بحث:
آزمایش ۱:
بررسی اثرات اصلی جنسیت نشان داد که خروس‌ها نسبت به مرغ‌ها در دوره پایانی خوراک بیشتر مصرف کردند و افزایش وزن بیشتری داشتند. اما ضریب تبدیل در خروس‌ها به طور غیر معنی دار بهبود پیدا کرده بود. از آنجا که مرغ‌ها نسبت به خروس‌ها چربی بیشتری در لاشه خود ذخیره می‌کنند ( اوستیک و نشیم، ۱۹۹۰)، عملکرد آن‌ ها در مقایسه با خروس‌ها کاهش می‌یابد زیرا اولاً چگالی چربی نسبت به پروتئین کمتر است و ثانیاً برای ذخیره چربی در بدن باید انرژی زیادی صرف شود زیرا مقدار ذخیره انرژی در چربی‌ها به طور متوسط ۲۵/۲ برابر پروتئین است. از طرفی نیازمندی‌های اسید آمینه در خروس‌ها بالاتر از مرغ‌ها است (بیکر^[۲۸۴]، ۱۹۹۶) و پرندگان برای تأمین نیازهای اسیدهای آمینه خود خوراک مصرف می‌کنند به همین خاطر خوراک مصرفی در خروس‌ها از مرغ‌ها بیشتر است. نتایج بدست آمده از این پژوهش با نتایج سایر پژوهشگران مطابقت دارد (میجرهوف، ^[۲۸۵]۱۹۹۸, ویجتن^[۲۸۶] و همکاران، ۲۰۰۴).
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در این پژوهش لوتیروکسین سبب افزایش خوراک مصرفی در دوره رشد و پایانی شد. لوتیروکسین پیش ساز هورمون‌های تیروئیدی است و افزایش هورمون‌های تیروئیدی در بدن سبب افزایش سوخت و ساز و به دنبال آن سبب افزایش خوراک مصرفی در تیمارهای دریافت کننده لوتیروکسین شده است (بالوگ، ۲۰۰۳, کوری^[۲۸۷]، ۱۹۹۹). از طرفی اضافه وزن بدست آمده در دوره پایانی تفاوت معنی داری بین پرنده‌هایی که در جیره لوتیروکسین مصرف کرده بودند و آن‌هایی که با جیره شاهد تغذیه شده بودند مشاهده نگردید اما در دوره رشد پایین‌ترین افزایش وزن در لوتیروکسین مشاهده شد که این نتایج موید این واقعیت است که لوتیروکسین سبب افزایش سوخت ساز پرنده گردیده است و به عبارتی انرژی نگهداری پرنده را افزایش داده است. نتایج بدست آمده در این پژوهش با نتایج سایر پژوهشگران هم‌خوانی دارد ( اولکوسکی[۲۸۸] و همکاران، ۲۰۰۵، جولیان، ۱۹۹۳ – ژیانگ^[۲۸۹] و همکاران، ۲۰۰۲). آتنولول به عنوان یک غیر فعال کننده گیرنده‌های بتا آدرینرژیک^[۲۹۰] از تأثیر هورمون‌های آدرنالین و نورآدرنالین جلوگیری می‌کند (چیفرین و دنگ^[۲۹۱]، ۱۹۹۶) استفاده از این ماده در جیره سبب کاهش انرژی لازم جهت نگهداری می‌گردد و به عبارتی اثرات تنش‌های وارد شده به پرنده را خنثی می‌کند؛ لذا استفاده آن در جیره سبب کاهش خوراک مصرفی همراه با بهبود ضریب تبدیل در دوره رشد گردیده است. در دوره پایانی اگرچه آتنولول سبب کاهش خوراک مصرفی شده است اما به دلیل کاهش اضافه وزن در این دوره تأثیری روی ضریب تبدیل غذایی نداشته است. به جز افزایش وزن در دوره رشد بررسی تیمارها نشان دهنده این واقعیت است که هورمون‌های جنس نر اثرات لوتیروکسین را تشدید کرده است به‌طوریکه تیمار ۴ (لوتیروکسین-خروس) بالاترین میزان خوراک مصرفی در دوره پایانی و ضریب تبدیل در دوره رشد را به خود اختصاص داده است. در این پژوهش به منظور بررسی اثرات تیمارها بر سلامت پرندگان، دو شاخص‌های استرس کبد و قلب یعنی آلانین آمینوترانسفراز و آسپاراتات آمینوترانسفراز (دانشیار و همکاران، ۲۰۰۹, وایرز^[۲۹۲] و همکاران، ۱۹۹۰, پارت و کاپلان^[۲۹۳]، ۲۰۰۰) در روزهای ۴۲ و ۴۸ اندازه‌گیری شد. اثر جنسیت بر شاخص‌های استرس کبد و قلب معنی دار نبود اما افزودن لوتیروکسین به جیره سبب افزایش معنی داری در فعالیت این آنزیم‌ها گردید. در بررسی‌ها قبلی که برای القا آسیت از کاهش درجه حرارت در دوران پرورش استفاده کردند، القاء آسیت از طریق کاهش درجه حرارت نتوانست بر فعالیت آنزیم‌های آلانین آمینوترانسفراز و آسپاراتات آمینوترانسفراز اثرگذار باشد (دانشیار و همکاران، ۲۰۰۹) و این مطلب موید این نکته است که القاء آسیت از طریق افزودن لوتیروکسین به جیره می‌تواند نسبت به کاهش درجه حرارت در دوران پرورش آسیت بیشتری القا کند. کاهش غلظت آلبومین و پروتئین کل در سرم در اثر افزودن لوتیروکسین در جیره نسبت به شاهد و افزودن آتنولول در جیره نشان دهنده این مطلب است که پرندگان در اثر مصرف لوتیروکسین به آسیت مبتلا شده‌اند نتایج حاصل از این پژوهش با سایر پژوهش‌ها مطابقت دارد (یرسیان^[۲۹۴] و همکاران، ۱۹۹۲, لای^[۲۹۵] و همکاران، ۲۰۰۹). دلیل کاهش آلبومین و پروتئین کل در سرم را می‌توان به دلیل تراوش مقدار بالای آلبومین و پروتئین کل به مایع آسیت و کاهش غلظت آن‌ ها را در سرم نسبت داد. فرار مایع پلاسما از عروق خونی احتمالاً به دلیل افزایش فشار خون ریوی و انقباض سیاهرگ‌های مرکزی، از علائم آسیت هم در انسان (هنریکسن^[۲۹۶] و همکاران، ۲۰۰۱) و هم در جوجه‌های گوشتی (وایدمن، ۲۰۰۰) است. افزایش هماتوکریت در جوجه‌های گوشتی مبتلا به آسیت (تا ۸۰ درصد) به عنوان یک نتیجه از افزایش قابل توجهی در تعداد گلبول‌های قرمز است که همچنین افزایش قابل توجهی در حجم خون را نیز سبب شده است. بنابراین، در هنگام آسیت حجم پلاسما کاهش نمی‌یابد، بلکه این خون‌سازی است که افزایش یافته است و این پاسخ همودینامیک پرنده نسبت به این ناهنجاری است (لوگر^[۲۹۷] و همکاران، ۲۰۰۳). این تغییرات همچنین در انقباض سیاهرگ‌های مرکزی و افزایش ویسکوزیته خون (فد و ویدمان^[۲۹۸]، ۱۹۹۶) که منجر به افزایش برون ده قلب ( وایدمن و تاکت، ۲۰۰۰)، فشار خون ( اون^[۲۹۹] و همکاران، ۱۹۹۵)، و مقاومت در برابر جریان خون (وایدمن و تاکت، ۲۰۰۰) در جوجه‌های گوشتی می‌گردد اثر دارد. در پرندگان مبتلا به آسیت، افزایش هماتوکریت از یک طرف، و کاهش در اشباع اکسیژن خون، از سوی دیگر (درویان و همکاران، ۲۰۰۹, بویز و همکاران، ۱۹۹۹)، نقص در ظرفیت حمل اکسیژن خون را افزایش می‌دهد. افزایش ویسکوزیته به نظر می‌رسد یکی دیگر از عوامل مهم در آسیت باشد (مکسول^[۳۰۰] و همکاران، ۱۹۹۲, جولیان، ۲۰۰۰). گلبول‌های قرمز هسته دار به طور عادی و یا به وسیله پیچ خوردن از مویرگ‌های ریه عبور می‌کنند (آکستر^[۳۰۱]، ۱۹۷۴). کاهش اکسیژن بافت^[۳۰۲] و افزایش غلظت هموگلوبین تغییر شکل گلبول‌های قرمز را افزایش می‌دهد (جولیان، ۲۰۰۰). پژوهش‌های مختلفی نشان دادند که در پرندگان مبتلا به آسیت در مقایسه با پرندگان سالم مقدار هموگلوبین کاهش یافته است (درویان و همکاران، ۲۰۰۹, لوگر و همکاران، ۲۰۰۳) که نشان دهنده ناکارآمد بودن خون‌سازی در این پرندگان است. در آسیت القایی تولید گلبول قرمز افزایش پیدا کرد، که در یک نسبت، مقدار گلبول قرمز نابالغ را در جریان خون افزایش یافت در پرندگان سالم درصد گلبول‌های قرمز نابالغ ۲/۷ درصد بود که این مقدار برای پرندگان مبتلا به آسیت ۵/۲۳ درصد رسید (لوگر و همکاران، ۲۰۰۳). افزایش قابل توجهی در گلبول‌های قرمز نابالغ، همراه با کاهش قابل توجهی در محتوای هموگلوبین، ممکن است توضیح کاهش اشباع اکسیژن در خون جوجه‌های گوشتی مبتلا به آسیت باشد ( درویان و همکاران، ۲۰۰۹, وایدمن و تاکت، ۲۰۰۰, جولیان و میرسلیمی، ۱۹۹۲, درویان و همکاران، ۲۰۰۷). که این نتایج نشان می‌دهد سنتز گلبول‌های قرمز در پرندگان مبتلا به آسیت ناقص صورت می‌گیرد. در این پژوهش از مایع آسیت در تلفات در دوره رشد و پایانی نمونه برداری شد و میزان آلبومین و پروتئین کل موجود در مایع آسیت اندازه‌گیری شد و نتایج حاصل از آن نشان داد که روند تغییرات آلبومین و پروتئین کل در سرم و مایع آسیت مشابه است که این نتایج با نتایج بدست آمده از پژوهش‌های قبلی هم‌خوانی دارد (لوگر و همکاران، ۲۰۰۳). لوتیروکسین سبب افزایش آنزیم آلکالین فسفاتاز در سرم شده است که افزایش آن نشان دهنده کاهش ذخایر کبدی این آنزیم است که نشان دهنده آسیب وارد شده به کبد می‌باشد (مکسول و همکاران، ۱۹۹۵). بالاترین دمای مقعد در اثر افزودن لوتیروکسین به جیره مشاهده شد که نشان دهنده بالاتر بودن نرخ متابولیسم در این تیمار است. از آنجا که بالاترین غلظت هورمون‌های تیروئیدی در اثر افزودن لوتیروکسین مشاهده شد و از طرفی تفاوت غلظت تیروکسین و تری‌یدو تیرونین در اثر افزودن لوتیروکسین به جیره کم‌ترین مقدار بود (هورمون‌های تیروئیدی بالاترین مقدار خود را در اثر لوتیروکسین نشان دادند). که بالا بودن غلظت هورمون‌های تیروئیدی سبب افزایش دمای مقعد در این پرندگان گردید (زکان^[۳۰۳] و همکاران، ۲۰۰۷). اضافه کردن لوتیروکسین در جیره به عنوان پیش ساز تیروکسین عمل می‌کند و غلظت آن را در بدن افزایش می‌دهد. اما حسن زاده و همکاران ۲۰۰۲ با اضافه کردن آتنولول در جیره، متوجه افزایش غلظت تیروکسین شدند. اما در این مطالعه با اضافه کردن آتنولول تفاوت معنی داری در غلظت تیروکسین نسبت به شاهد مشاهده نگردید. افزودن لوتیروکسین در جیره مقدار هماتوکریت را افزایش داد که نشان دهنده افزایش تعداد گلبول‌های قرمز است. در حالت طبیعی افزایش تعداد گلبول‌های قرمز سبب افزایش معنی‌دار در حجم خون می‌گردد. اما افزایش تعداد گلبول‌های قرمز، بدون کاهش در مقدار پلاسما در پرندگان مبتلا به آسیت مشاهده می‌گردد. افزایش تعداد گلبول‌های قرمز سبب افزایش مقدار ویسکوزیته خون می‌گردد (فد و وایدمان^[۳۰۴]، ۱۹۹۶). این افزایش ویسکوزیته خون سبب افزایش کار قلب (ضربان قلب) (وایدمن و تاکت، ۲۰۰۰, هامال و همکاران، ۲۰۱۰، اون و همکاران، ۱۹۹۵)، افزایش فشار خون (اون و همکاران، ۱۹۹۵) و مقاومت در برابر جریان خون (وایدمن و همکاران، ۱۹۹۸) در پرندگان مبتلا به آسیت می‌گردد. افزایش مقدار هماتوکریت از یک طرف و کاهش در فشار جزئی اکسیژن و افزایش فشار جزئی دی‌اکسیدکربن در خون از طرف دیگر احتمال کاهش ظرفیت حمل اکسیژن را کاهش می‌دهد (جولیان و میرسلیمی، ۱۹۹۲, بویز^[۳۰۵]، ۱۹۹۹). البته یک احتمال وجود دارد که کاهش فشار جزئی اکسیژن و افزایش فشار جزئی دی‌اکسیدکربن در خون ممکن است در روند خون‌سازی اثرگذار باشند و سبب کاهش آن گردد. افزایش نسبت هتروفیل به لنفوسیت به عنوان یک شاخص نشان دهنده استرس در جوجه‌های گوشتی استفاده می‌شود (خواجعلی و همکاران، ۲۰۰۸) و افزایش این نسبت در پرندگانی که لوتیروکسین مصرف کرده‌اند نشان دهنده القا شدن استرس به این پرندگان است که یک شرایط پیش از القاء آسیت را می‌گذرانند. از آنجا که این پژوهش در ارتفاع ۱۸۶۰ متر از سطح دریا انجام گرفت که فشار نسبی اکسیژن کاهش یافته است از طرف دیگر مصرف لوتیروکسین سبب افزایش نرخ متابولیسم در این پرندگان شده است؛ لذا در این شرایط قلب به منظور تحویل اکسیژن بیشتر به بافت‌ها و افزایش برون ده فعالیت خود را افزایش می‌دهد. بنابراین یک هایپرتروفی و افزایش در نسبت وزنی بطن راست به کل بطن‌ها در مصرف لوتیروکسین مشاهده گردید. بالا رفتن فشار خون در سرخرگ ششی که خود را به صورت افزایش وزنی بطن راست به کل بطن‌ها نشان می‌دهد، نشان دهنده شیوع آسیت است. مشابه این شرایط (مصرف لوتیروکسین در جیره) کاهش دمای پرورش نیز تقاضای اکسیژن را در بافت‌ها افزایش می‌دهد سبب افزایش در نسبت وزنی بطن راست به کل بطن‌ها می‌شود (ایزدی­نیا و همکاران، ۲۰۱۰).
سیستم گردش خون به تغییرات محیطی و نیازهای متابولیکی واکنش نشان می­دهد، این واکنش­ها یا از طریق تغییر در سیستم قلبی عروقی یا از طریق تغییر در ظرفیت حمل اکسیژن در خون اتفاق می­افتد. کاهش در دسترس بودن اکسیژن در خون (هایپوکسمیا) فشار جزئی اکسیژن را کاهش می­دهد و فشار اکسیژن در خون سرخرگی کاهش می‌یابد. در چنین موقعیتی سیستم گردش خون باید اکسیژن کافی به بافت‌های محیطی برساند در عین حال به منظور تحویل اکسیژن به میتوکندری باید فشار اکسیژن در عروق بالا باشد. افزایش تحویل اکسیژن را می­توان با افزایش مقدار برون ده قلب (Q) و افزایش ضریب ظرفیت اکسیژن خون (βbO2) افزایش داد. پارامتر دوم (افزایش ضریب ظرفیت اکسیژن خون) به صورت (CaO2 – CvO2) /(PaO2 – PvO2) تعریف می­ شود که CaO2 – CvO2 تفاوت غلظت اکسیژن در خون سیاهرگی و سرخرگی و PaO2 – PvO2 به صورت تفاوت فشار جزئی اکسیژن در خون سیاهرگی و سرخرگی است. حد پایینی فشار جزئی اکسیژن به صورت PvO2 = PaO2 – [βbO2 × (Q/VO2)] – ۱ تعریف می­گردد که vO2 سرعت مصرف اکسیژن توسط بافت­هاست و (βbO2 × (Q/VO2 نشان دهنده سرعت انتقال اکسیژن در خون است (دجورز^[۳۰۶] و همکاران، ۱۹۷۰). از آنجا که فشار جزئی اکسیژن خون سرخرگی توسط تهویه و تعادل آن با فازهای گازی (هوا) و مایع (خون) تعیین می‌گردد، این معادله نشان می‌دهد در شرایط کمبود اکسیژن، افزایش اکسیژن در خون کاهش فشار جزئی اکسیژن در خون سیاهرگی را به حداقل می‌رساند. بدین صورت فشار اکسیژن در خون جهت انتشار به میتوکندری بافت‌ها حفظ می‌گردد (استورز^[۳۰۷] و همکاران، ۲۰۱۰). در شرایط کمبود شدید اکسیژن محیط، افزایش تمایل خون-اکسیژن باعث افزایش βbO2 می‌گردد. که نتیجه آن افزایش انتقال اکسیژن در خون است که مشکل تحویل و عرضه آن را به حداقل می‌رساند. در جوجه‌های گوشتی مبتلا به آسیت چندین تغییر قابل توجه در سیستم خون به خوبی مستند شده است: افزایش تعداد سلول‌های قرمز خون، از طریق افزایش تولید اریتروپویتین (بورتون و اسمیت^[۳۰۸]، ۲۰۰۹, یرسین^[۳۰۹] و همکاران، ۱۹۹۲)، افزایش هماتوکریت و ویسکوزیته خون (درویان و همکاران، ۲۰۰۷, شلوسبرگ^[۳۱۰] و همکاران، ۱۹۹۶) و انقباض سیاهرگ‌های مرکزی (مک­گاوم و همکاران، ۱۹۹۹, وایدمن و همکاران، ۱۹۹۹) از این جمله‌اند.
افزایش هماتوکریت و نسبت وزنی بطن راست به کل بطن‌ها در اثر مصرف لوتیروکسین در این پژوهش نشان دهنده این است که این پرندگان در شرایط پلی‌سیتماتیک^[۳۱۱] قرار گرفته‌اند. که در این شرایط ضربان قلب افزایش می‌یابد (درویان و همکاران، ۲۰۰۷). در مقابل افزودن آتنولول به جیره نسبت وزنی بطن راست به کل بطن‌ها را کاهش داده است در این تیمار شیوع آسیت و تلفات ناشی از آسیت کاهش یافته بود در این میان هورمون‌های جنسی نیز در تعین نرخ متابولیسم اثرگذار بوده‌اند و هورمون‌های جنسی نر با افزایش نرخ متابولیسم و اثر سینرژیسمی که با لوتیروکسین داشتند سرعت متابولیسم و القاء آسیت و تلفات ناشی از آسیت را افزایش دادند. وضعیت اکسیژن خون بستگی به تعامل ۳ عامل اساسی تهویه، انتشار و پرفیوژن (جریان خون) دارد. پیشنهاد شده است که افزایش سرعت جریان خون عروق ریوی، تبادل گازهای تنفسی را کاهش می‌دهد (وایدمن، ۲۰۰۱). در این پژوهش بالاترین و پایین‌ترین فشار جزئی دی‌اکسید کربن و اکسیژن در اثر افزودن لوتیروکسین مشاهده شد. از طرفی در این تیمار نرخ متابولیسم نیز بالا بود (بالا بودن سطح هورمون‌های تیروئیدی و دمای مقعد) که این افزایش نرخ متابولیسم نیازمند اکسیژن بالایی است که سبب کاهش فشار جزئی اکسیژن در خون می‌گردد. جوجه‌های گوشتی با رشد سریع به طور معمول دارای هاپرکاپنیا^[۳۱۲] (بالا رفتن فشار جزئی دی‌اکسیدکربن در خون) و هایپوکسمیا^[۳۱۳] (پایین بودن فشار جزئی اکسیژن در خون) می‌گردد (اولکوسکی و همکاران، ۲۰۰۵) که مصرف لوتیروکسین این وضعیت را تشدید کرده است. استفاده از آتنولول در جیره تلفات آسیت را کاهش داد. آتنولول یک ماده غیر فعال کننده گیرنده‌های بتا آدرینرژیک^[۳۱۴] است که استفاده از آن سبب کاهش تأثیر هورمون‌هایی می‌گردد که مکانیسم عمل آن‌ ها از طریق این گیرنده‌ها است. استفاده از آن در جیره سرعت متابولیسم را کاهش داد (کاهش غلظت هورمون‌های تیروئیدی و دمای مقعد). تحقیقات قبلی در این زمینه نشان دادند که استفاده از آتنولول در جیره تلفات آسیت را از ۱۵ درصد به ۷ درصد کاهش داد اما این مقدار از نظر آماری معنی‌دار نبود ( حسن زاده و همکاران، ۲۰۰۲). در مطالعات مربوط به آسیت، برای القاء آسیت اغلب دمای دوران پرورش را کاهش می‌دهند تا از طریق افزایش انرژی لازم برای نگه‌داری در این دمای سرد آسیت القا گردد، که استفاده از این روش مستلزم صرف هزینه است و از طرفی در صورت پایین آوردن دمای سالن پرورش امکان بررسی گروه کنترل (شاهد) که آسیت در آن القا نشده است، وجود ندارد. در این پژوهش از لوتیروکسین برای القاء آسیت استفاده گردید و نتایج بدست آمده نشان داد که امکان استفاده از آن به جای القاء آسیت از طریق کاهش دمای پرورش وجود دارد.
آزمایش ۲:
پیش آزمایش:
تزریق ۲۰ میلی‌گرم در میلی‌لیتر آرژنین به داخل تخم مرغ بارور در روز ۵ انکوباسیون غلظت نیتریک اکساید را در سرخرگ ششی در روز ۲۰ انکوباسیون افزایش داد و هم‌زمان غلظت اندوتلین ۱ را در آن کاهش داد. در دیواره رگ‌ها نیتریک اکساید توسط عمل آنزیم اندوتلیال نیتریک اکساید سنتتاز از ال آرژنین تولید می‌گردد (پالمر و مونکادا^[۳۱۵]، ۱۹۸۹). این آنزیم به غشاء پلاسمایی اندوتلیوم متصل است (خواجعلی و وایدمن، ۲۰۱۰). پیشنهاد شده است که بین ایزو فرم‌های آنزیم‌های نیتریک اکساید سنتتاز و اندوتلین‌ها رابطه‌ای وجود دارد، به‌طوریکه افزایش بیان ژن نیتریک اکساید سنتتاز باعث کاهش بیان اندوتلین‌ها می‌گردد (ناپولیتانو^[۳۱۶] و همکاران، ۲۰۰۰). اندوتلین ۱ به عنوان یک تنگ کننده قوی رگ‌ها^[۳۱۷] مطرح است. در حالی که اکسید نیتریک یک ماده گشاد کننده رگ‌ها^[۳۱۸] به حساب می‌آید که تولید و/یا فعالیت آن‌ ها توسط مکانیسم فوق تنظیم می‌گردد (بوتری^[۳۱۹] و همکاران، ۱۹۹۴, فرید و لوی^[۳۲۰]، ۱۹۹۴). نتایج اثرات تزریق آرژنین بر درصد جوجه درآوری نشان داد که در تیماری که سطح صفر آرژنین تزریق شده بود (فقط نرمال سالین تزریق شده بود) پایین‌ترین درصد هچ را نشان داد. تزریق نرمال سالین به داخل کیسه زرده باعث تغییر در فشار اسمزی می‌گردد (اوتا و همکاران، ۱۹۹۹). تزریق ۱ میلی‌ای‌تر آب به داخل تخم مرغ درصد هچ را کاهش داد زیرا تخم مرغ‌هایی که سرعت از دست دادن آب در آن‌ ها پایین باشد یا دیرتر هچ می‌شوند یا اصلاً هچ نمی‌شوند (آر و تولت^[۳۲۱]، ۲۰۰۰). برای یک هچ موفقیت آمیز، هر تخم مرغ در طول انکوباسیون باید در حدود ۱۲ تا ۱۵ درصد وزن اولیه را از دست بدهد ( ژای و همکاران، ۲۰۱۱). در مقابل افزایش غلظت آرژنین تزریق شده بر روی درصد هچ اثر معنی‌داری نداشت.
آزمایش اصلی:
تزریق آرژنین سبب گردید ضریب تبدیل در دوره آغازین به صورت غیر معنی‌دار بهبود یابد همچنین خوراک مصرفی در دوره پایانی را نیز افزایش داد. این نتایج نشان داد که تزریق آرژنین در دوران جنینی، سبب تقویت توسعه جنینی می‌گردد. تغذیه جنینی سبب افزایش اندازه بدن در صفر تا ۷ روزگی (تا ۳ درصد) نسبت به گروه شاهد گردید (یونی و فرکت، ۲۰۰۴). جوجه‌های هچ شده از تخم مرغ‌های سنگین خوراک مصرفی بالاتری داشتند و ضریب تبدیل در آن‌ ها بهتر بود. گزارش شده است که تغذیه جنینی آرژنین سبب افزایش اندازه بدن در زمان هچ و در نهایت بهبود در افزایش وزن بدن در انتهای دوره گردید (یونی و همکاران، ۲۰۰۵). مکمل آرژنین در شرایط کمبود اکسیژن در جیره به میزان ۲۰ درصد بالاتر از مقداری که توسط NRC سال ۱۹۹۴ پیشنهاد شده است، سبب بهبود ضریب تبدیل غذایی و افزایش وزن گردید (باسو^[۳۲۲] و همکاران، ۲۰۱۲). آرژنین پیش ماده در ساختن چندین فاکتور رشد از قبیل پوترسین، اسپرمین و اسپرمیدین است. آرژنین از طریق تشکیل گلوتامات، سنتز پرولین و هیدروکسی پرولین را که مورد نیاز برای تولید بافت همبند هستند، را افزایش می‌دهد (ژای و همکاران، ۲۰۱۱). این مشاهدات حاکی از نقش مستقیم آرژنین در سنتز پروتئین و رشد است. استفاده از مکمل آرژنین بالاتر از میزان توصیه شده توسط NRC سال ۱۹۹۴ سبب بهبود عملکرد در جوجه‌های گوشتی گردید. این نتایج با نتایج بدست آمده از سایر پژوهش‌ها هم‌خوانی دارد (یونی و همکاران، ۲۰۰۵, کرالاپورات و همکاران، ۲۰۱۰, باسو و همکاران، ۲۰۱۲). نتایج بدست آمده از اندازه‌گیری غلظت نیتریک اکساید و اندوتلین ۱ در سرخرگ ششی در پیش آزمایش و آزمایش اصلی روند مشابهی را دنبال می‌کردند. غلظت نیتریک اکساید و اندوتلین ۱ در خون روند معکوس داشته به طوری که افزایش غلظت نیتریک اکساید در گروه تزریق آرژنین با کاهش غلظت اندوتلین ۱ همراه بود. نیتریک اکساید از طریق القاء حالت استراحت در ماهیچه‌های صاف دیواره رگ‌ها سبب گشاد شدن رگ‌ها می‌گردد و بدین ترتیب به طور مستقیم مقاومت رگ‌ها را نسبت به جریان خون کاهش می‌دهد. از طرف دیگر نیتریک اکساید تولید و آزاد سازی مواد تنگ کننده رگ‌ها، مانند سروتونین و اندوتلین ۱ تعدیل می‌کند و یا از ترشح آن‌ ها جلوگیری می‌کند (وایدمن و همکاران، ۲۰۰۷, وایدمن و چاپمن، ۲۰۰۱, وایدمن و همکاران، ۲۰۰۴, وایدمن و چاپمن، ۲۰۰۴). قبل از ۲۱ روزگی که القاء آسیت از طریق کاهش دمای محیط پرورش اعمال گردید، نسبت هتروفیل به لنفوسیت، هماتوکریت و هورمون‌های تیروئیدی تحت تأثیر جنسیت و تزریق آرژنین قرار نگرفتند. اما ویسکوزیته خون و سرم تحت تأثیر تزریق آرژنین قرار گرفت. بعد از القاء آسیت از طریق کاهش دمای پرورش، تزریق آرژنین سبب کاهش نسبت هتروفیل به لنفوسیت، هماتوکریت، ویسکوزیته خون و سرم و غلظت هورمون‌های تیروئیدی گردید. کاهش غلظت هورمون‌های تیروئیدی نشان دهنده کاهش نرخ متابولیسم در این پرندگان است (نوی و اسکلان^[۳۲۳]، ۲۰۰۱). تزریق آرژنین به داخل تخم مرغ سبب شده است تعادل اسیدآمینه در بدن بهبود یابد و متعادل شدن اسیدهای آمینه در بدن یکی از عواملی است که نرخ متابولیسم را در جوجه‌های گوشتی کاهش می‌دهد. از طرفی در ارتفاعات بالا افزایش تعداد گلبول‌های قرمز، افزایش میزان هماتوکریت و هموگلوبین شایع است (جولیان، ۱۹۹۳) که این اتفاقات سبب می‌گردد ویسکوزیته خون افزایش یابد (اوزکان^[۳۲۴] و همکاران، ۲۰۱۰) که این افزایش ویسکوزیته خون سبب افزایش مقاومت در برابر جاری شدن خون در رگ‌ها می‌گردد. کاهش دمای پرورش سبب افزایش نیاز انرژی نگهداری بدن می‌گردد و با توجه به اینکه حدود دو سوم کل نیاز انرژی بدن مربوط به نیاز نگهداری است، لذا افزایش انرژی نگهداری بدن، نیاز کل انرژی بدن را به میزان زیادی افزایش می‌دهد (وایدمن و فرنچ^[۳۲۵]، ۱۹۹۹). که توأم شدن کاهش درجه حرارت با پرورش در ارتفاع ۱۸۶۰ متر شرایط را برای القاء آسیت فراهم می‌کند. در اینجا تزریق آرژنین به طور مستقیم و غیر مستقیم بر کاهش القاء آسیت کمک می‌کند. روش غیر مستقیم آن از طریق کاهش نرخ متابولیسم طی مکانیسم مورد اشاره است و روش مستقیم آن به دلیل نقشی است که در تولید نیتریک اکساید به عنوان یک ماده گشاد کننده رگ‌ها دارد. وایدمن و همکاران (۱۹۹۹) گزارش کردند که افزایش مقاومت در برابر عبور جریان خون در سرخرگ ششی به دلیل افزایش فشار سیاهرگی است که مقدار زیاد خون سیاهرگی را وارد بطن راست می‌کند و این خون سیاهرگی وارد شده به بطن راست باید به شش‌ها بروند که سبب می‌گردد فشار خون در سرخرگ ششی بالا برود. این فرضیه وجود دارد که با کاهش اکسیژن در خون سیستمی مقاومت رگ‌های سطحی افزایش یابد و در نتیجه فشار سرخرگی و برون ده قلب متعادل گردد، اما این مکانیسم نمی‌تواند افزایش فشار خون سرخرگ ششی را کاهش دهد زیرا مقاومت رگ‌های ششی بسیار زیاد است و به راحتی منقبض نمی‌شوند (وایدمن و همکاران، ۲۰۰۰). توسعه روش‌های برای اندازه‌گیری تغییرات در فشار سرخرگ ششی و تغییرات در فشار اندازه‌گیری شده توسط کتتر^[۳۲۶]، به روشن شدن عدم تطابق بین ظرفیت رگ‌های ششی و به رونده قلب و مشخص شدن این موضوع که افزایش فشار خون ریوی حاصل از افزایش فشار خون سرخرگ ششی است یا به خاطر مقاومت سرخرگی است، کمک می‌کند (چاپمن و وایدمن، ۲۰۰۱, فورمن و وایدمن^[۳۲۷]، ۲۰۰۰). تفاوت بین حساسیت فردی جوجه به آسیت ممکن است به تنوع ذاتی یا اکتسابی خود را در پاسخ رگ‌های ششی به واسطه‌های تغییر دهنده فشار خون^[۳۲۸] است (وایدمن و چاپمن، ۲۰۰۱). پرورش جوجه‌های گوشتی در ارتفاعات بالا دسترسی اکسیژن را برای پرنده کاهش می‌دهد که این باعث شده است نیاز بدن به آرژنین افزایش یابد (کرالاپورات و همکاران، ۲۰۱۰). هر ۵۰۰ متر افزایش در ارتفاع بالاتر از سطح دریا در دسترس بودن اکسیژن را در حدود ۱ درصد از ۹۵/۲۰ درصد کاهش می‌دهد (کرالاپورات و همکاران، ۲۰۱۰). تزریق آرژنین تلفات ناشی از آسیت را کاهش داد و در عین حال، سطح نیتریک اکساید را در سرخرگ ششی افزایش داد. افزایش تولید نیتریک اکساید از آرژنین از انقباض سرخرگ ششی جلوگیری می‌کند (کرالاپورات و همکاران، ۲۰۱۰, فوی و همکاران، ۲۰۰۶, وایدمن و تاکت، ۲۰۰۰). افزایش غلظت اندوتلین ۱ در سرخرگ ششی پرندگانی که آرژنین در جنین آن‌ ها تزریق نشده بود نسبت به پرندگانی آرژنین تزریق شده بود مربوط به کاهش سنتز نیتریک اکساید در این پرندگان است. هر عاملی که سنتز نیتریک اکساید را مختل کند باعث افزایش سنتز مواد منقبض کننده سرخرگ ششی (مانند اندوتلین ۱)، افزایش فشار خون سرخرگ ششی و افزایش مقاومت نسبت به جریان خون در سرخرگ ششی می‌گردد (وایدمن و همکاران، ۲۰۰۶). تزریق آرژنین به داخل تخم مرغ‌های بارور میزان ابتلا به آسیت را با افزایش تولید نیتریک اکساید و کاهش تولید اندوتلین ۱ در سرخرگ ششی، کاهش می‌دهد. بنابراین، سطح آرژنین جیره که برای حمایت از حداکثر نرخ رشد کافی باشد، برای حداکثر تولید نیتریک اکساید کافی نیست (باسو و همکاران، ۲۰۱۲). تزریق آرژنین باعث افزایش غلظت نیتریک اکساید در سرم در ۲۱ روزگی شد اما در ۴۸ روزگی این افزایش از نظر آماری معنی‌دار نبود. مقایسه این نتایج با دست آوردهای پژوهش‌های سایر محققان که از مکمل آرژنین در جیره دوره پرورش استفاده کرده بودند و سبب افزایش غلظت سرمی نیتریک اکساید گردید، مطابقت دارد (خواجعلی و همکاران، ۲۰۱۱, اسچل^[۳۲۹] و همکاران، ۱۹۹۱). بنابراین، سطح آرژنین جیره که برای حمایت از حداکثر نرخ رشد کافی باشد، برای حداکثر تولید نیتریک اکساید کافی نیست (باسو و همکاران، ۲۰۱۲).
بررسی‌های بافت شناسی بر روی محور قلب راست-شش‌ها نشان داد تزریق آرژنین مساحت داخل سرخرگ ششی، قطر بزرگ، قطر کوچک را افزایش داد اما ضخامت دیواره بطن راست را کاهش داده است. با افزایش فشار به بطن راست برای پمپاژ خون، میوسیت قلبی با اضافه کردن واحد سارکومر قابل اتساع و همچنین افزایش میوسیت^[۳۳۰]­های عضلانی باعث افزایش ضخامت بطن راست می‌گردند. در نتیجه، افزایش فعالیت بطن راست، سبب افزایش تعداد میوسیت متحدالمرکز و افزایش ضخامت بطن راست بدون افزایش اندازه قلب می‌گردد (روزی و کاریلو^[۳۳۱]، ۱۹۹۱, اپستین^[۳۳۲] و همکاران، ۱۹۹۹). مقایسه ضخامت بطن راست پرندگانی که به دلیل آسیت تلف شده بودند به طور متوسط بالاتر از پرندگان سالم بود. همچنین ضخامت بطن راست پرندگان زنده در تیمارهای مختلف متفاوت بود که نشان دهنده این است که تزریق آرژنین ضخامت بطن راست را کاهش داده است از طرفی میزان تلفات ناشی از آسیت در اثر تزریق آرژنین کاهش پیدا کرد که نشان دهنده کاهش فعالیت بطن راست است. یعنی فشار خون سرخرگی در اثر تزریق آرژنین کاهش پیدا کرده است. یکی از عواملی که در فشار خون سرخرگ ششی اثرگذار است شعاع سرخرگ ششی است که نتایج بدست آمده از بررسی‌های روی سرخرگ ششی نشان داد که تزریق آرژنین باعث افزایش قطر سرخرگ ششی می‌گردد. طبق معادله پوآسن فشار سرخرگ ششی، رابطه عکس با توان چهارم شعاع داخلی سرخرگ ششی دارد (وایدمن و همکاران، ۲۰۰۷). بدین ترتیب با افزایش قطر سرخرگ ششی، فشار خون داخل آن بسیار کاهش می‌یابد.
آزمایش ۳:
تزریق آرژنین در دوران جنینی سبب بهبود عملکرد نسبت به استفاده از مکمل جیره‌ای آرژنین، در دوره آغازین گردید. اما در دوره رشد و پایانی بهبود عملکرد در استفاده از سطح ۱۰ درصد آرژنین بالاتر از توصیه NRC سال ۱۹۹۴ مشاهده گردید. این نتایج به دلیل نقش آرژنین در سنتز پروتئین و برخی از فاکتورهای رشد است (خواجعلی و وایدمن، ۲۰۱۰). نتایج بدست آمده با نتایج سایر پژوهش‌گران هم‌خوانی دارد (فرناندز و همکاران، ۲۰۰۹, روئیز-فریا، ۲۰۰۹). عملکرد پرندگان حاصل از تزریق آرژنین در دوره انکوباسیون، در دوره رشد تفاوت معنی داری با شاهد نداشت که نشان دهنده این واقعیت است که تزریق آرژنین در دوره انکوباسیون (روز پنجم) تنها در دوره آغازین عملکرد پرندگان را بهبود می‌دهد. بهبود عملکرد در پرندگان در اثر تزریق آرژنین به داخل تخم مرغ در دوران جنینی را به بهبود محتوای اسیدهای آمینه کیسه زرده نسبت می‌دهند که جنینی که از آن استفاده می‌کند وزن زمان هچ بالاتری دارد که یکی از عواملی که بر عملکرد پرنده در دوران پرورش اثرگذار است وزن زمان هچ می‌باشد (اوهتا^[۳۳۳] و همکاران، ۲۰۰۱). در این پژوهش پرندگان در شرایط کمبود اکسیژن محیطی (پرورش در ارتفاع بالای ۱۸۶۰ متری) و افزایش نیاز به اکسیژن به دلیل کاهش دمای پرورش بعد از ۲۱ روزگی به منظور القاء آسیت پرورش یافتند. در این شرایط نیاز به آرژنین بالاتر از مقادیر توصیه شده توسط NRC سال ۱۹۹۴ است زیرا مقدار زیادی از آرژنین به نیتریک اکساید تبدیل می‌گردد تا از افزایش فشار خون سرخرگی که در این شرایط به وجود می‌آید جلوگیری شود (وایدمن و همکاران، ۱۹۹۶, وایدمن و تاکت، ۲۰۰۰).
وایدمن و همکاران (۱۹۹۵) نشان دادند که استفاده از مکمل جیره‌ای ال-آرژنین به عنوان پیش ساز تولید نیتریک اکساید باعث گشاد شدن رگ‌های خونی و کمتر شدن تلفات ناشی از آسیت می‌گردد. مقایسه روش استفاده از مکمل جیره‌ای آرژنین و تزریق آرژنین به تخم مرغ‌های بارور در دوران جنینی در این پژوهش نشان داد که استفاده از روش تزریق آرژنین باعث بالا رفتن غلظت نیتریک اکساید در سرم می‌گردد. بالاترین غلظت نیتریک اکساید در سطح ۱۰ درصد آرژنین بالاتر از توصیه NRC سال ۱۹۹۴ بدست آمد که تفاوت معنی‌داری بین این تیمار و تیمار تزریق آرژنین در غلظت نیتریک اکساید مشاهده نشد. وظیفه دیگر آرژنین غیر از اینکه پیش نیاز نیتریک اکساید است، اینست که مانع از تکثیر سلول‌های عضلانی صاف و القا آپوپتوز سلول‌های ماهیچه‌ای صاف در سرخرگ ششی می‌گردد (تان و همکاران، ۲۰۰۵).
نشان داده شده است که ال آرژنین فعالیت آنزیم پروتئین کیناز C را کاهش می‌دهد که در نتیجه آن از کاهش فعالیت آنزیم نیتریک اکساید سنتتاز در اندوتلیوم سرخرگ ششی جلوگیری می‌کند (تان و همکاران، ۲۰۰۷). غلظت نیتریک اکساید اندازه‌گیری شده در سرم و سرخرگ ششی رابطه معکوسی با غلظت اندوتلین ۱ در سرم و سرخرگ ششی داشت. افزایش نیتریک اکساید مانع تولید و انتشار تنگ کننده‌های عروقی مانند سروتونین و اندوتلین ۱ می‌گردد و یا تولید آن‌ ها را تعدیل می‌کند (وایدمن و همکاران، ۲۰۰۷, وایدمن و همکاران، ۲۰۰۴, وایدمن و چاپمن ۲۰۰۱). بعد القاء آسیت میانگین درصد هماتوکریت نسبت به قبل از اعمال آسیت افزایش یافت که بالاتر بودن هماتوکریت پاسخ طبیعی بدن هنگام قرار گرفتن در شرایط کمبود اکسیژن است (یرسین و همکاران، ۱۹۹۲) و مقدار این افزایش با حساسیت نسبت به آسیت مرتبط است ( وایدمان و همکاران، ۱۹۹۸). پایین بودن هماتوکریت در تیمار دارای ۱۰ درصد آرژنین بالاتر از مقدار توصیه شده توسط NRC سال ۱۹۹۴ و تیمار دارای تزریق آرژنین نشان دهنده ایجاد مقاومت نسبت به آسیت در این تیمارها است و هنگامی که میزان تلفات ناشی از آسیت را مورد بازبینی قرار دهیم متوجه می‌شویم در این دو تیمار پایین‌ترین درصد تلفات ناشی از آسیت را به خود اختصاص دادند.
قبل از القاء آسیت از طریق کاهش درجه حرارت محیط، تیمارها اثر معنی‌داری بر ویسکوزیته خون و سرم نداشتند، اما بعد از القاء آسیت ویسکوزیته خون و سرم در تیمار ۱۰ درصد آرژنین بالاتر از توصیه NRC سال ۱۹۹۴ و تزریق آرژنین در دوران جنینی کاهش پیدا کرد. افزایش نیاز بدن در شرایط القاء آسیت سبب افزایش نیاز اکسیژن در بدن پرنده می‌گردد. در این شرایط واکنش طبیعی بدن به صورت افزایش گلبول‌های قرمز است که ظرفیت حمل اکسیژن افزایش یابد. این افزایش در گلبول‌های قرمز خون در افزایش هماتوکریت خون و به نوبه خود، باعث افزایش در ویسکوزیته خون می‌گردد (بالوگ^[۳۳۴] و همکاران، ۲۰۰۰). در نتیجه این افزایش در ویسکوزیته خون موجب افزایش فعالیت قلب برای انتقال خون ویسکوز (چسبناک) می‌گردد که منجر به هایپرتروفی بطن، به طور خاص، هایپرتروفی بطن راست می‌گردد (جولیان، ۲۰۰۰, بالوگ و همکاران، ۲۰۰۰). نتایج بدست آمده از این پژوهش نیز موید این مطلب است، چرا که در تیمارهای ۱۰ درصد آرژنین بالاتر از توصیه NRC سال ۱۹۹۴ و تزریق آرژنین پایین‌ترین ویسکوزیته بدست آمد و از طرفی در این دو تیمار پایین‌ترین نسبت وزنی بطن راست به کل بطن‌ها مشاهده شد. در عین حال تفاوتی بین سطح ۱۰ درصد آرژنین بالاتر از توصیه NRC سال ۱۹۹۴ و تزریق آرژنین مشاهده نگردید. افزایش نسبت وزنی بطن راست به کل بطن‌ها نشان دهنده شروع افزایش فشار خون ریوی در جوجه‌های گوشتی است. بالاتر بودن نسبت وزنی بطن راست به کل بطن‌ها نشان دهنده بالاتر بودن فشار خون سرخرگی است (خواجعلی و همکاران، ۲۰۱۱). در این پژوهش نسبت وزنی بطن راست به کل بطن‌ها با غلظت نیتریک اکساید به صورت معکوس به هم وابسته‌اند. به‌طوریکه افزایش غلظت نیتریک اکساید در تیمارهای دارای ۱۰ درصد آرژنین بالاتر از توصیه NRC سال ۱۹۹۴ و تزریق آرژنین پایین‌ترین نسبت وزنی بطن راست به کل بطن‌ها را نشان دادند. در جوجه‌های گوشتی مبتلا به افزایش فشار خون ریوی، سمت راست قلب کار بیشتری برای پمپ کردن خون به شش‌ها انجام می‌دهد. در نتیجه، دیواره بطن راست دچار هایپرتروفی‌گردد که مشخصه آن افزایش مساحت و ضخامت دیواره بطن راست می‌گردد که در نتیجه آن وزن بطن راست افزایش می‌یابد (خواجعلی و همکاران، ۲۰۱۱).
آزمایش ۴:
در کل عملکرد در این پژوهش بعد از ۲۱ روزگی به دلیلی تنش سرمایی اعمال شده برای القاء آسیت و پرورش در منطقه با ارتفاع ۱۸۶۰ بالاتر از سطح دریا نسبت به حالت استاندارد کمتر بود. با افزایش ارتفاع از سطح دریا به ازاء هر ۱۰۰۰ متر فشار نسبی اکسیژن به میزان ۷ میلی‌متر جیوه کاهش می‌یابد. بنابراین قدرت انتشار اکسیژن به داخل هموگلوبین گلبول‌های قرمز در لایه‌های گازهای تنفسی در شش‌ها کاهش می‌یابد. به طوری که نشان داده شده است با افزایش ۱۰۰۰ متر ارتفاع از سطح دریا فراهمی اکسیژن تقریباً به میزان ۲ درصد از ۹۵/۲۰ درصد اکسیژن که در حالت عادی در سطح دریا وجود دارد، کاهش می‌یابد (جولیان، ۲۰۰۷). بهبود عملکرد مشاهده شده در تیمار آنتی‌اکسیدان + آرژنین نسبت به تیمار آنتی‌اکسیدان و شاهد مربوط به افزایش نیاز آرژنین در شرایط کاهش درجه حرارت پرورش و ارتفاع ۱۸۶۰ متر از سطح دریا است. انجمن ملی تحقیقات (۱۹۹۴) حداقل نیازمندی‌ها را در شرایط حرارتی خنثی توصیه کرده است. تحقیقات نشان دادند که نیاز پرندگان به آرژنین تحت تأثیر دمای پرورش قرار می‌گیرد ( چامروسپولرت^[۳۳۵] و همکاران، ۲۰۰۴).
از طرف دیگر افزایش ارتفاع فشار نسبی اکسیژن هوا را کاهش می‌دهد که این عامل شرایط تنش را برای جوجه‌های گوشتی فراهم می‌کند. که در این پژوهش هم دمای پرورش کاهش پیدا کرده بود و هم پرورش در ارتفاع بالا انجام شد بنابراین شرایط برای القاء آسیت کاملاً مهیا است. در این شرایط به منظور رساندن اکسیژن کافی به بافت‌ها ضربان قلب افزایش می‌یابد که سبب افزایش فشار خون سرخرگ ششی می‌گردد. در این شرایط نسبت وزنی بطن راست به کل بطن‌ها افزایش می‌یابد که بالاترین این نسبت در تیمار آنتی اکسیدان + آرژنین مشاهده شد که نشان دهنده بالاتر بودن نیاز اکسیژن در این تیمار بوده است. از طرف دیگر افزایش فشار خون در سرخرگ ششی به عنوان یک محرک برای افزایش تولید نیتریک اکساید محسوب می‌گردد که یکی از دلایل بالاتر بودن سطح نیتریک اکساید در سرخرگ ششی در تیمار آنتی‌اکسیدان + آرژنین بالاتر بودن فشار خون در سرخرگ ششی در آن است. برای تولید نیتریک اکساید باید پیش سار آن یعنی آرژنین در دسترس باشد. نیتریک اکساید تولیدی سبب القاء حالت آرامش در ماهیچه‌های صاف دیواره سرخرگ ششی می‌گردد و در برابر جریان خون در سرخرگ ششی مقاومت کمتری نشان می‌دهد. در این حالت قطر سرخرگ ششی افزایش می‌یابد و بدین ترتیب، در نهایت افزایش فشار به وجود آمده بدین صورت کاهش می‌یابد. زیرا طبق معادله پوآسن فشار سرخرگ ششی، رابطه عکس با توان چهارم شعاع داخلی سرخرگ ششی دارد (وایدمن و همکاران، ۲۰۰۷) بدین ترتیب با افزایش قطر سرخرگ ششی، فشار خون داخل آن بسیار کاهش می‌یابد. بنابراین نیاز آرژنین برای حداکثر تولید آرژنین برای پرورش در مناطق با ارتفاع بالا بیشتر از حالت عادی است (خواجعلی و همکاران، ۲۰۱۱). پیشنهاد شده است که به منظور افزایش راندمان در جوجه‌های گوشتی مقدار آرژنین در جیره بالاتر از توصیه NRC سال ۱۹۹۴ باشد (فرناندز و همکاران، ۲۰۰۹, روئیز-فریا، ۲۰۰۹). افزایش نسبت وزنی بطن راست به کل بطن‌ها نشان دهنده شروع افزایش فشار خون ریوی در جوجه‌های گوشتی است (خواجعلی و همکاران، ۲۰۱۱). در این پژوهش نسبت وزنی بطن راست به کل بطن‌ها و غلظت نیتریک اکساید بر خلاف انتظار نسبت مستقیم داشتند، زیرا نتایج پژوهش‌های در این زمینه نشان داده بود که این نسبت معکوس است (خواجعلی و همکاران، ۲۰۱۱). افزایش نسبت وزنی بطن راست به کل بطن‌ها در این پرندگان نشان دهنده شیوع آسیت در این پرندگان است و افزایش غلظت نیتریک اکساید نتوانسته است شیوع آسیت را کاهش دهد. برای پیدا کردن علت این روند به ظاهر متفاوت آزمایشات تکمیلی به عمل آمد. یکی از دلایلی که در ابتدا توجه ما را به خود جلب گرد پایین‌تر بودن (بهبود) ضریب تبدیل در تیمار آنتی‌اکسیدان + آرژنین نسبت به بقیه تیمارها بود. در اینجا شاخص متابولیسم پروتئین‌ها یعنی آنزیم گلوتامات دهیدروژناز مورد اندازه‌گیری قرار گرفت و نتایج نشان داد که فعالیت این آنزیم در تیمار آنتی‌اکسیدان + آرژنین به طور معنی داری افزایش یافت. گلوتامات دهیدروژناز به عنوان شاخص مرکزی، نشان دهنده کاتابولیسم اسید آمینه و استفاده اسیدهای آمینه جیره است. ارتباط معکوس بین فعالیت آنزیم گلوتامات دهیدروژناز و ابقاء نیتروژن در بدن نشان داده شده است (کیم و همکاران، ۱۹۹۱, مامبرینی و همکاران، ۱۹۹۹). از طرفی اندازه‌گیری غلظت هورمون‌های تیروئیدی نشان داد که در تیمار آنتی‌اکسیدان + آرژنین غلظت این هورمون‌ها افزایش یافته است. که در مجموع این نتایج نشان دهنده این واقعیت است که در این تیمار نرخ متابولیسم افزایش یافته است. طبق گزارشات قبلی استفاده از مکمل آرژنین در جیره سبب بهبود عملکرد در جیره می‌شود (کرالاپورات و همکاران، ۲۰۱۰, باسو و همکاران، ۲۰۱۲). تلفات ناشی از آسیت در این تیمار بالاتر از سایر تیمارها بود که نشان دهنده این واقعیت است که هرچند اضافه کردن آرژنین در جیره تولید نیتریک اکساید را افزایش داده است، اما افزایش نرخ متابولیسم به وجود آمده در این تیمار در اثر افزودن آنتی‌اکسیدان و آرژنین (نسبت به شاهد و تیمار

۴-۱- خیار غبن

آنچه به عنوان خیار غبن مشهور است، عهده دار جبران عدم تعادل قرارداد است تا با برداشتن حکم لزوم از قرارداد، منشأ ضرر را در اختیار مغبون قرار دهد و اگر تصمیم به فسخ قرارداد داشت، اقدام کند یا از طریق توافق تازه ای با غابن، تفاوت قیمت را اخذ کند یا به استمرار عقد رضایت دهد. اگر بر اساس تجربه شخصی و یا ملاحظه منابع حقوقی به ویژه رویه قضایی مستند و امکان تحقق عرفی به مسأله پرداخته شود، باید گفت که پس از خیار تخلف شرط، خیار عیب و غبن اسباب بعدی هستند که در قرارداد و دعاوی فسخ معامله مورد استفاده قرر می گیرند و از این جهت، بررسی مسئله اثبات شرایط و تعیین مدعی و مدعی علیه در خیار غبن حائز اهمیت اساسی است^[۵۰].
مطابق با مادۀ ۴۱۶ قانون مدنی :« هر یک از متعاملین که در معامله غبن فاحش داشته باشد، بعد از علم به غبن می تواند معامله را فسخ نماید.» و «غبن در صورتی فاحش است که عرفاً قابل مسامحه نباشد». (مادۀ ۴۱۷ قانون مدنی مصوب ۱۴/۸/۷۰).
به صرف وجود اختلاف در ثمن مورد معامله و اندکی کم یا بیش بودن قیمت با عرف، این امر سبب وجود خیار غبن نبوده و بایستی این کم یا بیش بودن به حدی باشد که عرف آن را قابل تسامح نداند، چرا که گاهی با مقیاس قواعد حقوقی حل برخی از مشکلات و یا تعیین ضوابط مشکل بوده و لذا به عرف واگذار شده است. که در این قضیه نیز معیار و ضابطۀ تفاوت قیمت را بسته به نظر عرف گردیده است که در صورت تفاهم قیمت به مقدار و میزانی که قابل گذشت و چشم پوشی نبوده و در واقع فاحش باشد، عرف آن را غیر قابل قبول دانسته و این اختیار را به شخص زیان دیده داده است که بتواند معامله را فسخ نماید.
۴-۲- مستندات فقهی خیار غبن
در مورد خیار غبن، نص صریحی در قرآن و اخبار دیده نمی شود و برخی از فقها، همچون اسکافی و محقق اول، وجود چنین خیاری را در معاملات انکار کرده اند. لیکن فقهای متأخر با استناد به سایر احکام و قواعد عمومی وجود آن را پذیرفته و تأکید نموده اند. از جمله استدلالاتی گه در جهت ثبوت خیار غبن شده،عبارت است از :
الف) اجماع: از دیدگاه شیخ انصاری، مهمترین دلیل این خیار اجماع است که توسط شهرت محقق نقل و تأیید شده است^[۵۱].
ب) روایت «تلقی رکبان»: طبق این روایت، در زمان پیامبر (ص)، معامله گران قبل از ورود کاروان ها به شهر و آگاهی از قیمت واقعی کالاها به استقبال ایشان رفته و با بهره گرفتن از جهل آنان نسبت به قیمت ها، با کاروانیان معامله می کردند و چون این معاملات موجب غبن فروشندگان می شد، پیامبر به ایشان اختیار فسخ معامله می داد.
ج) قاعده لاضرر: همانطور که می دانیم، این قاعده ثانویه است و حکم ضرری اولیه را نفی می کند، از اینرو، در ما نحن فیه، حکم اولی لزوم قرارداد است، اما در معاملۀ غبنی، اگر معتقد به لزوم آن و عدم اختیار مغبون به فسخ باشیم، موجب ضرر وی خواهد بود و چون حکم ضرری در اسلام وجود ندارد، پس قاعدۀ ثانوی لاضرر حکم ضرری اولیه را، که همان الزام آور بودن عقد غبنی است، از میان می برد^[۵۲].
لیکن گفته شده است که حدیث نفی ضرر هر چند لزوم عقد را از میان می برد، ولی ملازمه با ایجاد خیار فسخ برای مغبون ندارد، بلکه تنها وی را از اجرای عقد ضرری معاف می نماید. در مقابل اینگونه استدلال شده است که انقضای قاعده لاضرر رفع حکم ضرری است و در ما نحن فیه «لزوم» عقد است که ایجاد ضرر می کند، پس با از میان برداشتن آن، خود به خود اختیار فسخ برای مغبون ایجاد می گردد^[۵۳].

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

د) آیه شریفه «لا تأکلوا اموالکم بینکم الّا ان تکون تجاره عن تراضی منهم»: بعضی از فقها جهت اثبات خیار غبن به قسمت دوم این آیه: (الا ان تکون…) استناد کرده و معتقدند که دلیل رضایت مغبون به معاملۀ غبنی، تصور دریافت عوض متعادل است در رابر آنچه به طرف معامله تسلیم می کند و اگر چنین عوضی دریافت نکند، پس معاملۀ مزبور مصداق تجارت بدون تراضی است.
نظام حقوقی ایران، به ویژه قانون مدنی آن در عین بهره گیری از تجارب حقوقی برخی کشورها بر پایۀ مستحکم فقه اسلامی بنا گردیده و نیز لزوم جبران ضرر غیر، از قدیمی ترین مفاهیم باقی مانده از مبانی مسئولیت مدنی است که همۀ قواعد دیگر از آن الهام گرفته اند، لذا به هیچ وجه ضرر بدون جبران محمل قانونی نخواهد داشت که در جهت اجرای این اصل مسلم و محترم (لزوم جبران ضرر غیر) در حقوق اسلام قاعدۀ لاضرر بیان گردیده است که این قاعده شمول و قلمرو وسیع تری از مسئولیت مدنی به معنای متعارف خود را داراست. شهید ثانی با این استدلال که خیار برای دفع ضرر است (لاضرر و لا ضرار فی الاسلام) این خیار را بر خلاف نص متوقف بر دخول شب نمی کند، زیرا ممکن است موجب اضرار گردد^[۵۴]. از اینرو، بی شک، باید قاعده لاضرر را از اصول عمدۀ فقه اسلامی یا همان اصولی دانست که غربیان، اصول کلی حقوق می نامند^[۵۵].
در کل می توان گفت ثبوت خیار غبن در میان فقهای امامیه اختلافی وجود ندارد و بر آن استدلال شده است که مستند آن حدیث لاضرر فی الاسلام و نیز ایۀ کریمه «الا ان تکون تجاره عن تراض» می باشد^[۵۶].

۴-۳- تشخیص مدعی و منکر بر اساس مبانی فقهی

در فقه معیارهای متعددی جهت تعریف مدعی و منکر، بیان شده است تا هدف اصلی که لزوم تقدیم به ارائه دلیل و توجه سوگند است، در مورد هر یک از آنها برآورده شود. رسول اکرم (ص) در روایتی اشاره دارند که «انما اقضی بینکم بالبینات و الایمان» و در کتب فقهی و جدیثی نیز مشهور است که «البینه علی المدعی و الیمین علی من انکر»؛ بنابراین، ضروری است که در هر ترافع و قضاوتی پس از آن، مشخص گردد که بار اثبات دلیل بر عهده چه کسی است.
مدعی کسی است که خلاف اصل یا ظاه رعرفی یا شرعی سخن می گوید یا اگر دعوا را ترک کند، نزاع رها می شود یا کسی است که در طرف اثبات است و انکاری ندارد. حقیقت شرعیه یا متشرعیه ای برای مدعی و منکر وجود ندارد و عرف و شرغع در این زمینه، هماهنگ عمل می کنند؛ هرچند ممکن است در برخی مصادیق، متفاوت باشند.
عرف، معیار تشخیص مدعی و منکر است و این عناوین همچون سایر مفاهیم باید به صورت عرفی تفسیر شوند نه اینکه معنای مجازی آنها مد نظر قرار گیرد. لیکن در تعریف مدعی به اینکه امر خلاف اصل را ادعا کرده، ایراداتی وجود دارد؛ از جمله اینکه نمی توان هر کسی را که خلاف اصل سخن می گوید؛ مدعی شمرد. زیرا در بسیاری از موراد، اشخاص موافق اصل عدم سخنمی گویند؛ یعنی نمی توان گفت مدعی، خلاف همه اصول سخن می گوید.
بر اساس معیارهای متفاوتی که برای تشخیص مدعی و منکر ارائه شده است، تردید جدی وجود ندارد که مدعی، در دعوای غبن، شخصی است که ادعا دارد بین قیمت قراردادی و قیمت عرفی تعادلی وجود ندارد و این تفاوت قسمت نیز در زمان قرارداد بوده است. به طور معمول، دادگاه ها با اخذ نظر کارشناس و تحقیق از افرادی که قیمت عرفی را می دانند به اثبات این شرط می پردازد و کسی که ادعای غبن دارد نیز همین امور را درخواست می کند. حتی اگر تفاوت قیمت ثاب شود ولی تردید باشد که آیا مربوط به زمان عقد است یا بعد از آن، خیار غبن ثابت نمی شود. مدعی و منکر می توانند در سه حالت قرار گیرند:

1. 1. غابن و مغبون در مورد قیمت فعلی متفق القول هستند اما در مورد یمت زمان قرارداد اختلاف نظر دارند؛

1. 1. در مورد زمان قرارداد اختلاف نظر دارند اما در مورد قیمت قبل از قرارداد متفق القول هستند؛

1. 1. در مورد قیمت زمان قرارداد و قیمت فعلی متفق القول هستند اما در مورد قیمت قراردادی اختلاف دارند.

در تمام این صور نمی توان به اصل لزوم و اصل عدم تغییر تمسک داشت، زیرا در مورد دوم ، اصل عدم تغییر به معنی ثبوت غبن است و مغبون در مقام مدعی علیه قرار می گیرد، هرچند که بر اساس اصل لزوم، در مقابل مدعی خواهد بود.
در خصوص اثبات جهل یا علم مغبون، اختلاف بسیار وجود دارد و چند دستگی فقهی مشهود است. این بحث در جائی مطرح می شود که غابن، اظهار مغبون را نپذیرد یا مغبون، تلاشی برای اثبات جهل و ارائه بیّنه نداشته باشد زیرا ممکن است مغبون بیّنه داشته باشد؛ و جهل خود را مدلل کند. در این خصوص با طرح مباحثی به بررسی نظریات فقهی در این فرض می پردازیم:

۴-۳-۱- مغبون در مقام مدعی علیه و غابن در مقام مدعی

طبق نظر عده ای از فقها، مغبون مکلف به تحمل بار اثبات در خصوص جهل به قیمت نیست. این گروه دلایل متعددی جهت نظریه خود ارائه داده اند:

1. 1. اصل عدم اطلاع: بر اساس ضابطه ای که جهت تشخیص مدعی و مدعی علیه بیان شده است، مغبون اظهاری دارد که موافق اصل عدم اطلاع است در حالی که طرف او یعنی غابن، خلاف این اصل را بیان کرده و بدین ترتیب مغبون در مقام مدعی علیه و غابن در مقام مدعی است. اصل عدم علم، اصل سببی است و بر اصل لزوم که اصل مسببی است، مقدم می باشد.

1. 1. تعذر اثبات: مغبون ادعا دارد که از قیمت عرفی بی اطلاع است اگر اظهار او پذیرفته نشود و در مقام مدعی قرار گیرد، چگونه می تواند جها خود را نشان دهد؟ قواعد حاککم بر ادلۀ اثبات، چه راهی را برای او پیشنهاد می کنند؟ مغبون قادر به اثبات فرایند ذهنی خود نیست و دلایل خارجی چندانی نیز برای اثبات ندارد، تنها در صورت اقرار مغبون، در دعوا پیروز می شود. از اینرو، حکمت خیار غبن منتفی شده و هدف آن برآورده نیم شود^[۵۷].

1. 1. لایعلم الا من قبله: گاهی ماهیت، نحوۀ تحقق، زمان و مکان شکل گیری برخی وقایع به نحوی است که اثبات آن فقط از جانب شخصی که آن را اظهار می کند، پذیرفته می شود. به عبارت دیگر، اخبار شخص به تحقق واقعه را می پذیرند؛ زیرا او در موقعیتی است که اعلام تحقق از جانب او، بدین سبب که او نزدیک ترین شخص به واقعه و آگاه ترین شخص از آن رویداد است، امری قابل پذیرش به نظر می رسد، یا چون اقامه دلیل از جانب او، امری دشوار خواهد بود لزوماً باید به حرف او اعتبار داد و اعتماد کرد^[۵۸].

1. 1. اگر مغبون، در مقام مدعی و مکلف به اثبات «عدم علم» خود باشد و غابن را از اثبات «علم» او معاف کنیم و مغبون نتواند بینّه ای برای ادعا ارائه دهد، در آخرین مرحله می بایست بتواند از سوگند مدعی علیه استفاده کند، اما این مانع وجود دارد که مدعی علیه (غابن) از چه طریق به علم یا جهل مغبون پی ببرد تا بتواند سوگند یاد کند؟ او در فرایند ذهنی شخص مغبون نبوده و از اینرو نمی تواند قسم یاد کند^[۵۹].

1. 1. اگر مبنای خیار غبن، شرط ارتکازی تعادل عوضین در قرارداد باشد، مغبون درمقام منکر خواهد بود؛ زیرا غابن مدعی است که مغبون، خیار خود را اسقاط کرده است، اما مغبون، منکر سقوط می باشد^[۶۰].

۴-۳-۲- غابن درمقام مدعی علیه و مغبون در مقام مدعی

1. 1. استصحاب لزوم عقد؛ پس از اینکه عقد تحقق یابد، مغبون ادعا دارد که سبب تنزل در عقد محقق شده و به قیمت عادله جاهل بوده است. او با این بیان قصد دارد که حکم لزوم را به عنوان امری متقّن برطرف سازد و زا جواز عقد نسبت به خود دفاع کند. در حالیکه این ادعا نیاز به بیّنه دارد و چون ادعای مغبون با اصل لزوم معارضه دارد، در مقام مدعی قرار می گیرد^[۶۱].

1. 1. یمین نفی العلم: ممکن است ایراد شود که اگر مغبون در مقام مدعی قرار گیرد و از عهده اثبات برنیاید، نمی تواند قسم را از غابن بخواهد، زیرا غابن نمی تواند سوگند یاد کند؛ چون اطلاعی از جهل یا علم مغبون ندارد. اما این ایراد سبب نمی شود که بار اثبات ادعای غبن را به سمت غابن تغییر دهیم؛ زیرا اگر مغبون نتواند اثبات کند، از مدع یعلیه درخواست سوگند می کند و غابن با اتیان سوگند نفی العلم، پاسخ او را می دهد. از اینرو امکان سوگند دادن و سوگند یاد کردن وجود دارد^[۶۲].

1. 1. بر اساس بسیاری از معیارهای تمایز مدعی و منکر، شخص مغبون در تمام مدعی قرار دارد. از جمله اینکه اگر دعوا را ترک کند، دعوا تمام خواهد شد^[۶۳].

1. 1. برخی فقها، تمام صور جهل در خیار غبن را تحت عنوان یک اصل، یعنی «اصالۀ اللزوم» می دانند و با وجود شک در آن، نمی تواند عقد را متزلزل کرد^[۶۴].

1. 1. برخی دیگر از فقها، به هنگام بحث از این موضوع تنها به این نکته اشاره دارند که جهل مغبون یا از طریق غابن ثابت می شود یا با وجود قرائن اطمینان آور و حالت دیگری را تصور نکرده اند، در حالی که در مقام بیان بوده اند^[۶۵].

1. 1. اصل مثبت اگر اصل عدم علم که به سود مغبون است، حاکم بر اصل لزوم باشد، به معنای اصل مثبت خواهد بود و نمی تواند خیار غبن را ثابت کند^[۶۶].

1. 1. اگر مبنای غبن، اصل لا ضرر باشد، مغبون باید از عهده اثبات برآید، زیرا مدعی جهل، ادعا دارد که دارای خیار فسخ است و عقد برای او ضرری محسوب می شود، در حالی که اصل، عدم ثبوت خیار است و استناد ضرر به حکم شارع، محرز نیست^[۶۷].

1. 1. دلیلی وجود ندارد که ادعای مغبون بر اظهار غابن ترجیح داده شود؛ زیرا «لایعلم الا من قبله» قابل تمسک نیست^[۶۸].

۴-۴- اختصاص خیار غبن به مغبون

خیار غبن، به عقود لازم اختصاص داشته و در این راستا پس از به وجود آمدن اختیار فسخ باید بررسی شود که پس از ایجاد، آیا غابن و مغبون و یا هر دو اختیار فسخ و برهم زدن معامله را دارا می باشند یا اینکه این حق و اختیار فقط مختص به مغبون بوده و غابن حتی پس از ایجاد خیار غبن هیچ گونه نقش یا اختیاری بر اینکه تعیین کنندل فسخ و به تبع آن انحلال عقد یا بول آن باشد، ندارد؟ پاسخ این است که حق فسخ و اختیار قانونی بر هم زدن معامله به دلیل وجود خیار غبن، مختص به مغبون بوده و طرف معامله هیچگونه اختیار یا اراده ای در ارتباط با اعمال خیار غبن ندارد و چنانچه نظر مغبون فسخ باشد، غابن اگرچه مابه التفاوت قیمت را پرداخت نماید، غیر از قبولی مغبون نسبت به مابه التفاوت هیچ راهی در ادامۀ عقد و استدامۀ آن وجود ندارد و باید به خواستۀ مغبون که فسخ قرارداد می باشد تمکین نماید و چنانچه مغبون معامله را فسخ نکند، غابن نمی تواند الزام مغبون را بر فسخ معامله بخواهد، چرا که این حق و اختیار از مواردی است که قانون برای ذی نفع آن یعنی صاحب خیار در نظر گرفته و رد واقع ثبوت خیار که ناشی از تضرر می باشد، در مورد مغبون تحقق پیدا می کند . لذا این موضوع و اختیار قائم به صاحب اختیار بوده و نظر طرف مقابل تأثیری در آن نخواهد داشت، مگر اینکه مغبون با غابن توافق نماید و در صورت عدم توافق، این اختیار از حقوق مختص به مغبون بوده و طرف مقابل نمی تواند بر خلاف نظر مغبون اقدامی انجام دهد.

۴-۵- ویژگی ها و احکام خیار غبن

1. خیار غبن بعد از علم به غبن فوری است^[۶۹]. فوریت خیار غبن نیز مانند دیگر خیارها عرفی است.

۱- تسلیم عبارت است از کار فروشنده در مسلط کردن خریدار بر مبیع به صورتی که بدون وجود مزاحم متمکن از تصرفات متعارف در آن گردد. منظور از تسلیم ،تنها مفهوم مادی و محسوس آن نیست بلکه این مفهوم بیشتر جنبه معنوی و عرفی دارد و باید به گونه ای در اختیار مشتری قرار بگیرد که عرف او را مسلط بر آن مال بداند.
۲- برای تحقق تسلیم ، مبیع باید به شکلی در اختیار مشتری قرار بگیرد که چنانچه اراده نماید ، توانایی تصرف متعارف و بهره مند شدن از آن را داشته باشد و این امر عرفاً بستگی به طبیعت و کیفیت مبیع و توافق طرفین دارد.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۳- تسلیم به دو صورت عملی و حکمی است . تسلیم عملی هنگامی است که تسلیم همراه با فعل انجام گیرد و اگر تسلیم همراه با فعل نباشد و در عالم واقع تسلیم رخ ندهد ولی قانون گذار بر آن آثار تسلیم مترتب سازد تسلیم حکمی است .
۴- بایع باید مبیع را از حیث مقدار مطابق با آنچه که درعقد مقرر شده است تسلیم نماید .هرگاه مبیع عین معین باشد تسلیم آن به همان صورتی که به هنگام تسلیم دارد موجب برائت ذمه بایع خواهد شد اگر چه در آن از لحاظ کمی یا کیفی تغییراتی ایجاد شده باشد ،چون بایع تعهدی غیر از آن ندارد.
اگرعین معینی که تسلیم می شود کمتر از مقدار مقرر در عقد باشد در این صورت ، اگر مبیع به عنوان مقدار معین فروخته شده باشد ،بیع نسبت به مقدار کسری باطل است که در این صورت مشتری خیار تبعض صفقه خواهد داشت که به موجب آن می تواند بیع را فسخ کند یا ثمن را تقسیط کند.اما اگر «به شرط مقدار معین یا به شرط داشتن مساحت معین »فروخته شده باشد ، معامله نسبت به مقدار کسری باطل نیست بلکه مشتری دارای خیار تخلف شرط می شود و حق تقسیط ثمن را ندارد زیرا در برابر شرط ثمن قرار نمی گیرد و همچنین در این مورد نمی تواند ارش مطالبه نماید. زیرا ارش جنبه استثنایی دارد که فقط نسبت به موارد مشخص شده قابل اجرا است که در این مورد چنین نصی وجود ندارد حال چه مبیع متساوی الاجزاء باشد یا مختلف الاجزاء.حال اگر مبیع عین معین بیشتر از مقدار مقرر تسلیم شده باشد در صورتی که مبیع «به عنوان مقدار معین»فروخته شود،زیاده از آن بایع است و هیچ تفاوتی نمی کند که تجزیه مبیع بدون ضرر ممکن باشد یا ممکن نباشد.منتهای مراتب اگر تجزیه مبیع بدون ضرر ممکن باشد ،هیچ کدام از طرفین حق فسخ ندارد درحالی که اگر تجزیه مبیع ممکن نباشد برای هر دو خیار شرکت به وجود می آیدو اگر مبیع «به شرط بودن مقدار معین یا داشتن مساحت معین»فروخته شده باشد زیاده متعلق به بایع نیست هرچند که مبیع متساوی الاجزاء یا تجزیه آن بدون ضرر ممکن باشد چون در این مورد مجموع مبیع با وصف خاص مورد معامله قرار گرفته است نه فقط مقدار مشروط.بنابراین بایع در اینجا فقط خیار تخلف از شرط وصف دارد.در همه ی این حالات اگر عقد بیع فسخ گردد مخارج معامله و مصارف متعارف را که مشتری نموده است بایع باید بپردازد. زیرا اصل بر آن است که هر کس از مال خودش اطلاعات کامل و درست داردو اگر دادن اطلاعات نادرست سبب ورود ضرر به دیگران شود ، اطلاع دهنده ضامن است.
اگر مبیع کلی در معین باشد و مقدار تسلیم شده بیشتر از مقدار مقرر در عقد باشد ، دراین صورت زیاده از آن بایع است زیرا مقدار اضافه داخل در مبیع و جزء مبیع و قصد طرفین نیست. در صورتی که مبیع کمتر از مقدار مقرر در عقد باشد ،اگر مقدار کسری در آن مجموع معین مورد نظر طرفین موجود باشد ، مشتری باید بایع را به جبران مقدار کسری از شی متساوی الاجزاء ملزم کند و در صورتی که مقدار کسری در شی متساوی الاجزاء موجود نباشد ، در این صورت اگر مقدار کسری به هنگام انعقاد عقد برگردد بیع به همان نسبت باطل تلقی می شود که در این صورت مشتری خیار تبعض صفقه دارد و اگر کسری بعد از زمان انعقاد عقد باشد ، عقد به نسبت آن منفسخ می گردد که در این صورت هم مشتری دارای خیار تبعض صفقه خواهد شد.
در صورتی که مبیع کلی فی الذمه باشد و مقدار تسلیم شده بیشتر از مقدار مقرر در عقد باشد ، زیاده متعلق به بایع است . اگر چه ممکن است در قرارداد شرط شود در صورت زیاد بودن مقدار مبیع ، مشتری زیاده را قبول و قیمت آن را به بایع بپردازد و اگر مقدار تسلیم شده کمتر از مقدار مقرر باشد ، مشتری بایع را به میزان کسری ملزم می کند و اگر این امر ممکن نبود مشتری حق فسخ خواهد داشت.
۵- بایع باید مبیعی را که تسلیم می نماید از حیث جنس مطابق با عقد بیع باشد و از آنجایی که اصولاً جنس مبیع هدف اصلی متبایعین قرار می گیرد ،در صورت عدم تطابق بطلان عقد را در پی خواهد داشت و این در صورتی است که مبیع عین معین باشد و اگر مبیع به صورت شرط ضمن عقد باشد و جنس جنبه وصفی داشته باشد تخلف از آن موجب خیار تخلف از شرط وصف برای مشروط له خواهد شد . حال اگر بعضی از مبیع عین معین مطابق قرارداد باشد بیع به نسبت آن بعض باطل می باشد که مشتری در این حالت دارای خیار تبعض صفقه می باشد.
در صورتی که مبیع کلی در معین باشد و مبیع تسلیم شده تماماً یا بعضاً مطابق با جنس مذکوردرعقدنباشد، هرچند که از همان شی متساوی الاجزاء منظور نظر طرفین تسلیم شده باشد بایع باید تا جایی که امکانش وجود دارد از سایر افراد آن شی متساوی الاجزاء جبران نماید. واگر تمام افراد شی متساوی الاجزاء از حیث جنس مطابق عقد نباشد عقد بیع باطل است و در صورتی که بعضی از آن جنس نباشد ، عقد بیع نسبت به آن مقداری که مطابق جنس مقرر است به مرحله اجرا در آید و به مقدار کسری، باطل خواهد بود و مشتری دارای خیار تبعض صفقه خواهد شد.
و اگر مبیع کلی فی الذمه باشد و مبیع تسلیم شده از حیث جنس مطابق با عقد نباشد ،عقد به قوت خود باقی خواهد بود و بایع ملزم به ایفای افرادی که دارای جنس مذکور در عقد می باشد خواهد شد و تعهد بایع به تسلیم مبیع ساقط نخواهد شد مگر اینکه دسترسی به آن ممکن نباشد که در این صورت بیع باطل خواهد گشت.
۶- مبیع باید از لحاظ وصف و کیفیت نیز منطبق با عقد بیع باشد . در صورت عین معین بودن مبیع تسلیم آن به همان وضعیتی که هنگام تسلیم دارد ،موجب برائت ذمه بایع خواهد شد . حال اگر آن وصف آن قدر مهم باشد که فقدان آن سبب از مالیت افتادن مبیع می شود اگر این وضع در زمان انعقاد عقد وجود داشت ، بیع باطل می شود و اگر بعد از آن بوجود آمده باشد آثار تلف مبیع قبل از قبض بر آن مترتب است.همچنین اگر آن وصف رکن اصلی ارزش اقتصادی مبیع را تشکیل دهد که در این صورت هم به دلیل از بین رفتن قصد باطل خواهد شد.
اگر مبیع کلی در معین باشد ، بایع تا جایی که امکان دارد باید افرادی از آن مجموعه معین انتخاب و تسلیم کند که از لحاظ وصف مطابق با قرارداد باشد که در این صورت تا زمانی که به مقدار مبیع از شی متساوی افرادی موجود باشد که از لحاظ کیفیت با آنچه که در قرارداد مقرر شده مطابقت داشته باشد ، خریدار حق فسخ نخواهد داشت مگر اینکه همه اشیاء متساوی الاجزاء از حیث وصف مغایر با وصف مذکور در قرارداد باشد مشتری دارای خیار خواهد شد.
اما اگر مبیع کلی فی الذمه باشد بایع باید مبیعی را تسلیم کند که دارای وصف مذکور در عقد باشد و هیچ دلیلی نمی تواند عدم اقدام او را به انجام تعهدش توجیه نماید مگر اینکه ثابت کند به طورمتعارف کسب مبیعی باچنین اوصافی میسر نباشد.در صورتی که مبیع از حیث مرغوبیت دارای درجات متفاوتی باشد بایع باید مبیعی را تسلیم کند که عرفاً معیوب نباشد.
۷- بایع باید اجزاء و توابع مبیع را تسلیم کند که نحوه تسلیم آنها همانند تسلیم خود مبیع به اختلاف آنها به کیفیات مختلف است و باید به صورتی تسلیم شود که عرفاً آن را تسلیم گویند. سه ضابطه قرارداد ، عرف و قانون تعیین می کنند که چه چیزی از اجزاء و توابع مبیع محسوب می شوند.
۸- اصل بر حال بودن تسلیم مبیع است و عوامل تعیین کننده زمان تسلیم مبیع به ترتیب تراضی طرفین،عرف و قانون می باشد .اگر تسلیم مبیع کلی فی الذمه موجل باشد ، ثمن باید قبل از جدایی متعاملین به قبض بایع در آید.
۹-درصورتی که مبیع کلی فی الذمه و تسلیم آن نیز موجل باشدو ثمن نیز کلی فی الذمه و تأدیه آن نیزموجل به نظر می رسد در این مورد بتوان گفت که عقد مزبور باطل نیست زیرا اگر چه به عقیده بسیاری از فقها این بیع به دلیل کالی به کالی بودن باطل است اما به نظر می رسد که این مورد مصداق بیع دین به دین که در روایات منع شده است ،نباشد.
۱۰- فوت وورشکستگی بایع سبب حال شدن تسلیم مبیع کلی فی الذمه ای که موجل است می شود.
۱۱- عواملی همچون وجود حق حبس،معلق بودن بیع،غیر نافذ بودن بیع وحکم دادگاه سبب عدم اجرای تسلیم در زمان مقرر می شود.
۱۲- بایع باید مبیع را در مکانی که در عقد مقرر شده تسلیم نمایدو در صورتی که طرفین قرارداد در این زمینه سکوت کرده باشد ، عرف محل مزبور را تعیین می کند و اگر عرف هم در این مورد ساکت باشد و محل تسلیم توسط قانون تعیین خواهد شد و قانون محل انعقاد عقد را محل تسلیم معرفی می نماید.
۱۳- هزینه های تسلیم مبیع علی الاصول بر عهده بایع است مگر طرفین خلافش را تراضی کنند یا اینکه عرف بر خلاف آن جاری باشد.
۱۴- تسلیم مبیع آثاری را در بردارد که یکی از آنها سبب ایفای تعهد بایع می شود. و در صورتی تسلیم مبیع ایفاء شده تلقی می گردد که مبیع تسلیم شده مطابق با شرایط مقرر در قرارداد باشد .
۱۵- یکی دیگر از اثرات تسلیم اختیار مبیع ، ساقط شدن حق حبس می باشد.اگر خریدار بدون اذن بایع که دارای حق حبس می باشد مبیع را قبض کند موجب زوال حق حبس نمی گردد و حق استرداد آن را برای اعمال حق حبس دارد.
۱۶- در سیستم های مختلف حقوقی ،زمان انتقال مالکیت با توجه به نوع کالا متفاوت است. به این صورت که در صورت عین معین بودن کالا،در حقوق اسلام و قانون مدنی ایران در زمان انعقاد قرارداد بیع ،مالکیت منتقل می شود و در مواردی که به غیر از ایجاب و قبول امر دیگری از شرایط صحت عقد تلقی گردد، از زمان تحقق شرط مالکیت منتقل می شود ودر صورتی که کالا کلی فی الذمه باشد از نظرفقهای اسلام همانند عین معین و کلی درمعین انتقال مالکیت در زمان انعقاد قراردادصورت می گیرد که قانون مدنی ایران نیز با اقتباس از فقه امامیه همین دیدگاه را پذیرفته است درصورتی که حقوقدانان ایران بر این باورند که زمان انتقال مالکیت کلی فی الذمه زمان تسلیم یا اختصاص می باشد.
۱۷- مهمترین اثر تسلیم مبیع ،انتقال ضمان معاوضی به خریدار می گردد .ضمان معاوضی از احکام شرعی است و طرفین نمی توانند برخلاف آن تراضی کنند.و قبضی رافع ضمان معاوضی است که مشتری عرفاً آن را استیلاء کند .
۱۸- اگر بایع برای تسلیم مبیع به خریدار رجوع کند و خریدار از قبض آن خودداری کند و بایع برای تسلیم مبیع به حاکم یا قائم مقام او رجوع کرده باشد در این صورت ضمان معاوضی قبل از تسلیم به مشتری منتقل می شود هر چند در قبض او نباشد.
۱۹- گاهی بعد از تسلیم مبیع نیز ضمان معاوضی بر عهده بایع باقی می ماند و آن در صورتی است که مشتری دارای خیار مختص باشد.که در مدت خیار در صورت تلف شدن مبیع ضمان همچنان بر عهده بایع قرار دارد.
۲۰- آثار دیگر تسلیم این است که در بیع صرف موجب صحت آن می گردد و علاوه برآن موجب انتقال مالکیت می گردد،همچنین سبب سقوط خیار تأخیر ثمن نیز می شود.

پیشنهادات

همان طور که گفته شد انسان مدنی الطبع و موجودی است نیازمند وهمواره در پی برقراری ارتباط با دیگران جهت رفع نیازمندی های مادی و معنوی خویش می باشد که عقد بیع یا قرارداد خرید و فروش یکی از مهم ترین و رایج ترین قراردادها در زندگی روزمره انسان است .
روابط افراد با یکدیگر به حقوق داخلی محدود نمی شود و محصور ماندن در قانون داخلی نمی تواند نیازهای کنونی جامعه را رفع کند.و از آن جایی که هم در عرصه بین المللی و هم در حقوق ایران هدف و انگیزه دو طرف عقد بیع دارا شدن و در اختیار گرفتن عوضین است.اختلاف سیستم ها و نظام های حقوقی باعث می شود که تجار در روابط بین المللی و بازرگانی نتوانند قانون حاکم را پیش بینی کنند و سیستم تعارض قوانین هم امنیت چندانی ایجاد نمی کند .
بنابراین ارتباطات اقتصادی روز افزون کشور های جهان با یکدیگر و تشتت و مشکلاتی که از اعمال قوانین داخلی بر این روابط ناشی می شودوهمچنین با پیشرفت تکنولوژی ها ، افراد با یکدیگر وارد معامله می شوند در صورتی که هیچ یک از طرفین در زمان انعقاد در مجلس عقد حاضر نیستند ودر اینکه زمان و مکان انعقاد عقد در بیع غایبین چگونه است اختلاف نظرهای زیادی وجود داردوبا پیچیدگی هایی روبرواست. به همین علت پیشنهاد می شود که در این مورد تحقیقاتی انجام شودو به مطالعه تطبیقی حقوق داخلی آثار تسلیم و تسلم در مبیع کلی با مقررات کنوانسیون و دیگر کشورها پرداخته شود تا راه حل هایی جهت تسهیل در امور افراد و رفع اختلافات موجود ارائه شود .
همچنین انتظار آن می رود که قانون گذار برای همگام شدن با تحولات اجتماعی و هماهنگی مقررات داخلی با مقررات بین المللی، از تجربیات سیستم های حقوقی کشورهای دیگر به خصوص سیستم های حقوق مدرن ،برای بهبود بخشیدن به سیستم حقوق داخلی و رفع نواقص از آن استفاده کند که قابلیت همسانی با شرایط متغییر را داشته باشد و پاسخگوی نیازهای جامعه و حکومت اسلامی باشد و تنها به رد مواردی اقدام ورزید که غیر عاقلانه و غیر منطبق با عقل سلیم باشد.به عنوان مثال در حقوق ما از زمان تسلیم کالا،ضمان معاوضی به مشتری منتقل می شود و اگر کالا از بین رفت از مال مشتری می رودکه قانون ما در این مورد مختصر است در حالی که کنوانسیون بیع بین المللی کالا فروض مختلف و قواعد متعددی دارد که در مجموع با حقوق و اسلام ما سازگار است.

فهرست منابع و مآخذ

الف )کتب
– کتب فارسی
۱- امامی ،سید حسن،حقوق مدنی،جلد اول،انتشارات اسلامیه،۱۳۷۳٫
۲- امیری قائم مقامی،عبد المجید،حقوق تعهدات،جلد دوم،انتشارات دانشگاه تهران ،۱۳۵۶٫
۳- بازیگر،یدالله،بیع و احکام راجع به آن، انتشارات فردوسی،چاپ اول، ۱۳۷۹٫
۴- باقری،احمد،فقه مدنی ،عقود تملیکی«بیع-اجاره»،انتشارت سمت، چاپ اول، ۱۳۸۴ .
۵- بی آزار شیرازی،عبدالکریم،رساله نوین،جلد دوم،مسائل اقتصادی،ترجمه بخش هایی از تحریرالوسیله امام خمینی،دفتر نشر فرهنگ اسلامی ،چاپ هشتم،۱۳۷۱٫
۶- جعفری لنگرودی،محمد جعفر،تئوری موازنه،تهران،گنج دانش،چاپ اول،۱۳۸۱٫
۷- ،حقوق اموال ،انتشارات گنج دانش،۱۳۶۸٫
۸- ،حقوق تعهدات،انتشارت گنج دانش، چاپ سوم، ۱۳۸۷ .
۹- ،دانشنامه حقوقی،گنج دانش، چاپ دوم، ۱۳۷۳ .
۱۰- ،دائره المعارف حقوق مدنی وتجارت،جلداول،بنیاداستاد، چاپ اول،۱۳۵۷٫
۱۱- ،صد مقاله در روش تحقیق علم حقوق،انتشارت گنج دانش،چاپ اول،۱۳۸۱٫
۱۲- ،مبسوط در ترمینولوژی حقوق،جلد اول و چهارم،کتابخانه گنج دانش،۱۳۸۱٫
۱۳- حائری(شاه باغ)،سید علی،شرح قانون مدنی، جلد اول و دوم،انتشارت گنج دانش، چاپ اول،۱۳۸۷٫
۱۴- دهخدا، علی اکبر،لغت نامه،جلدهفدهم،انتشارات مجلس شورای اسلامی،۱۳۳۵٫

اما از دیدگاه اقتصادی، چون این تولید کننده فرصت دارد با اجاره دادن مکان تولیدی خود به هر عامل اقتصادی دیگر اجاره بها دریافت نماید، و هم اکنون قادر به تحصیل این درآمد نیست، اجاره از دست رفته، هزینه فرصت استفاده از ساختمان بوده و از دیدگاه اقتصادی جزء هزینه های تولید به حساب می آید. در نتیجه سود اقتصادی و سود حسابداران متفاوت خواهد شد.
از اینرو، تفاوت بین سود اقتصادی و سود حسابداری اساساً هزینه های سرمایه است. یک حسابدار در محاسبه سود نمی تواند هزینه های سرمایه را از آن کم نماید. در مقابل، اقتصاددانان هزینه ی فرصتی که برای سرمایه سهامداران در کسب و کار سرمایه گذاری شده را در نظر می گیرند. بنابراین، سود از نظر اقتصاددانان مفهوم گسترده تری را در بر می گیرد (منکیو، ۲۰۰۸).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

به طور خلاصه می توان گفت: سود حسابداری تفاوت بین درآمد و هزینه های صریح انجام کارهاست ولی سود اقتصادی تفاوت بین درآمد و هزینه های صریح و ضمنی است.
هزینه های صریح – درآمد = سود حسابداری
(هزینه های ضمنی + هزینه های صریح) – درآمد = سود اقتصادی
این دو معادله را به صورت ذیل نیز می توان بازنویسی نمود:
استهلاک حسابداری – هزینه های صریح- درآمد = سود خالص حسابداری
استهلاک اقتصادی – هزینه های صریح و ضمنی – درآمد = سود خالص اقتصادی
تفاوت بین این دو رقم سود به دلیل روش های متفاوت محاسبه استهلاک است. حسابداران به منظور محاسبه استهلاک از روشه ای خطی مستقیم یا تصاعدی استفاده می کنند، در حالی که اقتصاددانان از روش مبتنی بر بهره استفاده می کنند.
بنابراین، از دیدگاه تئوری، به نظر می رسد که اگر امکان داشت شرکت ها را وادار به استفاده از روش مبتنی بر بهره نمود، شیوه ی محاسبه سود حسابداری با شیوه محاسبه سود اقتصادی همگون یا سازگار می شد. دستیابی به چنین نتیجه ای چندان ساده نمی باشد، زیرا پارامترهایی که در هر الگو ثابت در نظر گرفته می شوند در دنیای واقعی ثابت می باشند.
تورّم موجب تغییر بهای تمام شده ی دارایی ها می شود؛ تغییرات مورد انتظار در نرخ تورّم باعث تغییر نرخ تنزیل می شود؛ عوامل عرضه و تقاضا بر ریسک شرکت اثر می گذارند؛ و عواملی از این دست، ثبات پارامترها را نفی می کند. این روند یا تجزیه و تحلیل به طور دائم در حال تغییر است. وجود چنین وضعی ایجاب می کند که حسابداران هر روز سود خالص را محاسبه کنند تا آن را با واقعیت های اقتصادی هماهنگ نمایند (پارسائیان به نقل از هندریکسن، ۱۳۸۵).
با این وصف، یکی از تفاوت های بین سود حسابداری و سود اقتصادی، بسته به کاربران این دو مفهوم است. سرمایه گذاران با تحلیل های دائم به دنبال برآورد نوسانات قیمتی و تصمیم گیری درباره نحوه سرمایه گذاری خود هستند، اما حسابداران چنین وظیفه ای را ندارند. وظیفه حسابداران محاسبه سود اقتصادی نیست، بلکه وظیفه آنها ارائه اطلاعاتی به بازار است تا سرمایه گذاران بتوانند بر این اساس سود اقتصادی را محاسبه کنند. به عبارت دیگر، حسابداران اطلاعات مربوط به جریان های نقدی را ارائه نموده و بقّیۀ محاسبات مربوط به سود اقتصادی را به سرمایه گذاران واگذار می کنند. (پارسائیان به نقل از هندریکسن، ۱۳۸۵).
۲-۳-۶عدم اطمینان جریان‌های نقدی و سیاست تقسیم سود
نظریه احتمال برقراری رابطه بین عدم اطمینان جریان‌های نقدی و میزان (و احتمال) توزیع سود دیدگاه چندان جدیدی نیست، و شاید بتوان خاستگاه آن را به مطالعه بدیع لینتنر (۱۹۵۶) ارتباط داد. دیدگاه کلّی این است که یکی از عوامل اثرگذار بر سیاست تقسیم سود شرکت‌ها میزان عدم اطمینان جریان‌های نقدی آن‌ ها است؛ به این صورت که شرکت‌هایی که از عدم اطمینان بالایی نسبت به جریان‌های نقدی خود برخوردارند، با پیش‌بینی احتمال مواجهه با کمبود نقدینگی آتی تمایل دارند سود نقدی کمتری توزیع نموده و در عوض منابع حاصل از عملیات (یعنی سود خود) را به صورت سود انباشته در داخل شرکت نگهداری نمایند (چِی و سا، ۲۰۰۹).
ریشه چنین دیدگاهی را می‌توان به طور کلی در دو عامل جستجو نمود: یکی مسئله فزونی هزینه تأمین مالی بیرونی (استقراض و انتشار سهام) و بر تأمین مالی داخلی (از محل سود‌های توزیع نشده)، و دیگری بحث برخورد محتاطانه شرکت‌ها در افزاش نسبت تقسیم سود به دلیل خاصیت چسبندگی^[۵۹] سود نقدی.
به طور کلّی، در شرایطی که بازار کامل نباشد، هزینه تأمین مالی بیرونی عمدتاً به دلیل هزینه‌های معاملات (هزینه قراردادی و هزینه‌های انتشار اوراق بدهی و سهام) و عدم‌تقارن اطلاعاتی، بیشتر از تأمین مالی داخلی (از محل سود‌های توزیع نشده) است؛ و این مسئله در مورد شرکت‌های با جریان‌های نقدی متلاطم شدیدتر است. هرچه نوسانات (عدم اطمینان) جریان‌های نقدی بیشتر باشد، احتمال وقوع دوره‌هایی که شرکت با کمبود منابع مالی و مشکلات نقدینگی مواجه خواهد شد بیشتر است (مینتون و شراند^[۶۰] ، ۱۹۹۹)، که به نوبه خود افزایش ریسک مالی (عدم توانایی بازپرداخت بدهی‌ها) شرکت را در پی خواهد داشت. با افزیش عدم اطمینان جریان‌های نقدی ابهام اعتباردهندگان نسبت به توانایی شرکت در بازپرداخت بدهی‌هایش بیشتر شده، و در نتیجه بازده مورد انتظار ایشان که در واقع همان هزینه تأمین مالی بیرونی شرکت است افزایش خواهد یافت (مینتون و شراند، ۱۹۹۹).
در این خصوص، مینتون و شراند (۱۹۹۹) بر اساس نتایج تحقیقشان اعلام نمودند افزایش نوسانات (عدم اطمینان) جریان‌های نقدی، در کنار تنزیل رتبه اعتباری (افزایش ریسک و هزینه تأمین مالی بیرونی) شرکت، افزایش نرخ بازده تا سررسید اوراق بدهی آن (هزینه تأمین مالی بیرونی شرکت)، و کاهش پوشش تحلیل‌گران (که افزایش عدم تقارن اطلاعاتی و هزینه تأمین مالی بیرونی شرکت را در پی دارد)، موجب کاهش میزان سود تقسیمی شرکت‌ها نیز خواهد شد. به اعتقاد مینتون و شراند (۱۹۹۹)، در مجموع افزایش عدم اطمینان جریان‌های نقدی پرهزینه است و نه تنها موجب افزایش احتمال نیاز شرکت به مراجعه به بازار‌های سرمایه شده، بلکه هزینه این نوع تأمین مالی (بیرونی) را نیز افزایش می‌دهد.
بو، لینسینک و استرکن^[۶۱] (۲۰۰۳) با بررسی شرکت‌های هلندی و مشاهده بالاتر بودن نرخ هزینه تأمین مالی بیرونی شرکت‌های دارای عدم اطمینان بیشتر نسبت به جریان‌های نقدی، ریشه این امر را در ریسک گریزی اعتباردهندگان یافتند.
بنابراین، هرچه عدم اطمینان نسبت به جریان‌های نقدی بیشتر باشد، به دلیل افزایش نرخ هزینه تأمین مالی شرکت‌ها ترجیح می‌دهند، بیشتر از تأمین مالی داخلی استفاده نمایند و لذا انتظار می‌رود سود نقدی سهام کمتری توزیع نمایند (چِی و سا، ۲۰۰۹).
مسئله دیگر چسبندگی سود نقدی سهام است. به این معنی که اگر شرکت پس از اعلام (افزیش) سود نقدی، در دوره‌های بعد دیگر قادر به کاهش (قطع) آن نخواهد بود، مگر به قیمت مواجهه با واکنش شدید بازار و افت شدید ارزش سهام شرکت. بر این اساس انتظار می‌رود در شرایطی که عدم اطمینان نسبت به جریان‌های نقدی (و البته سودآوری آتی)، شرکت‌ها از توزیع سود نقدی بالا اجتناب نمایند؛ چرا که در این شرایط از توانایی شرکت در حفظ سود تقسیمی در سطح بالا نمی‌توان اطمینان حاصل نمود.
لینتنر (۱۹۵۶) ادعا نمود که شرکت‌ها ترجیح می‌دهند با توزیع سود‌های نقدی باثبات یک نرخ رشد تدریجی و منظّمی را در نسبت تقسیم سود خود حفظ نمایند و حتی المقدور از کاهش سود نقدی اجتناب می‌نمایند (جاگاناتان، استفنز و ویسبچ^[۶۲]، ۲۰۰۰). وی با اشاره به عدم تقارن واکنش بازار نسبت به تغییرات سود تقسیمی اذعان داشت اگر چه بازار از افزایش سود تقسیمی تا حدودی استقبال می کند، لیکن شدّت این واکنش مثبت به مراتب کمتر از اثر واکنش منفی است که شرکت در صورت کاهش سود نقدی خود با آن مواجه خواهد شد(براو و دیگران، ۲۰۰۵). برادلی، کاپوزا و سگوین^[۶۳] (۱۹۹۸) نشان دادند اگر چه بازار همواره نسبت به جهت و اندازه تغییر در سود تقسیمی واکنش نشان می‌دهد، لیکن یک جزء معنی‌دار و مشخص از کاهش قیمت سهام را می‌توان فارغ از میزان کاهش در سود تقسیمی به جریمه‌ای که بازار بنا به ملاحظات عدم تقارن تابع زیان برای کاهش در سود تقسیمی در نظر می‌گیرد ارتباط داد. گرولون و دیگران (۲۰۰۲) این واکنش منفی بازار به کاهش سود نقدی سهام را ناشی از تغییر برآورد بازار نسبت به ریسک سیستماتیک شرکت تفسیر نمودند. براو و دیگران (۲۰۰۵) نشان دادند که شرکت‌ها به دلیل اجتناب از تخریب شهرت خود و همچنین مصونیت از واکنش‌ منفی شدید بازار به شدت در مقابل کاهش سود نقدی خود مقاومت نموده و به این منظور ممکن است حتّی به راه‌هایی نظیر فروش دارایی‌ها، تعدیل نیروی انسانی، استقراض و در مواردی کنارگذاری فرصت‌های سرمایه‌گذاری مناسب نیز متوسّل شوند.
بر این اساس انتظار می‌رود شرکت‌ها در تعیین میزان سود نقدی خود عدم اطمینان جریان‌های نقدی و توانایی شرکت در حفظ سود تقسیمی را به عنوان یک عامل تعیین کننده مدنظر قرار داده و تنها در صورت برخورداری از اطمینان معقول نسبت به جریان‌های نقدی (و البته سودآوری) آتی خود اقدام به افزایش سود نقدی توزیعی نمایند.
جاگاناتان، استفنز و ویسبچ (۲۰۰۰) با مقایسه توزیع سود نقدی در مقابل بازخرید سهام دریافتند که سود نقدی عموماً به طور یکنواخت و از محل جریان‌های نقدی باثبات شرکت توزیع می‌گردد. از دیگر شواهد تجربی موجود در تأیید تأثیر عدم اطمینان جریان‌های نقدی بر سیاست تقسیم سود می‌توان به نتایج تحقیقات آهارونی و سواری^[۶۴] (۱۹۸۰)، برادلی و دیگران (۱۹۹۸)، گای و هارفورد^[۶۵] (۲۰۰۰)، میخائیل و دیگران^[۶۶] (۲۰۰۳)، و چی و سا (۲۰۰۹) اشاره نمود.
در تحقیقات مختلف از معیارهای گوناگونی برای اندازه‌گیری عدم اطمینان جریان‌های نقدی استفاده شده است، که از جمله می‌توان به نوسانات بازده ماهانه سهام و نوسانات سود عملیاتی شرکت‌ها (چی و سا، ۲۰۰۹) اشاره نمود.
همچنین برای اندازه‌گیری میزان سود تقسیمی شرکت‌ها نیز از معیار‌های مختلفی می‌توان استفاده نمود؛ به عنوان مثال، نسبت سود تقسیمی به سود خالص، جریان‌های نقدی، و فروش در تحقیق لاپورتا و دیگران (۲۰۰۰)، و نسبت‌های سود تقسیمی به سود خالص و سود تقسیمی به ارزش بازار سهام در تحقیقات چا، کیم و لی (۲۰۰۹) و چِی و سا (۲۰۰۹).
۲-۳-۷ نسبت سود انباشته به جمع حقوق صاحبان سهام و سیاست تقسیم سود
یکی از عوامل دارای اثر بالقوه بر سیاست تقسیم سود شرکت‌ها نسبت سود انباشته به جمع حقوق صاحبان سهام آن‌ ها است. این دیدگاه اصولاً بر پایه تئوری بلوغ (چرخه عمر مالی) بنا نهاده شده است، به این صورت که نسبت سود انباشته به جمع حقوق صاحبان سهام یکی از معیارهای تعیین درجه بلوغ شرکت‌ها است.
طبق تئوری بلوغ، چنان چه گرولون و دیگران (۲۰۰۲) مطرح نمودند، تقسیم سود بیشتر حاوی اطلاعاتی راجع به گذار شرکت‌ها از مرحله رشد به مرحله بلوغ است. البته بایستی توجّه نمود در این‌جا بلوغ به عنوان یک معیار نسبی مطرح است، به این معنی که هر چه نسبت سود انباشته به حقوق صاحبان سهام بیشتر باشد، شرکت بالغ‌تر محسوب شده و انتظار می‌رود سود نقدی سهام بیشتری توزیع نماید. همان طور که در بحث تئوری بلوغ نیز مطرح گردید، پیش‌ بینی می‌شود شرکت‌های بالغ‌تر با در اختیار داشتن فرصت‌های سرمایه‌گذاری مناسب کمتر و جریان‌های نقد آزاد بیشتر در مقایسه با شرکت‌های جوان‌تر، به منظور کاهش هزینه‌های نمایندگی ناشی از جریان‌های نقد آزاد؛ سود نقدی بیشتری توزیع نمایند (گرولون و دیگران، ۲۰۰۲).
به اعتقاد دی آنجلو و دیگران (۲۰۰۶) نسبت سود انباشته به جمع حقوق صاحبان سهام معیار مناسبی برای اندازه‌گیری درجه بلوغ شرکت‌ها است، زیرا میزان اتّکای آن‌ ها به منابع تأمین مالی داخلی^[۶۷] (از محل سود‌های انباشته توزیع نشده) و همچنین میزان اتکای آن‌ ها به منابع تأمین مالی بیرونی^[۶۸] (انتشار اوراق بدهی و سهام) را مشخص می کند. شرکت‌های دارای نسبت پایینی از سود‌ انباشته به جمع حقوق صاحبان سهام هنوز در مرحله تزریق سرمایه قرار دارند، در حالی‌که شرکت‌های با نسبت سود انباشته به جمع حقوق صاحبان سهام بالا شرکت‌های بالغ‌تری هستند که بیشتر به منابع مالی داخلی متّکی بوده و با توجّه به عدم نیاز به تأمین مالی بیرونی و برخورداری از منابع مالی مازاد (احتمالی) تمایل و استطاعت مالی بیشتری برای توزیع سود نقدی سهام دارند. به اعتقاد ایشان با بهره گرفتن از این نسبت بهتر می‌توان شرکت‌های مؤفّقی که در گذشته سودآوری بالایی داشته اما به دلیل عدم توزیع سود نقدی و برخورداری از جریان‌های نقدی آزاد بیشتر دارای مشکلات نمایندگی بالقوه شدیدتری هستند را شناسایی نمود. به همین دلیل، انتظار می‌رود سهام‌داران با مشاهده نسبت سود انباشته به حقوق صاحبان سهام بالا در ترازنامه به مشکلات نمایندگی بالقوه پی برده و در صدد استفاده از حق رای و سایر ابزار‌های اعمال اثر خود در جهت توزیع سود نقدی بیشتر برآیند (دی آنجلو و دیگران، ۲۰۰۶).
از این دیدگاه، نسبت سود انباشته به جمع حقوق صاحبان سهام متفاوت از سطح سودآوری کوتاه مدت شرکت است که پس از مطالعه بنیادین لینتنر (۱۹۵۶) بیشتر به عنوان یک عامل اثرگذار مطرح بوده است. همچنین این نسبت در مقایسه با وضعیت نقدینگی فعلی شرکت معیار بهتری برای مشخص نمودن درجه بلوغ شرکت به شمار می‌رود.
دی آنجلو و دیگران (۲۰۰۶) با آزمون تئوری بلوغ دریافتند که بین نسبت سود انباشته به کل حقوق صاحبان سهام – به عنوان معیار درجه بلوغ و احتمال توزیع سود نقدی توسط شرکت رابطه مثبت و معنی‌داری برقرار است. نتایج تحقیق دنیس و اوسوبو (۲۰۰۸) نیز مؤیّد برقراری چنین رابطه‌ای بود.
چی و سا (۲۰۰۹) نیز با انجام مطالعه‌ای شواهدی مبنی بر وجود رابطه مثبت و معنی‌دار بین نسبت سود انباشته به جمع حقوق صاحبان سهام و میزان سود نقدی تقسیمی شرکت‌ها یافتند.
بنابراین مطابق با تئوری بلوغ (چرخه عمر مالی شرکت) و همچنین نتایج تحقیقات پیشین انتظار می‌رود نسبت سود انباشته به جمع حقوق صاحبان سهام تأثیری مثبت و معنی‌دار بر میزان سود نقدی تقسیمی شرکت‌ها داشته باشد.
چندین مطالعه بررسی کردند که آیا واکنش بازار سرمایه به اخبار اقتصادی، به وضعیت اقتصادی بستگی دارد یا نه. مک کوئین و رولی وابستگی وضعیت در پاسخ بازار سرمایه به چند آگهی اقتصاد کلان را بررسی کردند. آنها یافتند که دوره های رشد قوی اقتصادی بازار سرمایه به طرز چشمگیری به اخبار قیمتها و فعّالیتهای واقعی پاسخ می‌دهد. اخیراً بوید وهمکاران نشان دادند که واکنش بازار سرمایه به اخبار بیکاری به وضعیت اقتصاد بستگی دارد.. اندرسن و همکاران اطلاعات بین روزمره را برای بررسی وابستگی وضعیت درواکنش سرمایه، بازارهای تبادلات خارجی و زنجیری به دامنه وسیعی از اطلاعیه‌های اقتصاد کلان رابه کار بستند. آنها یافتند که اخبار خوب اقتصادی تأثیر منفی روی بازار سرمایه در دوره‌های گسترش اقتصادی و اثر مثبت در بحران اقتصادی دارد. استفاده از پیش‌بینی‌های حاضرین بازارتوسط سرویس‌های بازار پول به عنوان اندازه انتظارات بازار نرخ هدف سرمایه‌های ورودی گردآوری شدند (باسیستا و کورو^[۶۹]، ۲۰۰۸).
۲-۳-۸ فرصت‌های سرمایه‌گذاری و سیاست تقسیم سود
میرز^[۷۰] (۱۹۷۷) شرکت را به صورت آمیزه‌ای از دارایی‌های موجود و فرصت‌های سرمایه‌گذاری (رشد) آتی تشریح می کند. فرصت‌های سرمایه‌گذاری آتی شامل پروژه‌های افزایش ظرفیت، تولید محصولات جدید، تحصیل سایر شرکت‌ها، خرید نام‌های تجاری و یا حتّی نگهداری و جایگزینی دارایی‌های موجود است. این دیدگاه راجع به فرصت‌های سرمایه‌گذاری بسیار وسیع است و آن را محدود به شرکت‌های کوچک تازه‌ تأسیس و در حال راه‌اندازی نمی‌داند؛ اگر چه شرکت‌های کوچک و در حال راه‌اندازی عموماً از فرصت‌های سرمایه‌گذاری فراوانی برخوردارند، لیکن چنین فرصت‌هایی با توجّه به تعریف فوق، ممکن است برای شرکت‌های بزرگ و جاافتاده^[۷۱] (بالغ) نیز وجود داشته باشد (گِیور و گِیور^[۷۲]، ۱۹۹۳).
وجود فرصت‌های سرمایه‌گذاری (رشد) مناسب به عنوان یکی از عوامل بالقوه مؤثّر بر سیاست تقسیم سود شرکت‌ها همواره مورد توجّه پژوهشگران این حوزه بوده است. شرکت‌هایی که از فرصت‌های سرمایه‌گذاری فراوانی برخوردارند نیازمند جریان‌های نقدی بالایی به منظور تأمین احتیاجات مالی پروژه‌های باخالص ارزش فعلی مثبت خود هستند، و بنابراین ترجیح می‌دهند سود نقدی کمتری توزیع نموده و در عوض منابع مالی موجود را صرف پروژه‌های مذکور نمایند (چِی و سا، ۲۰۰۹). سهام‌داران نیز از سوی دیگر حاضرند تا جایی که شرکت‌ از پروژه‌های با خالص ارزش فعلی منفی برخوردار است موقتاً از دریافت سود نقدی بالا صرف‌نظر نموده و بازده خود را در افزایش ارزش سهام‌شان جستجو نمایند. البته لازم به ذکر است که نسبت تقسیم سود پایین لزوماً به معنی فرصت‌های رشد بالا نیست، بلکه ممکن است حاکی از مشکلات نقدینگی شرکت در تأمین مالی سود نقدی و یا حتّی مشکلات نمایندگی شرکت نیز باشد.
در نتیجه، انتظار می‌رود سیاست تقسیم سود شرکت‌ها با فرصت‌های سرمایه‌گذاری آن‌ ها نیز در ارتباط باشند. احتمال وجود چنین رابطه‌ای را می‌توان با بهره گرفتن از تئوری نمایندگی، قرارداد‌های بدهی و فرضیه هزینه‌ معاملات توجیه نمود.
جنسن (۱۹۸۶) ادعا نمود که وجود جریان‌های نقد آزاد می‌تواند منجر به ایجاد هزینه نمایندگی ناشی از سرمایه‌گذاری بیش از حد بهینه شود. روزف (۱۹۸۲) ایستربروک (۱۹۸۴) نیز اعلام نمودند که تقسیم سود می‌تواند موجب کاهش هزینه نمایندگی شود؛ چرا که تقسیم سود از یک سو موجب کاهش جریان‌های نقدی آزاد و هزینه نمایندگی مترتب بر آن‌ ها گردیده و از سوی دیگر موجب می‌شود شرکت‌ها برای تأمین مالی وجوه مورد نیاز آتی خود بیشتر به بازار‌ سرمایه مراجعه نموده و تحت نظارت نیروی‌های فعّال در بازار قرار گیرند که این امر نیز به نوبه خود موجبات کاهش هزینه نمایندگی را فراهم می‌آورد. از طرفی جنسن (۱۹۸۶) اعلام نمود شرکت‌های دارای فرصت‌های سرمایه‌گذاری و رشد بیشتر از جریان‌های نقد آزاد کمتری برخوردارند و سود نقدی کمتری توزیع می‌نمایند؛ همچنین شرکت‌های با رشد کم نیز به منظور کاهش هزینه‌ نمایندگی بالقوه ناشی از سرمایه‌گذاری بیش از حد بهینه، جریان‌های نقد آزاد خود را از طریق توزیع سود نقدی سهام بیشتر به سهام‌داران باز‌می‌گردانند (بارکلی و دیگران، ۱۹۹۵). بر این اساس انتظار می‌رود با توجّه به هزینه‌ نمایندگی ناشی از جریان‌های نقد آزاد، بین فرصت‌های رشد و بازده نقدی سهام شرکت رابطه معکوسی برقرار باشد.
دلیل دیگر توزیع سود نقدی سهام کمتر توسط شرکت‌های در حال رشد را می‌توان در تمهیدات قراردادی دانست (هو، لَم و سامی^[۷۳]، ۲۰۰۴). در برخی قراردادهای بدهی ممکن است به منظور حمایت از حقوق اعتباردهندگان، یک سطح حداکثر برای سود تقسیمی و همچنین یک میزان حداقل برای مخارج سرمایه‌ای در نظر گرفته شود تا از این طریق احتمال سرمایه‌گذاری کمتر از حد بهینه (خصوصاً در شرکت‌های با اهرم بالا) تقلیل یابد (اسمیت و واتس^[۷۴]، ۱۹۹۲). بنابراین گونه قرارداد‌ها شرکت‌های دارای فرصت‌های سرمایه‌گذاری سودآور وادار به توزیع سود نقدی کمتر و انجام سرمایه‌گذاری‌های بیشتر ترغیب می‌نمایند.
بحث دیگر در ارتباط بین سود نقدی تقسیمی و فرصت‌های سرمایه‌گذاری شرکت مبتنی بر فرض کامل نبودن بازار سرمایه (نقض شرط اصلی میلر و مودیلیانی (۱۹۶۱)) بوده و از اولویت‌بندی^[۷۵] بین منابع تأمین مالی داخلی نسبت به تأمین مالی بیرونی نشأت می‌گیرد. در شرایطی که بازار کامل نباشد هزینه معاملات از قبیل هزینه انتشار اوراق بدهی و سهام وجود خواهد داشت؛ از طرفی شرکت‌های دارای فرصت‌های سرمایه‌گذاری و رشد مناسب درصورت تقسیم سود، به منظور بهره‌گیری از فرصت‌های رشد بالقوه خود نیازمند تأمین مالی بیرونی خواهند بود، که با توجّه به هزینه‌های معاملات هزینه بیشتری را در مقایسه با تأمین مالی داخلی به شرکت تحمیل می کند. لذا یکی از دلایل تمایل شرکت‌های دارای فرصت رشد بالاتر به توزیع سود نقدی سهام را می‌توان در وجود هزینه‌های معاملات جستجو نمود.
بحث دیگر، مسئله وجود عدم تقارن اطلاعاتی در بازار‌های غیرکامل است. شرکت‌های سودآوری که از فرصت‌های سرمایه‌گذاری مناسبی نیز برخوردار هستند، در شرایطی که بازار کامل نباشد ممکن است برای علامت‌دهی وضعیت سودآوری مناسب خود ناگزیر از انتخاب بین تقسیم سود و سرمایه‌گذاری در پروژه‌های با خالص ارزش فعلی مثبت باشند (جنسن، سولبرگ و زورن^[۷۶]، ۱۹۹۲).
بنابراین، هزینه‌های نمایندگی ناشی از جریان‌های نقد آزاد، مفاد قرارداد بدهی، و وجود هزینه معاملات و عدم تقارن اطلاعاتی در بازار‌های غیرکامل، همگی بر برقراری رابطه منفی بین فرصت‌های سرمایه‌گذاری و میزان سود نقدی تقسیمی توسط شرکت‌ها دلالت دارند. شواهد تجربی فراوانی نیز بر احتمال وجود چنین رابطه‌ای صحه می‌گذارند.
اسمیت و واتس (۱۹۹۲) با بررسی داده‌های تلفیقی در سطح صنعت وجود رابطه منفی بین میزان سود نقدی تقسیمی و مجموعه فرصت‌های سرمایه‌گذاری شرکت‌ها را اثبات نمودند. گِیور و گِیور (۱۹۹۳) با بررسی داده ها در سطح شرکتی به شواهدی مبنی بر وجود چنین رابطه‌ای دست یافتند. همچنین نتایج تحقیقات صورت گرفته توسط جنسن و دیگران(۱۹۹۲)، لاپورتا و دیگران (۲۰۰۰)، فاما و فرنچ (۲۰۰۱)، هو، لام و سامی (۲۰۰۴)، دی آنجلو و دیگران (۲۰۰۶)، چی و سا (۲۰۰۹) همگی مؤیّد تأثیر منفی فرصت‌های سرمایه‌گذاری بر میزان سود نقدی تقسیمی‌ شرکت‌ها هستند.
۲-۳-۹ سودآوری و تقسیم سود
به طور کلّی در ادبیّات مالی، سود نقدی سهام را بیشتر با وضعیت سودآوری فعلی و مورد انتظار آتی شرکت، و همچنین جریان‌های نقدی آتی مورد انتظار آن در ارتباط دانسته‌اند. باتاکاریا (۱۹۷۹) و میلر و راک (۱۹۸۵) سود تقسیمی بهینه را نشانه‌ای از سودآوری آتی مورد انتظار شرکت تفسیر نمودند؛ لینتنر (۱۹۵۶) نشان داد که شرکت‌ها در تعیین میزان سود نقدی خود به سطح سودآوری فعلی و آتی، و همچنین نوسانات سود خالص به عنوان مهمترین عامل اثرگذار بر سیاست تقسیم سود توجّه می‌نمایند. روزف (۱۹۸۲) نیز شواهدی در تأیید برقراری رابطه مثبت و مستقیم بین سودآوری و میزان سود تقسیمی شرکت‌ها یافت نمود.
یکی از دلایل چنین دیدگاهی این است که شرکت‌ها بایستی اصولاً سودی کسب کرده باشند تا بتوانند آن را بین سهام‌داران خود توزیع نمایند؛ به این معنی که سطح سودآوری منطقاً زیربنای تصمیمات تقسیم سود است. مسئله دیگر، بحث عدم تقارن تابع زیان و چسبندگی سود تقسیمی است، به این معنی که شرکت‌ها در صور کاهش سود نقدی خود با واکنش منفی به مراتب شدیدتری در مقایسه با واکنش مثبت بازار در پی افزایش سود نقدی سهام مواجه خواهند شد. به همین دلیل، شرکت‌ها در تصمیمات افزایش سود نقدی، به توانایی خود در حفظ سود نقدی در سطح جدید توجّه ویژه مبذول می‌دارند. از طرفی، سود نقدی اصولاً دو جنبه اصلی، یعنی برخورداری از سود خالص (سودآوری) قابل توزیع و وجود منابع مالی برای توزیع بین سهام‌داران (نقدینگی) دارد؛ بنابراین همان‌طور که لینتنر (۱۹۶۵) نیز در مطالعه معروف خود نشان داد، شرکت‌ها در تعیین سود نقدی خود علاوه بر وضعیت نقدینگی و جریان‌های نقدی مورد انتظار آتی، وضعیت سودآوری فعلی و مورد انتظار آتی را نیز درنظر خواهند داشت.
یکی دیگر از مباحث مطروحه در این‌باره، وجود الزامات قانونی مبنی بر حداقل میزان سود تقسیمی در صورت سودآور بودن شرکت است؛ قوانین حاکم بر هر کشور عموماً در جهت حمایت از منافع سهام‌داران جزء در باب تقسیم سود به تمهیدات خاصی اندیشیده‌اند. به عنوان مثال طبق قانون تجارت ایران چنانچه شرکت سود ویژه داشته باشد ملزم است حداقل %۱۰ آن را بین صاحبان سهام تقسیم کند (ماده ۹۰ قانون تجارت).
از دیگر شواهد تجربی در تایید رابطه سطح سودآوری با میزان سود تقسیمی شرکت‌ها می‌توان به تحقیق جنسن و دیگران (۱۹۹۲) اشاره نمود؛ ایشان دریافتند که میزان سود نقدی شرکت‌ها با افزایش سطح سودآوری آن‌ ها افزایش می‌یابد، و بالعکس. تحقیقات فاما و فرنچ (۲۰۰۱)، دنیس و اوسوبو (۲۰۰۸) و چی و سا (۲۰۰۹) نیز شواهدی مطابق با این دیدگاه ارائه نمودند.
سطح سودآوری و سود خالص برای مدت‌های زیادی به عنوان اصلی‌ترین عامل تعیین کننده میزان سود تقسیمی شرکت‌ها مطرح بوده و در مطالعات متعددی (که در بالا به چند مورد از آن‌ ها نیز اشاره گردید) مورد آزمون قرار گرفته است؛ نتیجه این سلسله بررسی‌ها پژوهشگران حوزه مالی را به این اجماع رهنمون گردیده که سطح سودآوری همواره یکی از عوامل مهم تعیین کننده سیاست تقسیم سود شرکت‌ها خواهد بود. لذا در بیشتر مطالعات جدید بر روی عوامل تعیین کننده سیاست تقسیم سود شرکت‌ها، این عامل به عنوان یک متغیر کنترلی که اثرگذاری آن برای همگان به اثبات رسیده در نظر گرفته می‌شود.

۲-۴بخش سوّم- پیشینه تحقیقات انجام شده

• بازتابی شدن معلمان؛

• يادگيری دانش ­آموزان؛

• بهبود روش­های تدريس(اکتفايی نژاد، 1385).

  • • • خاکباز در پایان نامه ی خود به بررسی تاثیر درس پژوهی بر توسعه حرفه ای معلمان ریاضی در دوره متوسطه در ناحیه 2 کرمان می پردازد .این پژوهشگر به صورت کیفی در پژوهش خود ، افزايش يادگيری دانش ­آموزان را به عنوان يک اصل در نظر گرفته ، که لازمه­ی آن، بهبود تدريس معلم و لازمه­ی چنين بهبودی، توجه به توسعه حرفه­ای معلمان رياضی می­باشد. برای اين منظور وی شيوه­ی درس پژوهی را به عنوان الگويی در جهت توسعه حرفه­ای معلمان رياضی، مورد تجزيه و تحليل قرارمی دهد. هنگام تجزيه و تحليل اطلاعات حاصل از پژوهش، مؤلفه­هايی را که به طور بارز در توسعه حرفه­ای معلمان مؤثر بودندرا در سه دسته­ی ادراک معلمی، اعمال معلمی و ارزش­های معلمی قرار می دهد.(خاکباز،1386)

      ( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

  • • حبیب زاده در پایان نامه خود به بررسی تاثیر درس پژوهی بر نگرش و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پایه سوم دبستان و خودکارآمدی معلمان آن ها در شهرستان قم می پردازد. وی در باره نتایج این پژوهش اظهار می دارد که معلمانی که در درس پژوهی شرکت کرده اند زمان قابل توجهی را صرف بحث درباره اهداف و نتایج یادگیری ، همکاری با همکاران حرفه ای ، مشارکت در یک فرایند بازنگری گروهی ،طراحی فعالیت های آموزشی جمع آوری شواهد از یادگیری دانش آموزان ، اصلاح و بهبود مبتنی بر شواهد و فعالیت های انتفادی می کنند.مجموع این فعالیت ها به توسعه حرفه ای معلمان و اجساس کارآمدی در راهبردهای آموزشی می انجامد که نتیجه آن پیشرفت تحصیلی دانش آموزان بوده است.(حبیب زاده ،1389)

2-13- نقد و بررسی تحقیق های داخل و خارج از کشور
با توجه به مبانی نظری که آمده است ، تحقیقات زیادی در خارج از کشور در باره درس پژوهی شده است.علاقه به استفاده از این پژوهش برای آگاه شدن از نتایج آن مرتبط با نظریه ها ی گذشته و حال (مانند ویگوتسکی و یا پست مدرن ) رو به افزایش است.
در تحقیقات انجام شده در خارج از کشور در زمینه تاثیر درس پژوهی بر حل مسئله ریاضی توسط (فرناندز،کنون و چاکشی،2001) انجام شده که شباهت آن در پژوهش ریاضی بوده است اما محور این پژوهش معلمان و در نتیجه بهبود یادگیری دانش آموزان در موضوع کلی حل مسئله بوده است.
اسمیت و کریستی (2007) و بیکر ،بندل ،جنسیو،اسمیت و تلب (2007) به بررسی تاثیر روش درس پژوهی در آموزش ریاضیات پرداخته و دریافته اند که نگرش دانش آموزان نسبت به ریاضیات تغییر یافته و میزان فعالیت آن ها در حل مسائل ریاضی و مهارت های حل مساله و تفکر انتقادی آن ها پیشرفت قابل ملاحظه ای کرده است. این پژوهش نیز با شباهت اجرای درس پژوهی در درس ریاضی با پژوهش حاضر مرتبط ، اما به لحاظ بررسی یک موضوع کلی مانند پیشرفت مهارت های حل مساله و تفکر انتقادی متفاوت می باشد.
(تاکشی میاکاوا، کارل ونیسلو،2013) تاثیر درس آزاد به عنوان مدلی از درس پژوهی ، را در درس ریاضی دوم دبستان در حل مساله ، با بهره گرفتن از روش “درک مسئله از راه نقاشی “مورد بررسی قرار داده است . وجه شباهت این تحقیق با پژوهش حاضر استفاده از روش های فعال مانند استفاده از راهبرد مبتنی بر هوش های چندگانه (انفرادی کردن یادگیری ) می باشد و و تفاوت آن در بررسی نکردن نگرش و سه مولفه پیشرفت تحصیلی به صورت جداگانه می باشد.
دادلی (2013) تاثیر گفتمان و استفاده از دانش نهفته معلمان در جلسات درس پژوهی را به منظور افزایش دانش عملی و در نتیجه افزایش یادگیری دانش آموزان مورد بررسی قرار داده است.این پژوهش از جهت انتخاب دوره سنی 9 سال با تفکر فعال ریاضی بر روی بسط سوالات باز با بهره گرفتن از گفت و گوی دو نفره در ریاضیات پرداخته که با پژوهش حاضر شباهت دارداما تفاوت آن دربررسی گروه دوم شامل پسرانی که در نوشتن مشارکت نداشتندبوده است ،ولی معلمان هر دو گروه به تاثیر درس پژوهی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان اشاره می کنند .که با یافته های این پژوهش مرتبط می باشد.
ازجمله تحقیقات داخل کشور در مورد تاثیر درس پژوهی بر توسعه صلاحیت های حرفه ای معلمان می توان پژوهش خاکباز (1386) را مورد بررسی قرار داد که از لحاظ تاثیر درس پژوهی بر رشد دانش معلمان ریاضی با تحقیق حاضر شباهت داشت ، اما و جه تمایز آن ، این بود که پژوهش وی در دوره متوسطه اول انجام شده و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان را مورد مطالعه قرار نداده است.
اکتفايی­نژاد (1385)نیز تأثير درس­پژوهی برمعلمان رياضی دوره­ متوسطه را مورد بررسی قرار داده است، تفاوت پژوهش وی نیز این بود که در دوره متوسطه انجام شده و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان را مورد بررسی قرار نداده است.
حبیب زاده (1389) تاثیر درس پژوهی بر نگرش و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پایه سوم دبستان و خودکارآمدی معلمان آن ها را مورد بررسی قرار داده است .شباهت پژوهش وی با پژوهش حاضر ، انجام تحقیق در پایه سوم دبستان وبررسی تاثیر آن بر پیشرفت تحصیلی و نگرش دانش آموزان بوده است .اما وجه تمایز آن ،اجرای تحقیق در برنامه قبلی ریاضی و انتخاب 12 موضوع برای اجرای فرایند درس پژوهی (هر هفته یک موضوع درسی ) بوده و نمره پیشرفت تحصیلی فقط نتیجه نمره دانش آموزان در آزمون های معلم ساخته بوده و پیشرفت تحصیلی را به طور مجزا در سه حیطه دانش ،مهارت و نگرش مورد سنجش قرار نداده است.در حالی که پژوهشگر سه موضوع ریاضی سوم را با تخصیص 22 جلسه حدود 45 تا 50 دقیقه ای (1 جلسه طرح موضوع به صورت عمومی در شورای مدرسه ، 1 جلسه برای همسو نمودن والدین پایه سوم ازاهداف اجرای پژوهش ، 2 جلسه برای تبیین و چگونگی اجراو نگارش طرح درس براس معلمین پایه سوم ، 6 جلسه برای اجرای فرایند درس پژوهی برای هر موضوع (تدوین طرح درس پژوهشی ، اجراس تدریس و جلسات بحث و گفت و گو ) به انجام تحقیق مبادرت نموده است. تفاوت دیگر استفاده از طرح درس پژوهشی است که سعی شده در آن ازشیوه آموزشی فعال در اجرای تدریس (ایفای نقش ، راهبردهای مبتنی بر هوش های چندگانه ، حل مساله )، تاکید بر تحلیل گفتمانی معلمان در جلسات بحث پس از تدریس ، اصلاح روش های تدریس به منظور عملیاتی کردن اهداف آموزش ریاضی در برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی ایران، و ارائه راهکاری مناسب برای بهبود یادگیری ریاضی دانش آموزان استفاده شود.
2-14- جمع بندی و نتیجه گیری
به طور کلی درس پژوهی به عنوان جایگاهی برای ساختن دانش با کمک اعضای گروه درس پژوهی و امکان مشاهده و ارائه دنمایش دوباره از روش تدریس ،به گونه ای که باعث رشد معلم شده و تکنیک های او را به وضوح بالا می برد ارزشمند است . بطوری که پژوهش هایی که در این باره شده است ، همگی نشان می دهند که چگونه تعامل و همکاری بین اعضا گروه برای ایجاد شرایط یادگیری معلم موثر می باشد .در نتیجه این فراگیری معلم ، همزمان دانش جدیدی از یادگیری دانش آموزان در ارتباط با نحوه آموزش خود و رابطه با یادگیری آن ها فرامی گیرند.به گونه ای که از نیازهای ویژه آن ها آگاهی می یابند و زمینه را بهبود یادگیری دانش آموزان خود فراهم می نمایند.
در یک جمع بندی کلی می توان گفت نتایج یافته هاي تحقیقات انجام شده همگی حاکی از اهمیت دانش معلم و چگونگی استفاده از این دانش در موقعیت پیچیده کلاس درسمی باشد. پژوهش ها نشان می دهند که چگونه ماهیت دانش معلم درباره روش خود بر الگوهای آموزش و یادگیری او و دانش آموزانش تاثیر می گذارد .مدارس می توانند به عنوان سازمان­های يادگيرنده با تلفيق ايده های معلمان با هم ، هم به توسعه حرفه­ای آن ها بپردازند و هم موجبات پیشرفت دانش آموزان را فراهم آورند. این که چگونه با ایجاد بسترهای مناسب و ایمن گفتمانی و تدریس جایگاهی برای ایجاد سازمان فرا آموزشی ایجاد نموده و موجب تغيير در مدرسه و بهبود يادگيری دانش ­آموزان ­گردند.
پژوهشگر امیدوار است یافته های این پژوهش بتواند داده های معتبری را برای معلمان ریاضی، برنامه ریزان درسی و تصمیم گیرندگان فراهم آورد تا آنها را در اجرای مطلوب و دست یابی به اهداف قصد شده برنامه درسی ریاضی سوم دبستان به گونه ای که سواد ریاضی دانش آموزان را که شامل «تجزیه و تحلیل، استدلال کردنو گفتمان کردنمؤثر برای طرح، حل و تفسیر مسائل ریاضی در انواع موقعیت ها» می باشد ،دردوره دبستان از طریق درس پژوهی نهادینه و اجرا نماید ،یاری رساند.
تحقیقات انجام شده در باره درس پژوهی را می توان در موضوع مرتبط یا جدا از هم دسته بندی کرد:

• پژوهش هایی که پس از تبیین و توسعه نظری به تاثیر درس پژوهی بر رشد صلاحیت های حرفه ای معلمان خود پرداخته اند.

• پژوهش هایی که به بررسی تاثیر درس پژوهی به صورت همزمان بر رشد دانش معلم و پیشرفت تحصیلی دانش اموزان پرداخته است.

• پژوهش هایی که پس از شناخت مبانی نظری وتاثیر درس پژوهی ، فعالیت های خود را از آیا درس پژوهی موثر است ، به چگونه از درس پژوهی استفاده کنیم، متمرکز ساخته و با توجه به موانع و راه کارهای حاصل از پژوهش ها به ارائه الگوهای بومی متناسب با امکانات خود پرداخته اند. (با توجه به مبانی نظری این نوع پژوهش در خارج از ایران در حال گسترش است.)

به نظر می رسد در حالی که این روش به تازگی وارد نظام تعلیم و تربیت کشور ما شده است ، اما استفاده از تجربیات کشورهای دیگر برای این که چگونه بتوانیم از درس پژوهی استفاده کنیم و تمرکز خود را به جای اجرای چرخه مدل ژاپنی آن ، به بررسی بهسازی روابط انسانی(معلم-معلم، معلم-دانش ­آموز)، معماری مناسبات اجتماعی و بازسازی فرهنگ مدرسه ، احساس نياز به آموختن و بهبود آموزش مستمر ، آمادگی برای حرکت از آموزش به يادگيری و تأکيد بر يادگيرنده و.. به ما کمک بیشتری خواهد کرد.
آموزش مبتنی بردرس پژوهی (مدل استیگلر و هیبرت )
افزایش و استفاده از دانش نهفته معلمان در یادگیری مشاهده ای و جلسات بحث و گفت و گو پس از تدریس و استفاده از روش های فعال آموزشی با مشارکت و همفکری
دانش
نگرش
مهارت
پیشرفت تحصیلی دانش آموزان
شکل 7 : الگوی پژوهش
فصل سوم
روش تحقیق
3-1- مقدمه
در این فصل از پژوهش، ابتدا روش تحقیق و طرح پژوهش معرفی می شود، در مرحله بعد فرایند تحقیق توضیح داده شده، سپس جامعه آماری و روش نمونه گیری توصیف شده و در مرحله بعد ابزار گردآوری اطلاعات (آزمون دانشی، مهارتی، چک لیست ارزشیابی از عملکرد دانش آموزان در کارگروهی و انجام فعالیت های مربوط به آزمون مهارتی، پرسشنامه نگرش سنج) معرفی و چگونگی تعیین روایی و پایایی آن ها آمده است، در پایان این فصل به توضیح روش آماری مورد استفاده در تجزیه و تحلیل داده های این پژوهش پرداخته شده است.
3-2- روش و طرح تحقیق
در این تحقیق از طرح نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه استفاده شده است. این طرح مشتمل بر دو گروه است که قبل و بعد از اینکه در معرض متغیر مستقل قرار بگیرند، با هم مقایسه می شوند. جدول 3-1 طرح پیش آزمون – پس آزمون گروه های مورد مطالعه تحقیق را نشان می دهد.
جدول 3-1: طرح پیش آزمون- پس آزمون (بازرگان، 1385)

گروه های مورد مطالعه