فرهنگی جدیدی است که بر فرایند تعامل موجود در صحنه‎های اجتماعی و تمدنی حاکم شود و تعامل و عمل را در چارچوب ارزشهای موجود رهبری کند (مشیر زاده،۱۳۸۴ :۲۲۱).
هر چند ژئوپلیتیک به مطالعه روابط متقابل جغرافیا، قدرت سیاست و کنش‎های ناشی از ترکیب آنها با یکدیگر می‎پردازد (حافظ نیا،۳۶:۱۳۸۵). اما امروزه گفتمان آن تابعی از چالش‎های برخاسته از «جهانی شدن‎های اقتصادی»، «انقلاب اطلاع رسانی» و«خطرات امنیتی جامعه جهانی» است (مجتهد زاده،۱۲۸:۱۳۸۱)و بالاخره ژئوپلیتیک انتقادی در جستجوی آشکار کردن سیاست‎های پنهان دانش ژئوپلیتیک است.مباحث ژئوپلیتیک مقاومت و آنتی ژئوپلیتیک از جمله مباحث مهم در پژوهش ها و نوشته‎های مربوط به ژئو پلیتیک انتقادی می‎باشد.این رویکرد توجهش را صرفاً به رویه سلطه ژئوپلیتیک معطوف نداشته بلکه به رویه دیگر ژئوپلیتیک که مقاومت می‎باشد بیشتر توجه می‎کند. و عاشورا به عنوان عالیترین و متعالی ترین صحنه ژئوپلیتیک مقاومت از چنان ماندگاری و جاودانگی برخوردار بوده و هست که امروزه و در قرن بیست و یکم وهزاره سوم نیز توان تحریک و به غلیان در آوردن جنبش‎های مقاومت را دارد. بسیاری از نهضت ها و مقاومت ها در دنیای اسلام و حتی غیر اسلام الگوی مقاومت خود را از عاشورا الهام گرفته اند. (باباخانی،38:1392)
2-3-اندیشه ملی گرایی
ملی گرایی مفهومی‎کاملا سیاسی دارد. این مفهوم به عنوان یک اندیشه و فلسفه سیاسی تلقی می­ شود. اندیشه‎ای که در هر ملتی ریشه در هویت ملی و میهن دوستی آن ملت دارد. در حالی که مفهوم میهن دوستی و دلبستگی به هویت میهنی مفاهیم غریزی و کهن هستند، ناسیونالیسم پدیده ای فلسفی و نوین محسوب می‎شود که از سوی اروپای بعد از انقلاب صنعتی به جهان بشری معرفی شده است. در این راستا هنگامی‎که جنگ جهانی اول و جنگ‎های بزرگ قبل از آن بیشتر با انگیزه میهن دوستی شروع شده بود، جنگ جهانی دوم حاصل برخورد اندیشه‎های ناسیونالیستی بود.(حافظ نیا و همکاران،210:1389)
ناسیونالیسم به وابستگی مردم یک منطقه که براساس یک احساس مشترک به وجود آمده گفته می­ شود این احساس مشترک ممکن است علل تاریخی، فرهنگی، نژادی، جغرافیایی و غیره داشته باشد. ناسیونالیسم در حقیقت ملاتی است که گروه‎های مختلف را به هم پیوند داده و واحدی به نام ملت را به وجود می‎آورد. (روشن و فرهادیان،242:1385)
میهن دوستی و دلبستگی به هویت میهنی مفاهیم غریزی و کهن هستند. ناسیونالیسم یا ملی گرایی مفهومی‎کاملاً سیاسی است که از سوی اروپای بعد از انقلاب صنعتی به جهان بشری معرفی شد. از نظر واژه شناسی ناسیونالیسم از ریشه ناسی(Nasci)آمده است این واژه لاتین متولد شدن معنی می‎دهد و نظریه تکاملی ایده ناسیونالیسم را تأیید می‎کند.(حافظ نیا و همکاران،210:1389)
اگر ناسیونالیسم بر مبنای برگشت به ارزشهای جاهلی و اساطیری باشد، ارتجاعی محسوب می‎شود و اگر بر مبنای یک احساس انسانی و فرهنگ خلاق باشد، مترقیانه خواهد بود. مفهوم ناسیونالیسم در قرن نوزدهم و بیستم به طور گسترده ای از اروپا به سایر نقاط و از جمله خاورمیانه انتشار یافت. افکار ناسیونالیستی به دلایلی چند در نیمه دوم قرن نوزدهم در خاورمیانه، گسترش یافت.
اول: افتتاح مدارس جدید درمصر، لبنان وسوریه
دوم: اختراع چاپ که به دنبال خود آگاهی از امور سیاسی را افزایش داده و مشوق احیای فرهنگی- ادبی شد.
سوم: تجزیه امپراطوری‎های قدیم که به دنبال خود، خود مختاری گروه‎های ملی را به دنبال داشت.(درایسدل و بلیک،77:1386)
با شروع قرن بیستم ناسیونالیسم به یک قدرت عمده سیاسی در خاورمیانه تبدیل شد و تأثیرات آن زمانی به اوج خود رسید که ناسیونالیسم ترک، عرب، ایرانی و یهود به طور همزمان در این منطقه ظهور کردند، از عوامل اصلی که سبب بروز شکاف و اختلاف در میان شیعیان منطقه خاورمیانه شده، اندیشه‎های ناسیونالیستی پیروان این مذهب در کشورهای مختلف می‎باشد. تنوع نژادی و قومی‎شیعیان ساکن در منطقه خاورمیانه الهام بخش اندیشه‎های ناسیونالیستی در میان آنان گردیده و این امر واگرایی و فقدان وحدت مذهبی در بین آنان را به دنبال دارد. ویژگی عمومی‎ناسیونالیسم تأکید بر برتری هویت ملی بر دعاوی مبتنی بر طبقه، دین و مذهب است و بر این اساس عوامل زبانی، فرهنگی وتاریخی مشترک به همراه تأکید بر سرزمین خاص، هویت بخش گروهی از مردم می‎شود.
بدین ترتیب ایدئولوژی ناسیونالیسم با تأکید بر نژاد و زبان در جهان اسلام که مرکب از انواع زبانها و نژادها ی گوناگون است، یکی از عوامل اصلی واگرایی تلقی می‎گردد. تجارب تاریخی گویای این واقعیت است که حتی پان عربیسم از ادعای نهضت وحدت سراسری اعراب نتوانست در جوامع و کشورهای عربی ایجاد وحدت نماید و طی جنگهای اعراب اسرائیل و با شکست اعراب اعتبار خود را از دست داد. به طوری که در جریان جنگ 1991 آمریکا و متحدین با عراق برخی کشورهای عرب برای آزادی کویت به یک کشور دیگر عرب(عراق)، حمله ور شدند(صفوی،202:1387).
2-4-میهن خواهی
میهن خواهی یا وطن دوستی فلسفه سیاسی ویژه ای نیست، بلکه غریزه ای است که از حس اولیه ی تعلق داشتن به مکان و هویت ویژه ای آن و حس دفاع از منافع اولیه ی فردی در آن مکان ویژه ناشی می‎شود. گونه ی اولیه ی خودنمایی این غریزه کم و بیش در همه ی حیوانات قابل مشاهده است. بیشتر حیوانات محدوده‎های مشخصی را برای جولان دادن و منافع اختصاصی، فردی یا گروهی خود در نظر گرفته و به آن دلبستگی و تعلق می‎یابند و دخالت و تجاوز دیگران را در آن با سرسختی دفع می‎کنند. (مجتهدزاده،70:1381). مفهوم میهن از انگیزه‎های سیاسی دور است و از حد غریزه ی طبیعی خارج نمی‎شود. میهن خواهی یا میهن دوستی تا آن اندازه طبیعی و غریزی است که با تعلقات معنوی انسان درآمیخته و جنبه ی الهی به خود می‎گیرد و به گونه ی مفهوم مقدس خودنمایی می‎کند.
2-5- مفهوم ملت
جمع افرادی که از پیوندهای مادی و معنوی ویژه و مشخصی برخوردار باشند و با مکان جغرافیایی ویژه ای، «سرزمین سیاسی یکپارچه و جداگانه» همخوانی داشته باشند و حاکمیت حکومتی مستقل را واقعیت بخشند، ملت آن سرزمین یا کشور شناخته می‎شوند. بدین ترتیب ملت و ملیت پدیده‎های سیاسی هستند که در رابطه مستقیم با سرزمین واقعیت پیدا می‎کنند و این اصطلاحات در حالی که مباحث سیاسی هستند، جنبه ای کاملاً جغرافیایی به خود می‎گیرند. (مجتهدزاده،65:1381).
در زبان‎های اروپایی واژه ملت از کلمه(natio) مشتق شده و بر مردمانی دلالت دارد که از راه ولادت با یکدیگر نسبت دارند و از یک قوم و قبیله هستند. ملت به مجموعه ای از افراد ساکن در فضای جغرافیایی مشخص و محدود از حیث سیاسی اطلاق می‎شود که بر اساس عوامل و خصیصه‎هایی نظیر تبار، تاریخ، فرهنگ، دین، مذهب، سرزمین، قومیت، زبان و …نسبت به یکدیگر احساس همبستگی می‎کنند و خود را متعلق به یک ما می‎دانند.(حافظ نیا و همکاران،108:1389)

دینداری اسلامی

.۱۴۹

.۰۰۳

متغیر وابسته: ادراک جامعه محلی از حضور گردشگران

از آنجا که عدد معنا داری برابر.۰۰۳ می‌باشد و به عبارتی Sig. ≤.۰۵ می‌باشد و عدد بتا نیز مثبت می‌باشد (جدول ۲۱-۴) و طبق جدول (۲۲-۴) نیز ساکنین نسبت به حضور گردشگران دیدگاه مثبتی دارند و بین دینداری اسلامی افراد جامعه میزبان و نگرش مثبت آنان نسبت به حضور گردشگران رابطه معنادار و مثبتی وجود دارد؛ به طوری که با افزایش سطح دینداری افراد، نگرش آنان نسبت به حضور گردشگران در جامعه مثبت تر می‌شود. این موضوع می‌تواند به این علت باشد که شهر مشهد بیش از جنبه‌های دیگر، یک مقصد گردشگری مذهبی و زیارتی است و بیشتر گردشگران آن را زائران تشکیل می‌دهند و جامعه محلی به آن‌ها به این دید نگاه می‌کنند که حضور آنان روی افزایش جنبه‌های دینداری و مذهبی بودن شهر تأثیر دارد و لذا دیدگاه مثبتی نسبت به آنان دارند.
فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادها
مقدمه
به منظور بررسی رابطه بین دینداری اسلامی جامعه میزبان و نوع نگرش آنان نسبت به اثرات فرهنگی و اجتماعی گردشگری، پس از مشخص کردن ابعاد دینداری اسلامی (با این توضیح که دینداری با دین متفاوت است و به مفهوم میزان و شدتی از دین است که در افراد با توجه به موضوعات مختلفی از جمله شرایط و محیط زندگی و… پدید می‌آید) و مولفه‌های زیرمجموعه آن و در نهایت مشخص کردن مولفه‌های ادراک جامعه میزبان از اثرات فرهنگی و اجتماعی گردشگری، به بررسی ارتباط آن‌ها پرداختیم که در زیر توضیح داده می‌شود:
۱-۵- دینداری و اثرات اجتماعی و فرهنگی گردشگری
بین دینداری افراد جامعه میزبان و ادراک آنان از اثرات گردشگری رابطه معناداری وجود دارد و نقش آن در نوع نگاه آن‌ها و برداشت آن‌ها از اثرات و در نتیجه نوع برخورد آن‌ها با توسعه گردشگری غیر قابل انکار است. از آنجا که دینداری افراد مختلف خود از شدت و میزان تقید افراد به مولفه‌های دینی پدید می‌آید و تحت تأثیر عواملی از جمله محیط خانوادگی و زندگی، میزان ارتباطات بیرونی و… متغیر می‌باشد، در نتیجه انتظار می‌رود که سطح دینداری بالاتر (تقید با شدت بیشتر به مولفه‌های دینی) ممکن است باعث ادراک منفی‌تری نسبت به اثرات فرهنگی و اجتماعی گردشگری داشته باشد و به عنوان مثال به این نگرش منجر شود که توسعه گردشگری باعث افزایش ناهنجاری‌های اجتماعی بیشتری شده است، با این حال، ملل اسلامی نباید به صورت همگن دیده شوند. با وجود این که آن‌ها عقاید مذهبی مشابه دارند، تفسیر از اسلام، فرهنگ خود و نقش جامعه محلی و همچنین سطح دخالت دولت در آن‌ها متفاوت است و در نتیجه این معناداری الزاماً به معنای ادراک منفی از همه اثرات اجتماعی و فرهنگی گردشگری نیست و به این گونه نیست که باعث شود این تلقی صورت گیرد که اسلام کاملاً با توسعه گردشگری چه دارای اثرات مثبت و چه دارای اثرات منفی باشد، مخالف است و همان طور که در ادامه نتایج تأثیر دینداری را بر چند مؤلفه از اثرات گردشگری را مطرح خواهیم کرد، مشخص می‌شود که سطح دینداری بالاتر منجر به ادراک مثبت تری نسبت به اثرات فرهنگی و اجتماعی گردشگری از جمله مشارکت بیشتر می‌شود و دلایل آن توضیح داده می‌شود.
۲-۵- دینداری و مشارکت جامعه میزبان در گردشگری
نتایج نشان داد که جامعه میزبان ادراک مثبتی از مؤلفه مشارکت اجتماعی دارند و مشخص شد که به نظر جامعه میزبان با توسعه گردشگری مشارکت جامعه محلی در توسعه افزایش پیدا کرده است و این مؤلفه را به عنوان مولفه‌ای مثبت درک کرده‌اند. در ادامه با بررسی رابطه دینداری افراد و با مشارکت و تأثیر آن بر مشارکت جامعه محلی مشخص شد که این رابطه معنادار و مثبت است و با افزایش سطح دیندای افراد آنان بیان کرده‌اند نگرش مثبت تری نسبت به آن دارند و مشارکتشان در توسعه گردشگری بیشتر شده است. این نتیجه نیز همسو با تحقیقات پیشین که بیان کرده‌اند که بین حمایت از توسعه گردشگری بیشتر به طور مثبت و منفی با اثرات مثبت و منفی درک شده از گردشگری رابطه وجود دارد، می‌باشد.
۳-۵- دینداری و ناهنجاری‌های اجتماعی ناشی از توسعه گردشگری
نتایج بررسی میزان و نوع تغییر ناهنجاری‌های اجتماعی جامعه میزبان از جمله میزان جرم و جنایت و تغییر در نوع پوشش که در جوامع مذهبی و برای افراد دیندارتر حساسیت بیشتری دارد، نشان داد که آنان اذعان کرده‌اند که توسعه گردشگری منجر به افزایش جرم و جنایت شده است و توسعه گردشگری بر این موضوع تأثیر داشته است. پس از بررسی رابطه این ادراک آنان از مؤلفه ناهنجاری‌های اجتماعی و دینداری مشخص شد که با تغییر سطح دینداری افراد به سمت دینداری بیشتر نیز بیان کننده این موضوع است که با افزایش سطح دینداری ادراک منفی‌تری نسبت به این مؤلفه دارند. با توجه به اینکه در پژوهش‌های پیشین در حوزه گردشگری نیز افزایش جرم و جنایت و بدپوششی در جامعه میزبان از اثرات منفی توسعه گردشگری برشمرده شده بود و با توجه به اینکه در این پژوهش رابطه آن با دینداری نیز مورد بررسی قرار گرفت (گرچه میزان این رابطه ضعیف است و باید در کنار دیگر مولفه‌های تأثیرگذار دیده شود) و تأیید شد، می‌توان بیان کرد که از این حساسیت نسبت به موضوعات منفی که در راستای توسعه پایدار گردشگری نیز مورد نیاز می‌باشد، در کنار رابطه دینداری افراد با ادراک آنان از اثرات مثبت توسعه گردشگری به درستی بهره گرفت و با مورد توجه قرار دادن آن به عنوان مولفه‌ای پیش برنده و نه به عنوان مانعی برای توسعه، به توسعه پایدار دست یافت.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۴-۵- سطح دینداری اجتماعی جامعه میزبان
با بررسی سطح دینداری اجتماعی افراد با مولفه‌های معاشرت دینی، مشارکت دینی، فعالیت‌های مذهبی و انجام جمعی عبادت، مشخص شد که به لحاظ سطح دینداری اجتماعی نیز پاسخ دهندگان از افرادی تشکیل شده‌اند که در جامعه حضور دارند و نسبت به موضوعات جامعه بی تفاوت نیستند و مشارکت دارند همچنین نتایج نشان داد که آن‌ها از افرادی نیستند که نسبت به مقوله گشت و سفر آشنایی نداشته و بی تفاوت باشند. در نتیجه با بالا بودن سطح دینداری اجتماعی افراد مشخص شد که افراد پاسخ دهنده به درستی انتخاب شده‌اند و نتیجه گرفته شده در مورد ادراک آنان از افزایش مؤلفه مشارکت و افزایش ناهنجاری‌های اجتماعی و بدپوششی در اثر توسعه گردشگری مورد تأیید می‌باشد.
۵-۵- سطح دینداری فردی جامعه میزبان
همچنین برای اینکه در مورد اینکه ممکن است نتایج دست خوش تغییر و برآورد گروهی باشد و مورد تأیید نباشد، دینداری فردی جامعه میزبان با مولفه‌های مسئولیت نسبت به خود و دیگران، انجام تکالیف فردی و اهمیت به ظاهر دینی و به خصوص پوشش زنان مورد بررسی قرار گرفت که نتایج نشان داد دینداری فردی جامعه نیز در سطح مطلوب وبالایی قرار دارد و پاسخ دهندگان به لحاظ سطح دینداری فردی نیز مورد تأیید می‌باشند و از افرادی نیستند که نسبت به ظاهر خود و دیگران، مسئولیت نسبت به خود و دیگران بی تفاوت باشند.
۶-۵- پاسخ به سؤالات پژوهش
در مجموع با بررسی انجام گرفته در مورد رابطه بین دینداری و نگرش جامعه میزبان به اثرات اجتماعی و فرهنگی توسعه گردشگری و معنادار بودن این رابطه و بررسی دو مؤلفه از زیرمجموعه‌های آن یعنی رابطه دینداری با مشارکت در توسعه گردشگری و ادراک جامعه میزبان از میزان ناهنجاری‌های اجتماعی جامعه با توسعه گردشگری و نتایج آن، فرضیات تحقیق مورد تأیید قرار گرفت. این موضوع همسو با تحقیقات پیشین انجام گرفته مبنی بر اهمیت دینداری در درک رضایت و رفتار گردشگر مسلمان و این موضوع که مذهب در تفسیر از مهمان نوازی و رفتار مهمان نواز عاملی مؤثر است، می‌باشد.
۷-۵- توانمندسازی و ظرفیت سازی جامعه میزبان
توانمندسازی اجتماعی به حفظ تعادل اجتماعی جامعه میزبان کمک می‌کند و قدرت سوق دادن همکاری‌های به سوی موضوعات مهم مانند آموزش و بهداشت را دارد و به انسجام اجتماعی برای داشتن یک گردشگری موفق کمک می‌کند و از طرفی برای رسیدن جوامع به این سطح نیاز به ظرفیت سازی می‌باشد؛ این ظرفیت سازی و در نهایت توانمندسازی جامعه میزبان را هدف قرارداده و نیاز به مشارکت جامعه محلی و همکاری آنان وجود دارد و در نهایت متأثر از نوع نگرش آنان به توسعه و اثرات این توسعه می‌باشد. نتایج این پژوهش موید این موضوع است که جامعه میزبان ادراک مثبتی از مؤلفه مشارکت در توسعه گردشگری و افزایش تسهیلات و امکانات از طریق توسعه گردشگری دارند و این دو مؤلفه نیز با دینداری افراد رابطه مثبت و معناداری دارد. لذا می‌توان بیان کرد که زمینه مناسبی برای ظرفیت سازی روانی و اجتماعی برای توسعه گردشگری از طریق مورد توجه قرار دادن دینداری اسلامی افراد وجود دارد و دینداری اسلامی افراد می‌تواند تسهیل کننده روند ظرفیت سازی و توانمند سازی روانی و اجتماعی جامعه و در نتیجه بهرمندی از نتایج این ظرفیت سازی و توانمند سازی در راستای شکوفایی صنعت گردشگری باشد.
۸-۵- نتیجه‌گیری
مطالعات ادراک ساکنین از اثرات جهانگردی نشان داده است که علت اینکه اثرات یکسان ارزیابی نمی‌شوند، وجود تفاوت در نظام ارزشی، باورها و به طورکلی اختلافات فرهنگی، همچنین میزان آگاهی افراد نسبت به پدیده جهانگردی و اثرات توسعه آن است. نتیجه این پژوهش نیز بیان می‌کند که با توجه به اینکه شهر مشهد جامعه‌ای مذهبی می‌باشد و نظام ارزشی و باورهای حاکم بر آن تحت تأثیر دینداری اسلامی می‌باشد، در نتیجه این دینداری اسلامی روی نوع نگرش آنان نسبت به اثرات توسعه گردشگری مؤثر می‌باشد. نتایج این تحقیق موید این موضوع است که اسلام هیچ خصومتی نسبت به توسعه گردشگری ندارد و حتی می‌تواند به عنوان پتانسیلی برای توسعه گردشگری در نظر گرفته شود. بالا بودن سطح دینداری اجتماعی افراد خود باعث این موضوع می‌شود که افراد در جامعه حضور داشته و نسبت به آن بی تفاوت نباشند اما این باعث این نشده است که آنان نسبت به توسعه گردشگری و مشارکت در آن موضعی منفی و مخاصمه آمیز اتخاذ کنند.
توجه به این نکته لازم است که اگر چه نتایج این پژوهش نشان داد که رابطه بین دینداری و نگرش جامعه میزبان به اثرات فرهنگی و اجتماعی حاصل از توسعه گردشگری معنادار است، لیکن باید توجه نمود که دینداری یکی از متغیرهای تأثیرگذار بر ادراک جامعه میزبان از اثرات است و سهم خود از این اثرگذاری را دارد و نتایج آماری نشان می‌دهد که میزان این اثرگذاری بسیاربالا نمی‌باشد و باید دینداری را نیز در کنار دیگر عوامل مؤثر بر ادراک افراد مورد مطالعه قرارداد.
رابطه بین دینداری و مشارکت افراد در توسعه گردشگری و در نتیجه حمایت بیشتر برای توسعه گردشگری، مؤلفه دینداری را به عنوان عاملی برای تسریع و تسهیل حمایت از توسعه گردشگری مورد توجه قرار می‌دهد. اگر ساکنان مقصد در فرایند توسعه مشارکت داده نشوند، اجرای برنامه‌های توسعه‌ای که حتی به بهترین نحو برنامه ریزی شده باشند، توسط افرادی که می‌توانستند پیشبرنده آن باشند، جلوگیری خواهد شد با توجه به اینکه مشارکت و رابطه مثبت آن با دینداری افراد جامعه میزبان مورد تأیید قرار گرفته است به عنوان پتانسیلی برای پیشبرد گردشگری مشهد خواهد بود. با توجه به نظریه تبادل اجتماعی که بیان می‌کند تعاملات زمانی رضایت‌بخش‌تر و پایدارترند که مبادله به مثل وجود داشته باشد و پاداش برای هر همکاری کم و بیش یکسان باشد، نتایج این پژوهش نیز نشان داد دیدگاه جامعه میزبان نسبت به گردشگران مثبت تر شده و با افزایش سطح دینداری این نگرش مثبت تر می‌شود و اینکه در ازای ادراک آنان از افزایش تسهیلات و امکانات در ازای توسعه گردشگری و در مقابل آن به عنوان مبادله، مشارکت بیشتر جامعه محلی در توسعه مشهد این تعامل پایدار خواهد بود و منجر به توسعه‌ای پایدار خواهد شد.
در نهایت اینکه، از آنجا که آگاهی از ارزش‌ها و نگرش جامع میزبان و میزان حمایت آنان از توسعه این صنعت، برنامه‌ریزان را قادر می‌سازد تا قبل از سرمایه‌گذاری‌های مالی و غیرمالی، از زمینه‌های پذیرش گردشگران توسط مردم اطلاع داشته باشند، آنگاه باید نگرانی‌های جامعه شناسایی شده، حتی‌المقدور عوامل نگران کننده برطرف گردند تا از هرگونه اتلاف منابع جلوگیری به عمل آید و با توجه به اینکه دینداری به عنوان نظامی ارزشی و مجموعه باورهایی حاکم بر این نگرش‌ها در شهر مشهد می‌باشد، مورد توجه قرار دادن آن به عنوان پتانسیلی مثبت در راستای تسریع توسعه و نه به عنوان مانع توسعه گردشگری با توجه به نتایج این پژوهش مورد اهمیت می‌باشد.
۹-۵- پیشنهادات کاربردی
نتایج تحقیقات چه در حوزه گردشگری و چه در دیگر حوزه‌ها بیانگر اهمیت مقوله دینداری در همه کشورها و دینداری در کشورهای اسلامی در نگرش و رفتار افراد در می‌باشد، پیشنهاد می‌شود دینداری اسلامی به عنوان مولفه‌ای تأثیرگذار و پیش برنده بر توسعه گردشگری در کشور ما چه از سوی محققین و چه از سوی سازمان‌های متولی گردشگری مورد توجه قرار گیرد و با انجام تحقیقات بیشتر در این حوزه بر بارور سازی آن افزوده گردد.
پیشنهاد می‌شود سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به همکاری با نهادهای مذهبی که در طول روز موضوعات مذهبی مردم به آن‌ها گره خورده است مانند امور مساجد سازمان تبلیغات اسلامی بپردازد. (با توجه به اینکه تحقیقات پیشین بیان کرده‌اند که افراد با انگاره‌های مذهبی، حساسیت بیشتری نسبت به برخی موضوعات دارند و نتایج این پژوهش نیز بیانگر این است که سطوح بالاتر دینداری به موضوعاتی از جمله مشارکت بیشتر در توسعه منجر می‌شود، پیشنهاد می‌شود از همین حساسیت در راستای مشارکت بیشتر و حساسیت بیشتر نسبت به موضوعات فرهنگی که توسعه گردشگری نیز وابسته به حفظ آن‌هاست بهره‌گیری شود).
با توجه به اینکه در مشهد، با جامعه جوانی که با اکثریت با تحصیلات دانشگاهی روبرو هستیم که سطح دینداری اجتماعی و فردی‌شان سطح مطلوبی دارد، باید برای مشارکتشان در توسعه گردشگری تبلیغات متناسب این قشر مدنظر قرار گیرد (تبلیغاتی که چند عامل دینداری، جوان بودن، اجتماعی بودن و مشارکت را در برگیرد و فضای دانشگاه را مورد توجه قرار دهد).
۱۰-۵- پیشنهادات برای پژوهش‌های آتی
با توجه به این که این پژوهش در یک شهر مذهبی (شهر مشهد) انجام گرفته است، پیشنهاد می­ شود در پژوهش­های آتی در شهرهایی با نوع گردشگری متفاوت از گردشگری مذهبی نیز انجام گیرد.

نتیجه علم و آگاهی، صحیح عمل کردن و ثمره عمل صحیح، اصلاح امور و نابودی مفاسد و منکرات می‌باشد.
۳-۶-۲٫ مشورت با حکیمان و عالمان
بدیهی است که غیرمعصوم دچار اشتباه و لغزش‌های بسیار می‌شود. با توجه به اینکه هیچ کس در همه علوم و فنون نمی‌تواند تخصص و آگاهی لازم را کسب کند، بدین روی بی‌نیاز از مشورت در ابعاد مختلف زندگی نیست، در نتیجه کسی که به دنبال اصلاح است، بویژه مسؤولان و حاکمان جامعه، باید در هر زمینه از صاحبان فن، مشاوره‌های علمی و دقیق دریافت کند تا بتواند در کارهای خود قرین توفیق باشد.
اهمیت مشورت در آیه«وَشَاوِرْهُمْ فِی الأمْرِ فَإِذَا عَزَمْتَ…»^[۲۷۲]بخوبی روشن است. خدای متعال رسول گرامی اسلام را امر به مشورت می‌کند تا استواری در کارها در پرتو همفکری و هم‌اندیشی بوجود آید. با توجه به اینکه پیامبر اکرم‌صلی‌الله‌علیه‌و آله از شناختن حق و نظر صواب بواسطه وحی الهی، غنی و بی‌نیاز بود، امر به مشورت نمودن و بدست آوردن دیدگاه‌های متفاوت جهت تقویت و رشد و اصلاح بهتر امور شده بودند.
نمونه تاریخی این امر مشورت رسول خدا با اصحاب و بزرگان در جنگ احزاب بود که موفقیت‌های چشمگیری در اثر آن حاصل شده بود. ^[۲۷۳]
حضرت علی‌علیه‌السلام فرمودند: «من استقبل وجوه الآراء عرف مواقع الخطاء»^[۲۷۴]
هر کس از رأی و نظرات متفاوت استقبال نماید، به خطاهای خود پی می‌برد.
ودر بیان دیگر فرمودند: «و من شاور ذوی‌ الألباب دُل علی الصواب»^[۲۷۵]
کسی که با صاحبان اندیشه مشورت نماید به سوی حق و راه درست راهنمایی خواهد شد. طبعاً دست یافتن به حق و حقیقت، ثمره اصلاح در اموری می‌باشد که در بیان حضرت، واسطه مشاوره حاصل خواهد شد. «صلاح الرأی بنصح المستشیر»^[۲۷۶] و خیر و صلاح نظر در خلوص مشورت کننده است. حضرت اصلاح‌گر را سخت نیازمند به عالمان وحکیمان می‌شمارند و هیچ پشتوانه‌ای را مطمئن‌تر از مشورت در کارها نمی‌دانند: «ولامظاهره اوثق من المشاوره»^[۲۷۷]
۴-۶-۲٫ استفاده از ابزار درست جهت اصلاح
پرهیز از به کارگیری ابزار نامشروع برای رسیدن به اهداف مشروع یک ضرورت در تمام شؤون زندگی مسلمانان به شمار می رود.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

در اصلاحات اسلامی مانند مکتب‌های عمل‌گرا و فایده‌گرای غرب، هدف وسیله‌ای را توجیه نمی‌کند که با هر وسیله و هر ابزاری بتوان به هدف دست یافت. اگر چه به قیمت قتل و کشتار بی‌گناهان و مظلومان باشد مانند آنچه هم اکنون در عراق و فلسطین و افغانستان می‌گذرد. خط قرمز اصلاحات در اسلام، چارچوب و قواعد و احکام دین اسلام است که در خدمت مظلومان و محرومان می‌باشد.
بهترین ابزار، راهنمایی‌ها و ارشادات امامان معصوم‌علیه‌السلام می‌باشند که خود فرموده‌اند: «نحن الوسیله الی الله»^[۲۷۸] ما ابزار رسیدن به خدای تعالی(که منشأ خیروصلاح می‌باشد) هستیم. بیانات ارزشمند امام معصوم‌علیه‌السلام در قالب اوامر و نواهی دینی عرضه شد. خدای متعال نیز در قرآن همگان را به استفاده از این ابزار هدایت و اصلاح امر فرمود: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَابْتَغُوا إِلَیْهِ الْوَسِیلَهَ وَجَاهِدُوا فِی سَبِیلِهِ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ»^[۲۷۹]‌ای کسانی که ایمان آورده‌اید پرهیزگار باشید و در جستجوی وسیله‌ای برای رسیدن به سوی او باشید. بدین روی مسلمانان توصیف و تکلیف شدند به دعوت به سوی خیرات و امر به معروف و نهی از منکر جهت اصلاح امور خود و جامعه، ^[۲۸۰] که در آیه «وَلْتَکُنْ مِنْکُمْ أُمَّهٌ یَدْعُونَ إِلَى الْخَیْرِ وَیَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ»^[۲۸۱] به این مفهوم اشاره شده است.
«وَجَاهِدُوا فِی سَبِیلِهِ»^[۲۸۲] تلاش و کوشش کنید در راه رسیدن به خدای تعالی و این تلاش و جهاد برای اصلاح اعمال و رفتار، در سایه امربه معروف و نهی از منکرو توصیه مؤمنان به یکدیگر به حق و نیکی و صلاح وخیر، میسر می‌گردد. «إذ کلفنا الأمر بالمعروف و النهی عن المنکر»^[۲۸۳] ما مکلف شدیم به امر و نهی«وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ»^[۲۸۴] و اینکه یکدیگر را به سوی حق و صلاح و بردباری، سفارش نماییم تا در پرتو عمل به این دستورات مهم و کاربردی، خود و جامعه پیرامون را اصلاح نمائیم.
۷-۲٫ مهمترین ویژگی مصلح موفق
خصوصیات اصلاح‌گر موفق، به صراحت در کلام مصلحان بیان شده است، حضرت علی‌علیه‌السلام در این رابطه فرمودند: «إنما یقیم امرالله سبحانه من لایصانع و لایضارع و لایتبع المطامع»^[۲۸۵] دین خدا را تنها کسانی می‌توانند به پا دارند که سازشکار و انحراف‌پذیر و طمع ورز نباشند. امام‌علیه‌السلام سه ویژگی‌ مهم و با اهمیت را برای مصلحان اجتماعی برمی‌شمرد:

عدم مصانعه و سازشکاری
عدم مضارعه و انحراف‌پذیری
عدم پیروی از هوای نفس و طمع‌ورزی.
۱-۷-۲٫ عدم مصانعه
(مصانعه) در لغت کنایه از رشوه‌گیری و جبران کردن کار دیگران می‌باشد^[۲۸۶] و بطور کلی به مفهوم معامله کردن و سازش کاری و ملاحظه کاری بیان شد. امیرالمؤمنین‌علیه‌السلام در حدیث پیش گفته می‌فرمایند که اصلاح‌گر و اقامه کننده اوامر دین، بر سر احکام الهی، با کسی معامله و سازش نمی‌کند. روش حکومت حضرت علی‌‌علیه‌السلام بر این اصل بنا شده بود. «أنه لم یکن یفضّل شریفاً علی مشروف و لاعربیّاً علی عجمی و لایصانع الرؤسا و أمراء القبائل- کما یصنع الملوک» این واژه‌ها، توصیف ابن ابی الحدید در شرح نهج‌البلاغه است که می‌گوید: حضرت هرگز شریفی را بر غیرشریف ترجیح نمی‌داد و با روسا و فرمانروایان سازش نمی‌کرد. ^[۲۸۷] خود حضرت در حدیثی بیان فرمودند: «السید من لایصانع و لایخادع… »^[۲۸۸] بزرگ وسرور کسی است که سازشکار و رشوه‌گیر نباشد و مردم را فریب ندهد.
در واقع رفیق‌بازی و مصلحت حزب و گروه را بر مصلحت جامعه و اصلاحات ترجیح دادن، اصلاحگری را عقیم می‌سازد. خدای متعال در قرآن کریم رسول‌اکرم‌صلی‌الله‌علیه‌و آله را از مداهنه و سازش‌کاری با کفار بازمی‌دارد «وَدُّوا لَوْ تُدْهِنُ فَیُدْهِنُونَ»^[۲۸۹] کفار می‌خواهند که تو با آنها سازش کنی و آنها هم با تو کنار بیایند بر سر اصول و احکام و عقایدی که برای اصلاح بشر بر تو نازل شده است. لغت (إدهان) یعنی روغن مالی کردن و در عرف امروز یعنی«شیره مالی و یا ماست مالی کردن»^[۲۹۰] و به هر حال مصلحی که اهل مصانعه و رفیق بازی و ملاحظه کاری و معامله بر سر اصول و عقاید خود باشد، هیچ‌گاه نمی‌تواند کشتی اصلاح را به صاحل امن و نجات هدایت کند. همانطور که قبلاً بیان شد ایمان و تقوا از شروط لازم برای اصلاح گر می‌باشد. مؤمن و باتقوا کسی است که با نابکاران و فاسدان، با زبان و عمل سازش نکند و با قلب خودش از آنها فرار نماید.
۲-۷-۲٫ عدم مضارعه
واژه(مضارعه) در لغت به مفهوم مقارنت و مشابهت می‌باشد. ^[۲۹۱] و اصل آن به معنای مشارکت و مشابهت در پستی‌ و زبونی به کار رفته است.^[۲۹۲] کسی که بخواهد جامعه را اصلاح کند، خود در کژی‌ها نباید همرنگ همان مردم باشد. کسی موفق به اصلاح نقاط ضعف دیگران می‌شود که خود از آنها مبرا باشد. ^[۲۹۳]
حضرت علی‌علیه‌السلام در این رابطه فرمودند: «من نصب نفسه للناس اماماً فعلیه ان یبدأ (فلیبدأ) بتعلیم نفسه قبل تعلیم غیره ولیکن تأدیبه بسیرته قبل تأدیبه بلسانه و معلم نفسه و مؤدبها أحق بالإجلال مِنْ معلم الناس و مؤدبهم»^[۲۹۴]هر که خود را پیشوای مردم قرار می‌دهد، باید قبل از آموختن به دیگران خود را تعلیم دهد و قبل از آنکه دیگران را به زبان خود تأدیب نماید با رفتار خویش تأدیب نماید و چنین کسی به احترام سزاوارتر است.
راه و روش دین اسلام این است که با خدا و خویشتن و مردم، صادق باشیم و مکر و خدعه نورزیم«طریقه فی الدین بأن لایخادع المرء نفسه و لایکذبها»^[۲۹۵] و کسی که خود را بفریبد نمی‌تواند عامل به اوامر و نواهی دین بوده و جامعه را اصلاح نماید.
امیرالمؤمنین‌علیه‌السلام فرمودند: «العاجز من عجز عن اصلاح نفسه»^[۲۹۶] عاجز به کسی که از اصلاح خود ناتوان باشد، اطلاق می‌گردد. طبعاً چنین فردی نمی‌تواند به اصلاح دیگران پرداخته و جامعه را به سوی صلاح هدایت کند.
۳-۷-۲٫ عدم مطامعه
واژه(طمع) در لغت به حرص و افتادن نفس در شهوات معنا شده است. ^[۲۹۷]
اگر در مصلحی، حرص و طمع پدید آید، هدف اصلاح در او از بین خواهد رفت. چرا که تنها به دنبال هوا و هوس خود خواهد رفت«المطامع تذل الرجال»^[۲۹۸] آرزوها و هواهای نفسانی، انسان را برده و بنده شهوت می‌کند که هرگز ازآن رهایی نمی‌یابد. «عبدالمطامع مسترق لایجد ابداً العتق»^[۲۹۹] بدین روی یک اصلاح گر پیش از شروع به اصلاحات، باید از بندگی آروزها و امیال بیرون آمده و دندان طمع را دور بیاندازد.
فرد زبون ملاحظه کار و اسیر نفس، توفیق اصلاح پیدا نمی‌کند. «لایسلم الدین مع الطمع»^[۳۰۰] دین نیز با طمع سالم نمی‌ماند. محتوای دین، اوامر و نواهی و احکام می‌باشد که برای اصلاح بشر نازل شده است. طمع از آفات دین می‌باشد. طبعاً آفت اصلاح نیز به شمار می‌رود. امیرالمومنین‌علیه‌السلام در حدیث دیگر فرمودند: «السید من لایصانع و لایخادع و لاتغرّه المطامع»^[۳۰۱] بزرگ و مهتر کسی است که مطامع و هواهای نفسانی او را فریب ندهد. بدیهی است که چنین شخصی، می‌تواند خود را اصلاح نموده و به اصلاح جامعه و دیگران مشغول باشد.
۸-۲٫ آسیب شناسی اصلاحات
اصلاحات شجره طیبه‌ای است که اگر به بار نشیند، میوه‌های شیرین و گوارایی خواهد داد و اگر دچار آفات و انحراف شود، تبدیل به میوه تلخ و مسموم در کام طالبان خواهد شد. لذا باید همواره مسیر اصلاحات را کنترل کرده و به آسیب شناسی آن پرداخت. برخی از این آفات در ذیل مورد اشاره و تحلیل قرار می‌گیرند.
۱-۸-۲٫ ابهام در مفهوم اصلاح و چارچوب آن
مجمل بودن و مشخص نبودن تعریف اصلاح و انواع و مصادیق آن و مهمتر از همه هدفی که جریان اصلاحی آن را دنبال می‌کند، از آفات مهم به شمار می‌رود. عدم ارائه تعریف درست و دقیق و الگو و راهکار مشخص در اصلاح، باعث عمل‌گرایی شخصی و سلیقه‌گرانی فردی می‌شود و عامل به انحراف کشیده شدن اصلاح شده و سبب می‌شود تا گروه های مخالف و دشمنان، جریان اصلاحات را به نفع خود تمام کنند.
اما اصلاح اجتماعی از رهگذر امربه معروف ونهی از منکر، ابهام در مفهوم اصلاح را در این تحقق زدوده است. چه امر و نهی در اسلام، روند اصلاحات را به سوی اهداف دین حنیف اسلام، هدایت می‌کند. «وَیَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَیُسَارِعُونَ فِی الْخَیْرَاتِ وَأُولئِکَ مِنَ الصَّالِحِینَ»^[۳۰۲] مسیر اصلاح در اسلام، بسوی امر به همه خوبی‌ها ونهی از همه مفاسد و منکرات و سبقت گرفتن به سمت همه خیرات و نیکی‌ها و اعمال صالح می‌باشد. امر و نهی دینی، به عنوان یک ابزار و روش اسلامی‌، هم مفهوم اصلاح را بیان کرده است، هم وسیله را معین ساخته و هم راهکار را در چارچوب قوانین دین اسلام ارائه کرده است. امیرالمومنین ‌علیه‌السلام فرمودند: «فرض الله….. و الامر بالمعروف مصلحه للعوام و النهی عن المنکر ردعاً للسفها»^[۳۰۳]
خداوند امربه معروف را برای اصلاح توده‌های مردم و نهی از منکر را برای بازداشتن سفها و جاهلان واجب نموده است. بدین روی راه اصلاح مردم و از بین بردن مفاسد و منکرات در سیره ائمه اطهار‌علیه‌السلام اهرم امربه معروف و نهی از منکر معرفی شده است.
۲-۸-۲٫ مقطعی بودن اصلاحات
با توجه به اینکه اصلاح امری است که نیاز به زمان دارد و در کوتاه مدت نمی‌توان به اصلاح امور مهمی چون سیاست، اقتصاد، فرهنگ و مذهب در اجتماع پرداخت، بدین روی رها کردن و پیگیری نکردن امر اصلاح، هدف والا و مقدس صلاح و کمال را به انحراف می‌کشاند. انسان همیشه نیازمند یادآوری و تذکر می‌باشد«فَذَکِّرْ إِنْ نَفَعَتِ الذِّکْرَى»^[۳۰۴] خدای متعال تبلیغ پیامبر‌صلی‌الله‌علیه‌و آله را مشروط به تذکر دادن می کند. ^[۳۰۵] انسان برای تربیت و اصلاح، نیاز به تکرار و مداومت دارد. تاریخ نهضت‌های صدساله اخیر، نشان می‌دهد که نهضت‌ها تا مرحله پیروزی برخصم پیش رفتند اما بعلت نیمه کاره رها کردن و ادامه ندادن، نتیجه زحمات خود را به دشمنان و معاندان واگذار نمودند. نهضتی چون مشروطیت در ایران، نمونه بارزآن بود که سرانجام با شکست وتلخ کامی مواجه شد.^[۳۰۶]
۳-۸-۲٫ افراط و تفریط
خداوند در قرآن، امت اسلام را امتی معتدل توصیف می کند«وَکَذَلِکَ جَعَلْنَاکُمْ أُمَّهً وَسَطًا»^[۳۰۷] که به دور از هرگونه افراط و تفریط و گرایش به چپ و راست می‌باشند. واژه(وسط)در تفاسیر، به عدل و عدالت‌ورزی تعبیر شده است. ^[۳۰۸] و عدالت به قراردادن هر چیزی در موضع خود اطلاق می‌گردد، بدین روی از افراط وتفریط بدور است. ^[۳۰۹]
غفلت از اوامر و نواهی پروردگار، سازشکاری با دشمنان دین خدا، نمونه افراط و تفریط در مسر اصلاح خود و جامعه‌ می‌باشد که در بیان امام حسین‌علیه‌السلام به آن اشاره شد«و بالإدهان و المصانعه عند الظلمه تأمنون کل ذلک مما أمرکم الله به من النهی و التناهی و أنتم عنه غافلون»^[۳۱۰] به سازشکاری با دشمنان دل خوش کرده و هر چیزی را که خداوند به آن امر فرمود و یا از آن نهی کرد، غفلت نمودید. طبعاً ثمره این افراط و تفریط، ظهور مصائب و مفاسد می‌باشد که نقطه مقابل اصلاح قرار دارد. امیرالمومنین‌علیه‌السلام فرمودند: «کل افراط له مفسد»^[۳۱۱] هر افراطی به دنبال خود فساد ایجاد می‌کند و دوست و دشمن افراط‌گر هلاک خواهند شد«یهلک فی اثنان محب مفرط و مبغض مفرط»^[۳۱۲]
اعتدال مبنای اصلاحات درجامعه اسلامی بوده و یکی از مصادیق افراط، عبارت است از استفاده از وسایل نامشروع به منظور رفع کاستی‌ها و و همچنین یکی از مصادیق تفریط، جمود ورزیدن در استفاده از ابزار و وسایل مشروع است. ^[۳۱۳]
کهنه ستیزی و نوستیزی مطلق، همان افراط و تفریط است که منشأ آنها، تفکرات جامد و متحجر یا نگاه تساهلی به امور می‌باشد که مسیر اصلاحات را به انحراف می‌کشاند. ^[۳۱۴]
۴-۸-۲٫ رخنه فرصت‌طلبان و مصلحان غیرواقعی
اندیشه‌های غیراسلامی و تفکرات الحادی مکاتب شرق و غرب، از آفات اصلاح در جامعه اسلامی به شمار می‌رود که به گفته شهید مطهری، این رخنه‌های مسموم یا از طریق دشمنان صورت می‌گیرد یا از طریق دوستان و پیروان غافل و ناآگاه، که به علت ناآشنایی با مکتب اسلام، مجذوب سلسله نظریات و اندیشه‌های بیگانه می‌گردند و یا اینکه تحت تأثیر اندیشه‌های غلط بیگانگان، تفسیرهای سطحی از دین ارائه می‌کنند و کام جامعه و مردم را مسموم می‌نمایند. ^[۳۱۵] خطر نفوذ مصلحان غیرواقعی، در همه حال در کمین حرکت اصلاحگرانه است. خداوند منافقان را در قرآن، مصلحان غیرواقعی معرفی کرده و می‌فرماید: «وَإِذَا قِیلَ لَهُمْ لا تُفْسِدُوا فِی الأرْضِ قَالُوا إِنَّمَا نَحْنُ مُصْلِحُونَ»^[۳۱۶] در واقع منافقان کسانی بودند که لباس مصلحان را بر تن کرده و خود را مصلح جلوه می‌دادند ولی در عمل عامل فساد بودند و به دنبال مصلحت اندیشی‌های نابجا بودند. در آیه دیگر«الْمُنَافِقُونَ وَالْمُنَافِقَاتُ بَعْضُهُمْ مِنْ بَعْضٍ یَأْمُرُونَ بِالْمُنْکَرِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمَعْرُوفِ»^[۳۱۷] منافقان کسانی هستند که به منکرات امر و از معروف نهی می‌نمایند. چه مسیر آنها بسوی فساد است و در این راه، به مکر و حیله، خود را مصلح جلوه می‌دهند. نهضت اسلامی را باید اصلاح‌طلب مؤمن به آرمانهای اسلام رهبری کند، نه فرصت‌طلبی که در پی منافع و مطامع خویش می‌باشد. بدین روی مبارزه با رخنه و نفوذ فرصت‌طلبان و مدعیان اصلاحات به رغم تظاهر فریبنده‌شان، از شرایط اصلی در اجرای اصلاح و دگرگونی‌ رو به کمال در جامعه می‌باشد. ^[۳۱۸]
مصلح واقعی باید خود عامل به اعمال اصلاح گرانه خویش باشد امیرالمومنین‌علیه‌السلام فرمودند: «اعوذ بالله مِنْ أن آمرکم أوأنهاکم بما أخالفکم فیه»^[۳۱۹] پناه می‌برم به خدا از اینکه شمار را امر و نهی کنم از چیزی که خودم مخالف آن را انجام دهم. قول و عمل مصلح در باطن و ظاهر، یکسان بوده، و شرط عمل، از راه های شناخت مصلحان واقعی از فرصت‌طلبان می‌باشد.
۹-۲٫ مهمترین شیوه‌های اصلاح

با توجه به شکل ۱-۸ سه بردار به نزدیکترین همسایه های اتم اشاره دارد. چون هر اتم ، با ۳ اتم همسایه است، می توان ۳ بردار با{۳، ۲، ۱}= l را مطابق شکل در نظر گرفت و رابطه (۱-۱۲) را بر حسب آن باز نویسی کرد:
(۱-۱۳)
حاصل انتگرال به صورت زیر در نظر گرفته می شود :
(۱-۱۴)
t پارامتر جهش بین نزدیکترین همسایه هاست و مقدار آن برای گرافن ev ۶۶/۲ است. رابطه (۱-۱۳) به عبارت زیر می انجامد که در آن f(x) به عنوان فاکتور هندسی^[۶۸] معرفی می شود:

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

(۱-۱۵)
واضح است که عنصر غیر قطری را هم می توان به راحتی محاسبه کرد:
(۱-۱۶)
برای محاسبه فاکتور هندسی ، بردار مورد نیاز است:
(۱-۱۷)
با جایگذاری در تابع نمایی نتیجه می شود:
که در محاسبه فوق از تساوی استفاده شده است.
(۱-۱۸)
به این ترتیب عناصر ماتریس انتقال یعنی H محاسبه شدند.
اکنون عناصر ماتریس همپوشانی یعنی S محاسبه می شوند. روش محاسبه عناصر S مشابه با روش به کار برده شده برای محاسبه عناصر H است.
تابع بلاخ (۱-۴) در رابطه زیر جایگذاری می گردد :
(۱-۱۹)
همانطور که قبلا توضیح داده شد، را اختیار می کنیم. چون توابع ونیر نرمالیزه^[۶۹] هستند، حاصل انتگرال یک خواهد شد. نتیجه حاصل مجددا به اتم هایB قابل تعمیم است. بنابر این:
(۱-۲۰)
برای عناصر غیر قطری S نیز از همان روش استفاده می شود. با جایگذاری تابع بلاخ خواهیم داشت:
(۱-۲۱)
پارامتر S که در محاسبات وارد شده است به صورت زیر معرفی می گردد:
(۱-۲۲)
این پارامتر، همپوشانی تابع ونیر را با نزدیکترین همسایه هایش نشان می دهد و مقدار آن حدود۱۲۹/۰ =S است. چون S خیلی کوچکتر از ۱ است می توان از آن صرف نظر نمود.
به این ترتیب ، در نمایش ماتریس معادله به شکل زیر در می آید:
↔ (۱-۲۳)
و نهایتا عناصر ماتریس های H و S به صورت زیر محاسبه شدند:
(۱-۲۴)
مشاهده می شود که نتایج تنها به دو پارامتر بستگی دارد، انرژی و قدرت جهش .
مقدار بر انرژی فرمی منطبق است و می توان آن را صفر اختیار نمود. مقدار نیزاز محاسبات DFT و یا آزمایش به دست می آید و همانطور که ذکر شد برای گرافن در حدود ev ۶۶/۲ است.
ویژه مقادیر رابطه (۱-۲۳) با حل معادله زیر حاصل می شود:
(۱-۲۵)
با حل این معادله نتیجه زیر برای رابطه پراکندگی به دست می آید:
(۱-۲۶)
ساختار نواری گرافن در شکل (۱-۹) نمایش داده شده است.
به عنوان نتیجه ای از حضور دو اتم در هر سلول واحد، رابطه پراکندگی شامل دو نوار است، نوار ظرفیت و نوار رسانش. دو نوار جدا شده اند: نوار در E<0 و نوار در E>0. این دو بر یکدیگر در نقاط K که تقارن بالایی دارند و در گوشه های اولین منطقه BZ قرار دارند، مماس می شوند. اگرچه ۶ نقطه اینچنینی وجود دارند، اما فقط دو تای آن ها مستقل هستند، نقاط K وK’ (شکل ۱-۹). از آن جایی که ۲ الکترون آزاد در هر سلول واحد وجود دارد، نوار که نوار ظرفیت است کاملا پر شده است و نوار که نوار رسانش است کاملا خالی است، در نتیجه انرژی فرمی در نقاط K وK’ (در E=0) قرار می گیرد]۴[.

شکل ۱-۹- ساختار نواری گرافن که نوار ظرفیت ونوار رسانایی را نشان می دهد . انرژی فرمی دقیقا در نقاط K و K’ قرار دارد و حالت ها در نزدیکی این نقاط دره های مستقلی را در فضای تکانه شکل می دهند .
بنابراین گرافن هیچ گافی ندارد. با این وجود چگالی حالت ها درK وK’ صفر است و از این نقطه نظر گرافن گاهی نیمه رسانای بدون گاف^[۷۰] نامیده می شود. با توجه به شکل مشاهده می شود که در نزدیکی این شش نقطه، جایی که دو نوار بر هم مماس هستند ،پراکندگی بر حسب K تقریبا خطی است و این یک ویژگی منحصر به فرد گرافن است.
۱-۹ – حد انرژی پایین^[۷۱]، الکترون های دیراک^[۷۲]
بیشتر ویژگی های جالب گرافن به برانگیختگی در انرژی های پایین مربوط می شود. حالت های الکترونیکی نزدیک سطح فرمی(E=0) ویژگی های انتقال الکترونیکی الکترون های رسانایی در گرافن را نشان می دهند. از این رو حالت های الکترونیکی نزدیک به نقاط K وK’ در حد انرژی های پایین را بررسی می نماییم.
نقطه شروع کار هامیلتونی به دست آمده در رابطه ۱-۲۴ است که در آن صفر اختیار می شود:
(۱-۲۷)
بردار بر حسب یک بردار که به نقطه () اشاره دارد و یک بردار کوچک q نوشته می شود:
(۱-۲۸)